Gady- pierwsze

owodniowce
Gady to organizmy:
 Żuchwowce, owodniowce, zmiennocieplne
 Pierwotnie lądowe
 Ich skóra pokryta jest m.in.: łuskami, tarczkami, płytami
rogowymi (wytworami naskórka)
 Płucodyczne- gąbczaste płuca
 Czaszka połączona z kręgosłupem 1 kłykciem potylicznym
 W komorze serca pojawia się częściowa przegroda

Ogólna charakterystyka gadów. Źródło: reż. Englishsquare.pl Sp.

z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
 Gromada: Gady

Rząd:
Rząd: żółwie
krokodyle
Rząd: Rząd:
sfenodonty łuskonośne
Rząd: żółwie
Rząd: żółwie
Rząd: żółwie
 Rząd:
sfenodonty
 Rząd:
krokodyle
 Rząd:
łuskonośne
 Rząd:
łuskonośne
Rząd:
Rząd:
 Pokrycie ciała
• Ciało pokrywa gruba i sucha skóra, w której występują
nieliczne gruczoły zapachowe
• Naskórek silnie zrogowaciały i wytwarza łuski, tarczki
lub płyty rogowe
• Wytworami naskórka są również pazury oraz rogowe
listwy, które np. u żółwia zastępują zęby
• Naskórek co powien czas ulega złuszczeniu (linienie) a w
jego miejscu pojawia się nowy.
 Układ szkieletowy

• Obecność masywnej, skostniałej czaszki

• Połączenie czaszki z kręgosłupem za pomocą 1 kłykcia
potylicznego
• Obecność dźwigacza i obrotnika
• Obecność klatki piersiowej
• Kończyny ułożone częściowo pod tułowiem
 Układ pokarmowy

• W jamie gębowej występują zęby, (wyjątek żółwie)

które u większości gatunków nie są osadzone w
zębodołach
• U niektórych gadów (węży i jaszczurek) wykształcają się
zęby jadowe
• Na granicy jelita cienkiego i grubego znajduje się jelito
ślepe
• Jelito grube odchodzi do kloaki
 Wewnątrz płuc znajdują
się liczne przegrody
Układ oddechowy zwiększające
powierzchnię wymiany
gazowej

• Narządem oddechowym są
płuca gąbczaste
• Wentylacja płuc odbywa się
dzięki ruchom klatki piersiowej
• Nie prowadzą wymiany gazowej
przez skórę, uniemożliwia im to
zrogowaciały naskórek
 Układ krwionośny
• Występują dwa krwiobiegi: obwodowy(duży) i płucny (mały).
• Serce zbudowane jest z 2 przedsionków i 1 komory
z częściową przegrodą.
• Podczas skurczu przegroda komory zapobiega mieszaniu się
krwi żylnej (odtlenowanej) i tętniczej (natlenowanej).
• Zwiększa to wydajność wymiany gazowej.
• U krokodyli występuje pełna przegroda w komorze serca
 Układ wydalniczy

• Zanercza (nerki ostateczne)

• Końcowym produktem przemian azotowych jest kwas
moczowy są więc to zwierzęta urikoteliczne
 Układ nerwowy
• 5 elementów mózgowia
• Silnie rozwinięte
kresomózgowie
(zbudowane z dwóch
wyraźnie oddzielonych
półkul mózgowych,
pokrytych korą mózgową)
Narządy zmysłów
• Dobrze rozwinięte oczy (3 powieki)
• Narząd słuchu i równowagi (ucho środkowe –ze
strzemiączkiem i ucho wewnętrzne)
• Jamki zawierające termoreceptory, które występują u
wielu węży
• Narząd węchu (w górnej części jamy nosowej)
• Narząd Jacobsona (smak)
• Dotyk –cienki, rozwidlony język
Oczy kamelona
mogą poruszać
się niezależnie od
siebie
 Rozmnażanie i rozwój
• Rozwój prosty
• Rozdzielnopłciowość
• W okresie godowym zaznacza się dymorfizm płciowy
• Zapłodnienie wewnętrzne
• Jajorodność (jaja składane zawsze na lądzie)
• Osłony jaj są zwykle miękkie i skórzaste (u węży i większości
jaszczurek)
!!!!!!M
Gady to pierwsze kręgowce, których rozwój odbywa się
całkowicie w środowisku lądowym. Jest ot możliwe dzięki
obecności błon płodowych, które zapewniają zarodkowi
odpowiednie środowisko rozwoju.

Wyróżnia się 4 błony płodowe:

OWODNIĘ , OMOCZNIĘ , KOSMÓWKĘ i
PĘCHERZYK ŻÓŁTKOWY
Dzięki obecności błon płodowych
rozwój zarodka jest całkowicie
uniezależniony od środowiska
wodnego
 Tworzy środowisko
wodne wokół
zarodka

Ma zdolność zwrotnego
wchłaniania wody

Jest wypełniony żółtkiem

Pośredniczy w z którego zarodek
wymianie gazowej pobiera niezbędne do
wzrostu i rozwoju
substancje odżywcze
!
A.Owodnia
Tworzy środowisko wodne wokół
zarodka
B.Omocznia
Ma zdolność zwrotnego wchłaniania
wody. Dzięki temu woda może być
wielokrotnie wykorzystywana przez
zarodek. W jamie omoczni gromadzą się
produkty przemiany materii zarodka

C.Kosmówka
Pośredniczy w wymianie gazowej
D D.Pęcherzyk żółtkowy
Jest wypełniony żółtkiem, z którego
zarodek pobiera niezbędne do wzrostu i
rozwoju substancje odżywcze
1 - owodnia,
2- embrion,
3 – kosmówka,
4 – omocznia,
5 – pęcherzyk żółtkowy
Przystosowanie gadów do życia na lądzie
Podręcznik str.433
https://zpe.gov.pl/a/film/DXksNUo2Z