Znamiona

barwnikowe
skóry
ZUZANNA WRÓBLEWSKA

KAROLINA STĘPIEŃ
Co to jest znamię barwnikowe?
Znamiona barwnikowe, znane również jako pieprzyki lub znaki skórne, są powszechnym
zjawiskiem występującym u ludzi. Są to zmiany skórne, które występują w wyniku
nagromadzenia barwnika melaniny w jednym miejscu.
Znamiona barwnikowe są w większości przypadków całkowicie nieszkodliwe i nie
wymagają żadnego leczenia. Jednak w niektórych sytuacjach mogą wymagać specjalnej
uwagi, ponieważ istnieje ryzyko ich złośliwej transformacji.
To rodzaj łagodnej proliferacji melanocytów. Znamiona barwnikowe można podzielić na
znamiona zwykłe i atypowe, wrodzone i nabyte oraz ze względu na umiejscowienie
komórek znamionowych na: złożone, łączące, skórne. Znamiona mogą być barwy
jasnobrązowej, ciemnobrązowej lub niebieskiej.
Wrodzone znamię barwnikowe
istnieje już w chwili urodzin, jest
przeważnie pojedyncze, w
większości przypadków owalne o
jednolitym kolorze. Jest rzadko
spotykaną zmianą melanocytową o
dużych rozmiarach,
brodawkowatej lub guzkowatej
powierzchni, regularnym
zabarwieniu, często charakteryzuje
się obecnością włosów.

Nabyte znamiona barwnikowe

dzieli się na łagodne i atypowe.
1. Łagodne znamiona barwnikowe pojawiają się w wieku
dziecięcym, a do nasilenia ich rozwoju dochodzi w okresie
dojrzewania oraz po drugiej dekadzie życia. Charakteryzują się
regularną, symetryczną budową, dobrze odgraniczonym brzegiem,
równomiernie rozmieszczonym barwnikiem. Ryzyko rozwoju
czerniaka ze znamion łagodnych jest bardzo niewielkie.

2. Atypowe (dysplastyczne) znamię barwnikowe cechuje się:

asymetrycznym kształtem, nieprawidłową wielkością (powyżej 5
mm), nieregularnym brzegiem, różnorodnością kolorów. Ten typ
znamienia może ulegać zezłośliwieniu i transformacji w kierunku
czerniaka, dlatego wymaga stałej obserwacji lekarskiej (kontrola
co 6–12 miesięcy) i ochrony przeciwsłonecznej.
Ł A G O D N E Z N A M I Ę B A RW N I K O W E AT Y P O W E Z N A M I Ę B A R W N I K O W E
Znamię Spitz –
brązowoczerwone grudkowe
znamię barwnikowe
spotykane przede wszystkim
u dzieci, najczęściej
zlokalizowane na twarzy.
Jest zwykle pojedyncze,
barwy czerwonej lub
sinawej.
Znamię Suttona – brunatne
grudkowe znamię barwnikowe
otoczone obszarem odbarwienia.
Najczęściej występuje u dziecka
mającego liczne znamiona, u
którego wokół jednego lub wielu
ze znamion zaczyna pojawiać się
odbarwienie. W późniejszym
okresie może nastąpić powrót do
prawidłowego zabarwienia.
Znamię Beckera –
znacznej wielkości
brunatna plama ze
zwiększonym
owłosieniem(częściej u
młodych mężczyzn).
Znamię błękitne
– plamisto-grudkowe
ognisko wielkości ziarna
soczewicy z
charakterystycznym
niebieskim zabarwieniem,
często obecne już w chwili
urodzenia lub pojawiające
się we wczesnym
dzieciństwie. Należy do tzw.
bezpiecznych znamion, czyli
rzadko jest punktem wyjścia
czerniaka.
Znamię Clarka – lekko
wyniosłe, gładkie lub
nieznacznie brodawkowate
znamię, w którego obrębie
stwierdza się melanocyty na
granicy skórno-naskórkowej
oraz w górnych warstwach
skóry właściwej.
Jak często występują znamiona
barwnikowe?
Szacuje się, że przeciętny dorosły człowiek ma około 20 znamion
barwnikowych. Niewielki ich odsetek jest obecny już w chwili
urodzenia, a większość rozwija się w wieku późniejszym, najczęściej w
okresie dojrzewania płciowego i wczesnym wieku dorosłym.
Jakie są objawy znamion
barwnikowych?
• Znamiona barwnikowe tworzą zwykle ostro odgraniczone plamy,
których zabarwienie może być: niebieskie, brązowe, czarne lub
podobne do koloru skóry. Znamiona mogą być różnej wielkości,
najczęściej powstają w miejscach poddawanych przewlekłej ekspozycji
na światło słoneczne.
Co robić w przypadku pojawienia
się znamion barwnikowych?
• W przypadku pojawienia się znamion barwnikowych należy zgłosić się
do dermatologa, który na podstawie badania dermoskopowego
(dermatoskopowego) ustali dalsze postępowanie (usunięcie zmiany lub
systematyczną kontrolę dermoskopową).
W jaki sposób lekarz rozpoznaje
znamiona barwnikowe?
• Rozpoznanie znamienia barwnikowego odbywa się na
podstawie obrazu klinicznego i nie sprawia trudności
diagnostycznych. Dalsza ocena znamienia barwnikowego
odbywa się za pomocą dermatoskopu.