• Რას გამოხატავს აშშ-ის სიმბოლოები

• Რატომ შეიძლება ამერიკის შეერთებული

შტატების კონსტიტუცია ქვეყნის სმბოლოდ ჩავთვალოთ
• თ.პეინის ,,საღი აზრი''
• Დამოუკიდებლობის დეკლარაცია
• Კონფედერაციის მუხლები და სამუდამო კავშირი
• Პროცესისა და პროდუქტის თეორიის მნიშვნელობა აშშ-
ის კონსტიტუციის ამერიკულ სიმბოლოდ დასახელებისას
Რას გამოხატავს
აშშ-ის
სიმბოლოები?
Რატომ შეიძლება ამერიკის შეერთებული შტატების
კონსტიტუცია ქვეყნის სიმბოლოდ ჩავთალოთ?
Თომა პეინი
• Დაიბადა ღარიბი ინგლისელი ფერმერის
ოჯახში
• 1774 წ ფრანკლინის რჩევითა და
რეკომენდაციით წავიდა ამერიკაში
• Ძალზე ცნობილი პუბლიცისტი გახდა
ამერიკაში
• Იგი განმათავისუფლებელ ომში აქტიურ
მონაწილეობას იღებდა
თ.პეინის ,,საღი აზრი''
Ზოგადად პეინი მიდის იმ
დასკვნამდე ,რომ
კონსტიტუცია სხვა
არაფერია თუ
არა ,,აბსურდი''.მან ხალხს
მოუწოდა მიმართონ
უკიდურეს ზომებს,კერძოდ ,
დაიწყონ შეიარაღებული
ოპერაციები
კოლონიალისტ თა
წინააღმდეგ.
Დამოუკიდებლობის
დეკლარაცია
•აშშ -ის კონსტ იტ უციის შექმნას წინ უსწრებდა
დამოუკიდებლობის დეკლარაციის მიღება .
1776 წლის 2 ივლისს კონტ ინენტ ური
კონგრესის მიერ მიღებული იქნა რეზ ოლუცია ,
რომლის თანახმადაც , „გადაწყდა , რომ
გაერთიანებული კოლონიები
•არის და უნდა იყოს თავისუფალი და
დამოუკიდებელი შტ ატ ები . ისინი
თავისუფალია ბრიტ ანეთისგან და ყველა
პოლიტ იკური კავშირი მათსა და დიდ
ბრიტ ანეთის სახელმწიფოს შორის არის და
უნდა იყოს სრულიად გაუქმებული “.
Დამოუკიდებლობის დეკლარაციაზე მუშაობდ
ნენ :

• Თომას Ჯეფერსონი~
• Ბენჟამინ ფრანკლინი
• Როჯერ შერმანი
• Რობერტ ლივინგსტონი
რა გზა განვლო კონფედერაციის მუხლებმა და რა სახით არსებობს
დღეს??
კონფედერაციის
მუხლები და
სამუდამო კავშირი
 მე-18 საუკუნის პირველ
მეოთხედში არცერთი ერი არ
იცნობდა ხელისუფლების
დაყოფისა და გამიჯვნის
პრინციპს,რომელიც
ითალისწინებდა,ურთიერთშეკავშ
ირებისა და
ურთიერთგაწონასწორების
მექანიზმს.
 .არსად არ ეპყრათ ხელთ
ძალაუფლება,იმათ,ვინც იყო
სხვის მიერ მართული.პირველი
იყო სწორედ აშშ,სადაც ამ
მიმართულებით გადაიდგა ნაბიჯი
.
  პირველი ეროვნული დოკუმენტი
გათავისუფლებული
კოლონიებისთვის
პენსილვანიელმა ჯონ დიკინსონმა
დაწერა 1777წ,რომლის
რატიფიცირება მოხდა
1781წელს,ძალაში შესასვლელად
მას სჭირდებოდა 13ივე შტატის
მხარდაჭერა,რაც მიიღო.

ჯონ დიკინსონი
 1776 წელს მე-2 კონტინენტურ კონგრესზე
 იყო იურისტი და პოლიტიკოსი. აირჩა კომიტეტი,რომელმაც შეიმუშავა
 დამფუძნებელი მამა, ახალი მთავრობის გეგმა,ცხარე დებატების
 რევოლუციონერი. შემდეგ 1777ნოემბერში მიიღეს
 აშშ-ს 1787 წლის საკონსტიტუციო კონვენციის კონფედერაციის მუხლები,რომელიც იყო
დელეგატი. ამერიკის პირველი კონსტიტუცია,
 დელავერისა და პენსილვანიის პრეზიდენტი.
ბილი უფლებების შესახებ
გამოცხადდა
1791წელს,ითვალისწინებდა:
1.სიტყვის,ბეჭვდის თავისუფლებას.
2.შეკრების და პეტიციის უფლებას
3.პიროვნების და საცხოვრებლის
ხელშეუხებლობას
4.ნაფიც მსაჯულთა ინსტიტუტს.
5.აიკრძალა სახელმწიგო რელიგია
6.იარაღის ტარების უფლება გაიცა
7.გამოცხადდა კერძო საკუთხრების
ხელშეუხებლობა მე-5 შესწორებით.
 კონფედერაციის
რამდენიმე მუხლის არსი:

 მესამე მუხლით მყარდება

ურთიერთმეგობრული,ურთიე
რთდახმარების კავშირი,რაც
არის საწინდარი ერის
სიძლიერე-სიმტკიცის.
 შეიქმნა ცენტრალური მთავრობა .  მეოთხე მუხლი ითვალისწინებს
 კონფედერაციის მეორე მუხლის ორმხრივ მეგობრობასა და
თანახმად,შტატებმა ურთიერთობის უკეთ დაცვას და
შეინარჩუნეს,,სუვერენობა,თავისუფლ განმტკიცებას.
ება,დამოუკიდებლობა’’
 კონგრესის ხელშია საგარეო
პოლიტიკა,შეიარაღებული  მეხუთე მუხლის თანახმად,აშშს ზოგადი
ძალები,ფულის სესხება და მონეტის ინტერესების ოპტიმალური ურთიერთობის მიზნით
გამოცემა.კონფედერაციის მთავრობა დელეგატები ინიშნებიან ყოველწლიურად,ყველა
აგრძელებდა მიწების გაყიდვას შტატის უფლებაა დელეგატთა მოწვევა ან გაწვევა
კონგრესის კომიტეტის მეშვეობით. ვადის შუალედში.
 პრობლემები,რომლებსაც ვერ
გაუმკლავდა კონფედერაციის მუხლები

 ეკონომიკური თვალსაზრისით ერთიანობა

ნაკლებწარმატებული იყო.არ არსებობდა საერთო
ვალუტა და გადასახადები,რაც ჯარის შესანახად
აუცილებელი იყო.
 ეკონომიკურმა დაღმასვლამ განაპირობა ახალი
ეროვნული ეკონომიკური პოლიტიკის
საჭიროება,რომელიც მიმართული იქნებოდა
ინფლაციისა და ვალების გადაუხდელობის
თავიდან აცილებაზე.
 დასავლეთელი ახალმოსახლეები კარგავენ
ვაჭრობის შესაძლებლობას.
 შესაბამისად,1781-1789წლები ამერიკული
სახელმწიფოს კრიტიკული პერიოდია,ვინაიდან
კონფედერაციის მუხლებზე დაფუძნებული
მთავრობა იმდენად სუსტი იყო,რომ ვერ მოაგვარა
ქვეყანაში არსებული პრობლემები
 1787წ ფილადელპიაში გამართულ
შეხვედრაზე 55 დელეგატთა
შორის,არ იყვნენ როდ აილენდის
წარმომადგენლები,ვინაიდან მხარს
არ უჭერდნენ ერთიან ძლიერ
ხელისუფლებას.შეკრებას
ხელმძღვანელობდა ჯორჯ
ვაშინგტონი.

 მწვავე დებატების პირობებში შეიქმნა

სრულიად ახალი დოკუმენტი,რომელიც
ითვალისწინებდა მონტესკიურ
მოდელს,სადაც
საკაკონმდებლო,აღმასრულებელი და
სასამართლო ხელისუფლება გამიჯნული
იქნება ერთმანეთისგან.ისე რომ არც ერთ
მათგანს არ ექნება უპირატესობა
სახელმწიფოს მართვის პროცესში.ეს
თავიდან აარიდებს ძალაუფლების
უზურპაციას,ტირანიას.

დამოუკიდებლობის დარბაზი: პენსილვანიის

სახელმწიფო სახლის ასამბლეის ოთახი (მოგვიანებით
დამოუკიდებლობის დარბაზი), ფილადელფია, სადაც
შეიკრიბა კონსტიტუციური კონვენცია 1787 წელს.
Comstock Images / Thinkstock
მნიშვნელოვანი
საკითხები,რაც კრებაზე
განიხილეს:
შეეხნენ საკამონმდებლო ხელისუფლებაში შტატების
წარმომადგენლობას-დიდ შტატებს სურდათ,კონგრესში
წარმომადგენელთა რაოდენობა მოსახლეონის
პროპორციულად,წარმომადგენელი შტატები
ითხოვდნენ თანაბარ წამომადგენლებს,რათა დაცული
ყოფილიყო ყველას უფლება.გადაიჭრა:კონექტიკუტის
კომპრომისით.

2.მონობა-ზოგი შტატს მიანდა რომ მონობის

გაუქმება ან არგაუქმება თავად შტატებისთვის
მიენდოთდა ეს არ შესულიყო კონსტიტუციით
მოსაგვარებელ სიაში.ჩრ,დელეგათთა
აზრითმსგავსი მიდგომის გარეშე სამხრეთელთა
შემოერთება შეუძლებელი
იყო.გადაწყდა:კონგრესი არ ჩაერეოდა მონების
ვაჭრობაში,შტატები ვალდებულნი იყვნენ
დეზერტირი მონები დაებრუნებინათ.
ამერიკის შეერთებული შტატების
კონსტიტუციიის მიზანი
სრულყოფ
ილი
კავშირის
შექმნა

ხელშეწყობა
საკუთარი
კეთილდღეობის მართმსაჯუ
ა და
თავისუფლების
ლების
შენარჩუნება და დამკვიდრ
გადაცემა
მომავალი
ება
თაობისთუის

საერთო საშინაო
თავდაცვის მშვიდობის
უზრუნველყ დამყარება
ოფა
 4თვიანი დაძაბული მუშაობის შედეგად შეიქმნა
ახალი კონსტიტუცია,რომელშიც ძველი
საბერძნეთიდან მოყოლებული სხვა სახელმწიფოების
კონსტიტუციიის შეცდომები გაითვალისწინეს.

შეიქმნა მმართველობის ფედერალური სისტემა,რომელიც დაიყო ეროვნულ

ანუ ფედერალურ და შტატების ხელისუფლებად.საკანონმდებლო
ხელისუფლება გადაეცა კონგრესს-წარმომადგენელტა პალატა და
სენატისგან შედგება.წარმომადგენ.პალატის წევრებს ირჩევენ
2წლ,ვადიტ,სენატისას6 წლით 2-2 ყოველი შტატიდან.

 2 მუხლის თანახმად პრეზიდენტის ხელშია

აღმასრულებელი ხელისუფლება.ამომრჩეველთა
კოლეგია ირევს 4 წლის ვადით.
 მ

პრეზიდენტი
სახელმწიფოს,მთავრობის და
ხელისუფლების

შეიარაღებული ძალების
აღმასრულებელი მეთაური.ირჩევენ 4წლის
ვადით
შტოები

საკანონმდებლო სენატი

კონგრესი
ყოველი შტატიდან 2
სენატორი

წარმომადგენელთა
პალატა
ადგილები შტატებს შორის
ნაწილდება ამომრჩეველთა
რაოდენობის მიხედვით
სასამართლო
ჯონ კუენჰოუვენის მოსაზრება
• ჯონ კუენჰოუვენი ესე,,რა არის ამერიკული
ამერიკულად’’გვიზიარებს 12 ელემენტისგან შემდგარ
სიას,სადაც საპატიო ადგილს უთმობს კონსტიტუციას.როგორც
კუენჰოუვენი იტყოდა,თეორიულად ის არც დამთავრდება,არც
არასრდროს გახდება სრულყოფილი.იგი სიცოცხლისუნარიანი
აღმოჩნდა.
• ძირითადი პრინციპებია:ხალხის უზენაესობა.იწყება სიტყვებით
ჩვენ ხალხი,პირადი უფლებები,ძალაუფლების დაყოფა და
სხვა მრავალი.ყველასაგან გამოირჩევა იმითაც,რომ
თავისუფლება და ბედნიერებისკენ სწრაფვა არის მთავარი
იდეოლოგია.ეს არ გვხვდება არცერთი ქვეყნის
კონსტიტუციაში.ძალაუფლებაც არის სწორად
გადანაწილებული.
• მთავარი პრინციპიც კი კანონის უზენაესობაა.მტავარი იდეა კი
ხალხის ინტერესების დაცვაა.სეუძლებელია ასეთი ღირებული
დოკუმენტი არ იყოს საამაყო იმ ქვეყნის მოქალაქეებისთვის.
• კონსტიტუცია არის მომავლისკენ მიმართული
დოკუმენტი,რომელიც ეფუძნება წარსულ
გამოცდილებას,თუმცა ორიენტირებულია აწმყოს
რეგულირებისკენ.ამგვარად,კონსტიტუცია არ
წარმოადგენს მუდმივობას მეტად ცვალებადი
მოცემულობაა.ამიტომაც ყოველთვის უნდა
არსებობდეს ცვლილების განხორციელებისა და
შესაბამისი რეალობისგან მისი მისადაგების
შესაძლებლობა,თუმცა ეს მარტივი პროცესი არ
არის.მოითხოვს ანალიზსს,დეტალურ
მიმოხილვას..

This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA-NC

თანამედრივე ფენომენი კონსტიტუციის ჩამოყალიბდა ჩრდილო ამერიკის

კოლონიებში,შემდგომ კი ევროპაში.აშშს შემთხვევაში თავდაპირველი
კონფედერაციის 13 მუხლის თანახმად,არც ეერთი შესწორება არ უნდა
შესულიყო,თუმცა აშშს კონსტიტუციამ 1776-1783 წლებში განიცადა
ფუნდამენტური ძვრები.დღეის მდფომარეობით იგი ღიაა ცვლილებებისკენ
და დროსაც გაუძლო.შესწორებების შეტანა შესაძლებელია 2/3ის
თანხმობის შემთხვევაში.განსხვავებიტ საქართველოს
კონტიტუციისა.საქართველო კვლავ არის სამართლებრივ-პოლიტიკურ
პროგრესის პროცესში,სგანგაშოა ცვლილებათა რაოდენობა,რაც ამ მოკლე
პერიოდში განხორციელდა.ხელისუფლების ცვლილებასთან ერთად
იცვლება კონსტიტუციის გადასინჯვის მოდელი.იგი არ ითვალისწინებს
საკონსტიტუციო ცლილებებს
 კონსტიტუციის უბერებელი
პრინციპები:
• მთავრობას აყალიბებს ხალხს,ამიტომ მთავრობა ანგარიშვალდებულია
1 ხალხის წინაშე

• მთავრობა ფლობს იმდენ ვალდებულებას,რამდენსაც გადასცემს ხალხი

2

• ხელისუფლება გაყოფილია სამ განშტოებად:

3 • საკანონმდებლო,აღმასრულებელი და სასამართლო.

• ხელისუფლების განშტოებები აწონასწორებენ და აკონტროლებენ ერთმანეთს

4

• ხელისუფლება დაყოფილია ეროვნულ,ანუ ფედერალურ მთავრობასა და

5 ცალკეულ შტატებს შორის.
მიგაჩნიათ თუ არა
ამერიკის შეერთებული
შტატების კონსტიტუცია
ამ ქვეყნის სიმბოლოდ?

•დიახ:83%
•არა:17%
 აშშ.ის
სიმბოლოებ
ი
რა გახსენდებათ პირველად ამერიკის
შეერთებული შტატების ხსენებისას?

Თავისუფლება

Კონსტიტუცია

1991 წლის 25 დეკემბერს, აშშ-ის პრეზიდენტმა ჯორჯ ბუშმა

უფროსმა ერისადმი მიმართვის დროს აღიარა საქართველოს
დამოუკიდებლობა.

აბოლიციონიზი და აშშ როგორც დამოუკიდებლობისა და

თავისუფლების სიმბოლო

ჯაზი
 როგორ ფიქრობთ, შეიძლება თუ არა მართებულად
მივიჩნიოთ ,რომ ამერიკის შეერთებული შტატების წარმატება
გარკვეულწილად მისმა კონსტიტუციამ განაპირობა?

1.რა თქმა უნდა რადგან კონსტიტუციით დადგენილი წესები

უმეტესწილად იმისათვისაა შედგენილი რომ ქვეყანამ
წინსვლა და განვითარება განიცადოს, წარმატება კიდევ ამ
დროს გარანტირებულია

2.კი, რადგან ამერიკის კონსტიტუცია,რომ არა ვერ შეძლებდა

ქვეყანა ერთობის შენარჩუნებასა და კარგი მმართველობის
შენარჩუნებას

3.დიახ, რადგან, ამ ქვეყნის დამაარსებელმა მამებმა

თავიდანვე კონსტიტუციაში შეიტანეს ისეთი დებულებები,
რომლებიც იქცა შეერთებული შტატების სიმბოლოდ,
რომელიც თავისთავად უნიკალურა ხდის აშშ-ს
Ბიბლიოგრაფია

• ვასილ კაჭარავა, მ. კ. (2013). ჩემი სამყარო. Თბილისი.

• Ვალერიან მეტრეველი,გ.დ(1999).პოლიტიკურ და სამართლებრივ
მოძღვრებათა ისტორია.
• Მარიამ ჯიქია.(2020) დამოუკიდებლობის დეკლარაციიდან კონსტიტუციამდე
• ვასილ კაჭარავა.პატრიოტთა ისტორიის მასალები.თავი6.გვ60-65
• მოსაზრებები ახალი კონსტიტუციის შესახებ,მერსი ოტის უორენი,1788.
• ამერიკის შეერთებული შტატების
კონტიტუცია.1993.თბილისი.თარგმნილი.ა.კობალიძე,ს.ბარამიძე.რედაქტო
რი:მ.უგრეხელიძე.
• მაიკლ როკლენდის სტატია,,რა არის ამერიკული ამერიკულად’’.