Toplumsal Araştırma Yöntemleri:

Nitel ve Nicel Yaklaşımlar

W. Lawrence Neuman

Bölüm 5: Literatür
Taraması ve Etik
Kaygılar

This multimedia product and its contents are protected under copyright law. The
following are prohibited by law:

• Any public performance or display, including transmission of any

image over a network;
• Preparation of any derivative work, including the extraction, in
whole or in part, of any images;
• Any rental, lease, or lending of the program.

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
Literatür Taraması

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
Literatür Taramasının Hedefleri

• Benzerlikleri göstermek
• Önceki araştırmaların izlediği yolu göstermek
• Birleştirmek ve özetlemek
• Başkalarından öğrenmek, yeni fikirler
uyandırmak

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Literatür Değerlendirmesinin 6
türü
• Bağlam Değerlendirmesi
• Tarihsel Değerlendirme
• Bütünleştirivi Değerelendirme
• Metodolojik Değerlendirme
• Kendi çalışmalarını Değerlendirme
• Kuramsal Değerlendirme

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Literatür Meta-Analiz

1) Bir konu üzerine yapılmış çok sayıda çalışma bir

araya getirilir
2) Tutarlı kriterler gelişitirilip, belirlenen çalışmalar bu
kriterlere göre ilişkili mi/kalteli mi olup olmadıkları
karar verilir
3) Her çalışmanın ilgili kısımları kaydedilir
4) Elde edilen bilgiler sentezlenip analiz edilir
5) Bulgular üzerinden sonuçlar çıkarılır

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Araştırma Literatürü Nereden
Bulunur?
• Süreli yayınlar
• Akademik Dergiler
• Kitaplar
• Tezler (Doktora tezleri)
• Hükümet Belgeleri
• Politika Raporları
• Sunulmuş Tebliğler

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
Atıf Formatları

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Sistemetik bir Literatür Taraması
Nasıl Yürütülür?

• Konu belirleme ve Rafine etme

• Bir arama tasarlama
• Araştırma raporlarının yerini belirleyin
– Akademik dergi makalaeleri
– Akademik kitaplar
– Doktora tezleri
– Hükümet Belgeleri
– Politika raporları ve Sunulmuş tebliğler

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Araştırma makalelerini nasıl
değerlendiririz?
1) Başlığı incele
2) Öz ü oku
3) Makaleyi oku

• Nasıl not alınır?

– Neyi kaydedeceksiniz
– Notları Düzenleme

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 İnternetin Kullanılması
• Avantajları
– Kolay, hızlı ve ucuz
– Bağlantılı kaynaklara eriştirir
– “Demokratikleştirici” etkisi
– Geniş bilgi kaynağı sağlayıcısı
• Kötü yanları
– Kalite kontrolü yoktur
– Hepisine erişim mümkün değildir
– Zaman alıcı
– “İstikrarsız” ve belgelenmesi zor olabilir

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
Sosyal Bilimlerde Etik Kaygılar

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 EtikNeden Gerekli?
• Bilimsel Yanıltma
• Araştırma Sahtekarlığı
• Etik dışı ama yasal

Yasal Etik
Evet Hayır
Evet Etik ve yasal Yasal ama etik değil
Hayır Yasal değil ama Etik Etik değil ve yasal değil

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
Araştırma Katılımcıları ile İlgili Etik
Meseleler
Zarar
• Araştırma Katılımcısının korunmasının Kökenleri
• Fiziksel zarar
• Psikolojik taciz, stres, yada öz-güven kaybı
• Yasal zarar
• Katılımcılara başka zararlar

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 3 etik tartışma örneği

• Milgram’ın itaat çalışması

• Humphreys’in kamuya açık alanlarda
sek çalışması trade study
• Zimbardo hapishane deneyi

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Etik ve Araştırma Katılımcıları
Aldatma/Onay

• Aldatma
• Bilgilendirerek alınan onay
• Gizli gözlem

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Etik ve Araştırma Katılımcıları
Özel Nüfuslar

• Özel Nüfüslar
• Yaptırım
• Yeni eişitsizlikler yaratma
• Çapraz tasarımlar

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Etik ve Araştırma Katılımcıları
Gizlilik

• Gizlilik
• Anonimlik
• Mahremiyet
• Özel mülk olarak katılımcı
bilgileri
• Kurumsal değerlendirme
kurulları

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Etik ve Araştırma Katılımcıları

• Özel mülk olarak

katılımcı bilgileri

• Zorunlu Koruma

• Atik Yasası
– Nüremberg Yasası

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.
 Etik toplumsal araştırmanın temel
ilkeleri
• Etik sorumluluk bireysel • Sonuçların yankısını tahmin
araştırmacıya aittir. edin
• Kişisel kaznaç amacı güdmez • Sposorlarda şeffaf olun
• Onay şiddetle tavsiye edilir • Karşılaştırmalı araştırma
• Mahremiyet, gizlilik, yaparken ev sahibi ülke ile
anonimlik önemlidir işbiriliği yapın
• Deneklere yaptırım • Sonuçlarda şeffaf olun
uygulamayın, aşağılamayın • Veri ve sonuç tutatrlı olsun
• Aldatma gerekeince yapılabilir • Yüksek metodolojik
ama açıklanmalı standartlar kullanın
• Olumsuzlukları tespit edin ve
kaldırın
Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.
All rights reserved.
 Etik ve Sponsorlu araştırma

• Eleveren
• Belirli sonuçlara ulaşmak
• Limits on how to conduct
studies
– Sözleşmeli araştırma
• Bulguların gizli tutulması
• Gerçek sponsorun
gizlenmesi

Copyright ©2011 by Pearson Education, Inc.

All rights reserved.