16‐10‐2018

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• PROBLEEMSTELLING
‐ De belasting van de ondergrond door een gebouw
• door het eigen gewicht van het gebouw
• door het gebruik van het gebouw
• door externe belasting waaraan het gebouw wordt onderworpen

→ zodanig overdragen naar de ondergrond dat de vaste stand van het gebouw is verzekerd.

afb.: ‘jelema’

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

1
 16‐10‐2018

• VRAAGSTELLING
‐ Hoofdvraag:
• Op welke wijze kan men deze lasten overbrengen op de ondergrond?

‐ Deelvragen
• Wat is de fundering van een gebouw?
• Welke factoren bepalen de keuze van een funderingstype?
• Welke grondsoorten bestaan er?
• Wat is ‘draagvermogen’?
• Wat is ‘toelaatbare gronddruk’?
• Hoe kunnen we de draagkracht van de grond bepalen?
• Hoe kunnen we grond verbeteren?
• Wat is grondwater?
• Op welke diepte moet een fundering worden aangezet?
• Hoe worden bouwputten uitgevoerd?
• Hoe kunnen we een bestaande fundering versterken? …

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

80cm
• TERMINOLOGIE
‐ fundering
- onderbouw
- toelaatbaar draagvermogen
- grensdraagvermogen
- zetting

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

2
 16‐10‐2018

• BOUWPATHOLOGIE
‐ meest voorkomende schade t.g.v. een verschil in zetting te wijten aan:
• fundering op gelijke diepte / ≠ belast
• fundering op verschillende diepte (met en zonder kelder)
• heterogene funderingen
• homogene fundering op heterogene laag
• homogene fundering / grondlaag met veranderlijke dikte
• homogene fundering / hard punt
• fundering op sterk hellend terrein
• schommeling van het waterpeil
• …

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• GROND
- grondsoort, grondsamenstelling, eigenschappen en structuur (cf. geologie)
• niet samenhangende soorten: bv. zand, grind
• wel samenhangende soorten: bv. klei, leem, veen
• vaste grondsoorten: bv. rotsgrond

- draagvermogen van de grond

• afhankelijk van verschillende factoren:
o eigenschappen van de grond
o diepte, soort en dikte van de verschillende grondlagen
o vorm, afmetingen en stijfheid van de fundering
o grondwaterstand
• hoe het draagvermogen bepalen?

- toelaatbare gronddruk
• steeds bepalen d.m.v. bv.
diepsondering bv. zand: ca. 2
kg/cm²
bv. rotsgrond: ca. 6 kg/cm²
• draagvermogen vs. diepte

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

3
 16‐10‐2018

• GROND

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• GROND
- grondwater
• capillair water
• funiculair water
• pendulair water

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

4
 16‐10‐2018

• GROND
- grondwater

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• GROND
- ontwateren van grond
• open bemaling
• bronbemaling

voorbeeld principe open bemaling Voorbeeld principe bronbemaling

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

5
 16‐10‐2018

• GROND
- grondverbetering
• grondvervanging
• grindkernen
• trilverdichting
• dynamische plofverdichting
• injecties
• …

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• GROND
- ondergrondse constructies – principes en aandachtspunten
• Bij het ontwerpen van een fundering dient men rekening te houden met volgende factoren:
• vorstvrije diepte
• zwelling en inkrimping
• erosie
• grondwaterstand
• onregelmatigheden
• wortelvrije grond

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

6
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• alleenstaande zolen (fundering op poeren)
• strokenfundering (funderingsstroken)
• plaatfundering (funderingsplaat)

• op putten (op ringen)

• op palen

- zichtbare funderingen
• met kruipruimte (kruipkelder)
• met kelder

- hulpconstructies en versterkingen van bestaande funderingen

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• alleenstaande zolen (fundering op poeren)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

7
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• alleenstaande zolen (fundering op poeren)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• alleenstaande zolen (fundering op poeren)
o afvoeren van puntlasten
o max. 3 meter diep
o op draagkrachtige grond (+ vorstvrije diepte!)
o combinatie met skeletbouw
bv. een groot aantal utiliteitsgebouwen

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

8
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• strokenfundering (funderingsstroken)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• strokenfundering (funderingsstroken)
o in het verticale verlengde van draagmuren
o funderingssleuven
o beton (al dan niet gewapend)
o op draagkrachtige grond (+ vorstvrije diepte!)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

9
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• plaatfundering (funderingsplaat)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• plaatfundering (funderingsplaat)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

10
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• plaatfundering (funderingsplaat)
o zwakke grondweerstand
o brede sleuven
o afstand tussen de sleuven
o stijve plaat vs. zettingen?

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• plaatfundering (funderingsplaat)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

11
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• op ringen (op putten)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• op ringen (op putten)
o verloren of herbruikbare bekisting
o putten gevuld met beton
o ringbalk
o 3m tot 6m diep (tot 10 m diep)

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

12
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• op palen

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• op palen
o cf. paalwoning
o wrijving (kleef)
o geheide palen
o geboorde palen
o ≠ paalsoorten
o gladde of schroefvormige schacht

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

13
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- onzichtbare funderingen
• recapitulatie
o volgorde der werken bij aanvang bouw?
o functie van een riolering?
o gebruikte materialen en putten bij een huisriolering?
o aandachtspunten bij het ontwerpen en uitvoeren van een riolering?
o welke grondsoorten laten zich onderscheiden?
o wat is een aardingslus?
o wat is de invloed van het grondwaterpeil op de werken?
o hoe kan grond worden verbeterd?
o welke onzichtbare funderingen laten zich onderscheiden?
o wat is een fundering op staal?
o op welke diepte funderen?
o …

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- zichtbare funderingen
• kruipruimte (kruipkelder)
o cf. draagkrachtige grond
o bereikbaarheid afvoeren, …
o vrije hoogte = ?
o ventilatie

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

14
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- zichtbare funderingen
• kelder - gemetseld
o holle of volle betonblokken?
o muren in contact met grond: cementeren en koolteren
o grondwater → ?
o drainage
o pompputje
o ventilatie?

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- zichtbare funderingen
• kelder - ter plaatse gestort
o garantie op waterdichtheid
o duurder?
o ventilatie?
o kim (stortnaad)
o trilnaald
o isoleren?

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

15
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- zichtbare funderingen
• kelder - geprefabriceerd
o kleine kelders (cf. transport, …)
o compleet

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• probleemstelling?

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

16
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• hulpconstructies - slibwanden
o in de grond gevormde gewapende betonnen wand
o waterkerend, grondkerend en/of dragend
o waterstopvoeg
o trillingsvrij, lage geluidsbelasting

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• hulpconstructies - damwanden
o ingedreven of getrokken (meestal stalen) damplaten
o grondkerend en/of waterkerend
o snelle uitvoering en werken in moeilijke situaties
o geringe trillingen, weinig geluidshinder
o ankerstaven
o tijdelijk of permanent

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

17
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• hulpconstructies - berlijnse wand (berlinderwand)
o stalen profielen en beschoeiing in meestal hout, stalen of betonnen platen
o grondkerend
o meestal tijdelijk

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• hulpconstructies - palenwand (tangent of secant)
o wand gevormd door palen
o dragend, grondkerend, waterkerend (secant)
o trillingsvrij, lage geluidsbelasting
o technieken voor de uitvoering van de palen mogelijk

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

18
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• hulpconstructies - vernagelde wand
o versterking of realisatie van hellingen
o trillingsvrij, zonder geluidsoverlast
o gewapend spuitbeton

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• hulpconstructies - grondbevriezing
o tijdelijk verstevigen van de ondergrond door ijswanden
o grondwater noodzakelijk (zonder grote stroming)
o voor complexe bouwputten in moeilijk toegankelijke omgevingen

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

19
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• hulpconstructies - baretten
o in de grond gevormde gewapende betonnen kolom (~ diepwanden)
o dikspoeling
o horizontale en verticale lasten opnemen

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• hulpconstructies - grondankers
o tijdelijke of definitieve ankers met corrosiebescherming
o opnemen van verticale of horizontale druk
o verankering van grondkerende wanden, vernageling

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

20
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• versterking van bestaande funderingen - ondermetselen
o in ‘moten’
o stroomlaag
o beperkte zettingen te verwachten
o grondwater?
o algemeen: ondergravingen → stutten!

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• versterking van bestaande funderingen – verbreding van de stroken
o kappen sleuf aan weerszijden bestaande fundering
o betonstroken storten
o kantelen van betonstroken → koppelen van de stroken

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

21
 16‐10‐2018

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• versterking van bestaande funderingen – putten of palen
o trillingsarm
o roostering van balken

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

• FUNDERINGSTYPEN
- ondergronds bouwen langs bestaande constructies
• versterking van bestaande funderingen – verharden van de grond
o injecteren van chemicaliën o.d.m.
o toelaatbare druk van de draagkrachtige bodem verhogen

faculteit architectuur _ constructie 1 funder ingen

22