ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ:

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΣ ΗΛΙΑΣ, ΜΠΙΤΣΙΑΚΗΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΠΑΠΑΖΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ,
ΧΟΤΖΑ ΜΑΤΕΟ
ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΛΛΑ
Δυο αστικά ιερά, ενταγμένα σε οικοδομικά τετράγωνα της πόλης, εκπροσωπούνται στην έκθεση με τα ευρήματά τους. Το πρώτο
από αυτά είναι το κτιριακό συγκρότημα του ιερού του Δάρρωνος, τοπικού θεραπευτή θεού, που η λατρεία του βεβαιώθηκε με την
ανεύρεση μιας αναθηματικής επιγραφής, βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της πόλης και είναι προσιτά από μνημειακό
πλακοστρωμένο δρόμο, που ξεκινούσε από το λιμάνι και έφθανε ως την Αγορά. Στο δάπεδο του χώρου εκτίθενται δυο ψηφιδωτά
που διακοσμούσαν το δάπεδο ενός κυκλικού χώρου μεγάλου κυκλικού κτιρίου και την είσοδο μιας αίθουσας συμποσίων σε κτίριο
που έχει ταυτισθεί με εστιατόριο. Το πρώτο ψηφιδωτό έχει πλούσια φυτική διακόσμηση, ενώ στο δεύτερο εικονίζεται κενταυρίνα
που κάνει σπονδή κρατώντας τα σχετικά αγγεία μπροστά σε μια σπηλιά. Και τα δυο ψηφιδωτά χρονολογούνται στις αρχές του 3ου
αι. π.Χ.

Το ιερό της Μητέρας των Θεών και της Αφορδίτης, όπου οι δυο θεότητες λατρεύονταν ως προστάτριες της πόλης, βρίσκεται
αμέσως βόρεια της Αγοράς. Η λατρεία των δυο θεοτήτων ταυτίσθηκε από τα αναθήματα του ιερού, που βρέθηκαν μέσα και γύρω
από το ναό του νότιου υπαίθριου χώρου, αλλά και σε αποθηκευτικούς και εργαστηριακούς χώρους, όπου αυτά κατασκευάζονταν
και αποθηκεύονταν: πήλινα ειδώλια της Αφροδίτης και Ερώτων διαφόρων τύπων, της Μητέρας των Θεών, αναθηματικές
επιγραφές σε βωμίσκους, αγαλμάτια, ανάγλυφες στήλες με τη μορφή της Μητέρας των Θεών κ.ά. Σε χώρο του ιερού προορισμένο
για παράθεση γευμάτων βρέθηκαν χάλκινο εξάρτημα συμποσιακής κλίνης (fulcrum), σκεύη σερβιρίσματος κ.ά.
Ένα τρίτο ιερό, το Θεσμοφόριο της πόλης, αποκαλύφθηκε στα βορειοανατολικά όριά της, μέσα στο σύγχρονο οικισμό της Πέλλας.
Στο αγροτικό αυτό ιερό, έναν απλό κυκλικό περίβολο με βωμό στο κέντρο και λαξεύματα στο φυσικό βράχο (τα λεγόμενα
«μέγαρα» της Δήμητρας, όπου ρίχνονταν τα χοιρίδια που θυσιάζονταν προς τιμήν της θεάς), γιόρταζαν οι κάτοικοι της Πέλλας
κατά το φθινόπωρο τη γιορτή των Θεσμοφορίων, που απέβλεπε στην καλή συγκομιδή. Στο ιερό της Πέλλας βρέθηκαν αναθήματα
κοινά σε όλα τα Θεσμοφόρια του ελληνικού χώρου: ειδώλια χοίρων, των ιερών ζώων της Δήμητρας Θεσμοφόρου, μορφές με
υδρίες στηριγμένες στο κεφάλι και μικρές υδρίες (το νερό λόγω της καθαρτικής του ιδιότητας χρησιμοποιούνταν κατεξοχήν στις
τελετές των Θεσμοφορίων), αλλά και αναθήματα που σχετίζονται με τοπικές δοξασίες και θρησκευτικές αντιλήψεις: πλακίδια με
αρχαϊστικές μορφές-αναθέτριες ή προσωποποιήσεις της θεάς, βούκρανα, γοργόνεια και φιάλες, ειδώλια αλόγων, που έσερναν
μικρές ξύλινες άμαξες, συμβολικές του μύθου της αρπαγής της Περσεφόνης, ειδώλια Άρτεμης, της προστάτιδας θεάς της
βλάστησης, και ανδρικών χθόνιων θεοτήτων, που σχετίζονταν με τη αναζωογόνηση της φύσης, όπως είναι ο Πλούτων και ο
Διόνυσος.