SZ W SBN

UŁ Łódź 2010 www.koziej.
pl 1
ZAGADNIENIA
1. Siły zbrojne w strategii obronności
2. Zarządzanie polityczne i
dowodzenie siłami zbrojnymi
3. Użycie sił zbrojnych w stanach
nadzwyczajnych
UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 2

Podstawowa literatura
1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, 1997
2. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony
3. Ustawy o stanach nadzwyczajnych (stanie klęski żywiołowej, stanie
wyjątkowym i stanie wojennym)
4. Strategia bezpieczeństwa narodowego RP, 2007
5. Strategia obronności RP, 2009
6. Strategia udziału Sił Zbrojnych RP w operacjach międzynarodowych,
Warszawa 2009
7. S. Koziej, Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI
wieku, Toruń 2005
8. B. Balcerowicz, Siły zbrojne w państwie i stosunkach
międzynarodowych, Warszawa 2006
9. Strona internetowa: www.koziej.pl

SIŁY ZBROJNE
W STRATEGII OBRONNOŚCI RP

Strategia obronności
• Istota obronności
• Strategia obronności a strategia
bezpieczeństwa narodowego
• Strategia obronności a strategia
wojskowa
• Strategia obronności a PSDO

Obecnie obronność jest dziedziną
bezpieczeństwa narodowego, stanowiącą
sumę wszystkich cywilnych i wojskowych
przedsięwzięć mających na celu
zapobieganie i przeciwstawienie się
wszelkim potencjalnym zagrożeniom
bezpieczeństwa państwa (????), zarówno
militarnym, jak i pozamilitarnym,
mogącym doprowadzić do kryzysu
se,
polityczno-militarnego. n
Sza ania,
yzw
w ka?
ryz y
W globalnym środowisku bezpieczeństwa
utrzymuje się stan niskiego
prawdopodobieństwa wybuchu konfliktu
zbrojnego na dużą skalę przy jednocześnie
obserwowanym wzroście możliwości
wystąpienia konfliktów o charakterze
lokalnym. Poważne zmiany zachodzą w
przebiegu konfliktu zbrojnego – skróceniu
ulega dynamiczna faza działań stricte
bojowych, wydłuża się natomiast
pokonfliktowy etap działań stabilizacyjnych i
odbudowy.

Środowisko bezpieczeństwa charakteryzuje się
współwystępowaniem i wzajemnym przenikaniem się
zagrożeń militarnych i pozamilitarnych, często o
charakterze asymetrycznym. Ryzyko konfliktu zbrojnego
na dużą skalę zmniejszyło się radykalnie, natomiast nie
zniknęła groźba konfliktów o charakterze regionalnym i
lokalnym. Konflikt w Gruzji potwierdził aktualność
tradycyjnych zagrożeń militarnych i znaczenie siły
zbrojnej, także w bliskim otoczeniu Europy. Nie można
wykluczyć dalszego wystąpienia zjawisk
konfliktogennych na obszarze postradzieckim, a także
nasilenia się sporów na Bałkanach. Poważne zagrożenie
dla bezpieczeństwa na świecie stanowią napięcia na linii
Zachód – świat muzułmański, a także istnienie szerokiej
strefy niestabilności obejmującej Bliski i Środkowy
Wschód.
Istotnymi zagrożeniami dla środowiska bezpieczeństwa
są zagrożenia o charakterze asymetrycznym. W
większości przypadków są one generowane przez
państwa upadające i państwa upadłe. Najpoważniejszymi
zagrożeniami pozostają:
•terroryzm międzynarodowy, w tym cyberterroryzm i
terroryzm z użyciem broni masowego rażenia;
• proliferacja broni masowego rażenia
i środków jej przenoszenia;
•zorganizowana przestępczość międzynarodowa,
opierająca swoją działalność na przemycie broni i
materiałów podwójnego zastosowania, handlu
narkotykami i ludźmi oraz na nielegalnych operacjach
finansowych;
•a także piractwo morskie.
Dla Rzeczypospolitej Polskiej priorytetem jest
przeciwdziałanie zagrożeniom bezpieczeństwa
energetycznego oraz potencjalnemu osłabieniu
więzów łączących wspólnotę europejską i
transatlantycką. Terroryzm międzynarodowy
jest rosnącym zagrożeniem dla
bezpieczeństwa obywateli Polski.
Przeciwdziałanie i zwalczanie proliferacji broni
masowego rażenia oraz innych zagrożeń
asymetrycznych i pozamilitarnych pozostanie
fundamentalnym zadaniem dla systemu
obronnego państwa (SOP).
Członkostwo w Sojuszu
Północnoatlantyckim i Unii Europejskiej
oraz strategiczne partnerstwo ze
Stanami Zjednoczonymi Ameryki jest
głównym punktem odniesienia dla
polskiej polityki zagranicznej i obronnej.
Żywotnie ważne dla Polski jest, aby
NATO i UE umacniały swoją pozycję na
arenie międzynarodowej, podnosząc tym
samym poziom bezpieczeństwa państw
członkowskich.

Priorytetem dla Polski pozostaje rozwijanie,
wspólnie z pozostałymi członkami NATO,
instrumentów, których celem jest wzmocnienie
kolektywnej obrony. Obejmują one
przygotowanie przez Sojusz skutecznego
zestawu sił wysokiej gotowości, a także
aktywne uczestnictwo sojuszników w ramach
Sił Odpowiedzi NATO. Wymaga to również
efektywnego zaangażowania w operacje
międzynarodowe oraz sprawnych
mechanizmów konsultacji w ramach Sojuszu
Północnoatlantyckiego.
Zgodnie ze Strategią Bezpieczeństwa
Narodowego RP nadrzędnym celem
strategicznym Rzeczypospolitej Polskiej
jest zapewnienie korzystnych
i bezpiecznych warunków realizacji
interesów narodowych poprzez
eliminację zewnętrznych i wewnętrznych
zagrożeń, redukowanie ryzyka oraz
odpowiednie oszacowanie
podejmowanych wyzwań i umiejętne
wykorzystanie pojawiających się szans.
Do głównych celów strategicznych Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie
obronności należą:
•zapewnienie niepodległości i suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej, jej
integralności i nienaruszalności granic;
•obrona i ochrona wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;
•tworzenie warunków do zapewnienia ciągłości realizacji zadań przez
organy administracji publicznej oraz inne pomioty właściwe w obszarze
bezpieczeństwa narodowego, w tym odpowiedzialne za funkcjonowanie
gospodarki i innych obszarów istotnych dla życia i bezpieczeństwa
obywateli;
•tworzenie warunków do podwyższania zdolności obronnych państwa, jak
też zapewnienie gotowości do realizacji obrony w układzie narodowym
i sojuszniczym;
•rozwijanie partnerskiej współpracy wojskowej z innymi państwami,
zwłaszcza sąsiednimi;
•realizacja zobowiązań wynikających z członkostwa Polski w NATO
i Unii Europejskiej;
•zaangażowanie w międzynarodowe operacje reagowania kryzysowego,
prowadzone w pierwszej kolejności przez NATO i UE, a także przez ONZ
czy w ramach doraźnych koalicji.
Główną misją Sił Zbrojnych RP jest obrona
państwa i udział w obronie sojuszników.
Aby ją wypełnić, realizowany jest proces
transformacji Sił Zbrojnych RP,
obejmujący ich profesjonalizację i
modernizację techniczną. Zmiany te
ukierunkowane są na zwiększanie
potencjału militarnego i zdolności
operacyjnych sił oraz wzmacnianie ich
obronno-ekspedycyjnego charakteru.
W czasie pokoju, gdy nie stwierdza się
istotnych zewnętrznych zagrożeń
bezpieczeństwa państwa, utrzymywany jest
stan stałej gotowości obronnej państwa.
Obronność państwa sprowadza się wtedy do
realizacji dwóch rodzajów działań
strategicznych: utrzymywania sprawności i
doskonalenia SOP, zintegrowanego z
sojuszniczym systemem bezpieczeństwa oraz
kształtowania środowiska międzynarodowego
na rzecz umacniania obronności państwa.

W przypadku pojawienia się
zewnętrznego zagrożenia państwa,
Rzeczpospolita Polska podejmie
działania na rzecz jak najszybszego
opanowania kryzysu/konfliktu w celu
zminimalizowania jego skutków,
a w szczególności zapobieżenia
przerodzenia się kryzysu w
bezpośrednie zagrożenie wojenne dla
Polski lub jej sojuszników.
W zależności od rozwoju kryzysu
uprawnione organy podejmą decyzje
o rozpoczęciu realizacji określonych
przedsięwzięć zawartych w Krajowym
Planie Zarządzania Kryzysowego, a w
sytuacji narastania zagrożenia agresją
zbrojną w Planie Reagowania Obronnego
RP (PRO RP). Umożliwi to organom
administracji publicznej wprowadzenie
stanu gotowości obronnej państwa czasu
kryzysu i realizację związanych z tym
przedsięwzięć.
W przypadku wystąpienia kryzysu w dalszym
otoczeniu Polski, gdy dojdzie do zaangażowania
NATO lub UE, Rzeczpospolita Polska na mocy
decyzji uprawnionych organów, będzie gotowa
do uczestniczenia w działaniach sojuszniczych.
Zaangażowanie Sił Zbrojnych RP w operacje
reagowania kryzysowego będzie odbywać się
zgodnie z priorytetami i zasadami określonymi w
Strategii udziału Sił Zbrojnych RP w operacjach
międzynarodowych. Zgodnie z koncepcją
kompleksowego podejścia, oprócz sił zbrojnych
wykorzystane będą instrumenty polityczne,
dyplomatyczne, gospodarcze, przy współpracy
organizacji pozarządowych
W razie pojawienia się kryzysu w bezpośrednim
otoczeniu Polski władze narodowe podejmą
stosowne działania w wymiarze narodowym
i międzynarodowym w celu uruchomienia
mechanizmów reagowania kryzysowego. Na
terytorium RP wprowadzony zostanie,
adekwatny do skali zagrożenia, stopień
alarmowy oraz/lub wyższy stan gotowości
obronnej państwa. Organy administracji
publicznej oraz Siły Zbrojne RP wprowadzą
wybrane środki zarządzania kryzysowego oraz
realizują zadania wynikające z planów
operacyjnych.
W sytuacji pogłębiającego się kryzysu
uprawnione organy podejmą decyzję
o wprowadzeniu stanu gotowości
obronnej państwa czasu wojny. W
dalszej kolejności wprowadzony będzie
stan wojenny, podniesiona gotowość
bojowa Sił Zbrojnych RP oraz ogłoszona
częściowa lub powszechna mobilizacja
i powołany Naczelny Dowódca Sił
Zbrojnych.

W celu obrony terytorium RP przed
agresją zbrojną realizowane będą zadania
wynikające z narodowych i sojuszniczych
planów operacyjnych, które obejmują:
uruchomienie systemu mobilizacyjnego
rozwinięcia Sił Zbrojnych RP,
przegrupowanie ich do rejonów
operacyjnego przeznaczenia oraz
zademonstrowanie determinacji
społeczeństwa i politycznej woli państwa
do przeciwstawienia się agresji zbrojnej.
Skala zaangażowania sił zależeć będzie od
dynamiki rozwoju kryzysu.
Misje SZ
• Obrona przed agresją
• Udział w stabilizacji sytuacji
międzynarodowej oraz operacjach
reagowania kryzysowego i humanitarnych
• Wspieranie bezpieczeństwa wewnętrznego
oraz pomoc społeczeństwu

W misji zapewnienia zdolności państwa do obrony i
przeciwstawienia się agresji w ramach zobowiązań
sojuszniczych, Siły Zbrojne RP utrzymują gotowość do
realizacji zadań związanych z
obroną i ochroną nienaruszalności granic RP;
udziałem w działaniach antyterrorystycznych w kraju i
poza nim;
udziałem w rozwiązywaniu lokalnego lub regionalnego
konfliktu zbrojnego na obszarze odpowiedzialności NATO
lub poza nim;
udziałem w operacji obronnej poza obszarem kraju
odpowiednio do zobowiązań sojuszniczych
w ramach artykułu 5 TP;
prowadzeniem strategicznej operacji obronnej na
terytorium RP.
Współuczestnictwo w misji stabilizacji sytuacji
międzynarodowej oraz w operacjach reagowania
kryzysowego i humanitarnych wymaga
utrzymywania przez Siły Zbrojne RP sił i zdolności
do:
udziału w operacjach pokojowych i reagowania
kryzysowego prowadzonych przez NATO, UE, ONZ
oraz innych operacjach wynikających z
porozumień międzynarodowych;
udziału w operacjach humanitarnych
prowadzonych przez organizacje
międzynarodowe, rządowe i inne;
współpracy wojskowej w zakresie rozwoju
i stosowania środków budowy zaufania i
bezpieczeństwa.
W celu wypełnienia misji związanej ze wspieraniem bezpieczeństwa
wewnętrznego i pomocy społeczeństwu Siły Zbrojne RP utrzymują
zdolność do realizacji zadań polegających na:
monitorowaniu i ochronie przestrzeni powietrznej oraz
wsparciu ochrony granicy lądowej i wód terytorialnych;
prowadzeniu działalności rozpoznawczej i wywiadowczej;
monitorowaniu skażeń promieniotwórczych, chemicznych i
biologicznych na terytorium kraju;
oczyszczaniu terenu z materiałów wybuchowych i
przedmiotów niebezpiecznych pochodzenia wojskowego;
prowadzeniu działań poszukiwawczo-ratowniczych;
pomocy władzom państwowym, administracji publicznej
oraz społeczeństwu w reagowaniu na zagrożenia

Siły Zbrojne RP utrzymują niezbędny
poziom zdolności operacyjnych, które
powinny zapewnić: - w czasie pokoju –
integralność terytorialną oraz
nienaruszalność granic, a także ochronę i
obronę przestrzeni powietrznej kraju,
stanowiące bezwzględny priorytet;
sprawne przejście do realizacji zadań w
wypadku konfliktu zbrojnego;
możliwość zaangażowania w operacje
międzynarodowe zgodnie z podjętymi
zobowiązaniami;
-w razie konfliktu zbrojnego o
małej skali –
obronę państwa
utrzymywanym w czasie
pokoju potencjałem
obronnym, na jednym
kierunku operacyjnym;

- w razie konfliktu zbrojnego o dużej skali –
rozwinięcie strategiczne całości sił i utrzymanie
strategicznie ważnych obszarów państwa,
przyjęcie na terytorium państwa Sojuszniczych
Sił Wzmocnienia i udział
w strategicznej sojuszniczej operacji obronnej w
celu stworzenia warunków do politycznego
rozwiązania konfliktu zgodnie z polską racją
stanu.

Prowadzenie działań w ramach obrony
terytorium kraju wyklucza możliwość
jednoczesnego użycia Sił Zbrojnych RP w
operacjach reagowania kryzysowego poza
obszarem państwa. Wydzielanie sił i środków
do udziału w operacjach poza granicami
państwa musi być podporządkowane
zachowaniu zdolności do zapewnienia
bezpieczeństwa i nienaruszalności granic RP.

Ponadto, Siły Zbrojne RP utrzymują
niezbędny potencjał sił
wyspecjalizowanych do prowadzenia
działań antyterrorystycznych,
przeciwdziałania asymetrycznym i
niemilitarnym zagrożeniom oraz zadań
realizowanych w sytuacjach
kryzysowych w ramach wsparcia
działań władz cywilnych.

Zasadniczy wpływ na osiąganie pożądanego
stanu zdolności operacyjnych Sił Zbrojnych RP,
a co za tym idzie na dalszy ich rozwój, mieć
będą:
zdolność do skutecznego działania, w tym
poziom i jakość wyposażenia technicznego oraz
wyszkolenie dowództw i sztabów;
możliwości zintegrowanej logistyki oraz
zabezpieczenia medycznego;
zdolności ekspedycyjne;
zdolność do działania w środowisku
sieciocentrycznym;
właściwa ochrona kontrwywiadowcza;
rozszerzona współpraca cywilno-wojskowa;
profesjonalizacja.
Siły Zbrojne RP dzielą się na:
a) wojska operacyjne, obejmujące siły i środki rodzajów sił
zbrojnych, przygotowane do prowadzenia działań połączonych w
kraju i poza jego terytorium, w strukturach Sojuszu i w ramach innych
organizacji bezpieczeństwa międzynarodowego oraz doraźnie
tworzonych koalicji. W zależności od charakteru wykonywanych
zadań w strukturach wojsk operacyjnych wyróżnia się:
•jednostki bojowe: ogólnowojskowe, aeromobilne, specjalne,
lotnictwa taktycznego, rakietowe obrony powietrznej (OP) oraz
zespoły okrętów uderzeniowych;
•jednostki wsparcia bojowego: rozpoznania, wywiadu, walki
elektronicznej, działań psychologicznych, rakietowe i artylerii,
obrony przeciwlotniczej, chemiczne, inżynieryjne,
radiotechniczne OP, okręty obrony przeciwminowej, zwalczania
okrętów podwodnych i zabezpieczenia hydrograficznego;
•jednostki zabezpieczenia bojowego: dowodzenia, łączności i
informatyki, logistyczne, medyczne, współpracy cywilno-
wojskowej oraz inne pomocnicze jednostki pływające.
wojska wsparcia, przeznaczone do wspierania wojsk
operacyjnych i wykonywania zadań obronnych głównie
na terytorium kraju we współdziałaniu z
pozamilitarnymi elementami systemu obronnego
państwa. W ich skład wchodzą
jednostki obrony terytorialnej,
Żandarmerii Wojskowej,
organy administracji wojskowej oraz
 jednostki logistyki stacjonarnej,
stacjonarne placówki medyczne i
inne zabezpieczające w systemie stacjonarnym.
W szczególnych sytuacjach jest możliwe czasowe
podporządkowanie części tych sił – w strefie
bezpośrednich działań na terenie kraju – dowództwom
sojuszniczym i koalicyjnym.
Istotne znaczenie dla sił zbrojnych będą mieć
Narodowe Siły Rezerwowe (NSR). Docelowo
umożliwią one wzmocnienie potencjału wojsk
operacyjnych i wojsk wsparcia. NSR tworzy
wyselekcjonowany ochotniczy zasób żołnierzy
rezerwy, posiadających przydziały kryzysowe
na określone stanowiska służbowe w
jednostkach wojskowych, nadane w wyniku
ochotniczo zawartych kontraktów na pełnienie
służby wojskowej w rezerwie i pozostających
w dyspozycji do wykorzystania w przypadku
realnych zagrożeń militarnych i niemilitarnych,
zarówno w kraju, jak i za granicą.
•Jednostki Sił Zbrojnych RP
zaszeregowuje się do jednego z
następujących poziomów gotowości:
•siły o zróżnicowanej gotowości
(wysokiej gotowości
i niższej gotowości) oraz
•o wydłużonym terminie gotowości.

•W skład Sił Zbrojnych RP wchodzą jako
ich rodzaje:
•Wojska Lądowe,
•Siły Powietrzne,
•Marynarka Wojenna oraz
•Wojska Specjalne.

•W skład Sił Zbrojnych RP wchodzą również:
Dowództwo Operacyjne Sił Zbrojnych, które
odpowiada za: planowanie operacyjne i dowodzenie
operacyjne częścią Sił Zbrojnych RP, wydzieloną z
Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych oraz Marynarki
Wojennej i przekazaną w jego podporządkowanie
dla przeprowadzenia operacji, w tym poza granicami
kraju; wykonywanie zadań Ministra Obrony
Narodowej w zakresie ochrony granicy państwowej
w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej;
przygotowanie organów dowodzenia operacyjnego
Sił Zbrojnych RP, a także ich zgrywanie
z dowództwami związków organizacyjnych i
jednostek wojskowych przewidywanych do
wydzielenia w jego podporządkowanie;
Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych
odpowiedzialny za: organizowanie
i kierowanie systemem wsparcia logistycznego sił
zbrojnych, w tym zabezpieczenie jednostek
wojskowych użytych lub przebywających poza
granicami państwa; kierowanie procesem
planowania i realizacji zadań wynikających z
pełnienia funkcji państwa-gospodarza (HNS) i
państwa wysyłającego; zarządzanie obroną
terytorialną, wydzielonymi siłami inżynierii
wojskowej i obrony przed bronią masowego
rażenia; kierowanie terenowymi organami
wykonawczymi Ministra Obrony Narodowej
w sprawach operacyjno-obronnych i rządowej
administracji niezespolonej;
Inspektorat Wojskowej Służby
Zdrowia, który jest organem
zarządzającym systemem
zabezpieczenia medycznego Sił
Zbrojnych RP, odpowiedzialnym za
kierowanie wojskową służbą
zdrowia, programowanie rozwoju
systemu zabezpieczenia
medycznego oraz współpracę
cywilno-wojskową w sektorze
medycznym;
Żandarmeria Wojskowa, jako
wyodrębniona i wyspecjalizowana
służba, przeznaczona głównie do:
ochraniania porządku publicznego na
terenach i obiektach jednostek
wojskowych oraz w miejscach
publicznych; udziału w narodowym
systemie reagowania kryzysowego;
udziału w akcjach poszukiwawczych,
ratowniczych i humanitarnych oraz
realizacji zadań wsparcia działań wojsk
operacyjnych;
Dowództwo Garnizonu Warszawa,
którego zasadniczymi zadaniami są:
kompleksowe przygotowanie warunków
zapewniających sprawne rozwinięcie i
funkcjonowanie stanowisk dowodzenia
szczebla strategicznego w czasie
pokoju, kryzysu i wojny; ochrona i
obrona obiektów oraz zabezpieczenie
funkcjonowania Ministerstwa Obrony
Narodowej i jednostek organizacyjnych
podległych Ministrowi Obrony
Narodowej.
Ponadto, po ogłoszeniu mobilizacji, w skład Sił
Zbrojnych RP wchodzą: Służba Kontrwywiadu
Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego.
•Istotną rolę w zabezpieczeniu potrzeb
mobilizacyjnych oraz współpracy
z pozamilitarnymi elementami systemu
obronnego państwa odgrywają terenowe organy
administracji wojskowej, a zwłaszcza
wojewódzkie sztaby wojskowe i wojskowe
komendy uzupełnień. Ich dostosowywanie do
wypełniania nowych funkcji i zadań wynika z
procesu profesjonalizacji Sił Zbrojnych RP.
Organy dowodzenia Sił Zbrojnych RP szczebla
strategicznego są integralną częścią systemu
kierowania obronnością we wszystkich stanach
gotowości obronnej państwa. W skład tego
systemu wchodzą organy kierowania
i dowodzenia szczebla strategicznego, to jest
Minister Obrony Narodowej
i Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
oraz Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych z chwilą
jego mianowania. W systemie kierowania
obronnością uczestniczą również pozostałe
elementy systemu dowodzenia Sił Zbrojnych RP
szczebla operacyjnego i taktycznego.
W czasie pokoju Prezydent RP sprawuje
zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi RP
za pośrednictwem Ministra Obrony
Narodowej. Całokształtem działalności sił
zbrojnych w czasie pokoju kieruje Minister
Obrony Narodowej. Swoje zadania
minister wykonuje przy pomocy
Ministerstwa Obrony Narodowej,
w skład którego wchodzi Sztab Generalny
Wojska Polskiego.
Siłami Zbrojnymi RP w czasie pokoju – w
imieniu Ministra Obrony Narodowej
– dowodzi Szef Sztabu Generalnego Wojska
Polskiego, który pod względem pełnionej
funkcji jest żołnierzem o najwyższym stopniu
wojskowym w czynnej służbie wojskowej.
Zasadniczymi organami systemu dowodzenia
Siłami Zbrojnymi RP w czasie pokoju są: Sztab
Generalny Wojska Polskiego, Dowództwo
Operacyjne Sił Zbrojnych, Dowództwa
Rodzajów Sił Zbrojnych, Inspektorat Wsparcia
Sił Zbrojnych, Inspektorat Wojskowej Służby
Zdrowia, Komenda Główna Żandarmerii
Wojskowej i Dowództwo Garnizonu Warszawa.
W razie zaistnienia sytuacji kryzysowych nie
stwarzających bezpośredniego zagrożenia dla
bezpieczeństwa Polski, nie przewiduje się
wprowadzania istotnych zmian w systemie
dowodzenia Sił Zbrojnych RP. Uruchomione
zostaną jedynie dodatkowe środki i procedury
systemu zarządzania kryzysowego. Wojskami
wydzielonymi do międzynarodowych
zgrupowań, wykonujących zadania w ramach
reagowania kryzysowego poza obszarem
państwa dowodzić będą operacyjni dowódcy
tych zgrupowań.

•W czasie kryzysu kierowanie
i dowodzenie Siłami Zbrojnymi RP
odbywa się według zasad przyjętych w
czasie pokoju z wykorzystaniem sił,
środków i procedur systemu zarządzania
kryzysowego Ministerstwa Obrony
Narodowej. Jest on w pełni zintegrowany
z krajowym i sojuszniczym systemem
zarządzania kryzysowego.

W czasie wojny Minister Obrony
Narodowej kieruje podległymi
jednostkami organizacyjnymi ze
Stanowiska Kierowania MON oraz spełnia
rolę organu planistycznego i
koordynującego wsparcie i
zabezpieczenie działań Sił Zbrojnych RP i
wojsk sojuszniczych, uczestniczących w
operacji przeciwdziałania i
przeciwstawienia się agresji zbrojnej
przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej.
W operacji obronnej siłami zbrojnymi dowodzi
Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych ze Stanowiska
Dowodzenia Naczelnego Dowódcy SZ, który: dowodzi
Siłami Zbrojnymi RP w celu odparcia zbrojnej agresji na
terytorium RP; zapewnia współdziałanie podległych mu
sił zbrojnych z siłami sojuszniczymi w planowaniu i
prowadzeniu działań wojennych; określa,
w ramach swojej właściwości, potrzeby sił zbrojnych w
zakresie wsparcia ich przez niemilitarną część systemu
obronnego państwa, wyznacza organy wojskowe do
realizacji zadań administracji rządowej i samorządowej
w strefie bezpośrednich działań wojennych.

Wspólną dziedziną integrującą podsystemy
wykonawcze SOP jest planowanie obronne.
Obejmuje ono planowanie operacyjne i
programowanie obronne oraz jest
ukierunkowane - odpowiednio -
postanowieniami Polityczno-Strategicznej
Dyrektywy Obronnej RP i Wytycznymi Rady
Ministrów do Programowania Przygotowań
Obronnych RP.
W ramach planowania operacyjnego
opracowywane są: PRO RP, plany
operacyjne sił zbrojnych, plany
operacyjne funkcjonowania działów
administracji rządowej, urzędów
centralnych, województw i organów
samorządu terytorialnego, plany
szczególnej ochrony obiektów ważnych
dla bezpieczeństwa i obronności
państwa, a także plany osłony
technicznej infrastruktury transportowej
kraju.
Programowanie obronne odbywa się według zasad
obowiązujących w NATO, w czteroletnim cyklu planistycznym na
dziesięcioletni okres planistyczny. W obszarze programowania
obronnego tworzone są kluczowe dla bezpieczeństwa i obronności
państwa programy, a mianowicie: Program Rozwoju Sił Zbrojnych
RP (ukierunkowany wytycznymi Głównych kierunków rozwoju Sił
Zbrojnych RP oraz ich przygotowań do obrony państwa oraz
założeniami Szczegółowych kierunków przebudowy i modernizacji
Sił Zbrojnych RP), Program Pozamilitarnych Przygotowań
Obronnych RP, Plan Doskonalenia Obrony Cywilnej oraz PMG. W
ramach programowania obronnego przeprowadzany jest również
przegląd obronny, w efekcie którego dokonuje się oceny
pozamilitarnych przygotowań obronnych i tworzy Raport
o Stanie Obronności RP.

Celem przygotowań obronnych podsystemu kierowania
obronnością jest tworzenie warunków organizacyjnych i
technicznych do kierowania państwem w sytuacjach
występowania zewnętrznych zagrożeń bezpieczeństwa
państwa. Podjęte działania zmierzają do budowy
jednolitego systemu kierowania, zapewniającego spójne
działanie niezależnie od rodzaju i charakteru zagrożeń,
we wszystkich stanach gotowości obronnej państwa,
prowadzonego z przygotowanych stanowisk
kierowania. Dla określonych organów państwowych
organizowane jest Centralne Stanowisko Kierowania, w
którego skład wchodzą stanowiska kierowania
Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów i ministrów
oraz kierowników urzędów centralnych wyznaczonych
przez premiera.

Strategia Obronności RP jest kierowana do wszystkich
organów administracji publicznej oraz podmiotów
realizujących zadania obronne. Za wdrożenie jej
postanowień odpowiadają organy administracji
rządowej, przedsiębiorcy i inne podmioty realizujące
zadania obronne, a także dowództwa i sztaby
wojskowe. Organom samorządu terytorialnego
rekomenduje się wypełnianie zapisów Strategii
Obronności RP. Jej postanowienia będą rozwijane i
precyzowane w dokumentach wdrożeniowych –
dyrektywach, planach strategicznych i operacyjnych
oraz w programach przygotowań obronnych, w tym
programach rozwoju Sił Zbrojnych RP.

ZARZĄDZANIE
POLITYCZNE I
STRATEGICZNE
SIŁAMI ZBROJNYMI

Sejm:
Powołuje rząd, w tym Ministra Obrony

Narodowej
Ustanawia prawo – w tym prawo obronne
Kontroluje rząd, w tym MON m.in.
poprzez:
ustanawianie budżetu obronnego
wysłuchiwanie informacji o realizacji
zadań (interpelacje)

SEJM - Komisje
Art. 17
1. Komisje sejmowe są organami

powołanymi do:
1) rozpatrywania i przygotowywania spraw
stanowiących przedmiot prac Sejmu,
2) wyrażania opinii w sprawach
przekazanych pod ich obrady przez Sejm,
Marszałka Sejmu lub Prezydium Sejmu.
2. Komisje sejmowe są organami kontroli

sejmowej w zakresie określonym
Konstytucją i ustawami.
Art. 18
1. Ustanawia się następujące komisje stałe:
1) Administracji i Spraw Wewnętrznych,
2) do Spraw Służb Specjalnych,
3) do Spraw Kontroli Państwowej,
3a) 11) do Spraw Unii Europejskiej,
4) Edukacji, Nauki i Młodzieży,
5) Etyki Poselskiej,
6) (uchylony), 12)
7) Finansów Publicznych,
8) Gospodarki,
9) Infrastruktury,
10) 13) Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki,
11) Kultury i Środków Przekazu,
12) Łączności z Polakami za Granicą,
13) Mniejszości Narodowych i Etnicznych,
14) Obrony Narodowej,

15) Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa,
16) Odpowiedzialności Konstytucyjnej,
17) 14) Polityki Społecznej i Rodziny,
17a) (uchylony), 15)
18) Regulaminową i Spraw Poselskich,
19) Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
20) Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej,
21) Skarbu Państwa,
22) Spraw Zagranicznych,
23) Sprawiedliwości i Praw Człowieka,
24) Ustawodawczą,
25) Zdrowia.
2. Przedmiotowy zakres działania komisji, o których mowa w ust. 1, określa załącznik do Regulaminu Sejmu.
3. Podziału części budżetowych pomiędzy komisje sejmowe dokonuje Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, kierując się
przedmiotowym zakresem działania komisji określonym w załączniku, o którym mowa w ust. 2.

KOMISJA OBRONY NARODOWEJ SEJMU
Do zakresu działania Komisji należą sprawy obrony

państwa, dotyczące zwłaszcza działalności sił
zbrojnych, systemu oraz funkcjonowania obrony
terytorialnej kraju i obrony cywilnej, wykonywania
obowiązków w dziedzinie umacniania obronności
przez organy państwowe i przedsiębiorstwa
państwowe, organizacje spółdzielcze i społeczne oraz
przez obywateli, a także sprawy zakładów przemysłu
obronnego.
Załącznik do uchwały Sejmu RP
z dnia 30 lipca 1992 r. - Regulamin Sejmu RP
(tjUŁMP 1998
Łódź 2010Nr 44, poz. 618 z późń. zm www.koziej.pl 61
Kompetencje Prezydenta (1)
Stojąc na straży suwerenności i bezpieczeństwa
państwa, nienaruszalności i niepodzielności
jego terytorium, w szczególności:
• zatwierdza, na wniosek Prezesa Rady Ministrów,
strategię bezpieczeństwa narodowego,
• wydaje, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, w
drodze postanowienia, Polityczno-Strategiczną
Dyrektywę Obronną Rzeczypospolitej Polskiej oraz
inne dokumenty wykonawcze do strategii
bezpieczeństwa narodowego,

• zatwierdza, na wniosek Rady Ministrów,
plany krajowych ćwiczeń systemu obronnego
i kieruje ich przebiegiem,
• postanawia, na wniosek Prezesa Rady
Ministrów, o wprowadzeniu albo zmianie
określonego stanu gotowości obronnej
państwa,

Sprawując zwierzchnictwo nad Siłami
Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej:
• określa, na wniosek Ministra Obrony Narodowej,
główne kierunki rozwoju Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich przygotowań do
obrony państwa,
• uczestniczy w odprawach kierowniczej kadry
Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej i może je zwoływać.

Kompetencje Rady Ministrów (1)
Do zadań Rady Ministrów w ramach

zapewnienia zewnętrznego
bezpieczeństwa państwa i
sprawowania ogólnego kierownictwa w
dziedzinie obronności kraju należy w
szczególności:
• opracowywanie projektów strategii
bezpieczeństwa narodowego,

• planowanie i realizacja przygotowań
obronnych państwa zapewniających jego
funkcjonowanie w razie zewnętrznego
zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny, w
tym planowanie przedsięwzięć gospodarczo-
obronnych oraz zadań wykonywanych na rzecz
Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wojsk
sojuszniczych,

• przygotowywanie systemu
kierowania bezpieczeństwem
narodowym, w tym obroną
państwa, i organów władzy
publicznej do funkcjonowania
na stanowiskach kierowania,

• utrzymywanie stałej gotowości obronnej
państwa, wnioskowanie do Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej o jej
podwyższanie w razie zewnętrznego
zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie
wojny oraz o jej obniżanie stosownie do
zmniejszania stopnia zagrożenia,

• określanie obiektów szczególnie ważnych

dla bezpieczeństwa państwa, w tym
obronności oraz przygotowywanie ich
szczególnej ochrony,
• zapewnianie funkcjonowania systemu
szkolenia obronnego w państwie,
• prowadzenie kontroli stanu przygotowań
obronnych w państwie.
Kompetencje MON (1)
Minister Obrony Narodowej jest
naczelnym organem administracji
państwowej w dziedzinie obronności
państwa. Do zakresu jego działania
należy:
• kierowanie w czasie pokoju całokształtem
działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej,

Kompetencje MON (2)
• przygotowywanie założeń obronnych
Państwa, w tym propozycji dotyczących
rozwoju i struktury Sił Zbrojnych,
• realizowanie generalnych założeń, decyzji
i wytycznych Rady Ministrów w zakresie
obrony Państwa i koordynowanie
realizacji wynikających z nich zadań,

Kompetencje MON (3)
• sprawowanie, w zakresie powierzonym przez
Radę Ministrów, ogólnego nadzoru nad
realizacją zadań obronnych przez organy
administracji państwowej, instytucje
państwowe, samorządy, przedsiębiorców i inne
podmioty,
• sprawowanie ogólnego kierownictwa w
sprawach wykonywania powszechnego
obowiązku obrony,

Art. 6.
1. Szef Sztabu Generalnego Wojska
Polskiego dowodzi w imieniu Ministra
Obrony Narodowej Siłami Zbrojnymi w
czasie pokoju.
2. Szef Sztabu Generalnego Wojska
Polskiego wykonuje swoje zadania przy
pomocy Sztabu Generalnego Wojska
Polskiego.

Art. 7.
1. Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
podlega bezpośrednio Ministrowi
Obrony Narodowej.
jest najwyższym pod względem pełnionej
funkcji żołnierzem w czynnej służbie
wojskowej.
3. W razie nieobecności Szefa Sztabu
Generalnego Wojska Polskiego, jego obowiązki
pełni jeden z jego zastępców, wyznaczony
przez Szefa Sztabu Generalnego
Wojska Polskiego.
Art. 8.
1. Do zakresu działania Szefa Sztabu Generalnego
Wojska Polskiego należy:
1) współuczestniczenie w opracowywaniu koncepcji
rozwoju Sił Zbrojnych i planowanie tego rozwoju,
2) kierowanie kompleksowym planowaniem
mobilizacyjnego i strategiczno-operacyjnego
rozwinięcia oraz użycia Sił Zbrojnych,
3) utrzymywanie w Siłach Zbrojnych gotowości bojowej i
mobilizacyjnej,
4) kierowanie szkoleniem wojsk, określanie celów,
kierunków i zadań tego szkolenia oraz kierowanie
programowaniem i planowaniem szkolenia bojowego
i taktycznego, a także działalnością sportową w Siłach
Zbrojnych,

5) kierowanie szkolnictwem wojskowym w
ramach pełnomocnictw udzielonych
przez Ministra Obrony Narodowej,
6) kierowanie programowaniem i planowaniem
materiałowo-finansowym w Siłach
Zbrojnych,
7) wykonywanie innych zadań zleconych przez
Ministra Obrony Narodowej
oraz wynikających z ustaw i innych przepisów.
odpowiada za organizację i przygotowanie do
działań organu dowodzenia i stanowiska
dowodzenia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych.

2) sprawuje, w imieniu Ministra, kierownictwo
narodowe nad jednostkami wojskowymi
wykonującymi zadania poza granicami państwa,
polskimi przedstawicielstwami wojskowymi przy
organizacjach międzynarodowych i
międzynarodowych strukturach wojskowych oraz
bezpośrednio w strukturach organizacji
międzynarodowych i międzynarodowych
strukturach wojskowych, a także polskimi
zespołami łącznikowymi.

3. Szef SG WP wydaje dyrektywy, wytyczne,
instrukcje i rozkazy oraz polecenia w sprawach
wynikających z jego zakresu działania, a także
przekazanych przez Ministra.
4. Szef SG WP wydaje również, na zasadach
określonych w odrębnych przepisach, decyzje
administracyjne w sprawach dotyczących
służby wojskowej żołnierzy zawodowych.

Szef SGWP
I zastępca szefa SGWP

Zastępca Szefa SGWP
Asystenci szefa SGWP
Zarząd Organizacji i Uzupełnień - P1

Zarząd Analiz Wywiadowczych i Rozpoznawczych - P2
Zarząd Planowania Operacyjnego - P3
Zarząd Planowania Logistyki - P4
Zarząd Planowania Strategicznego - P5
Zarząd Planowania Systemów Dowodzenia i Łączności - P6
Zarząd Szkolenia - P7
Zarząd Planowania Rzeczowego - P8
Biuro Koordynacyjne

Naczelny Dowódca SZ (1)
• W czasie stanu wojennego może być
powołany Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych,
który podlega Prezydentowi Rzeczypospolitej
Polskiej. Dowodzi on Siłami Zbrojnymi oraz
innymi podporządkowanymi jednostkami
organizacyjnymi.
• przejmuje dowodzenie z chwilą jego
mianowania, o ile Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej nie określi innego terminu przejęcia
dowodzenia.

• dowodzi Siłami Zbrojnymi i innymi
podporządkowanymi mu jednostkami
organizacyjnymi w celu odparcia zbrojnej
napaści na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej,
• zapewnia współdziałanie podległych mu Sił
Zbrojnych z siłami sojuszniczymi w
planowaniu i prowadzeniu działań wojennych,

• określa, w ramach swojej właściwości,
potrzeby Sił Zbrojnych w zakresie
wsparcia ich przez pozamilitarną część
systemu obronnego państwa,
• wyznacza organy wojskowe do realizacji
zadań administracji rządowej i
samorządowej w strefie bezpośrednich
działań wojennych oraz określa ich zadania i
kompetencje.

W skład Sił Zbrojnych
wchodzą jako ich rodzaje:
1) Wojska Lądowe;
2) Siły Powietrzne;
3) Marynarka Wojenna;
4) Wojska Specjalne.

W skład Sił Zbrojnych wchodzi również
Żandarmeria Wojskowa, jako ich
wyodrębniona i wyspecjalizowana służba.
8. W razie ogłoszenia powszechnej lub

częściowej mobilizacji oraz w czasie
wojny Służba Kontrwywiadu Wojskowego
i Służba Wywiadu Wojskowego stają się,
z mocy prawa, częścią Sił Zbrojnych.

Dowódcami rodzajów Sił
Zbrojnych są: Dowódca
Wojsk Lądowych, Dowódca
Sił Powietrznych, Dowódca
Marynarki Wojennej oraz
Dowódca Wojsk
Specjalnych
Art. 3a.
1. Jednostki wojskowe i ich związki organizacyjne są
rozmieszczone w garnizonach.
2. Minister Obrony Narodowej powierza pełnienie funkcji
dowódcy garnizonu żołnierzowi zawodowemu
zajmującemu stanowisko służbowe w tym garnizonie,
a także zwalnia z tej funkcji.
3. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporządzenia,
tworzy, przekształca i znosi garnizony, określa zadania
ich dowódców oraz siedziby i terytorialny zasięg
właściwości, z uwzględnieniem w szczególności podziału
terytorialnego państwa.

Art. 13a.
1. Do zakresu działania Dowódcy Wojsk Lądowych w
szczególności należy:
1) dowodzenie związkami organizacyjnymi i
jednostkami wojskowymi Wojsk Lądowych
niewydzielonymi w podporządkowanie Dowódcy
Operacyjnego Sił Zbrojnych;
2) planowanie oraz realizacja mobilizacyjnego i
operacyjnego rozwinięcia Wojsk Lądowych;
3) szkolenie podległych związków organizacyjnych
i jednostek wojskowych;
4) przygotowanie sił i środków Wojsk Lądowych do
działań bojowych oraz w sytuacjach przewidzianych w
ustawach i ratyfikowanych umowach międzynarodowych.

2. Do zakresu działania Dowódcy Sił Powietrznych w szczególności
należy:
1) dowodzenie związkami organizacyjnymi i jednostkami
wojskowymi Sił Powietrznych niewydzielonymi w
podporządkowanie Dowódcy Operacyjnego Sił Zbrojnych;
2) planowanie oraz realizacja mobilizacyjnego i operacyjnego

rozwinięcia Sił Powietrznych;
3) szkolenie podległych związków organizacyjnych i jednostek
wojskowych;
4) przygotowanie sił i środków Sił Powietrznych do działań
bojowych oraz w sytuacjach przewidzianych w ustawach i
ratyfikowanych umowach międzynarodowych.

3. Do zakresu działania Dowódcy Marynarki Wojennej w
wojskowymi Marynarki Wojennej niewydzielonymi w
podporządkowanie Dowódcy Operacyjnego
Sił Zbrojnych;
operacyjnego rozwinięcia Marynarki Wojennej;
3) szkolenie podległych związków organizacyjnych i
jednostek wojskowych;
4) przygotowanie sił i środków Marynarki Wojennej do
ustawach i ratyfikowanych umowach międzynarodowych.

4. Do zakresu działania Dowódcy Wojsk Specjalnych w
wojskowymi Wojsk Specjalnych;
operacyjnego rozwinięcia oraz użycia Wojsk
Specjalnych;
3) szkolenie podległych związków organizacyjnych i
jednostek wojskowych;
4) przygotowanie sił i środków Wojsk Specjalnych do
ustawach i ratyfikowanych umowach
międzynarodowych.

5. Dowódcy, o których mowa w ust. 1-4,
wykonują swoje zadania odpowiednio
przy pomocy Dowództwa Wojsk
Lądowych, Dowództwa Sił Powietrznych,
Dowództwa Marynarki Wojennej i
Dowództwa Wojsk Specjalnych.
6. Minister Obrony Narodowej określi, w
drodze zarządzeń, szczegółowe zakresy
działania, struktury organizacyjne oraz
siedziby dowództw, o których mowa w
ust. 5.
Art. 13b.
1. W Siłach Zbrojnych tworzy się stanowisko Dowódcy Operacyjnego Sił Zbrojnych,
równorzędne stanowisku dowódcy rodzaju Sił Zbrojnych.
2. Do zakresu działania Dowódcy Operacyjnego Sił Zbrojnych w szczególności należy:
1) planowanie operacyjne i dowodzenie operacyjne częścią Sił Zbrojnych, wydzieloną
z Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych oraz Marynarki Wojennej i
przekazaną w jego podporządkowanie decyzją Ministra Obrony Narodowej
dla przeprowadzenia operacji;
2) wykonywanie zadań Ministra Obrony Narodowej w zakresie ochrony granicy
państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej oraz
przewodniczenie Radzie SAR, o której mowa w art. 47 ustawy z dnia 9 listopada
2000 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz.U. z 2006 r. Nr 99, poz.
693);
3) określanie wymagań w zakresie zdolności bojowej dla związków organizacyjnych
i jednostek wojskowych przewidywanych do wydzielenia w jego
podporządkowanie;
4) szkolenie organów dowodzenia operacyjnego Sił Zbrojnych, a także
ich zgrywanie z dowództwami związków organizacyjnych i jednostek wojskowych
przewidywanych do wydzielenia w jego podporządkowanie.
3. Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych wykonuje swoje zadania przy pomocy Dowództwa
Operacyjnego Sił Zbrojnych.
4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia, szczegółowy zakres
działania, strukturę organizacyjną oraz siedzibę Dowództwa Operacyjnego Sił
Zbrojnych.

Art. 13c.
1. W Siłach Zbrojnych tworzy się stanowisko Szefa Inspektoratu Wsparcia Sił
Zbrojnych.
2. Do zakresu działania Szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych w
szczególności
należy:
1) organizowanie i kierowanie systemem wsparcia logistycznego Sił Zbrojnych,
w tym zabezpieczeniem logistycznym jednostek wojskowych użytych
lub przebywających poza granicami państwa;
2) kierowanie procesem planowania i realizacji zadań wynikających z pełnienia
funkcji państwa-gospodarza (HNS) i państwa wysyłającego;
3) zarządzanie obroną terytorialną, wydzielonymi siłami inżynierii wojskowej i
obrony przed bronią masowego rażenia;
4) kierowanie terenowymi organami wykonawczymi Ministra Obrony Narodowej
w sprawach operacyjno-obronnych i rządowej administracji niezespolonej.
3. Szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych wykonuje swoje zadania przy
pomocy
Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych.
4. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia, szczegółowy
zakres
działania, strukturę organizacyjną oraz siedzibę Inspektoratu Wsparcia Sił
Zbrojnych.
Art. 14.
1. Terenowymi organami wykonawczymi Ministra Obrony Narodowej w
sprawach
operacyjno-obronnych i rządowej administracji niezespolonej są:
1) dowódcy okręgów wojskowych;
2) szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych;
3) wojskowi komendanci uzupełnień.
2. Dowódcy okręgów wojskowych w sprawach, o których mowa w ust. 1,
wykonują w szczególności zadania z zakresu:
1) planowania operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek
wojskowych;
2) szkolenia bojowego i ogólnowojskowego podległych jednostek wojskowych;
3) udziału oddziałów i pododdziałów wojskowych w zwalczaniu klęsk
żywiołowych i likwidacji ich skutków, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania
życia ludzkiego, a także w oczyszczaniu terenów z materiałów wybuchowych
i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu;
4) koordynacji przedsięwzięć wykonywanych w ramach obowiązków państwa
gospodarza;
5) zapewnienia uzupełnienia potrzeb osobowych jednostek wojskowych;
6) współpracy z innymi organami i podmiotami w sprawach związanych z
obronnością państwa.

Dowodzenie taktyczne
• Związki operacyjne, taktyczno-
operacyjne i taktyczne
• Oddziały
• Pododdziały

3. Szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych w sprawach, o których mowa w
ust. 1, wykonują w szczególności zadania z zakresu:
1) organu wyższego stopnia, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca
1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr
98, poz. 1071, z późn. zm.1)), w stosunku do wojskowych komendantów
uzupełnień;
2) zapewnienia operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek
wojskowych;
3) koordynacji użycia oddziałów i pododdziałów wojskowych w zwalczaniu
klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, akcjach poszukiwawczych
oraz ratowania życia ludzkiego;
4) gromadzenia informacji na potrzeby realizacji przedsięwzięć wykonywanych
w ramach obowiązków państwa-gospodarza;
5) zapewnienia uzupełnienia potrzeb osobowych jednostek wojskowych;
6) planowania wykorzystania sił układu pozamilitarnego na potrzeby obronne;
7) administracji rezerw osobowych i świadczeń na rzecz obrony;
8) udziału w planowaniu przestrzennego zagospodarowania, ze względu na
potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa;
9) współpracy z innymi organami i podmiotami w sprawach związanych z
obronnością państwa.

4. Wojskowi komendanci uzupełnień w sprawach, o
których mowa w ust. 1, wykonują
w szczególności zadania z zakresu:
1) zapewnienia mobilizacyjnego rozwinięcia jednostek
wojskowych;
2) administrowania rezerwami osobowymi;
3) świadczeń na rzecz obrony;
4) współpracy z innymi organami i podmiotami w sprawach
związanych z obronnością państwa.
5. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, tworzy,
przekształca i znosi okręgi wojskowe, określa szczegółowe
zadania ich dowódców, jako organów rządowej
administracji niezespolonej, oraz określa siedziby i
terytorialny zasięg działania okręgów wojskowych,
uwzględniając w szczególności podział terytorialny
państwa.
6. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporządzenia,
tworzy, przekształca i znosi wojewódzkie sztaby
wojskowe i wojskowe komendy uzupełnień, określa
szczegółowe zadania szefów wojewódzkich sztabów
wojskowych i wojskowych komendantów uzupełnień,
jako organów rządowej administracji niezespolonej, oraz
określa siedziby i terytorialny zasięg działania
wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych
komend uzupełnień, z uwzględnieniem w szczególności
podziału terytorialnego państwa. W rozporządzeniu
należy również określić stanowiska kierownicze i komórki
organizacyjne wojewódzkich sztabów wojskowych i
wojskowych komend uzupełnień.

Stany nadzwyczajne
W sytuacjach szczególnych
zagrożeń, jeżeli zwykłe środki
konstytucyjne są niewystarczające,
może zostać wprowadzony
odpowiedni stan nadzwyczajny:
stan wojenny, stan wyjątkowy lub
stan klęski żywiołowej.
Sytuacje szczególnych zagrożeń
(nadzwyczajne)
• Sytuacje szczególnych zagrożeń: kryzys, konflikt
(w tym wojna)
• Sytuacje szczególnych zagrożeń a stany
nadzwyczajne
– wojna (sytuacja wojenna) a stan wojny i stan
wojenny
– sytuacja wyjątkowa i stan wyjątkowy
– sytuacja klęski żywiołowej i stan klęski żywiołowej

Podstawa wprowadzenia stanu
nadzwyczajnego
Stan nadzwyczajny może być

wprowadzony tylko na podstawie
ustawy, w drodze rozporządzenia,
które podlega dodatkowemu
podaniu do publicznej wiadomości.

Regulacje ustawowe
Ustawa określa zasady działania organów władzy
publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać
ograniczone wolności i prawa człowieka i
obywatela w czasie poszczególnych stanów
nadzwyczajnych. Ustawa może także określić
podstawy, zakres i tryb wyrównywania strat
majątkowych wynikających z ograniczenia w
czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw
człowieka i obywatela.

Ograniczenia ustawy
Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu
nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi
zagrożenia i powinny zmierzać do jak
najszybszego przywrócenia normalnego
funkcjonowania państwa. W czasie stanu
nadzwyczajnego nie mogą być zmienione:
Konstytucja, ordynacje wyborcze do Sejmu,
Senatu i organów samorządu terytorialnego,
ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej
oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych
Ograniczenia ustawy (2)
W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego
zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu,
przeprowadzane referendum ogólnokrajowe, nie mogą
być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów
samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta
Rzeczypospolitej, a kadencje tych organów ulegają
odpowiedniemu przedłużeniu. Wybory do organów
samorządu terytorialnego są możliwe tylko tam, gdzie
nie został wprowadzony stan nadzwyczajny.

Rozporządzenia prezydenckie
Jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może
zebrać się na posiedzenie, Prezydent
Rzeczypospolitej na wniosek Rady Ministrów
wydaje rozporządzenia z mocą ustawy w
zakresie i w granicach określonych w art. 228
ust. 3-5. Rozporządzenia te podlegają
zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym
posiedzeniu. Mają one charakter źródeł
powszechnie obowiązującego prawa.

Warunki wprowadzenia stanu wojennego
• Stan wojenny może być wprowadzony w

razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w
tym spowodowanego działaniami
terrorystycznymi, zbrojnej napaści na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
gdy z umowy międzynarodowej wynika
zobowiązanie do wspólnej obrony
przeciwko agresji

Procedura wprowadzania stanu
wyjątkowego i wojennego
• Rada Ministrów kieruje stosowny
wniosek do Prezydenta
• Prezydent rozpatruje wniosek
bezzwłocznie i wydaje rozporządzenie
(albo odmawia jego wydania)
• w ciągu 48 godzin przedstawia go
Sejmowi, który może je uchylić w drodze
uchwały
Notyfikowanie stanu wyjątkowego i
wojennego
Minister właściwy do spraw
zagranicznych notyfikuje
Sekretarzowi Generalnemu
Organizacji Narodów
Zjednoczonych i Sekretarzowi
Generalnemu Rady Europy
wprowadzenie i zniesienie stanu
wojennego lub wyjątkowego
Znoszenie stanu wyjątkowego i
wojennego
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na
wniosek Rady Ministrów, w drodze
rozporządzenia, znosi stan wojenny i stan
wyjątkowy (ten drugi także przed upływem
czasu, na jaki został wprowadzony), jeżeli
ustaną przyczyny wprowadzenia takiego
stanu oraz zostanie przywrócone normalne
funkcjonowanie państwa.

Zasady działania organów władzy
publicznej
W czasie wszystkich stanów
nadzwyczajnych organy władzy
publicznej działają w dotychczasowych
strukturach organizacyjnych państwa i
w ramach przysługujących im
kompetencji, z uwzględnieniem
pewnych szczegółowych uregulowań
przewidzianych w stosownych
ustawach o stanach nadzwyczajnych
Użycie sił zbrojnych w stanie klęski
żywiołowej
Jeżeli użycie innych sił i środków jest niemożliwe
lub niewystarczające, Minister Obrony
Narodowej może przekazać do dyspozycji
wojewody, na którego obszarze działania
występuje klęska żywiołowa, pododdziały lub
oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
wraz ze skierowaniem ich do wykonywania
zadań związanych z zapobieżeniem skutkom
klęski żywiołowej lub ich usunięciem.

Użycie sił zbrojnych w stanie
wyjątkowym
W czasie stanu wyjątkowego Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa
Rady Ministrów, może postanowić o użyciu
oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej do przywrócenia
normalnego funkcjonowania państwa, jeżeli
dotychczas zastosowane siły i środki zostały
wyczerpane.

Kierowanie obroną państwa w stanie
wojennym
Jeżeli w czasie stanu wojennego
wystąpi konieczność obrony
państwa, obroną tą kieruje
Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej we współdziałaniu z
Radą Ministrów.
Kompetencje Prezydenta w stanie
wojennym (1)
• postanawia, na wniosek Rady Ministrów,
o przejściu organów władzy publicznej
na określone stanowiska kierowania,
• postanawia, na wniosek Rady Ministrów,
o stanach gotowości bojowej Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

wojennym (2)
• określa, na wniosek Rady Ministrów,
zadania Sił Zbrojnych w czasie stanu
wojennego,
• może mianować, na wniosek Prezesa
Rady Ministrów, Naczelnego
Dowódcę Sił Zbrojnych,

wojennym (3)
• zatwierdza, na wniosek Naczelnego
Dowódcy Sił Zbrojnych, plany
operacyjnego użycia Sił Zbrojnych,
• uznaje, na wniosek Naczelnego
Dowódcy Sił Zbrojnych, określone
obszary Rzeczypospolitej Polskiej jako
strefy bezpośrednich działań wojennych

Kompetencje Rady Ministrów w stanie
wojennym (1)
• zarządza uruchomienie systemu

kierowania obroną państwa,
• zarządza przejście na wojenne,
określone w odrębnych przepisach,
zasady działania organów władzy
publicznej,
Kompetencje Rady Ministrów w
stanie wojennym (2)
• określa, na wniosek Naczelnego Dowódcy
Sił Zbrojnych, zasady działania organów
władzy publicznej w strefie bezpośrednich
działań wojennych,
• może zawiesić funkcjonowanie organów
władzy publicznej w strefie bezpośrednich
działań wojennych,

Kompetencje Rady Ministrów w stanie
wojennym (3)
•może przekazać organom
wojskowym określone
kompetencje organów władzy
publicznej w strefie
bezpośrednich działań
wojennych
Rola Premiera w stanie wojennym
Jeżeli w czasie stanu wojennego
Rada Ministrów nie może zebrać
się na posiedzenie,
konstytucyjne kompetencje
Rady Ministrów wykonuje
Prezes Rady Ministrów

Kompetencje MON w stanie
wojennym (1)
• dokonuje oceny zagrożeń wojennych i
możliwości obronnych oraz formułuje i
przedstawia właściwym organom
propozycje dotyczące obrony państwa,
• koordynuje realizację zadań organów
administracji rządowej i jednostek
samorządu terytorialnego wynikających z
zadań dotyczących obrony państwa,
wojennym (2)
• przedstawia właściwym organom
potrzeby w zakresie świadczeń organów
państwowych i jednostek samorządu
terytorialnego, przedsiębiorców i innych
jednostek organizacyjnych oraz osób
fizycznych, na rzecz Sił Zbrojnych i
obrony państwa,
• sprawuje ogólny nadzór nad realizacją
zadań obronnych wykonywanych przez
organy administracji rządowej i
jednostki samorządu terytorialnego,

wojennym (3)
• organizuje mobilizacyjne rozwinięcie,
uzupełnianie i wyposażanie Sił Zbrojnych,
• współdziała z ministrem właściwym do
spraw wewnętrznych w zakresie świadczeń
na rzecz Sił Zbrojnych i obrony państwa,
• koordynuje realizację zadań państwa-
gospodarza wynikających z umów
międzynarodowych.

Kompetencje wojewody w stanie
wojennym (1)
Wojewoda kieruje realizacją zadań
obronnych i obroną cywilną na terenie
województwa, a w szczególności:
• ocenia zagrożenia,
• wprowadza, w zakresie nie należącym do
właściwości innych organów, ograniczenia
wolności i praw człowieka i obywatela oraz
łagodzi i uchyla te ograniczenia,

• W czasie stanu wojennego może być
powołany Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych,
który podlega Prezydentowi Rzeczypospolitej
Polskiej. Dowodzi on Siłami Zbrojnymi oraz
innymi podporządkowanymi jednostkami
organizacyjnymi.
• przejmuje dowodzenie z chwilą jego
mianowania, o ile Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej nie określi innego terminu przejęcia
dowodzenia.

• dowodzi Siłami Zbrojnymi i innymi
podporządkowanymi mu jednostkami
organizacyjnymi w celu odparcia zbrojnej
napaści na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej,
• zapewnia współdziałanie podległych mu Sił
Zbrojnych z siłami sojuszniczymi w
planowaniu i prowadzeniu działań wojennych,

• określa, w ramach swojej właściwości,
potrzeby Sił Zbrojnych w zakresie wsparcia
ich przez pozamilitarną część systemu
obronnego państwa,
• wyznacza organy wojskowe do realizacji
zadań administracji rządowej i samorządowej
w strefie bezpośrednich działań wojennych
oraz określa ich zadania i kompetencje.

Podsumowanie
• Strategia obronności – brak
strategii wojskowej!!!
• Transformacja sił zbrojnych –
zmiany jakościowe
(profesjonalizacja, modernizacja
techniczna, system kierowania i
dowodzenia)
• Stany nadzwyczajne – problem
Naczelnego Dowódcy SZ

SZ W SBN

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SZ W SBN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UŁ Łódź 2010 www.koziej.

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 2

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 3

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 4

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 5

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 7

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 11

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 16

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 21

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 23

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 26

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 28

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 29

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 30

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 31

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 36

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 37

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 47

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 48

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 50

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 53

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 54

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 55

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 56

Powołuje rząd, w tym Ministra Obrony

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 58

1. Komisje sejmowe są organami

2. Komisje sejmowe są organami kontroli

14) Obrony Narodowej,

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 60

Do zakresu działania Komisji należą sprawy obrony

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 63

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 64

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 65

Do zadań Rady Ministrów w ramach

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 67

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 68

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 69

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 70

• określanie obiektów szczególnie ważnych

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 72

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 73

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 74

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 77

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 79

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 80

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 81

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 82

I zastępca szefa SGWP

Zarząd Organizacji i Uzupełnień - P1

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 83

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 84

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 85

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 86

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 88

8. W razie ogłoszenia powszechnej lub

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 89

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 91

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 92

2) planowanie oraz realizacja mobilizacyjnego i operacyjnego

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 93

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 94

UŁ Łódź 2010 www.koziej.pl 95