LỚP

12
HÌNH HỌC

Chương 3
PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN
Tuần 20. Tiết 27
IV. PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU.
BÀI 1. HỆ TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)

IV PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU

V BÀI TẬP CỦNG CỐ

 HỆ TRỤC TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)

IV. PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU.

1. Các dạng phương trình mặt cầu
Dạng 1:
Mặt cầu (S) có tâm , bán kính

Dạng 2:
Xét phương trình : (2)
Điều kiện để phương trình (2) là phương trình mặt cầu là
Khi đó (S) có tâm I(a; b; c) và bán kính:
 HỆ TRỤC TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)

IV. PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU.

2. Các ví dụ
Ví dụ 3
Trong không gian với hệ tọa độ . Tìm tâm và bán kính của các
mặt cầu có phương trình sau đây:
a) ; b) ;
c) .
Bài giải a) Mặt cầu có tâm và bán kính
b) Mặt cầu có tâm và bán kính
c) Ta có
Û
Mặt cầu có tâm và bán kính
 HỆ
HỆ TRỤC
TRỤC TỌA
TỌAĐỘ
ĐỘ TRONG
TRONG KHÔNG
KHÔNG GIAN
GIAN (tt)
(tt)
IV. PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU.
2. Các ví dụ
Ví dụ 4

Cho phương trình

.
Tìm tất cả các giá trị của tham số để là một mặt cầu.

Bài giải
Ta có:
(S) là mặt cầu 
 HỆ TRỤC TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)

IV. PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU.

2. Các ví dụ

Ví dụ 5
Trong không gian Lập phương trình mặt cầu trong các trường hợp sau.
a) Có tâm và có bán kính ;
b) Có đường kính với , ;
c) Đi qua điểm và có tâm

Bài giải

a) Mặt cầu có tâm và có bán kính có phương trình là

 HỆ
HỆ TRỤC
TRỤC TỌA
TỌAĐỘ
ĐỘ TRONG
TRONG KHÔNG
KHÔNG GIAN
GIAN (tt)
(tt)
IV. PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU.
2. Các ví dụ

Ví dụ 5
Trong không gian Lập phương trình mặt cầu trong các trường hợp sau.
a) Có tâm và có bán kính ;
b) Có đường kính với , ;
c) Đi qua điểm và có tâm
Bài giải
b) Mặt cầu có đường kính có tâm .
Bán kính
Mặt cầu phương trình là
 HỆ TRỤC TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)

IV. PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU.

2. Các ví dụ

Ví dụ 5
Trong không gian Lập phương trình mặt cầu trong các trường hợp sau.
a) Có tâm và có bán kính ;
b) Có đường kính với , ;
c) Đi qua điểm và có tâm
Bài giải
c) Mặt cầu có tâm và có bán kính

nên (S) phương trình là

 HỆ TRỤC TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)
V BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 1
Trong không gian , cho mặt cầu có phương trình
. Tâm của mặt cầu đã cho là:

A 𝐼 ( |−⃗
𝑎|1;
=√ 0 2;1. ) . B 𝐼 ( 1 ;0 ;−1 ) .
⃗ ⃗
𝑎⊥ 𝑏 C |⃗ | √
𝐼 ( − 1;1;0 ) .
𝑐 = 3 D 𝐼 ( 1;−1;0 ) .
⃗
𝑏 ⊥ ⃗𝑐 .

Hướng dẫn

Vì phương trình mặt cầu có dạng

và tâm mặt cầu là .
Do đó theo đề bài ta có:
 HỆ TRỤC TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)
V BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 2
Trong không gian với hệ tọa độ , cho , . Phương trình mặt
cầu có đường kính là:
2 2 2
𝟐 2 2
A ( 𝒙 − 𝟐 ) + ( 𝑦 +2 ) + 𝑧 = 5 . B ( 𝑥+ 2 ) + ( 𝑦 − 2 ) + 𝑧 = 5 .
|⃗
𝑎 |= √
𝐼 ( − 1; 0 2;1 ) .
2 . ⃗ ⃗
𝑎⊥ 𝑏 |⃗
𝑐 |
𝐼 ( − 1;1;0
=
2
√ 3 ) . 𝐼 ( 1;−1;0 ) .
2 2
⃗
𝑏 ⊥ ⃗
𝑐.
C ( 𝑥 − 2 ) + ( 𝑦 +2 ) + 𝑧 = 13 .
2 2
D ( 𝑥 +2 ) + ( 𝑦 − 2 ) + 𝑧 =13 .

Hướng dẫn

Gọi là trung điểm của . Suy ra và .

Do mặt cầu có đường kính nên mặt cầu nhận làm tâm và bán kính .
Phương trình mặt cầu là: .
 HỆ TRỤC TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)
Qua tiết học này các em cần nắm vững nội dung chính:

PHƯƠNG TRÌNH MẶT CẦU

1) Mặt cầu (S) có tâm , bán kính

2) Xét phương trình : (2)

Điều kiện để phương trình (2) là phương trình mặt cầu là
Khi đó (S) có tâm I(a; b; c) và bán kính:
 HỆ TRỤC TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN (tt)

DẶN DÒ:
- Chép bài theo file lý thuyết và làm các bài tập củng cố đã được giáo viên
chia sẻ file trên nhóm zalo.
- Học thuộc hai dạng phương trình mặt cầu và cách viết phương trình mặt
cầu khi biết một số yếu tố.
- Xem trước các nội dung tiếp theo.