O REINADO DE ISABEL II (1833-1868) O SEXENIO DEMOCRTICO (1868-1874)

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A I GUERRA CARLISTA (1833-1839)

Os partidarios do irmn de Fernando VII, Carlos, non aceptaron a Isabel como raa e levantronse en armas. A guerra civil entre carlistas

(absolutistas) e isabelinos (liberais) tivo como escenarios principais as Provincias Vascas, Navarra, norte de Catalua e o Maestrazgo, onde as partidas carlistas se fixeron fortes. Os principais xenerais carlistas foron Zumalacrregui, Maroto e Cabrera.

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A I GUERRA CARLISTA (1833-1839)

Os carlistas defendan o modelo absolutista do Antigo Rxime: Deus, rei e fueros. Tiveron o apoio do clero, dos campesios das rexins forais e dos fidalgos. Conseguiron controlar un extenso territorio pero fracasaron na toma das cidades, como Bilbao en 1835. En Galicia houbo numerosas
Don Carlos, Zumalacrregui e o seu Estado Maior

partidas carlistas nos territorios de influencia monstica e tiveron tamn o apoio do clero de Santiago.

Zumalacrregui ferido

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A I GUERRA CARLISTA (1833-1839)

Os xitos militares dos exrcitos

liberais dirixidos por Espartero e a

divisin do bando carlista levaron ao final da guerra coa sinatura do Convenio de Vergara (1839) entre Maroto ata 1840. No Convenio recomndase s e Espartero. Cabrera
Abrazo de Vergara entre Maroto e Espartero

continuou loitando no Maestrazgo

Cortes o mantemento dos fueros e recocesen os empregos e graos militares Isabel II. do O exrcito carlista. non A foi
Pxinas 2 e 3 do Convenio

cambio os carlistas recoecan a Convenio

aceptado por Carlos de Borbn.

O REINADO DE ISABEL II I GUERRA CARLISTA

O conflito sucesorio entre isabelinos e carlistas enmascarou unha loita poltica entre tradicionalistas e liberais. A vitoria dos partidarios de Isabel II permitiu a consolidacin do Estado liberal.

Fusilamentos de Estella

Armas en venta; gravado francs

Escena da guerra

Explica o significado do gravado francs: quen aparece no trono? a quen representan os grupos que tiran da corda? por que lle ensinan o cartel os da esquerda? por quen toma partido o fraile? quen vende as armas? Describe o que se representa nos tres gravados da dereita arriba? Pasa o mesmo en todas as guerras? xusto que detean muller e ao fillo? por que o fan? Que siginificado ten o Abrazo de Vergara?

Detencin da muller e o fillo de Muagorri (oposto aos carlistas)

Abrazo de Vergara

REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) Moderados e progresistas

Os liberais dividronse en dous

partidos: moderados e progresistas. Os moderados rexeitan a soberana nacional, subtituda pola soberana compartida entre as Cortes e a Coroa, censatario defenden moi un sufaxio a restritivo,

confesionalidade do Estado e a limitacin das liberdades. Os progresistas defenden a

soberana nacional, a ampliacin do sufraxio e das liberdades, unha certa separacin entre Igrexa e Estado e a creacin dunha Milicia Nacional para

defender a orde constitucional.

REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) Os pronunciamentos

sistema

electoral

era

moi

restrinxido polo carcter censatario

do sufraxio, limitado sempre aos homes con certo nivel de renda (burgueses). Ademais o fraude electoral foi

sistemtico. Os cambios de goberno non se decidan nas urnas, senn mediante pronunciamento militares. A presencia dos militares na vida poltica espaola foi unha constante neste perodo.
Mara Cristina obrigada a asinar a Constitucin de 1812 polos sarxentos de La Granja, 1836

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A Rexencia de Mara Cristina (1833-1840)

Isabel s tia tres anos cando accedeu ao trono, polo que foi nomeada rexente a sa nai Mara Cristina. Esta apoiouse nos liberais para facer fronte rebelin carlista. En 1833 aprobouse unha reforma centralista do Estado, dividndoo en provincias. Mis tarde creronse as Deputacins Provinciais, as
Mapa poltico de Espaa, 1850

Audiencias e os partidos xudiciais.

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A Rexencia de Mara Cristina (1833-1840)

En 1834 aprobouse o Estatuto Real, unha Carta Outorgada que non recoeca a soberana nacional. Un pronunciamento de carcter progresista, o Motn dos sarxentos da Granxa, obrigou rexente a restablecer a Constitucin de 1812, mentres se redactou unha nova Constitucin, a de 1837, progresista. Na Constitucin recoecase a soberana nacional e contia unha ampla relacin de

dereitos. Pero tamn recolla principios do

liberalismo doutrinario moderado: amplo poder do rei, sufraxio censatario, estado confesional anda que tolerante con outras crenzas,

bicameralismo.

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A Rexencia de Mara Cristina (1833-1840)

En 1836, o ministro progresista Mendizbal aprobou a Desamortizacin dos bens do clero cos obxectivos para a de guerra conseguir contra os financiamento

carlistas, gaar apoio para Isabel II entre os novos propietarios e desmantelar o poder da

Igrexa, bastin do Antigo Rxime e apoio dos

carlistas. Tamn aprobou o sistema de redencin de quintas (tamn exista a substitucin). O

servicio militar, obrigatorio en teora, recaeu

sobre as clases populares.

Mara Cristina e Mendizbal

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A Rexencia de Espartero (1840-1843)

En 1840, despois dun perido de gobernos pola de moderados rexente, da un Milicia carcter
Espartero

apoiados Nacional,

pronunciamento

progresista, levou Rexencia a Espartero. Durante este perodo o

xeneral foi perdendo apoios, non s dos moderados, senn tamn dos seus propios ao correlixionarios, opostos

seu despotismo (bombardeo

de Barcelona en 1842).
Bombardeo de Barcelona, 1942

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A dcada moderada (1843-1854)

Un pronunciamento militar moderado derrubou a Espartero en 1843. Os moderados, baixo o liderado de Narvaez e apoiados sempre pola raa (declarara maior de idade con 13 anos), aprobaron a Constitucin de 1845, a mis restritiva do sculo onde se plasman os principios do liberalismo fronte s doutrinario: Cortes, soberana moi compartida, supremaca da Coroa sufraxio restrinxido (s uns 100.000 homes),

limitacin dos dereitos e liberdades,

confesionalidade do Estado...

Isabel II xura a Constitucin de 1845

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A dcada moderada (1843-1854)

Os serie moderados de leis aprobaron unha e

centralistas

conservadoras. En 1844 fundouse a Guardia Civil para protexer as persoas e propiedades dentro e fra das poboacins. Foi o primeiro corpo de orde pblica de mbito estatal. A sa labor centrouse na proteccin

da propiedade rural e na represin

das revoltas campesias. Aprobouse tamn unha Lei de Concellos (1845) que impua o

nomeamento

dos

alcaldes

polo

Goberno ou o gobernador civil

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A dcada moderada (1843-1854)

En 1845 aprobouse unha reforma tributaria fiscal nos que unificaba as contribucins facendo caer a carga impostos en indirectos das (consumos) prexuzo

clases populares.
No ano 1851 asinouse o

Concordato co Vaticano, vixente ata 1931, que deixou en mans da

Igrexa a supervisin do ensino e a

censura das publicacins, ademais de garantir o mantemento do clero por parte do Estado. A cambio, a
El dios grande, Alenza

Igrexa aceptou a perda dos bens

desamortizados.

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) A dcada moderada (1843-1854)

Os progresistas, ante a imposibilidade legal de acceder ao poder recorreron aos pronunciamentos. En 1846 o capitn Sols pronunciouse en Lugo. Tivo apoios noutras a localidades galegas, chegando

formar unha Xunta Superior de Galicia en Santiago da que foi secretario Antoln Faraldo.

Os sublevados foron derrotados e Sols

e once oficiais foron fusilados en Carral: Mrtires de Carral. Neste levantamento, xunto a peticins

progresistas,

atpanse

outras
Banda deseada de Xaqun Marn

propiamente galegas (provincialismo).

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) O Bienio Progresista (1854-1856)

Os

progresistas

os

moderados Liberal raa de a

descontentos Vicalvarada),

(Unin obrigando

ODonnell) pronuncironse en 1854 (a

nomear xefe de Goberno a Espartero. Elaborouse unha nova Constitucin non

promulgada, e aprobronse leis tan

importantes como a Lei de Ferrocarrs e a Lei de Desamortizacin Xeral (Madoz) que, con fins facendsticos,

puxo a venda os bens comunais e dos

concellos, transformndoos en propiedade privada.

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) O segundo perodo moderado (1856-1868)

O malestar social en aumento foi a escusa de ODonnell para pedirlle raa o cese de Espartero. 1845. Neste perodo alternronse no Goberno os partidos moderado e unionista. Nos primeiros anos producronse do buscando unha unha serie espaol poltica de no de intervencins estranxeiro, Exrcito O exrcito venceu Milicia Nacional e restableceuse a Constitucin de

prestixio patritico. A intervencin de mis

sona desenvolveuse en Marrocos, comezando entre os militares o africanismo, unha visin do Norte de frica como un espazo de
Los gloriosos trofeos ganados a los marroques en la toma de Tetun por el bravo ejrcito espaol, paseados triunfalmente en presencia de SS.MM y AA.RR en 14 de febrero de 1860, Joaqun Sigenza y Chavarrieta

conquista onde gaar honores e medalla, que

se mantivo ata o franquismo.

O REINADO DE ISABEL II (1833- 1868) O segundo perodo moderado (1856-1868)

Coa demisin de ODonnell abriuse un perodo de fonda crise no sistema poltico. Os gobernos foron cada vez mis autoritarios, provocando demcratas o e exilio de progresistas, A republicanos.

impopularidade da raa medrou ante a imaxe dunha camarilla de cortesns corruptos e integristas, e o afondamento da crise econmica. Os conflitos foron en aumento, sendo a
Fusilamento dos sarxentos do cuartel de San Gil, 1866

represin a nica resposta. En 1866 fusilouse

a 68 sarxentos e soldados implicados nun pronunciamento. Nese mesmo ano a oposicin asinou o Pacto de Ostende para

derrocar a Isabel, o que conseguirn cun novo

pronunciamento en setembro de 1868.
Isabel II chega a Francia, 1868

O REINADO DE ISABEL II
Os liberais dividronse en dous partidos: Moderados e Progresistas. Haba un rxime poltico liberal, pero non democrtico: o voto censatario e o fraude facan que o Goberno sempre gaase as eleccins e que a nica maneira de acceder ao poder fosen os pronunciamentos. Isabel II sempre marxinou aos progresistas, que s estiveron no poder dous anos.

Os sarxentos da Granxa esixen que M Cristina asine a Constitucin de 1812

Isabel II xura a Constitucin de 1837

Espartero e ODonnell celebran o trunfo do pronunciamento de 1854

Que mis importante para gobernar na Espaa isabelina, ter o apoio dos votantes ou o do exrcito? por que? en que se diferenzan os pronunciamentos desta etapa dos do reinado de Fernando VII? Por que Isabel accede ao trono con s 13 anos? como cres que se sentira? Quen nomeaba ao xefe de goberno? quen a elixa a ela? que opinas de que unha muller tivese o poder mentres as demais non podan participar na vida poltica? Como chegaron ao poder os progresistas? que medidas legais pretenderon aplicar? como saron do poder?

O REINADO DE ISABEL II
En 1833, a Divisin Provincial, impulsou o centralismo e a unificacin da administracin. Os conflitos socias tratbanse s como un problema de orde pblica. En 1844 fundouse a Guardia Civil. O Concordato de 1851 compensou Igrexa pola perda dos bens desamortizados e reafirmou a sa preponderancia social.

Guardia Civil

Mapa divisin territorial e provincias, 1850

Agarrotado; Dor

Redacta un comentario do mapa: a que se debe a divisin por colores? cales son as caractersticas da Espaa foral? que territorios figuran no mapa que hoxe non pertencen a Espaa? Que se pretenda (e pretende) aplicando a pena de morte? Ademais de ser unha amoralidade, serve para evitar os crimes? Cales eran as funcin da Guardia Civil cando se fundou? e hoxe? a que grupo social defendan? a que grupo social pertencan os seus nmeros? Que papel cumpra a Igrexa na sociedade decimonnica? e hoxe? Que aspectos do Concordato de 1851 anda seguen presentes na sociedade actual?

El Dios grande; Alenza

O REINADO DE ISABEL II FIN DO REINADO

Despois dun perodo de relativa estabilidade baixo o goberno da Unin Liberal (cando se produciu a intervencin militar en Marrocos), o apoio da raa aos moderados e a crise econmica levaron a formacin dun amplo movemento de oposicin que buscou non s o cambio de goberno, senn tamn a cada da monarqua isabelina.

Fusilamento sarxento de S. Gil

5 cntimo de escudo, 1868

Celebracin da victoria de Tetun en Madrid

Manifestacin contra Isabel II en 1865

Isabel II chega ao exilio 1868

Por que fusilaron aos sarxentos? evitaron, as, o derrocamento da raa? Explica as frases que aparecen na moeda: ...por la gracia de Dios y la Constitucin e reina de las Espaas A que se debeu a intervencin de Espaa en Marrocos? Cres que merece ser celebrada esa (ou calquera) vitoria militar? Por que aumentou o descontento contra Isabel II? Quen reprime aos manifestantes?

O SEXENIO DEMOCRTICO A Gloriosa (setembro 1868)

O movemento revolucionario estalou en setembro de 1868, seguindo o esquema clsico dos pronunciamentos, baixo o lema Viva

Espaa con honra! O alzamento

militar foi masivamente seguido, constitundose xuntas por toda a xeografa nacional.

As peticins das xuntas eran moito

mis radicais cas dos xenerais. Ademais de cambios polticos a
Alegora da revolucin

democrticos

reclamaban

supresin das quintas, da pena de

morte e dos impostos de consumos.

O SEXENIO DEMOCRTICO O Goberno provisional (1868-1870)

Constituuse un Goberno provisional encabezado polo xeneral Serrano, formado por progresistas e unionistas. Redactou un manifesto

onde

se

recollen

as

principais

reivindicacins polticas das xuntas, pero non as econmicas ou sociais.

Goberno provisional

Creou a peseta e convocou Cortes

constituntes elixidas por sufraxio

universal masculino.

Peseta, anverso

O SEXENIO DEMOCRTICO A Constitucin de 1869

A Constitucin de 1869 foi a mis democrtica de Europa nese momento: receceuse o sufraxio universal masculino e unha ampla

relacin de dereitos e liberdades.

Por primeira vez se recolleron os dereitos de reunin e asociacin, e a liberdade de cultos.

A soberana nacional a orixe de

todo poder, mesmo o da monarqua. O poder reside nas Cortes, formadas por Congreso e Senado,

este cun carcter de representacin

territorial.

O SEXENIO DEMOCRTICO
A revolucin deu paso a un Goberno provisional. Este convocou eleccins para Cortes constituntes por sufraxio universal masculino. A Constitucin de 1869 recolle unha serie de dereitos e liberdades que lle fixeron gaar o cualificativo de democrtica.

Manifestacin federalista en Madrid, 1869

25 milsimas de escudo, 1868

Cales son as grandes novidades de carcter democrtico que se recollen no articulado da Constitucin de 1869? cres que realmente merece ese alcume? por que? Fxate no ambiente da mesa electoral, en que se diferenza dos das eleccins actuais? Que grupos polticos e sociais participan na Gloriosa? Tian todos os mesmos propsitos? Cales son os principios bsicos dos federalistas? por que se manifestaron en 1869? Explica as lendas que se recollen na moeda: soberana nacional, Espaa Libre e 29 de setiembre 1868.

Mesa electoral, 1871

O SEXENIO DEMOCRTICO A monarqua de Amadeo de Savoia (1871-1872)

Na Constitucin establceuse que a nacin espaola unha monarqua (art. 33). A busqueda dun rei dividiu aos partidos, sendo finalmente escollido o fillo do rei de Italia, Amadeo de Savoia, co apoio de Prim. A candidatura de Amadeo s foi apoiada por 191 dos 344 deputados, e foi moi mal recibido polas elites sociais e caricaturizado polo pobo. O seu principal apoio, o xeneral Prim,
Prim, Serrano e Topete poxan a Coroa espaola

foi asasinado tres das antes da

chegada do monarca, o 30 de decembro de 1870.

O SEXENIO DEMOCRTICO A monarqua de Amadeo de Savoia (1871-1872)

curto

reinado

de

Amadeo

caracterizouse pola inestabilidade. Os grupos polticos que apoiaran a Gloriosa goberno. estaban Ademais, profundamente desde 1868 guerra
Soldados para Cuba, 1871

divididos, paralizando a accin de desenvolvase unha

independentista en Cuba, en 1872

os carlistas levantronse en armas

e as protestas obreiras foron en aumento coa accin da I Internacional.

Ante a imposibilidade de constitur un

goberno forte, Amadeo abdicou o 2 de febreiro de 1873.
Stira do carlismo, La Flaca

O SEXENIO DEMOCRTICO A Primeira Repblica (1873)

O 11 de febreiro de 1873, ante a falta de rxime alternativas, durou moi pola as Cortes pouco divisin e dos proclamaron a Repblica. O novo caracterizouse

republicanos (houbo catro presidentes en s un ano) entre federalistas e unitarios, e a agudizacin dos

conflitos.
O 11 de xuo presentouse un

proxecto de Constitucin federal, que organizaba Espaa como unha

federacin de 17 Estados federados,

includos Cuba e Porto Rico.

Stira da I Repblica, unitaria ou federal

O SEXENIO DEMOCRTICO A Primeira Repblica (1873)

Os federais radicais, partidarios dunha confederacin, O primeiro no vern en de 1873, iniciaron o levantamento cantonalista. cantn proclamarse independente foi o de Cartaxena. Nalgns lugares, como Alcoi, os

anarquistas sumronse insurreccin pedindo melloras para os obreiros. Houbo 16 mortos e 20 feridos. O Goberno republicano apoiouse nos militares, esmagando a rebelin cantonalista, ags en Cartagena. O presidente Salmern dimitiu ao negarse a asinar penas de morte, sendo substitudo por Castelar, que aumentou as accins represivas.
Bmbardeos en Cartagena Stira do cantonalismo

O SEXENIO DEMOCRTICO A Ditadura de Serrano (1874)

O 3 de xaneiro de 1874 o xeneral Pava, reclamado pola burguesa conservadora, deu un golpe de Estado. Entrou nas Cortes e disolveu o Parlamento. Da Repblica s quedou o nome. O xeneral Serrano gobernou por decreto apoiado polo exrcito. A inestabilidade continuou a pesar da forte represin: disolveu a Internacional, perseguiu aos republicanos e esmagou o cantn de Cartagena. A solucin alfonsina que preparaba
Caricaturas do xeneral Pava

Cnovas foi sada elixida polas clases dirixentes. O pronunciamento do xeneral Martnez Campos o 29 de decembro de 1874 deu paso Restauracin borbnica.
Tropas entrando no cantn de Cartagena