Δυναμική των ομάδων

Παναγιώτης Γκορέζης, Επίκουρος Καθηγητής

E-mail: gkorezis@econ.auth.gr
Ορισμός και Κατηγοριοποίηση Ομάδων

■ Η ομάδα ορίζεται ως «δύο ή περισσότερα άτομα που αλληλεπιδρούν και βρίσκονται σε

αλληλεξάρτηση , που συνενώθηκαν προκειμένου να επιτύχουν συγκεκριμένους στόχους»
(Robbins & Judge, 2011: 259)

■ Οι ομάδες μπορεί να είναι τυπικές ή άτυπες:

 Οι τυπικές αποτελούν τυπικά δομημένες και οργανωσιακά καθορισμένες ομάδες

 Οι άτυπες αποτελούν φυσικές ομάδες που ικανοποιούν την ανάγκη για κοινωνική επαφή
Κατηγορίες Ομάδων

Λειτουργικές ή Ομάδες εργασίας

Ανεπίσημες ομάδες
εργασιακές ομάδες (project teams)

Διοικητικές ομάδες Εικονικές ομάδες

Λόγοι Δημιουργίας Ομάδων

 Ασφάλεια: μείωση του αισθήματος μοναξιάς και ενίσχυση της προσωπικής

δύναμης
 Κύρος: η συμμετοχή σε ομάδα συνήθως προσφέρει αναγνώριση και κύρος για
τα μέλη
 Αυτοεκτίμηση: ενδυναμώνεται η αξία που έχει το άτομο για τον εαυτό του
 Δημιουργία κοινωνικών δεσμών: κάλυψη των κοινωνικών αναγκών του
ατόμου
 Εξουσία: «η ισχύς εν τη ενώσει»
 Επίτευξη στόχου: ότι δε μπορεί να επιτύχει ένας μπορεί να το επιτύχουν
πολλοί μαζί μέσω των ποικίλων γνώσεων, ικανοτήτων κ.λπ.
 Στάδια Εξέλιξης Ομάδας (Tuckman)

Στάδιο της
Αναστολής
Στάδιο της (ολοκλήρωση
Απόδοσης έργου)
Στάδιο της (σαφείς ρόλοι -
Σταθεροποίησ αρμοδιότητες,
Στάδιο της ης εκτέλεση
Έντασης (νομιμοποίηση εργασίας)
Στάδιο της (αντίσταση διαφορών -
Διαμόρφωσης στους συμπεριφορών)
(αβεβαιότητα, περιορισμούς,
βολιδοσκόπηση συγκρούσεις)
κατάστασης,
επιφυλακτικότητα)
Αποτελεσματική Ομαδική Εργασία

■ Η σύνθεση της ομάδας

■ Το πλαίσιο της ομάδας

■ Οι διαδικασίες της ομάδας

https://www.youtube.com/watch?v=O9_EHU5BKnQ
https://www.youtube.com/watch?v=8PAnd4fVpxs
 Η Σύνθεση της Ομάδας

■ Το μέγεθος της ομάδας (δεν υπάρχει ένας κοινός αποδεκτός αριθμός, μεγάλες

ομάδες – έλλειψη συντονισμού και ύπαρξη κοινωνικής οκνηρίας/λούφας, 5-7

θεωρούνται συνήθως αποτελεσματικές)

■ Οι ικανότητες των μελών της ομάδας (τεχνικές, επίλυσης προβλημάτων,

διαπροσωπικές)
 Η Σύνθεση της Ομάδας

■ Η προσωπικότητα (αποτελεσματικές ομάδες διέπονται από μέλη με υψηλά επίπεδα

ευσυνειδησίας, εξωστρέφειας, προσήνειας, και από έλλειψη νευρωτισμού)

■ Ο καθορισμός των ρόλων (διεκπεραιωτής, συντονιστής, διαμορφωτής, διοργανωτής,

ερευνητής πόρων, ελεγκτής, ομαδικός παίχτης, ολοκληρωτής, ειδικός) - το πείραμα του

Zimbardo (1971)
Το πλαίσιο της Ομάδας

■ Οι επαρκείς πόροι (πληροφόρηση, ενθάρρυνση, διοικητική υποστήριξη)

■ Η ηγεσία και η δομή (ανάθεση καθηκόντων, τρόπος εργασίας, δομή εργασίας)

■ Εμπιστοσύνη (επηρεάζει θετικά τη συνεργασία και το δέσιμο της ομάδας)

■ Αξιολόγηση απόδοσης και συστήματα αμοιβών (συνδυασμός ατομικών και ομαδικών

αμοιβών)
 Οι διαδικασίες της Ομάδας

■ Κοινός στόχος και συγκεκριμένοι επιμέρους στόχοι (ευθυγράμμιση των μελών προς τον κοινό

στόχο – SMART στόχοι)

■ Οι νόρμες – αποδεκτές συμπεριφορές που είναι κοινές στα μέλη της ομάδας (νόρμες απόδοσης –

εμφάνισης)

■ Η επάρκεια της ομάδας (όσο πιο αποδοτική η ομάδα τόσο πιο κοινός ο στόχος)

■ Διαχείριση συγκρούσεων (υγιείς και προβληματικές συγκρούσεις οδηγούν σε διαφορετικά

αποτελέσματα)
 Διαδικασίες Επίδρασης της Αποτελεσματικότητας της Ομάδας

■ Ομαδική/αγελαία Σκέψη - groupthink (η επικράτηση της διάθεσης για συμφωνία

ενάντια της προσεκτικής αξιολόγησης των εναλλακτικών λύσεων) – τα πειράματα του

Asch (δεκαετία του ΄50). Τα συμπτώματα της ομαδικής σκέψης είναι τα εξής:

 Άμεση πίεση στους διαφωνούντες

 Οι διαφωνούντες αποφεύγουν την απόκλιση
 Ψευδαίσθηση ομοφωνίας – Abilene Paradox
 Αμφισβήτηση της αφοσίωσης των διαφωνούντων
Αντιμετώπιση ομαδικής σκέψης

Περιορισμένο σχετικά
μέγεθος ομάδας – όσο Ενθάρρυνση ηγετών να
μεγαλώνει η ομάδα τόσο κρατούν σχετικά ουδέτερη
πιο διστακτικοί γίνονται οι στάση
διαφωνούντες

Ανάθεση σε κάποιον να
κάνει το δικηγόρο του
διαβόλου προκαλώντας
ανοιχτά την κατεστημένη
άποψη της πλειοψηφίας
 Διαδικασίες Επίδρασης της Αποτελεσματικότητας της Ομάδας

■ Φαινόμενο πόλωσης της ομάδας - group polarization (η διάχυση ευθύνης και η

ελευθερία από ατομική ευθύνη οδηγούν σε πιο ακραίες θεωρήσεις)

■ Φαινόμενο της κοινωνικής οκνηρίας – social loafing (καταβολή μικρότερης

προσπάθειας σε συλλογική προσπάθεια σε σύγκριση με την ατομική) - Αντιμετώπιση με
την τεχνική της πτυσσόμενης σκάλας (stepladder technique)

– Πειράματα διελκυστίνδας (Ringelmann)

Διαδικασίες Επίδρασης της Αποτελεσματικότητας της Ομάδας

■ Συνεκτικότητα/συνοχή (ο βαθμός στον οποίο τα μέλη μίας ομάδας

θέλουν να παραμείνουν στην ομάδα). Επηρεάζεται από:
 Το μέγεθος
 Τους στόχους
 Την εξωτερική απειλή
 Την ανατροφοδότηση και την επιβράβευση
Διαδικασίες Επίδρασης της Αποτελεσματικότητα της Ομάδας

■ Το κύρος – status (η κοινωνικά ορισμένη θέση που αποδίδεται σε κάθε ομάδα ή μέλη της
ομάδας)

■ Το κύρος πηγάζει κυρίως από τους εξής παράγοντες:

 Την εξουσία στους άλλους (έλεγχος των πόρων)

 Την ικανότητα ενός ατόμου να συμβάλει στους στόχους (κομβικά μέλη της ομάδας)

 Προσωπικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου (άτομα με θετικά χαρακτηριστικά έχουν

συνήθως υψηλότερο κύρος)
Ομαδική λήψη αποφάσεων – Παράγοντες επιλογής ομαδικής ή
ατομικής λήψης απόφασης

■ Είδος έργου

 Ποικιλία γνώσεων – δεξιοτήτων = ομάδα

 Αποδοτικότητα= άτομο

■ Ποιότητα λύσης

 Συνεισφορά πολλών μελών = ομάδα

 Ύπαρξη ειδικού = άτομο

Ομαδική λήψη αποφάσεων – Παράγοντες επιλογής ομαδικής ή
ατομικής λήψης απόφασης

■ Χαρακτηριστικά ατόμων
 Εμπειρία και συνεργασία = ομάδα
 Έλλειψη συνεργασίας = άτομο

■ Οργανωσιακή κουλτούρα
 Κουλτούρα ομαδικής λήψης αποφάσεων = ομάδα
 Ανταγωνιστική κουλτούρα = άτομο

■ Διαθέσιμος χρόνος
 Αρκετός διαθέσιμος χρόνος = ομάδα
 Περιορισμένος διαθέσιμος χρόνος = άτομο
Ομαδική λήψη αποφάσεων

Πλεονεκτήματα

 Δυνατότητα συμβολής με περισσότερες πληροφορίες, γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρίες

 Διαφορετικές πληροφορίες, γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρίες οδηγούν σε πολλαπλές

εναλλακτικές λύσεις

 Ενασχόληση με αυτό που πραγματικά συνάδει στο κάθε μέλος

 Αποδοχή της απόφασης όταν την έχουν λάβει πολλοί και όχι ένας

 Αίσθημα του ανήκειν, η συναδελφικότητα και ο έπαινος συμβάλλουν θετικά

Ομαδική λήψη αποφάσεων

Μειονεκτήματα

x Αποφυγή προσωπικής ευθύνης – επιπόλαιες αποφάσεις

x Συμμόρφωση με την πλειοψηφία «πνίγει» αξιόλογες συνεισφορές άλλων

x Περισσότερο χρονοβόρα και κοστοβόρα

x Πολλές αποφάσεις απορρέουν από το κύρος ή την αποδοχή ορισμένων μελών

x Επιθυμία για ομοφωνία «καλύπτει» την ανάγκη για ποιοτικές λύσεις και
αποφάσεις
 Τεχνικές ομαδικής λήψης αποφάσεων

■ Καταιγισμός ιδεών: αποδυναμώνει την πίεση για συμμόρφωση, ενισχύει

τις ποικίλες εναλλακτικές ιδέες και τη δημιουργικότητα

– Ατομικές ιδέες περισσότερες σε σχέση με τον καταιγισμό ιδεών

■ Ονομαστικές ομάδες: θέτει περιορισμούς στη διαπροσωπική

επικοινωνία και όλα τα μέλη της ομάδας λειτουργούν ανεξάρτητα
 Βιβλιογραφία

■ Βακόλα, Μ. & Νικολάου, Ι. (2011), Οργανωσιακή ψυχολογία και

συμπεριφορά, Εκδόσεις Rosili
■ Greenberg, J. & Baron, R.A. (2013), Οργανωσιακή ψυχολογία και
συμπεριφορά, Εκδόσεις Gutenberg
■ Κάτου Α. (2017), Οργανωσιακή συμπεριφορά, Εκδόσεις Ζυγός
■ McShane, S.L. & von Glinow, M.A. (2022), Οργανωσιακή συμπεριφορά,
Εκδόσεις Broken Hill Publishers
■ Μπουραντάς, Δ. (2001), Μάνατζμεντ, Εκδόσεις Μπένου.
■ Robbins, S.P. & Judge, T. (2011), Οργανωσιακή συμπεριφορά: βασικές
έννοιες και σύγχρονες προσεγγίσεις, Εκδόσεις Κριτική