Η εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης

1821-1827

Βρυζάκης Θ. Ο Παλαιών Πατρών

Γερμανός ευλογεί την σημαία της
επανάστασης.
http://el.wikipedia.org
 Η ευνοϊκή συγκυρία
• Πόλεμος Τούρκων εναντίον Αλή πασά Ιωαννίνων  ευκαιρία
επίθεσης Ελλήνων
• Πού; Νότια Ελλάδα, διότι:
– Πυκνότεροι ελληνικοί πληθυσμοί

– Μικρότερη παρουσία οθωμανικού στρατού

– Ικανοποιητική προετοιμασία από τους Φιλικούς

– Εμπειρία στη μάχη (κλέφτες, ναυτικοί:

θυμήσου Ορλώφ)
– Δύσβατο έδαφος => κλεφτοπόλεμος Εικόνα: http://el.wikipedia.org
Πηγή: Αβδελά, Έφη, επ. 2007.
Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία:
Γ’ Γυμνασίου. Αθήνα: ΕΚΠΑ,
σελ.50.
 Επαναστατικές εστίες
• Μάρτιος 1821: ξεσπούν επαναστάσεις στην Πελοπόννησο
(Καλάβρυτα [20/3], Πάτρα [21/3], Μάνη [23/3], Καλαμάτα
[23/3])
• Ηγετικές φυσιογνωμίες: Θ. Κολοκοτρώνης, Ο. Ανδρούτσος, Γρ.
Παπαφλέσσας
• Στη συνέχεια:
– Στερεά Ελλάδα: Αθανάσιος Διάκος  γέφυρα Αλαμάνας
– Νησιά Αιγαίου: μικροί πλοιοκτήτες
– Θεσσαλία: δυσκολεύει η πεδιάδα
• Η επανάσταση εδραιώνεται σε Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα,
κάποια νησιά του Αιγαίου
Σφακιά
http://www.interkriti.org/

Η επανάσταση στην Κρήτη

• Κρήτη:
– μεγάλος τουρκικός πληθυσμός (160.000 Έλληνες, 130.000 Τούρκοι)

– μεγάλα κέντρα  ισχυρές τουρκικές φρουρές

– μακριά από την Ελλάδα => δύσκολη ενίσχυση

– κοντά στη Μ. Ασία => εύκολη ενίσχυση για Τούρκους

– ξεσηκώνονται τα ορεινά χωριά: βάση τα Σφακιά

– καταπνίγεται

Εικόνα:
http://www.mixanitouxronou.gr
 Τα πρόσωπα

• Απουσία κεντρικής ηγεσίας της επανάστασης

Ελαιογραφία της • Οπλαρχηγοί  το δικό του «στρατό» καθένας

Μπουμπουλίνας, Εθνικό
Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.
http://el.wikipedia.org
• Στεριά: Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, Ανδρούτσος,
Friedel Adam, Μαντώ

Μπότσαρης Μαυρογένους. Έγχρωμο

χαρακτικό.
http://el.wikipedia.org

• Θάλασσα: Κανάρης, Μιαούλης

• Δύο γυναίκες: Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα,

Μαντώ Μαυρογένους
• Διχογνωμίες: από την αρχή της επανάστασης
 1821-1824: η φάση των επιτυχιών
• Οι επαναστατικές εκρήξεις στην Πελ/νησο  επιτυχία:
Πάτρα, Καλαμάτα
• Τούρκοι: στέλνουν ενισχύσεις από Ήπειρο (Χουρσίτ πασάς)
• Αθ. Διάκος: μάχη Αλαμάνας  χάνει
• Οδ. Ανδρούτσος: μάχη Γραβιάς  κερδίζει –βαριές απώλειες
οι Τούρκοι => δεν συνεχίζουν
• Τούρκοι: τιμωρούν με αντίποινα εκεί που μπορούν (π.χ.
Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Θράκη)
• Απαγχονίζεται ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄: αντίδραση από
φιλέλληνες και Ευρωπαίους
Πηγή: Αβδελά, Έφη, επ. 2007.
Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία:
Γ’ Γυμνασίου. Αθήνα: ΕΚΠΑ, σελ.51.
 Η γέφυρα της Αλαμάνας και το μνημείο για τον
Αθανάσιο Διάκο
http://daskalosa.eu/

http://www.2steps.gr
Το χάνι της Γραβιάς

«Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄
συρόμενος στην αγχόνη»,
Λεπτομέρεια από τον πίνακα του
Νικηφόρου Λύτρα
http://el.wikipedia.org
ΓPHΓOPIOΣ
Ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος
Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και
Οικουμενικός Πατριάρχης.
«Όταν η αχαριστία είναι συνδεδεμένη και
με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν
εναντίον της κοινής ημών ευεργέτιδος και
τροφού κραταιάς και αηττήτου βασιλείας,
τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή
ουκ εστί, φησί, βασιλεία και εξουσία ει μη
υπό Θεού τεταγμένη, και πας ο
αντιτασσόμενος αυτή τη θεόθεν εφ’ ημάς
τεταγμένη κραταιά βασιλεία τη του Θεού
διαταγή ανθέστηκεν. Αυτά τα δύο ουσιώδη
και βασικά ηθικά και θρησκευτικά χρέη
κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον
θρασύτητα και αλαζονείαν ο τε
προσδιορισθείς της Μολδαυίας ηγεμών, ως
μη ώφειλε, Μιχαήλ και ο Αλέξανδρος
Υψηλάντης. [...]»
 1821 - 1824
• Κολοκοτρώνης: στοχεύει κατάληψη Τριπολιτσάς: διοικητικό
κέντρο Τούρκων στην Πελ/νησο (23/9)
• Θαλάσσιες δυνάμεις: υποστηρίζουν το στρατό στη ξηρά και
εμποδίζουν τον τούρκικο στόλο
• 1822: κατάληψη της Χίου – σφαγή των κατοίκων (23.000
νεκροί, 47.000 αιχμάλωτοι)
• Κανάρης: αντεπιτίθεται: ανατίναξη τουρκικής ναυαρχίδας

• Τούρκοι: ανησυχούν και ζητούν διαρκώς ενισχύσεις

Ο Θ. Κολοκοτρώνης, Λιθογραφία του
Karl Krazeisen που χρησιμοποιήθηκε
για το χαρτονόμισμα των 5.000 δρχ.
Πηγή: http://en.wikipedia.org
 Η τύχη των ενισχύσεων

• Δράμαλης: προσπάθεια ανακατάληψης Τριπολιτσάς: ήττα

• 1824: ο σουλτάνος ανησυχεί πολύ: υπόσχεται την Κρήτη και

την Πελ/νησο στον Μοχάμετ Άλι της Αιγύπτου
• Μοχάμετ Άλι: καταπνίγει επανάσταση Κρήτης, καίει Κάσο

• Μιαούλης: ανταπαντά στη ναυμαχία του Γέροντα

 1825-1827: η κάμψη
• Με τις πρώτες επιτυχίες οι Έλληνες αρχίζουν να συγκρούονται
για την εξουσία  εμφύλιος
• 1825: αποβίβαση Ιμπραήμ στην Πελ/νησο: καλά οργανωμένος
στρατός: οι Έλληνες καταπονημένοι
• Ιμπραήμ: ανακαταλαμβάνει μεγάλο μέρος Πελ/νησου

• Απρίλιος 1825-Απρίλιος 1826: πολιορκία Μεσολογγίου από

Τούρκους & Αιγύπτιους  έξοδος (10-11/4/1826) και σφαγή
• Η επανάσταση συνεχίζεται μόνο στη Στερεά Ελλάδα
(Καραϊσκάκης) έως Απρίλιο 1827
Παναγιώτης Ζωγράφος, Ο Καραϊσκάκης και τα παλικάρια του στην Ακρόπολη πολιορκούνται από Τούρκους
 Η παρέμβαση των Δυνάμεων

• Ποιες ήταν οι Δυνάμεις; Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία

• 6 Ιουλίου 1827: συνθήκη του Λονδίνου:

– ειρήνευση

– δημιουργία ελληνικού κράτους

Θεόδωρος Βρυζάκης, 1861. Η άφιξη του Λόρδου

Μπάιρον στο Μεσολόγγι
ebooks.edu.gr
Καλή σας μέρα