ΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ

ΣΤΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ
ΑΝΑΓΚΗΣ, ΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

1
Η Έννοια του Συστήματος γενικά: "Σύστημα είναι η οποιαδήποτε
ομάδα αλληλοσχετιζόμενων και αλληλοεξαρτώμενων οντοτήτων ή
διαδικασιών που συνδυάζονται για ένα συγκεκριμένο σκοπό’’

Σύστημα Υγείας:

«Οι ενσυνείδητες προσπάθειες των οποίων πρωταρχικός σκοπός είναι

η προαγωγή, η αποκατάσταση και η διατήρηση της υγείας» ΠΟΥ

«Συνδυασμός πόρων, οργανωτικών συστημάτων, χρηματοδοτικών

σχημάτων και διοικητικών μεθόδων που αποσκοπούν στην παροχή
υπηρεσιών υγείας στον πληθυσμό» Roemer

2
Τα βασικά συστατικά του συστήματος υγείας
 Οι Σκοποί του Συστήματος Υγείας: ξεπερνούν την έννοια της
προστασίας της υγείας και επεκτείνονται στο σύνολο της
κοινωνικής προστασίας και της ευημερίας σε μία κοινωνία.

 Οι Στόχοι του Συστήματος Υγείας: εκφράζονται με τη

λειτουργία του συστήματος και περιλαμβάνουν τη
διαμόρφωση της ζήτησης και την αντίστοιχη παραγωγή και
διανομή των υπηρεσιών υγείας (προσφορά)

 Η οικονομική διάσταση: περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση

του συστήματος και τη σχέση του τομέα υγείας με την
οικονομική δραστηριότητα σε μία χώρα.

3
 Τo Ολοκληρωμένο Σύστημα Υγείας
Πρόκειται για ένα συγκεκριμένο τρόπο
οργάνωσης και διοίκησης των ανθρώπινων
και υλικών πόρων του τομέα της υγείας, που
μέσα από την προγραμματισμένη ανάπτυξη
των υπηρεσιών στοχεύει στη μεγιστοποίηση
της στάθμης υγείας του πληθυσμού, στο
πλαίσιο των οικονομικών δυνατοτήτων της
κοινωνίας

4
 Οι αρχές λειτουργίας του Ολοκληρωμένου
Συστήματος Υγείας
 Το Σύστημα Υγείας έχει έναν ευδιάκριτο και υλοποιήσιμο
σκοπό, που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κοινωνικού
συνόλου μεταξύ των οποίων είναι η βελτίωση και διατήρηση του
επιπέδου υγείας.

 Τίθενται και συνεχώς επανεξετάζονται συνειδητά οι στόχοι του

συστήματος υγείας.

 Οι στόχοι μεταφράζονται σε πολιτική υγείας, που υπόκειται σε

κοινωνικό έλεγχο

 Καθορίζεται, σχεδιάζεται και προγραμματίζεται η διαδικασία

για την επίτευξη των στόχων αυτών, και

 Γίνεται συνεχής εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της

διαδικασίας αυτής ως προς την επίτευξη των στόχων. 5
Η κυκλική διαδικασία οργάνωσης του συστήματος υγείας

Σκοπός Στόχος
Εκτίμηση αποτελεσματικότητας

Διαδικασία

6
Η διαδικασία ανατροφοδότησης-αξιολόγησης του
Συστήματος Υγείας

Διαδικασία Επιδράσεις Αποτελέσματ

Εισροές (inputs) Εκροές
(process) (impacts) α (outcomes)
•Ανθρώπινοι (outputs)
•Έλεγχος •Μείωση •Βελτίωση
πόροι •Διάρκεια
•Διάγνωση θνησιμότητας επιπέδου
•Οικονομικοί νοσηλείας
•Θεραπεία •Βελτίωση υγείας
πόροι •Αριθμός και
•Αποκατάστα νοσηρότητας •Βελτίωση
•Υλικοτεχνική είδος
ση επεμβάσεων επιπέδου
υποδομή
•Εργαστηριακές ευημερίας και
&
εξετάσεις ποιότητας
εξοπλισμός
ζωής

Διαδικασία ανατροφοδότησης

Διαδικασία
ανατροφοδότησης

7
 Τα οργανωτικά χαρακτηριστικά του
Συστήματος Υγείας
Οριζόντια ισοτιμία: "Ίση μεταχείριση μεταξύ ίσων αναγκών"
Κάθετη ισοτιμία: "Άνιση μεταχείριση άνισων αναγκών’’
Η έκταση της κάλυψης των αναγκών
 Η επάρκεια των υπηρεσιών
 Η χωροταξική κατανομή των πόρων και υπηρεσιών
 Το επιστημονικό επίπεδο του υγειονομικού προσωπικού
Η μορφή των υπηρεσιών: π.χ Σκανδιναβικό έμφαση στην
ΠΦΥ, ενώ Γαλλικό, Γερμανικό έμφαση στη νοσοκομειακή
περίθαλψη
Η σχέση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα: ο ιδιωτικός τομέας
δεν εξασφαλίζει ισοτιμία στην πρόσβαση

8
 Τα οργανωτικά χαρακτηριστικά του
Συστήματος Υγείας (συνέχεια)
 Αποτελεσματικότητα: ο βαθμός βελτίωσης της πρόγνωσης
των καλυπτόμενων νοσημάτων

 Αποδοτικότητα: το πηλίκο των θεωρητικά ελαχίστων

απαραίτητων δαπανών για την επίτευξη των υγειονομικών
στόχων προς τις δαπάνες που χρησιμοποιήθηκαν στην
πραγματικότητα

9
Οι Προϋποθέσεις ανάπτυξης του Ολοκληρωμένου
Συστήματος Υγείας
Η διαφάνεια και η συνέπεια της πολιτικής και των στόχων

Η κοινωνική συναίνεση

Ο Οικονομικός Ρεαλισμός

Η μείωση του κόστους των υπηρεσιών υγείας και η βελτίωση

της αποδοτικότητας του συστήματος υγείας

Η βελτίωση των αποδοχών των εργαζομένων και η συμβολή

στην αύξηση και προστασία της απασχόλησης των εργαζόμενων
στον Τομέα Υγείας.

Η αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος μεταξύ των διαφόρων

κοινωνικών ομάδων με σκοπό την κοινωνική δικαιοσύνη

10
 Η σύγκλιση αναγκών, ζήτησης και προσφοράς: στόχος του
ολοκληρωμένου συστήματος
ΑΝΑΓΚΕΣ ΖΗΤΗ ΑΝΑΓ ΠΡΟΣΦ
ΠΡΟΣΦΟΡΑ 1 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
3 5
ΣΗ ΚΗ ΟΡΑ
4
6 2 1 ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ αδιάγνωστη υψηλή
ΖΗΤΗΣΗ 4 7 αρτηριακή πίεση
2 6

5 2 ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ νευρωτικές υποχονδρίες

3
1
3 ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ επιθετική (μη
απαραίτητη) χειρουργική
επέμβαση
4 ΝΑΙ ΝΑΙ ΟΧΙ λίστες αναμονής

ΟΧΙ ΝΑΙ ΝΑΙ προγράμματα διακοπής

5 καπνίσματος
ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ παρηγορητικές υπηρεσίες
6
(υποχονδρίες)
ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ αορτοστεφανιαία
7 παράκαμψη-CABG μετά
από έμφραγμα 11
 Η Ζήτηση υπηρεσιών υγείας σε σχέση με τις ανάγκες σε ένα όχι πλήρως αναπτυγμένο σύστημα
ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ – ΖΗΤΗΣΗ
ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ -
ΠΡΟΣΦΟΡΑ Αντικειμενικές ανάγκες Υποκειμενικές ανάγκες

Συνειδητο- Μη συνειδητο-
Πραγματικές Μη πραγματικές
ποιημένες ποιημένες
Διαθέσιμες υπηρεσίες φανερή βουβή φανερή Φανερή
Ανεπαρκείς υπηρεσίες ανικ. φανερή βουβή ανικ. φανερή ανικ. Φανερή
Μη διαθέσιμες υπηρς ανικ. φανερή βουβή ανικ. φανερή
Ιατρογενείς παράγοντες φανερή Φανερή
Διοικητικοί παράγοντες φανερή
Η Ζήτηση υπηρεσιών υγείας σε σχέση με τις ανάγκες σε ένα πλήρως αναπτυγμένο σύστημα
ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ – ΖΗΤΗΣΗ
ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ -
ΠΡΟΣΦΟΡΑ Αντικειμενικές ανάγκες Υποκειμενικές ανάγκες

Συνειδητο- Μη συνειδητο-
Πραγματικές Μη πραγματικές
ποιημένες ποιημένες
Διαθέσιμες υπηρεσίες φανερή φανερή φανερή
Ανεπαρκείς υπηρεσίες ανικ. φανερή ανικ.φανερή ανικ. φανερή
Μη διαθέσιμες υπηρς ανικ. φανερή βουβή ανικ. φανερή
Ιατρογενείς παράγοντες φανερή
12
Διοικητικοί παράγοντες φανερή
Παράγοντες που εμπλέκονται στη διαδικασία μετατροπής της
ζήτησης σε προσφορά και ολοκλήρωσης του συστήματος

 Ο Οικονομικός Παράγοντας: (ο τρόπος που καλύπτεται το κόστος

παραγωγής και διανομής των υπηρεσιών υγείας-μέθοδοι αποζημίωσης
προμηθευτών υγείας)

 Ο Ποσοτικός Παράγοντας: (επάρκεια προμηθευτών υγείας)

 Ο Οργανωτικός Παράγοντας: (σύστημα παραπομπών-referral system)

 O Ποιοτικός Παράγοντας: π.χ συνεχιζόμενη εκπαίδευση (ανάγκη αυτός να

γίνεται αντιληπτός και από τον ίδιο το χρήστη)

13
 Εφαρμογή στην
Μέθοδοι αποζημίωσης γιατρών
Ελλάδα
1.Αμοιβή κατά πράξη
ΝΑΙ
+Ελεύθερη επιλογή γιατρού,
- Προκλητή ζήτηση => αύξηση δαπανών
Κλασικές
μέθοδοι 2. Αμοιβή με πάγιο μισθό

+ Συγκράτηση δαπανών, ΝΑΙ

- Χαμηλή παραγωγικότητα γιατρών
- Κατάργηση ελεύθερης επιλογής

3. Αμοιβή κατά κεφαλή Σχεδιάζεται να

+ Προβλέψιμο κόστος, ικανοποίηση χρηστών εφαρμοστεί??

4. Οργανισμοί Προστασίας της Υγείας

Εκ των προτέρων πληρωμή των προμηθευτών
Σύγχρονες
μέθοδοι + Συγκράτηση δαπανών λόγω διαπραγμάτευσης του
ύψους της κατά κεφαλήν αμοιβής, ΟΧΙ
+ Βελτίωση υπηρεσιών λόγω ανταγωνισμού =>
ικανοποίηση των καταναλωτών

14
 Μέθοδοι αποζημίωσης Νοσοκομείων Εφαρμογή στην Ελλάδα

1.Πληρωμή κατά πράξη ΝΑΙ, (κύρια στα ιδιωτικά)

Κλασικές
-Δημιουργία πληθωριστικών τάσεων λόγω προκλητής
Αναδρομικές ζήτησης
μέθοδοι ΝΑΙ, σε δημόσια νοσοκομεία. Στα
αποζημίωσης
2. Ημερήσιο (κλειστό) νοσήλιο
- Δημιουργία πληθωριστικών τάσεων λόγω ιδιωτικά εφαρμόζεται σε
προκλητής αύξησης των ημερών νοσηλείας συνδυασμό με το ανοικτό νοσήλιο

3. Σφαιρικός προϋπολογισμός ΟΧΙ. Εναλλακτικά χρησιμοποιείται

+ Έλεγχος του κόστους από την πλευρά του α) η κρατική επιδότηση για
χρηματοδότη κάλυψη χρεών και δαπάνες
+ Ενίσχυση του εσωτερικού μάνατζμεντ επενδύσεων και
- Πιθανή μείωση της ποιότητας ώστε το νοσοκομείο β) ο επαυξητικός
να καλύψει τις ανάγκες του με βάση τους προϋπολογισμός για κάλυψη
συγκεκριμένους πόρους λειτουργικών εξόδων και
δαπάνης μισθοδοσίας
Σύγχρονες
Προοπτικές 4. Ομοιογενείς διαγνωστικές κατηγορίες ( DRGs)
μέθοδοι ΟΧΙ
αποζημίωσης
+ έλεγχος του κόστους
- πιθανή εσπευσμένη εξαγωγή

5. Αποζημίωση ανά περίπτωση νοσηλείας («τιμή ΝΑΙ

πακέτο») (π.χ καρδιοχειρουργικές
+ Συγκράτηση της δαπάνης για τον χρηματοδότη επεμβάσεις, λαπαροσκοπική
- Συνήθως η αποζημίωση (χαμηλότερη του αφαίρεση χολής, τοποθέτηση
πραγματικού κόστους) οδηγεί σε καταβολή πρόσθετων ορθοπαιδικών υλικών κλπ)
άτυπων πληρωμών
6. Αποζημίωση ανά κεφαλή εξυπηρετούμενου
ΟΧΙ 15
 Γιατροί ανά 1000 κατοίκους και επισκέψεις ανά άτομο το 2003

14 13
12
10
7,8 7,3 6,7
8 6,7 6 6,1
6
3,7
4
3,4 4 3,5 4,7
2 3,4 3,3 3,2
2,1 2,4
0

Επισκέψεις ανά άτομο ανά έτος γιατροί ανά 1000 κατοίκους

16
Προβλήματα ποιότητας των υπηρεσιών υγείας ως αποτέλεσμα
της μη σωστής χρήσης των υπηρεσιών υγείας:

Υπερχρησιμοποίηση (overuse): η χρήση υπηρεσιών υγείας όταν ο πιθανός κίνδυνος από

την παροχή τους είναι μεγαλύτερος από τα πιθανά οφέλη για την υγεία. Η μέθοδος της
αποζημίωσης των γιατρών ανάλογα με την υπηρεσία (fee for service) είναι το
σημαντικότερο αίτιο πρόκλησης υπερχρησιμοποίησης ορισμένων υπηρεσιών.

Υποχρησιμοποίηση (underuse): η μη παροχή υπηρεσιών υγείας, όταν η χρήση τους θα

είχε παράγει σημαντικά οφέλη για το επίπεδο υγείας. Προβλήματα υποχρησιμοποιήσης
δημιουργούνται κυρίως από την έλλειψη ασφαλιστικής κάλυψης ή σε πακέτα επιλεκτικής
ασφάλισης τα οποία δεν περιλαμβάνουν κάλυψη κάποιων μορφών φροντίδων υγείας με
αντάλλαγμα έκπτωση στα ασφάλιστρα.

Εσφαλμένη χρήση (misuse): η εμφάνιση αποφεύξιμων επιπλοκών, κατά την παροχή της
κατάλληλης φροντίδας υγείας, συνιστά τη λαθεμένη χρήση. Τα αίτια εδώ είναι λιγότερο
σαφή και αφορούν κυρίως λάθη που σχετίζονται με τη διάγνωση, ατυχήματα που
σχετίζονται με μη παρεμβατικές διαδικασίες, λάθη στη συνταγογραφία, τεχνικές
επιπλοκές σε επεμβάσεις και σε επιμολύνσεις χειρουργικών τραυμάτων. 17