E drejta financiare

Veshtrim historik
Kuptimi, rendesia e studimit
E drejta financiare kombetare/nderkombetare
Pasuria publike

Petrit BUSHI, PhD Cand.

E drejta financiare 1
 Literatura

1.Tafa,G. ”Shkenca mbi financat dhe e drejta financiare”, Tiranë, 2009

2. Komoni,S. ” Financat” - Prishtinë 2009

E drejta financiare 2
 3 Konceptet

Ekonomi Prodhimi + Shperndarja + Konsumi

Finance Mbledhja + Ndarja +

Shpenzimi

E drejte financiare normat juridike qe rregullojne marrdhenjet

financiaro - juridike qe lindin dhe zhvillohen gjate
procesit te:

E drejta financiare 3
 Kuptimi i te drejtes financiare

E drejta financiare

Mbledhja + Ndarja + Shpenzimi

Ardhura BUXHETI Shpenzime

• Tatimet • Shpenzimet
• Doganat publike
• Taksat
• Huate publike

E drejta financiare 4
 Kuptimi

Finance rrjedh nga fjala latine Finis qe do te thote (kufi, fund, mbarim)

Per realizimin e funksioneve dhe kompetencave te caktuara me ligj,

kerkohen mjete monetare per financimin e shpenzimeve publike

Pa PARA`, nuk mund te kuptohet dhe vete ekzistenca e shtetit

Financat dhe e Drejta Financiare i pergjigjen pyetjeve:

Si?
Sa?
Prej kujt?
duhet te sigurohen mjetet monetare te nevojshme per ushtrimin e
funksioneve te shtetit

E drejta financiare 5
 Pergjigje e pyetjeve

Finance Mbledhja + Ndarja + Shpenzimi

Si? Forma? Metodat?

Sa? Perpjestimi?
Prej kujt?

Me qellim qe te ndikohet maksimalisht ne realizimin dhe permbushjen e

funksioneve te shtetit si dhe ne zhvillimin e progresit te ekonomise

E drejta financiare 6
 Ndryshimi ndermjet
veprimtarise financiare shteterore (VFSH) dhe private (VFP)

1) VFSH nuk udhehiqen nga qellimi i fitimit- por nga plotesimi i nevojave,
pavaresisht nga kostoja.
- Kursimi
- Efektiviteti
2) Shteti nuk udhehiqet nga parimi i kundershperblimit te drejtperdrejte
(ndersa tek privati kemi çmimin e sherbimit si kundershperblim te
drejtperdrejte)
3) VFSH per plotesimin e nevojave mbarepublike ka te beje me te mirat
Jomateriale, pra ska te beje me prodhimin e tregetimin e te mirave
materiale
4) Plotesohen nevojat e mbare shoqerise, jo te nje grupi te caktuar
5)Vellimi i te hyrave dhe shpenzimeve shteterore percaktohen me LIGJ nga
organet perfaqesuese te popullit

E drejta financiare 7
 Objekti

Objekt i se drejtes financiare eshte:

teresia e normave juridike me te cilat rregullohen marrdhenjet
financiaro-juridike qe lindin dhe zhvillohen gjate procesit te mbledhjes,
ndarjes dhe shpenzimit te te hyrave publike

E drejta financiare 8
 Lidhja e se drejtes financiare me shkencat e tjera te se
drejtes

Tre elementet baze per krahasim:

1- Objekti – Marrdhenjet financiaro juridike
2-Parimet
3-Metodat
Dallimi me shkencat e tjera te se drejtes
E drejta financiare- merret me rregullimin e marrdhenjeve te veta,
ndersa deget e tjera te se drejtes I normojne marrdhenjet e tyre para se
ato ti rregullojne
Lidhja dhe bashkepunimi me:
Te drejten kushtetuese
Te drejten administrative
Te drejten civile

E drejta financiare 9
 Pasuria Kombetare

Ne aspektin juridik perfshin pasurine ne pronesi te:

1- Shtetasve
2-Shtetit
3-Enteve te se drejtes administrative
4-Komuniteteve fetare
5-Shoqerive bamirese
Ne aspektin material perfshin:
1- Te mirat materiale te drejtperdrejta (produktet dhe mallrat e konsumit)
2- Mjetet e prodhimit (tokat, makinat, makinerite, veglat e punes dhe te prodhimit etj)

Raporti Mjete prodhimi (1) / te mira materiale te drejtperdrejta (2)

N.q.se (1) >(2) - vend i pasur
N.q.se (2) > (1) – vend i varfer (raporti ne vlera monetare)

E drejta financiare 10
 Pasuria Kombetare

Pasuria Kombetare = Pasuri e mirfillte (patrimonio)+ Te ardhuren

E ardhura kombetare perfshin te ardhurat e siguruara nga:

1- shtetasit e nje shteti
2- entet nkolektive te se drejtes private
3- entet kolektive te se drejtes publike, si rregull brenda 1 viti

E drejta financiare 11
 Pasuria publike

Pasuria= Pasuri publike+ pasuri private

Pasuria publike = Nje pjese e pasurise kombetare e cila ndodhet ne
ZOTERIM te shtetit

Te dyja pasurite duhet dhe realizojne te ardhura.

Raporti Te ardhura nga pasuria publike/ te ardhura nga pasuria private

E drejta financiare 12