Skóra

Skóra (łac. cutis, gr. derma)

• narząd powłoki wspólnej (łac. integumentum commune) kręgowców
o złożonej budowie i wielorakich funkcjach; powłoka właściwa;
• u człowieka wynosi 1,5-2 m², a grubość wynosi 1,5-5 mm.
• składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki
podskórnej.
Naskórek
• Naskórek składa się głównie z dojrzewających komórek
nabłonkowych;
• tworzy kilka warstw: podstawną, kolczystą, ziarnistą, jasną i rogową.
• komórki barwnikowe — melanocyty, komórki odpowiedzialne za
reakcje immunologiczne – komórki Langerhansa i komórki układu
nerwowego — komórki Merkla.
Skóra właściwa
• W skórze właściwej utworzonej z tkanki łącznej znajdują się włókna
kolagenowe i elastyna oraz elementy komórkowe: fibroblasty,
mastocyty i komórki krwi oraz naczynia i nerwy.
• W skórze właściwej i w warstwie podskórnej występują gruczoły
potowe i łojowe, naczynia krwionośne i ciałka zmysłów.
Tkanka podskórna
• Tkankę podskórną tworzy tkanka tłuszczowa i łączna.
 Podstawowe funkcje skóry to:
• izolacja środowiska wewnętrznego od zewnętrznego (czynników fizycznych, chemicznych i
biologicznych) – mechaniczna osłona i obrona organizmu głównie przed drobnoustrojami
chorobotwórczymi (ważny składnik odporności nieswoistej),
• udział w wymianie gazowej (tylko kręgowce niższe),
• termoregulacja ustroju,
• udział w gospodarce wodno-elektrolitowej (gruczoły potowe),
• percepcja (odbiór) bodźców ze środowiska zewnętrznego (dotyk, ból, ciepło, zimno) poprzez
receptory w skórze i naskórku,
• melanogeneza (melanina chroni organizm przed mutagennym promieniowaniem
ultrafioletowym),
• wchłanianie niektórych substancji,
• gospodarka tłuszczowa,
• gospodarka witaminowa (synteza witaminy D3 z 7-dehydrocholesterolu),
• wydzielanie dokrewne i reakcje odpornościowe (skóra zawiera komórki Langerhansa należące
do APC).
Skóra
• W skórze znajdują się przydatki skóry: gruczoły potowe (gruczoły
ekrynowe i apokrynowe), gruczoły łojowe, paznokcie i włosy.
• Funkcje : resorpcja, percepcja, ekspresja
• oraz bierze udział w magazynowaniu i przemianie materii.
• najcieńsza jest na powiekach (0,5 mm grubości), natomiast najgrubsza
jest na piętach i na skórze dłoni (4 mm grubości)
• Przydatki skóry
• Opalenizna – fizjologiczna reakcja skóry; aspekty kulturowe, społeczne
i zdrowotne.
Fototypy skóry
• numeryczny schemat klasyfikacji koloru ludzkiej skóry.
• Według klasyfikacji, którą w 1975 zaproponował amerykański
dermatolog Thomas B. Fitzpatrick, u ludzi można wyróżnić 6 typów
skóry (tzw. fototypy), w zależności od reakcji skóry na promieniowanie
ultrafioletowe.
• Koncepcja klasyfikowania typów skóry w zależności od reakcji na
promieniowanie ultrafioletowe powstała, aby móc dobierać właściwe
dawki promieniowania w leczeniu osób z chorobami skóry. W wyniku
prowadzonych doświadczeń okazało się, że samo określenie koloru
skóry, włosów i oczu nie jest wystarczające – koniecznośc wywiadu
lekarskiego w celu ustalenia osobniczych indywidualnych cech.
 Typ Cechy charakterystyczne Reakcja na światło słoneczne

Blady kolor skóry, niebieskie lub piwne

Zawsze ulega oparzeniom, nigdy się nie
II oczy, włosy blond lub rude, bardzo
opala
często piegi.

II Jasny kolor skóry, zielone lub piwne oczy, Zazwyczaj ulega oparzeniom, trudno się
włosy blond, rude lub brązowe, często piegi opala

Kremowy kolor skóry, ciemny blond lub

III Umiarkowanie ulega poparzeniom, opala
brązowe włosy, szare lub brązowe oczy,
się przeciętnie
rzadko piegi

Jasnobrązowa do oliwkowej skóra,

Rzadko ulega oparzeniom, zawsze się
IV ciemne włosy, brązowe lub ciemnobrązowe
opala
oczy, brak piegów

Brązowa skóra, ciemne lub czarne włosy, Bardzo rzadko ulega oparzeniom, łatwo i
V
ciemnobrązowe oczy mocno się opala

Ciemnobrązowa lub czarna skóra, czarne Nigdy nie ulega oparzeniom, nigdy się nie
VI
włosy, ciemnobrązowe oczy, brak piegów opala
Reakcja
pilomotoryczna
czyli gęsia skórka
Reakcja na chłód;
- skurcz mięśni przywłosowych
położonych u podstaw mieszków
włosowych na znacznym
obszarze skóry, powodujący
wyprostowanie włosów.
- u ssaków i ptaków skutkiem
reakcji pilomotorycznej jest
powstanie warstwy izolującej lub
zwiększenie pozornych
wymiarów ciała.
- U ludzi reakcja nie pełni istotnej
funkcji termoregulacyjnej, jest za
to włączona do reakcji
emocjonalnych.