Karadeniz Teknik Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Uluslararası İlişkiler Bölümü

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI
Uluslararası Deniz Hukuku
TEMEL EĞİTİM PROGRAMI

Bitişik Bölge ve MEB

Doç. Dr. Sercan EROL

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı
Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
Ders İçeriği

• Bitişik Bölge
• MEB

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
Ders Hedefleri

• Bitişik bölge ve MEB kavramlarını öğrenmek

• Bu deniz alanlarının nasıl belirlendiğini öğrenmek
• Kıyı devleti ile bayrak devletlerinin bu deniz alanlarındaki yetki ve sorumlulukları
• Türk deniz alanlarının bu kapsamda irdelemek

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
Ders Özeti

• 1982 BMDH Sözleşmesi kapsamında kıyı ve bayrak devletlerinin

bitişik bölge ve MEB’deki yetkileri nelerdir. Bu yetkilerin kapsamı
ve sınırlarının belirlenmesi. İfade edilen su alanlarının sınırlarının
belirmemesi.

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
 Deniz Alanları

NM = 1.852 metre 1

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı

5
2. Kıyı devletinin bazı yetkileri kullandıkları deniz alanları

Bitişik Bölge ve MEB

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı

6
BİTİŞİK BÖLGE

• 1958 Cenevre Karasuları ve Bitişik Bölge Sözleşmesi, bitişik

bölgeyi, kıyı devletinin ülkesinde veya karasularında uyguladığı
gümrük yasalarının, mali yasalarının, göç ve sağlıkla ilgili
yasalarının ihlal edilmesini önlemek ve/veya karasularında bu
yasaları ihlal edenleri cezalandırma yetkilerini kullanmak maksadı
ile oluşturulmuş bir deniz alanı olarak tanımlamıştır. (Madde 24(1)
Aynı tanım 1982 Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin 33(1) maddesinde
yer almaktadır.

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı

7
BİTİŞİK BÖLGE

• 1982 BMDHS
• Madde 33 Bitişik bölge (Contiguous zone):
"1- Bitişik bölge olarak adlandırılan, karasularına bitişik olan bir
bölgede sahildar devlet aşağıdaki amaçlarla gerekli kontrolleri
yapabilir:

a) Ülkesi üzerinde veya karasularında gümrük, maliye, sağlık veya

göç ile ilgili kanun ve kurallarına riayetsizlikleri önlemek;....

2- Bitişik bölge, karasuları genişliğinin ölçülmeye başlandığı esas

hatlardan itibaren 24 deniz milinin ötesine geçemez."

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
 Kıta sahanlığı

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı

9
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE

• BMDHS‟de Münhasır Ekonomik Bölge şu şekilde tanımlanmıştır:

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE

• 1982 BMDH Sözleşmesinde kıyı devletinin MEB’deki yetki ve

sorumlulukları Madde 56’da belirtilmiştir. Buna göre;

• Madde 56 Münhasır ekonomik bölgede sahildar devletlerin hakları,

yetkisi veya yükümlükleri (Rights, jurisdiction and duties of the
coastal State in the exclusive economic zone):
1- Münhasır ekonomik bölgede sahildar devletin aşağıdaki hak,
yetki ve yükümlükleri vardır:
a) Deniz yatağı üzerindeki sularda, deniz yataklarında ve bunların
toprak altında canlı ve cansız doğal kaynaklarını araştırılması,
işletilmesi muhafazası ve yönetimi konuları ile; aynı şekilde sudan,
akıntılardan ve rüzgarlardan enerji üretimi gibi, bölgenin ekonomik
amaçlarla araştırılmasına ve işletilmesine yönelik diğer faaliyetlere
ilişkin egemen haklar..."

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE

• b) İşbu Sözleşmenin ilgili hükümlerine uygun olarak;

• suni adalar, tesisler ve yapılar kurma ve bunları kullanma;
• denize ilişkin bilimsel araştırma yapma; .
• deniz çevresinin korunması ve muhafazası; konularına ilişkin yetki;

• c) İşbu sözleşmede öngörülen diğer hak ve yükümlülükler.

• 2- Münhasır ekonomik bölgede sahildar devlet, işbu Sözleşme uyarınca
haklarını kullanırken ve yükümlülüklerini yerine getirirken, diğer devletlerin
haklarını ve yükümlülüklerini gerektiği şekilde gözönünde bulunduracak ve
işbu Sözleşme hükümleriyle bağdaşacak biçimde hareket edecektir.
• 3- İşbu maddede deniz yatağına ve bunların toprak altına ilişkin olarak
belirtilen haklar, VI Kısma uygun olarak kullanılacaktır.

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
MEB Genişliği

• Madde 57 Münhasır ekonomik bölgenin genişliği (Breadth of the

exclusive economic zone)
• "Münhasır ekonomik bölge, karasularının ölçülmeye başlandığı
esas hatlardan itibaren 200 deniz milinin ötesine
uzanmayacaktır."

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE

• Madde 58 : Münhasır ekonomik bölgede diğer Devletlerin hakları ve

yükümlülükleri
• 1- Münhasır ekonomik bölgede, sahili bulunsun veya bulunmasın, bütün devletler,
işbu sözleşmenin ilgili hükümlerinde öngörülen şartlar içerisinde, 87. Maddede
sözkonusu olan seyrüsefer serbestliği ile uçuş serbestliğinden ve denizaltı
kabloları ve petrol boruları döşeme serbestliğinden; keza, bu serbestliklerin
kullanımına ilişkin olarak, özellikle gemilerin, uçakların ve denizaltı kabloları ve
petrol borularının işletilmesinde, denizin uluslararası diğer yasal amaçlarla
kullanılması serbestliğinden işbu Sözleşmenin diğer hükümleri ile bağdaşır bir
şekilde yararlanırlar.

• 2- 88, ila 115. Maddeler ve ilgili diğer uluslararası hukuk kuralları işbu Kısma aykırı
olmadığı ölçüde münhasır ekonomik bölgeye de uygulanır.

• 3- Münhasır ekonomik bölgede devletler, işbu Sözleşme uyarınca haklarını

kullanırken, ve yükümlülüklerini yerine getirirken, sahildar devletin haklarını ve
yükümlülüklerini gerektiği şekilde gözönünde bulunduracaklar; ve sahildar
devletin işbu Kısım ve diğer uluslararası hukuk kuralları uyarınca kabul ettiği
kanun ve kurallar, işbu sözleşme ile bağdaşır olduğu ölçüde, riayet
edeceklerdir.
Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı
Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE

• Münhasır ekonomik bölgede diğer Devletlerin hakları ve yükümlülükleri

ile ilgili olarak;

• Deniz diplerinden telekomünikasyon kabloları ile petrol boruları (pipelines)

geçirilerek denizler iletişim ve enerji nakil amacıyla kullanılmaktadır98. Bir
devletin ülkesini oluşturan deniz alanlarından üçüncü devletlerin kablo ve
borularını deniz dibine yerleştirerek geçirmeleri ilgili devletin iznine
bağlıdır. iznin alınması durumunda ise kural olarak ülke devletinin yetkisi
geçerlidir . Ancak kural olarak açık deniz alanı olarak kabul edilen bu
alanlarda herhangi bir iznin alınmasına gerek yoktur. 1958 Cenevre Açık
Deniz Sözleşmesinde ve 1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin çeşitli
hükümlerinde denizaltı kablolarının ve petrol borularının hukuksal rejimi
düzenlenmiştir.
• BMDHS mad. 21/1-c; mad. 51/2; mad. 58; mad. 79; mad 87/1,c; mad.
112- 115.

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE

• Diğer bir ifade ile üçüncü devletler ve uyruklarındaki

gerçek ve tüzel kişiler, kıyı devletinin bu alandaki
yetkilerini kullanmasına ve bu yetki alanlarındaki
düzenlemelerine uygun hareket etmek zorundadırlar

EAST-MED Pipeline Türkiye-Libya

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı

16
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE

• Yapay Adalar, Tesisler ve Yapılar

• Ceza hukuku açısından yeri
• 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda “Suç…Türkiye‟nin kıta sahanlığında veya münhasır
ekonomik bölgesinde tesis edilmiş sabit platformlarda veya bunlara karşı… işlendiğinde
Türkiye‟de işlenmiş sayılır”

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
KIT' A SAHANLIĞI

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
KIT' A SAHANLIĞI

• Kıta sahanlığının uluslararası olarak belirtildiği ilk belge, İngiltere ile

Venezuela arasında imzalanan 26 Şubat 1942 tarihli “Paria Körfezi”
anlaşması. Uluslararası hukuka 1958’de girdi. Daha sonra 1982 tarihli
Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi ile düzenleme yapıldı.

• “Sahildar bir devletin kıta sahanlığı, kara sularının ötesinde kıta kenarının
dış eşiğine kadar veya bu eşik daha az bir mesafede ise, kara sularının
ölçülmeye başlandığı esas hatlardan itibaren 200 deniz mili mesafeye olan
kısımda, bu devletin kara ülkesinin doğal uzantısının bütünündeki denizaltı
alanlarının deniz yatağı ve toprak altlarını içerir.”

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
 MEB Kıta Sağanlığı Farkı

Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı

Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı
Karadeniz Teknik Üniversitesi İş Güvenliği Uzmanlığı
Uzaktan Eğitim
Karadeniz Uygulama
Teknik ve Araştırma Merkezi
Üniversitesi Temel Eğitim Programı