RODZAJE USTROJÓW RZECZNYCH

USTRÓJ DESZCZOWY
 USTROJE RZECZNE
• USTRÓJ (REŻIM) RZECZNY – JEST TO USTALANY NA PODSTAWIE
WIELOLETNICH OBSERWACJI RYTM WAHAŃ PRZEPŁYWÓW RZEKI ORAZ
STANÓW WODY, ZWIĄZANY Z RODZAJEM ZASILANIA I ZLODZENIEM.
KAŻDA RZEKA MA WŁAŚCIWY DLA SIEBIE TYP USTROJU RZECZNEGO.
• ZWIĄZANY JEST ON Z ZASILANIEM I Z TAKIMI ZJAWISKAMI,
• JAK WEZBRANIA, ZLODZENIE ITP.
• NA ZASILANIE RZEK SKŁADAJĄ SIĘ:
• SPŁYWAJĄCE POWIERZCHNIOWO WODY OPADOWE,
• WODY ROZTOPOWE ZE ŚNIEGU LUB LODU LODOWCOWEGO,
• WODY PODZIEMNE
• WODY JEZIOR.
 CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA USTRÓJ
RZECZNY
• KLIMAT – W NAJWIĘKSZYM STOPNIU KSZTAŁTUJE PRZEPŁYWY
POPRZEZ WIELKOŚĆ OPADÓW ORAZ INTENSYWNOŚĆ PAROWANIA,
• RZEŹBA TERENU – IM WIĘKSZE SPADKI, NACHYLENIA TERENU, TYM
SZYBSZY SPŁYW POWIERZCHNIOWY WÓD,
• BUDOWA GEOLOGICZNA – DECYDUJE O PRZEPUSZCZALNOŚCI SKAŁ
• POKRYWA ROŚLINNA – ODDZIAŁYWANIE SZATY ROŚLINNEJ NA
KSZTAŁTOWANIE PRZEPŁYWU WIĄŻE SIĘ Z ZATRZYMANIEM I
OPÓŹNIENIEM SPŁYWU POWIERZCHNIOWEGO.
 RODZAJE USTROJÓW RZECZNYCH
PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA RODZAJ ZASILANIA :
PROSTY- DOMINUJE JEDEN RODZAJ ZASILANIA ZŁOŻONY- RZEKA ZASILANA Z WIELU
ŹRÓDEŁ
•DESZCZOWO – ŚNIEŻNE
• USTROJE DESZCZOWE
•DESZCZOWO – ŚNIEŻNO –
• ŚNIEŻNE
LODOWCOWE
• LODOWCOWE  
•ŚNIEŻNO - LODOWCOWE
 USTRÓJ DESZCZOWY

• USTRÓJ DESZCZOWY – WODA W RZECE POCHODZI WYŁĄCZNIE LUB GŁÓWNIE Z

ZASILAJĄCYCH JĄ OPADÓW DESZCZU (KTÓRE BEZPOŚREDNIO LUB POŚREDNIO
SPŁYWAJĄ DO KORYTA). WAHANIA POZIOMU WODY ZALEŻĄ OD SEZONOWEGO
ROZKŁADU OPADÓW TYPOWYCH DLA DANEGO KLIMATU. TAKI USTRÓJ CECHUJE
OBSZARY O WYSOKICH TEMPERATURACH, ISTNIEJE KILKA ODMIAN TEGO USTROJU:
•  RÓWNIKOWY 
• PODRÓWNIKOWY 
 USTRÓJ DESZCZOWY RÓWNIKOWY

• RÓWNIKOWY – PRAKTYCZNIE JEDYNY PRZYPADEK, GDY POZIOM WODY W RZECE

JEST WZGLĘDNIE STAŁY. OBEJMUJE OBSZARY W STREFIE RÓWNIKOWEJ. NIEWIELKIE
WAHANIA ZWIĄZANE SĄ ZE ZMIANĄ ZENITALNEGO POŁOŻENIA SŁOŃCA.
WYSTĘPUJĄ WAHANIA SEZONOWE, ALE WYSOKI POZIOM WODY WYSTĘPUJE PRZEZ
CAŁY ROK, ZE WZGLĘDU NA CAŁOROCZNE WYSOKIE OPADY.
 USTRÓJ DESZCZOWY RÓWNIKOWY –
PRZYKŁADY RZEK
Takim ustrojem charakteryzują się największe rzeki świata takie
jak: Amazonka, Nil, Kapuas czy Kongo. W nich też koryta rzek
odznaczają się największymi szerokościami, które dochodzą
nawet do kilkunastu kilometrów.
•AMAZONKA

•NIL

•KONGO W BRAZZAVILLE

•KONGO W BRAZZAVILLE
 CZYM SIĘ CHARAKTRYZUJE USTRÓJ
DESZCZOWY RÓWNIKOWY?
• USTRÓJ DESZCZOWY RÓWNIKOWY CHARAKTERYZUJE SIĘ TYM, IŻ RZEKI
NIOSĄ PRZEZ CAŁY ROK OGROMNE MASY WODY. W STREFIE PODRÓWNIKOWEJ
WAHANIA STANÓW WÓD SĄ WIĘKSZE. MAKSIMUM PRZEPŁYWÓW PRZYPADA NA
LETNIĄ PORĘ DESZCZOWĄ ZWIĄZANĄ Z ZENITALNYM GÓROWANIEM SŁOŃCA, W
OKRESIE WIOSNY I JESIENI. RZEKI SĄ WÓWCZAS NAJOBFICIEJ ZASILANE. TAKIM
USTROJEM CHARAKTERYZUJĄ SIĘ NAJWIĘKSZE RZEKI ŚWIATA TAKIE JAK:
AMAZONKA, NIL, CZY KONGO. W NICH TEŻ KORYTA RZEK ODZNACZAJĄ SIĘ
NAJWIĘKSZYMI SZEROKOŚCIAMI, KTÓRE DOCHODZĄ NAWET DO KILKUNASTU
KILOMETRÓW.
 USTRÓJ DESZCZOWY PODRÓWNIKOWY

• PODRÓWNIKOWY – CHARAKTERYZUJE SIĘ WEZBRANIEM W PORZE DESZCZOWEJ

(LATEM – W CZASIE ZENITALNEGO POŁOŻENIA SŁOŃCA) I NIŻÓWKĄ W PORZE
SUCHEJ (ZIMĄ). OBEJMUJE OBSZARY W STREFIE PODRÓWNIKOWEJ. WAHANIA
POZIOMU WODY SĄ BARDZO WYSOKIE, W PORZE DESZCZOWEJ KORYTO MOŻE
NAWET NIEMAL CAŁKOWICIE WYSCHNĄĆ.
 USTRÓJ DESZCZOWY PODRÓWNIKOWY –
PRZYKŁADY RZEK

Rzeki o tym ustroju występują w Afryce np. Niger, Senegal i Ameryce południowej
np. Tocantins
• SENEGAL

• NIGER

• TOCANTINS
 CZYM SIĘ CHARAKTRYZUJE USTRÓJ
DESZCZOWY PODRÓWNIKOWY?
• PODRÓWNIKOWY TEN USTRÓJ CHARAKTERYZUJE SIĘ DOŚĆ DUŻYMI
WAHANIAMI STANÓW WODY. NAJWYŻSZE STANY WODY PRZYPADAJĄ NA PORĘ
DESZCZOWĄ, A MINIMUM NA PORĘ SUCHĄ, PODCZAS KTÓREJ WIELE RZEK
WYSYCHA.