FARMAKOLOJİY

E GİRİŞ
-ÖNLİSANS-
Ders 2
Uzm.Ecz. Hande BAYSIN
İlaçlar
hazırlanış • Majistral ilaç
yöntemine • Offisinal ilaç
göre 3 sınıfa • Müstahzar (ticari) İlaç
ayrılır
 1- MAJİSTRAL
İLAÇ

Günümüzde seyrek de olsa kullanılan

bir yöntemdir.
Bu yöntemde hekim ilacın
formülasyonunu içeren bir reçete
hazırlar. Buna majistral reçete denir.
Eczacı bu reçeteye göre kendi
laboratuarında majistral ilacı hazırlar.
 2- OFİSİNAL İLAÇ

Majistral ilaç hazırlama yöntemine çok

benzeyen ve yine seyrek kullanılan bir
yöntemdir.
Yine hekim istediği ilaç için bir reçete
hazırlar. Eczacı farmakopedeki (yasal
rehber kitap) standart formülasyona göre
kendi laboratuarında ofisinal ilacı hazırlar.

Örnek: İyot tentürü (tentürdiyot) gibi.

 3- MÜSTAHZAR
(ticari) İLAÇ

Günümüzde çoğunlukla kullanılan bir

yöntemdir.
Bu yöntemde ilaçlar ilaç fabrikalarında,
büyük ölçekte ve yeni teknolojilerle
desteklenerek yapılır.
Bu ilaçlar standart bir şekil ve ambalaj
içinde ve üreticinin verdiği özel bir
isimle sunulan ilaçlardır.
İlaçlar
farmasotik 1. Katı ilaç şekilleri
şekillerine 2. Yarı katı ilaç şekilleri
göre 5 sınıfa 3. Sıvı ilaç şekilleri
ayrılır 4. Yarı sıvı ilaç şekilleri
5. Diğer ilaç şekilleri
1- KATI İLAÇ ŞEKİLLERİ

TABLET: İlaç formülasyonuna giren tüm

maddelerin özel makinelerle
sıkıştırılmasıyla hazırlanır.

DRAJE: Tablet haline getirilmiş ilacın

üzerinin şekerli maddelerle
kaplanmasıyla hazırlanır.
1- KATI İLAÇ ŞEKİLLERİ /
tablet ve draje çeşitleri
TAM ADI KISALTMASI
Draje Drj.
Tablet Tab. / tb.
Çiğneme tableti Çiğ. tab.
Effervesan tablet Effv. tab. / eff. tab.
(Suda köpüren tab.)
Sublingual tab. Tab.
(dilaltında eritilen
tab.)
1- KATI İLAÇ ŞEKİLLERİ /
tablet ve draje çeşitleri
TAM ADI KISALTMASI
Enterik kaplı tablet Tab. / tb.
(mide ph sında
dayanıklıdır, barsakta
çözünür)
SR tablet (tabakalı SR tab.
kaplama sayesinde
etkin maddeyi yavaş ve
uzun sürede salıverir)
Film kaplı tablet Tab.
1- KATI İLAÇ ŞEKİLLERİ
KAPSÜL: İlaç formülasyonuna
giren tüm maddeler silindir
şeklinde, genellikle jelatin
bazlı olan bir koruyucu kap
içinde sunularak hazırlanmış
olur. (kısaltma: kap. / cap.)

Yumuşak ve sert kapsül

şeklinde olabilirler.
 1- KATI İLAÇ ŞEKİLLERİ
PASTİL: İlaç formülasyonuna giren tüm
maddelerin ağızda eriyecek şekilde
sıkıştırılıp tatlandırılmasıyla hazırlanır.

PİLÜL: Tüm maddelerin yoğurulduktan

sonra küçük küreler haline getirilmesiyle
hazırlanır. Büyük kürelere bol, daha
küçüklerine granül denir.
1- KATI İLAÇ ŞEKİLLERİ

KAŞE : İlaç formülasyonuna giren tüm

maddeler genellikle nişasta bazlı olan
ve açılabilen tek dozluk bir koruyucu
paket içinde sunularak hazırlanmış
olur.

SAŞE : Tüm maddeler yırtılıp açılabilen

tek dozluk bir koruyucu paket içinde
sunularak hazırlanmış olur.
1- KATI İLAÇ ŞEKİLLERİ
SUPPOZİTUVAR / FİTİL: İlaç
formülasyonuna giren tüm maddelerin
vücut sıcaklığında eriyecek şekilde
sıkıştırılmasıyla hazırlanır. (kısaltma:
supp.)

*Rektal yoldan uygulanır.

*Vajinal yoldan uygulanan şekline ovül
denir.
1- KATI İLAÇ ŞEKİLLERİ
TOZ: İlaç formülasyonuna giren tüm
maddeler toz şeklinde sunulur.

* Cilt üzerine serpilerek (vücut dışından)

uygulanan şekline pudra denir.

** Liyofilize toz: Sıklıkla karşılaşılan bir

farmasotik şekildir. Vücüt içine çeşitli
yollardan verilebilir. Kullanılacağı zaman
uygun çözücü ile sıvı hale getirilir.
2- YARI KATI İLAÇ
ŞEKİLLERİ
İlaç formülasyonuna giren tüm maddeler
cilt üzerine (haricen) uygulandığında
eriyecek şekilde hazırlanır.

*Yardımcı maddelerin çoğu yağ bazlı

olursa bu şekle merhem/pomat denir.

*Talk katılarak daha katı bir kıvamda

hazırlanmış merheme pat/macun denir.
2- YARI KATI İLAÇ
ŞEKİLLERİ
İlaç formülasyonuna giren tüm
maddeler cilt üzerine (haricen)
uygulandığında eriyecek şekilde
hazırlanır.

*Yardımcı maddelerin çoğu su bazlı

olursa bu şekle krem denir.

*Yardımcı maddelerin çoğu suda şişen

polimerlerden oluşursa bu şekle jel
denir.
SONRAKİ İLAÇLARDA FARMASÖTİK ŞEKİLLER
DERS (devam)