Mało kto zdaje sobie sprawę, że duża część włosa znajduje się w skórze.

Włos jest
zrogowaciałym wytworem naskórka, który pokrywa niemal całe ludzkie ciało. Włosy pierwotnie
pełniły funkcję termoregulacyjną, a współcześnie przyjęły rolę estetyczną oraz chronią przed
urazami mechanicznymi. W składzie włosów znajdziemy zrogowaciałe komórki. Należy jednak
zwrócić uwagę, że martwa jest tylko ta część włosa, która wyrasta ponad skórę.

Budowa włosa

Patrząc na przekrój włosa od wewnątrz widzimy, że składa się on z rdzenia, kory oraz osłonki.
Nie każdy człowiek posiada jednak w swoich włosach rdzeń. Ta część włosa występuje tylko w
przypadku bardzo grubych włosów. Podstawą budowy jest zatem kora, która zajmuje do 80%
masy włosa i jest zbudowana ze zrogowaciałych komórek. Osłonkę tworzą łuski, czyli płaskie i
bezbarwne komórki. Zadaniem łusek jest ochrona włosa przed uszkodzeniami i warunkami
pogodowymi.

To właśnie od kondycji osłonki zależy gęstość i połysk włosów. Włos składa się z łodygi, która
wystaje nad powierzchnię oraz z korzenia w skórze. Korzeń włosa znajduje się w środku
mieszka włosowego i jest zakończony cebulką połączoną z brodawką włosa. Z cebulki włosowej
wyrasta włos. Bardzo ważna w budowie włosa jest brodawka, która transportuje substancje
odżywcze do cebulki.

Z czego składa się włos?

Zanim włos będzie widoczny, musi przebyć długą drogę, której nie zobaczymy gołym okiem.
Włos wyrasta ze specjalnych kanałów nazywanych mieszkiem włosowym lub pochewką.
Główną funkcją mieszka jest osłona korzenia. Ludzkie włosy są wyraźnie zgrubione na
początku. To zgrubienie nazywamy cebulką, która łączy się z brodawką. Macierz cebulki
zbudowana jest z szybko namnażających i różnicujących się komórek. W późniejszym okresie
stanowią one podstawę rdzenia i kory włosa.

Łodyga włosa to główny element włosa, który składa się z trzech warstw: warstwy zewnętrznej,
łodygowej i wewnętrznej. Warstwa zewnętrzna to cutikula, jest odpowiedzialna za ochronę
włosa. Warstwa łodygowa to mieszcząca się pod cutikulą keratyna, która jest składnikiem
włosów i paznokci. Wewnętrzna warstwa to cebulki włosowe, które są odpowiedzialne za
produkcję włosa. Włos rośnie z cebulki włosowej i przemieszcza się do powierzchni skóry, gdzie
po kilku miesiącach zostaje zastąpiony nowym włosem.
Cebulka włosa to miejsce, w którym powstaje włos. Znajduje się ona w skórze głowy, pod
warstwą skóry, i składa się z gruczołów, naczyń krwionośnych, mieszków włosowych oraz
keratynocytów, komórek odpowiedzialnych za produkcję włosa. Cebulka włosa jest aktywna
przez okres od 2 do 7 lat, po czym przechodzi w stan uśpienia. Po tym czasie cebulka włosa
zostaje zastąpiona przez nową cebulkę, a stara cebulka umiera. Włosy rosną z cebulki włosa,
przemieszczając się powoli na powierzchnię skóry.
Korzeń włosa to część włosa, która znajduje się pod skórą głowy. Jest on zanurzony w mieszku
włosowym, który składa się z cebulki włosa, naczyń krwionośnych i gruczołów. Korzeń włosa
jest odpowiedzialny za przyjmowanie składników odżywczych i substancji odpowiedzialnych za
wzrost włosa.
Mieszek włosowy to struktura skórna, w której znajduje się cebulka włosa. Mieszek włosowy
składa się z gruczołów, naczyń krwionośnych, cebulki włosa oraz keratynocytów, komórek
odpowiedzialnych za produkcję włosa. Mieszek włosowy jest wyposażony w receptory
hormonalne, które są odpowiedzialne za reakcję na hormony androgenowe, które mogą
powodować łysienie androgenowe.
Gdzie powstaje włos?
Narodziny włosa odbywają się w cebulce włosowej. Mieszki włosowe są zlokalizowane na
całym ciele człowieka oprócz dłoni i podeszwy stóp. Na głowie człowieka jest około 100-150
tysięcy mieszków. Ilość ta jest niezmienna do końca życia człowieka. Mieszki są zbudowane z
korzenia włosa, pochewki i gruczołu łojowego.

● Cykl wzrostu włosa

W pełni wykształcony włos składa się z martwych komórek, które żyją według cyklu włosowego.
Na wspomniane komórki nie oddziałują już procesy fizjologiczne. U człowieka włosy ulegają
cyklicznej wymianie.

Wyróżniamy 3 fazy wzrostu włosa: anagen, telogen i faza przejściowa. Podczas anagenu włos
wzrasta, telogen natomiast to faza spoczynku. Włosy na głowie człowieka znajdują się w
różnych fazach. Najdłużej trwa faza wzrostu i wynosi od 2 do 5 lat. W młodych ludzi w tej fazie
jest nawet 90% włosów na głowie. Telogen powinien trwać zaledwie kilka tygodni. Włos rośnie
średnio 0,3-0,4 mm na dobę. Najszybszy wzrost obserwuje się latem, podczas snu i po okresie
dojrzewania. Na kondycję włosów oraz ich wzrost mają wpływ różne czynniki, do których
zaliczymy: poziom hormonów, dieta, styl życia czy przyjmowane leki.
anagen, czyli aktywna faza wzrostu włosa w mieszku. Macierz dokonuje wtedy intensywnego
podziału. Czas trwania tej fazy jest uwarunkowany genetycznie i może trwać od 2 do nawet 7
lat. Na zdrowej owłosionej skórze głowy 90% włosów powinno znajdować się w fazie wzrostu.
katagen, czyli faza zanikania. To wyjątkowo krótka faza, która trwa od 14 do 21 dni. W korzeniu
włosa zachodzą wtedy procesy przebudowy. Macierz włosa zanika, a włos zostaje wypchnięty
w kierunku powierzchni skóry. Na głowie około 3% włosów znajduje się w tej fazie.
telogen, czyli faza wypadania. Włos jest już całkowicie zrogowaciały i nie zachodzą w nim
żadne procesy. Faza trwa od 30 do 90 dni, a jej końcowym etapem jest wypadnięcie włosa. W
tej fazie znajduje się około 13% włosów.
cykl wzrostu włosa
Skład chemiczny i kolor włosa
Analizując budowę włosa pod względem chemicznym zauważymy, że składa się z protein,
wody, pigmentów, minerałów i lipidów. W zależności od poszczególnych proporcji włos
przybiera różne charakterystyczne cechy. W zależności od ilości cysteiny włosy mogą być
proste, pofalowane lub kręcone. Kolor włosów jest natomiast uzależniony od ilości pigmentu,
czyli melaniny. Melanina powstaje w macierzy włosa dzięki melanocytom. Wyróżniamy dwa
rodzaje melaniny, a każda z nich odpowiada za inny kolor włosów. Eumelanina odpowiada za
ciemny kolor włosów, a feomelanina za czerwony.