m

v*

s*.

Sz?

,M

MV
PELAGONlit
ARTIS VETERINARIAE QVAE EXTANT

RECENSVIT PRAEFATVS COMMENTATVS EST

MAXIMILIANVS IHM

LIPSIAB
N AEDIBVS
B. G.

TEVBNERI

MDCCCXCII

IilPSIAE: TYPJS B. G.

TEVBNERI

Nullius rei scientia

vilis est.
. 9.

Veget. mulomed. praef.

I.

Anno 1826

Florentiae prodiit ^Pelagonii Veterlnaria

exscripta et a mendis purgata ab Iosepho Sarchianio, nunc primum edita cura C. Cionii. Accedit Sarchianii versio Italica? codex Riccardianus hodie 28 Pelagonii libellum exhibet n. 1179 chartaceus f. 1

ex Bichardiano

codice

cum hac Angeli Politiani subscriptione f. 28': Hunc librum de codice sanequam vetusto Angelus Politianus Medicae domus alumnus et laurenti cliens curavit exscribendum. Dein ipse cum exemplari contulit: et certa fide emendavit. Ita tamen ut ab illo mutaret nihil } sed et quae depravata inveniret, relinqueret intacta, neque suum ausus est unquam iudicium
interponere,

Quod

si

multo mendosos codices haberemus,

priores institutum servassent: minus Qui legis boni consule

et vale. Flor(entiae) anno Decembri mense. de archetypo autem unde exscribendum curavit Politianus nihil praeterea scimus: periisse putandus est ut Marcianus Catonis et Varronis librorum de re rustica codex antiquissimus, quem cum principe editione scriptorum de re rustica idem vir doctissimus Florentiae a. 1482 contulit 1 ). Pelagonii codicem non contemnendae vetustatis fuisse hodieque ex Riccardiano perspici potest. nam ut alia taceam, particula capitis IV (edit. Sarchianii p. 25 seq.) a scriba omissa in margine adiecta legitur Politiani manu scripta

MCCCCLXXXV

1) Politiani exemplar nunc in publica bibliotheca Parisina servatur. de eius post Varronis libros subscriptione Riccardianae plane simili vide Henrici Keilii in Catonis et Varronis

editionem praef.
Ihm, Pelagonius.

I.

p.

V.
1


litteris fere

uncialibus. neque aliis locis vestigia desunt quae confirment archetypum propter litterarum formam saeculo IX antiquiorem iudicandum esse, scriptum fortasse
libelli

1 VII/VIII ). nomen auctoris prodit altera scriptio notatu digna haec

saec.

sub-

COMENTVM ARTIS MEDICINAE SEV VETERANAERIAE EXPLICIT PELAGONIORVM SALONINIORVM 2).

qui legerit facile Osanno aliis ) adsentietur ipso plurali numero nominis Pelagoniorum indicium artis non ab uno sed a duobus vel pluribus confectae contineri,

quam

praesertim

cum bene comparari

possint

Sasernae pater

et filius Quinctiliique fratres librorum de rebus rusticis 4 auctores ). sed facilius rem expediri posse credo, si arche-

tjpi indolem accuratius perpenderimus. non raro verborum contextus libri Riccardiani ita turbatus est, ut duobus
locis

iam Florentinus editor interpolationes statueret. dico autem locos a me uncis quadratis comprehensos 14.
69. 118. 138. 146. 204. 206. 421. 441,

quibus

eiectis

bene procedit
nisi

quae aliter explicari non possunt statuerimus ex duobus codicibus commentum illud
oratio.

artis veterinariae fluxisse, eum autem qui concinnavit ea quae in altero codice discrepantia reperiret adnotasse aut

margine aut inter versus, unde culpa scribae minus periti in ipsam orationem locis non suis inrepserunt. unum hic satis habeo proposuisse exemplum luculentum, de aliis vide quae exposui Mus. Khen. vol. 46 p. 372 sq. cap. VIII 118 (p. 39 ed. Sarch.) Si equus peduculos
in

in intestinis habuerit, intellegitur

cum

frequenter torquetur.

1) Cf. commentatiuncula quam scripsi Zur Ueberlieferung des Pelagonius Musei Rhenani vol. 46 p. 371 seq. 2) Secnndum versum Politianus scripsit.

3)

Osann, Quaedam de Pelagonio Hippiatricorum scriptore

(Gissae 1843) p. 17. cf. I. de Eichenfeld, Wiener Jahrbiicher der Literatur vol. 44 (1828) Anzeigeblatt p. 51. 4) De illis cf. Reitzensteinii diss. de scriptorum rei rusticae qui intercedunt inter Catonem et Columellam libris deperditis, Berol. 1884 p. 3seq., de his Geopon. edit. Niclas I p. LXIX.

coriandri sucum, sinapi, opopanacis paululum cum [in alio inveni singularum specierum p. quaterna dena esse, non

quaterna sicut supra scriptum est] mulsa et oleo modico dabis. spectare adnotationem illam uncis inclusam ad recapitis praecedentis 114 (p. 38 ed. Sarch.) manifestum est facileque confundi poterant p. IIII h. e. pondo denariorum quattuor et p. XIIII h. e. pondo quattuordecim. ex duobus illis codicibus (a et /?), quos nescio quis adhibuit ad conscribendum Pelagonii exemplum (y), in subscriptione pluralem nominis Pelagoniorum Saloninorum *) ita enim scribendum videtur pro Saloniniorum ortum esse putaverim. stemma igitur codicum efficitur hoc

medium

Pelagonius

cc

Pelagonius

|5

q archetypus Politiani

R
II.

Riccardianus

Ex hoc uno

codice

neglectis

aliis

subsidiis edi-

tionem

instituit Sarchianius, opus eius morte interruptum Cionius amicus absolvit. librum autem illorum mendis

scatere neque accurate ex codice exscriptum esse

dudum

Propter Salonini cognomen Osanno 1. c. p. 17 in menforte Salonas Dalmatiae Pelagonii patriam urbem fuisse concludi possit. certe Saloninus derivatur a Salonis urbe tunc florentissima, ubi Diocletianus Salonitanus post regnum ethnicum legitimum Salonitanus est (cf. abdicatum degit.
1)

tem venit ne

Mommsen

Corp. inscr. Latin. III p. 304).

inter viros doctos constabat intellegetque qui Florentinam

duobus annis antelucem videret, Iosephus de Eichenfeld Vindobonensis commentatus est diligenter de codice olim Bobiensi, nunc Vindobonensi 16, cuius septuaginta et 41 quae continent fragsex folia rescripta sunt ). f. 37 menta Hippiatricorum Latinorum vir ille doctus liquoribus 3 chemicis non adhibitis extricavit ). tribuitur autem scriptura saeculo V vel VI, posterior saeculo VIII vel IX. iam prior edito Sarchianii libro cum Pelagonii fragmenta esse idem vir vidisset, editionis illius censuram scripsit lectionumque Vindobonensis et Kiccardiani codicum comparationem instituit nec non alia quaedam de Pelagonio Vegetio 4 Hippiatricis Graecis utiliter disseruit ). sunt autem fragmenta capitum XXVI, XXVIII, XXVIIII. capita longe aliter numerata fuisse quam in Riccardiano numeri duo
editionem

cum mea comparaverit *).

quam

editio illa

servati

CXLVIII, CXLVIIII

(=

408. 409 meae editionis)

produnt.
1890, capita selecta recognovi anno talia sunt: 18 pulvis Pelagonia propinas (codex pulvis Pelagoni apopiras), 66 permixtam (cod. pinsitam), 98 columbis (cod. coliculis), 127 servus (cod. ieiunus), 43 in pedem (cod. incedere), 168 fasciam mundae caepae ipsius (cod. fascqe munde caepe ipm), 362 iuncta (cod.
1)
a.

Codicem excussi
est.

qui secutus

menda editionis Florentinae

iumenta) alia. 2) Jahrbiicher der Literatur (Vindob. 1824) vol. XXVI Anzeigeblatt p. 20 seq. subscriptio est Liber sancti Columbani de Bobio. ex monasterio Neapolitano S. Iohannis de Carbonaria translatus est in bibliothecam Palatinam Vindobonensem. St. Endlicber, Catal. codd. latt. bibliothecae Vindob. (a. 1836) n. CCCXXII. Tabulae codd. ms. bibliothecae Vindob. I (1864) n. 16. idem continet Lucani Pharsaliae fragmenta antiqnissima. 3) Accurate diligenterque Eichenfeldium fragmenta lectu difficilia descripsisse cum Carolus Schenkl mihi olim per litteras affirmavit tum ipse nuper, cum codicem examinarem, expertus sum. de paucis quibusdam quae aliter legenda esse censui in adnotatione critica dictum est. 4) Annales Vindobonens. 44 p. 141 seq. (cf. Anzeigeblatt p. 46 seq.)
_


III.

(i?)

Praeter codices Riccardianum

et

Vindobonen-

sem (B) ad recensendam et emendandam Pelagonii orationem plurimum conferre Hippiatrica Graeca Eichenfeldius
editores Florentinos exemplis docuit luculentis. de quo opere eiusque scriptoribus praelibare pauca non inutile visum est.
fuit

Simonem Atheniensem, qui ante Xenophontis tempora (Xenoph. neql iTt%iKr\q I 1. 3. XI 6), primum de re

equestri scripsisse auctor est Plinius nat. hist. 34, 76 1 eius imaginem a Demetrio statuario factam laudans ).

Epicharmum Syracusanum pecudum medicinas diligentissime

conscripsisse Columella

Magonem

testatur VII 3, 6 (cf. I 1, 8) ); Carthaginiensem in libris de agricultura XXVIII,

quos Cassius Dionysius Vticensis vertit libris XX ac Graeca lingua Sextilio praetori misit, Diophanes in epitomen redegit (Varr. rer. rust. I 1, 10), Catonem, Varronem nonnulla de
edidisse praecepta curasque

non est quod Cornelium Celsum, qui in libris de agricultura rem pecuariam minime neglexit (Colum. VI 5, 5; 14, 6. Pelagon. 22. 31. 185. 287), Columella duobus rerum rusticarum libris, VI et VII, maxime boum, brevius equorum aliorumque pecorum morbos curasque

pecudum morbis
fusius

exponam.

post

complexus

quibus ex posterioribus multi usi sunt, ex maxime Pelagonius, Vegetius, Palladius. qui autem de arte veterinaria peculiares libros scriberent vix ante saeculum Chr. tertium extitisse proest,

Latinis scriptoribus

1) Libri ab eo compositi partem itsqX sl'8ovg kccl sY.Xoyi)g Inncov in Cantabrigiensi Hippiatricorum codice inventam Darembergius edidit, Notices et extraits des ms. medicaux (Paris. 1853) p. 169. cf. de Simone J. G. Schneideri comment. in Veget. praef. p. 15; Frider. Blass in Libro miscellaneo edito a societate

philologica Bonnensi (Bonnae 1864) p. 49 sq. Miller, Notices et extraits des ms. de la bibl. imperiale vol. XXI 2 (1865) p. 159. laudat Simonem Hierocles Hipp. p. 3. 173; in capite nsql sl'8ovg inncov ccq?oqL6[iOL cui auctoris nomen adscriptum non est, haec p. 261: nsql imtov sidovg noXXotg ysyqantaL nccXcog, aQLGtcc 8s nccvtcov El^lcovl yicci SsvocpcovtL 'A&rjvcciOLg ccvdocc6iv. 2) cf. Eug. Oder apud Franciscum Susemihl, Geschichte der griech. Litteratur in der Alexandrinerzeit, I (Lipsiae 1891)
p.

487 sq.

babile est. ex quibus excerptionem Hippiatrica Graeca quae vocantur servaverunt duobus libris comprebensa auctore quod Constantino Porphyrogenneto auctore ut ignoto.
SKXoyccC inscribuntur,

Geoponica quae vulgo appellantur, rectius cct tcsqI yscoQyiccg aliaque, ita etiam Hippiatrica comcertis

pilata esse credunt,

quidem argumentis confirmari

potest nullis, sed cum aliqua probabilitate concludi posse non negarim 1 ). dico autem Hippiatrica editionis Simonis

Grynaei adhuc unicae, quae in lucem prodiit Basileae 2 1537, postquam a. 1530 Iohannes Euellius ) in Latinum ediderat. neque huic neque alteri Hippiasermonem conversa tricorum recensioni, de qua infra dicendum erit, prooea.

mium praemissum est. is autem scriptor, cui longe plurima Hippiatricorum debentur, Apsyrtus est Prusaensis vel Nicomediensis de quo Suidae (s. v.) testimonium extat
,

hoc: "Atyvotog, IlQov6ccsvg <$?)> Nt,KO(irjdevg , 6TQCLTicoTr\g, 6TQccTevad[isvog i%\ Kcov6tccvtIvov tov pcc6i,Xscog iv Env&lci
TtCCQCC

TOV "I6TQ0V.

ITtltlCLTQLKQV

$L$XlQV

ofitOQ
3

SyQCilpS

KCCL

militavit q)v6Mov Tteol tcov ccvt&v dloycov' %cc\ eTeQcc ). nam alium Constantinum igitur sub Constantino Magno subesse quod ex prioribus quidam voluerunt, omnino non est cur credamus ad Istrum, quod ipse quoque testatur

Hipp. p. 1 hisce verbis: 2TQccTev6cc[ievog iv Toig Tccy(icc6i TOig i%\ TOV "I6TQ0V TtOTCCflOV SyvCOV TCC 6V(l@CCLV0VTCC TOig iitTtoig xtX.) quibuscum conferendus alter locus p. 113:
syvcov 6s iyco
%ccl tovto itccQcc SccQ^iccTccig (cf. Pelag. 151). contra Gothos in Sarmatarum terra Constantinum feliciter
a.

pugnasse
1) cf.

332

334

scimus 4 ).

post hoc igitur tempus

Oder, Mus. Rhen. 45 p. 61 adn. 1. medicinae libri II Iohanne Ruellio Suessionensi interprete. Parisiis 1530. consentit fere cum Grynaei editione, ubi tantum desunt tractatus duo metrici, qui extabant in codice a Ruellio adhibito. 3) De Apsyrto Bithynio programma scripsit Curtius Sprengel, Halae 1832. de eodem cf. Schneideri comment. in Veget. Eichenfeld, Annal. Vindobon. 44 p. 154. p. 15. 22 seq. 4) Vide testimonia apud Schillerum, Histor. imperat. Roman. II p. 220. 221. nummi Constantini Sarmatiam deoictam prae2) Veterinariae

Apsyrtus ad Asclepiadem libruni aut totum aut partem liber autem compositus est ex epistulis plu*). rimis de morbis curisque equorum ad varios homines datis,
eius misit

postea in unum coniunctis ). eadem ratione Pelagonium per epistulas res veterinarias persecutum esse videbimus. Ex prioribus Apsyrtus unum laudat Eumelum Thebanum

mulomedicum: p. 12 cog SLQrjxaL %a\ Ev[ir)Xco xco &r)alco, 38 SLQr\xaL 6s %a\ Ev(ir)Xcp iTtiiiaxqco (cf. p 39; Hierocles post Columellam eum scripsisse p. 15. 40 ex Apsyrto).
p.

ex hisce quos subicio locis inter se comparatis intelleges.

Col. VI 30, 6 si equo maxillae dolent, calido aceto

Eumelus Hipp. 63
yvd&cov tvovov %a\
vf)v.

Ttobg

fovendae

et

axungia vetere

cpXsyycooel &EO[i(a %a\ TtaXatca

confricandae sunt eademque medicina tumentibus adhi-

d^ovyyLco

itvola

%a\

sl

smxb 6s

[ievol 6 itovog STdxais.

oenda

est.

avxb @or}&r][ia %a\ TtQog cpXsyitovdg TtQoOayofisvov

chcpsXsL.

VI 30,
molesta
est

8.

at

si

Ulis
venter

iumento,

Eumel. Hipp. 202 ETtai&r)g %oXr\ dta xr)g %axd yaOXEQa

cp\syhiovr)g 8LayLVCOO%sxac' dsl

intumescit nec emittit ventos.

manus uncta
et

inseritur

alvo
exitus

xolvvv iicfidXXovxa

xr)v %SLQa

obsessi

naturales

xr)v kotxqov dcpsX%SLv s%co

(isxcc

%a\

adaperiuntur exemptoque stercore postea cunila bubula et

Jierba

%a\

xavxa OQLyavov dyQiav ayQLOOxacpLda %a\ aXag

rjijjrifis-

pedicularis cum sale trita et decocta melli miscentur atque ita

Xsitxbv [isxa [isXLxog

vov

[iL^aL

facta

collyria

XvQLa

%a\ 7t0Lr\0avxa %oXxovxo %aL S[ifiaXslv.

Mommsenus CIL. I p. 407 ad victoriam a Constantino de Sarmatis a. 332 reportatam refert, ad eandem titulum CIL. III 733, ubi vide adnotata. 1) Hipp. p. 1 avaza^dcLEvog ovv xavza %al zd TtQog avzd
dicant; ludos Sarmaticos

zovzo zb @lXlov, noXLzy xal lazQco iLEyiozcp. num idem sit Asclepiades p. 133 dubito (Miller, Not. et extraits XXI 2 p. 105). 2) In epistula ad Achaicum Nicaenum data p. 39 ipse revocat ad priorem suam epistulam (a>g elQrJ7ta{iEv iv zjj 7tQog UovtiXlov OvaQwva irtLGzoXri), ubi (p. 37) viri nomen traditur
fiorj&riiiaza TCQOGcpcQvcb gul, cpCXzazE 'AoY.XrptLddr},

ovzl

llol

hoc TvQaviog BdQcov.

subiciuntur, quae ventrem movent bilemque omnem deducunt. quidam murrae tritae quadrantem cum hemina
vini

%olXuv xcc&cciQSi %ul tr)v ypXr)v vitdysL. tLvsg 6s <5LivQvr\g

faucibus
pice

infundunt

et

yo y' iistu olvov xbv Xui(ibv s(ifidXXov6Lv %ul tbv daxtvXiov itioor\ vyqa
XeXsicdLisvrjg

slg

anum
alii

liquida

oblinunt.
al-

dXsicpovdLv.
ti(p

stSQOL ds ftuXuttr)v

marina aqua lavant vum, alii recenti muria.

vdutL

yu6tsqa %XvuX(ir\

^ovGlVj ccXXol ds vsuqu to avtb TtQattovGLv.

Col.VI 30,9. 10 solent etiam vermes quasi lumbrici nocere

intestinis,
si

XXI
%ug.

Miller, Not. et extraits 2 (1865) p. 103 EvfiriCJ%cbXr\-

quorum signa

sunt,

Xov TCQog sX(iLyyug %ul

iumenta cum dolore crebro volutantur, si admovent ca-

slcq&ev iv tolg svtbg tb

put

utero, si

caudam saepius
est,

ysvog tcov 6%coXr]%cov %ul sXtovto Ss (liyycov ysvvaci&uL.

yvcoQi^stuL
Slcc

iactant.
ita ut

praesens medicina supra scriptum est,

inexi-

^coov KvXicscog.

Cvvsypvg tov noXXd%Lg ds

serere

manum
vel

et

fimum

mere, deinde alvum marina

%ul (trad. slg) tr)v %scpuXr)v slg tr)v %0LXiuv ditdysL %al tr)v
Gofir)v SLudtQEcpEL

aqua

muria dura

lavare,
tri-

%u\ tovtoig
E(i-

postea radicem capparis

tolg 6r\iisioLg yvcoQifetuL.

tam cum

sextario aceti fauci-

uXslv toivvv

%Qr)

tr\v
f

%elqu

bus infundere.

nam

hoc

modo

praedicta intereunt animalia.

%utcc tr)g yuatQog cog sl 7to(iv %UL tCC TtEQLttCOfJLUtU (iEtd tCOV
sXfiiyycov

dcpsX%Lv, Quituvov Ss XsXELC0Kisvr]v Ltst ot),ovg i-i-

OtOV U

tCO XULKLCO i(lfiuXsLV

%UL

ovtcog tovg 6%coXr\%ug %ul tdg

sXfiiyyag UTtoitVL^uL.

Col.

VI31,

recenstussis

Eumel. Hipp. 73
quv r)yu
ccXsvqov
r)

tr)v

vsudXr\-

celeriter
et

sanatur pinsita lente a valvulis separata minute-

icctuL

<pu%r)g

Xs6(isvr\g %al a7toXsXE7tLCi(isvr\g

que molita. quae cum ita facta sunt, sextarius aquae calidae
in eandem

Ttiooov b(ioicog dXr\-

XSCJLIEVOV %UL

mensuram

lentis

tidutog &EQ[iov

%S%U&UQ(lVOV SV t^iotrj svl 6lu

%Xor\

miscetur et faucibus infunditur similisque medicina triduo

%EQUtOg Sl66(jLVOV. tU (ISVtOL

voOovvtu

coa

7)

r)

dsv-

adhibetur ac viridibus lierbis

dqcov ccTtcdoig
a%qi(io6L rqscpeGd-co ii%Qi> xr)q

cacuminibusque arborum recreatur aegrotum pecus (cf.

Pelag. 108).

%axa cpv6iv

vyiuaq.

Col.VI30,1.2(Pelag.30).

Eumel. Hipp. 184.

Hipp. 257. Hipp. 248. Not. et extraitsXXI 2 Miller, p. 136.

VI 30, 3. VI 30, 5 (Pelag.

47).

VI39,6.7(Pelag.43).
VI33,1.2(Pelag.437).

VI
alia.

34,

1.

Eumel. Hipp. 47. Hipp. 300(Miller

Ev(jlt]Iov).

1.

c.

136

Ex contrario iudicari Columella a Graeco scriptore sua petivisse vix poterit, Eumelum propius ad Apsyrti tempora quam ad saeculum Chr. primum accedere veri est similius neque in tanto consensu utrumque ex eodem fonte hausisse possum adduci ut credam.
Apsyrto totus pendet Hierocles vir iuris peritus ), qui quo tempore libros duos itsql LTtTtcov ^eqanslag ad

Ab

Bassum amicum
aliis

conscripserit

parum

constat

2 ).

doctior

solet

poetarum scriptorumque veterum dicta orationi suae inserere, cum ceteri satis habeant morborum signa

curasque exposuisse spretis orationis cultu pigmentisque. praeter Apsyrtum, quem ad verbum transcribere solet 3 4 saepiusque memorat ), auctores laudat Tarentinum ),
1)

Hipp. 2

aXX'

sl

xai %axa%ovsLv

rjfiag

sxigcov

xa vvv

naqi%SLv %QSLav xolg dsofiivoug hxX. 2) Primi libri prooemium extat p. 2sq., secundi p. 172 sq. r cf. p. 171^ [iixQOV &ql6xov' slnsv xovxo aotp&v xig sv ctnocp&iy(ia6Lv, a> %gfj nsL&onivovg xovxo niqag sniftslvaL xfl nqcaxy p. 62 y.oXXvQL(ov ds SLatpogovg 6vv&i6Sig svgr}6SLg ys$l$Xco. yqaiLiiivag sv x<p dsvxiqoj fiov $l$Xlco. ipsum Hieroclem corpus nuper Hippiatricorum composuisse, quod voluere quidam Krumbacher Histor. litter. Byzant. (1891) p. 67 sq. coniecit
,

s%qfjv sv xs 8iv.a6xr]Qioig

argumentis non
4) p. 4. p. 89.

allatis, mihi quidem 3) p. 13. 40. 43. 68. 81 cet.

minime

constat.

220 (TaqavxLvog). dixit de eo E. Oder, Mus. Rhen. 45

Stratonicum *)
3
,

10

Dioclem Antigono regi aequalem 2), Hieronymum ), Cleomenem*), ignotos fere omnes. Eumeli mentionem mutuatus est (p. 15. 40) et Magonis (p. 115)
ab Apsyrto. Apsyrti aequalis Hippocrates putari potest, si modo is est ad quem ille scripsit epistulam p. 50: "AtyvQtog
c

l7t7toxQccTEi litTtLcctQco yccloBiv. fragmentorum eius peculiarem editionem Petrus Aloysius Valentini curavit adhibito

praeter Grynaei editionem codice Hippiatricorum Barberi5 niano, ex quo paucissimas lectiones proponit ). Geopon.

XVI
p.

217

cap. 20 quod Hippocratis nomine fertur, etsi Hipp. rectius Anatolio tribuitur, tamen recipiendum

existimavit.

nova eiusdem

cesserunt ex codice Parisino Milleri

testis

Theomnestus cum se sit p. 190 "AtpvQtog ycca tovto tb Ttd&og v7todeQ(iccxltiv [iccliv xcckeiy non lubenter adsentiar Hauptio Hermae vol. V p. 23 seq. statuenti Theomnesti narrationem Hipp. p. 124 spectare ad a. 313 imperatoremque nuptiarum causa Carnunto in Italiam pergentem fuisse Licinium, quamquam concedendum fieri posse ut in libro suo post 7 a. 332 composito ex memoria factum illud enarret ).
1) p. 5. 65. 202. 220. 2) p. 235 hvetv%6v itote 6vyyQccfificctL zJionXeovg do7U[icQtcctcp nQoacpmvovvtog tivi t&v (iccGiXecov , 'AvtLyovco olfica, vyieivcc
7iccQccyyX[icctcc.

fragmenta iam aciam saepius laudato 6 ). post Apsyrtum scripsisse ipse

scriptoris

3) p. 13 'IeQcovviiog 6 At$vg. p. 67. 84. 86. 122 cet. (Miller, Not. et extraits 1. c. p. 156). 4) p. 80 KXeoiiivovg tov ACfivog, p. 94 cog cprjGi KXeofievrjg 6 Atfivg, neque ab hoc diversus videtur KXeoyiev t]g 6 ACvdiog
p. 101.

5) [TtTtoHQcctovg iinticctQiY.cc. Hippocratis veterinaria. Latine et Italice reddidit ac notis illustravit Petrus Aloysius Valentini.

Romae
6)
7)

1814.

Vide Milleri indiceni

1.

c. p.

156.

posterioribus iniperatoribus Valentinianus a. 375 Carnuntum adiisse traditur (Amm. Marcell. 30, 5, 2. cod. Tbeod. a Friderico Eichbaum, Grundriss 9, 1, 12. cf. CIL. III p. 650). der Geschichte der Thierheilkunde (Berolin. 1885) p. 12 disco

Ex

Parcius
is

11

scripta

qui

hippiatrorum

compilavit ad-

Agathotychum aliosque, de 1 quibus quid novi proferam non habeo ). Pelagonium haud
Graece reddidit neque peccatis gravioribus quae fortasse non tam interpreti quam exemplari ab illo adhibito non omni vitio carenti danda sunt crimini. de qua re vide sis commentarium e. gr. ad 14. dolendum sane est quod interpres tot ac 15. 20. 383. tanta omisit, superstitiosa maxime quae non sprevit Pelaita eleganter

hibuit Anatolium, Tiberium,

abstinuit,

gonius dignus hisce in rebus Apsyrti sectator. Codices Hippiatricorum Graecorum congruentes
editione

cum

2 Grynaei non paucos bibliothecae adservant ). instar est (ZZ) neque mali, ipsa Grynaei editio codicis quoniam multa menda leviora facili opera corriguntur

orta fortasse typographi culpa. optimus Hippiatricorum codex iam Berolini extat in bibliotheca regia signatus c ex bibl. Meermann. cod. Philipp. 1538', membranaceus foliorum 394, egregie exaratus saec. X vel XI, 3 ) dignus qui fundamentum sit novae editionis, quamquam non

pauca folia temporum invidia interierunt. lacunas orationem Grynaei editionis nonnunquam incidentes pleraslacuna que bene explet, lemmata integriora servavit. maior in Graeca editione est p. 74, post verba enim olg %Q7j(Sdfivog iitl roLtiiv r)(iioaLg ^sqaitv6ig accedunt ex Berolinensi (P) nova ad tussim remedia octo: %obg rr\v
in xaratyv&cog
pr\%a,

6vvd-6ig

iy/vfiarLa^iov

dg

rb avrd^

ao&r\QLa%r\ %qbg r\ia (tres compositiones diversae),

aXXo

a. 1843 Gissae edidisse commentationem cui inTheornnestus, Leibthierarzt Theoderichs des Grossen'. quae quod mihi non praesto fuit dolendum num sit dubito. Theomnesti nomine feruntur etiam Geopon. XVI capp. 1216. XIX 3. Cf. Gemoll, Berliner Studien I 1884 p. 77 sq. 1) De Anatolio Geoponicorum auctore praecipuo copiose alii dixerunt: Gemoll, Berliner Studien 1 1884 p. 1280. E. Oder, Mus. Rhen. 45 p. 58 sq. 2) Enumerantur nonnulli in Fabricii Bibl. Gr. edit. Harl. VIII p. 9. 3) Haenelius catal. libror. ms. p. 838 saeculo IX tribuit.

Heusingerum
scribitur
f

12

'AvaxoXiov sig xb avxo, aXXo ($fJ6TtQog r)%a Kal ovX6ovg, 1 6ovxi vTtofryico xxX. ). praeterea omissis ultimis in editione
p.
f.

307 verbis iv Kvqvcq xrj vr\6co e. q. s. subiunguntur 385 388 compositiones variae viginti quinque. f. 389 393 tractatus exhibent de ponderibus et mensuris, f. 393'

&SQ[ir)

394/ longissimam compositionem scriptam alia manu 'AXoicpr) oV r)g &sQU7tsv6sig itavxa xixavov ccv&qcqticqv xs %a\ huius codicis eas partes quae tTtTtcov %xX. non integram. ad Pelagonium scriptoresque ab eo adhibitos referuntur

in

contuli lectionesque selectas proposui. Parisinos codices minores Millerus, Notices et extraits XXI 2 p. 5 sq. breviter recensuit. sunt autem

meum usum

Paris. n. 1995 continens Geoponica et partem Hippiatricorum inscriptam BipXog l7t7to'iaxQi%r\g psxcc Ttocjscog (sic)
SQ[ir}vsv[iivov Ecq6zqccxov %al l7t7tOKQccxovg. n. 2091 in quo insunt pauca fragmenta codicis
f

modo

laudati.
n. 2244: bombycinus, mancus neque bonus, appictis rudibus equorum imaginibus 2 ).

n.

2245 consentiens fere cum Grynaei codice 3). Codice Barberiniano Valentinium usum esse in editione

Hippocratis fragmentorum supra p. 10 monuimus. Bibliothecae Bodleianae Oxoniensis cod. Baroccianus

CLXIV
Grynaei

chartaceus saec.
4
).

XV

congruit fere
(coll.

cum

editione

plenior Cantabrigiensis

Eman.

cod. 3, 19)

1) leguntur in codice Parisino Milleri (v. infra): p. 75 vos' (tzsqI r]%bg h% yiuxuipv^ecog), 72 vv&' (6vv&6ig Sy%v[iuxi6[iov 7iQog avxo), 73 v|f3' (uQxr)Qiwxr) 7tQog r)%u), 73 vfy' (6vvfts6ig 7tQ0g uvxo), 74 vfs' (uXXo), 74 v' (7tQog uvxb nul ovX6ov [fiovX60vg in capitum indice]), 74 vffi' (AvuxoXiov 7tQog uvxo), 75 vos' (7tQi r)%bg

Eaedem compositiones

paullo aliter

aVX%L6X0V).
Bibl. bibl. II 735, ubi non bene descriptus Halleri Bibl. med. pract. I p. 289 laudat Eichenfeldius, Annal. Vindob. 44 (1828) Anzeigeblatt p. 48 adn. 3) Ad hunc Ruellium Hippiatrica Latine reddidisse ait Millerus adhibitis ut videtur aliis libris. Archives des missions scien4) Descripsit Darembergius tifiques et litteraires II (Paris. 1851) p. 151.
2)
est.

Montfaucon

eundem ex


est saec.

13

XII exeuntis 1 ). ex hoc (0) et altero Londiniensi (X) Darembergius lectiones selectas cum Millero com-

municavit, quibus accedit tertius Leydensis ab eodem viro docto olim collatus. Laurentianum LXXV 6 chartaceum
s. ipse inspexi. Hippiatrica incipiunt f. 124 xdde e<$x\v indicem caIv xr^Se xr\ (sCfiXco xfjg x&v Xititcov &eQajteCag. pitum excipiunt tractatus metrici duo f. 126 ex&ecig neql

XV

Gxct&iicQv nctl

fiexQcov

aKQt,f5e6xccxri
xctl

et

f.

126' en&eGig Aio2S

Scoqov iteoi oxct&iicov

(lixQcov a%Qifir)g

).

sequitur

f.

127

'AipvQXOv
TtQcozov.

Tteol itvQexov

XitTtov (superscr.

m. 2) %ecpdXatov

ZiQaxevGa^evog %xX. (edit. Gryn. p. l). IV. Prorsus diversam Hippiatricorum recensionem liber 3 praebet Parisinus 2322 descriptus et excerptus a Millero ),

membrana scriptus saec. XI foliorum 263. inscriptio est 'AtyvQXOv Aio%Xeovg^) HeXaycovCov xal Xontcov xecpdXaia Tteol capita ultima ,ao*' fteQaiteCag Xmtcov. ,a<5%y' perierunt, quorum lemmata ex indice in principio posito cogno5 scuntur ). non tantum ordo remediorum plane inversus

hoc codice (-M), sed plurima insunt inedita. accuquae ratio intercedat inter hunc codicem et volgarem editionem quaerendum ei relinquo qui novam parat
est in

ratius

Hippiatricorum editionem. quantam autem Pelagonii libello recensendo utilitatem attulerit ex hac ipsa editione patebit. hic non tacebo compilatorem hunc melius egisse

quod Hieroclis meras repetitiones

pleniora
excerpserit

secluserit

aut

transtulerit
libris,

ex

suis

multaque alia auctorum

Graecorum Latinorumque
1)

quam

qui Grynaeianum

Darembergius

1.

c.

III p. 47.

Diodori expositionem ex aliis codicibus Ericus Pernice edidit Mus. Rhen. vol. 44 p. 568 sq. 3) Notice sur le ms. grec n. 2323 de la bibliotheque imp^riale contenant le recueil des IIUIIATPIKA. Notices et extraits des manuscrits de la bibl. imperiale vol. XXI pars 2 (1865).
2)

monuit Millerus 1. c. p. 13. tractatus 7zsqI (lexQcov v.a\ 6xa&(i&v imto'CaxQiY.(bv subiectus est numero carens. praecedebat (,aCKy ) in x&v KXeondxQas %06(it]xly.G>v iteQL oxa&^iav %a\ (istqcov, quod f. 390' etiam in legitur.
4)
5)

Scribendum esse

'IeQO-xXeovg

Tanquam appendix


corpus congessit.

14

neque hoc nullius momenti videtur quod remedia non pauca aliter in Jf, aliter Pelagonianorum in volgari exemplo conversa leguntur, ut vel inde Latinus
scriptor vindicetur Pelagonius.

V. Hippiatrica in Latinum sermonem translata inde a saeculo fere IV in hominum manibus fuisse verisimile est. certe Latino exemplari usus est Vegetius, quod ex ipsius

pui,

verbis praef. 6 efficitur: hanc operam non invitus arriut conductis in unum Latinis dumtaxat auctoribus
universis, adhibitis etiam mulomedicis et medicis

non omissis

nam

mulomedicinae doctrina ab arte medicinae non adeo

multis discrepat, sed in plerisque consentit in quantum mediocritas ingenii patitur, plene ac breviter omnia epitomae

digererem et signa morborum omnium declararem *). Hippiatricorum Latinorum codex extat Monacensis 243 chartaceus
saec.

XV

continens

'Chironis

centauri,

Absyrti,

Hemerii artis veterinariae libr. X', quos editurus est Guilelmus Meyer, postquam breviter de iis dixit in Actis Academiae Monacensis 1885 p. 395. in huius libri sermonem quadrare ait Vegetii praef. 3 verba de Chirone
eloquentiae inopia ac sermonis ipsius vilitate sordescentibus '. eiusdem argumenti codex in Fabricii Bibl.
et
c

Apsyrto

Vegetium de mulomedicina nec minus Chironis Centauri Absyrti et Cl. Hemerotis de arte Veterinaria libros X et Oliverii Neapolitani librum de equis ms. servabat Norimbergae Gotfridus Thomasius'. qui num hodieque extet quaeritur; Norimbergae esse sciscitanti mihi negaverunt. de HieroLat. III p.
(ed. Ernesti) indicatur ita:
clis

178

de curatione equorum libro ms. Latino Bononiensi

vol.

pauca adnotavi Musei Rhenani

VI.
libello

46

p.

377 2).

His praemissis accuratius de Pelagonio eiusque dicendum est. scripsit autem auctor Latinus 3 )
quae paullo supra

ait 3 de Chirone et Apsyrto. vide Schneideri commentar. in Veget. p. 17 sq. 3) Nihil immorandum censeo in refutanda opinione priorum (Osanni aliorum) qui Graece Pelagonium scripsisse voluerunt. Latinum scriptorem vel epistula libro praefixa arguit
1) Cf.

2)

De

aliis

de
singulis
epistulas, quas dedicatoriis ad

15

inlustribus

equorum morbis singulas amicis

postea in librum coniunctas

cum

litteris

Arzygium

misit,
p.

quem virum clarissimum

iure

Buecbelerus Mus. Rhen. 45

333

concludit etiam
c

litterarum antiquarum historiae inserendum esse, ut qui laudes equorum non modo lingua iactasse videatur sed

etiam litteris mandasse sive poeticis ut per epigrammata vel cynegetica (Nemesianus: cultusque mihi dicendus equo-

rum), sive Libanii rhetorumque more demonstrativis '. de viro illo, cuius nomen etiam capitibus III. VI. XXIV 1 praescriptum est, post Borghesium ) Huelsenus disseruit Notizie degli scavi 1888 p. 495 sq. duo Betitii Perpetui Arzygii eiusdem gentis, pater fortasse et filius, distinguendi sunt, alter qui per biennium (inter annos 315 et 337) corrector provinciae Siciliae fuit statuae honore
nobilitatus a provincialibus ) , 3 sularis Tusciae et Vmbriae ).
et
2

alter

vir

clarissimus con-

consulares autem Tusciae

a.

Vmbriae cum non

fuerint ante

366, occurrant inde

Buecheler, Mus. Rhen. 45 p. 333). accedit codicis Riccardiani libris Columellae et Vegetii consensus. 1) Opp. vol. VI p. 305. 343. epistula eius data d. 24. April. a. 1826 inserta est praefationi editionis Sarchianeae p. 2 sq. 2) CIL. X 7204: clementissimo et victoriosissimo d. n. Flavio Valerio Oonstantino Maximo pio felici invicto Augusto Betitius Perpetuus v. c. corr(ector) prov(inciae) Sicil(iae) devotus numini maiestatique eius semper dicatus. Notizie d. scavi 1888 p. 495 (= Kaibel Inscr. Graecae Siciliae et Italiae n. 1078 a Addend. p. 697) Arzygii. xbv dna6ag xdg noXsig xf\g ZinsXsCag avavsm6avxa xd BovXsvxrjqia nal&g 8 L0i%ri6 avxa xdg xs Xixovqystag ISiaig v.al
(cf.

cum

sitivoiaig

sni-novcpLaavxa v.al

sv

tc&6l

xi]v

STtdq%L0v

svsqysxr\-

6avxa Bsxlxlov IJsqnsxovov xbv Xafinqoxaxov ndxqeova ai IJiHtX&v fiovXal nal 6 dfjfiog avdqidvxL xbv svsqysxr\v (isxa disxtav xfig nqd^scog dia nqs6svxd>v "PodCvov -aal 'IovXiavov x&v dia6i\iLoxdx(av ds-xanqmxoov rjfisCipavxo (in basi Romae reperta). 3) CIL. VI 1702 (ad melius apographum Huelsenus 1. c.

Betitio Perpetuo Arzygio v. c. consulari Thusciae et Vmb(riae) oo singularia eius erga provinciales beneficia et ob moderationem, pro documento etiam posteris relinquendam aeternum statuae monumentum Thusci et Vmbri patrono praestanp. 497):

tissimo collocarunt.

16

ab a. 370 *), consularis vix idem iudicari potest qui sub a consulari autem Constantino corrector Siciliae fuit. non diversum esse Pelagonii amicum eundem virum cla-

rissimum 2 ) iam Borghesius statuit neque postea quisquam 3 de ceteris quibus curas medicinasque oblocutus est ). 4 conscriptas tradidit Pelagonius, Festiano ), Falerio, Pa5 Lucilio ), Astyrio, nihil certi traditum est. propiano, babile tamen duco cum Borghesio Astjrium sive Asterium gentis Turciae fuisse, fortasse L. Turcium Apronianum Asterium praefectum urbis a. 363, ad quem edicta referuntur de pecoribus vendendis et de suariis CIL. VI 1770. 1771 6 ). quae omnia generatim Pelagonii aetatem confirmant, scripsisse eum post medium saeculum IV,

neque tamen certiorem temporis definitionem permittunt.

Apsyrtum e Graecis scriptoribus maxime adhibuit 7 Eumelum, etsi nusquam nominat ). auctorem philograecum non pauca vocabula Graeca demonstrant, qualia sunt
praeter
1) Mommsenus apud Lachmannum Gromat. Lat. II p. 207. 2) cf. epist. contentusque sum me ex tua claritate florere.

apud Tuscos amatores asturArzygiorum epigramma in basi Romae reperta scriptum edidit Huelsen 1. c. p. 496 (= Kaibel Inscr. Graecae n. 968 a Addend. p. 695). 4) Ad hunc plurimas misit epistulas (v. ind.). ex cap. XIV colligimus Pelagonium non modo equis amici sed ipso Festiano viro clarissimo (216 f congruum est, ut de lumbis et de renibus apud claritatem tuam pauca dicamus') renibus dissoluto
3)
cf.

Pelag. 27: aliud quod

didici.

conum ego

medicinas praebuisse.
5) Fortasse idem est Lucilius Constantius v. c. consularis Tusciae et Vmbriae tituli Lunensis nuper reperti Notizie degli scavi 1890 p. 377. 6) Bene Henzenus ad CIL. VI 1772. 1773 adnotat Valentinianum et Valentem rescribentes ad Praetextatum praefectum urbis a. 367/368 Cod. Theod. 14, 4, 4 quibus in rebus illud quoque a decessore tuo salubriter institutum est, quo suariis aestimandi licentia denegetur e. q. s. edicti n. 1770 ita mentionem facere ut id paucis annis ante factum esse appareat; n. 1771 autem eiusdem esse praefecti ac 1770 similitudine probari argumenti. 7) Vide comment. e. gr. ad 171. 193. 204 sq. cet.
,

17

188), chylon (85. 188), spasmos (accus. 60), spathomele (448), ex polyphilis (414) alia; ipsae Graecae litterae remanserunt otaojv, bnov KvQiivaCxov (vel KvQ7]valov) Kvdfiov (liye&og, Xiftavcozov (268), Sict fideXUov malagma (269), acetum acre nal ykoibv itai-

anorectus (34. 140), apopiras 167 cet.), philocalus (2. 183.

attb neiQag )

(18.

102.

dwov (348, cf. 347), TtQaatov quod Graeci appellant (93). Latinorum scriptorum affert Cornelium Celsum (22. 31. 185. 287) et Columellam, quem ad verbum solet tran2 scribere neque tamen omnibus locis laudat ). Latini 4 3 scriptores putandi sunt etiam Florus ), Emeritus ), Optatus ceterum ignoti. Gallicanus (5), Litorius Beneventanus (6), Turanius (414), quos laudat remediorum
scripta vix edifallunt vestigia tradita, aequales fere Pelagonii videntur, certe Turanium Gallicani viri clarissimi plures inex polyphilis ait esse. notuerunt. ex quibus ad Pelagonii aetatem proxime acce-

auctores

de arte veterinaria

peculiaria

derunt; tres

omnes

viri

clarissimi,

nisi

dunt consul a. 317 et consul a. 330. addo Volcacium Gallicanum qui vitam Avidi Cassi scripsit quemque viri docti eundem putaverunt atque consulem a. 317, in libris

manu
refert

1155. 1111. 1249. 4785. XI 830). Litorii (6) nomen satis rarum est. notissimum aetatis Theodosianae comitem Prosper memorat ad a. 439, tacite perstringit Salvianus de gubern. dei VII 10, 40. Fonteium Litorium Auxentium virum clarissimum Valentiniano regnante praefectum. urbi habes

nihil scriptis appellari virum clarissimum. commemorasse alios (cf. CIL. II 4115. VI

autem

eBt 126. 398, ut Veg.

Buecheler, Mus. Rhen. 45 p. 332. de experimento IV 4, 3 de experimento medicina est. 4 cet. 2) Vide comment. ad 1 3) 185. 308. 364. 494. eundem voluerunt esse Florentinum rerum rusticarum scriptorem, cui opinioni iure diffidit Oder Mus. Rhen. 45 p. 87. Fiorum Apsyrtus videtur novisse, cf.
1) cf.

comment. ad

308.

4) 85. 272. 274. 290. 153. non diversus vicletur laudati.

mulomedicus appellatur 72. 99. 110. Hemerius codicis Monacensis supra

2

Ihm Pelagonius.
,


in titulo urbano
fuit T. Aelius

18

CIL. VI 1669 *). Gordiani temporibus Annius Litorius CIL. VIII 895; anni 263 titulus est CIL. III 417 (Hermias qui et Litorius). exempla nominis, non cognominis praebent tituli CIL. VII 645. XIV 695 2 ). Litorii medicamentum quoniam Apsyrto no-

tum
ita

fuisse verisimile est (vide adnotat.),

vel

inde haud

multo post conlegam veterinarium Pelagonius fuisse effici 3 potest. Arcadius (168), Eubulus (271), Hipparchus (3) ), et Caystrus Siculus mangones (23. 9) Aemilius Hispanus in tenebris iacent. Magonis nomen (150) ab Apsyrto mutuatus est. Pelagonii libellus non integer ad nos pervenit, perierunt
in codice Riccardiano pars capitis

XXXI

(de

(de causticorum compositionibus), XXXIII (de haustu hirudinis et de tumore testium et de vermibus et de cossis), XXXIV (de verrucis

compositionibus), capita

XXXn

malagmatum

pecorum), pars capitis XXXV (de farciminoso), quorum fragmenta ex Hippiatricis et Vegetio collecta editioni subiunxi (471 508). sed ne ceterorum quidem capitum 477 (referenda servata esse omnia docent fragmenta 474 ad cap. VI), 481, 484, 486, 487, 488, 489, 490, de quibus vide quae adnotata sunt in commentario. in capite de ventris dolore VII cum dicat (115) primo diligenter

signa inspicienda esse, dehinc prout exegerit passio promendam medicinam, signorum enarrationem excidisse apcapita ut nunc in Eiccardiano leguntur distribuit paret. is qui ex duobus codicibus commentum artis veterinariae
concinnavit, eundem lemmata capitum formasse probabile est, addidisse imprimis illud ait (cf. cap. II. VI. VII. VIII cet.).

1) cf. epigr. IV p. 280. Seeck in Hermae vol. p. 297 et Proleg. edit. Symmach. p. CCII. CCIII (Monum. hist. Auct. antiq. VI 1).

Ephem

XVIII Germ.

2) Litorini cognomen Hirschfeldius legit in titulo Narbonensi CIL. XII 4510 litteris scripto saeculi primi. 3) Hipp. 303 traditur 'imtaoCov 'HXeCov avvtayfia. etsi fa% cili mutatione scribi possit Ititiccq%ov, in tanta testimoniorum penuria praestat non recedere a scriptura tradita.

capita

19

mium
et

et XVI seiungi nequeunt, 226 tanquam prooeremediorum omnium quae secuntur de articulis de pedibus (227 266), neque bene in hoc caput meest

XV

quam reponere fragmenta tenuia prohibent. cum ita sint, retinui quidem Kiccardiani capitum quae numeros cum inscriptionibus traditis, sed novam, ut faextabat,
cilius
.

ad cervicis vel colli dolores videntur invasisse; fragmentum de ponderibus et mensuris 277 non suo loco legitur in capite de dentibus animalium XVIII; remedium ad tussim 450 male divulsum est a cap. VI, et quae rectior fortasse capitum divisio in codice sunt similia.
dicinae

singula reperiri et adferri possint,

remediorum continuam, ut in Parisino instituere non inutile duxi.

VII.

M factum videmus,

numerationem

posterioribus Pelagonii scrinia Vegetius maxime compilavit, cuius hoc de illo est testimonium mulomed. praef. 2 sq.: licet proxima aetate et Pelagonio non defuerit illud proxima et Columellae abundaverit dicendi facultas.
nisi

Ex

incertum temporis indicium, referri non potest ad Pelagonium solum. Vegetium autem mulomedicinae auctorem eundem esse qui inter annos 383 et 450
aetate, satis
1
).

rei militaris

epitomen ediderit, viri docti hodie fere conad emendandos Vegetii libros, quorum nova recensio dudum desideratur, plus quam Hippiatrica Graeca Pelagonii libri Latini valent, neque raro adiuvante maxime Vegetii codice Corbeiensi Pelagonii verba aut corriguntur 2 aut confirmantur ). ea quae Vegetius praef. 3 vituperat
sentiunt
5 Teuffel-Schwabe, Hist. litt. Rom. 432, 10. Codicis Corbeiensis (digestorum artis mulomedicinae libri III) apographum in Leydensi bibliotheca est (TeuffelSchwabe Hist. litt. Rom. 5 380, 3. 432, 11). fragmenta antiquissima servat S. Gallensis 908 (cf. Niebuhr Merobaud. p. 12, Scherrer Verzeichniss der Handschr. d. Stiftsbibl. v. St. Gallen in p. 328). de aliis Vegetianis libris ms. cf. Schneideri praef. comment. ad Veget., Eichenfeld Annal. Vindob. vol. 44 Anzeigeblatt p. 46. Vegetii mulomedicina per mediam aetatem summo Theodericus episcopus Cerviensis (f a. 1298) in honore fuit. f mulomedicinam ex dictis medicorum et mulomedicorum sa-

1)

2)


rei

20

Pelagonium omissis signis causisque morborum tam magnae fundamenta neglexisse iure miraberis, ita ut aut iniuste eum iudicare aut mutilo exemplari usum esse statuendum sit. VIII. Restat ut de ratione novae editionis pauca addam. itaque ad recensendam orationem fundamentum esse Riccardianum librum per se intellegitur. correxit autem Politianus eadem fere ratione qua in emendanda Catonis et Varronis principe editione ex codice Marciano vetustissimo
p.

usum eum
errores

esse Henricus Keil

narrat

edit.

praef.

VI.

eius

cui

describendum mandavit

sprevi

1 paucis locis exceptis ubi scripturas primae manus (R ) adnotare non inutile duxi. orthographiam ad hoc unuin exemplum ita constituere ut sibi constet omnibus locis

facile fuit neque si quis plures codicis scripvelut scripsi semper imturas retineri malit repugno. ponere similia, cum non raro extet inponere. sed praestat

non semper

ipsum scripturarum specimen subicere, ut qualis

dicis editionisque indoles a et e: conspargenda 21.

sit

co-

melius perspiciatur. consparsam 259. consparges 426.

1

a et

i:

sed conspergito 171. utramque retinui. salvatici 7. 101. salvaticum 91 (rectius 10. 19
e:

cet.). )

ae pro

assiduae 157 saepius.

75.

au

et

a: auxungia

auxungiam

71.

83 (axungia 31

et passim). e pro ae: passim.

e et i: alei

147 saep. cemolia 15. crebrato 44. 449. genilea 38. givae 69. pastellis 53. pastellos 89. 90. senapi 194. 229 (saepius sinapi). spongea 193.
spongeis 212.

tympanetico 210.

213

alia.

in cod. Vat. Regin. 1010 (cf. Mus. compilans Vegetii praefationem ad verbam fere in suum usum transcripsit. eiusdem compilationis libri ms. extant Venetiis in bibliotheca S. Marci class. VII cod. 25

pientum' Rhen. 46

ut inscribitur

p. 376)

(Valentinelli catalog. V p. 141), Vindobonae in bibliotheca Palatina cod. 2414 (cf. Eichenfeld 1. c. Anzeigeblatt p. 52). de auctore medico breviter egit Curtius Sprengel, Histor. medic. II 3 p. 596 sq. 1) Cf. Italorum salvaggio.


-es

21
tristes

34
98).
saep.
e

pro

-is:

radices 14.

ee:
i

prodeest 269.

304 (prode

et

mirabiris 235. dimissum 33 saep. e: decim 459. 236. 240. proficerit 256 similia. gravidinem 48. pinguidine 302. valitudinis 327. or-

ciolarem 39 sim.
i I

a
i

= #: = a: =

et

/:

dactilos 385.

denari

32.

463. Zicio 57. marrubi 16.

stiracis

343

et passim.
fri/ofc'

meconi 23.

14

et passim.

cti:

apopiras ita semper retimii. ozinas semper traditur praeter

457 ozynas

et

260

). scripsi ozaena. ozynosa (ozinosa o et u: glandolas ind. capitum. globolos 392.

tondenda 449

(volsos 84.

wZso 96

o et oe

= v:

i/:

storacis 299. 369.

choelon

et o: culiculi

273 (saepius styrax). 85 (sed chylon 188). 142. cutula 214. pulentam 171. ^wsca

retinui). storacini

199. 219 (saepius posca). robureis 30. rutundi 253. rutundae 454 (sed rotf. 2. 341). spungiam 199 alia. w et i: simula semper pro simila. cf. adn. 188. jpedJucwfos

118

retinui

(cf.

122).
(saepius butyri).
cotula ita

m
/

et

/:

buturi 13. 375.

450

semper.
et
i:

cynnami 390.

hyeme 269 saep.

hyrcini 450. 463.

hyrundinis 236. 286.

?/

et o: ypopanacis fere passim. speclaria 248. syncope: radiclas 84.

# et &: euforvii 341. #etas 133. videllae 125. vitumim 162. vituminabis 237 (yacarum 366). verbex 276.

berbecinis 422.
(bt* *>*
Z:
7?:

berbecinos 192.

/a&o 208.

c&i

241

medella 137 et sic fere semper. saep. 156. meUUotum 26. Z pro r: coliandri 307. pululenta 209. r pro 7: ficurneam 294. grandulas 70. grandidis 59.
mellicrato

medulam 85. allium 272 saep. macillentos 24

callida

26

saep.

corcodilli

416

419.

22

69
saep.

addita: farina hordeaciam 56.

omissa: semuncia 32 saep. manuplenam 231. n addita: contunsa 301. infunsa 185 (sed contusa 31). omissa: trascenderint 216.

n etm: conplutum
circundato

78. inpares

13

saep.

inponis

15 sim. saep.

246.

circundatur

280.

tandiu 84 saep.

*ro:

plerunque 1. 33. 34 (plerumque 292 saep.). innulam 48. innulae 125. cambis index capit. caro 213. c pro #: cambas 329. lacmatis 194.

ma-

# pro

a*

pro #w: ecwm 363. 1 c: grassus 59. a<7ri 238 facn JR ,). carigas 98. 211. mi#a 404. horthogyllos orthogylli 266. frigare pro : gengiberis 463. et f: #wcd 1. 25 saep. (capud 406. 408 cod. J5).
(soporaveris B).

6 pro >: soborabitur 397 addita: hiemps 316.

3.

#p: repperiuntur
/* ft

pro

_p/h

passim.

addita:

ftis 47 saep. thogyllos 266.

hisdem 43.

habrothoni 382.

/wr-

colichos 288. cholicis XXI. 287. cartham 134. cautherio 448 saep. omissa: anetum 281 saep. /&Zeo 440. 5 et #: asungia 207. astrinserit 386. iwsfo 77. mistus 43 saep. (ubique scripsi mtgi ses? 211. ).
cholicos,

pro saep. 55 pro #: cossis lemma cap. XIIII. # pro 5: sinixtra 208. sinixtro 214

55

5:

cassiae

94

(cf.

extimabis 218).

Graecorum vocabulorum scriptura ut adsolet variat. quamquam semper fere /" scribitur pro p/a (strofus, fyseter colophocet), tamen hoc omnibus locis restitui placuit.
niae traditur 343; colophonie exhibet 391, colofoniae B, contra 367 euphorb. J5, euforbi B. in indice capitum cum
sit

falangionis,
et

282

in lemmate cap. XX traditur palangionis, 283 spalangio; symponiace est 97, silpi (h. e. CiX-

<p(ov)

338.


maticis

23

et de

De orthographia singulorum vocabulorum

quibusdam haec adnoto.

gram-

scripsi igitur

dbrotonum: traduntur praeterea habrotoni 37. 41. 187. 367. ambrotoni 16. habrothoni 382. absentium absinthium: traduntur praeterea absintium 6. absenthium 26. 249. 328. asynthi 252. alium: saepe scribitur allium 272 cet. alei 147. 162. 432
(cf.

aleum Edict. Diocl.

Apsyrtus: traditur fere Abs

6,
.

23).
adsyrti

151

(in

margine

manu

Politiani Apsyrtus).

absyrthi 376.

bidella: cf. ad 125. butyrum: saepius ita

quam buturum
cocleare 5.

(13. 375. 450).

coclearibus

casia: rarius cassia.

cocleare, coclearium:

coclearea 23.

135. cocliare 8. 18. 128. 366. cocliaria 109. 111. 113. clocliaria 288. 289. cocliarium 38 (366 cod. B). cornu passim, raro cornum velut 256.
cotula, non cotyla (cutula 214). ervum ubique scripsi, traditur herbum
(cf.

hervum Edict.

Diocl. 1, 16).
fecla semper. gallinaceus: gallinacea 332.

gallinaceo

433.

gallinacium

137. 138.
glycyrrhiza: glycyrize 367. glycirizae 454. glycyrigie 450. hammoniacum fere semper scribitur: hamoniaci 340. ftam-

moniachi 322.
hibiscus: hibiscum (acc.) 180. 337.
i&isco

261

(ibid. irisco).

hordeacius semper traditur, non hordeaceus.

hyssopus nusquam recte scribitur: ysopi passim. isopi 341. 372. 396 (ysopi B). hisopi 14 (336 isopi pro oesypi ut videtur). laser scripsi ut saepius traditur: lasar 77. lasaris 81. 91.
larser 214.

medela: semper fere traditur medella, quam lectionen Hertzius recepit in edit. Gellii (cf. Lachm. Lucret.
p. 204). melicratum: melicrato 152.

mellicrato 156.


murra ubique
scripsi:

24

mendum
librarii

traduntur praeterea myrra et mirra

366). myrnae 94 vix fuerit smyrnae. videtur, nasturcium semper, non nasturtium.

(murra etiam

394 opopanacem. in opopanax: semel recte in bitur ypopanax, bis apopanacis 273. (367). perunguo et perungo, similia. portulaca cf. ad 371.
^osca saepius
rosacius,

scri-

quam pusca (199. 219). non rosaceus (cf. hordeacius).

rot. 2. 341. rw. 253. 454. simula pro simila cf. adn. 188. sinapi saepius legitur quam senapi (194. 200. 229). spongia: bis spongea 193. 212 et spungia 199. 200. storacini 273. styrax saepius quam storax (299. 369). 351. 353. sulphur in J2 scribitur, sulfur

rotundus:

terebinthina:

in

JR2?

scribitur

terebentina

terebintinae

passim,

semel

329.

non ptisana (thisanae 396 5). tracanthum scribi solet quod retinui, occurrunt praeterea tracanti 84. 94 saep. trachanthi 367. traganti (tracanti?) semel J? 393. nusquam tragacanthum. trixago -inis nusquam recte: fraxaginis 370. trixagonis 14. trixogonis 390. trexogonis 8. 341. trexogoni 35. troglitis semper ita, semel troglititem 443. fo*s fere semper, non fcs. vettonica: vectonicae 341. brettonice 367.
tisana traditur,
Declinatio*.

genit.

sing.

-i

pro

-ii

passim velut rosaci, marrubi

cet.

querci 174.
genit. plur. mensum 1. acc. sing. tussem passim,

tussim 81.
veferi

mam
abl.

460 (utramque

for-

retinui).

sing.

superiori 22.

passim, semel vetere 245.

rodo-

plur. genubus

263 (genibus 491 fragm. ex Vegetio).

genit. hieraebotanis 14.

Vocabulorum Graecorum:

dafnislSl. 341. rododafnes 361. rhododafnesl94:.

meu[mj=


[iriov

25

390. scynu 391 B, scyni 395 accus. (scoeni B). choelon 85. chylon 188. dysurian ind. cap. (dysuriam lemma cap. VIII). fyseterem 468. irin 66. melotidem 448. r/*oischiada) 386.

f= synanchen) 97. schiadam (leg. spathomelem 448. acc. plur. parotidas 68 (sed parotides 57. 64). heteroclita: cataplasma primae 230. 260. 261. 448. tertiae 414. mdlagma primae 256. 320. 446 saep. tertiae 194. 279 (ex Colum.). 448 (cf. croci dragmam 327, crod dragmas 369. 371). In coniugatione non raro ea temporum confusio cernitur, ut quid scriptori, quid scribae tribuendum sit
dodafnen 141.
sinachem

parum
teres,

liqueat.
.

cf.
.

adiunges et 74 infundis et tundes, tundes

.

72 infundis et mittis et et deteris; 73 infundes sic teres; 75 tundis . et commisces et commisces et facis] 76 decoques
e.

gr.

et

teris\

et iterum tundis et facis: talia ducenta. quae cum ita sint, ubique fere codicis lectiones servavi. neque minus in 41 retinui sanguinem detrahas et potionas sic, quamvis facili mutatione scribi possit potiona vel potiones, et quae sunt

similia.

De dubiis formis acrissimo, populi dlbi aliisque notabilioribus consulendi sunt indices, quorum primus est de
nominibus propriis, secundus de rebus vocabulisque memorabilibus, tertius de ponderibus et mensuris, quartus de Graecis vocabulis ex fragmentis maxime excerptis, quintus de iis quae in prolegomenis et in commentario
tractantur.

PEIAGONII SALONINI

ARTIS VETERINARIAE
QVAE EXTANT

Scripturae quibus nihil adnotatum est codicis sunt Biccardiani n. 1179 eiusdem codicis ab Angelo Politiano correcti lectiones i? indicat (raro scripturam eius cui Politianus archetypum

M
IT

describendum mandaverat adponere utile visum est, B *) fragmenta codicis olim Bobiensis nunc Vindobonensis VI 16 scripta saec. fere V J3" Hippiatricorum editio Basileensis a Simone Grynaeo confecta a. 1537 P Hippiatricorum codex Philipp. 1538 ex bibl. Meermann. nunc Berolinensis membr. saec X XI Hippiatricorum codex Parisinus 2322 saec. XI excerptus a Millero .. Col. Columellae librorum consensus) , ,.. T * , .-, < edltl L G Schneiden) Veg. Vegetii librorum consensus J includunt fragmenta codicis B 1 uncis quadratis quae comprehenduntur perperam adsunt [ ]

'

in cod. JB

^ y uncis angulatis quae circumcluduntur supplenda censuimus

f
*

cruce notavimus locos emendationem adhuc desiderantes asteriscum adposuimus fragmentis dubiis

PELAGONIVS ARZYGIO SVO SALVTEM

<(Cum)> frequentissime te equos laudare, amare semper nec inmerito rem tam nobilem, vehementer admirarer rem omnibus gratam amare non desinis, siquidem Sol ipse dominus orbis, decus mundi, solo equorum ministerio contentus cotidie nobis aut cum ipsis aut per ipsos reddit imitarer quidem te et ipse, ut de optabilem lucem

ipsorum laudibus aliquid scriberem, si digna proferrem: nunc pauperem linguam nullus aut modicus sermo pro10 telat,

qui tamen tunc proferendus est, cum curas aut tu lauda qui potes, medicinas ipsorum loqui coepero. tu dignus sermone prosequere, mibi sufficit sanare quod amo contentusque sum me ex tua claritate florere.

tibi
15

enim quaeritur quicquid in nobis est, nobis enitet curas igitur et medicinas, quibus ut quicquid in te est. sanum et vegetum corpus in animalibus, praesertim in equis perseveret, iste liber loquetur: quem ut libenter
suscipias, libentius legas deprecor.
vale.

In hoc libro haec sunt medicinae

20

m
IIII
1

morbum omnem. Remedia ad maciem.

Curae ad
Curae ad febrem. Curae ad armos.

ARZIGIO
||

7 imitave

EPISTOLA

2 cum add. Buecheler Mus. Bhen. 45,333 g 12 expectes digno 14 nobit enitet 18 EXPLICIT
|| ||

||

V
glandulas.

30

capitis

Curae ad caput vel ad

dolorem et ad
vulsos.

Vm
VTTTT

VI Bemedia ad tusses omnes vel ad VII Curae ad strophum. Curae ad dysurian. De

X Ad

laeso dorso et de pilo totius corporis. eos quibus membra deficiunt et ad bulimum.
flemina.

XI Curae ad

Xm
XV

XTT Curae ad suspirium. Curae ad hydropem vel ad splenem

et

ad tym-

10

paniticum. XJLLLL Item de lumbis vel de renibus, coxis aut gambis. Item de articulis vel de pedibus vel collo.

XVI

Curae ad ozaenas.
opisthotonos. dentibus.
15

XVII Ad XVm De

XVHH XX

Praecantatio ad equos hordiatos. De muris aranei morsu vel de percussu phalangionis vel viperae.
et potiones ad faeno malo laeduntur.

XXI Curae

colicos

vel

ad eos

qui

20

XXTT De caudae

mobilitate.

XXIII Medicamina ad

robur.

XXHII Ad

XXV

qui sanguinem meiant aut cacant aut per nares mittunt aut vomunt aut si sanguis nimius per venam percussam exierit. De vulneribus vel de emplastris.
eos
scabie.

25

XXVI De

XXVn

De

lethargo.
30

XXVILL Potiones omnes et omni tempore\necessariae. XXVim De rabie vel de cursu lunae vel de insania equi
vel de paralytico.

XXX
bis
U

Curae oculorum omnes.

||

2 glandolas 4 strofum 6 leso 10 tympaneticum 12 cam14 ozinas 15 opisthotonis 18 falaugionis ut .R (fortasse aut ut infra) 20 curae ad potiones et colicos 21 feno leduntur 31 insanig qui
|| || ||
||

||

||

||

||

XXXT

31

de tumore testium et de

Compositiones malagmae.

XXXII Compositiones caustici. XXXIII De haustu hirudinis et

vermibus et de
cossis.

XXXIIII De verrucis pecorum.

XXXY De
1

farciminoso.
3

malagmas
:

||

tumof

tumu!

ut videtur

|J

4 cossis

scripsi

costis

||

subscr.

EXPLICIVNT CAPITVLA

PELAGONIVS FALERIO SVO

1

Equos circo sacrisque certaminibus quinquennes usque ad annum vigesimum plerumque idoneos adseverant, usibus autem domesticis a bimo usque in annum tricesimum
necessarios esse
est.

apud diligentissimum dominum certissimum

annorum notae

cum
est,

bimus

et sex mensum cum quartum annum

corpore mutantur. nam dum medii dentes superiores cadunt;

agit, iis qui canini appellantur deiectis alios adfert. intra sextum deinde annum molares

superiores cadunt; sexto anno quos primo mutavit, exaequat. septimo omnes explentur aequaliter et ex eo dentes

10

cavatos gerit,

nec

comprehendi homine. quaedam enim signa aetatis proprii corporis natura permisit, quae nos magis oculis comprehendimus quam legendo addiscimus. decimo tamen anno tempora
incipiunt et supercilia nonnunquam canescere et dentes prominere. duodecimo anno nigredo in medietate dentium apparet. sane domesticis pecoribus, id est domitis

potest nisi

postea quot annorum sit, manifesto a subtilissimo et a diligentissimo

15

cavari

et

freno

adsuetis
;

diligentia

invenit,

ut annos in labris
est

20

comprehendas annos numerus rugarum ostendit. domito pecori rugas invenias.

||

rugas igitur a rostro incipientes numerabis,

difficile

an

et

non

3 plerunque 6 anuorum Col.: horum 7 mensum] repetivit Politianus in margine 8 his 10 primos Col. apellantur exequat 12 quod 13 suctilissimo 14 etatis propri 15 que comprehendimus 22 numeros
[|
I

||

||

||

||

||

||

||

eligere philocalum

33

Talem autem equum aut comparare aut

gregibus 2

dominum

convenit, ut sit exiguo capite,

nigris oculis, naribus <(apertis, brevibus auribus)> et arrectis, cervice molli lataque nec longa, densa iuba et per dextram
5

et numeroso pectore, grandibus armis musculis in toto corpore extantibus, lateribus inflexis, spina duplici, ventre substricto, testibus paribus et exiguis, latis lumbis et subsidentibus, cauda longa et non

partem profusa, lato

et rectis,

setosa quia abdecet, rectis cruribus, tereti

10

genu parvoque

neque introsum spectante, clunibus

et

femoribus torosis

ac numerosis, ungulis nigris et altis et concavis, quibus sic universum coronae mediocres superimpositae sint. corpus compositum, ut sit grande, sublime, erectum, agile
15 mittit,

20

ab aspectu quoque et (ex} longo, quantum figura perrotundum. Mores autem laudantur, qui sunt ex placido concitatiS et ex concitato mitissimi. (nam hi)> et ad obsequia rehabiles et ad certamina laboremque promptissimi. periuntur si volueris scire, an admissarius utilis progeneret vel an vere progeneret, semen eius digito contactum ut filum ducito: quod si aliquantulum duraverit incorruptum, utilem admissarium Hipparchus adseverat; si statim fuerit ruptum vel non ut viscum digito haeserit, inutilem dicimus minimeque admittendum.

25

Ad morbum omnem. PELAGONIVS FESTIANO

I.

Congruum est etiam medicinas aut potiones quibusl morbi expellantur, addiscere. morbos plerumque equi concipiunt aut lassitudine aut aestu aut frigore aut fame
4 iuua 5 nuso 2 filocalum H 3 < )> restitui ex Golum. 10 in6 masculis 9 quia abdecet] quam addecet Sarchiani 16 concitatis 17 trosum expectante 12 sic Golum.: sit | 19 utiles prognet nam hi addidi ex Colum. repperiuntur
\\ [|
||

||

||

B
(|

||

||

jj

|j

prognet marg.)

20

21
;

quod

si

scripsi: qui

23 uis eu (corr.
3

in

Ihm, Pelagoniu3.


aut
<(si)>,

34

cum diu steterint, subito ad cursum fuerint aut si suo tempore urinam non fecerint, aut sudantes et a concitatione statim biberint. quibus remedia haec a maioribus profuisse accepimus et facientes nosmetipsi experti sumus.
stimulati,

Ad omnem morbum,
gentianae,
eboris.

Gallicani v.

c.

cons.

to diapente:

aristolochiae, bacarum lauri, murrae, rasurae omnia haec aequis ponderibus tunsa et cribrata adunantur et pulvis confectus reponitur et in necessitate
io

tum
6

profertur et datur sic: cocleare grande plenum vino mixfaucibus cotidie infunde, cum necessarium erit. certissimus et salutaris pulvis est. Ad morbum, Litori Beneventani

c. v. primo depectodeinde inter coxas deplendus est, sed [et] si est, cibum debebit accinecessitas fuerit, et detemporandus.

randus

15

pere multiplicem id est hordei farinam, seminis farinam id est far cantabrum, faeni modicum. et facies potionem

huiusmodi,

quam

peucedanum aequis ponderibus decoquis

7

dabis per nares: centauream, absinthium, in vino sufficienti

20

et dabis per nares. Item aliud. cucumerem

silvaticum teris

aut radices

ipsius contundis et cernis et cum vini sextariis III commisces et nitri triti et creti unc. semis. simul omnia

diligenter teris et inde potionas diebus quinque. terea pulverem de radicibus cucumeris silvatici vel

prae-

ipsum
est

25

cucumerem tritum in aquam qui patitur morbum.

8

mittis,

quam

poturus
et

Item pulvis Optati faciens ad morbum

libram
herbae

ad omnia.
30

unc. III, centaureae unc. II, aristolochiae unc. IIII, bacarum lauri unc. II, murrae unc. 1111: omnia contundes et cernes et in
,

Sabinae

trixaginis

1 si addidit SarcJt. 6 vTc. cons. to diapente scripsi: unc cons stodia pente 7 myrrae 9 adunatur 11 nccium 13 Beneventani c. v. scripsi: beneuentanicu 16 multiplice 17 feni 18 absintium 19 equis 22 contundes sextarios III s'HP\\ 23 unc. semisj ovyyiccg s 24 preterea 25 salovy-nCug i% uatici 29 trexogonis 30 baccarum 31 myrrae
||

||

||

||

||

||

||

||

||

(j

||

||

||

|j

[|

cibus infundis.

35
et,

pulverem minutissimum redigis cocleare unum grande plenum

cum necesse fuerit, cum vini sextario faura-

Item aliud ad morbum, Caystri Siculi mangonis.

5

dices ebuli et radices urticae aequis ponderibus liquamine infusas in mensuram trium ovorum triduo infundes. facies

inde colatum per linteolum, naribus mensura unius ovi mittes per triduum. Item aliud ad morbum articularem. sanguinem de 10
io

liquida articulos circum unguito, et frequenter deambulet et cibo abstineto; hordei sane triti et cribrati mittas sext(arios) ILLI cum cucumere silvatico.
et

omnibus cumdato

articulis

detrahito

et

vite

alba

articulos

cir-

pice

satis
15

prodest.

regium. intellegitur autem morbus regiusll ex oculis vel maxime, nam aut sulphurei aut felliti [sic] admodum sunt. haec valetudo vel causa morbi ex abundantia fellis nonnunquam evenit. curabis sic: asparagi

Ad morbum

20 et

radicem contundes et in aquae congium mittis et per cornu naribus infundis et quod si maior patieris equum diutius suspensum durare. causa exegerit, addis ad potionem suprascriptam liquaminis summi cyathos HL
silvatici

ad

tertias decoquis

25

Ad morbum. si coeperit de incertis pedibus claudi- 12 care vel pedes intumuerint, periculosissima quidem res est,
sic: sanguis de utraque parte cervicis ut usque ad summam fatigationem deducatur animal, post uvam lupinam cum melle et aqua cisternina dato usque ad sanitatem. Item aliud. primi liquaminis calicem plenum in nares 13 mittito, ut quam validissime soporetur, frigido etiam loco

curatur

autem

mittitur,

30

stabuletur.

coriandri sane et cucumeris

mellis
satis

agrestis folia et

radices
porri

et

suci

quod est, acetabulum plenum faucibus' infundito;

||

cum

vino dato,

post
offas

2 cocliare
telligitur ita

4 Caystri] IIiatr}QLOv IIictiqlov P 15 insemper codex 16 max 23 cyati 25 intumuerut

||
|] ||

HM

||

34 suco
3*


etiam impares dabis,
ervi

36

duum,
optimo,

fabae

fresae

ut pridie adicies et mellis aliquid et butyri

vino tepido

farinam vino sparsam per tribene tritae cum vino eam infundas et alia die conteras,

hem(inam)

aequis partibus:

cum
S

dandum

est.

14
eius

Item ad morbum.

modo
cocta:

de prioribus,

cum modo de

coeperit

iumentum claudicare posterioribus, primum corpus

et vino et potiona hac potione deunc. centaureae unc. V, [in alio sic: argivi centaureae unc. VI] scopae regiae unc. I, serpylli unc. VI, hyssopi unc. trixaginis unc. I, artemisiae odoratae

pemnguito oleo

m,

10

m,

acuti unc. I, rutae silvestris radicis unc. VI, hieraebotanes unc. III, vettonicae unc. III: omnia mulsa

unc.

I,

trifolii

15

decoque et potiona. Ad umores morbi

detrahito,

articularis.

sanguinem de
vel
lotio

articulis 15

creta

cimolia in

aqua

infusa,

aceto
erit,

permixta,

mixto et

16

X, casiae ^unc. IIE>, nardi unc. III, herbae 20 vettonicae unc. VI, iris Illyricae chamaepityis unc. [sil] piperis albi unc. III, murrae <unc.^> I, abro-

[Et] Gallici unc.

cum bubulo stercore et cymino, quod satis cum sinopide loco imponis. sanus fiet. ad morbum articularem. cariotae unc. V,

silis

m, toni X,
dabis.

m,

marrubii

unc.
et

III,

santonici

IH: haec
cribrata
25

omnia colata cum vino

17

diligenter

trita

et

Sin autem articuli obdurauerint, scito eum elephantino morbo laborare. curabis sic: sanguinem de tumoribus
detrahe, potionem dabis sic:
brevi,

post

coquis tisanam cum catulo triduum sanguinem de matrice detrahe et

1 inpares 3 infundes 4 buturi herbi 2 hem. frese 11 hisopi 12 trifoli radices 13 hieraebotrixagonis tanis 16 cemolia totio 18 synopi de inponis 19 cariotae] 20* silis Gallici] ScyccQi%ov casiae naro GtcccpvXCvov
|

||

||

[|

jj

||

||

||

||

||

yo y' vdgdov trissillyricae sil | 21 emmepitys III 22 1'QBwg tXlvowfjg yo cc' &qvov cpvXXov yo y' sardonici jB ambrotoni 23 marrubi myrrae I {om. H) 6avdccvi7tov 26 eum] an equum? elefantino
HciGcdfiov

H
|

||

||

||

||

37

potiona suco faeni Graeci cum melle, et iterum sanguinem de articulis detrahe, potiona pulvere quadrigario. Item pulvis Pelagoni apopiras. ciconiam quae adhucis
5

stat, sed tamen quae iam plumulas habet, vivam mitte in caccabulum fictilem et gypsa et in furnum mitte.

non

inde

cum

repone in olla vitrea et cum necesse fuerit, cocleare sed grande plenum cum certissivino Afro faucibus infunde, quamdiu sanus sit.
10

in mortario

fuerit pulvis factus, id tere et pulverem [et]

est

cum

fuerit

tosta,

mus
sext.

contundes adi9 infundes in aquae sext. ILLI ante pridie et agitas quam diutissime et colas et sic commisces nitri Alexandrini tunsi et creti <(unc. XVT} et das diebus

Item

et salutaris pulvis est. aliud. cucumeris silvatici radices

et

15

20

cum defuerit, aquam iunges et sic bibat: per septem. cornu faucibus infundes. seminis cucurbitae Alexandrinae aceta-20 Item aliud. bulum unum frigis et tundis et cernis et misces vini veteris albi ad cornua duo et agitas diu et postea colas et sic per dexteram narem diebus quinque <^infundis^>. Item ad morbum, Columellae auctoris. evincendi sunt21
pestiferi morbi et exquisitis remediis propulsandi panacis et eryngii radices feniculi seminibus miscendae et cum fricti ac moliti tritici farina candenti aqua

quamvis
sunt.

25

pecus.

conspargendae eoque medicamine salivandum est aegrum tum paribus casiae murraeque et turis ponderibus ac tantundem sanguinis marinae testudinis miscetur potio

cum
ditur.
30

vini

veteris

sextar.

III

et

ita

per

nares

infundi-

sed ipsum

medicamentum ponderis sescunciae

visum portione aequa per triduum dedisse sat erit. prae- 22 sens etiam remedium cognovimus radiculae, quam pastores
Eichenfeld ex yo dsxctit- J dabis Sarch. 21 culumellae (in matgme repetit. legitur) 22 quanuis 23 eryngis 25 conspargenda saluandum (in margine repetivit Politianus) 26 tum] tunc Col. (sed tum editio Bruschii) cassiae myrraeque 29 sescuntiae
8 cocliare
||

14

(y

restituit

20 infundis scripsi:
|

ty%i>

H
||

||

\\

|J

||

||

38

ea <ln> Marsis montibus plurima consiliginem vocant. nascitur omnique pecori maxime est salutaris. laeva manu haec foditur ante solis ortum, sic enim lecta maiorem

vim
fibula

creditur

habere.

usus

eius

traditur

talis.

pars

auriculae

latissima

circumscribitur,
litterae

ita

aenea ut

manante sanguine tanquam

ductus

appareat.

hoc et intrinsecus et ex superiore parte auriculae cum factum est, media pars descripti orbiculi eadem fibula transuitur et facto foramine praedicta radicula inseritur; quam cum recens plaga comprehendit, ita continet, ut elabi non possit. eadem inde per auriculam omnis vis morbi pestilentiaeque virus elicitur, donec ea pars quae
fibula circumscripta est, demortua excidat. Cornelius Celsus etiam visci folia cum vino trita per nares infundi iubet.

io

haec facienda,
si

si

gregatim pecora laborant;

illa

deinceps,

is

singula.

23

Item potio Aemili Hispani mangonis ad morbum articularem. ex necessitate sanguinem de pedibus detrahe, inde murrae troglitis im, croci selib., [sale lib.] cen-

taureae scrp. JJLJLL, spicae Indicae <[unciam)>, piperis albi sem., apii seminis coclearia quinque, meconii propolis , mellis sext. et nitrum in se conteris et reponis; inde

20

magnitudine nucis Abellanae

dabis.

cum aquae

tepidae sextario

Ad maciem. PELAGONIVS FESTIANO SVO AIT

II.

25

24

Equos tuos sanos quidem, sed

quenter
1

satis

macilentos frediligentiam
||

inspexi,

quibus

ut

adhibeas
||

talem

3 haec fo2 leua <jn> om. plerique Columellae libri 6 orbiculus quod vulgo legitur post appaditur] etfoditur Col.
||

reat om. multi Columellae libri 8 figula 9 pre7 superiori dicta lOquantum ita] ipa 11 in eam deinde Col. (y.ccy.siQ-bv
||
||
|| ||
|

||

Slcc
zrjg

zov ccvzov mtLovM)

ccvzf]g Bozccvr\g

15 segregatim 17 aeinfundere Col. muli 20 vccqdov ozd19 centaurae cci(ilXlov ccfiiXiov %vog Ivdmrig Y u \ 21 sem. coclepiperis pondus yo y' area meconi 27 macillentos (irjyiojvog

'

H &

||

14 visci] eius

(m

marg.

corr. ipius)
||

||

\\

||

\\

39

diligentissimum dominum monemus, quod etiam Cappadoces facientes corpora equorum et nutriunt et augent. nam haec quae infra ostendimus, ipsi Cappadoces brecta hordei modios III, fabae appellant, quae sunt talia.
5 sext.

VI,

tritici sext.

ervi

sext.

im,

VI, ciceris sext. VTH, faseli sext. VIII, faeni Graeci sext. III, et si volueris

uvae passae
facis

et nuclei sextarios singulos: de his

omnibus

modium et pridie in aqua munda eundem modium infundes, mane paululum se subsiccet et inde equus
semodium

10

hoc cotidie simili accipiat et sero semodium. si sane satis macilentus fuerit, facere curabis. diligentia eum diebus triginta clausum in stabulo calido habebis,
ita

ut intus bibat et

sic

15

macilentus, viginti si post diligentiam suprascriptam satis fuerit pinguis et ne pinguedo noceat, sanguis de matrice tollatur, ne nimia pletura adferat necem. Aliud quod pauperes sed diligentes facere possunt: 25

est

et

sin autem non adeo accipiat. uno die similiter stabuletur.

sane

20

mixtum aquae mulsae, diurnum modium castrensem praebebis diebus ultra viginti vel quot
triticum torrefactum
volueris.

Sane

cui

pellis

aruerit

et

cibum

non

sentit

26

25

passionis mulomedici coriaginosum appelautem nimio labore lant, perunguencontingit dum est oleo primum rutato, ita ut omne corpus perunguas, et hac postea potione sanabis: cariotae, tracanthi, rutae silvaticae, nepetae montanae uncias singulas, apium, melilotum, absinthium Ponticum cum vino et aqua calida dabis. omnia suprascripta cum aqua coquis et

quod genus

30 sic

post

cum

vino dabis.

5 faselis 6 herbi 3 brecta] abrepta (corr. Eichenfeld) 12 clasura 14 macillentus vigintietuno die] inl rjpsQcugK' in\ rinsQcag siv.oav (sed Apsyrtus Eipp. 300 r)iiSQccg s\f)g 22 pelles auerti xocl cc') 15 pingues 20 prebebis quod 27 uncias sinSsqiicc Y.ccxcc,r]Qctvft'fi H, inde corr. Eichenfeld ccvct yo cc' 186 ccvk yo ccs' H276 28 melgulasj unc. s. lilotum absenthium 29 callida
|| |j ||

H
||

||

||

||

||

||

||


27
Aliud,
didici.

40

ipsas,

quod apud Tuscos amatores asturconum ego gramen quod in terra nascitur, id est radicinas quas plerumque aratrum evertit, collectas quantas
5

et lotas diligenter cum hordeo et cum paleis minutis dare cotidie convenit. nam et equis aetate adhuc minoribus praebere eundem cibum utilissimum est. Aliud. 28 lupinos coctos, sed satis dulces, ita ut et homo manducet, ad satietatem comedendos equo praebeto.

volueris

si autem accipere autem ultra modium cotidie debebit. dulces lupini non fuerint, strophum faciunt et dolore ipso

io

maciem.

29

cum
30

castaneas furnatas, tostas et tunsas in pilo hordeo praebeto, ita tamen ut nec satis minutae sint castaneae nec rursus integrae.
Aliud.

Haec omnia hieme

facere

convenit.

posteaquam

re- 15

ceperit integrum corpus, abstineas suprascriptis cibis: tunc

faba et hordeo puro nutriendus est. custodiendum est sane, ut integra corpora praesertim in equis perseverent, quae hoc modo custodiemus, ut cotidie manibus multorum fricetur;

equi,
refert

ac multum prodest pressa manu subegisse terga quam si largissime cibos praebeas. multum autem robur corporis ac pedum conservare, quod utrum-

20

que custodiemus si idoneis temporibus ad praesepia, ad aquam, ad exercitationem pecudes duxerimus; aut si iter fecerint et frigus sustinuerint, frigori fomenta adhibeantur et calefacto oleo lumbi rigentur caputque et si urinam non spina tepenti adipe vel uncto linantur.
fecerit,

25

plurima in hoc libro invenies remedia. lassitudini remedio est, ita ut molliter cubet et in fauces oleum vel adeps vino mixta infundatur. si

autem

et labori quies

30

4 totas (nlvvag M) tostas sive lotas proposuerat Sarchia6 prebere rdus 8 prebeto 9 modum 10 strofum 13 prebeto 14 tastanae 16 abstineas ss. scripsi: adhibeas sese 18 presertim 20 multum] saepe plus Col. multo plus coniecit Sarch. 21 prebeas 23 custodimus JB 22 servare Col. custodiemus Col. 26 notaveram ex codice rigentur presepia 27 linentur sive ugentur
||
||

||

||

||

||

|J

jj

||

||

||

||

||

|]

aestus fuerit passus,

41

foveto

posca cum puleio nares et faciem vino faucibus infundito. ante omnia sane curae tibi sit, ut stabuletur sicco loco; umore enim madescunt ungulae, quod facile vitamus, si aut stabula roboreis axibus constrata aut diligenter subinde
et

ova

tria

cum

mundata
Item

fuerint.
si

10

omnis diligentia adhibita fuerit et cibaria lar-31 gissima suppeditent et nibilominus adtenuatus sit equus. etiam hoc scire te convenit, quod frequenter equi per noctem Fatuo ficario vexantur, unde et dolore turpissimo
afnicti

et frequenter inquietati adtenuantur.

et contusa

cui succur-

rendum hoc modo Cornelius Celsus

combusta
15

cum axungia

iubet, ut ossa canina veteri commixta offas

vino faucibus mittas diebus octo, et locum, impares in quo sunt, sulphure, vino et carbonibus purifices. erit
salutare remedium.

cum

Item potio incomparabilis Columellae. languor submovetur saepius data potione,

20

macies

aut32

quae recipit semunciam sulphuris ovumque crudum et murrae pondus denarii. haec trita vino admiscentur atque ita faucibus
sed et tussi
et

infunduntur.

dolori

ventris

eadem

ista

medentur.

Ad febrem. PELAGONIVS AEZYGIO SVO

III.
25

Febricitantis signa sunt caput in terram demissum nec33 elevare altius cervices poterit, oculi erunt aliquanto tumidiores et labra laxiora; tunc crebra suspiria, tractus ilio-

rum

graves

et

flatus

calidi.

similiter

et

omne corpus
tar-

calidum,

testibus

etiam laxioribus,

nec

non crura

3 sanae 5 ro1 pasca (in marg. manu Polttiani posca) 14 inpares bureis constrncta 11 inquietate 7 fuerint | 18 summovetur 19 semuncia 20 denari et trita] tria 23. 24 inverso ordine in cod. leguntur pars codd. Colum. 24 ARZIGIO 28 callidi 25 dimissum 27 illorum grauis 29 callidum laxioribus] laxior ibi
||

||

|)

||

||

||

||

||

II

||

||

||

||

42

diora, nec ducenti obsequitur sed invitus trahitur, nec se evenit autem plevolutare poterit sed in latere iacebit. rumque febris aut nimio labore, id est cum cursu agitur

curatur;
tius

post cursum non competentibus cibis aut potionibus aut frigore, cum diligentia congrua post frigus non adhibetur; aut nimio aestu aut cruditate, frequenet

34

autem hordeo novo contrahitur. autem curantur sic. sanguis de temporibus mittitur et de facie et ab omni cibo abstinetur. tantum
Febres

potum praebendum
ambulet sensim
pecus;
si

esse

iubeo moderate et alia die desi

10

et stabuletur calido loco.

temporis op-

portunitas patitur, herbis viridibus recreandum est

tempus

in

hieme

est,
est.

faenum

tisanam praebere utilissimum

cum non

febricitat,

signa in ipso

aegrum hordeum et plerumque autem etiam eadem invenies, id est

et

15

gravatam cervicem, caput ad terram demissum, recumbere in latere. hordeum praebeto: si adpetierit, sine febre est. de labore vel de ostocopo talia eveniunt. si autem febriat, et hordeum recusat et anorectus plerumque est et tristis, solum tamen potum requirit; febris autem triduo si perqui autem aut tactu auriculae aut severaverit, moritur.
venae quae in latere est sub armum, putant se posse febrientem intellegere, verae rationis ignari sunt, quia nec ostendunt se de venis intellegere febrientem. ei tamen qui de labore vel de ostocopo supradicta signa habuerit,

20

25

sanguinem detrahere contrarium

gatus et sanguinis emissione febrientem utilissimum est sanguinare, quia et leviora sentit suspiria et venae ferro relaxatae recipiunt citius
sanitatem.

quia et labore fatiexhaustus sine viribus fit.

est,

35

Ad
hormini

febrem interiorem discutiendam: tracanthi

seminis

II,

rossyriaci

optimi

<^

30
^>,

II,

piperis

2 plerunque 10 prebendum die dedeambulet 11 callido 14 prebere 16 dimissum 17 preoportunitas plerunque beto 19 plerunque 21 tactum 22 que tristes 20 febres 23 intelligere uere 24 ueiiis, ut fuerit in archetypo ueris 29 relaxate 31 TQayoaidv&rig yo fitccv 32 horminiis semen
|| |
||
|

||

||

||

||

||

||

||

|)

||

fl

|j

||

albi
,

43

III,
lini
IJJLi,

semiopopanacis II passi murrae trixaginis mali terrae Vliil, bacae lauri < > mi turis mas II gentianae IH culi m piperis nigri Si equus febrierit aut macilentus fuerit vel quid 36 intus doluerit, mannae turis II Illyricae bacae lauri apii seminis cum passo piperis
sext.
II,

nis

s.,

troglitis

"Vill,

s.,

s.,

s.,

si

s.,

iris

selib.,

potionabis. Ad febrientes
10

omnes equos. febrienti sanguinem aut37 inde hyssopi lib. , palato aut de matrice detrahe abrotoni selib., lactis caprini sext., amuli quantum aestim, et herbam urceolariam conteris maveris, olei boni
de
;

et

sucum
Potio

eius

expressum
erit

ceteris

misce

et

per

cornu

faucibus infundes.
15

alia.

lactis

salutaris potio. asinini sext., olei cyathos II, croci38

apii

scrp.,

murrae

scrip. II,

seminis coclearium plenum:

lacte
et

haec terito bene et dato

triticeam
20

cum

oleo,

et

farinam

cum aqua tepida hieme, aestate farinam horsi ilia tensa habuerit deaciam cum aqua frigida dato. et non desinet febris, necesse est eum inuri et usta
curari.

Item
n.

aliud.
olei

lactis

caprini

hem.,

amulum

et

ova39
et

DH,

cyathum, herbam urceolarem

ceteris rebus

conteres

sucum
25 sex.

eius

cum
ad

misce et potiona per dies

selib.
s.,

sanabitur.

Unctiones
aceti

febres.
olei

rosae
lib.

olei

veteris

lib.,

40

heminas

m,

Cyprini
|

portulacao
|

et nucis

1 sip^fiutog

trexogoni VI 111] yo y' yb T6caoug

6eXCvov H XCtQug Svo H ypopanacis VIII R %upuCQvog yo HP 3 malum H yo tQhlg P bacam lauri om. HP 4 III HP nensQSoog [isXavog yo yEvtLavqg tb ^(iL6v
lini]
-&'
||
|

(|

s.]

/3',

(yo tb i][iL6v

\&ov

v.ata%QL6ov bXov tb 6 manne \kavvr\g yo ' Updvov 7 sem 10 ovyyCag g?' (lLdvov yo gc P) selib. 12 urciolariam 13 comum 1 1 habrotoni 15 caprinis ysopi 16 myrrae sem cocliarium 19 ilea 23 cyat orcioquiat. II.

HP
||

P) ravra ndvta
||

6vyx.6ipag
|

||

5 macillentus

||

||

||

||

||

||

||

||

larem
i]fiL6v

||

HP

2QQodcov XCtqav pCuv

HP

||

27

hem

N.

III

XCtquv (iCuv

heminas

III

Veg.

amarae
41
et
selib.,

44
rutae

quantum
sufficit,

mentae

et

teres

et uteris.

potionas

Si equus febrierit, ex necessitate sanguinem detrahas, sic: gentianae selib., aristolochiae IJLLL,

hyssopi
selib.,

II,

absinthii

apii seminis selib.;

abrotoni II, caricarum rutae fasciculum in caccabo sed

II,

pleno
cere,

cum aqua decoques ad tertias. cum videris nigrescoctum est. inde hem. cum ceteris suprascriptis mis10

42

ceto et per cornu in fauces infundito et hordeo abstineto. Potio simplex ad febrientes equos. faeni Graeci sucum

bene coctum
sopo,

cum

apii fasciculo et rutae et meliloto, hysmelle per cornu dabis.

cum

im. Curae ad armos.

PELAGONIVS FALERIO SVO

43
Si armos laeserit aut sanguinem demiserit, medio fere in utroque crure venae solvantur et turis polline cum eo
15

qui profluit sanguis, inmixto armi linantur, et ne plus iusto exanimetur, stercus ipsius iumenti fluentibus venis admotum fasceis obligetur. postero quoque die ex iisdem
locis sanguis

detrahatur et eodem
dato.

modo
et

abstineatur exiguo faeno

post triduum

curetur hordeoque deinde

20

usque in diem sextum porri sucus instar trium cyathorum mixtus cum olei hem. faucibus per cornu infundatur. post sextum diem lente incedere cogatur, et cum
ambulaverit, in piscinam mitti convenit, ita ut natet. sic paulatim firmioribus cibis adhibitis ad sanitatem perducitur.
3 detrahgs B 1 detrahes Polit. manus 5 ysopi habrotoni jB (om. H, habet P) Gvxmv yo ' HP\\ 11 api 13. 14 inverso ordine in codice leysopo 15 leserit dimiserit 16 polline 17 sanguine Col. guntur iumisto armilianuantur 18 exanietur 19 ad modum quohisdem 24 incedere] ingredi Col. et 23 mistus que] que 25 demitti (vel dimitti) eum conveniet Coh 26 adVeg. hibitis] adiutus ad iusta perducetur Col. vulg. (adhibitis San~
1 25

amare
| ||

||

||

absinthi 9 cornu

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

germ.)

Item
guito;
aliter.
si

45

vino
in
et

si

leviter

doluerit,

nam

validius dolet,

ventum

armum

oleo perun- 44 mittito

et pertundito

caeinflaveris, virga molli 5 dito et sale et oleo confricato ipso die, et postero die tracta uteris, cuius haec erit compositio. simulae sext.

tilaginem tangas.

summa cum

iuba infra digitos octo, ne car-

armum

II,

si

non
ovis
et

habueris,

et

cum

duobus,

io

haec omnia manu subigito et multos armum aqua calida cotidie tractam imponito, inde vino foveto, ut madefiat. puro armum foveto, et bacae lauri selib., olei sext., nitrum etiam et bacas contundito et cribro minuto cribrato et in unum omnia suprascripta misceto, ante tamen
adicito
turis
s.:

pollinem triticeam, cum aceto sed de ovis album per se mitte,

dies

armo inducito

et

per

15

20

aqua calida armus perfundatur et in sole suprascripto medicamine curetur, inde synchrismate et si [fuerit necesse aut] eiecerit ex more ad rotam [et necesse ex more ad rotam] armum reponito et suprascriptis medicaminibus curato. si non profuerint, ultimum est ut inuras. Unctio ad armorum dolorem. aphronitrum, vinum, 45
,

oleum, passum, axungiam, bulbos in se universa permisces

et inde

armos

perfricas.

Calefactio
85

sulphuris vivi m, picis liquidae sext. II: omnia bene tunsa vino et oleo permisce et uteris.

ad armps.

bacarum

lauri

lib.

nitri

lib.,

46

V.

Curae

et

medicamina quaecunque
possunt
esse.

in

capite

PELAGONIYS FALERIO SYO

30 et

Capitis dolorem indicant lacrimae et aures proiectae 47 cervix ad terram demissa et facies incerta. huic sanore

guinem de

detrahe

et

da potiones,

quae ventrem

1 4 cedito 6 tractam 8 per se] PERSE Potracta 15 cal13 crebrato litianus in marg. rtpetivit 11 inponito lida 20 afronitros 24 vivi] uini 26 caput 30 dimissa
|| ||
||

||

||

|l

||

||

||

moveant.
est
si

46

adfert.

tumor
iis

fuerit,

plerumque periculum

curari debet

enim

potionibus, quae ventrem movent; similis sin autem ventris cura iis qui hordiantur.
5

fluxus cito steterit et oculi albi fuerint, nihil mali evenit; oculos tamen cura.

48

omnia purgandum est capitis gravedinem. caput, purgandum autem hoc modo: inulam, euphorbium,
ante
turis pollinem vino decoque et sole calido naribus infundito. post modicum olei rosacii aliquantulum, propter vim medicaminis, in nares mittito.

Ad

io

49

Ad

dolores auriculae.

aceti

acris

aliquantulum cum

oleo veteri et

cum

miculos, porcelliones qui appellantur,

aphronitro in aurem mittito; aut vercum butyro et rutae

uno

fasciculo in oleo ferveant, et

cum

tepuerint, in

aurem
in au15

mittito; aut adipes gallinae percolatas riculas mittito.

cum nardo

50

Sin autem cerebrum commotum habuerit, diligentius sanari debet, ne periculum adferat. signa tunc in ipso haec erunt: perversus ambulabit pedibus incertis et inter-

aut iacentibus lapidibus pedes si mula erit, iungatur artius iugo, ita ut sudore et labore omnis dolor discutiatur, ut post laborem melius curetur. curabis autem his: bacas lauri numero XX et nitri lib. terito minute et rutae manipulum viridem cum aceto, et oleo laurino tepefacto perunguito caput medium inter aures et lanatam pellem
cuilibet
stipiti

dum

aut

20

offendit

coxamque

contrahit.

25

madentem
51

his

Item
imponito.

aliud.

medicaminibus pro cerebellari superimponito. farinam hordeaciam mixtam resinae durae curare autem debes, ut reliqua pars corporis
30

aliis potionibus nutriatur. cancros fluviaticos tunsos et mixtos lactis caprini sext. et olei cyatho colato <(et)> per os infundito. si parum cancri vel lac suppeditaverit,

7 innulamvforbiu 3 his 6 grauidinem au os 10 Adoleres 12 afromtis 18 tunc Sarch. tn (/?. e. 24 numero] nno minutae 27 19 ambulauit tamen) JK 30 xccqkivovc; notasuper inponito 28 mistam 29 inponito tres fluviatiles cancros Veg. 31 mistos cyato fiiovg intd

2 his 8 callido

||

||

||

[j

||

||

||

(|

||

||

HP

||

||

||

||

aquam mulsam
p. I,

47

facito

de mellis

croci

scrip.,

apii

eyathis III, piperis albi seminis scrip. II: haec conterito

et dato per os.

Ad
5

capitis

findis in

malum terrestre legis et^2 purgationem. multas partes et contra solem aut in furno siccas
pilo

et tundis in

marmoreo
farinam

diligenter

et

cernis

et inde

caput purgas. Item aliud.

10

hordeaciam
si

cum

pastillis,

qui 53
fa-

suprascripti sunt, per aestatem, rina triticea eodem modo dabis.

per hiemem,

cum

15

Item si aures doluerint, diligentius curato, ne <Jn^>54: insaniam convertatur. ante omnia debes diligenter aures purgare, ne quid intrinsecus sit, quod aut dolorem faciat aut laedat. si nihil horum inest, spongiam mollem nitro et aqua maceratam in auriculam mittito et una nocte

20

eadem spongia in auricula perseveret. postero die foveto aurem nitro et aqua calida, usque cum dolor elimetur. Item si aqua fuerit in aurem ingressa, oleum vetus 55 nitro in aurem et acetum aequis ponderibus adiecto mittito et lanam superimponito. si vulnera erunt, lipara
curantur.
Si equus
ferro.
si

necesse

glandulas habuerit inter maxillas, eximitoSG fuerit, et urito, ustum curato sale et
inde nitro et aqua diluito,
si

oleo diebus octo;

25

nitrum
oleo

non
et

fuerit, lotio calido

aut

lixivo.

post vinum cum

farinam de ervo imponito per triduum, inde vino et farina hordeacia curato usque ad sanitatem. Si parotides habuerit in faucibus vel tubercula appa- 57 rent, fomenta imponito, ut et maturentur et aperiantur,
30 et

cum aperuerint, linteola minuta cum oleo et aceto vulneribus imponito, usque cum pura sint et munda. inde Lycio et medicamine suprascripto curato, et cum ad
1 cyat. III et aqua
||

5 findes

||

7 cernes
(ieXi

||

nitro

Xtcftiv

maceratam]
|

yiccl

vttqov
||

8 pastellis xai

||

14 ledat
|

vScoq

div||

||

26 herbo 32 licio

||

20 super inponito 17 callida dolore limetur 31 inponito 27 farina hordeaciam 29 inponito

||

||

||

siccis

48

sanitatem eadem vulnera pervenerint, de malis granatis

58

pulverem facito et spargito. sanabis. Si caput a pletura aut a perfrictionibus plenum habuerit, sanguis aut de temporibus aut de ore emittendus
5

et cretae duas partes et unam partem calcis vino austero temperabis et calidum capiti impones. 59 De umoribus narium, qui a quo loco exeant ut facile
est

intellegamus. muccus limpidus cotidianus est necte terreat; crassus candidus a cerebro; rubeus tenuis frigidus a perfrictionibus veteribus; caeruleus levis ab interioribus, qui febres indicat; crassus spumosus a pulmonibus, qui suspiriosos ostendit; faecaceus spissus a glandulis. haec sunt
io

60

quae maxime observare debemus et memoriae tradere. Equus si cerebrum percussum habuerit, hinc intellegere poteris: spasmos repente patietur, horret, timet, cibum, hordeum recusat, totus in priorem partem se tendit. utilissimum est sanguinem de temporibus mittere et spon-

is

giam Afram maceratam aequis partibus rosa

et

aceto

capiti imponere et cibos virides praebere. si nec cibos virides appetierit, fabam molitam cum farina triticea et 20 aqua mulsa per cornu in fauces infundito, quamdiu cibos

virides appetat,

quos aqua salsa macerabis.

61

Si equus glandulas habuerit, farinam hordeaciam cum aqua mulsa et resina et axungia calidam impones, donec
si vulnera fuerint, traumatico curabis, 25 et si parotides fuerint, similiter curabis. capitis pondus et si per nares satis mittit, potio-

foras erumpent; et

62

Ad

nabis hac potione: sinapis acetabulum

cum

mellis aceta-

bulo diligenter teres et cum vini hemina potionabis diebus novem. salutarem dicunt. 63 Si cui equo in naribus cartilago fuerit rupta et sanguis nimius eruperit et abstineri non potest, spongiam
3 perfictionibus (corr.
xcci ciHccxiag

30

naXai&s
|

HP
||
||

||

Sarchiani) 6 austere
|

5
|| |

Y.Qr\raqCov

(isqtj

dvo
||

callidum
||

inpones

7 qui a] quia

ut] et

12 fecaceus
|

v.al

qoSCvov

M)

grandulis 19 prebere
||

9 grassus 10 lenis perfectionibus 18 rosa] fortasse rosacio (^isra oovg

||

||

22 falsa

(sic)

\\

24 calddam


cum

49

quamdiu vulnus
fiat;

aceto et turis polline imponito,

parotides.

vulnus autem traumatico curato.

Ad
5

cataplasmabis triticea polline, resina et64 postea cum maturuerint, exsecato. Item sanguinem de palato cum tuleris et supprimere65 eundem sanguinem non potes, spongiam frigidam imponito et caput et os et renes et testes aqua frigida foveto.
aceto et axungia. federe non potuerit, acaciam nigram, turis pollinem aequis ponderibus aceto acri temperabis et toto capiti
si

10

superimponis. Si equo lingua incisa fuerit.

et si perseverat,

linguam consuito, irin66

die,

pinsitam melle subigito et imponito et vino lavato eo

usque ad sanitatem.
rosacium,

Unctio
15

capitis.

castoreum,

nuces amaras, 67

20

rutam viridem aceto commisce et sic utere. Item ad strumam et parotidas. cerae dragmas XXVIII, 68 resinae terebinthinae dragmas XXVI, <^mellis dragmam I,^> galbani dragmas llll, hammoniaci dragmas XIDI, olei aestate cyathos VI, hieme olei cyathos VITE. Item si dentes aut gengivae doluerint equo, hordeum 69
integrum devorat et corpus attenuat. tunc gengivae intumescunt et salivae defluunt. tu diligens, ne quid diligentiam subterfugiat, etiam hoc curare de[resinae tereben-

25

galbani dragmas IV dragmas XXVE, mellis dragmas pondus autem mellis non inveni, quantum mittendum sit]bes: cretam cum aceto acerrimo misceto et calidam in maxillis imponito diebus sex et ter in die melle et mali
tinae
et,
.

granati cortice tunsa gengivas perfricato.

30

Ad glandulas. axungiam veterem cum alio purgato et 70 simul tunso diligenter malaxas et inde glandulas foris aut fauces perunges.
1 inponito 4 maturuerit 6 inponito 11 consueto 13 perseuera 12 inponito 25 inveni] feni 26 callidam 27 inponito
||
||

||

||

||

||

||

||

10 superinponis 17 terebentinae 29 grandiem

||

dula

||

30 grandulas

Ihm, Pelagonius.


VI.

50

Curae

et

medicinae ad

ttisses

omnes vel ad

vulsos, apopiras Pelagoni.

PELAGONIVS AEZYGIO AIT

Gallicum tundis et purgas in pilo marmoreo et simul diu tundis et facis pastillos, quos in melle et oleo et passo et ovis bene mixturatis tinguis et per triduum deicis, aut resolvis et per cornu dabis. Item aliud Emeriti mulomedici. fabae fresae, id est 72
71
et iungis

Arum

axungiam veterem

VI infundis lomentum, mortarium piperis grana

XXX

in passi sext. III et mittis in 10 et teres. item adiunges

sevi hircini lib. et teris simul,

postea adiungis et fabam

infusam cum passo et omnia simul diligenter deteris et per cornu dabis triduo. Item aliud. in vino veteri infundes fabam et postea 73
adiuncto oleo, tantum quantum duplum fuerit vinum, id est ut sint vini sextarii III, fabae sextarius, olei sextarius: haec omnia simul deteris et dabis per triduum.
deteris

15

74

Item aliud etiam ad vulsos.

in

conditi sext. II

in- 20

fundis ante triduum fabae hem. et sic teres diligenter et dabis triduo.

Item aliud. arum Gallicum tundis diligenter et postea commisces simul herbam parietariam teneram et simul denuo tundes diligenter adiuncta axungia veteri. haec omnia simul denuo tundes et facis pastillos, quos impares per triduum dabis in melle et butyro. Aliud ad tussem cotidianam. porros decoques et cum 76 herba parietaria bene tunsa commisces et iterum tundis
75
et facis pastillos, quos' in ovis et oleo rosacio et et melle dabis per triduum. quo tamen triduo et
1

25

passo

30

sucum

medicina
||

3
||

ARZIGIO

||

10 infundi 16 tm quantu 25 auxucgia 26 inpares

reti
||

||

anxungiam tundes 9 eme 20 slg xovSkov % y M\

|

||

||


ipsius conditurae per
parietariae.

51

cornu deicis adiuncto suco herbae

Ad tussem viatoriam, Pelagoni. laser iuxta modum77 magnitudinis nucis Abellanae minoris in vino veteri deteris et una die per cornu dabis. Ad tussem, quae pulmonibus nascitur vel si renes 78 percussos habuerit aut ex nimio sudore complutum fuerit,
sic

pastillos facies costi II, hyssopi fascem, radicis panacis III, murrae troglitis HU, meliloti 1111, 10 et nuclei viridis 1111, marrubii masculi I, centau-

curabis:

reae

<(

III:

mellis

hemina

in

haec omnia tunsa et cribrata cum optimi vas mittes et coquis; cum pastillum

fuerit factum, uteris.

Aliud ad tussem.
15

marrubium cum murra

si

et

ture et 79

vino optimo potionabis.

Aliud ad vehementiorem tussem vel

vel lacrimae decident, potionabis sic: murrae <( y 1111, turis II, croci

male os
I,

ei oluerit

mellis
20

despumati 1111, hyssopi fascem I: vino albo omnia mixta dabis, donec sanus fiat. aquam sane tepidam

mannae

<(

80

)>

tracanthi

IIII,
I,

praebebis.

Aliud <(ad)> tussim, quae pulmonibus nascitur. hyssopi 81 croci laseris fasciculum, murrae troglitis I, I, scrip. V, dauci Cretici II, herbae Sabinae II, dic-

I:

25

tamni
opii

scripl.
I,

III,

castorei

nasturcii

sem.,

mannae
et

croci

II,

omnia melle
capitis.

aceto

decocta

permisces et uteris.

Ad
vel
30

tussem vel ad gravedinem

simplex,
sed

oleum rosacium 82
calida

certe

summum, cum aqua

sed

tepida per

narem

deicis per triduum.

7 conplutu 1 herbe 3 tusse mutatoriam lasar insta ' 8 tioatov yo d ysopi fascem] ds(idziov *sv [ilhqov 15 vino melliloti 9 myrrae 10 virides marrabi 14 marubiu optimo] olvov TtccXaiov, ov [irjv icXXcc xca ysXirog tiqcotslov 21 prebebis 19 ysopi 20 mista 22 ysopi 23 myrrae la28 rasacisaris 24 8l%tcciivov yo y' nasturci 26 opi cium 29 callida
||

PH

||

PH
|

jj jj

||

||

||

j|

||

||

||

||

||

||

||

||

4*

83

52

arum Gallicum tundes

denuo simul omnia simul

Ad

tussem vel

ad vulsos.

diligenter et postea herbam parietariam, et tundis et sic adiungis axungiam veterem, et

tundis diligenter et facis pastillos, quos in melle et butyro deicis per triduum.

84

II Glutinatoria ad volsos sive hiemalis. tracanthi infundis in calida et mittis in caccabum faeni Graeci

hem. infusam

et lini seminis hem.,

dullae cervinae II, radiculae draconteae centaureae tianae 1,^ sevi taurini I,

sevi hircini lib.,

mesed
10

II,
I.

<^gen-

prius tracanthum teres et mittis illud in caccabum cum lini semine et faeno Graeco et ferveat tamdiu, quamdiu
diligentissime decoquatur in

aqua, in qua infuderis trasextarios III

et

canthum.
sic

sic

postea omnia simul commisces et deteris

decoquis et
15

et mittis in

caccabum passi

per cornu deicis triduo.

85

Item alia Emeriti. in aqua acronem pinguem porcinum decoque et postea exossa et mittis illum in caccaet sext. tisanae iam infusae, bulum cum passi sext.

ipsa simul sit in aqua, in qua acro decoctus est vel tisana infusa. adiungis simul praeterea glutem tauet

20

rinam

et aceti acris heminam dimidiam, et sic omnia simul tamdiu ferveant, ut chylon faciant. praeterea lini semen, tracanthum, iam infusa in calida cum faeno tjrraeco decoquis et posteaquam coxeris, teris in mortario marmoreo et sic adicis ad superiora et iterum decoquis. quae cum omnia simul diligenter decoxeris, adiungis sucum herbae parietariae et medullam cervinam cum sevo hircino et sic omnia simul decoquis et facis potionem, quam per cornu dabis diebus septem aut novem. sane intepescat

25

30

8qaY.ovtCag yo c' (unciam unam ponit 11 traVegetius) 9. 10 lacunam explevi ex consensu Met Veg. cantum 12 feno feruet tandiu 15 mittes 17 aliae meritii? 22 acris] agri b^ovg dQLfisog d' 23 tandiu 'Hiisqitov choelon 24 callida 28 medulam

teas

auxungiam II M Q%r}g
||
||

tracanti

||

7 callida

||

radiclas tracon-

||

||

||

||

||

||

||

||


contra focum
potio
et spissa, passi plus accipiat. vulsos de recenti.

53
sic

quae
si

detur.

satis

fuerit

capitulum agninum in aqua 86 decoquatur, et adiungis modicum mellis et dabis per cornu ieiuno diebus
decoques

Ad

tamdiu,

quamdiu totum

septem.

lini

10

tussem quae de faucibus nascitur. murrae II, 87 fricti cardamomi semunciam, uvae sext., passae sext., nuclei sext., mellis p. II: haec omnia diligenter teris et mel addis et sic omnia trita commisces et agitas diu et facis pastillos ad modum nucis et sic ternos diurnos dabis diebus quinque aut septem. Item aliud. occidis pullum et cito illum despicas et88 tollis illi ventrem et sic quomodo est, cum stercore suo
seminis
involvis illum in melle et
deicis,

Ad

15

cum

calet,

pecori per

canalem.

Ad

certissimum tussem gravem.

est.

pilulas cupressi decoquis et purgas 89

20

diligenter et in pilo marmoreo cum axungia contundis et arum Grallicum simul et folia tenera herbae parietariae, et facis pastillos, quos per triduum impares in melle,

oleo

et

vino

passo,

ovis

tinctos

deicies.

aut

si

hoc
et

displicet,

omnia simul commisces cum oleo rosacio

25

melle, vino passo et ovis resolvis et teres; per cornu sane si pilulas decoquere nolueris, ipsa folia deicies. cupressi subsiccas et tundis et facis pulverem, cui ad-

misces omnia superiora. Ad tussem, quae de faucibus nascitur. murrae

piperis
30 trita

<(

)>

II,

90

II,

lini

seminis

unciam, uvae passae sext., bene melli bene calefacto et cocto adiungis et agitas diu et facis pastillos ad modum nucis, quos ternos diurnos deicis diebus septem aut ultra.

sext., cardamomi semnuclei sexi, mellis p. II: omnia

fricti

2 passis

momi sem
|| ||

(corr. Sarch.) R %aqdd[iov yo

||

B
1

sem JB) 10 tritae 14 tolles nalem 20 pastellos inpares 31 pastellos

||
|

myrrae 8 carda90 cardamomi quomodo Sarch.: quo | 16 car7

||
||

4 tandiu
s' JEL

(infra in

|j

91

54

gravem. ante omnia purgandum est corpus cucumerem silvaticum vel tussientis, purgabis autem sic. radicinas eius cum nitro Alexandrino conteres et iniuncto vino veteri deicis per cornu et post diem tertium remedia
adhibebis talia.
scillae

Ad tussem

vastiores

partes

quattuor tundis

diligenter et adicis laseris

summi tantum quantum fabae

magnitudo
veteris
libra

est, et
os.

et commisces vini albi sext. et olei denuo omnia simul deteris et potionas

92 per cornu per

istis

sane laser vino resolves.

et suffis illum
I et

suffimentis:

sandaracae

<(unciam^>

asphalti

10

I, alium et cepas omnia aequaliter ponderas et teris et facis partes tres, de quibus singulis per singulos sane caput illi coperis dies positis in carbonibus suffis.

unc.

tionas.

illi quem posteaquam suffieris sic poligas. vino sucido commisces adipes cervinos sufficientes vel berbecinos, quos resolvis cum vino et adiungis modicum
,

et oculos

is

cerae et teris et

cum

tepet per cornu deicis.

93

Item aliter. itQd6iov quod Graeci appellant, Latini herbam marrubium, deteris et cum oleo, modico sale et vino sucido commisce et potionas.
Pastilli

20

94

dauci canthi

ad tussem.

I,
,

murrae

iris

pistae

petroselini Macedonici
I,
,

guttae hammoniacae et cernis et ex aqua mulsa

,

costi traspicae nardi , , acori croci I, piperis , I: haec omnia tundis casiae

semunciam,

pastillos facies,

quos tussienin

25

tibus

ex passo
infundis.

dabis.

sane

tracanthum

ante pridie

mulsa
95

Potio ad omnes tusses. tracanthi I, hormini seminis libra, cymini croci I, murrae spicae , nardi sext. II. piperis I, passi

30

96

Ad

tussem siccam et ad arteriam constrictam

et

ad

2 tussientes salvaticum 5 uastiores uastiores G lasaris 1 17 teres 18 pation pacion (Jn margine manu Politiani itayCCov) 21 pastellos HUTccCHSvi] 7ia6tCXcov (na6tCXunciam unam semis Veg. lcov) sem.] yo as' 22 myrnae tracanti 23 tripiste 24 cassiae 25 febrientibus 28 ormini 29 myrrae 31 arteria constricta (corr. SarchianiJ
|

||

10

asflati

||

||

HPM
|

||

HP
||

B B

||

jj

j[

||

||

||

||

||


suspirium et ad spasmum.
selib.,

55

lini

seminis

selib.,

hyssopi selib., faeni Graeci tracanthi selib., ari Gallici selib.,

10

selib., alium sane coctum usque ad tertias cerda tussienti per triduum, volso per dies novem. tissimum est remedium. Ad tussem veterem et ad suspirium et ad anhelitum 97 et ad synanchen prodest, si mox dederis styracis rubeae III, murrae troglitis II, iris Hlyricae unc. II, galbani unc. II, resinae terebinthinae unc. III, herbae symphoniacae unc. I, opii semunciam. Ad tussem equorum. mellis selib. , axungiae lib., 98 caricas numero XV, pineam unam comburito diligenter et pulverem facito, addito et heminam liquaminis boni

rutae viridis
et

et
15

cum Ad

coliculis coctis offas facies et dabis.

satis prodest.

tussem,
deicis.

Emeriti

mulomedici.
teris

populi albae aequo pondere

hederae folia et 99 et cum vino albo per

narem

Aliud. Aliud.

iunci

semen cum faeno commisces.

et

100

20

vino candido 101 nares deicis et faenum quod manducat, suco cucuper meris silvatici spargis; melius est tamen omnibus cucurutae folia mollia teres

cum

meris semen miscere cum vino et radicem ipsius siccam et pisatam cum hordeo commixtam dare.

Ad
25

tussem vel ad suspirium, apopiras Pelagoni. sulphur 102

et

vivum

rosmarinum cum melle

et

cum

vino

mixtum

per sinistram narem mittes. Ad tussem. panacis radicem pisatam, vini heminam, 103 olei cyathos III per os deicis aut per narem sinistram.

ysopi

v6co7cov

X.
||

sinachem

robeae
|

(uncias tres Veg.) sympsXLTog ccttlkov Xltqccv a' lib. mellis libram Veg. vulg. (selib. Corbeiensis) Iltquv 12 cangas as' (libram semis aut libram Vegetii libri) numef i6%ada$ l$' (cum Pelag. consentit Veg.) 20 sucu 13 hiem 14 prode e 15 hedere 16 albiae quo 21 saluatici 28 cyat. III
\

nnc. III

B
||

a' M\\2 semen ari galli 6 hanelum 9 terebentinae 8 niyrrae ylliricae

|

||

||

TSQsfiiv&ivriQ yo d'
lib.

HP
|

||

poniace

11 mellisse

HP
II

HP

XV B
||

HP

||

||

[|

||

||

||


104
105
Aliud.
radices
tritas

56

vini

cum

hemina per narem

sinistram deicis.
Aliud. rorismarini scrp. IIII, murrae scrp., croci scrp. II

cum nam
106

vini sext. et olei hem. in die.

mane per narem

deicis,

hemi5

acetabulum unum, iris acetabulum, rutae scrp., olei heminam dimidiam mane per os deicis. 107 Ad suspirium vel ad tussem. mori radicis tertiam partem scripuli aut heliotropii scripulum dimidium diligenter tritum cum vini calidi hemina per os deicis. 108 Ad tussem, Columellae. recens tussis celerius sanatur
Aliud.

anethi

io

pinsita

lente

et

a valvulis separata

minuteque molita.

aquae calidae tantundem mensurae lentis misceto ac faucertissimum remedium est. cibus infundito per triduum.
vetus tussis discutitur porri suco trium cyathorum olei hemina compluribus diebus in fauces infuso.

cum

15

109

tussem vel ad vulsos. panacis radicis unc. II, II, murrae troI, turis masculi I in unum contundes et coclearia II cum duobis glitis ovis et vino faucibus infunde. certissimum et salutare
sulphuris vivi

Ad

20

remedium
110

est.

Ad tussem physicum, Emeriti mulomedici. arboris ulmi partem comburito et in cinerem levem, id est favillam quam appellant, tundito et in aqua colari perinde aquam ipsam, id est lixivam cum aequa mittito. mensura olei adiunctis tribus ovis dato per dies quot
volueris.

25

111

sucum marrubii expriunius denarii, caricas siccas id est ficus n. XXV, mellis Attici aut Siculi sext. s. in olla nova decoquito ad
tusses veteres et vomicas.

Ad

mito

p.

dimidias.

cum
||

decoxeris,

eodem

adicies

murrae

troglitis

30

6 anethia cetabulum 1 uino 8 radicem 3 myrrae 11 culumellae 12 ababulis 13 cal9 heliotropi 10 callidi 15 tussi 16 cu pluribus 17 radicem lidae a faucibus 18 myrrae (cum Pelagonio consentit tQtoyiCxidog yo d' 26 20 uno 22 fysicum 24 tollito 19 cocliaria Veg.) quod 31 myrrae
|| ||
|j

||

||

j|

||

||

||

||

|j

||

||

||

||

||

||


dauci
culi

57
s.,

cinnami sem., turis masiris Illyriopopanacis haec omnia conterito et in

,

cae

casiae fistulae
aristolochiae

s.,

panacis

radicis

II,
;

olla, in
5

qua

ficus et

mel

bullierit, sinito uti ferveat paulis-

10

per et se animet. deinde eximito et condito in vas rude ligneum aut plumbeum et uteris, coclearia bina. si non habueris mel Atticum, uteris Siculo. Ad suspirium sive ad tussem. herbam urceolariam, 112 bacas lauri, herbam Iovis, radicis cucumeris silvatici scrp. V in unum contusa et cribrata potionem dabis ex

aquae hemina

Ad
tritae

vulsos
et

et olei cyatho. sive ad tussientes.

lenticulae
et

tostae

etll3

cribratae

et

lini

semen

faenum Graecum:

15

haec friges et cribrabis et ex singulis coclearia singula dabis et arum Gallicum admisces quantum voles. Ad tussem. schoenuanthus p. X im, opopanacis 114
p.
p.

X 1111, spicae nardi p. X 1111, murrae p. X mi, opii X Iin croci Siculi p. X im folii nardini p. X im, costi p. X 1111, mellis Attici p. X II.
,

20

VII.

<^Curae ad strophum.^

PELAGONIVS FESTIANO AIT

Sollicito tibi de singulis curis pecorum etiam ad do- 115 lorem ventris vel ad strophum remedia exquisita de multis auctoribus mittenda curavi, ut passionibus singulis congrua remedia adhibeas. et primo diligenter signa inspicias, dehinc prout exegerit passio, promenda medicina est. Ad ventris dolorem sive ad strophum. panacis radicis 116
scrp. II,

25

aristolochiae scrp.

cum

vino dabis.

se

2 ypopanacis ylliricae 3 radicem 5 et ee] ut 1 cassiae 13 faenn grecu hec 9 radices 8 urciolariam 6 cocliaria 14 cocliaria 16 scoenuathos (in marg. manu Politiani c%oivov
||
|

||

||

j|

||

||

||

|j

||

avd-og)

17 myrrae 18 filiiypopanacis p. XIII (cf. 118) 24 curaui scripsi: cura 25 insicias nardinio 23 strofum radice 26 prout prout 27 strofum
|

||

||

||

||

||

[|

||


117
Aliud.

58

cum
vino teres et

erucae seminis acetabulum

potionabis. Si equus peduculos in intestinis habuerit, intellegitur 118 cum frequenter torquetur. coriandri sucum, sinapi, opo-

panacis paululum cum [in alio inveni singularum specierum p. quaterna dena esse, non quaterna, sicut supra scriptum est] mulsa et oleo modico dabis faciliorque cura

119

hordeo muriam asperseris. nasturcii semen cum vino et dolorem ventris. aut lixivam cum vini oleo tritum tepefactum dabis sextario et aliquantulum salis candente ferro tepefactum
est,
si

Ad

io

dabis.

120 121

Aliud.

stercore

humano palatum

fricato.

dolorem ventris praecantatio. manu uncta oleo ventrem perfricato cum hac praecantatione tres scrofae

Ad

15

de caelo ceciderunt, invenit eas pastor, occidit eas sine ferro, coxit eas sine dentibus: bene coxisti, bene coxisti,

bene
122

coxisti.

aliud. peduculos tres humanos, ita ut non eos nomines, sed statim sublatos de aliqua vesticula in aurem dextram equi mittito. 128 Item aliud. caponem sive gallum aut palumbam per ventrem ei et dorsum ter traicito, ita ut eum fasciare videaris; vivum dimittito. certissimum remedium. 124 Ad strophum equi. lixivum tepidum cum oleo et modico melle faucibus infundito et si necesse fuerit, in

Item

20

25

(anum) manu
125
126

inserta

fimum

eximito.

Si equo intestina doluerint, turis, inulae, bidellae uncias singulas vino optimo permixtas: tepefactum dabis.

Aliud de experimento. nomen domini in dextra ungula

dolentis equi aut servus aut quilibet alius scribat.
1

30

aerucae sem
JR

pidem

(H P

xql6
||

HP

4 sinapi] sinonr^ydvov 67tSQ(ioctog xb ccqhovv 9 nasturci ypopanacis ante nasturcii addunt 6tQv%vov) 13 friato JR tisqL14 precantatio 15 precatatione 19 ped~culos
6i.vrJ7cscog

HPM
|| ||

||

||

II

||

22 caponem scripsi: sasonem JR pavonem Sarchiani 25 strofum 28 innulae videllae 29 permistas 31 dolentiis
\\ ||

||

Aliud.

59

Ad strophum

ieiunus in os equi ter spuito. acori anethi equi.

<^

127
^>,

panacis 128
infunde;

radicis tunsae <^et^ cribratae cocleare et olei permisce tepidumque

unum

im

vino tepido

faucibus

aut
et

si

parum

siccani

profuerit, caprifici folia, quantum satis est, holeris tantundem in unum conteres et cum
dabis.

aqua tepida per triduum

Si

equi

remedium
10

doluerint <^ef> fuerit incredibile quod per se ( ostendere

intestina

tortionatus, 129
:

nomen

do-

mini

eiusdem
si

animalis

in

corona

pedis

dextri

graphio
facit,

perscribito.

Aliud.

fortior fuerit strophus

et venter

non

130

caudam intra coxas mittit et convertit se ad ventrem suum: potionabis rutae silvaticae semen cum
utique
vino.
15

Aliud. cepas decem teres, ficus siccae scrp. "VTH, nitri scrp., columbini stercoris scrp. llii: hinc facies, id est de omnibus, collyria II vel tria, in anum mittis.
Aliud.
20

131

clysteriabis suco cantabri

floris

cum

nitro,
si

malvae 132

erraticae

sicci

non reddiderit,
scrp. 1111.

clysterem palumbini stercoris post clysterem ambulans satis quiescat; sed

scrp. adicies in

II,

olei

hemina.

ventum

prius ventrem calida fovebis. Aliud clysterium. betas in

25

aqua decoques
et sic inicies.

et

sucuml33
et

nitro misces

cum
setam

olei

hemina
licio

Aliud.

verrinam
in

et

pilum lupinum

mali 134

granati
est,

corticem

chartam puram

suspendes, et si hoc parum combures et bibere dabis cum vino

veteri.

2 strofum 3 radicem tunsa cribrata cocliare aneti 9 per s onstende 10 grafio 12 strofus 13 infra fista^v 19 cantabricu 16 siccas 17 columbi stercus (intra Veg.) sXaCov %a\ olei hem. 20 flos siccum cantabrico Sarch. olvov c (Veg. vinum omitt.) 21 palumbi stercore 22 ambulam 23 uentre calida fovebis scripsi: calidaueris jR
|

||

||

[|

||

HP
||

||

||

||

M
l
||

||

||

||

||

||

24 uetas 27 paruum

(b delevit Politianus)

\\

26 pilum Sarch.:

pinum B\\

28 cartham

135
Aliud.

60

coclearibus

merdam leporinam cum novem

mellis et quindecim granis piperis in mortario cum suco de coliculis pariter terito et per cornu dato. inde cassi-

terina lamella

136

Aliud.
tetigerint,

talos suillos, tamen qui tres comburito et cum

dabis.

aurem sinistram pertundito et ligato. dentem humanum non vini hemina et olei

tantundem potionem
137
Aliud.
si

stercus gallinaceum manducaverit, apii secum vini sext. et mellis hem. potionem minis cyathos

dabis et inambulet tamdiu, quamdiu potio ventrem mosane si a dolore et obroboratio fuerit subsecuta, veat.

io

bacas
dela

lauri,
est.

<(nitri^

selib.,

aceti

sext.

II,

olei

sext.

per triduum

in

calido

]oco

perunges.

certissima

meis

138

Aliud apopiras physicum. si stercus [in alio sic: et mali granati corticem in licio suspendes et hos caractheres facies in cartha pura et combures et bibere dabis et residuos caractheres sane non inueni, scriptos in codice hii erunt requirendi] gallinaceum comederit, pullum vel gallinam occidi facies et ventrem ipsius vel gallinae crudum

20

devorandum dabis; aut, quod maius est, cyphi cum vino dabis, eadem hora sanabitur; aut lixivum tepidum cum oleo faucibus infundes:
stercore

cum

equo

vel

mulae

medebitur.

Vm. Ad

eos qui

non meiant
dysuriam.

et

remedia ad

25

PELAGONIVS FESTIANO AIT

139
Multi quibus cordi est educatio vel cura generis equini, nam cum equus frequentissime erroris subeunt culpam. vel aliud genus animalis dysuria vexatur et maxime suc5 talas 3 inde Sarch.: in 12 < > restiiui ex api semen della 15 fysicmn 18 in uenis
||

30

||

H
||

||

6 coinurito
et

Veg.

||

8 gallinacium 13 callido 13 me||

|

||

||

||

22 cyphi

cum

scripsi: caefinum

19 gallinacium comederet
||

||

25 remediu


currendum
est huic, velut

61

strophum aut tormenta ventris

vel intestinorum sperantes quasi duri ventris medentur et tunc cum aliud in causa est, alii rei adhibetur cura et
5

periculum subit, et quod verius dicendum est, rumpitur. nam qui dysuria temptatur aut stranguria, festinandum cuius haec remedia et acest, ut possit urinam facere. et facientes nosmetipsi experti sumus. nec multo 140 cepimus dissimilia signa adfert is qui intestinorum dolorem patitur,

nam in eo, qui dysuriam et is qui stranguria vexatur. haec signa invenies. naribus stertit, terram [non] sustinet,
pedibus crebrius pulsat, cauda ventrem percutit et se ipse
volutat, et

cum
sane

frequenter sed non meiat.

5

elevare se voluerit, in posteriora subsidit. et vult meiare et videtur quasi posse,

nam se submittit, quasi meiet, et se sic tendit; tunc etiam et caput habebit in terram demissum. huic sanguinem de temporibus aut de facie detrahendum
esse

necessarium,

in

opisthotonis

contrarium

est.

non

tantum enim siccantur sanguinis emissione nervi

so

et cor-

pus contrahitur, sed et passio ipsa anorectos facit, et cum invalidum sanguinaveris, laedis. evenit autem supra- 141 scripta passio nimio cursu, sed frequentius de itinere, cum per totum diem ambulaverit et potestas meiandi non fuerit data; unde oportet frequentius adhortari, ut urinam faciat. interdum et nimio otio, descendens enim acrior umor urinam prohibet. interdum nimio frigdore, cum satis alserit aut loco frigido aut umecto steterit: hic, qui frigore hoc patitur, calore curatur, aut in calido sane stet aut contra focum aut aqua calida foveatur. rhododaphnen si burdo comederit, vesica ipsius rumpitur
30

et inde moritur; equus et crebris potionibus,

autem
quae

si

comederit, liberatur vino

aut

ventrem moveant aut

veneno resistant.
1 strofum 2 quasi] qi (qui legerat Sarch. coniciens equo) 5 straguria 6 urina accipimus 9 straguria dysuria 15 demis10 stertet 14 se submittit scripsi: et sumittit 29 rho20 ledis 28 callida 27 callido sum] et missum
|| || ||
|

||

|J

||

||

||

||

||

||

dodafnen

142

62

sic:

Curatur autem dysuria vel stranguria

coliculo-

rum
et
est

fasciculos

cum

foliis suis

decoque, inde exprime folia

et aquae, in qua coliculi decocti sunt, id ut habeat aqua ipsa mensuram sextarii, iunge vini heminam et olei acetabulum et per narem dextram suprascripta infunde et deambulet et meiat. Item aliud. absinthium cum vino decoque ad sex143 tarium non plenum et ut supra per narem infundis. Aliud. 144 opopanacem, quantum digiti minoris extremitas est, cum vino, ut supra est, dabis. Aliud. radicis semen teres et cum vino et ut supra145

proiee,

10

146

scriptum est dabis. Aliud. cepas longiores, quia sunt magis acriores, purgabis et confringes aliquas quinque et pone in ano et ambulet et meiat. prodest et aqua calida renes fovere. errant tamen multi dicendo prodesse, ut manum per anum mittant, quoniam [in utroque contrarium est] et vesicam laedunt et meatum ipsum unguibus vulnerant. si tardius

15

urinam

fecerit,

stercus

caninum cum

sale

hammoniaco
20

vino permixtum dabis. Aliud. alii capitula duo purgata trita vino permixta 147 dabis et facies equum currere.

148

Item.

ebuli radicem conterito

et

cum
et

vino veteri et ex-

primito
nares.

per linteolum

colato

dabis

per utrasque
25

149 150

puleium cum aqua bibendum praebebis. Aliud ad eos qui non meiant, <^Magonis^> Carchedonii, quod solus adseveravit. dicit enim debere de prioribus
Aliud.

ungulas subter ipsius equi radi et teri cum vini sext. et naribus infundi. adseverat certissimum re- 30
pedibus

151

medium. Item aliud Apsyrti, quod

1

se

apud Sarmatas
||

vidisse

culiculornm
||

3
||

aqua
||

cnliculi
||

4 habeant
j

nacem 11 radici sem cum sale hammoniaco]

21 alei
||

15 callida

18 ledunt

9 ypopa19 stercum
||

fista

alatog
||

iial anfiooviayiov
||

H 117

jj

23 aebuli

||

26 prebebis

27 carchedotii

32 adsyrti (in

margine addit. manu Politiani Apsyrtus)


adseveravit.
ita ut

63

equum
diligenter,

nam

dicit cooperiri debere

usque ad terram coopertoria demittantur, ne fumus thymiamatis exeat, et sic castoreo carbonibus imposito omnem ventrem et testes ipsius equi fumigari: statim meiat. prodesse tamen mel coctum salibus iungi et facere pilulas in modum ovi et in ano ponere. hoc etiam prod-

io

strophum patiuntur. Sane ipsius passionis genera sunt tria: unum quod 152 dicitur dysuria, quando tardius meiat, alterum stranguria, quando cum dolore et difficultate meiat, tertium ischuria, quando omnino non meiat, quod non facile curatur. cui etiam pro diligentia et pro amore equorum remedium et medelas negare non debes, sed calidis rebus uti, ita ut spongias calidas locis omnibus naturalibus admoveas, et
potiones
fundere.
calidae sextariis

est eis, qui

15

melle et passo mixtis cum aquae prope duobus per sinistram narem infacit etiam ipsi passioni et prodest aqua, in qua
frequenter

betae aut malvae fuerint decoctae,

virides dare
20

cum

melle data.

cibos

quod

si

tempus non patietur, faenum meli-

crato aspergere et de hordeo tisanam cum melicrato dare utilissimum est. his autem rebus praebitis omne intrinsecus malum, quod ex acerbis umoribus nascitur, dulce-

dine ipsa mellis atque curatur.

25

vel

aliarum rerum

similium dissolvitur

Item ad eos (qui non meiantX Emeriti mulomedici. 153 rosmarinum decoque et de calida ipsa testes foveto. quod si tardius meiaverit, cimicem vivum in aurem equi mittito
et

alterum supra naturam, qua meiat, confricato.

est.

certis-

simum remedium
so

Item ad eos qui tardius meiant.

veteris
et
olei

sucum eorum exprimis ad sextarium

et deambulet.
1

decoques etl54. commisces vini acetabulum et dabis per narem dextram hoc facies triduo, ut magis sanus sit.
porros
et
||
||

positu

2 dimittantur im3 castoreu scripsi: cu 7 eis scripsi: et 14 strofum 13 medellas callidis 15 mistis callidae 18 decocte 19 fenu 20 asperge callidas 21 prebitis 22 aceruis 26 callida 28 natura 32 ueteri

equum
|)
||

||

||

||

||

||

j|

||

||

||

||


155
est ex lotio cuiuslibet equi latum naribus infunde; et

64

Item remedium viatorium Pelagoni.

lutum de via, id factum, mixtum vino et cocum siccaverit lutum, eandem

vim cum vino

156
Aliud.

habet.

apii

radicem teres et

cum

vino sucido

aut

melicrato potionabis. Si equus veretrum submissum habuerit nec revocare 157 medebitur. potuerit, posca frigida assidue foveto.

cum

158 159

Aliud.
potiona. Aliud.
dabis.

tus

ovum

<^cyminum)>

cum

vino

misce

et
io

stercus

suillum aceto mixtum et percolatum

160 161
162

Aliud.

Aliud.
dabis.

panacis radicis scrp. II rutae silvaticae semen

cum cum

vino trita dabis. suco coliculorum

15

facit hoc et ad strophum. Aliud Columellae. oleum mixtum vino supra ilia et renes infunde, aut si id parum profuerit, melle decocto

ac sale collyrium tenue inde foramini quo

vel

manat

muscam vivam admove

vel turis

micam, vel
alii

urina, e bitumine
20

collyrium insere naturalibus locis vel

spicam.

VJLLLL.

De

laeso dorso et <^e pilo totius corporis et de pulmunculo.

PELAGONIVS ASTYEIO
et omni malitia alienus tuus ille equorum curulium occupatus affectus, sit voluntas civiliter grata et omnibus nota: non enim circo vel vulgi voluptatibus animum miscuisti nec damna

Sit

licet

inlibatus

circa generositatem

25

opinionis de alieno spectaculo

adquisisti,

sed

amore

pri-

vato

equorum

et voluptate

iungendi,

quam
||

per temet-

6 rnellicrato 7 summissum 8 assiduae 9 ( y restitui 13 radicem tritam 14 sem(en)] Qifcv 15 strofum 16 mistum 17 profuit Gol. 18 iuditur Cul. 19 euitumine 20 alei spica R 21 leso 26 uoluptas 28 adquisisti sed]

ex

HP
|| ||

||

||

||

||

HP
||

||

||

||

[j

||

adquisistis et


ipsum
et
tibi

65

quod
et

exhibes, floruisti,
tibi

nobis

est

gratum

ex superfluo. igitur de dorso apud te pauca dicemus, licet cura istius corporis tibi aurigae privato non adeo sit necessaria, quia curuli equo a labore tamen ut ex omni parte pars ista corporis aliena est. integra inlibataque corpora equorum perseverent, etiam

necessarium

10

est necessarium, 164 ut et diligentius curetur et post curam spatium dierum largiamur, nec tam cito iniungendus est labor, ne adhuc tenera vulnera laboris iniuriam non ferant noxamque iterum

hanc curam scire te convenit. Si dorsum laeserit, ante omnia otium

contrahant.

curari

autem debet

sic: si

vulnus

fuerit, gallas

15

Syriacas combustas cum melle vulneri superimpone. Item aliud faciens ad omnia vulnera. pulverem cor- 165 ticis pini et <florein> calcis vivae aequo pondere miscebis et vulneribus supersparges, aut cupressi pilulas tunsas et cribratas vulneribus impones. Item post curam ut pili crescant, testudinem supral66

sarmenta
20

tritum
uncias
pariter diebus.

in

combures et in cinerem diligenter rediges et caccabum novum mittes et aluminis crudi et medullae cervinae quod sufficit cum vino
confricabis
et

in caccabo

superlines

compluribus

Aliud apopiras Pelagoni.

25

pulverem de lupinis com- 167

30

aut imperitia sedentis in- 168 tumuerit, Arcadi apopiras. mallonem caepe, id est fascem unde caepe ipsum dependet in calidam ferventissimam mittes, ut incalescat, et postea calidum supra tumorem impones aut fascia constringes aut scordiscum superimpones et una nocte et die sic maneat. certissima medela est.
2 aput 4curulis 7 scire te] sciret et 8 leserit afi oms 13 supinpone 15 < y restitui ex Veg. 17 inpones 20 mittis crudunc 22 superlinis 25 < y e. gr. restitui ex et Veg. mistu 26 inperitia 27 fascae munde caepe ipm depensuperlina 28 callida 29 callidum 30 inpones dejfconstringis super 31 medella inpones
|| ||
||

bustis <(vel fabis frictis)> vino Item si dorsum ab iniuria

mixtum

superline.

||

||

||

||

||

H
||

||

||

||

||

||

||

Ihm, Pelagonius.

169
et imponis.

66

Item ad clavum de mercurio vel de dorso. farinam hordeaciam cum foliis coliculorum contundis simul vel
teris

170
171

Item ad cicatricem vel ut pilum ducat: fuligo ex aeno

infriatur.
5 si

Item

dorsum motum
;

erit,

polentam
factus
oleo
et

oleo

et

vino
sale

conspergito et obligato et si secato stercusque equinum

frixo

pulmo

erit,

decussatim
et

cum

aceto

crudum imponito.

curasti.
io

172

Si equo spina doluerit, sanguinem de femoribus detrahe et unctionibus calidis utere; postea bacam lauri,

sulphur, oleum, axungiam, nitrum, cedriam vino permisces et sic omne corpus aut in calido loco aut in sole perfrica.

173 174
175

Item ad laesum dorsum vel pilos recitandos, Apsyrti.

corticem pini combures et teres et facis pulverem et uteris.
et uteris,
torii

15

testas ostreorum teris et pulverem facis aut corticem querci tere et pulverem facis. Item si velis album pilum nigrescere. atramenti sualiud.

Item

scripula III,

rhododaphnes suci
sufficit:

scripula
et

quattuor,

20

sevi caprini

quod

omnia

deteris

uteris.

176

Item si nulla praecedente causa pili ceciderint. spica uva passa simul in aceto tunsa et cribrata fervescunt, atque ita calidum corpori glabro imponitur. 177 Pulvis ad dorsum ruptum. lepidae aeruginis atramenti sutoricii <( ^>: omnia simul misces et pulverem facis; prius tamen dorsum equi vino lavas et sic uteris
nardi,

25

pulvere.

178

silvatici

si equo album pilum facere volueris. cucumeris radicem p. X I, nitri scrp. XII, mellis hem. haec omnia misce et utere.

Item

30

10 san9 inponito 3 inponis 6 pulentam 7 descusatim guine 11 callidis 13 callido 15 lesum Absyrti 20 scrillll 24 calli22 precedente rododafni sucu ygcc. a dum inponitur 25 eruginis 26 atromenti sutorici 27 dor||

||

||

||

||

HP

||

||

||

||

||

||

||

||

sum

equi] dorsu


Item
si

67

rulnus in dorso vel in quacunque parte cor- 179

poris vermes fecerit nec possunt abici et necari, nepetam et cedriam sive cyminum vel cicutam contere ex aceto
et tertio uteris, si
5

minus, ex calce viva et amplius accedat.

Item

mum

laesus fuerit mercurius supra dorsum, utilissi-18D est cauteriari subtiliter. post hibiscum (cum) vino
si

et melle conteres et uteris.

sin aliter pannis minutis

cum

oleo et aceto vulnera purificabis. tunc iterum, si necesse post cauterium cornu caprinum comest, cauterio uteris.
io

bustum

et contritum ulceri

superpone usque ad

summam

sanitatem.

Item si ex iniuria equus aut a nimio tractu aut al81 pondere dorsum laeserit et clavum fecerit, utilissimum est farinam hordeaciam imponere aut cinerem cum oleo
15

utere lipara

tamdiu, quamdiu idem clavus cadat. cum clavus ceciderit, cum pannis minutis, usque cum ulcus pursit. inde lycio percurato ad sanitatem. gatum Item si pulmunculus natus fuerit, pulmunculum ferro 182 eximito et pelliculam, de qua pulmunculus fuerit abs-

20

tractus, parcius demittito, id est fortius resecato, ne epidermis fiat; et ne nimius sanguis erumpat, stercus ipsius

equi aut
oleo
25

pannum minutum cum

oleo

et

aceto

vulneri

superimponito.

postero die folia <^coliculorum)> tunsa cum imponuntur diebus quinque, et cum iam coeperit

cicatricem ducere, lycio sanabis.

10 ulcere super2 necaret 4 accedut 5 lesus 6 pos pone] superponi JR superponito Sarehiani 13 leserit 16 tandiu 16 purgatum scripsi: per um B pervium proposuit Sarch. 18 pulmunculum] pulmunculu 20 dimittito 22 verba pannum m. c. o. et aceto in codice leguntur post diebus quinque: transposui 23 superinponito <coliculorum]> addidi coll. 169 (caulium Veg.) 24 inponuntur
||

||

]|

||

[|

||

||

||

||

||

||

||

X.

68

Ad eos quibus membra deficiunt, quod mulomedici foria appellant, et ad lassitudinem vel
de bulimo.

PELAGONIVS FESTIANO AIT

183
Diversae quidem passiones equorum, sed signa similia
forsitan curantibus vel philocalis erroris adferant aliquid. nam multa in equo similia signa reperimus, cum diversae
5

longe a se alienae infirmitates existant. nam cum dicimus equum febrientem caput habere in terram demissum, crebra perseverare suspiria, haec etiam et dolorem
et

io

indicant capitis; cum opisthotoni signa pervideris, sperabis roboris passionem; quod et nunc quibus membra aut sole

nimio aut labore deficiunt nec stare possunt, sed complicitis inter se cruribus concidunt, ne dolorem ventris sperans medelas et curas stropho praebeas et non passioni sed in his tam similibus ipsi congruam offeras curam. signis passionum sunt tamen quaedam longe separata
atque aliena, quae facilius poteris recognoscere,
gentior fueris.
Si equus sibi aestate displicuerit, hac uteris potione: tracanthum, murram, crocum, irin Illyricam, pollinem turis, herbam Mercurialem, chamaepityn, chamaedaphnen cum caprino lacte permisce et faucibus infunde. Ad eos quibus membra deficiunt. abstineri eos potu 185 tunc dicit debere eum Celso placet, ut sitiant satis. sitientem in aqua frigida hora una stare. remedium adseverat. Florus iubet ulmi folia tunsa cum vino faucibus per cornu infundi. nos experiundo scimus profuisse tritici farinam cum aqua frigida datam aut ova triginta cum
si

15

dili-

184

20

25

puleio et posca <^et^ oleo faucibus infusa.

7 equos 5 passionis 6 filocalis (in marg. cplXohocXol Polit ) 11 opisthodiuerse 9 dimissum equis Sarch. repperimus 13 coplictis 15 12 quibus Sarch. qui tonis (an cum?) medellas strofo prebeas 17 longe separata Sarch.: longea se22 chame21 tracantum myrram 20 displicueris perat pitynchame dafnen 25 eum] an equum? 26 sitiente 29 data 30 infunsa et Veg., fortasse rectius triginta] tria ova ponunt
||

30

||

||

||

||

||

||

||

||

|j

||

||

||

||

||


Item
si

69

tunsa, vini duntur.

5

equus aestuaverit. brassicae folia cum apio 186 sext. mixta per narem sinistram infun-

10

Item aliter, si fortius aestuaverit. petroselini, hor- 187 mini seminis, dauci, silis Gallici, abrotoni, falis seminis, schoeni: aequis ponderibus tunsa et cum aqua mulsa data aestus relevant. Item ad bulimum, Apsyrti. utilissimum et necessarium 188 est domino philocalo bulimoso succurrere. nam equi interdum famem sicnon ferunt, ut concidant; cui succurrendum non magno sumptu manifestum est. nam cum bulimaverit,
panis

mundi mollem partem vino infundis

et

cum

vino

ipso confricas quasi chylon et per cornu faucibus infundis. et hoc quidem initiis vel in itinere, ubi desunt necessaria,
15

prodestjsin autem permanserit bulimus, simulae cyathosIIQ cum vino commisces et per cornu dabis.

Item in itinere si bulimaverit, ubi desunt necessaria, 189 terram vivam et vinum faucibus infunde aut offas fac et sic in os mitte. certissima medela est et necessario pro20 babilis.

Ad ostocopum. si equus aut nimia pletura oneretur 190 aut defatigatione itineris, sanguis de brachiolis mittendus
est

eodemque sanguine, iuncto oleo cum

vino,

omne

cor-

25

pus perungendum est. dabis etiam potionem pulverem quadrigarium cum oleo et vino. Si equus aestuaverit aut membra omnia defecerint, 191 potiona hac potione lactis caprini sext., tracanthi II,
ari Gallici

II,

nuclei

fascem, marrubii tunsi

so dies

II,

cariotae

II,

hyssopi
singulos

II:

horum omnium per

sextarios singulos dabis.

Item ad hanc passionem aptissima. tisanae sucum, 192 caprinam adipem, acrones berbecinos, coriandrum, anethum
2 uino mista habrotoni nare insinistram 5 drauci 6 scoeni 8 absyrti 9 filocalo 15 ciat. IIII jR nvd&ovg tQSig 19 medella 21 stocopnm 23 {item Apsyrtus Hipp. p. 182)
| |

||

||

(|

||

HP
j|
|!

28 ari] Iccqiov ccoiov Pm x Iccqiov m 2 sanguiui ysopi 29 marrubi 31 aptissima Sarch. aptisma 32 caprina adipe
|j ||

||

||

[]

||

vetus:
viride

70

haec cum suco tisanae cocta madefacta, deinde coriandrum bene tritum suco tisanae colato per-

misces et triduo potionabis.

XI.

Curae ad flemina.
5

193

usta curantur.

Flemina ferro candente curantur, vulnera sicut cetera solet et sagitta muccus qui inest mitti, tunc spongia insuper ex aceto laserato et marino imponitur. postero die collyrium inducitur, quod vessiculam, quae muccum continuit, extrahat, cuius haec est compositio:

cummi hammoniacum

aceto acri

commixtum

levi- 10

194

gabis atque sole siccatum, collyria facies. recentia flemina quae sine vulnere curantur. cancri

Ad

p. II,

galbani

selib.

resinae
salis

terebinthinae
sext.:

IIII,

turis

cyat.

IJH,

nitri

selib.,

mixta

levigataque
15

panno inlita malagmatis modo genibus circumdantur; quae per alternos

aceto

commixto infervescunt

et

calida

vel bituminis imponuntur. cum rhododaphnes axungia levigantur atque inlita genibus imponuntur; vel filicis radix cum axungia veteri et ervo cum aceto levinasturcii gata; vel sinapis Alexandrini selib. selib., ^fici Afrae selib.\ salis O^X axungiae veteris libra,
dies

calefacta

Iudaici

renovataque

sinapis

seminis

20

aceti

195

quod satis est. Item aliud ad flemina.

caustico

exsiccato

temperato

frigida et imponito spongiam aceto madefactam per 25 quatriduum. quarto die farinam hordeaciam cum aqua

aqua

imponito, usque
6 mittit tinuit Sareh.
p. II
||

cum vulnus
|

cicatricem ducat, inde mali

||
||

spongea
XitQccg d'

conticuit

KdxQvog
XitQccg
||

Qr\tivr\g

16 quae] q. et Sarch. 15 callida malacmatis 17 inponuntur 18 iudeici rhododafoes 20 radix] senapi herbo 21 nasturci 22 scripsi: aridae ($Xa,%vov qiccv H) 24 temIg%cc8(qv "AcpQcov yo f|, aXatog yo fi' axungia 25 inponito 27 inponito peratum

tsQov

HP

HP
|

fi'

HP
\
|

9 que coninponitur 8 induitur 10 cu miamonia cu 12 cancri IIII JR 13 resinae terebentinae

|

||

||

||

turis]
||

Xificcvov

ccXsvqov

Xltcccqco\\

||

||

HP
\

||

||

||

||

||

71

cum
lycio locis patencineris de aquatilia. et facito crassitu-

granati corticem contundito minute, tibus imponito. Item aliud ad flemina vel ad
foco
5

calcis vivae

vino

196

subigito

et caveto ne obdurescat, antequam oblinas tubercula, quae erunt, usque cum exsiccentur. medicamine ipso uteris, si recentia erunt; si vetustiora, craticulatim
subtiliter urito, usta curato sicuti

dinem mellis

vitium a labore
10

et cetera. hoc autem aut in duro aut inter lapides equus fortiter tripodaverit aut burdo maiorem sarcinam tulerit aut mula iuncta diu laboraverit.

contrahitur,

si

bituminis
unc. III.
15

Flemina in geniculo spargent rhododaphnes 111,197 lib. III, nitri lib. III, axungiae veteris colatae
Item ad nervorum dolores vel ad aquatilia ex
col-

198

lectione sine ferro aperienda: cerae p.

s.,

adipis taurinae,

bidellae, piperis albi, hammoniaci quadrantes, turis IIII, bacae lauri pollinis Vulnera omni genere curantur cyclaminis radicis cinere

galbani,

199

20

cum

farina

ervi

melle
si

adiecto:

imposita prosunt. melle miscebis et

inseris

altiora

commalaxata atque ita erunt ulcera, rubricam cum

detramine pannorum vulneribus spongiam cum posca impones. sunt et gallae tritae remedia nec minus sucus marrubii
et

cum superque pannum

25

cum
drini

Flemina
scrp.

fuligine. sine ferro ut cures.

IIII,

nasturcii

scrp.

sinapis et salis Alexan-200 IIII, aceti scrp. II,

axungiae veteris lib. s.: omnia simul conteres et in linteolum inducis diebus III; solves tunc spongiis ex lasere
30

Cyrenaico maceratis, ulcera post styptico recludis.

12 geni2 inponito 7 uetustior articulati 1 minutae 18 pol13 uituminis culos perge rododafnis 17 uidellae 21 erant 23 linem 20 herbi bacas 19 radices cine spungiam pusca 24 marrubi 26 senapis 27 nasturci v.aq28 etj sed 29 spungiis 30 cyrenai coma 6d(iov yo a \l ceratis ulcera scripsi: uteris stybico
||
||

[|

||

||

||

||

|j

||

||

HP

||

||

||

||

|)


201
certissima.

72

Itein alio genere sie facies: filicis radicem et ervum contundis in pilo et ficum Afram et sic uteris. est res

202

Item

ad flemina

discutienda.

fici

radicem,

ervum,
5

axungiam veterem, acetum

203

acre: line in linteolo et utere.

Ad
turcii

flemina tollenda.

sinapis Alexandrini selib., <nasfici

Alexandrini

selib.\

Afrae

<(

II,

axungiae

veteris selib., aceti

scripl. II.

XII.
204:

Ad suspirium

pecoris

ait.
io

Periculosissimum vitium est, malim id multi vocant, cuius genera [in alio et sic: ad flemina tollenda: nasturci Alexandrini selib., fici Afrae II, axungiae veteris selb.,

Graeci ita dividunt ccq&qltlv, vyQccv^ r}Qccv, Isvxriv, fiilaivccv, quae Latini articularem, umidam, siccam, albam, nigram appellant. signa eius talia sunt. toto corpore concidit, naribus reddit umida et aquam multam bibit, tussit duriter et restertit, claudicat pedibus alternis, furfurem ex auribus reddit easque flaccidas gerit, corium eius male olet. id accidit cum praeclusi sunt a cruditate
aceti scrp. II]

15

nimia meatus et exulcerati,

non commeat naturalis

est.

in 20

pulmonem
cervice

spiritus.

curatio eius haec

sanguinem de

aut de cruribus mitte eoque vino et oleo permixto totum corpus perfricabis, deinde tracantbi, murrae,
per
turis obolos binos miscebis ovi albo adiectaque aqua mulsa os infundes. cibus ei gramen erit et Medica vino 25

(ety oleo infusa hordeumque pinsitum. vel etiam lactans occiditur eiusque interiora purgantur atque ita aqua ad dimidium decoquitur adiecto nitro ad modum et hyoseyami et sulphuris vivi dragma una: quae colata miscentur
1 ervum] herbam 4 flemina discutienda herbum 5lina|| 6 tollenda] pollienda (cjf.204) 9 PECORI|| 7fici scripsi: fecle-R
||
|

||

||

||

13 apopei tin

YTPAN ZHPANACYKHNADCADINAN qVae

|| || ||

la-

tinae (rectius Politianus in margine) 19 oleo tid 22 eoque] 23 tracanthi myrrae 25 Medica eiusque (an eique?) 26 lactans scripsi: iactans scripsi: modico

||

||

73

vino et per os tertio quoque die infunduntur. gallo etiam occiso idem hoc fieri solet. alii caput caninutn fracidum

requirunt et scillam albam harundine in partes concisa simul torrent, quae levigata cum vini cotulis Corinthiis
5

comquinque, olei cotula Attica, piperis albi triti misce: ex quo singulos sextarios per narem dextram
infunde.
aliter <ad> suspirium, quod Graeci orthopnoean 205 cognoscitur autem cum iumentum nares arrectas habet purulentaque emittit et crebrius ilia attrahit oculosque habet arrectiores. curatio eius talis est. sanguis

Item

vocant.
10

de cervice mittitur isque

et ita

cum

oleo
in

et

aceto permiscetur

iumentum

abstinetur vel
15

iis

aut ciceris aut

fieri potest, utitur, qui calefacere possunt, aut ervi triticea farina, aestate etiam hordeacia;

ungitur.

cibis,

quantum

infusi etiam tracanthi, sapae, sulphuris, vel etiam catuli sanguine adiecto , et cymini triti quod tribus digitis

cum
20

omnia vino dabis commixta, vel ovi album melle et nucibus pineis, id est nucleis levigatis, lacte commixto per dies duodeviginti aut plures. dum convalescit
sustuleris: ea
facies.
si

pulmo, id
cute

non

forata

in

pectus

profecerit, radicem consiliginis adicies vel in auriculae urceolas

25

extremas et in prima parte narium ponis, per quod omne vitium evocabitur. pastillos et<iam cnm) aqua mulsa dabis nucibusque amaris cum radicibus cucumeris silvatici melle commalaxatis ad hunc usum servabis. vel radicem
;

mori
et

obolos tres levigatam nares infundis suspiriosis. prius

<^ad)>

cum

vino

calefacto in
olei

autem cyatho uno

80

caput purgabis. quibus si sanies insanabile vitium est. si per nares pus reddit, responderit, turis masculi <jmciam)> cum vini cotula Attica levigabis et per utramque narem tepefacta infundes foliisque laureis
vini

sextario

uno

8 greci 5 Attica scripsi: addita (cf. 205) 14 bis 12 permiscitur 10 atrahit oculos quae 20 16 tracanti 19 lacte Sarch. lete herbi 15 hordeacia auriculo orciolasj! 21 proficerit 22 adiicies iitl i}(iQccig %' 25 amaris scripsi: marinis 29 sextario uno] sex tuc 32 infundis
1 diei
||

funduntur
||

||

orthoponean
||

||

||

HP

j|

||

||

||

||

||

||


nares fumigabis;
in
si

74

in os eius

aqua
[-^-]

decoquis

per veretrum, gallum et catulum simul colatamque aquam sulphuris drag-

mae

levigatae miscebis

eamque potionem

infundes per dies continuos novem. Ad initium suspirii. vermes de pistrino septem 206

cum

vini cyathis VJLL, ovis duobus, olei cyathis II tepefactis simul et levigatis per nares infundito.

207
cae

Ad

equi
,

suspirium.

piperis

passi

Cretici

sext.,

iris

pollinem, tracanthi

croci
,

unc, murrae uvae passae [in

troglitis alio sic:

Illyri-

turis
io

uvae V]:

haec omnia commisces et postea fauces eius melle, butyro, axungia, sale modico favenabis. 208 Ad suspirium validissimum, de quo etiam et suspendit ilia et oculos vel oculum dextrum coloratum habuerit, nonnunquam etiam maxillam tumidiorem, incessus etiam non rectos. inter initia hoc malum citius nimia diligentia sedabitur. considera diligentius: si dextra pars fuerit curvata, sanabitur, si sinistra, difficile obtinebitur. adhibenda sunt tamen haec. duodecim venas omnes equi solvito, ita ut de quaternis sanguinem detrahas per triduum, et
dabis hanc potionem: croci <^ spicae nardi piperis albi

15

^>,

murrae troglitis aquae mulsae sext.

20

m,
25

sext. I, vini olei rosacii selib., lentisci

olei

veteris

veteris

sext.,

olei laurini hem.,

et

catulum dierum
I.

X cum

hem. omnia in novum vas mittis favo misces vel mulso et

ovo

Ad

diebus continuis dabis potionem suprascriptam. suspirium, quod ex nimio sudore nascitur, vel

209<^sf> ex nimio suspirio sudor et nonnunquam etiam per nares purulenta apparent. huic passioni potio haec erit aptissima: passi Cretici sext. s., costi III, floris hys-

||

30

2 dequoquis 9crocei rnyrrae lOpasse 12 asun8illirice 16 rectus 17 considera scripsi: considerandi considerandum coni. Sarch. dextra curvata scripsi: purgata 18 sinixtra 19 hec 21 inirrae 24 lentisci hem. s' cpccHfjg i*e
||

||

gia

||

||

||

||

||

||

||

JSP

{h.

e.

1 nimio 30 flores ysopi

25 fabo lentis, fortasse rectius) e quod * exm nimio corr. Polit.

\\
-

||

27 quod *
|

exm&
hec
||

\\

29 pululenta

rubii masculi aridi

75

sopi II, herbae chironiae casiae fistulae II, tracanthi

II,
II,

iris

Illyricae

abrotoni

II,

strobili viridis

II,

III,

mar-

II:

tunsa di-

ligenter et passo

admixta faucibus infundito.

XIII.

De hydrope vel de tympanitico. PELAGONIVS FESTIANO SVO AIT

10

Equos hydrope frequenter vexari et contrahere eandem210 passionem non omnibus notum est, qui erroris frequenter subeunt culpam: nam cum equus hydrope teneatur, tunc aut pinguedinem aut inflationem corporis putant; cum
splenicus est et venter increscit,
in
iis

naturam corporis sperant. autem qui hydrope temptantur, signa huiusmodi

sunt.
is

venter crescit

cum

duritia,

rent, et
ille

cum equum

currere volueris,

crura tumidiora appaactus non potest,

sed suffocatur et angustatur spiritus nec ambulare potest.

autem qui splenicus est, ventrem sine intellectu maiorem gerit, et cum exercetur, sternutat frequenter et
caput dolore ipso
20

in tympanitico alia signa sunt. iactat. venter quidem crescit et iuba et cervix rigida est et frequenter etiam extensione ipsa et tumore intestin<(or)>um

per

meatum stercoris rumpitur. quibus haec prodesse quae ostendimus certissimum est. Ad hydropem. ab umbilico ad pectus versum, men- 211 sura digitis duobus sit tibi subtiliter, contra non in
latere,

25

sagitta percute et fistulam pone, per quam umor currat aut aqua, quae hydropicum facit. currere autem debet umor ad sextarios IIII, vel si plus tumuerit, plus
tolle.

sane

sic

iumentum

liga,

quamdiu

fracescat.

uti

so

debes potionibus iis, quae urinam moveant, assidue autem et fricare debes et sudare debet. pro cibo gramen acci1

rubi 21 hec

**is illyrice
||

||

2
||

cassiae
7

(Ufidvov 22 que

HP)
||

hydropes
||

tracanti 12 his
||

habrotoni
||

mar||

18 tympanetico

23
|

mensuram
||

24

si tibi
||

Sarch.)

||

27 humor

sest.

29 his que

subtitr (subtilior 30 frigare


est,

76

quia exercitior

piat et cicer infusum et de fluvio bibat,

aut

venit et

aquam de cicere infuso. perfundi etiam aqua concum deambulat, fasciolis crura alligabis. prodesse
,

ferunt, si deambulent inter pigmentarios quia odores diversi latenter pulmonibus prosunt. cui baec potio congrua est: petroselinum pinsitum cum vino aut mala granata tunsa cum vino; sed et apium, quantum potest,

etiam

5-

comedat.

212

Ad spleniticos. sanguis de bracbiolis detrabendus et bordeo abstinendus, ut macilentior sit, et alium, nitrum, marrubium pinsatum cum absintbio et cum vino austero da per cornu et ambulet; mane spongiis calidis foveatur
et pressa

10

manu

fricetur.

si

permanet tumor
intermisso

ventris, pectus

triduo, id est die quinta in pectore mensura digitos ternos bac atque illac 15 adicis et sic rursus cauteria. observare autem debes ne
cauteriari

convenit,

inde

venam comburas.
213
Tympanitico convenit cinerem calidum

cum garo

in

panno aut in linteolo umbilico vel ventri admovere. teneri autem a compluribus debet, ne se conluctando vexet. tunc
Gallicum conteris cum oleo et vino et tepefactum per cornu faucibus infundes. Item aliud. tbymum silvestrem, cymini seminis ace214 tabulum, mellis tantundem, laser magnitudinis fabae, aceti cotulam in aquae sextariis tribus diluis et per os infundis ciboque per noctem abstinebis. si id non profecerit, <m^> latere sinistro proxime costam novissimam
panacis radicem et
sil

20

25

per longitudinem digitorum quattuor urito non amplius ad altitudinem digiti. usta sicut supra curabis. Item potio ad bydropicos. conficito pastillos de melle 215 et butyro et in mortario cum olei cyatbo terito et da

so

5 hec 8 co7 potest (puncta manu Politiani ut videtur) 9 pleneticus detrahendos 10 macillentior 11 absin16 adicis scripsi: adhircis austeri 12 spongeis 18 tymtio panetico cinere callidum caro (fisra ccovyyiov H) 23 thymum] humum 24 larser 25 cutula 27 sinixtro 28 quatuor
|| ||

medat
|

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||


cum cum
vini
veteris sext.
s.

77

ad heminam
II [et] et per

vino per os; aut asparagi silvestris radicis

decoquito

cornu dato;
5

aut

cum vino dato. rimum bibat.

panacis radicis semunciam conteris et sane prodest, ut semper sitiat nec plu-

Xim. De lumbis

et de

renibus et de coxis et de

gambis.

PELAGONITS FESTIANO SVO AIT

10

ritatem

Congruum est ut de lumbis et de renibus apud tuam pauca dicamus. facilius enim ab eo

cla-

216

vel

intellegitur vel curatur animal, qui frequenter dolorem sustinet similem, sicut te ita intellegimus et nudum fre-

15

quenter inspeximus renibus dissolutum. duplex ergo beneistis vel de medelis consequi manifestum ut tuos medicamine exquisito solides lumbos et, cum est, equi vexaverint, similis a te cura ac diligentia praebeatur. equi plerumque lumbos nimio pondere laedunt aut
ficium te de curis

20

fossam transcenderint et posteriores pedes resederint aut nimio frigore. tunc eos curari his medicaminibus convenit, ut calida lumbi rigentur diutissime, unctionibus calidissimis utaris et postea caustico. Item si validius doluerint, venae de inguinibus sol- 217 vuntur. tunc sales et axungia et oleum sanguini qui profluit mixta renibus superimponuntur et, cum necesse fuerit,
si

25

cataplasmabitur.
sine vulnere, synchrismate 218 inde prout profecerit cura, aestimabis, et si necesse fuerit, et de inguinibus venae solvuntur. tunc calido medicamine coxa curetur, id est euphorbii IHI,

Item

si

coxam

laeserit

uteris diebus

novem.

6 cossis 1 cum vino] [itzcc olvov i. us' HP\\ 3 sem 11 intelligitur 14 medellis 15 so12 substinet intelligimus 20 callida lide 16 prebeatur 17 ledunt 18 trascenderint stimulauerit 22 uene 24 misti 26 laeserit] si lauerit 27 proficerit extimabis 29 euforbi Sarch.
||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

[|

||

||


salis

78

scrip. IIII

sordidi

IIII,

picis

liquidae

una

de-

coquis.
si gamba intumuerit: flos faeni combustum posca frigida, uteris usque cum fervor tumoris evaporet. tunc alium contusum gambae superimponis. utilissimum fertur. Item potio ad renes. pilulas cupressi virides undecim 220

219

Item

cum

III adaeque torrefacis et in pulverem redigis assas, nitri III et ipsum pulverem cum mellis unciis III et olei boni

et

vini

veteris

sextariis

IIII

mixtum

per

quatriduum
contundito

io

faucibus infundes.

221

Item

ad

dolorem

lumborum.

brassicae

hem., polentae sext. aqua frigida subigito et imponito. 222 Item aliud. sisymbrium cum polentae sext. aqua
subigito.
15

223

cupressi folia contundito ad heminam et polentae sextarium aceto subactum dolenti imponito. 224 Aliud. resinae durae II decoquito usque cum

Item

aliud.

liquescat, inde

farinam hordeaciam

supermittes

tamdiu,
20

quamdiu

in

modum

pultis spissum videris; inde

cum modo

calidum renibus superimponis.

225
octo

hoc frequenter renovabis,

utilissimum est et dolori et tumori.

Item ad dolorem coxae. synchrismate uteris diebus venam ipsam interdum ducens. tunc alio medicasordidi

mento, cuius haec est compositio, uteris: euphorbii

salis

1111,

25

1111,

picis

liquidae

scrip.

HH:

omnia

simul decoquis et uteris.

4 pusca 5 gambae] caube 14 13 polentis 7 uiridis sisimbrium 17 polentis 21 superimponis] impolentis 22 dolori] dolo III euforbi 25 hec ponis. super (cf. 218)
|| || || ||
|

||

||

||

||

XV.

79

collo.

De

articulis

pedibus vel de PELAGONIVS FESTIANO AIT

vel

de

Utilissimas sed multo inter ceteras necessarias

pedum226

curas dicemus, ut omnia, quae in articulis vel in pedibus evenire aut labore aut neglegentia aut casu consuerunt, ea sana inlibata his medelis, quas ostendimus, perseverent.

10

15

roborandae sunt et solidandae ungulae diligenter stabuli munditia, ut sine stercore et sine umore stabuletur, ut stabula roboreis axibus constrata sint. articuli sane vel suflragines ut integrae sanaeque perseverent, quod maxime in equis necessarium et pulcrum est, nos magna diligentia custodiemus curantes, ne de exercitio aut de itinere articulis lutum inhaerens permaneat: aut aqua calida articulos fovebis aut vino lavabis, quod si utrumque feceris, melius est. Ad contusionem pedum, Pelagoni apopiras. ficus siccas227 cum sale contunde et ungulis imponis.

XVI.

Ad ozaenas

ait.

20

Atramentum sutoricium, gallas, alumen aequis partibus 228 tunsum cum axungia misceto et mali corium cum aceto et nitro adunata omnia imponito.
Item
misce et
aliud.

cum

ficus et sinapi contunde et cum aceto 229 aluta patienti impone, tertio die solve. si

25

nihil senserit, renova medicamentum et tium diem solve et cum melius habere

iterum post
coeperit,

ter-

articu-

culos vino lavato et solutum dimitte.

Item
in

aliud.

opopanacem cum farina hordeacia coques 230

modum

cataplasmae et impone.

1. 2 inverso ordine in codice leguntur 5 negligentia (puncta Politianus posuit)

|

conserunt

3 sed] fortasse et 6 me||

j|

dellis

||

mentum

13 inherens 18 ozinas 10 integre saneque 22 senapi 25 ceperit 27 ypopanacem

|J

||

||

19 adra-

l|

||

||


231

80

manum
plenam: omnia
5

Item ut equo ungulae crescant. alii capitula <(tria)>, rutae manipulum, aluminis tunsi ac cribrati VI, axungiae veteris p. II, stercoris asinini conteris et cotidie uteris.

fabam coquis in aqua et postea melle et in panno induces. sanus fit. Item si a rota vexaverit <j?edem)>, bulbum rufum et 233 mannam turis conteris et imponis, post tertium diem
232

Item ad ozaenas.

conteres

cum

solvis
uteris.

et

iterum similem curam imponis; post malagma

euphorbii
JLLJLL:

234
didi

Item ad tumorem pedum.

io

III,

salis sor-

III,

picis

liquidae

scrp.

omnia una deco-

sane si et superimpones. dolor in articulis et urigo permanserit, prodest stercore

ques

et

tumori

articulorum

bubulo articulos
235

inlinire.

curabis.

15

Ad

detritas

ungulas.

aceto

calido

ungulam

foveto,

deinde marrubium

cum

veteri

axungia et rustico absinthio

permixtum, ungulas perfricabis. miraberis, et si volueris ungulam solidare, hoc medicamine ungulam perfricato. Ad suffusionem in rapo equi. decussem de ferro facis 236 ita, ut sanguis exeat, et nidum hirundinis sic tolle, ut hunc in aqua infunde et excipias ne terram contingat. colatam eandem aquam per triduum dabis. miraberis. Ad famicem. si iam aperta fuerit famix, grana salis 237
apertae ungulae imponito. furfuribus calidis ungulam foveto et post triduum, si iam umor fluere desierit, alumen scissum cum sinopide et aceto commisce
aceto
et pone.

20

cum

25

cum

fervor

quieverit,

porcinum veretrum loco

claudicaverit, solvis
30

apertae ungulae destillabis. et bituminabis.

cum non

1 ungule crescrant ex 3 manuplenam explevi <( > 4 quotidie 5 ozinas 9 inponis 11 euforbi III svcpogIII 12 14 auri13 araculorum yb $' iov yb ' culis 17 rusticho 16 detritus callido 18 mirabirurigo ris 20 decus 21 hyrundinis 23 mirabiris 24 iam] tam 25 callidis ungule 28 feraore 30 uituminabis
|

||

HP
||

||

||

||

HP
||

||

||

||

||

||

II

||

||

||

||

||

||

81

Ad suffragines. alumine et lipara cum aceto acri loca 238 assidue perfricato. Si equo fistula in corona fuerit nata, aeris flos ex2U9 aceto acri permisce et cum siccaverit inicies in fistulam
5 et

calciabis.

post

tertium diem solvis,

sanam fistulam
caninum240
'

invenies.

Si equus sibi

pedem rodere

coeperit, stercus

sed liquidum
linis
io

cum

assidue.

acrissimo aceto permisces et pedes inmiraberis.

Mollitiem ad colla

mularum sapone
sufficit

cum aqua

caelesti

oleum quantum

lavabis, postea241 et ovi alborem

sic uteris.

immisces et omnia in se diligenter agitas et

Ad
15

colla

mularum.
siccas

astulas de fico

putres, id

est de

242

medio arboris,

comburito, ita ut paulatim se in loco mundo insumant, et cum combusseris et in cinerem redegeris, ipsum cinerem cribrato; postea mittis in mortarium cum vino veteri olei tantundem et album de ovis duobus atque omnia simul commisces et cum necesse
certissima est cura.
vel
Si
colla

fuerit, uteris.
20

resinae frixae
uteris.

dorsum
1111,

mulae

aeruginis

ruperint II oleo
,

cerae

lib.
,

243

decoque

et

Item ne colla rumpant mulae aut si ruperint, sic curabis: adipis porcinae recentis p. II, aceti sextarios II ad 25 tertias decoque et cola et utere.

244

Ad
calidis

dolorem

cervicis.

detrahendus
est,

est

sanguis

et245

30

axungia vetere, nitro, pice liquida, sulphure, baca lauri: haec vino permixta, omne corpus perfricabis, et si necesse post hanc curam pofuerit, etiam in balneum inducis.
cera,

unctionibus

utendum

oleo,

tionabis

sic:

zingiber,

petroselinum,

argivum, cyminum,

Imuq&
9

alumine et lipara] 6tvntrigiag Xntaqa 6tvntr\Qia 4 agri iniciet 7 rodere Sarch.: prodere B

II

||

\\

11 sufficiet obi 16 redmirabiris 12 inmiscis II 21 euriginis 24 sextarios II] ss igeris decoquo coletur Sarch. ^sotag dvo HP\\ 25 cola et scripsi: colet
|| ||

||

||

||

28 hec
Ihst, Pelagonius.


opium, bacas
lida dabis.
lauri, mel,

82

vino

cum

omnia permixta

ca-

246

Ad

dolorem cervicis vel ad contractionem nervorum

5

qui in cervice sunt. cauterianda est cervix ex utraque parte subtiliter, postea axungia perungito; post dies septem aqua calida lavato et siccata unctionibus thermanticis perungito, lana vel pellicula cervicem circumdato.

247
lib.

Compositio
II,

liparae.

cerussae

cervinae

II, cocta, uteris.

spumae argenti VI, cerae VI, turis pollinis IIII, medullae

olei p. II:

haec in

unum commixta

et io

248

Ad

ozaenas, apopiras Pelagoni.

speclaria cocta et in
et ferveant.

pulverem redacta mittis in acetum

panno

in-

litum articulis imponis, sed prius eosdem articulos psilothro levigabis. Ad detritas ungulas. absinthium viride cum axungia veteri et sale contunde et ungulas aceto acrissimo perfricato. 250 Ad ozaenas. fabae cum lotio coctae et aeruginis mo15

249

dicum superspargis
linteolo uteris.

251

et ea loca prius aceto lavabis et in certissimum est. Item ad ozaenas liquidas. sinapis bene triti aceto
.
.

20

permixtum cum
252

lasere

modico imponis.

Ad
nervis

ossilagines vel nervos crassos vel ad ragadia in aut si forte ab axe fuerit percussus aut umor

aliquis fuerit aut duritiolam fecerit, sic curabis: mannam, 25 aceti austeri hem., euphorbii II, II, bacarum lauri
picis

liquidae
lib.,

unc. II,

cinae

sinapis

sulphuris Alexandrini IH,

||

II,

axungiae porcymini IIII,

||

1 oppium 9 ipi[icallida 4 cautherianda 7 circundato IHI B lifidvov ccQQSvog turis pollinem (w&Lov yb y' medulle 10 hec 11 cotta 12 ozinas pelagonii yb d' peclaria | 14 inponis philothro (praeterea in marg. manu

HP

HP
|

[|

||

[|

||

|J

psi-

18 ozinas Politiani philothro) 16 absentiu 17 pfrigato loteo eottae (aut cottat) eruginis H 19 et ea] fortasse sed ea 21 25 (icivvr}g yb |3' 26 ozinas 24 umor] tumor %vpog 27 ni6<sr\g vyQctg austeris hem euforbi av6zr}Q0v ccc'
(] ||
j

[]

yb 8'

||

||

j|

|j

porcine

absinthii Afri viridis

turis masculi

83

III. omnia permixta lumbini VI, ervi pollinis nis et duritia solvitur et cetera sanantur.
5

VI,

calcis vivae

III, feclae

III,

resinae aeronalis

VI, VI, stercoris co-

impo-

Ad durandas ungulas. hederae seminis partes duas, 253 aluminis rutundi partem unam contundis et ungulis alligabis per dies multos.
Pedes subtritos foveri aqua calida oportet axungiaque 254 candentem ungulis admoveri, donec impatienter ferat; alio post et sulphure simul contrito lamina candente inuris bis in die per triduum. id etiam bubus fieri convenit. Poplitibus autem medendum, quibus est umor cerae, 255
ungi, dehinc testam
:

io

15

bituminis, sulphuris vivi, aequis ponderibus igne remittito calidoque poplites perungito vel furfures cum aceto imponito.

20

equus coronam torserit aut extorserit aut256 hoc est quod dicitur stremma, quam sic intellaxaverit, comprehendis duabus manibus ungulam et inlegimus. trorsum torques: si vehementer dolet, certum est intortum unguem esse. id equi curules frequenter in certamine patiuntur, cuius hunc ordinem curae accepimus a maioribus, qui est talis. sanguis a corona mittendus est et ipsa corona scarifanda et confricanda aceto et sale; tunc lana sucida

Item

si

25

cum

oleo et vino articulo et ungui imponitur et frequenter aqua calida unguis fovetur similisque medicina tertio die

adhibetur, sed cotidie ligatur et suffundes per dies duodecim. sane si nihil profecerit cura, tunc necessitate cogente subter molliter raditur scalpello famicali et [a] qua30

ternarii

magnitudo

tollitur,

aut

si

plus pendet, usque ad

os tangas.
si

vivum ungula
1

aperitur, sic

tamen ne

autem

frCvr\s

VI 2 gronalis asynthi ffqpfxfojs yo y' tsQStv3 herbi pollinem 10 allio 11 canB hedere yo s' dete 14 igne remittito 15 inponito 18 laxaverit] fuerit luxa20 torquens verit stremma Sarch. : sterma intelligimus 22 accipimus | 24 21 esse. id Buecheler: sed (tovto ds nrX. scaricanda 28proficerit 29 quaternariiJ3wec/ieZer.- aqua ternarii

M
|

||

||

||

||

||

||

||

||

||

[|

\\

||

j|

6*

84

nimius sanguis eruperit, pannis mollibus carptis cum oleo et aceto et salibus minutis et cum stercore ipsius equi articulum cum ungula alligabis. post tertium diem calefactiones facies. si caro excreverit, aut styptico aut traumatico uteris saepiusque scalpello cornum ungulae purgato et tollito, ut aequaliter crescat. tunc malagma cruda uteris et lente ambulare coges. novissima autem medela
257
est inurere, si necesse fuerit. Item si equus in articulis aut armis crassiores nervos

aut tubercula habuerit, inure si necesse fuerit, aut si a compagines articulorum recesserint, ex necessitate sanguis emittendus est et loca ipsa minute scarifanda. tunc similis cura adhibetur: lanam sucidam et oleum cum aceto articulis imponito per dies quattuor, ita ut cotidie cures. post calido medicamine solidandi sunt articuli, cuius haec est compositio: sinapis sext. et scordium in unum contunde, aut si vehementius calefacere volueris, III cum ceteris suprascriptis misceantur, etiam galbani III et aceti quod sufficit. medullae cervinae Item si equus in articulis aut in armis crassos nervos 258 habuerit, sanguis ex necessitate de ipso pede detrahendus est et aqua calida diutissime loca ipsa fovenda sunt et calida vino et oleo cibario per dies quinque confricanda sunt. tunc si armus in causa fuerit, in piscinam eum, ut natet, delocis
.

io

15

20

mitti

si nihil profuerit, necessitate cogente urito placet. reticulatim. usta curato ut supra scriptum <^est^>.

25

259

Si sufiraginem miseram aut

confricato,

tumidam

habuerit, cilicio

usque cum sanguis eiciatur; inde farinam ervi melle consparsam panno induces et suffraginem ligas et
triduo permaneat.
30

260
in

Item ad ozaenas, apopiras Pelagoni.

panem cibarium

aquam
cc'
||

infundito et postea in mortario teres in

15 callido

modum

8 inurire
Xlxqccv

HP

|j

||

16 hec

OLvrJ7tcog

HEKa&aQfievov

HM)
Sarch.

18
|

cum

scordum (om. CLvrjnecaQ HMu&aQiLsvrjg X. a' 22 callida 23 callida ueteris ss calido

||
|

M\

confrigandi

||

24 dimitti
herbi
||

||

26 ut

ss.

||

28 confrigato

eicia-

tur] fuerit eliciatur

31 ozinas


tum

85

postea aeris flos minucataplasmae et alutae inducito. et tritum et in pulverem redactum supra panem, qui alutae inlitus est, spargis quod satis est, et articulis aut iis locis quae ozaenosa sunt, admoves et lino dili5

genter tartarali constringes per triduum, inde solvis. rursum similis medicina adhibetur, rursus solvitur: sic triduo
sine medicamine sit. <^sf> sanus fuerit, sufficit medicina; sin aliter, curetur, ut ter intervallo dierum novem curetur. sane cum alutam imposueris pedibus, equum artius reli-

10

ad 261 luxum. cupressi folia tundis et teris et farinam de hordeo simul admisces et decoquis in vino et oleo sufficienti et
facis
15

gato, ne se mordicus vexet, et certissima cura est. Item ad nervos articulorum vel ad minuta aut

cataplasmam,
bene

quam

mittis in

pilum

et tundis

cum

aro Gallico bene purgato et

facto

cum

hibisco bene discocto et

quod posteaquam tuderis dilisane antequam et ligas. genter, pro emplastro cataplasmam commisceas, prius arum Gallicum purgatum cum hibisco discocto et modica axungia tundis et sic
inducis
coctis in vino et oleo.

minutatim.

20

superadicis cataplasmam de farina hordei et foliis cupressi hoc facies diebus novem, sed ut

alternis cures.

Ad nervorum
Afras
25 solvis.

crassationem.

faenum Graecum,

caricas 262

pinsas
si

et

cum

vino

imponis; post tertium diem

Item
in

genubus

fovere
30

de itinere longo tumor aut in articulis aut263 fuerit, prodest aqua frigida tumentia loca aut in fluvio aut in rivo non alte deambulare;

inde spongiam
cocto^> et
1 flos

cum

lasere et aceto <(et visco et vino de-

axungia impone.
minuta
||

utilissimum medicamen
||

est.

que ozynosa constringes Sarch. 8 intervallo diernm Sarch. intervallum dieb; B\\ confringes 12 folia tundis et teris] Foliatum desetteris folia tunde seu teris Sarch. 14 tundis cum aro Sarch. condis 13 decoques cum auroi? 15ibisco discotto 16 an tutuderis? 18 aurnm|| 19 irisco 20 ordei 21 cottis 23 fenum grecum 29 lasere %a\ l^ov xai olvov <et visco et vino decocto^> addidi ex

(|

4 his

||

[|

|j

||

||

||

||

||

||

cc(psipr}[iEvov (&cpr}ipr]iivov

P)

||

30 medicamine

264:

Item medicamen
selib.,

aluminis

selib.,

ad pedes subtritos. picis liquidae hederae folia quod sufficit: contunequo laboranti cotidie pedes perun-

dito
gito.

omnia simul

et

optimum

ferunt medicamentum.

265

ad suflragines: axungiae ] sextantem, alii capitula [ lib., aluminis [ contrita simul in caccabo decoquuntur.
colla deflagrantia aut

Ad

cerae

II,

III:

266

Ad orthocyllos. orthocylli sunt, quibus pedes priores pandi fuerint introrsum contra ventrem ungulis tortis. malvae erraticae lib. coquis cum axungiae lib. II posca et fomentas diutissime. axungiam misces et sic ca,

io

taplasmas.

XVIL PAPIANO SVO AIT

Ad
267

opisthotonos, Apsyrti.
15

Diligentissimum nutritorem equorum ante omnia hoc vitium et hanc infirmitatem observare convenit. multi enim de opisthotonis multa dixerunt nescientes, quibus ex causis opisthotoni fiant, nec intellegentes signa aegritudinis qualia sunt. quod nos multo labore diutissime signa morbi huius quaerendo invenimus. quae sunt talia. collum extensum est nec incurvari potest, caput non dissimile, aures rigidae nec flecti possunt, oculi minores, ossa
ipsa tensa et rigida, labra adaeque gravia, nec aperire os aut oscitari potest, sed nec potum aut cibum sumit civiliter et cauda ipsius erecta est nec
in facie vel pellis
se incurvare potest aut de latere inspicere, gressus ipsos sine disciplina ponit, pedes posteriores prioribus super-

20

25

impdnit

sic

ut ungues rigore ipso trahat, priores pedes

5 defraglantia 6 allii gkoqoGHOQodcov xscpciAcov ovyniug Svo 9 pandij spandi JB 8 horthogyllos orthogylli spanditi 14 Absyrti 15 omnia] omis 18 intelligentes 24 Sarch.
1
||

medicamine

2 hedere

dcov nscpodcov ovyylus $'

||

||

[|

(|

||

||

||

||

oscitaueri

os aut oscitari] os aut JR

os aut

Politianus


flectere

87

non potest et omnia membra ipsius tensa sunt in posteriorem partem, et aut nunquam excutit se aut in priorem partem procedit, sed retro in difficile, et nec
se
5 se

ipsum

recidit.

hi

et

difficile

urinam faciunt

et

cum

proiecerint et rursus levare voluerint, de posterioribus se difficile elevant, sed a renibus subsidunt, unde et nomen

opisthotoni tractum

est.

est,
10

Curari autem eiusmodi genus passionis hieme difficile aestate si diligentior fueris obtinebis sic ut ante unc-

tionibus utaris his: adipes porcinas, resinam terebinthinam, ceram, piper tritum, haec omnia oleo misces. multi ervo
cocto cum aqua caput fovent, idem et hordeo faciunt. multi in stercore obruunt animal quod patitur, id est aut equum aut mulam, aut in calida harena idem faciunt. facit etiam et haec potio: piperis grana X, cedriae ut supra pondus, nitri blyir\v unam, onov K.vor\vai%ov xvd[iov [liys&og, haec omnia terito singula et in unum misceto, addito et olei hem. et vini summi sext., multi etiam hoc prodesse inde bis in die potionas. dixerunt bubulum recentem per cornu in sanguinem fauces infundere. sane si sanguis ad horam non fuerit
,

15

20

inventus, Ufictvcoxov oXkccq tres, sales ipsius ponderis cum vino dabis. haec multi et magni viri prodesse dixemnt, nos et consuetudine et usu potius haec profuisse et prod25 esse

memoramus: prinae scrp. XVI,

cedrini

adipis porcinae scrp. resinae terebinthinae

XVI,
scrp.

adipis

caolei

mi,

hem., olei cibarii sext. TTTT: haec omnia misceto in aqua, in qua nitrum et sales fuerint cocti, sinhoc calido medicamine ungimus aegrum guli VHI.
6 se] sed
||

tractum
|| ||

scripsi:

tretum
||

sive
||

cretum

'creaj

tum Sarchiani
herbo cotto
[|

||

8 hyeme 12 horde

VNA" nitrio Polit. sic nitri 6Xv.r\v

17 oleo
||

AKHM

TIOYKYPHNAT KYAMOY Mr0OC (correx.

unam onov
y.vQr\vavov Hvdpov {isys&og) sales (Politianus in margine
||

11 piperis triti 10 terebentinam 16 pondis (aut pondus) 14 callida

22
||

AIBANGOTOYTOACT
|

HP

24 usu potius] Xipavmxov) Sarch. 26 terebentine scrp. 27 cibari hec 28 sale |

||
|

usui

pot
|

usu

1111] sext. IIII

||

potissimum
yQafifiaxa d'

||

29 hic

egrum


pecus,
et

88

per nares infundimus eiusmodi curam: adipis porcinae quantum aestimaveris cum oleo et vino et melle ferveant simul, et uteris. frequenter et medicamine usi sumus in ipsa curatione diu fiSslliov malagma: solvis in
carbonibus oleo

cum

cervice

et

communi vel cyprino omne corpus foveto.

et inde

caput omne

cooperimus sagis et in sole calido tripodo usque ad sudorem, sudorem sabanis detergentes diligenter, et rursus ipso medicamine suprascripto corpus ungimus et pasci permittimus. haec facientes cotidie,

post hanc curam sedentes exercemus

10

usque cum et curam sentiat, et ceteros cibos iam adsuetos praebemus miscentes sane hordeo et ciceris aliquantulum, potum cum vino praebebimus. hieme sane stabuletur
calido loco, unctionibus quam calidissimis utatur. prodest et eundem ungi pice liquida cum oleo et exerceri, sicuti
15

supra scriptum

est, sic

cum

sudaverit.

in

tamen ne pix multa corium laedat, ipsa autem necessitate passionis sanest.

guinem detrahere
270 minus
valebit.

inutile

multi

cauteriis

utuntur:
in itinere
20

etsi evaserit cauteriatus, inutilis viribus erit et

Ostendam sane quibus ex causis aegritudo

ex aliqua causa de priori pede claudicaverit et cogitur aut currere aut ambulare et propter hoc sudaverit, consequenter aegritudo suprascripta subsequitur; aut hieme cum sudans de itinere aut exercitatione sub divo in frigore aut in loco frigido aut umecto steterit aut in marmorato aut in tesiter facit et

contrahitur: nimio sole

cum

cum

25

sellato,

vel

frigore

maxillae

obstupuerint et cibum non

laeserit et post curam ipsius ceperint; armi diu aut dormiverit aut in ipso armo iacuerit, eadem
et si forte

armum

271

subsequuntur. haec sunt quae opisthotonum faciunt. Ad opisthotonos Eubuli, quod est vitium nervorum, qui retro trahunt. sanguinem de cervice detrahe et aut in balneo sudet aut unctionibus iis curato, quae cale4 curatio &I&BA&6MIOY 5 ciprino 13 pre14 prodeest 15 exerceris 161edat 18 cauatsi Sarch. cautheritus 24 hyeme 19 etsi] Et si theriis 25 sud diuo 26 teesalato 28 leserit 30 que 33 his que
2 estimaueris
[| ]|
|l ||

30

bebimus hyeme
|| ||

[|

[|

||

''

||

||

||

|j

89

faciant corpus; inde bacas lauri cum nitro et lacte caprino decocto cum melle et ruta et pipere albo et cum suo sanguine potionabis.
5

Item ad opisthotonos, Emeriti. ante omnia cauteriari 272 oportet et prosunt calidae potiones, aut laser aut cymi-

num

io

aut anethum aut alium aut bacae lauri horum quodcotidie cum vino datum perducit ad sanitatem. Item unctio Optati ad curam suprascriptam. cerae273 lib. resinae medullae cer1111, opopanacis II, vinae 1111: II, olei styracini III, olei laurini haec omnia decoque et in sole aut in loco calido utere. Item alia unctio Emeriti. cerae lib. et picis liquidae 274 lib., opopanacis lib., olei boni sext: haec omnia decoquis
:

cumque
,

et
15

postquam decoxeris, iunge aceti quod sufficit. Item alia. bacae lauri sext., cymini sext, sulphuris 275

vivi

m,

galbani

m,

resinae

<(

F>,

olei sext. II:

haec decoques et

sic uteris.

XVm. De
20

dentibus

asinus

Equus habet dentes XXVIII, 276 XXXII, asina XXV, aries XXHII, verbex XXIII, ovis XXI, hircus XXV, capran. XVmi, taurus XXVI,

omnium ait XLH, equa XXX VI, mula

vacca
n.

bos castratus
5.

XXim,

XXllII,

honfo

masculus

25

XXXII, spado n. XXVIHI, mulier n. XXX. Pondera sane Attica nostratibus ita comparantur, ut277 cotula olei ponderis sit dragma una sit scrp. s, scrip. VII s, id est cyathi VI s; obolos Atticos sextarius

m
||

dragmae est
9 apopaallium bace 5 callide 6 anetum 16 10 storacini 14 unge 15 baca 13 ypopanacis addidi ex 17 hec 24 nostratibus Sarchiani: monstran<^ ^> tibus 27 dragma

4 cautheriri
|J

||

||

nacis

||

||

||

||

|j

[|

||

90

XVmi. Praecantatio ad equos hordiatos

tortionem, Apsyrti apopiras
2^8
ait.

sive ad

Equus
indit.

aeluris florinacus orcus cognatos orcus orco

pedem

vidi
si

non nego pedem

orco, si tortionatus, si hor-

diatus,
si

lassus, si calcatus, si vermigeratus, si vulneratus,

marmoratus, si roboratus, si equus non poterit esse. nocivum quia video orcum, his carminibus istis equis dabo. remedium. hoc carmen in aurem dextram equo dices: c semel natus, semel remediatus' et spuis in aurem: remediasti,
si

frequenter incantaveris.

XX. PELAGONIVS FALEKIO SVO AIT De mnris aranei morsu vel de percussu phalan-

gionis aut viperae morsu.

279

Mus araneus perniciem quam tulerit suo corpore luit. nam animal ipsum oleo mersum necatur et cum imputruerit, conteritur eoque medicamine muris aranei inlinis ; vel si id non est,

15

quandoque morsum

cyminum

conteritur

eoque additur exiguum picis liquidae <^et)> axungiae, ut lentorem malagmatis habeat: impositum perniciem submovet. vel si antequam tumor discutiatur, in suppurationem converterit, optimum est ignea lamina collectum resecare
et quicquid
vitiosi

20

est

inurere

atque

pice

liquida

cum

oleo linire.

280

Est etiam praesens remedium, ne equus morsu muris aranei contingatur. animal vivum creta figulari circumdatur, quae cum induruerit, collo pecoris suspenditur. ea
res

25

281

innoxium pecus a morsu muris aranei praebet. Item ad morsum muris aranei. mus araneus quanto
(j
||
|

1 precantatio 2 absyrti 4 no nego ordiatus 7 nocivum quia vidi (vel video) orcum his Buecheler Mus. Bhen. 45, 333: 12 palangionis Noctuu quia uideor cu iis 13 uipere 15 im24 presens 25 circundatur que 27 putauerit 18 liquide
||

||

||

||

||

j|

[|

||

prebet

maior

91

est, tanto maiores imprimit morsus, quanto minor momorderit, tanto facilius curatur. his autem omnibus peior est morsus praegnantis muris et manifestus est; qui tamen facile intelleguntur, si maior tumor in corpore equi appareat. hoc modo succurrendum esse certissimum est: alio trito cum nitro aut, si nitrum non fuerit, sale et cymino tumores et morsus suprascriptos confricabis. si autem tumores inruperint vulnera, posca eadem vulnera diluis et hordeum combustum et in cinerem redactum

10

vulneribus spargis et nihil aliud feceris, quia magis increscunt vulnera, si alio medicamine curaveris. potionem

sane anethum tritum

Item
15

si

cum cedria et cum vino dabis. equum phalangio percusserit piperis

pyrethri sem., uvae silvaticae vino faucibus infundito.

282

singula

terito,

cum

aut mus araneus mo- 283 terram formicarum cum vino faucibus morderit, prodest infundere aut ipsa vulnera confricare. sed et verba reli-

Item

si

vipera aut phalangio

20

giosa non desint. nam Sol peculiariter dominus invocatus ad medelam adest. quem hoc modo,

equorum

cum

ter-

ram talparum

coeperis tollere, invocabis: ictu, Sol divine

tantum mihi abalienasti. hoc dices et suprascriptam medelam faucibus infunde. Item si equum in itinere, ubi desunt necessaria, vipera 284
calide et frigide,
25

percusserit, veteris per

prodest piperis grana XXX cum sext. vini cornu faucibus infundere, aut herbam thy-

mum
so

tritam et datam

cum

vino prodesse

adseverant.

Item si mus araneus equum momorderit, malvam 285 contusam imponito. Item si equus aut vipera aut ab aliquo noxio ani- 286 mali fuerit percussus, sic curabis: ervi radicem conterito

3 pregnantis 4 intelliguntur 6 allio 8 si at ut umo12 anetum 14 sem.] 9 diluisset 13 spalangio 20 medellam 21 talparum] 16 spalangio yo as' yo c' 23 medellam 29 conptalparum diuin callidg et frigid^ tunsam 30 aut vipera] an a vipera? 31 herbi
res

||

||

||

J|

H
||

||

||

||

||

||

j|

|j

[|

(|


et in

92

vino veteri impones.

locis

oleo

infundito

et

cum

sane

hirundinis

pullos

ore

dissipatos

est, admoveto et locis ipsis impone.

ipsum nidum cum

quibus percussus vino veteri tritum

XXI.

Potiones vel curae ad colicos vel ad eos qui a faeno malo laeduntur.

PELAGONIVS LVCILIO SVO AIT

287

Colicorum signa non omnibus nota sunt, quia non est passio a ceteris, qui intrinsecus aliquid dolent, nisi quia maiora tormenta et crebriora in colicis, quam in cardiacis aut in tortionantibus reperimus: cuius haec signa frequenter agnovimus. primum cum stat, repente concidit, ut adreptum putes; deinde si satis suspensus fuerit, statim subsequitur dolor et iacet nonnundissimilis

10

cum frigidam acceperit aquam, tremit, sudat, 15 aestuat dolore nimio. cui succurrendum hac potione Celsus iubet. 288 Compositio ad colicos. asari Pontici petroselini ,

quam

et

anhelat,

anethi minis chamaepityis rutae acapni

,

feniculi

seminis
,

piperis

nigri

abrotoni

scrip. III,

ligustici

II,
,

marrubii

centaurii se-

20

sem.

apii

eupatorii scrip. IJII, pulei , seminis zingiberis semun-

ciam, mellis optimi p. II; mel despumas, illa omnia contundis et cernis et melli miscebis, deinde instar magnitudinis nucis Abellanae cum aquae tepidae sext. dabis: 25
certissima medela
est.

sane

si

dolor perseveraverit, feniculi

trita

seminis

coclearia

quinque

bene

cum

vini

sinceri

sed cibarii sext. dabis.

2 hyrundinis 5 cholicos 6 feno mala leduntur 10 maior 11 repperimus 12 hec cum stat Sarchiani: con18 colichosas ari 19 qsov Hovxmov yo u marrubi 20 aneti tistisqscoq (leXccvog yo a scrip. III]
||
||

||

cholicis stat

||

||

||

HP
|

HPM

||

||

yQd[i[i<x sv

HP

centauri seis
|

zingiberis

medella

||

iyyi$sQsa>Q xb 7][ii6v 27 clocliaria sinceris s; cibabis

|

semen

||

21 cameprtis

HP
|

silpotorium 25 tepide
||

||

||

22 26

Item
turis

93

289

simul

clari mellis coclearia quattuor, pollinis aceti coclearia quinque, vini veteris hem.: haec deteris et dividis potionem ipsam in tres partes

aliud.

et per triduum non per cornu, 5 et deambulet sago coopertus.

sed de

ore

in

os

deicis

Item

aliud, Emeriti.

pulli pelliculam suspensam vino et pipere dabis.

piperis pro modo et de ventre 290 fumo siccabis et tritam cum

Equum
10 erit

a faeno
et

incertis

malo laesum sic intelleges: oculis 291 semper micantibus, gradum habebit in-

certum. huic sanguis de matrice detrahendus et debrachiolandus est et potionandus caricis cum vino decoctis. hor-

deum tamen non

uteris

dabis,

sed

potionem duplicem,

et

iis

quae urinam moveant.

15

XXII.

De caudae mobilitate.

20

Si equus nimium mobilem habuerit caudam, partem292 superiorem caudae ad vertebram incidito usque ad mediam commissuram, sed ne praecidas curato. vulnus sanum cum fuerit, caudam habebit stabilem atque erectam. ii autem, qui eiusmodi caudas habuerint, plerumque in proba

recusantur.
Si equo cauda defluere coeperit,
et
cito
lini

faeni
et

Graeci
cotidie

semen293
lavato:

quod sufficit vino cauda crescit.

decoquito

25

XXIII.

Medicamina ad robur.

erit, signa haec erunt:294 crura inter se complicabit, erunt umeri et cervix usque caput rigida, erunt oculi lacrimantes, sed et caudam rigisi

Kobur

in posteriore parte

1 clocliaria

KccnnccQsais
||

MP

pollinem thuris
9 feno
|

||

6 piperis]
||

xcc7Zqscqs
||

||

lesum

intelligis

17 caude 18 precidas 19 hi probai? improbi Sarch. 22ceperitfenigreci

||
||
\\

13 his 14 que | 20 in proba Buecheler: in||

25MEDICAMINE


dam
habebit.

94

medelis his utere. cervices et lumbos urito ad crura, deinde clauso stabuletur calidissime, ita usque deinde loco supraut et carbones sine fumo ponantur.
scripto sale et oleo. perungito per dies septem; inde cum usta ceciderint, lavato lotio humano et aqua tepida foveto et pro cibo dato frondem ficulneam et hordei quam plurimum et triticum aqua maceratum, calidamque praebere debes ut bibat.
5

295

Aliud.
piperis albi

ante

omnia loco calido

stet

et

his

utatur:

scrip. II, piperis

longi scrip. II,

murrae scrip., haec terito omnia et potionem dato per os cum oleo et vino. Item aliud. si haec defuerint, farinam triticeam aqua 296
frigida
diluito

croci scrp., io pastillum facito et

et

offulas
ita

facito

et

dato ieiuno;

aquam
febriat, 15

moderatam praebeto,
scriptum.

ut

sitiat,

ut

si

potest,

quia interventu febriculae dissolvitur omne vitium suprainde dato fabam solidam; si non habueris, dato

tisanam; si horum nihil profuerit, necessitate cogente circum auriculas urito et collum transversis cauteriis. Item alia ad frigus vel ad robur unctio. cerae iib. , 297
resinae

terebinthinae

llll, bacae lauri seopus fuerit: haec in unum decoquito in aqua et inde aut in sole calido aut in balneo perfricetur usque ad sanitatem.

dullae

cervinae

VIII,

<^opopanacis

II,

styracis

20

II,^>

me-

lib.,

olei

laurini

prout

25

298 299
cis

Ad eundem morbum.
quod
sufficit.

turis pollinis selib., vini veteris

Ad eundem morbum
III,

gentianae

potio.

opopanacis
croci

III,

mannae

II,

II,

styravini ve30

teris

quod

sufficit,

simul dato.

curabis.

300

Potio ad robur.

picis liquidae

II,

bacarum

lauri

2 callidissime 5 usta] ista 7 pre6 ficurneam litio 9 ante omis bere 14 offalas 15 ut si] fortasse et callido si 19 Auriculas uriculas cautheriis 21 terebentinae opopaII addidi ex Vegetio nacis 22 bacas {an bacarum?) 23 lau26 pollinem 28 ypopanacis storacis rini] urini JR irini Veg.
||

||

||

||

||

||

||

\\

||

||

||


lib.
,

95

nitri

turis pollinis

panacis radicis

vini

sext. II,

olei sext.:

haec omnia

trita vino

et oleo miscebis

et dabis.

Item
5 lib.,

nitri

alia potio ad I, turis

eandem passionem. baearum lauri301

,

silis

Gallici

petroselini.

haec omnia contusa et cribrata vino et oleo temperabis tepidamque potionem faucibus infunde; et unctionem facies huiusmodi: bacarum lauri lib. II, picis liquidae lib.,
panacis
10 sext. II,

radicis
olei

I,

turis

pollinis

selib.,

vini

veteris

si

haec permixta sole tepido perungito. nihil profuerit, caput adurito et pelle lanata caput consext.:

tegito.

XXini. Ad eos qui sanguinem meiant aut cacant aut per nares emittunt aut vomunt aut si san15

guis nimius per

venam percussam
tineri non potest.

exierit et con-

PELAGONIVS AKZYGIO SVO

Frequenter equos, etiam cum sani sunt, nimius san- B02 interdum enim cum copia sanguinis erit quacunque, erumpit et profluit, quod ut ne accidat in generoso custodiemus; frequentius etiam attenuati et miseri equi urina sanguis est: sed hic aut nimio ascensu aut labore ponderis aut itineris, ille otio et nimia pinguedine.
guis nocet.

20

quod cum
25

acciderit, his curari convenit.

si

otiosus equus

aut pinguis urinam sanguinem fecerit, sanguis de matrice detrahendus est et potionandus est lacte caprino, amulo, ovis III et herbae urceolariae suco, attenuato

autem sanguinem detrahere contrarium

est.

1 lib.] yo cc' panacis radicis

M
]
||

nitri

vitgov hcctqovmlov yo

c'

ypopanacis radicem

\\

2 trita] ita
||

polline
'AQ6iyi<p

6 lib.] yo s' 17 ARZIGIO 10 permista 18 equos] equis Sarchiani

||
||

7t&vuy.o<s

Qifrg yo
9 radice

\\

6 cotunsa

aqaincp

||

uqgitkq
||

||

23 pinguidine

27 or-

ciolariae


303

96

tracanthi sem. in vino

Item potio ad ipsos certissima.

infundes, opii scrp. IIII, styracis scrp. III, nucleos pineos CCX: haec simul deteris diutissime et magnitudinem nucis Abellanae cum vini sext. per cornu faucibus
infundes per dies septem. hoc etiam et hominibus prodest fabae magnitudinem cum ovo dedisse.
5

304

Item

si

sanguinem
dare

cum
305 306

vino
si

reiecerit, prodest genestae sucum aut porri sucum <^cum^> lixivo et oleo
io

faucibus infundere.

Item combures

sanguis per nares fluxerit, linteolum et lanam

et per fistellam in nares exsufflas. Si equis spuma per os fluxerit cibique fastidium sus-

tinuerint, rosmarinum in addito et folia lentisci.

aqua infunde
^si

et inde os foveto,
15

307

sanguis per nares fluxerit, periculum adfert; quod reprimitur infuso naribus viridis
coriandri suco.
eos qui sanguinem meiant aut cacant, Flori. sande palato mittendus est et asphodeli radicem cum guis
vini sucidi sext. II deteris diligenter et farinam triticeam diligenter cernis, rossyriacum in aqua diu decoquis et commixta omnia diligenter per os faucibus infundes; sane non multum ambulet. praeterea ventrem aqua et nitro perfundis, similiter et faenum et hordeum. rursus
si per nares fluit sanguis, aqua satis frigida caput ipsius fovebis adiuncto in aqua modico sale.

Item aliud Columellae.

308

Ad

20

25

309

Item ad eos qui sanguinem vomunt. absinthium, spicam nardi in caccabo novo in aqua decoques et potionas.
Item si sanguis nimius per venam percussam perruperit. osticinum conterito minute et apponito in plagam; aut
si
30

310

defuerit, stercus ipsius equi fluentibus venis admoveto, aut si perseveraverit, urito subtiliter propter nervos.

2 6tQ0$tXia ccql&p&v t|3' 7 rei6tQ0iXva aqL^fiob l@ cerit prodeest geneste 12 equos spumam per os luxerint (for~ tasse spumae 19 asfodeli 23 prefluxerint) (17 coliandri
|j

||

||

|J

terea

||

24 fenum

||

30 hosticinum

minute

aut]

au


fluit,

97

est.

Item aliter. floccum tomenti intinctum oleo venae 311 admoveto aut assem ligneum in vena, de qua sanguis
deponis et ligas.
praesens remedium

XXV.
5

De vulneribus
ulcus
erit,

vel de emplastris.

Si
nitro
uteris.

in

dorso

tithymallum

cum

melle

et312

uvaque passa simul

si

levigatis et ervo molito, mixtis

Item

vulneribus pili nati fuerint et cicatricem coire313

non
10

siverint,

in

aceto

<cum^>

cancrum et uvam passam silvaticam, levigata fervescant et ulceri imponito; vel rossyriacum satureia et sale hammoniaco simul levigato et
prodest.

melle mixto decoquito.

turis scrp., aluminis314 scrp., sevi bubuli scrp. VIII, olei cedrini acetabulum, 15 olei communis hem. dimidiam, cerae quod sufncit. sane

Medicamina ad omnia vulnera.

cum
nitro

crusta cauterii ceciderint, tithymallum cum melle et unguis; si autem citius vulnus sanare volueris,

20

chamaeleontis radicinam combustam vulneribus sparges. si vulnus putruerit, hellebori nigri scrp. II teris et cum oleo cedrino uteris.

Ad omnia
cribrato; ante verem mitte.

vulnera.

ervum siccum

frigito

et

tunsum315
sic

tamen

calida

vulnera fomenta et

pul-

Ad omnem tumorem.
25

cretam cimoliam, <^oleum)> Hi- 316

IIII, bulbos simul misce et tumentibus locis admoveto. si hiems fuerit, calidum imponito, si aestas, frigidum. Si equus vulnus chironium habuerit, sic curabis: bras-317

spanum cum

aceto permisce, turis pollinis

tritos, cocleas tritas

sicae aridae radicem,

3 depones

cupressi pilulas,

porrum sectivum,

ligans

||

tritum allium Sarchiani

16 crusta cauteri bori 21 herbum
||
|

||

5 dorsum tithymallum] Titii Malliu 6 herbo mistis 9 sinerent 12 misto

|

B
!:

||

[|

||

19 MelleTitu Malliu 18 chameleontis 24 <oleum> Hispanum] hispanam iXaicp

|| ||

eitavc*

EP

||

27 hiemps

callidum

||

28 huit

||

29 aride
7

Ihm, Pelagonius.


neribus imponito. 818 Malagma. cerae
p. III,

98

et

auripigmentum melle decoquito

lib. <^III>,
lib. III:

omnia permixta vullib. III,

resinae frictae

olei

omniapariterpermixta, uteris. ad combusturam. corticem mali aqua coquis 5 319 Malagma et imponis: miraberis. 320 Compositio malagmae. cerae Punicae VI, iunipiri nigri IIH, picis durae lib., bacarum lauri IIII, resinae frixae laseris VI, piperis II, turis masII: baec omnia io culi VH, olei cyprini II, olei puri

spumae argenti

cocta in aqua frigida coire patieris,

ceroti fuerit factum, articulo imponis.

et

cum

in

modum
cerae
15 III,

321
lib.,

Malagma ad nervorum dolorem

medullae
cervinae

VI,

vel

tumorem.

murrae

III,

pulveris

322

mixta coquis et uteris. Causticum calidum. spumae argenti lib., nitri hammoniaci VI, misy III, lepidae Cypriae
cocliaria II pariter

resinae frictae

sae

VI, cerae

lib.,

aeris usti

VI,
cerus-

III,

VI,

olei sext.

323

Compositio caustici.
<(lib.^>,

resinae

nacis
vivi

murrae troglitis guttae hammoniacae <( )>, turis masculi bituminis Afri cerae styracis , , medullae cervinae lib., II, colophonii II, hyssopi ,
,

lib.,

picis durae lib., resinae frictae 20 scabialis lib., picis Brittiae <Jib.^>, opopacastorei galbani propolis sulphuris , , ,

panacis radicis

<^

25

]>:

haec omnia mollissimis carbonibus

decoquis et

cum

necesse fuerit uteris.

324

Compositio traumatica ad omnem apertam ungulam confirmandam. chalciten, aloen, misy, aeruginem, aes ustum: haec tunsa melle permisces et aceto temperabis.
fricte auripimtu permista 3 <III> restitui ex 4 permista 8 dure 9 frixe 14 myrrg 17 hammoniachi mysi Cypriae] ciprini 18 resine aerisustij aesisti||20 dure 21 ypopanacis 22 ^popolis 23 gutte mirre 2icc6(pdXtqv 'lovdccXnriQ 7 * thqqov yo ?g 25 ysopi colofoni 26 1 radicem 27 decoqueris 28 apertam (er litt. delevit Polit.) Sarchiani; aperti 29 calciten misy] nisi gsusti
1

30

cccpqag

HP
j

||

HP
||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

HP

||

||

||

||

||

Item
alia.

99
,

quod sufficit; mel325 aeruginem mittis

mellis

aeruginis

decoquis et cum frigidum fuerit, tunc ei et acetum modice et sic imponis.

5 lib.

Malagma. cerae lib. III, olei p. III, spumae argenti326 III: omnia pariter permixta, uteris.
Pastilli

ad omne genus valetudinis. iris Illyricae aristolochiae longae X gentianae argivi murrae
pulveris cicerculae

Indicae
10

^
,

petroselini

abrotoni
,

crocomagmae < ^>, seminis apii haec omnia tunsa

,

hyssopi

,327

ari Gallici

spicae turbisci ,
,

et cri-

vino et melle et piperis granis L, dabis singulis animalibus terna cocliaria per triduum. Ad ulcus omne medicamentum. murrae ( )> II, mellis 328
brata
15

cum

II, absinthium tundito, oleum et ceram coquito; cum coxeris, frigidum fiat et sic absinthium mitte et subigito, ut ceteris misceatur, in panno

cyathos II, absinthii

impone per triduum et dolori satis prodest. Anacollema ad articulos et ad gambas et ad

galbani
20
lib.,

bricae
tae

lib.,

aquatilia. styracis lib., bidellae lib., meconii lib., ruresinae terebinthinae lib., simulae p. IIII, men-

329

selib.:

haec

decocta

et

tepida

suprascriptis

vitiis

alligato.

Anacollema ad armos.
rubricae Afrae
25 n.

croci selib., turis pollinis selib.,

floris

330

selib.,

XX,

cocleas Afras

siliginis n. XX,

hem.

bulbos Afros

mentae
sufficit

selib.:

haec omnia

contundes et
rubricae

cum

aceto

quod

temperabis.

Anacollema frigidum. croci selib., turis pollinis selib., 331 selib., bulborum Afrorum selib.; coclearum Afraselib.,

rum
30

Anacollema ad armos
scrp. II,

simulae hem., mentae, aceti quod sufficit. sive ad lumbos equorum. simulae 332

turis pollinis lib.,

ova gallinacea

III,

sed

album

dinis

1 eruginis 7 louge
||

||

absetiu andito 15 absentiu 18 anacollem cambas 19Delle rubice 20 terebintinae 23 anacollem||24 flos 27 Aoacollum Afrigidiu 28rubic bulbos afras <h&v xk 30 anacolles 31 lib.] yo cc' cocleas afras
ciivQvrjs

yo s'
|

M
|

2 eruginem 4 spame 6 permista 6 ualitu10 api 13 myrr 8 ysopi 9 crocidragma

|| j| ||

||

||

||

||

||

14 absinthi
||

||

||

||

||

||

||

|j

||

HP
|

333

100

de ovis proicito et cetera aceto subigito et facito tractam et sic utere aut in armo aut in lumbis.
sinCompositio liparae. cerussae, spumae argenti gulas et oleum et vinum quod sufficit et ita ut singula diligenter teras. facit et ad colla et ad vulnera supplenda,
si

caro defuerit.
id
est

334

Ad vulnera Campanam cum

ad scabiem clausam.
decoquis,

aeruginem
vi-

aceto

quamdiu spis<(sum

deris^>, et teris diligenter et uteris.

335

Ad vulnera sordida, quae pataginant. alumen, sed scissum, cum melle decoquis ad lentos carbones et vulneribus imponis et cum coquis, ne ebulliat observabis. 336 "VTEII, Emplastrum viride. cerae lib., olei cyprini
olei

io

m, aeruginis
turis pollinis

myrtini p. II

anserinae s., adipis II, oesypi III, resinae terebinthinae galbani

II, II,
15

II:

haec omnia in caccabo decoques et

duritias.

cum
337

necesse fuerit uteris.

Fomentatio ad omnes tumores sive

vino decoquis et conteris cum axungia et sic uteris, aut herbam Sabinam tritam cum rosacio decoque.

338
o

Compositio emplastri.
p.

m,
o

aeris usti p. III,

000
nitri po. IIII,
p. III,

hibiscum
20

bituminis Iudaici
p. II,

cymini

feclae

nitri
lib.,

floris p. II, aeris floris o

lib.,

silphii lib.,

sulphuris vivi

axungiae

p. II.

339

Emplastrum
selb.,

alio

genere.
nitri

aemginis
salis

selib.

aeris

usti

25

feclae

selb.,

selib.,

hammoniaci
selib.,

selib.,

veratri nigri selib., bituminis selib., axungiae

chal-

canthi selib.

dxQoc

yideris]

fractam 7 eruginem 8 quamdiu spissum 13 cere 12 inponis dinespis (aut diuespis) 14 oesypi] isopi ofevnov 15 eruginis terebentinae II 21 iudeici 17 polline 22 uXsvqov tb kqhovv aesistis cumini 23 flos flos silpi 24 axungie 25 eruginis aesisti 26 nitii] vltqov HZKccvfievov 27 uerati axungia selib. calcanti a^ovyyCov ICtquv [iCav %uX$a1
||

dvo

||

||

quam

II

B B

HP
|

||

||

||

HP
||

||

|[

||

||

vr\q

HP

||

PH HP

||

||


aeruginis
feclae selib.
[

101

selib.,

Compositio emplastri. cadmiae <selib.)>, aeris usti selib., bituminis Iudaici selib., veratri nigri

340

selib.,

VIII], salis

hammoniaci

selib., nitri selib.,

axungiae selib. Emplastri compositio. rhododaphnes bituminis selib. II, sulphuris vivi

selib.,

feclae selib., 341 selib., aeris usti

selib., o

selib.,

aphronitri floris selib., nitri floris

o
selib.,

axungiae

selib., euphorbii vettonicae lib.,

10

hyssopi p. V, gentianae p. II, herbae panacis radicis selib., marrubii Pontici

o

aristolochiae rotundae selib., styracis p.II, opopanacis Afrae selib., trixaginis selib., mtae silvaticae seminis selib., petroselini Macedonici selib., acori Pontici
selib., costi selib.,

o
selib.,

mellis p.

HH.

15

Medicaminis traumatici compositio. chalcitis lib., misy342 lib., aeruginis III, stercoris columbini lib., aceti scrp. II,
mellis

Jill.

decoquis et

sic uteris.
floris

Traumaticum aromaticum.
terebinthinae
p. II,
20
lib.,

spumae

p. II, resinae

343

galbani resinae Colophoniae

lib., lib.,

lib.,

turis pollinis p. II, violae

p. II,

styracis p. II, opopanacis

s.

propolis

misy

lib.,

visci lib.

Compositio spodii. auripigmenti hem., calcis vivae chartae combustae quod satis erit.

V, 344
1,

Compositio liparae. spumae argenti

vini sext.
25
s.,

olei lib.

et

VI, cerussae

345

III.

Item
masculi,

aliter.

spumae
croci
et

olei,

argenti, cerussae partem, turis346 mellis boni: omnia cum aequo

modo
1

conteris.

3 hamocamniae aesitii 2 eruginis iudeiei uerati 6 4 axungia 5 rododafnis feclae] fiscle. sive fifcl sulphur vivum aesitii 7 afronitri 8 euforuii isopi 9 vectonicae pannacis radicem marrubi 11 ypopanacis trexogo12 machedonici nis 14 chalchitis mysi 15 eruginis 17 flori spume 18 terebentinae 19 stiracis ypopanacis 20 mysi 21
||
| |

||

niaci

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

auripigmetis

hem

||

22 carthg cobust

||

23 spume

XXVI.
847

102

Medicamina ad scabiem quaecumque

pecore nasci potest.

Pecus cum scabiaverit, non statim curari debet, ne res periculo superveniatur et in morbum se convertat.
postea sane cum iam eruperit scabies, sanguinabis eum iuxta genua et de coxis vel de gambis et sic uteris isto
5

et sulphur vivum et picem liquidam Graeci dicunt yloibv itaidi6v 9 haec quod butyrum omnia aequis ponderibus simul deteris et inde totum corcod.Bpus perlinas. sane diutissime teris et bene, et sic [flinas

medicamine: asphaltum
et et

io

in sole.

348

Aliud. acetum acre %a\ yloibv itmhi%6v et picis liquidae

modicum
peniculum

et cedriam,

in fuste ligato et sic linas

omnia simul decoque et cum fervet, totum corpus. sane

15

prius lotio humano calidam commisces et inde, priusquam inducas medicamentum, lavas corpus pecori et sic ungues
in sole.

349

Aliud.

asphaltum

et

sulphur

adiunges

olei

modicum
sulphur

et perungues.

aequaliter conteris et sane in sole ungatur.

et cera aequaliter 20 et omnia

350

Aliud.
resolvis
et

adipem porcinam cum pice

351

supradicta Aliud.

cum oleo calido deteris commisces et cum calet perungues.

adipis porcinae libram, cerae semunciam, sul-

bis

4 periculoso preueniatur 5 eum] fortasse equum 6 iam7 asphaltum at] asf B l asfaltu e Politianus in margine 8 TdYONTTAIdlKON (pratterea in marg. manu Politiani TdYONnA^AKON) 10 linias B 12 aliud] ad scabiem B xal
||
||

||

|j

||

||

(ultima littera N potius yloibv ncudiy.6v] RdlTdYUNITIdldN KAITAYONquam U, Eichenfeldius legerat raitayuniti . .) 14 et] ferbet 13 cedriae TTAIdlKON decoquis sane lotio humano calido priusquam om. linas] udas sulfur 18 asfaltum ind. med. 16 unges equasane et un19 perunges liter conteris et] et om. 21 soet om. 20 aliud] item equaliter gatur om. 22 supra adiuncta luis teres sulfur callido 23 aliud] ad scabiem perungues] inlinas uel perungis
.

\\

B
||

||

||

BB
\

||

B B
\

||

\\

||

||

B B

phuris

103

picis

II, bituminis

olei selibram,

liquidae

cyathos mi: quae conterenda sunt conterito et permisceto Bf.S7' omnia et coquito ITet ita perunguitoT]. Item aliud. cerae selib., adipis porcinae lib., picis352
5 liquidae cyathos 1111, olei selib., sulphuris II, bituminis : haec coquito et equum perfricato, usque dum sanguis exierit. inde perunguito semel in die.

Item
io

ITaliud.

lotii

veteris

faecis

scrip.

suilli selib.,

faecis olei

liquidae cyathos III: et calido loco perunguito

heminam, sulphuris III, haec omnia coquito, ut liquida

I,

stercoris353
picis
sint,

equum semel
II,

in

die

usque ad
cerae 354

sanitatem.

Item
lib.,

aliud.

bituminis p.
selib.

sulphuris vivi
et

selib.,

turis

mannae
bullierit

teris

commisces in oleo, in

15

quo ante

lido ungues. sine sole nec effectum.

anchusae fasciculus unus, et sole canon habet medicamentum virtutem

Item

aliud.

in stabulo

spica nigra contundes et misces olei cyprini 20 et tepidum sole calido perungues.

hordeum quod nascitur quasi355 quod sufficit,

25

Item aliud. ranas in aqua coques et colliges unctum356 ipsarum et commiscesl lenticulam et adipem et oleum et tepefactum perungis. Ad scabiem. cucumeris silvatici radices lavas et pinsas 357 et in caccabo novo cum oleo quantum sufficit decoquis
et uteris.

Item

aliter.

sulphur

cum vino candido decoques et

uteris.

358

adipis porcinae libram] adipes porcinos libra

om.

gues

3 perunB selib. B cyat. B B 4 porcine 5 cyat 8 lotei BB fa9 facies B stercus suillum B cies scrip. I B scrip. B 10 cyatos III B cyat. IIII B wafrovs TQig HP\\ sulfuris B cerae lib. turis mannae selib. 13 aliud om. B sulfuris S B 16 unom. B 14 teres B 15 ancusae fasciculum unum B 18 Item aliud] aliter B in stabulo horgis.R sine] eane si B perundeum] tibium hordeu= (m (ras.) B 20 et om. B ges B 21 aliud om. B colligis B

semunciam]

sem.
||

B
1

B B

selibram] S 352 om.

j

||

sulfuris 2 cyatos
||

B B

adipis lib.

||

bituminis
||

||

\\

||

||

||

\\

\\

\\

||


859

104

Item aliud salutare remedium in initiis adeps vituli marini, sed si iam inveteraverit, vehementioribus opus est remediis. propter quod bitumen cum sulphure et atroci pice liquida axungia veteri mixta pari pondere coquuntur

atque ea compositione curatur, ita ut prius scabies ferro 5 erasa perluatur urina hominis. 360 Item aliud. picis liquidae sext., sevi caprini p. II, cerae lib., aluminis scissi lib., sulphuris vivi lib. s.; in unum decoquis et ante equum scabie laborantem aqua
salsa lavabis.

hoc per triduum uti debebis; certum

folia

re- io

medium
361

est.

Item aliud apopiras.

coques addita pice liquida

cum

cera.

rhododaphnes cum oleo certissimum remeoccide et

dium
362
et

est.

Item ad scabiem.
in

ranam rubetam

aqua sartagine decoque eiusque pice cum melle sulphureque et vini faecibus veterrimis et stercore ovillo commixtis contra pilum fricato; vel
sulphuris, cedriae, turis pollinis, aristolochiae, nitri unciis binis in singula iumenta, picis liquidae selib., olei sext. II, 20
aceti heminis ternis concoctis contra
strigilibus

cum vino suco ungito; vel

15

aut

testis

exasperato

dines

combures

et

priusquam

pilum ungito, prius corpus equi; vel harunin favillam persolvantur

et
25

pinsas vel conteres cribroque tenui cernes ita oleo miscebis contraque pilum iumentum unguis.
sublatas

Ad lethargos. PELAGONIVS FESTIANO SVO

XXVn.
nam
Scripsisti mihi et adseverasti

equos
et

tuos gravissimo vitio vexari, frequenter iacere et semper dor-

mire

ac propterea nec cibum capere et consequenter so macilentos videri. passio haec gravis est et observanda

3 remediii 4 coguntur 6 perlauatur attroci 9 scabig 12 rododames 17 fecibus 18 comistis 19 pollinem 22 testes 24 cibroque 31 macillentos hec
|

||

||

||

Ij

||

||

||

||

||

||

ne accidat.
hibeantur.

105

medelae quas scribimus adperitissimi huiusce

artis

quae

si

evenerit,

nam hunc morbum

mulomedici lethargum
videris, facies molliter
5

appellant.

equum

si

lethargum

stabulari, ita ut paleis aut straminibus stabula consternantur, et frequenter manu exciprodest etiam et frequens deambulatio, tetur, ne dormiat. sed si ante quattuor pedes <(in^> fomentum de aceto et sale et furfuribus de tritico miseris; tunc eadem ipsa
potio,

quae

recipit in se furfures triticeos, sales et poscae

Flori.

10 sext. II,

faucibus infundatur.

Item aliud

herbam Artemisiam tunsam <^cum)> 364

oleo et modico lixivo dabis per cornu.

Item potio ad lethargos Optati.

15

primum

est

ut le-365

thargum hordeo abstineas praebendo fabae solidae sext.; tunc sanguinem de cervice detrahe, inde his medicaminibus
potionabis.
acori

Pontici

spicae nardi Indicae <^ V)>, capparis radicis V, tunsa et cribrata una miscebis et cocliaria III in sext. aquae
20

III,

calami

Syriatici

p.

V,

tepidae dabis, et cum coeperit adaquari, aquam tepidam praebebis, sed non multam ne avide bibat. sane assidue

aut flagello aut voce excitari debet, ut paulatim vitium

diligentia elimetur.

XXVIII.

Potiones (omnes) et omni tempore

necessariae.
Bf

25

fPulvis omni potioni anteferendus. gentianam, aristo-366 lochiam, murram, bacas lauri, rasuram eboris aequis ponderibus in pulverem rediges, de quo potionabis contra

omnes morbos
1

sic.

decoques in vino iunci radices et mar||

||

9 que triticeas salis 3 appellante cum 16 acori Pontici] acripontici qsov Ilovradicem 19 cepetiy.ov 17 indice p. VJ yb s' 22 diligentiae limetur 25 om**bus potionibus rit gentianae aristolochiae 26 murram] mur*** myrra rasuram uacarum rasuram eboris] rasuraebori* bacas] radiradices 27 redigis aeboris 28 sic om.

que

medell

11

iistcc

HP
B

sXcciov
|

||

HP
||

|j

||

||

||

||

cem

||

qL&s

HP

||

106

rubium, colas ipsum vinum et adiuncto pulveris cocleare uno pleno potionas per triduum. si febriunt pecora, in aqua decoquis iunci radicem et apium, colas, adiungis pulveris cocleare et mellis modicum, ut sit aqua mulsa, et sic potionas per triduum. contra venena autem pulveris

plus

quam

cocleare
id

cum
est

vini

sextario

et olei

he-

mina
367
Bf.4i'mini

deicis per

triduum!

cy absinthii Syriaci hyssopi fasciculos II, euphorbii mannae turis 1,1 zingiberis murrae herbae Sabinae turis gentianae masculi sertulae Campanae costi spicael Indicae schoenuanthus opopanahammocinnami abrotoni radicis panacis niaci seminis rutae strobilos minutos virides XXV, nuclei V, haec omnia contusa et cribrata serglycyrrhizae vabis et cum necesse fuerit vino permixta dabis. cymini Potio glutinosa. murrae 368 tracanthi VI, croci tepida cum vino dabis. Pulvis quadrigarius. acori Pontici murrae

Potio

quadrigaria

[fuettonicae lib., saxifragae petroselini , , I, iris Illyricae meliloti casiae fistulae radicis io I, ,
,

pulvis

tracanthi

folii

Ifpiperis

I,

cis

I,

is

<^

y.

II, olei

II,

II,

20

I,

III,

cocliarium unum B ipsut B adiunctum B puluere R cocliare uno B pl*num B om. B 3 decoques B radicem B radices B qiccv M appium B adiunges B 4 cocl*are B cocliare B 6 cocliare BB 5 autera] au* B at B B (snl rjfisQccs hem*nam B 7 per triduum] per dies III mac
1
|
|

||

||

\\

||

||

[|

M) B psttovLKrjs yo s' H {yo%^ P) oaQY.otpdyov yo a' HP 10 cassiae B (om. B) mefistulae B csie fistule B om. B melli loti B radicis absinthii Syriaci om. BHP radices absinthi syriaci B 11 ysopi BB duos B euphorbii euphorb. B euforbi B 12 manne B itSQdwCov otdvr}g XCtQocv u' HP 13 herbae Sabinae mirre. 14 sertulae B sardae B turis masc. om. BH ypopa 16 habrotoni apopanacis B nacis jR 15 spicis B scyrmathos 18 glycyrize B yXvxoQifyv yo H con17 semen (om.
y'.

%q& 8s
||

ormini

oog [isyccXo(pvs6tdt<a (iori&rjiiocti 9 uettonicae lib. brettonice

|

B B saxifragi

||

8 trachanthi

||

irisilliric

liloti

||

II

\\

||

j|

||

||

jff)
||

oc'

||

||

tuEsa
|3'

HP

||

20 myrre 22 ponti

ormini

(cf.

367)

||

21

tQccywndv^iqs

yo

myrrae

piperis sem.,
iris

107

crocomagmae

Illyricae

taureae
Pontici
5

III, hyssopi , costi II, styracis

II,

gentianae malabathri
II,

II, folii

II,

II,
II,

eeasili

scordii

II.

Potio hiemalis. in uno capite.

croci,

costi,

petroselini

370

Macedonici, murrae, turis masculi, tracanthi, trixaginis, vettonicae, cumini Alexandrini, croci mannae, piperis <( )> singulas singulis capitibus, vino et oleo quod sufficit adiunctis ovis permisces cum suco tisanae; adiungis etiam pal-

10

mulas XXV, bulbos XXV, caricas XXV, caprinos adipes, catulum brevem, quem madefactum ex aqua et percolatum diligenter suprascriptis adiungis; addito olei quod sufficit et omnia rursus permixta diligenter per cornu animalibus
infundes.

15

Potio aestiva.

crocomagmae
glaucii

20

25

haec omnia etiam porrum permixta rosato per cornu sectivum, porclacae quod sufficit, arum Gallicum, ova quattuor, apium, olei quod sufficit, uvas passas enucleatas: temperabis simul et dabis. [Potio equis intrinsecus laborantibus aut qui morbo 372 temptantur. et ii qui siccas nares habent, facile curantur hac potione. tisanae sucum, defriti cyat. II per triduum dabis; postea decoctam <(facies sic)>: hyssopi III, palmulas XX, rutae viridis fasciculos II, fabae et faeni Graeci cyat. VI; universa cum aqua caelesti decoque et tepefacta
II,

in capitibus quattuor.
II,

abrotoni

petroselini

tracanthi

II,

cardamomi

II,

zingiberis dabis. addis

11,371
II,

dabis.]

Potio omni
30 costi

tempore

meliloti

faciens.

in

hyssopi sicci
II] croci
| |

singulis
,

capitibus.

iris

Illyricae

373

crocomagmae
(3'

tog yo
racis
|

B scordeum sili 8 capitis 15 6 macedomici malis 7 mannam fraxagicis II 17 glauci 22 cardamoni estiua 16 crocidragmas 396 24 hec 25 isopi 26 greci 27 cumj cu in 30 melcf.
| \\ ||

HP

dragmas

II
|

R
||

KQOnofidyfia-

2 illiricae
\\

ysopi pontici

malabatri centaure 3 sto5 hyeccXccTog novtinov

HP
||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

]|

liloti
|

ysopi

illiric


aristolochiae

108

<^

conteae

^murrae^> troglitis centaureae iunci

,

haecomnia folii ] Celticae spicae [ spicae nardi tundis et cernis et facis pulverem, cui commisces si tracanthi potionem facis aestivam, croci , III, mellis
: ,

X
,

laseris

dra-

gentianae

quod sufficit, vini veteris sext. VI, crocum <ln^> vino infundes, tracanthum in aqua calida; sin autem potionem
hiemalem, per 374 Item potio canthi infundes
triti

facis

III et sic

omnibus suprascriptis cornu dabis.

croci

adiungis

piperis
10

aestiva.

aqua calida et genter; quibus adiungis porrum virginem

et

III

in

infundes in vino, trateris simul diliet

apium

viride

iterum in se diligenter teris; quibus commisces porclacae sucum et lac caprinum, ova, oleum rosacium,
mellis
et passi sext. et vini veteris et dabis per cornu triduum. Item alia potio, herbacium. butyri

quod
,

sufficiat, 15

375

mellis

lib.,

axungiae bulbos n. X,

veteris

selib.,

dactylos XV, uvae passae

sext.,

lini seminis tunsi hem., faeni Graeci tunsi DI: tracanthi hem., ari Gallici quod sufficiat, croci , haec omnia simul trita commisces cum melle et ovis et

)>,

20

376

oleo et passo sufficiente et dabis per triduum. Potio Apsyrti. hyssopi , II, rosacii

malabathri
canthi

||

II,

petroselini Macedonici

piperis albi
alia

turis

<

croci<(

costi

)>,

murrae <

tra25

)>.

377

Item
sext.

ad cholera

eadem Apsyrti.

vini

378

m, olei boni sext., mellis sext., piperis albi , ova XII. Potio hiemalis simplex. vini veteris sext., olei selib., rutae viridis piperis VI, VI, tracanthi VI, mellis
,

veteris

ova quot volueris

1
||

et passi

quod
5

sufficit.

so

TQayandv&rjs hqokov yb HDraconteg callida 8 hyemalem 11 aquam calidam 13 15 17 buturi yb 8' HP passi pclacg libj a' HP dactilos XV M yb a' H 18 axungia Xlzqav
||

4 cernes
||

to

igov

||

||

[liXiroQ

||

||

(poivixag aQi&iup

t,'
|

HP

selib.]
||

19 seminis] seme
||

24 malabarathri 28 hyemalis 29 mqydvov %la>oov lera^colera ) absyrthi 30 quod yb 1 (sed Veg. uncias VI)
rosaci

23 absyrthi ysopi

HP

||

||

greci 22 passu 25 myrre 26 co|| ||

||

||

||

Potio ad omnia.

109

tisanae sext., faeni G-raeci sext., be-379

tarum fascem
Potio
5 selib.,

I,

caricas

XX,
I.

olei

p. II,

lactis asinini

quo-

tiens potionaveris sext.

refrigeratoria.
selib.,

vini

veteris

sext.,

olei

summi380

mellis

ova quot volueris, aquae frigidae quod

tepe- 381

sufficiat.

Item
facto per

alia.

mannae turis scrp. cum vino candido narem sinistram mittes.

abrotoni
o

Potio equis tussientibus.

o
io tici

selib.,

hyssopi Cre- 382

unius, rutae p. X assis, fici II, spicae nardi II, panacis radicis Pastilli compositio. seminis cinnami murrae < )> , turis masculi II, piperis albi II, spicae nardi
selib.,

costi

opii p.

schoenuanthus
15

sem., mellis Attici lib., croci

Calefactio.

damomi

casiae II, carII, piperis nigri , limniadis semunciam, castorei semunciam,

II, II,

383

II.

asclosae,
lentiscini,
20

resinae terebinthinae, resinae frixae, resinae 384 resinae pityinae, cerae, medullae cervinae, olei

olei laurini, galbani, opopanacis: haec omnia moderatis ponderibus in ollam missa ad lentos* carbones decoquis et facies calefactionem, quae cum se strinxerit, pecoribus et renes et frontem confricabis. Potio omni tempore necessaria, faciens et ad febres. 385

nuclei

sext.,

25 sufficienter:

uvae passae omnia simul

sext.,

dactylos

XX,

folia

apii

tritis

adiungis passi

diligenter teres, quibus sext. n. III, vini veteris sext.

bene

et

sic

deicis per triduum. Item alia calefactio.

nae frixae
30

cervinae

mi,

hyssopi
|

resinae
II,

asclosae

cerae

IIII,

resi-386

II,

medullae

opopanacis sem., galbani sem., olei laurini

11 spice 5 quot] quod 9 habrothoni ysopi radicem|| ut videtur 13 nardi myrrae compositi semen 1 II B ) U 14 scoemathos cardamoni sem. limniadis cassiae ( 17 terebentinae seme castorei semen 16 lib.] XLtgcig ' 24 dactilos 18 osclosae 19 ypopanacis appii pytienae 28 calefactiore 29 ysopi 30 ypopanacis
||
|

||

12

[|

||

||

||

||

||

||

|j

selib.,

110

olei lentiscini lib. s., olei simplicis lib.: haec omnia simul missa in caccabum resolvis ad lentos carbones, ut omnia se diligenter commisceant, et facis medicamen, quod cum se astrinxerit, ipso uteris et pecoribus renes hieme et frontem perunguito. facit et ad homines, qui ex frigore 5

nervorum ischiada patiuntur.

accipiant.

nihil autem sic hieme pecoribus frigus excludit, nisi ut subinde conditum per cornu

387

Hieme sane cum coliculos pecoribus dabis, a pridie eos diligenter discoque et fac pastillos et in oleo et sale io

trito et petroselino <ef> cymino pridie facis manere et 388 alia die sic dabis, ut sentiant condituram. axungiam sane hieme cum dabis, da cum alio et pice liquida: vehementer omnibus intrinsecus vitiis prodest. aestate autem axungiam

dabis in melle et butyro et porros dabis

et sale trito.

in oleo rosacio 15

389

Potio ad febres interaneas. rosam teres diligenter et infusum in oxymeli tracanthum superadicies et teres diutissime et dabis per cornu diebus quinque. sane die
exacta sanguinem ei post potionem emittes. Compositio pulveris quadrigarii. cinnami, spicae Syriacae
vel Indicae, croci Siculi,
nigri, piperis longi,
20

390

murrae

troglitis,

schoeni, piperis

xylocinnami, casiae, vettonicae, casiae nigrae, trixaginis, folii, nardi, lentisci, cepae Indicae, acori
Pontici,
alio]
-

meu,

turis masculi, iris Illyricae, piperis albi, [in 25

Bf 40 'laseris
uteris.

calami Syriaci, asari Pontici, gentianae [et camistri,

Pontici, Ifgentianae], petroselini aridi, casiae fistulae: et cribrata,

omnia prout volueris aequis ponderibus tunsa

391
Confectio arteriacae.

murrae

troglitis

||

IIII,

schoeni

30

5 ad homines] ad omib, JR in\ hyeme I 9 hyeme 13 hyeme 17 18 oxymelli '21 cynnami IntereRaneas 22 mirre syrriac scoeni 23 xylo cynami cassiae nigrae gxoivccv&tjs 25 meum (intell. ccyoiov trixogonis 24 acori] ccyaoiv.ov illiricae 26 siriaci 27 cassiae 28 uoles II equis lirjov) 30 myrre, schoeni III troglites III] scynu

4 astrinserit

ccv&QwTtois

HP
||

hyeme

||

||

6 schiadam

||

HP

||

||

||

||

|j

||

||

BR

H
||

||

111

5 lini

III,

casiae
acori

III m,

cinnami

V, piperis albi nigri resinae Colophoniae V, aristolochiae s., III. bacarum lauri

V, piperis

IIH,

IIII,

Item arteriaca ad tussem. murrae III, piperis III, seminis fricti lib. uvae passae sext., nasturcii
,

nuclei sext, contundes et melli miscebis.

sext.,

mellis

sext.:

decoques

et

arida

facies

in

modum
aliter.

nucis

et

dare volueris, globulos in os per dies octo deicis.

cum

curasti.
10

Item
binthinae

turis masculi

niacae
15

murrae

III,

cinnami

HII, nardi Syriaci

piperis
albi
folii

IIII,

IIH,

Attici lib.: arida

nardi II, contundes et cernes et melli miscebis.

HII, resinae tereIHI, uvaeTl hammoBf [ftracanthi lib., mellis

s.,

croci

III,

393

4(>

[panacem myrram aequis ponderibus levigata omnia cum vino per narem infunduntur.] Potio ad omnia interaneorum vitia: butyrum, mel, 394 opopanacem, murram aequis ponderibus, levigata omnia cum vino per narem infunduntur.
Potio aestivalis.

20

hormini seminis heminam, petroselini 395

abrotoni hem.,

heminam, murrae
scoeni
y'

sext. I, sil Gallici sext. I,

hqokov 6%oCvov ccv&og (uvftovg P) ccvu yb III s.] yb 2 cassiae piperis nigri to i][iL6v aristolociae colofoniae colophonie IIII 3 acori^ asari III yb y' HP\\ cchoqov 4 item arteriaca ad tussem alind 6(ivQvr}g myrr sext.l 5 seminis fricti lib. semen frixu lib. I yb i nuclei nasturci 6 sext. I mellis sext. om. sext. I 6 arida] cera 7 mel cetera globolos cin8 octo] VIII 9 curasti om. 10 Item aliter] aliud 11 II JB nami s. cynami Mvvccybcoyiov yb ccs'
II

||

HP

B
|

HP
||

V B
B B B
\
|

||

HP
B

HP
B

BB B B B B B
|

II

BB
||

||

B turis masculi turia masculi Xifidvov ccQQsvog yb Ss' H syriatici B

|| ||

|]

BH
\

1111]

III
\

turis

j|

||

IIII

rebentinaei?

||

12albi III

traganti) libra cernis melle

B hem. B
men

myrram

contundis et 18 panacem se20 horminis equis po. omnia levigata sem 21 myrr^ sext. sext. I gallicum abrotoni hem.] om. (le6xr\v cc' HP)

B
||

terebe
|

B
|

te-

||

14 actici lib. JB libra 17 interaneai? buturum

|

uuugJ?
|

13folium

tracanti (aut

||

||

B B

\\

BHP


apii

112

cum aqua mulsa

396
Potio
equis
et

seminis heminam, schoeni faucibus infundis.

intrinsecus

III,

teris

et

colas

et

laborantibus aut qui morbo qui siccas nares habent, facile curantur hac potione: tisanae sucum, defriti cyathos II per triduum dabis. postea decoctam facies sic: hyssopi II, palmulas et faeni GraeFci Bf.38'n. XX, rutae viridisl fasces II, fabae cyathos VI, universa cum aqua caelesti decoque et tepe-

temptantur.

ii

facta dabis [per triduum.]

397

Potio ad apostaticos. buxi folia et sambuci et cedri aut cicutae coques ex aqua et colatum bene potionabis: obdormiet et lethen daemonis sui accipiet, si tamen soporabitur, ut facile suscitari et ambulare sine vitio
possit; vel si calcitrosus fuerit, ipsa potione uteris adiecta

10

aqua
398

frigida

ad umbilicum.

erit

remedium certissimum.

15

Potio ad dolores omnes. resinae terebinthinae I,

pulverem lateris vetustiorem, calida dabis. hoc <^in)> aqua

de experimento est. Item alia. bacas lauri, alium purgatum, 399 vino candido per nares dabis.

murram cum
20

400

Alia.

herbam quael heraclea

et

panacea

dicitur, teres

cum

vino veteri et dabis.

1 api

semen

teres

||

2 infundes

schoeni] scyni 3 aut] uel

||

372)

5 thisanae (rectius supra) habent]] habent bne 6 defritiqqatos (defritici ciatos Eichenfeld) duos (cyatos B) II facies sic om. III v66caitov yb {?' M\\ ysopi isopi 8 quia7 n. om. rutae viridis] p** uiridis greci tos hoc loco, hdbet supra 372 decoque om. tepefactum et (supra tepefacta) 9 per triduum om. supra ae 10 sabuci 11 coque et cedriae JR cedri] cedr et colata 12 ordomietletem obcolatum] colatum dormiet et lethe demonis 13 sosic accipit 15 certissimum remediu soborabitur 16 poraueris omnes dolores pulverem lateris] puluere lateris puluerem teris -R 17 terebentinae 18 de et est om. 19 item om. baccas baca aleum 20 camyrra lido dabis per nares 21 alia] item herba quae
|

B B

scoeni
||

iis

B B

6%oivavftr\s hii (ii supra

HP
B
||

B B

B
\

||

||

||

B B

B
||

BM B
\ \

B B
||

||

||

B B

||

\\

B B

||

BB B B
||

herba que

B R B

\\

||

hereclea


cribrata
5

113

et

Bf.38 llCoinpositio pastilli simplicis sed summi. panacis ra-401 dicem et pollinem triticeam aequis ponderibus tunsa et

vino

subigito
si

veteri

facito

potionem dato.
secus, sanabitur.

perfrixerit

aut vulnus

pastillos et in fuerit intrin-

Potio
vel
os

ad eos quibus pulmones in cursu rumpuntur402 quibus male olet. spicae nardi, croci, murrae,

costi,

eisque
10 et

schoeni, casiae fistulae, piperis albi uncias singulas, ervum molitum pro modo miscebis. quae levigata

cribrata melli admixta diluta per

narem sinistram

in-

priusquam potionem des, absinthio et nitro cum melle et posca os defricabis.il quibusdam etiam pul- 40 mones rumpuntur in cursum coactis aut crebrius tussientibus. hos quidam os transvorasse putant, quod et cibum
15 et

funduntur.

datur crocum, casia, nardum, murra, cinnamomum pari pondere trita et permixta omnia cum vini nigri co-

aquam

avidius appetunt et purulenta reddunt.

his potio:

tula una.

si

ea defuerint, ervi moliti et permixti vino et

aquae calidae

tantundem

dabis.

20

XXV 1111.

De rabie vel de cursu lunae vel de insania vel de paralytico.

equum tenere, qui praesepium frangit404 seque morsu lacerat impetumque in homines facit, auri25

Solet insania

culis micat, oculis est arrectis et splendidis, spumas agit. eum cum diligentia constringito et sanguinem de cervice

et

cruribus

detrahito

clausumque in tenebris contineto,

donec cibum modice appetat. cum erit patiens, cicutae acetabulum levigatae ex aquae cotula per os infundito et
om.
2 pollinis triticeae 3 in om. 6 ad eos usque olet uuciae singucassiae 7 myrrae 8 scyni miscetur lae 9 herbum que singulas ababsentio 10 dilutum 11 des] de infunditur jR 13 rompuntur sintio 12 cum om. (aroficc H) os] eos cursu 14 quidem 16 cassia 15 appetant myrra cynamomu 17 permixta 18 herbi permisti 22 presepium

B B

|1

||

B B

||

B
\

||

||

B
|| ||

||

BB
||

BB
\

B
||

||

jj

B
|

||

||

||

|[

24 migat

||

28 leuigate ex aqua
8

Ihm, Pelagonius.


lanata

114

pelle caput contegito, aut rutam tritam super caput imponito calideque stabuletur. 405 Ad equum apiosum. primum omnium loco tenebroso stet et mollibus cibis recreandus et bac potione sanandus: apii viridis fasciculum tritum, mellis IIII, nasturcii Bf.39'triti cyath. II, haec simul cum vino [ffaucibus infundito; quod si parum profuerit ista potio, caput aduratur, unctionibus calidis perunguatur, quas ad robur ostendimus. collyrio sane oculos inunguito. 406 Potio ad apiosos. primum de temporibus sanguis detrahendus est, deinde potio haec adhibenda: semen apii,

io

spicae nardi, petroselini Macedonici, lactucae semen, papaveris semen cum aqua mulsa permixta omnia dabis diebus

quinque caputque eius pellicula oleo madefacta cooperies. certissima ac manifestissima potio. 407 Item potio ad equum rabidum. bacas lauri purgatas
et

15

oleum

teris in

vino candido et per narem

deicis.

408

cardiacum autem intellegimus sic: si terrae caput impegerit, sil frequenter sibi ilia mordicus
cardiacos.
si

Ad

Bf.39adpetierit,

stans sudaverit,

si

fasfTtidium

sustinuerit, 20

curandus sic: sinapi et laser in modum fabae, mellis acetabula II, tantundem et aquae calidae, aceti cyathos IIII in unum contere et potiona, et diu deambulet viridemque cibum praebebis aegro pecori, et cum sanum fuerit, venae

1 lanata Veg. inlita 3 appiosum nvcc&ov %vu, oivov Xsvaov xvdd-ovg |3'
:
||

||

sit

II

qaod
||

si]

fuerit usta post 9 collirio quod

emittendus sem om. 15 ac om.

teres

B cardicum B B 20 tidium cuin terra capud B inpegerit B impigerit B randus si sustinuerit sinapi B 21 synapi JB acetabula dua B 22 cyatos B cyath. B 23 uno B contere et] conteres JB diu om. B 24 sanus B
j|
\

B B

12 lactucae sem papaueris 13 permista -R 14 capudque coperies manifesta JR 16 item om. 17 rapidum 18 ad cardiacos] CXLVIII calido sic om. 19 terrae caput] est intelligimus
||

B
\\

quae si B que si B profuerit ista potio] capud B 8 callidis perungatur B quas] B inungito JR 10 appiosum B primo B
| |

5 nasturci

||

6 cyath II]

ut lacuna statuenda

||

11 api

BB

||

||

||

B
\

||

B
\

\\

||

||

\\

\\

||

\\

||


est,

115

labra prava et409

cervicis laxandae sunt et de posterioribus sanguis mittendus

ut perpetua sanitas perseveret. Item in paralytico signa haec sunt:

dissoluta, lingua passione ipsa moritur, oculus unus minor auris una deiecta. curatio huius talis est. labra scafit,
rifabis,

veteris

unctionibus iis uteris, quae recipiunt in se olei selibram, bituminis selibram, resinae aeronalis

selibram,

hammoniaci sexltantem, galbani

selib.,

mannae
10

medullae cervinae

propolis
selib.

cerae

omnia

decoquis et uteris.

XXX.
O

<Oculorum curae omnes.)

murrae
O

Oculare ad percussum.
p.

troglitis

sem.,

croci410
o

unius,

turis

masculi
o p.

p.

unius, piperis

albi p.

unius, salis fusci

15

X
o

unius,

conteres

una

et

decoques
ovo- 411
utere.

mulso

et addis mellis p. III et uteris. vini dulcissimi sext. Alio genere.

[

rum

m,
]

olei

<^

y III

albamenta
et
sic

una commisce

certissima medela
20

est.

Epiphoras sic curabis: sanguinem infra oculum de- 412 trahes, inungues melle optimo usque ad sanitatem. Oculare ad cicatrices discutiendas. spicae nardi s., 413 salis hammoniaci II, cadmiae sem., III, hyssopi
piperis

s.,

conteris et uteris.

25

Oculare ad album etiam hominum. testas sepiarum414 combures et in mollissimum cinerem rediges. hunc melle commixto oculo clauso in modum cataplasmatis super1

sangui emittendus

B
|

CXLVIIII in paraletyco

iecta scarifabis scarifa 6 his erorialis resinae resinae eronalis 8

\

sex

hec

ut videtur 2 est] om. 4 unus oculus

B B

||

||

||

ccfi[icovLccH.ov
|

myrrae

sem
||

19 epifora
qscog yo a'

12 Xlxqav [iiav ccfificovLanov Iltqccv 18 medella|| 16 sext.] 5" y' yo a | 22 ysopi v66w7tov yo l$' camniae 23 nmi-

BB

et JR 3 5 die7 quae] q.
|| |J

B B

||

ammoniaci

sexfcarios
||

B aP

||

\\

M\

||

||

24 separum

8*

116

impones et omnem absterget alborem. hoc ex polyphilis Turanius v. c. expertum esse firmavit. 415 Cilium iumentum si ruperit, sic curabis: fibulas dabis et mannam cum ovo imponis. certissimum est.
o

416

Oculare epiphorae iumentis.

o

murrae

p.

unius, cor- 5
o

codili stercoris p.
ossis
p. s,

unius, salis

hammoniaci
II:

p.

X, sepiae
con-

mellis

Attici

cyathos

haec

omnia
scrip.

tundito.

417

Oculare ad lippitudines equorum.

murrae

VI,
10

418 419

croci scrp. VI, corcodili stercoris sem. Oculare ad percussum. corcodili stercus,

mel Atticum,

medullam cervinam aequis ponderibus. Oculare ad album equorum. sepiae marinae os radito scrip. X, croci scrip., hammoniaci scrip., murrae
troglitis
scrip. II,

corcodili stercoris scrip. II.

croci

420

Oculare aliud ad album.

miae Cypriae
lygis

balsami murrae cadspicae nardi pomphoII,

,

II

s.,

piperis

albi

15
,

II,

mellis
scrp. II,

Attici

sem.,

asparagi radicis

] II, turis scrp. [ fluvialis unc. II.

sem., vini veteris

masculi scrp.

II,

alcyonii

V,

vini

Falerni

aquae

20

421

Oculare ad

murrae

cicatrices.

II, turis

balsami II, II, piperis longi masculi II, medullae II, [cummi

de pedibus berbecinis, ari Gallici, feniculi, mellis acapni, ovu cyathos quod ceperit. in alio sic. turis masculi II,]
ossis sepiae

422

haec omnia Oculare ad recentem percussum. croci

<^mellis> Attici conteres et utere.

II,

II, piperis albi

25

II:

I,

murrae

I,

1 polyfibis

||

2 Turanius v.

c.

scripsi: euranius

uc
|

(B

hunc exaraverat
deletum videtur
|

ita terae) esse] ee 3 cilicium 5 epifore iumtis Politiani 7 os corcodilli stercus 9 myrrae 10 corcodilli myrrae 13 marine 14 myrrae stercus 11 corcodilli 15 corcodilli stercus 17 ponfolycis 19 sparagi radices 16 mirre. 23 myrrg 26 ossa 28 mirr
t

quod Politianus correxit

||
||

manu

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||


turis masculi

117

II,

III,

cummi

medullam de pedibus
acapni,

berbecinis,

ari

Gallici,

feniculi,

mellis

ovorum,
vio-423
s.

cyathos quod ceperit. Collyrium nardinum.

5

lae

opopanacis
sem.,
scpl.

scrp.

IIII,

II,

f pontoclitae
Siculi

spicae nardi

sem.,

casiae

sem.,
scpl.

croci

sem.

VHI,

piperis albi scpl. VI,

VIII, murrae sem., olei cummi scpl. V.

Collyrium

murrae <
io ossis

y
.

sepiae

Attici

II,

balsami tripuxinum. II, croci salis Hispani mi, lepidos

II,

aphronitri

<
II,

)>,

alcyonii

HEI,
,

11,424:

mellis

Collyrium rubrum. hyssopi

piperis

15

II, II, cinnami Oculare authenticum faciens ad murrae troglitis sem., turis masculi

cummi

albi

II, olei

murrae

II, croci

sem. scrp. VIII, 425

lepidos Cypriae

magnam lippitudinem. 426

II,
II.

turis

masculi

II,

aeris

usti

II,

croci Siculi teres

II,

II:

simul

et

cernes, tunc consparges aqua caelesti et vino Falerno, mellis Attici adicies quod sufficit. reponis in pyxide vitrea
20

et

cum

necesse

fuerit

uteris.

certissima

cura

est <^et^>

facilis.

25

dolorem et lippitudinem oculare viatorium4:27 certissimum, quod vincat et melius sit ab omnibus collyriis et ab omnibus compositionibus spinae albae sucum vino veteri eadem mensura commisceto et sic utere. Oculare ad albores sive ad glaucomata. vini Aminei4:28 sext. IIH, gari floris sext, mellis III: haec omnia de:

Ad omnem

30

coque Oculare ad oculorum infirmitates inter initia. rutae429 columbini scrp. IIII, turis masculi scrp. IIH, stercoris
supra 421) 4 ypopanacis 5 cassie salis Hispani] salis sani tt myrre
||
|| |

et sic utere.

2_ouu
8 collirium

(ut
||

||

myrre

akaxog feronitri 10 os alcyoni p 12 (salis spani Veg. cod. Corb.) 14 cunimi] cumini 13 myrrae ysopi kq6hov yo c' 16 myrre iuris 17 aeris usti]aesiti 18uinino 25 xd^fcog mensura comiscito 26 aminei 27 sext. 1111] ^ECtag TQEig flos 30 stercus columbinum
9
|

M
\

||

M
|

||

||

||

||

||

||

||

||

HP

||

||

430
431
.

118

scrp. IIII, murrae scrp. EII, olei scrp. 1111, mellis scrp. llll, croci scrp. IIII, olei rosacii scp. IIII vel quod satis est.

Ad
floris

emolitum. glutis taurinae, bituminis sem.,

satis
est.

siliginis
5

quod

Collyrium magnum. aeris usti, aeruginis, salis aequis ponderibus et aceti quod sufficiat. croci sem., 432 alcyonii Collyrium certissimum. alii herbae Sabinae turis piperis longi , piperis albi
diligenter singula et cribro minutissime cernes, inde mellis sext. misces. 433 Si equus oculum vexaverit, lanam cum oleo rosacio
pollinis
,

murrae

<(

^>:

teres

10

ovo gallinaceo intra oculum mittes, supra spongiam et ligabis, altera die de faeno Graeco, sed cocto, cum lana fomentabis. iterum lanam cum suprascriptis impones, et ubi melius valere coeperit, collyrio inungis. 434 Oculus equo si canceraverit, ne periculum mortis adet

impones

15

ferat,

sic

equum

curabis.

ervum molitum cum

oleo ro-

sacio et ovo intromittes, et cum purgaveris vulnus, melle Attico inungis, ut vulnus claudat. sanabitur.

435

Ad albuginem. folia de hedera masticato et in oculum per triduum spuito. 436 Ad albuginem. sandaracae II, sepiae ossis comII. salis hammoniaci 1111, piperis ad percussum. 437 Cicatrices oculorum ieiuna saliva et sale defricatae extenuantur vel cum sale trita sepiae testa vel semine agrestis sinapis pinsito et per linteum super oculum expresso, omnisque dolor oculorum inunctionem cum melle

20

busti

albi

facit et

25

acapno
certe
si

desiderat,

vel

si

id

non

horum
est.

nihil est, cortex

est utique thymino. vetustae taurinae com-

30

bustus et in pulverem redactus, in oculos missus cura

certissima
1

7 alei 5 aesiti eruginis iXaiov 10 melle 13 inpones greco 15 in18 intremittes purgaueris] 17 herbum pones 16 cancrauit curaueris {correxi ex et Veg.) 20 massucato 22 spi os combustum 25 defriato 26 trito 29 vel si] uulsi

myrrae
||
||

||

flos

||

||

HPM

alcyoni

9 pollinem

||

||

|j

||

||

||

||

J|

||

||

turis masculi scrp.

119

^<*8

Collyrium certissimum. murrae scrp.

m,
II,

III, croci scrp. III, albi scrp. III, opii scrp. II, piperis

piperis nigri scrp.

Ad percussum
5

balsami scrp. II, mellis Attici selib. oculum. rutam cum melle summo 49

tritam in oculum infundito.

Aliud.
redigis et

solum

veteris gallicae comburis et in

pulverem440

cum

melle Hyblaeo pinna perungito.

oculi.

Ad
io

vulnus

murram

crocum

schoenuanthos 441
in

conterito, melle addito inungito.

Ad

suffusionem [oculi vel] oculorum.

calido loco 442

ante omnia stabuletur et abstineatur <^hordeo]>; furfuribus sane solis et paleis sustentabitur. farinae hordeaciae hem.,

15

hem., aquae mulsae sext. I, turis pollinis frixae <^unc. I^, ova II vino decoque et tepefactum super oculos imponito et omnem faciem alligato. unam noctem cum eodem medicamine maneat, post noctem detrahito et suprascriptis cibariis fociletur. quarto tamen die oculos melle Attico inungito et per nares intritici pollinis

sext. I, resinae

serta fistula in oculos sufnato.

20

Ad album

oculi.

sepiae combustum,

nitri spumam, murram troglitem, os 443 pannum combustum, cum melle Attico
si

permisce et inunge, et

tempus exegerit, adde

et cani-

num fungum. Ad album quod

25 ovis

recens duxerit.

et lana mollissima oculis imponis.

est,

oleum rosacium cum444 prius tamen sandetrahe.

guinem de vena, quae sub oculo

Si

subito

oculus intumuerit,
et alligato.

spongiam aceto made-445

factam oculo imponito

1

8 myrram 10 2 piperis JB 1 7 ybleo myrre, pip 12 farine hor11 omnis &7ts%cfrai t&v KQifr&v 18 13 pollinem 14 ^7]tCvr\g yo cc' qitivtis F cc JP deaci 25 in21 s^pig inserata 20 spuma. myrram troglitite *
||

||

callido

||

||

||

[|

||

||

|j

||

||

||

ponis

||

28 inponito


XXXI.
446
Cerae
selib.,

120

Compositio malagmae.
o

spumae argenti selib., olei p. V, resinae II, po. II, hammoniaci unc. II, galbani unc. II, opopanacis murrae II, vinum quod sufficit. II,] turis II, [olei 447 Item aliud. galbani lib. sem., hammoniaci lib. sem.,

turis

pollinis
lib.

<^lib.

sem.^>,

medullae
lib.,

cervinae
lib.,

violae

sem., opopanacis
lib.,

hyssopi

lib. sem., resinae tere-

binthinae

Hlyricae

lib.,

adipis taurinae lib., olei aristolochiae sem.

laurini

lib.,

iris

448

rit et

ex ipsis tuberculis corpus turget et

fistu- io

lam

faciet,

fcaetas

tunc

et

oculi

ingravescunt

aures

deiectae erunt; rursum isto ordine curetur. quocunque in loco tubera se ostenderint, statim cauterio usque ad vivum

persequenda sunt, ut
fistula
si

fistula illa

cauterium
viridis

sentiat.

quae
15

est

tanquam cucurbita

et

quamcunque

melotidem vel spathomelen miseris, ibit per ipsam fistulam nec dolorem equus sentiet, ure sicca usque ad vivum et et de penna cauterii eundem locum circumcidito.

optandum

est

ut potius priora equi

ab

istis

tuberculis

et ab ipsa passione teneantur, quia facilius priora persequi; 20 eandem ergo quae posteriora tenuerit, sine spe est.

fistulam linteolis oleo et aceto maceratis farciri implerique oportet, usta lotio lavari et axungia ungi. in ceteris locis

impones fomentum, quod aut rumpat aut spargat, cuiusque fomenti compositio talis est. acetum et aqua aequis
2 XL&ccqyvQov XCtquv {iCav 5 hamoniaci 6 pollinem
||

25

||

3 hamoniaci
||

ypopanacis
|

||

4 myrrae bentinae
18

||

quacunque

10 ritet 13 cautherio 15 si] sic 16 spathomelem 17 sentiet ure] sentierit ture|| cautheri 20 prior 21 1$) priora Sarchiani: prior
||
||

||

ypopanacis 14 cautherium

isopi

tereI

||

||

||

||

||

||

quae] q cuius? 25 aquam

||

nam

si

coni. Sarchiani

||

24 inpones

cuiusque] an


partibus gitur, ut

121

hordeaciae
subi-

cum
sit

resina liquefactis farinae

in

cataplasmae, quod calidum locis admovendum est in die bis. sana [ne] si usta erunt et pura

modum

et cicatricem remiserint,
o
5

malagmate
o

isto uti convenit. lycii

o

449

resinae

aridi p. IIII, pilulae cupressi p. IIII, axungiae p. IIII, frixae lib., absinthii tunsi lib.: quae tundenda

morbo congruas
10

erunt tundito, quae cribranda cribrato. potiones sane eidem cotidie fantequam ut tunc praebebis, id est aut pulverem to diapente aut alias potiones quae sunt

morbis necessariae.

Ad tussem. cum frequenter tussientibus equis multis450 remediis subvenire voluerim, adhibitis etiam potionibus, nihilo magis vitium tussis perseveraret, multis experimentis
vix comprehensum est nullam utilem tamque necessariam
15

quam istam potionem, quae infra scripta est, per triduum vel per dies quinque per cornu dabis. itaque uni equo potionem fabae fresae sext. coquis et cum cocta fuerit, in mortario teris, butyri unc. III et sevi hircini unc. II solves ad calorem et cum solutum fuerit,
tussi esse

quam

20 adicies

in

fabam faeni Graeci

in

caccabo fervere

cum aqua

quod facies <(sextarium]>. et cum coeperit fervere,

25

effundes et aliam adicies usque ad sext. IHL addes in caccabum caricas XX et glycyrrhizae unc. II et tamdiu facies fervere dum coquitur, <(quamdiu> a quattuor istam aquam superisext. aquae sextarii tres remaneant. oribus rebus id est fabae tritae et butyro et sevo hircino

primam aquam

commisces
passi

et deteris.

quod
est

si

spissa fuerit,

tantum
ut
per

adicies

quantum

liquori

necessarium,

cornu

possit effundi.

4
senthi

lycii] fici
|

6vniov
||

lvv.Cov

PM

||

5 pilulas

||

6 ab||

8 7 tunditoq; crebranda crebrato que tondenda 18 buturi 19 hyrcini 20 adiicies f quotidie 15 quae] que faba feni grecis si quod B (sextarium inserui ex Vegetio) 21
||

||

||

||

||

23 glycyrigie. 24 dum coquitur quamdiu a scripsi: du coquitur ad 25 ista 26 hyrcino

cgperit
||

22 adicis

||

||

||

||


451

122

Remedium ad morbum
stabulo.

panacis

sive ad umbras expulsandas de II, opomagnetis unc, lapidis Solomoniaci

sulphuris

I,

galbani
I,

I,

castorei
selib.,

I,

bituminis

selib.,

peucedani

resinae

terebinthinae
5

quod
452

vis.

Perunctio ad farcimina. vini sext. IH, olei hem., tritici hem., hordei hem., lactis hem., ervi hem., ciceris, faseli, cicerculae hem. singulas: omnia in unum decoques et vino et oleo et aqua et lixivae sext. III, et ad tertias

cum decoxeris, totum corpus perfricabis ; et vini veteris hem., turis pollinis II, costi
<^caprinf>

potionabis
II,

io

sevi

haec in

unum

conteres

et

aquae mulsae
quarto

hem. per triduum potionabis, addito

oleo hem.,

autem
453

die potionabis vino et oleo, his adicies laseris et per triduum potionabis. aristolochiae ,

Synchrisma quadrigarum. opopanacis

galbani butyri lib.
cyprini

castorei

15

II,

II,

resinae frictae
resinae Bruttiae

lib. I,
lib. I,

resinae pityinae

lib. I,

I,

454

vettonicae glycyr rhizae nardi saxifragae sampsuchi centaureae gen tianae amomi longae rutundae schoenuanthus murrae panacis dracon teae calami aromatici IHI, canthi opopanacis
Potio
II,

lib. I,

olei laurini lib. I, vernalis. costi II, casiae fistulae

I,

axungiae lib. II, cerae Punicae lib. I.

olei

spicae 20

Celticae

petroselini

II,

II,

II,

II,

spicae

I,

II,

meliloti

I,

iris

III,

Illyricae aristolochiae
I,

I,

I,

II,

II,

aristolochiae

II, asari

I,

25

aloes

II,

II,

radicis

II,

I,

<(

^>

II,

croci

1111,

tra-

II,

IITE, castorei

absinthii
n.

Pontici fasciculos

n. III.

haec potio

sufficit

pecoribus

XII.

nd(iccyvitov \iwyvr\xov ypopanacis 4 terebentinae 11 polli7 herbi 8 cicercule nem 12 caprini addidi ex H\\ 16 ypopanacis 17 pituitae 19 22 samsuci pumic 20 cassiae 21 uettonice glycirizae 23 illiricae centaure caiiipvxov gen(an sambuci?) tiane 24 amomi 25 schoeniathos aseri 26 aloen myxrae radicem 28 ypopanacis absinthi 29 n. XII recepi ex Vege2 magne,
||
||
|

H
||

vccxosHP
||

||

||

||

||

HP

||

||

R
|

||

||

[|

||

||

||

tio:

N.

Ad
vere
et

123

olei lib.

scabiem in singula capita.

facies fer-

455

cum radicibus f briti et radicibus herbae personaciae cum deferbuerit, colas oleum et mittes in [eum] oleum
lib.,

picis liquidae
5

aceti sext.

porcini

lib.,

sulphuris

DI,

I,

liquaminis hem., stercoris

et

omnia cum oleo mixta

et tepefacta sic

ad solem ungis.

Chii unc. II, mellis VI, aceti optimi456 potionem simul mitte et tere diligenter et exinde anicurabis. mali, cum de posca prius pedes laveris, linito. io Ad ozaenas vel ragadios de pedibus tollendos. fuli- 457 ginis de coquina sext. I, aceti sext. I, mellis VI, saponis Campani pilas XX. haec omnia pariter tere et veluti cerotum confice et ad dormiendum animali, cum prius de
ozaenas.

Ad

posca pedes laveris, loca eadem linire non negleges et

15

si

volueris cotidie ambulet

et

Ad

tortiones hoc facito :

ad noctem curetur. sanabis. nomen domini de atramento 458

in ungula pedis dextri prioris scribe et quid sit cui scribis. remediabis.

Ad
20

coli
,

combure
piperis

ita

dolorem. cocleas Germanas novem sicut supra 459 ut pulverem faciant cui pulveri misce
;

grana LXTTI, thymi capitella

LXHI

et

tere

dili-

genter.
ibi

post adiunctis vini Siculi ss. I s et ferro igneo restincto, dabis per triduum ieiuno bibere: curabis.

25

homini sane, quod animali triduo, diebus novem hanc potionem dabis; sive homini sive pecori, sic triduo continuo
et

intermissis

diebus
aliis

item interpositis
curabis, ita ut

decem dabis diebus decem

alio

triduo

alio triduo

continuo, continuo.

30

iam de cetero nunquam aliquid tale patiatur. tussim viatoriam. cupressi frondes in furno frige 460 et pulverem in hordeo dato. certissimum remedium est. Aliud viatorium. sero cantabri quantum voles in aqua 461 infunde et mane per sabanum cola et da ieiuno ad cornu unum diurnum. curabis.

Ad

scripsi:

10 ozynas 14linire nonnegleges 15 ne negligas Sarehiani_ 24 curretur 17 pedes 19 coli scripsi: colli supra] s hac 25 hominis pecoris 26 decim 29 frige scripsi: fige
7 ozina schi
lini
||
||

9 lauaueris

negliges
|

|j

||

liniri

||

||

||

||

||

||


462

124

vini Afri
o
ss.

Aliud quod Pannoiiii faciunt.

VHH,

fabae

fresae sext. III, laridi pinguis veteris p. VIIII, porros cum capitibus quindecim, coquis ad tertias et das per triduum.
curabis.

463

Glutinosa
tracanthi
spicae
tici
folii

VI, spicae I, VI, caricas XXV, dactylos XX, sem., rosae siccae uvae passae sext. I s., faeni Graeci sext. I s., lini seminis
II,

VI, croci II, zingiberis Celticae VI, casiae fistulae

ad vulsos

animali

amomi

eupatorii VI, Ponnardi schoeni HI,

uni.
I,

meliloti
asari

I,

II,

io

sext.

s.,

bulbos

Megaricos
o

XV,
s.,

passi

sext. II s.,

sevi

hircini p. I s., sevi taurini p. I et vinum vetus, et omnia tegas:

acronem porcinum I, ad tertias coquis et per

tracanthi
pulveris 15 , diligenter et adiectis

triduum
464
Potio

dabis.

curabis. croci

hiemalis.

quadrigarii

sem.
et

II:

haec omnia

teris

conditi sext. III tepefacis triduo deicis.

per cornu animali faucibus

465

croci scp. VI, opopanacis pulveris quadrigarii sext. I, conditi sext. V. 466 Potio aestiva. tracanthi II, I, croci scrp. II, butyri adipis caprinae IIII, tisanae sext. I, ova V, defriti
,

Item

alia potio.

tracanthi

scrp.

m,

20

hem., hem., arum Gallicum pro modo: omnia simul tunsa diligenter mixtaque per triduum cornu faucibus infundes.
olei rosacii

25

467

cocliaria EII, mellis cocliaria [ floris cocliare I: misces ] II, liquaminis simul et deinde secundo ad diem de penna inunge, ita

Ut album de oculo

tollas.

vini

Aminei

ut ipsam pennam intra oculum torqueas, vel tertio ad

diem oculum
468
Aliter.

infriculato.

certissima medela
vitrei in

est.

30

fundum oenophori
|| ||

pulverem

mollissi-

2 pingui 5 glutinos 6 gengiberis aut gingiberis 7 cas9 foliis 10 feni greci 11 magaricos 12 hyrdactilos 19 tracanti 20 coditis 23 rosaci 29 ypopanacis 30 infriculato scripsi: infrigolato 31 medella oenofori
||

siae cini intro

||

||

||

||

||

||

||

||

||

||

nram redige
pulverem
et
ei

125

sparge et postea melle

per physeterem in pupulam eundem de penna inungito, ita

ut pennam intra oculum torqueas. curabis. Si equus tortionatur, hoc facito: fimum bubulum in469 vino solve et ei dato; curabis. bos si tortionatur, hoc facito: fimum caballinum in vino solve et ei per cornu
dato; curabis.

io

Aspurgantur animalia apud Venetos

II
facis

collyria \1111

et

in melle

de axungiae 470 convolve et tria

sic.

diurna per triduum dato mane. inde confrica et pendeat hora una, post manducet et sic bibat. hoc facies per singulos menses, hiemis diebus ternis tantum, axungiam
sane et mel, quale habes, dato.
1 fyseterem (praeterea Folitianus ad marg. scripsit ^v6r\2 inugito 8 aspurgantur scripsi: absurgiantur caput
||
||

tr]q)

||

subscr.

COMCNTVM ARTIS M6DICINA6 SCV VCTCRANAeRIAe

versus

EXPLIClT PELAGONIORVM SALONINIORVM (secundus

scriptus

manu

Politiani).

FKAGMENTA.
471*

H 26:
ut(xu

"AXXo.

iuv tovg i(inQo6$iovg uQ^v\tut %coXuivstv y

anb tcov ifinooa&tcov fiquytovcov' iav 6s cccpuiQSt tovg dntti&iovg, anb tcov (jtrjQ&v' iuv 6s sXxr\ tccg Xuyovug
nui tovQ (ivxtfJQug avscoyotug
tucpcov.
s%rj,

ccn

a(icpotsQcov tcov kqo5

slta xvv&Qtov sntuf)(iSQOv sipr)6ug naXcbg xui (li^ug

ovqov natdbg
iy%v(idtts.

acp&OQOV

xui

otvov

nXr)&og

%otvXr\v

(liuv

472*

185 28 Qj3'. q/): "AXXo. dsXcpdntov (istu ntt6uvr\g yuXud"r\vbv si\>r)6ug scog av dtuXv&(b6tv uvtov ui 10 6uQxsg, in tovtov dta nsQutog ini r)(jtSQutg tQtolv sy%st. "AXXo. nrjyuvov 6s6(jtr\v (jttKQuv, 6(jtvQvr\g yo fi\ ducpvo473*

(=

xonxa
to

ts

nvfiivov Ai&tontnov yo y', iXaiov xuXov xotvXr\g

i,s6tov

r\(iLt6V) 6vvsipr\6ug (istu otvov (isXuvog nuXutov svbg iy%v(idtts int r)(iSQutg tQtaiv.

474

H 31

(=

M 82
r

cp(i'):

TJsXuycoviov nobg povXaovg r)tot 15

nsot nvsvfioviug.
ixst6s
stoi(iov

at(ia sy%st tr\

475

%otQidtov yuXuftr\vbv Ccpuj-ov nuQS6td>tog xui sv&scog sov tb cpuQvyyt uvtov.

tov xuxov(isvov coov

'EtSQov
(istcc

xdXXco6ov
ccuto

476

H
3

nobg nvsvfiovu xui fiovXaovg' vdutog 6tsipr\6ug &6ts ysvs6&ut sig b(iot6tr\tu xoXXr\g, tovto 6tu xsQutog iy%v(tdtt6ov. 31 83 cp(i$'): "AXXo sig to uvto. unb v[ir\g
cp(iu:

83

%oiQStov

20

( M
P
II

sXv.7]

4 dvscoyotag

$%r\

JP
|J
\

8 JsXcpamv

_ZMT

f|

15 ^TOt

16 TTPITTNYMONIAC P om. M lemmati M P tovto xai nqbg Xsntotrjtag notst dxqcog 18 viav M in indice capitum 22 lemma in M hoc
||
||

tr)

i|

\\

addit haec 19 nvsvfioextat n^bg

ovl6ovg

rjtoi

nsqi nvsv(ioviag


6ixivr\g 9
(.lera

127

icp'

o&ev

(ieXXel XoLitbv
tco
coco

uQwg

styr\(iuwg

Sidov

yivEG&ai, 6tpuLQiu TtOLr\6ug inavaZg r\(iLSQULg^ scog

tco

av vyLuvy. uXsvqov.
5

tzotI^cov

6e

uvto

(i(ivr\6o

vduxi (iLyvvsiv
$r\%u 8lu

H 77
H

(=

iW 78

cp(}'):

nobg nuvwiuv

nsiQug.Wi*

ul$uXr\v xu&uQicog Xsuvug xui ix TuvTr\g %o%Xluqlov lls6wv i(if5uXcov sig KEQug nul olvov tcuXulov 6v(i(ii]-ug ini tqlcsIv
j)(iSQULg

iy%v(iuTi.

79

(=

M 80

cp%$'):

n^bg

$r\%u

"mtcov

io

&e6tutov

stdov.

$OTuvr\v Tr)v Xsyo(isvr\v

otcsq aXr\-tf%* Xdnuftov styrjaug

i%L(isXcog %oir\6ov cjcpuiQiu nctl

wvwig

TtQOCi&sg sXulov *l6%d-

VLOV 0%Og TE ULLU fiuXcOV Kul %V(llVOV KUL uXug CVLl(lSTQCOg didov tco coco, Trj (isv %qcoty\ r)(iEQcc Gcpcaoia TQiu^ Tr) dh
Ssvteqcc
15
<$',

Trj

Tokr] s\

xui yvco6r\
f\%u.

Tr\v

wv

fior\&r\Liuwg

cocpsXsiuv.

77 v%&':
cocc

n^bg
k

%or\

wtg
sig

fir\66ov6i

c6oig&7*

dido6&ui

s6&svtu i%i
ev

r)(iEQug y'

oog iiipXrj&svTu.

8co6sig ds i% tovtcov

20

vqs': n^bg r\%u oliolov. (toXftovg MsyuQLKOvg^^O* hqokov xui 6h6qSu TuXXlku %ui Xlvo6%eqllov, Tr\Xtv, uXevqov listcc XQi&Lvov ollov Xstco6ug nui xoipug %oisi 6<puiQiu.
(liXtTog

M 77
r)

%u&

s%u6Tr\v.

H 168

vyQ0%i66r\g didov.

(=

102

tyis'):

nsXuycovtov %Qog uv%r\6iv $1

V.UL (IETCC

TQL%COV.
25

%UQTr\V

r)

TtUTtVQOV

KUV6ug

pOVTVQOV, 6V(l-

(li^ag i%i%QL.

v.scpuXr\v

H 168 (= M 102 nuv6ug, %Qo%Qicov H 169 (= M 102

ipLy'):

"AXXo %obg TQi%co6Lv.

%vvbgl$&*
iv483*

xbv witov lSovtvqco, i%i%u66s.

tyir\):

Hobg

uv%r\6Lv

tql%cov

bdoLTtOQia.
30

flXd%vov Tr\v $0Tuvr\v

nuv6ug KaKsZftsv
SumvXidLOv

r\Qiov

%0Lr\6ug nui olvco 6v(i(ii'ug iiti%QLS. 38 6%': TlsXuycoviov %Qog uvto.

M
1

6i8r\-4tf&

ccXXo

HP

(isXXol
||

H
||

Tmtov

nqbg M in indice

nuvxoiuv

fj%u
\

Slcc

nsiQuq

tum

est txXXo

23 lemma in
tql%coglv

HP

HP

11 TtQO&eg
est

capitum

lemma in

\\

ccXXo

to zql%6ogul

nsXuyooviov

19 (luysLQLnovg 26
\\

HP

M:
tan-

20 ydXLnu M\\ dXXo om.

\\

HM

128

qovv eyov yXv(i(ia Xiovtog %a\ iitccvoo daxi^a vtcokuxco xr\g yovXag %Qi(iaaov %a\ &av(idaetg. 485* 243: "AXXo. iav r\ tcvov eyov xb &Xda(ia, ditoyaqd^ag oXr\v xr\v bnXr\v %uxd @d&ovg %a\ xbv xonov %aXcog
vyqa^ %a\ axiaxi
iitiyQte
Sia^iec.

Scavoi^ag %uxdvxXei d%v%Quxcp %a\ xb XQavfia fteQuneve xrj %a\ rtQOpaxetco dvayevaag \vXoaitoyyicp alyetcp

%a\ %6tcqov
e^ec

Inneiav %r\Qav iitdvco irtt&eg %a\ inct'):

486
xr\v

yuQ

191

(=

M 54

%aXcog.

HeXaycoviov

eig xb avxo.

oxdvr\v
io

poxdvr\v neq8i%L0v xr\v iv xolg xoiyocg r\xoc acSr\Qcxcv Xa$cov %a\ nocr\aag SeapiSca xoia dcpivjr\aov eig oog Sqc(hv %a\ eXacov yvSacov (iexd ucpQOvixQOV) %a\ (iexd xb dcpevjf\aac rtQoa(itov ftetov dnvQOV
Xeyofievrjv

QoSoSdopvr\v %a\ exeqav

xb &q%ovv %a\ inuXeiopcov elg rjXcov

anat,

xr\g

r\fieQag

&e15

Qanevaecg.

487

xa'): "AXXo S6xc(iov. iXaiov &axag S| ? %iaxag $|, niaar\g vyQug iaxug $J, &eiov SQayfidg %e8qeag xb Xaov^ dacpdXxov SQuyfidg SvOj %r\QOV S^uyfiug *, (itavog

191

(= M 54

y\

axv7txr\Qtag aycaxr\g SQayfidg

*,

y\

Qr\xivr\g^

vixQOv xb caov,
/3' 5

axacpiSog dyqtag SQayfiug

ivdXecipov.

bovg j-iaxag

avveiprjaag 20

488

v(}'): nqbg vnoyvacv <pvac%bv &av(iavoaaidv yeXcSovog %u&eXcov coaxe (ir\Sev xb avvoXov i%ec&ev dnoXia&uc^ Xa($e Se xr\v avxr\v voaacdv 7)

H 49

(=

M 65

axbv

ftoxdvrjg.

iv %6Xncp, r) iv axQcofiuxc fSdXe r) iv %6yyr\ 7) otcov fSovXec, %a\ inifiaXcov vScoq xaQal-ov %a\ dvafii^ag eaaov, ayQtg o\) xco dcri&ca&rj , %a\ (iexa xb %uxuaxr\vuc SiSov Scvjcovxc
cbco

25

ncecv

r)

Scd

%iqaxog

iyyvfidxc^e^

%a\

rtUQev&v

fteqa-

nevaecg.

4 oXr\v om. 3 &Xu6(iu 6 rtQOuxeiov 9_rtQog 18 Svo B P uvx6M\\ 16 S6%c(iov om. HP\\ 17. 18 ?| P s 22 nqbg vtc6%v<siv cpv6iv.bv ^avfiaotbv fiotdviqg 19 Qitivr\g P omittit to(cpvac%6v in marg. scr.): 7CQog vn6%v6iv cpv6i%6v 24 Xae usque 6tQm(iatv om. 25 fidXe tum lemma
||
||

||

H
j|

||

$d%Xe

||

HP

P
\\

M
||

r)

iv %6y%r\

r)

otcov ^ovXec

M:

iv dyyeiro

HP

PM

||

26 seq.

taQU^ov %ul tovto

tw

6tcp

Ttielv

27 Sie&L^&y

M
r)

Sir\%"r\6ov %ul tb U7ct]d"r}(iu SiSov 8iip{bvti %ul Slu nsQutog ey%v(iuti^e omissis ceteris\\

HP


H
%av6ag
IQcq

129

Ss
sl

50 (==
riav

M 66

VLy'):

BsXriov

rr\v

aW#ai/489

ditorscpQcoCsig^ %a\ (isXi

^Arrwhv smfiaXcov xal sXaiov

r)

TtQog

ocp&alfiov

itd&og.

7ts%SQScog

Xsvkov rbv
(isXirog

XsvKfjg ata&fjibv (isrd 5 fil^ag TtrsQcp %ov 6cp&aX[ibv snl%Qis.

Xcov

Citodcag

cw.av%r\g xal

Veget. VI,

27,3: Pelagonius

tale collyrium monstrat:4:90

pariter oleum, sal, butyrum, resinam, cerussam, opobalsamum, addito melle deteris atque componis et alternis
10

diebus inducis usque ad sanitatem. Veget VI, 14, 2. 3: Pelagonius causticum quod suffu-4:91 siones vesicasque siccaret in genibus vel articulis, hac
ratione composuit.

duo
15

et semis, galbani uncias

cerae Punicae libram, resinae pondera tres, asphalti Iudaici pon-

20

dera duo, murrae secundariae pondera duo, visci Campani pondera duo, hammoniaci uncias sex, costi uncias sex. verum cetera decoquis in caccabo fictili novo, quae cum refrixerint, addis asphaltum et hammoniacum et costum pro mensura qua scriptum est, tritum ad modum farinae, et agitabis et iterum coques, ut sit una substantia; quo uteris adversum [venas et] vesicas et suffusiones, quae nascuntur in genibus aut in tibiis aut internodiis aut in articulis, usque eo ut etiam ossilaginem curare credatur. Veget. VI, 14, 4: Malagma quoque causticum hac492
voluit ratione componi.
picis pondera duo, cerae pondera duo, galbani uncias tres, resinae libram, adipis taurinae pondera duo, bidellae uncias septem, turis pollinis uncias

25

tres, resinae terebinthinae glutis uncias tres.

uncias sex, visci pondera duo,

fidXayfia %avGxi%6v. 7tQO-4$%>*

-ET231
1

(= M lllaMcfr'): "AXXo

auav&a

(1

l'aov

P
\

Igov

||

12 ponticae Corbeiensis

|j

14 myrrhae edit. Schneid. visci Campani p. II recepi ex Corb. 15 amoniaci vel armoniaci codices Veget. 16 verum etiam caetera et cacabo edit. Schneid. Gothanus 20 venas et om. 21 internodis Corb. 22 in om. Corb. credantur vulgo Corb. 26 bidellae Gothan.: videllae Corb. bdellii edit. Schneid. septuris poll. unc. tres om. Corb. 28 glutis tem] III Corb. vulgo: guttae Corb. 29 allo om. H\
|j
||
|

||

|1

||

||

\\

\\

Ihm, Pelagonius.

vtoXscog

130

yo /3', %aXf}dvr\g yo a\ fldsXXiov yo y[, Qr\xivr\g XixQav a' yo a\ a6cpdXxov 'Iovdainrjg yo y\ ni66r\g Bqvxxiag XixQav a\ d(i(icovLa%ov XixQav a'.

494
7

121 ^/3':
?',

"AXXo

%av6xL%bv

OXcoqov.

a6cpdXxov
5

Iovda'C%r\g yo

Xcoviag yo

s\ TCQonoXstog *AxxL%r\g yo s\ (tdeXXrjg Baflv2jj ov SqvTvov yo o", Tti66r\g BQvxxiag yo g',

yo
j3' ?

iXaiov KvnQivov

%aXdvr\g yo s'?

(idvvr\g

Xifiavov
|3',

yo

|3',

(jlvsXov

sXacpsiov
$'.

yo

y\

%r\QOv

%a&aQOv XixQag

d(i(icovLa%ov yo

495

M 121

%^y'

(=

ccQfiovg %al %6i-ag

233): Kav6xL%bv itQog cbfiovg %al r xov H(iSQixov. %aXfidvr\g yo $|, d(i(icoBQVxxiag yQaiiicaxa
',

io

via%ov yo d' 9 atyLv&iov yo

Xifldvov

iti66r\g
|3',

ccCcpdXxov yo <T,

fidsXXiov, (ir\%covog

6itSQ(iaxog^ TtQOTtoXscog,

ccXsvqov,
dL%xd(jivov

6acpvo%6%%cov ,

Qr\xivr\g

KoXocpcoviag

dvd
15

yo

j3',

yo

s',

Qr\xivr\g

ya6xQL%r\g

yo

s',

%r\QOv

XixQag

496*

H 232

|3'.

(=

M 121 %&'): "AXXo

%av6xc%bv TtQog %oafu/Aoi;

,

Qiovg IdtyvQXOv.
(laxog,

%aXpdvr\g , djroTEto/cwos,

sXacpsiov,

xsQsfiiv&ivrig, d(i(icovLa%ov^ fSdsXXiov, TtQOitoXscog

%QO%0(idy-

20 Tti<S6r\g l-r\Qag, iti66r\g vyQag, dccpdXxov 'Iovdawfjg, sXaiov KvTtQivov, Qr\xivr\g dcpQov, xovxs6xlv dTtocpv6r\(iaxog^ 6xsaxog xavQsiov, %r\QOv dvd Xlxqcov 6vo. 121 %s': Kav6xL%bv TtQog itdvxa. yaXfidvr\g, 6xv497*

Qa%og,

iti66r\g

BQvxxiag,

(ir\%covog,

Xifidvov dXsvQOv, dacpvi-

dcov, a6cpdXxov 'Iov6aC%r\g, xSQS@Lv&ivr\g, 7tsxQ06sXivov

Ma%s-

25

6o vl%ov dva yo$'.

498*

121 %%$'

(= #231

=M 32
|

Q[i=;'):

Kav6xL%bv
Xcdvov

TtQog vsvqcov Ttovovg.

yaXfidvYig, 6xvQa%og, f$dsXXr\g,

1 QLxivr\g

dacpdlxov i'ov 3 a(i(iovLUY.ov

M 111
||

2 yo a' om.

%al %6i-ag om. xov (in capitum indice xb) aQ(ioviag 12 $r\Qvxiag 14 *H(isqlxov M: om. d(jL(icovLa%ov 15 QLxivr\g 17 'AipvQxov %av6XL%bv nQog xo|aQtxLvrjg 21 19 d(iiLcovitt%ov ptovg if dXXo %av6XL%bv sig %6,ag 22 Atr^cov 27 '^Ho v.av6XL%bv QLxCvr\g ^trpas if
|

H
||
||

datpdlxov

EP

a6cpdXxov 'Iov8a'C%f\g scripsi:

\

B^vxxiag

{spir. eras.) dfificavLanov

HP

HM

M:
\\

pr\Qvxiag

HP
||

|j

11

aQfiovgPM:

H
||

\\

HP

||

28 pfoUtov

||

||

\\


%a\ xd
r)occ

131

eTciOYjg

dXevQOv^ niaar\g Bqvxxiag, dacpdXxov,

ndvxa

fiuXcov

XeLcaOag nal xolg vyqolg av(i(iiag %qcq.

#231 (=
axov yo s'y
5

M 32 Qngy. "AXXo.

cc06evmov yo a\ dofii- 499

idicog

#231 (=

xoityag %a\ (iiug yqco. 32 "AXXo. Qr\xivr]g

WQy

KoXocpcoviag,hW

docpdXxov Iov6aLY,r)g^ fteiov dnvqov^ Tti00r\g vsaoag, wvjqov lOcq axa&(ico (isxcc axiaxog xqayeiov Ovvetyr)oag %Qco.

H 155 (= M 33 Q%a'): nqbg

xotcqov
(ii%Qi>

o"cjr\OLv OQ%icov.

xQrjxccQiov

501

(isxa
10

fiosiag

xa\

YV(iivov

na\

o^vkqccxov

XeLCoOag

%qie

H 143
xcq

ftsQansiag.

(=

M 105
($'

tyXs'):

"AXXo

nsXaycoviov.
xcc

eavxbv

7tavx\

tfcoucm,
eiprjOov

cpqixxsL

icoXXd.

Xuficov

avvayeihQZ ovv

yu(iaLXiovxog
(isxcc

qi^av

drtoitdvaxog yo

%a\ dicoxQixcoaov v.a\ xavxrjv %a\ olvov ^ioxov a' (li^ag 6lu xov

15

CCQLaxSQOV (JLVKXf)QOg syysc.

H 215

(=

M 104 yxy "AXXo

%a\

nsXaycoviov

tcsql

g>#-503

qcqv %a\ OxcoXrpccov xcov iv danxvXico r) sv yuOxo\ yLVO(iivcov. (ioqa svcofia eig xag XQi&ag, ccg 6 Xmcog ia&isL, OxoqtclOov. tcoXXol 6e v.a\ xr)v qiav xov (ioqov vdaxL etyr)Oavxeg xa
20

neoL
y.ai

xr)v

aoiXiuv

xbv
6lu

xqavfia

7tOLf)aeL,

yvXov

(ie(iLy(iivcov

ccXccxl

ei 6e SuhxvXlov drcavxXovOLv. (Soxdvrjg yul TCqdaov Ka\ Tcioarj xa\ eXaico %a\ tcuXulco

OLdrjQiXLdog

d^ovyyico ^eqanevovxaL.

M 104
r)

tyXa':

nqbg

e'X(iLyyag.

25

oOov

%e\q

ycoQr\OuL

dvvaxai

xoQLuvdQOv OTciQfjba cpQv^ov 504 kul xovxo XeLcoOag (lexcc

(ie&
ttdaxog

vduxog yXiaqov dLa Yiquxog

r)

xco Xul(icq erc\ r)(iiQug y' e'(if>uXe,

yuq8u(icq(iov

OTciQ(ia

XeXeLco(iivov

ku\ xalg

xov
30

M
1

ltctcov

cpdqvy^L eyyje&ev xb uvxb noiet.

xcov cbcov

138 aq': HeXaycoviov

xcc

(iaxa.

KOQdvXc6(iaxa

TCqbg xd xcov c6wv hoqSvXcqftqavaeLg xqotccq xoLCode'

505

r}qvxiag
(iiug

HP

ndvzu
||

g|

i'67]g

xr^xu hul

8 lemma in hoc est euv Lrntov oidr]6(06LV 0Q%eig r) 11 lemma in est Tleluycoviov euv %QixuoLov H 9 fioeiov est TJelu16"AMo om. lemma in xsQr\86vug s%r) LTinog ycoviov iuv cp&eiQug r) ^nosXriHug iv duxxvlicp r) yuexql noLr\6r} 17 du-nxvXcp 18 eig] xal 28 ey%eftev] ey%vfte v coni. Miller

M M
H

%Q(bMl21

4 yo

c'

xd r}Qa XeLw6ug
||

b"AXXo om.

STtifiule
\

xu
!

\\

||

QLtivr\g P\\ iY.xuft(o6LV

||

j|

||


iov yo
/3',

132

yaXnitecog

tyr\6ag %qco

506
yo

138

yo |3' ? 6cpi%Xr\g yQa(i(iata y\ %a%e%a\ SiacpevyeL xcc %OQ8vXc6(iata. aqa': "AXXo. av&ovg %aX%itecog yo /3', 6cpi%Xv\g

a\

507

H 22

vitQov yo

(=

M 22
<5e

|3' ?

XaGaoog yo /3', oj-ovg SQLfiiog yo ?'. gs'): neXaycoviov %Qog eXecpavtia6Lv

%QO%6tL6(ia Xaii$dveLv

%QO%6tL6(ia.

to

vitQOv yo a\

%a6toQiov yo /3', SacpviScov yo /3', $ou Uovtixov yo |3', %r\ydvov yo Svo r\(iL6v. tavta %at iSiav %6ipag %a\ 6r\6ag %a\ (ietcc xavxa (iiag e%LpaXcov te oivov % a' %a\ eXaiov SiSov r) dwc xiQatog r) cog fiovXei,. xovxco 8e tcp fior\- io yo

&r)(Mxti %i%Qr\6o r\(iiQav d%QL teXeiag vyieiag. 8e 6%iice dccc %avxbg co6te ei Svvaxbv l8qovv
eTCeidr}

%a&

6tQC0(ia6i xb coov,

508

M 135

tfj

^iQcirj

%icpv%e to Totowo diaXve^&at, TCa&og.

affi'

(==

22

o'):

TleXaycoviov %QO%6xL6(ia

%oiovv %Qog %dvxa, co6te tcc t,coa xd%LOv dvaXaii$dveLv %a\ 15 co6xe xd evxbg 6v(i%avxa &%o6(ir\%eLv %a\ &eQa%evet,v. %oiel Se %a\ %obg %av %d^og %a\ fir\%a %aXaidv' %oiei Se %a\ %Qog cp&i6LV %a\ f$ovX6ovg %a\ %eQL%vev(iovL%ovg %a\ o6a
xcov evtog

%e%ov&6tcov.
ei Se

r)

Se

%ata6%evr)
coliov

avtr\.

%ti6avr\g
r)

%a\

Xivo6%iQ(iov r)(iivav

a\

&Q%ivteQOv ypiQeiov
r)

20

&Q%ivteQOv yoiQeiov^ e^icpov %ecpaXr\v (ietd tcov &%QOvaQicov %a\ tr\g %OQSf\g. IfifiuXe v66co%ov Se6(idg |3' ? fioXfiovg Le\ %r\ydvov Se6(ir\v a\
(ir\

^Qayelav

a\

evQe&rj ^Qayela

8acpvo%6%%cov yXcoQCov %-u\ cpoivL%ag X\ 6%6q8cov %ecpaXdg y' ? 6tiaxog aiyeiov yo s' ? yXr)%covog Se6(ir\v a\ tavta %dvta %a&aQag %a\ ^vv&Qvtyag etyeL ev v8atL d%b %L6tiQvr\g, d%QLg ov td %QoeLQr\(niva %Qia %atata%^\ %a\ (iova ta o6td d%o(ieivr\.
rj

25

6vve%i6teQ0v 8e vScoq i%if}aXe, co6te (ir\ e%Xv&fjvaL XL%aQov %0Lr\6aL tbv %vX6v. %a\ (lexa tavta 8Lr\Q"r\6ag

5. 6 ita incipit in HP: "AXXo. vltqov ktX. 14. 15 "AXXo. Sxste td 23 Z&u %tX.M 22 17 prius Ss om. M135 18^'rot neQinv. 19 Se om. 23 20 Xiv6a7tEQ(iov r)(i(vav a' thftov &q%vtqov 136 Xlvo67Zeq(lov t) %LVva(im(iov dQ%ivteQOv r) $Qa%elav a
\\

||

\\

||

M
||

%oiqeiov (in marg. tovtegtl vecogtl evvov^lg^evtu) r) $Qa%Etav a' 136 Seglluq 22 %a\ om. 23 23 vcmnov 23

M23

Segllj]v
%qet)

M23

M 23
||
|

||

136 26 %uvGTEQvag 25 yXi%covog ogtsu 23 23 28 ETtipaXXE

||

\\

||

M M 136

||

27

vsfieig.

133

eig y' r\iieQug

nul TCQ06&elg TQuyaxciv&rig yo

ovtoo 6e
elg

y\ tuvtu
Tr)v

8lu-

%Qr)6$UL

del'

TQuydxuv&uv
coCxe

rjfieQag

vdcoQ

nQoG&eg
5

ei\)r)(iuTog

%y\

&eQ(ibv epfiale tovieQtiv

yuug y.utuv(ioo6ul nul

tcqo
i)(jLeQuv,
oocc

evu

%a&'

ccQL&fMp

s',

iXuiov

QoSivov.

xuvxu 6v(iTtuvxu

(iiug

u(iu

vr\6XL%hy xb ^ooov TtQOTtoxL^e.

31 &&y. "AXXo TtQog ccq&qu %e%uXu6(ievub09* 162 xal vdatidag. c\Xor\v^ 6(ivqvuv, (idvvuv, iti66uv BqvxxIuv, Ttdvxu ev xuvxop Xedvug intpuXXe xul cixwov uXevQOv %qo6-

(=

io

(liayoov kuI xoov oooov xb Xevxbv, eiteixu avuXd(if3uve %ul %qoo Y,uxu xoov uq&qqov iitL8r]6ag yuQXri iTtipeXbog %al (iexd xivug
rj(ieQug

pof]d"rj(ia rtQOGuyoov fteQUTceve. iv xoig ito6l xov ltctcov i(iTce6otj 510* iccv ovv iv tolg olduivet xu xovxov ybvuxu %a\ yooXevei. 15 bm6&ioig rj, xuv6ov uvtbv %uvtr\Qioig 6tQoyyvXoig y e6oo$ev

H 163: "AXXo.
tr)g

XvGug TtdXtv xb avxb

el Qev(iu

iitl

ccyxvXrjg y.uv(iu6l itevte^ ei-oo&ev de %Xuxe6iv ccficpoiccv

xeQoo&ev.
xog,

de iv xolg ifiitQo^&ioig xdxoo&ev

y xov ybvu-

M 147
1

auv6ug

(iuvb*u%r\b*bv iia(ieXov oog %cd xcc Xoltccc xuvfiuxu.

uQ%y'\ TleXuyooviov TtQog TtuQucpvXu%r]v ev6oo(iiag 511

20 iTtTtov.

periit.

vefiecg

M 136 TQuyundv&ov M 23 xovto M 136 Slu3 M 136 2 tQayduuvfrov M utroque "AXlo om. HM M23\\ 5 uql&llov M 23 qoSlvov M 23 8 vduTU H H M 11 ccq&qov H 13
Q06&elg
\

||

\\

loco 7

||

e(L$a\\e

||

"AXXo om.

||

6(ivQvr\v ccXow,v6(LVQvav 14 %oolevL P: %coXulvl

\

||

||

16 uyyvXr\g

||

COMMENTARIVS.
ad Arzygium missa in praefatione p. 15 sq. capitum qui sequitur index etsi non Pelagonianum esse supra monuimus, propter lemmata capitum maxime deperditorum omittendus non erat. ultima autem remedia 453 seq. quae in indice non respiciuntur, tamquam appendix adiecta sunt, ut factum videmus in Hippiatricis et apud Vegetium (lib. VI). neque enim remedium illud ad morbum sive ad umbras expulsandas de stabulo 451, ut Sarchianius videtur voepistula

De

dictum

est.

luisse, totius capitis inscriptio

est, sed

lemma

unius remedii.

Caput quod numero carens praefationis instar ipsis medicaminibus morborumque descriptionibus praemissum est Falerio scriptum de notis signisque equorum caput autem Geopon. XVI 2 tmtov 6r\puu enumerans cave tribueris Pelagonio totum fere Columellae debet scriptor noster. Pela1 Col. VI 29, 4 secutus Varron. rer. rust. II 7, 2. 3. gonium, non Columellam Vegetius exscripsit VI 5, 24. cf. praeterea Apsyrtus flippiatr. p. 226, Geopon. XVI 1, 12 16, Pallad. IV 13, 9. crrco sacrisque certaminibus] cf. Col. VI 27, 1 est

enim generosa materies. quae circo sacrisque certaminibus equos praebet; Veget. VI 6, 2 nam ut viliora ministeria taceamus, equos tribus usibus vel maxime necessarios constat: proeliis circo sellis (Col. de admissario VI 27, 9 isque admissurae post trimatum usque in annos viginti plerumque idoneus est). medii dentessuperiores] Columella addit et inferiores, mox molares superiores et inferiores codex Sangermanensis Columellae. nisi a subtilissimo usque addiscimus] omittit Columella. Vegetius sic nec postea quot annorum sint sciri ad fidem cf. Apsyrtus Hipp. potest nisi signis aliis, quae usus edocuit. p. 227 y.cu ovh ecxt quSlov littytvmG-A^G^at x&v iz&v xbv Xontbv %q6vov; Geopon. XVI 1, 16 xovxov de Gv^ccvxog ovnsxt QaStov 7ttytvmGY.Btv xa 8X7}', Anatolius autem dentibus diffidens Hipp. 55
:


ccvtt}

135
'

ov yaQ ol ddovteg
tr\v r\XL%iav

yag

ovv. ccv

blt]

doKi(iccGicc

dr\Xov6LV.

usque rugas invenias] non habet Vegetius VI 5, 4 plerique adserunt domitis et freno adsuetis animalibus rugas, quae in labris sunt superioribus, computandas, ita ut ab awgulo ubi incipit morsus incipientes
Columella.

duodecimo anno

usque ad extremum labrum perveniamus, quia annorum numerum rugarum numerus ostendit, addens de suo haec: postremo ru-

garum

multitudine, tristitia frontis, deiectione cervicis, pigritia totius corporis, stupore oculorum palpebrarumque calvitie senectus ipsa se prodit. vide quae Anatolius Hipp. 1. c. de iis censet

qui aetatem ev. t&v yvd&cov doKL[idov6iv. 2 Col. VI 29, 2. 3 (de bubus id. VI 1, 3 seq. 2, 14). cf. Geopon. XVI 1, 8 seq. Pallad. IV, 13, 2. 3, 8. izeqI eidovg imtaiv cccpoQLGfiOL enarrantur Hipp. 261 seq. (cf. imprimis p. 262 quae in calce leguntur de i ravxcc e%eLV tbv tmtov ijlockqov xQd%r\Xov ktX). fusius Veget. VI 6 et 7 singularum nationum signa meritaque explicat. de prioribus maxime inspiciendus est Varro rer. rust. II 7, 5 (inde Col. et Geop.) de posterioribus etiam Isidorus etymol. XH 1, 4547 Palladium secutus.
, ,

philocalum dominum] amat hanc vocem auctor philograecus, cf. 183. 188. diligentia quae infra est 24 interpres vertit cpLlonalla Hipp. 185. (philocalia apud August. contra
Academ.
2, 7.)

naribus <(apertis, brevibus auribus) et arrectis]

auriculis Columella; dedi auribus propter naribus, ut facilis fui&se appareat scribae error. Varroni equus debet esse oculis nigris, naribus non angustis, auribus applicatis, Palladio laudantur aures breves et argutae, oculi magni, nares patulae.

lato et numeroso pectore] Columella: lorum toris numeroso pectore.

lato et

muscu-

cauda longa et non setosa quia abdecet] Columella: cauda longa et setosa crispaque, Varro: cauda ampla subcrispa, Palladius: cauda profusior, Geopon. ovqccv yt,eyaki\v abdecet glossae interpretantur non decet, Gust. ovX6tql%ov. Loewe in Woelfflini Archivo I p. 22 , Hauler ibid. II p. 453. in bubus Col. VI 1, 3 similiter caudas longissimas et setosas
laudat.

ungulis nigris] magis placet Columellae duris, quod item est apud Varronem (6vv%a 6teQeov Geopon). universum] ita pars librorum Columellae, Schneiderus maluit universim. agile ab aspectu quoque] concinnius ut videtur Columella ab aspectu quoque agile. praepositio ex cum deesee nequeat, fortasse pro et scribenda est. 3 Col. VI 5, 4 (consentiunt cum Riccardiano codex Sangerm.


^t collatio
Xoyf)g

136

(=

M 27

Hipp. 56 HsXuycoviov nsqi Yr]Xcovog intGoesii). ns'), ubi Hipparchi auctoris ignoti (cf. praefat.

experimentum praecedit, Columellae verba xQonot 8s snutvsxoi si6tv, oxuv unb nQUOtSQcov 8tsyr\ysQybEvot svQS&co6t, Yui ndXtv, oxav unb YSYtvr}(isvcov nqustg ysvcovtut. ovtot Yui slg xf\v xotuvxryv vnr\QS6iuv %Qr\6t[iot tvy%dvov6t (h. e. ad obsequium, cf. Col. VI 27, 10 al.) Kui slg nufidxovg faavot sep. 18)

tnncov

cuntur.
q. s.] al terum progeneret cum videatur yvcovut %f\Xcovu %Qr\6t\iov Yui sv xco xtvxstv ieofisvov 8oYt(iov), fortasse duorum codicum lectiones conflatae sunt aut priore loco verbum additum per errorem. Cap. I. 4 Col. VI 30, 3 plerumque iumenta morbos concipiunt lassitudine et aestu, nonnunquam et frigore, et cum suo tempore urinam non fecerint, vel si sudant et a concitatione confestim biberint vel si cum diu steterint, subito ad cursum 23 extimulata sunt. de fame tacet etiam Vegetius I 17, 4. 19 uu' nqbg ndvxa Xotfiov)' TlsXaycovtov ngbg Xot(iov (=

si

volueris sciree.
(sl ftsXstg

sufncere

xag ftsQunsiug Yui xovg noxovg St

%Qf\

cov

ot Xotpoi

uno6ofiovvxat

na&stv yxX. 5 23 17

Xsyo[isvr\

8tcc

nsvxs uvxtdoxog 6vvt6xaxut unb

ysvxtuvfjg, UQt6xoXo%stug, y.oyycov 8dcpvr\g, 6[ivQvr\g, nQt6[iuxog iXscpuvxivov yxX. Vegetius eandem potionem contra morbum saepius commemorat I 10, 6. II 36, 1. VI 8, 6. 8, Pelagonius iterum 449. is solus hoc loco auctoris viri clarissimi nomen servavit medicinae cuius experimentis indubitatae sunt vires et earundem sine qua mulomedicus mutilus est (Veg. I 16, 4). specierum pulvis occurrit 366. de Gallicano in praefatione
p. 17

dictum

est.
,

quia erit] melius fortasse dum praecedit in necessitate profertur (scog av vytf\g ysvrjxut H). 6 26 uXXo AtxoQtov Bsvsflsvxdvov. Litorium clarissimum virum (cf. praef. p. 17 sq.) ante Apsyrtum remedium iliud edidisse effici videtur huius verbis Hipp. 10 ftsQunsvcov 8' uv xtg sntxvy%dvot ufyuxog ucputQS6st Xvcov xag sv xco nQ06conco cpXsug yuI xug sv xco 6xf\fTSt, sxt 8s StuYonxcov xu [is60Yvvtu nQ06cpoQu xs xQOcpfjg nuvxodunfjg (Pelagonii interpres notYiXr\v XQOcpf\v)

cum necessarium

Y,xX

stQrjvxut 8s ovxot ot sy%v[iuxt6[ioi xotg

nqb

f)[icov.

f\[is-

xsqu 8s svQrjfiuxu xuvxu yxX. (ex Apsyrto Hierocles Hipp. 14). depectorandus, detemporandus] illud etiam Vegetio V 14, 3 ex Corbeiensi restituendum videtur. usitatius est sanguinem detrahere de pectore, de temporibus, ut auctor noster ait multis locis. cf. 291 debrachiolandus. id est hordei farinam e. q. s.] omittit Apsyrtus. Pelagonii interpres addit tritici farinam: uXsvqov YQifrfjg y,ui nvQov, ov (if\v iiXXu Yui nixvQU, %6qxov 8s oXiyov (item cod. P). nixvQu

137

sunt farina seminis h. e. far cantabrnm, cf. 132 sucus cantabri %vXbg niTvqcov (quod restituendum Vegetio V 56, 3), 461 cantabri quantum voles in aqua infunde h. e. sucus cantabri sive cantabricus, distinguendus ab herba cantabrica (Plin. nat. hist. XXV 85). Cael. Aurel. chron. III 4 (p. 454 Amman) dat praeterea aquam bibendam, in qua sit cantabrum praelotum, id. III 3 (p. 510) cantabri in aceto decocti. passim apud Cass. Fel. (v. ind. edit. Rosii). cf. etiam schol. Iuven. V 11 (in cod. Pithoeano

superscriptum est cantalri). et faciespotionem] similiter compositam Veget. IV 3, 11 excidit itEvnEdavov, quod non omittit Apsyrtus 1. c. habet. in 24 ccyQio6LKvov zag Qtag Xsdvccg htX. 7 19 iifi' cf. Veg. I 17, 9. 11. eteqov orj&ri[itt. ccyQL06vy.dfiLvov ktX. earundem fere specierum 19 est. 24 ccXXo. Zcc$Lvr]g OTavrjg t\tol fiQcc&vog xtX. 8 19 fiy'. accuratius Veg. I 17, 12 refert. Optati nomen tacent omnes. 9 24 nL6Tr}QL0v 2lkeXov. Qiag %apaLay.Tr]g v.tX. 19 [id'. Veg. I 17, 10. de nomine auctoris non constat, tamen Pisterius vix rectum; cf. Eichenfeld, Annal. Vindob. 44 p. 144. facies inde colatum] colatum durchgeseihtes Getrdnk ex Gregor. epist. 7, 40 b affertur Woelfflini Archiv. II p. 271. 10 25 ccXXo TtQog Xol^lov ccq&qltlhov (= 19 lle' TtQog ccq^qltl-aov gcoov) , ubi omittitur vitis alba (tt\ntXog Xevm/],

=M

=M =M

Plin. nat. hist.

XXIII 2126). 11 De eodem morbo aliter Veg.

48. 55.
1

suspensum durare]
I 22,

cf.

Veg. IV 4,

(ex Col.

VI

6, 1);

11 equos oportet suspendi altius

L aQ^7]TttL LTtTtOg XEX^OTCOg ZjlQLOV ETEQOV. oi tovtov nodsg cpXy[idvco6LV, otleq e6tlv etilnivdvvov, 7tOLr\6ELg tovto acpaLiidJ-rjg ccvtov tov Lnitov i e%cctqcov TCOV {lEQCOV TOV TEVOVTOg CCVTOV %tX.
[l'

12

M 20
ytal

e. q. s.

%coXcclvelv

'

13

24

ttXXo.

yttQOV

nQCOTELOV

= M

20

[17]'

ETEQOV.

yccQOv %tX.

offas etiam impares dabis] interpres omissis offis ita: EQEy\ibv oq6(}ov ev olvco [i[iLyfiVOv ETtl tql6lv ijfiEQaLg SlSov 7] -AVCCILCOV KttXcog ttXr]XE6(lEVC0V ttXEVQOV [lETCC olvOV C06ttVTC0g Eiti TQL6LV 7][lQttLg, LVtt dh 7tQO [LL&g [l@Qtt%y TO ttXEVQOV Httl Tfj cf. 31 ojfas impares cum vino faudXXr] Xeccv&j) ccfitt tco olvco. cibus mittas, 75 pcutilli impares, 89. 90. Veg. II 8, 2. 44, 3. Pallad. I 19, 4. 14: 26 ttXXo. c7)OV OTttV ttQ^7]TCCL %C0XaiVELV TOtg [MQO6&ev 7to6Lv %tX. deposterioribus tacet. ilf20i>'. cf.Veg. 1 13,1.5.
r)

IV

3, 2.

argivi] idem herbae medicinalis nomen traditur 245. 327. Sarchianius legit argyrii interpretans lithargyrum perperam.


rum

138

interpres Graecus uqktov 6TeuTog, deceptus ut videtur litteraeadem vox latet Veg. V 26, 3; 58, 2 (argii et vestigiis. argium codd. Corb. et Goth.). videtur autem esse arcium vel arctium, de quibus cf. Dioscor. IV 104 &qhtlov, ol de uqktovqov ; IV 105 aQHSLOV, ol de nQ0603nCdu, ol Ss 7tQ06mmov y.uXov6l [ol ( Se unuQhr\v, Pcouulol Se neQ6oovuY.eufi, oi Se Xdnnufi]; Plin. 113 persollata quam nemo ignorat, Graeci arcion nat. hist, vocant; XXVII 33 arction aliqui potius arcturum vocant. centaureae unc. V] de additamentis quale hic est in alio sic centaureae unc. VI dixi Mus. Rhen. 46 p. 372 sq. cf. prosunt yo '. pondus deest, in legom. p. 2 sq.; in

XXV

Artemisiae odoratae]
lii6iccg

P.

ufiuQdvfrov uQTe(iL6iug odore non iniucundo esse Plinius narrat

in calce forserpylli, hyssopi, trixaginis] repetit mulae nQ06&eig TovTovg kccI SQnvXXov yo s', v66conov yo y'
',

XXV

H,

ccqts73.

XccficctdQvog
cf.

yo

cc' ,

item P.
leQ&g ^oTuvr^g P.

oQ&fjg neQi6TeQ&g H, 105. Isidor. Etymol. XVII 9, 55. uXXo. ccopcufidizag to wov %u\ v.Qiftag (nota inter25 15 pretis errorem) ev vSutl r) ovqgj ^Qe^ag 6I-og Te ueTu xonQOv obg wui nvuCvov nui 6ivconC8og (iCug envziftei Totg d.Q%QOig. 20 va nQog %v(iovg aQ&QiTMOvg nui Xoiuovg. simile, sed paullo fnsius enarrat Veg. I 13, 3, quod tumori inlinitur. 16 26 dXXo. 6TuopvXCvov yo e' , uyuQinov yo l , %u66uuov 21 ve' nQog Xolllov ccq&qltly.ov. yo y' htX. cariotae] item scribitur 26. 191. cf. Veg. V 63 cum adnot. ( Schneideri. Dioscor. III 52 6TucpvXlvog ayQLog .... P(ouulol f Glossar. Alphita' Anecd. Oxon. I 2 v.uqotu(i, ol de nu6TLvd%u.

hieraebotanes]

Plin.

XXV

(1887) p 31 cariota, pastinaca agrestis idem. silis Gallici] ccquqlyov H, sed 6S6eXL TuXXly.6v est 187. 213. 301. 395. agaricum ut fungus nascitur in arboribus circa 103. Bosporum et in Gallia Plinio casiae] y.u66uuov HP. y.u66u(iov vox inserenda lexicis. Paul. Aegin. VII 3. legitur in remedio longissimo quod extat in cod. f. 393 uXoLCpr) nieQfir) Sl' r)g fteQuneveeLg ndvTu tsxuvov uvaTQoonoov Te %ui inncov ytX. cf. Ducangii lex. inf. Graec.

XXV

v. 7LU66dur}v et nu6u[iov (ita scrib. pro KAZAnON), quas glossae iatricae codd. Regg. 1261 et 190 interpretantur uuQnoadde ex glossario Senensi Hermae vol. XVIII p, 535 fidX6u[iov. cassamo: semen balsami, cf. ibid. p. 533. iris Illyricae sil III] sil dittographia ortum puto.
s.

fidem habemus Hippiatricis, fuit iris Illyricae uncia una exciditque herba quae Graece vocatur &qvov.
si

santonici] sandonicum scribitur in glossario Lat. Gr. Corp. gloss. II p. 178 {Q"tiqloy.t6vov ^otuvt)). Plin. n. h. XXVII 45 absinthii plura genera distinguens santonicum appellari ait o

139

Galliae civitate, Ponticum e Ponto. Colum. VI 25 (herba SanVI 10, 2. Marcell. Scrib. Larg. 141; Veg. 54, 7. tonica). 28, 2; 28, 31. el 8e uvta tcc ccq&qu ccno17 v<s' eteQOV TtQog uvto. GnXrjQvvstcci, yCvcoove tb coov otv iXeopuvtiu v.u\ Xol[ico vu[iveL

M21
v.ccv

(traditur
iv.

nvfj),

oneQ fteQunevoeLg
[teQcov

ovtcog.

ccopuL[iuug ccvtbv

Vegetius de elephantiasi agit I 9. 16, Apsyrtus Hipp. 21. vide fragm. 452. tisanam cum catulo brevi] iy%v[idtLGov gvvXov [ilvqov catulus brevis redit 370 (cf. 204. 205. 208). fietcc ntLGccvcov. Cassius Felix 36 infantibus brevissimis lactantibus, 21 est molesta passio maxime infantibus brevissimis et novellae aetatis
opXeyficcLvovtcov

t&v

vxX.

pueris.

pulvere quadrigario]
Kccl (letcc

eius

compositio

390.

ita:

tuvtr\v trjv neQLodCuv nQonotLGov omisso pulveris nomine (t-rjQiov %ovQLyccQLOv cf. Hipp. 295. 305). 19 [i?'. 24 ccXXo ^rjQLOv TLeXccycovCov TtQog Xol[i6v. 18

Veg. I 17, 15" Pelagonius adversus omnes morbos efficacissimum pulverem credit esse, si pullum ciconiae nondum adhuc stantem sed iam plumas habentem vivum in caccabum fictilem mittas et gypses perustumque vapore furni in pulverem redigas et tritum vitreo vase cuslodias;grande cumulatumque coclearium cum vini sextario animalis faucibus infundas, donec recipiat sanitatem. cf. Marcelli remedium 29, 30 qui ad coli dolorem corydalum avem id est quae alauda vocatur, in vaso fictili gypsato in fumo posito comburi pulveremque reponi iubet. de formula apopiras
cf.

praef. 17.

19
Veg.

H 25

I 17,

20 (Lfr' ccyQLOGL-nvov Cug v,utuv.6ipug vtX. 8 alia quoque vilior sed non minus apta curatio est:
GTteQticc

M
cf.

radices cucumeris silvatici viridis contundcs

20 v$' Veg. I 17, 7. voXovvvtr\g vtX. sua remedia Apsyrtus vindicat Hipp. 11 (inde Hierocles Hipp. 14): ijiieteQcc de evQr)(Lutu tuvtw v.oXov.vvtCdog AlyvntCug cneQ[iu ogov dvuopov, vevo[i(ievov v.ul necpQvy(ievov iv olvco Xevvco evcodeL ogov votviuLg SvgI Xe&vuL v.ui dLrjbrjGuvtug iv dftovLca iy%v(iuti^eiv Sicc tf)g de^L&g QLvbg v.a\ uvtyj Se tf) ivteQLcbvrj %Qf)G&UL necpQvy^evrj. ccQLGtov Se v.ui tov ccyQCov glvvov tr\v qluv v.dipuL Xentr\v ogov rj[iL[ivov (r)[iC(ivovv^) inL%euL te vSutog votvXug

20

H 25

e. q. s.
.

supra

7.

uvutQCipuvtug Suri&fjGUL v.ul vCtQOv v.ev.o[i(ievov bXvccg tQecg, eld-' ovtcog v.utuXu(i6(ievov tf\v yX&ttuv ey%v(iutCeLV Slcc tov Gt6(iutog r)(ieQug entcc tb r)[iLGv tov opaQ[iav.ov, tb Se XoLnbv notC^ovtag tco vSutL [iLyvveLv. Pelagonius mensuras mutavit, Vegetius ipsum Apsyrtum secutus est. ad cornua duo] ogov votvXuLg SvgC Apsyrtus, interpres male v.ui 8Lr\frr\Gug veQUtL ifi^uXcbv ey%eL Sca tcov qlvcov ini
[ituv

Svo kul @Qe%eLv vvvtu

(ita

v.ui

xovtco

cod.

P)

[iLyvveLV

rj^igccig

140

cornu

nsvrs.
sit

hemina cum

cornu enim est libra metrica, cotula sive idem atque KEQug Xltqulov (Xltqu sXuiov), duo

cornua definiunt sextarium, ut Horatius sat. II 2, 61 bilibre sextarium dicit, cf. Pernice, Galeni de pond. et suris testimonia (diss. Bonn. 1889) p. 37 seq. 21 Colum. VI 5, 2. 3. Veg. I 17, 14. IV 3, 610.

men-

20 vy' uXXo. tovg XoLuovg %qt\ $or\&rniuGi nQOcp&uvsLV y.tX. auctoris nomen non tacens stsqov itQog XoLfibv KoXovpsXXov
(trad. %oXov[isvov).

H 25

propulsandi sunt]
Genethliac.

corrige

Colum.

cf.

0.

Guenther,

Gottingense p. 13.

intereryngii] rjQvyyiov appellari solet, rarius r\Qvyyr\. pretatur cccp&uGTOv (ucp&uGTOv, to iQvyyiov ex codice Regio 1843 Ducangii lex. med. et inf. Graec. appendix p. 31. ucpfruGTog ap.

tum paribus casiae medium ad febrem Hipp. 7

Myreps. antidot. 188.)

e. q. s.]

Graecum

simile extat rer/

Ev{irjXov tjtol XsiQcovog (r)TOL HQcoaddit slg to uvto). hvqetov nQOGysvofisvov ulfiu vogM 13; U7t6 TOV TEVOVTOg, CCCpULQEL, SLTU XuficQV KUGLUg, G[lVQVr\g, Xl^u-

vov uvu ovymuv

(iiuv r)(iLGELUV, [iL^ug utfiu %sXcbvr\g ftuXuTriug

STtl r)[lEQULg TQLGLV.

KUL TIUXULOV OLVOV 8lU llVHTrJQCQV Ey%EL

22 Colum. VI
qqv
fioriftruiu

5,

35. Veg. IV
$or\Q~ovv.

3,

1214.

M 20 vS'
rfj

Ig%vnsLQcc

lc%VQ&g

Ig%vqqv
cf.

fior]aTr\[iu

(iSfiu&rjyiu^EV wzX.

VII 10, 7. Veg. I 12, 2. 3 cum Schneideri adnot. ad Col. p. 320, ad Veg. p. 19. 114. interpres sXXe$6qov ^sXuvog Celsum totius loci auctorem existimo, ex quo Plinius qluv. rem enarret XXV 86 nostra aetas meminit herbam in Marsis repertam, nascitur et in Aequicolis circa vicum Nervesiae, vocatur consiligo, et XXVI 38 radix herbae consiliginis , quam nuper inventam diximus. suum quidem et pecoris omnis remedium praesens est pulmonum vitio vel traiecta tantum in auricula. visci folia] ita Columella et Vegetius. fortasse recte
VII
5, 14.

consiliginem] eadem

infra 205,

praeterea Col. VI 14,1.

KsXcog (hul Acoog

ipsius folia, ut legerat interpres: KoQvr]XLog 6s cod., correx. Miller) xf\g uvzf\g OTccvr\g %u\ cpvXXu {iet* olvov XelcoQ-svtu (8lu) tcov qlvcov Ey%ELV snLTQsnsL. 23 26 etsqov slg to uvto AI^lXlov 'Icnuvov. 21 vt,'

quod traditur

eteqov nQonoTLG[iu AljilXlov Zlnuvov. sale lib.] errore repetitum videtur,

pondus

sit.

in

H deest.

cum
se

salis libra

nimium

nitrum

in se conteris]

cf.

45 in

universa permisces.

23. 241. 374. in se pro simul frequens in titulis latinis. vltqov to UQY.OVV et ita fere interpres, si pondus adscriptum non est accuratius, velut 39 amulum uuvXov to uqy,ovv et saepius.

Cap.

II.

24

Cf.

H 300

(=

M 133 ag|T)

'AiPvqtov Pqeht&v

141

gke vu6l'u cov Sl86u6l oi KunnuSoYUL (didov6iv ol KunnucroYeg M) toig Xentoig iitnoig. YQL$r\g (lodiovg y', cpdfiutog L y', sqeiv&ov s. r\', cpu6tlov (cpu6LovXov P) s. r\', oQofiov |f. |3', olvov t-s. p' YtX. omittit igitur triticum; uvam autem passam et nucleum in calce ponit ita: ol 8s Zvqol nQ06uXXov6L ty [llt-SL tUVtrj 6tQ0$LX(QV ,S6t7]V SVU, 6tUCpC8cOV s6tT]V SVU.Sl8ov6L 8s STtL TjflSQUig S7ttU 6t&tL iv trj lnn06tU6LU 6Y0teLV% YUtd%T\QOV 185 TleXus%ov6ri{s%ov6LH.)tb educpog. PelagoniauaGraece sunt M27 qa' JlsXuycovLov stg tb uvto. yql^&v (locriovg tQsigy,tX. 25 ex Pelagonio. ycovCov 7tQog Xentotr\tu mov. Veg. II 18, 23

thesaur.

cf. Eichenfeld, Annal. Vindob. 44 p. 145. Stephani pQsutov (vol. II ed. a. 1833). paululum se subsiccet] yul tb vScoq Yevm6ug su6ov 185. cf. Pelag. 89 folia cupressi subsiccas. r\Quv&r)vuL (ilyqov Col. VI 14, 5 vulgata lectio est subsiccatur, Schneiderus recepit

brecta]
s.

v.

subigitur.

185 6itov nscpQvypsvov vSutL yul (isXitL (iLysvtu Yufr' 25 SYU6tr\v r)(iSQUv o6ov fioSiov no6otr\tu SCSov en\ rjpeQULg eiy.06L. 28 q#' uXXo 6vvtofiov yul yuXov. eandem structuram laxiorem multis deprehendes melius esset tritici torrefacti locis, velut 235. 245. 247. 301. Colum. VI 30, 1 triticum torrefactum commendat, si sanis est macies. castrensem] passim in Edicto Diocletiani kastrensis. Apsyrt. Hipp. 300 r)(iLfi6SL0v et (ioSlov %u6tQL6Lov. cf. Hultsch Metrol. script. reliq. I p. 41. id. Griech. u. Roein. Metrol. 2 p. 616. 629 seq. 186 neQL l6%votr\tog et 26 Dnae extant conversiones

modium

JEZ"

quod genus passionis mulomedici coriaginosum appellant] interpres utroque loco omittit. de coriagine boum
v. Col.

276 HeXuycoviov neo\ ccvu^iqQuv&evtog SeQ(iutog

(M 109 i/>q')-

VI

uyQC06tLV tfvneQ noXXuYig unots(ivov6LV, 6vvu%ug 06r\v QovXsl yu\ nXvvug Yu&UQLwg (istcc kqiaT&v yul u%vqcqv Xsntmv SlSov yu&' Yu\ yCCQ nmXOLg (ILYQCCV S%0V6LV StL SKU6tr\V. %Q7\6L(10V 6tL. tr\v t)Xlyl'uv tovto 6v(i@dXXstuL. huc spectantVegetii verball28,25
tpc\u'

27

M 109

13, 2 (inde

Veg. IV

12).

uXXo

%qt\6l(iov.

ol yecoQyol tcp aQotQco

praeterea graminis radices, quas aratrum frequenter evertit, studiose collige quantumpotueris (quantas potueris?) et lotas minu-

tatim concide hordeoque commisce et cotidie praebere non dubites. 28 186 &EQ(iovg r)ipri(isvovg yul yXvYsig co6ts yul uv&qcq-

nov 8vvu6&ul uvtovg yu$' r)(iSQuv SiSovg.

SV
tCp

e6&l'elv, etg yoqov tco mco nQ06uye (ioSlov sl Ss fii) co6lv ol &sq(iol yXvYsig, 6tQO<povg

gmcp YLVT\60V6LV.

29

H 186

M 28 qs'.
elg
(ir)

YU6tuvu

cpovQVOV

cpQvysvtu sv
tQLipug

cv(i(iii-ov

tuig YQL&uig,

Sidovg &EQunsv6ELg.

= M 28

ndvv
qs'.

Xsntcbg

xal

oXfico notyug tco wco

142

30 abstineas ss. cibis] cf. Colum. VI 30, 1 ac deinde paulatim eiusmodi cibi subtrahendi immixtis hordeo furfuribus, dum consuescat faba et puro hordeo ali; Graece Eumeli nomine Hipp. 184 (lsxqls ov xr)v ncczcc cpvdv &vuXcc$cq6i qoo6Vv. eadem fere Geopon. XVI 3 Apsyrto tribuuntur. custodiemus ut cotidie e. q. e.] Col. VI 30, 1 nec minus
cotidie corpora pecudum quam hominum defricanda sunt ac saepe plus prodest pressa manu subegisse terga, quam si largissime cibos praebeas. Hipp. 184: xcc ds xav xoiovxcov 6<b[iccxcc noXXfjs II 28, 10 cf. II 10, 12. xr)s xQiipsoog dsovxuc nxX. Veg.

refert] Col. VI 30, 2. iter fecerint e. q. s.] Col. VI 30, 3 frigori fomenta adhibentur et calefacto oleo lumbi rigantur caputque et spina tepenti adipe vel uncto (vino pars codicum) liniuntur. cf. Veg. II 25, 3. si urinam non fecerit remedia] Col. VI 30, 4

multum autem
si

aut

remedia non tacens, quae Pelagonius

profert.

infra

demum

(cap. VIII)

lassitudini autem infundatur] Col. VI 30, 4 lassitudini quies remedio est, ita ut in fauces oleum vel adeps vino mixta infundatur; VI 31 1 omni autem imbecillo pecori alte substernendum est, quo mollius cubet. Hipp. 184 (EvfirjXov) ncci y.cc&Evdov6i, 8s ccvxols u%vqov vnoexQcovvveftcQ. si aestus fuerit passus infundito] non extantia in Columellae libris fortasse illi restituenda sunt, quippe qui ordine singula enumeret mala VI 30, 3 iumenta morbos concipiunt lassitudine et aestu, nonnunquam et frigore et cum suo tempore urinam non fecerint e. q. s. mulae lassae et aestuanti

remedium affert VI 38, 4. Pelagonius infra 185 (ad eos quibus membra deficiunt) commendat ova tria cum puleio et posca et
39 extr.). tussientis animalis oleo faucibus infusa (inde Veg. nares Veg. 75, 2 posca puleiata foveri iubet, posca et puleio nares et faciem lassi iumenti fovet id. II 10, 10.

mundata fuerint] Col. VI 30, 2 ante omnia sane curaeque fuerit ut stabulentur sicco loco, ne umore madescant ungulae. quod facile evitabimus, si aut stabula roboreis axibus constrata aut diligenter subinde emundata fuerit humus et paleae superiectae. ut stabula axibus roboreis consternantur Pelagonius infra 226 iterum monet. cf. Veg. II 28, 2. III 58, 2. Pallad. I 21, 2. Hipp. 184 XQV $ 8 XQ^ * v ^onco ^rjQo) ccvxcc foxcce&cci. xovxo yccQ kccI xop 6oo[iccxi %cc\ xols ovvt-iv ccvxcbv
6v\l$ccXXsxcci.

31 Fatuo ficario] Fatui cognominantur Fauni quietem nocturnam agitantes et tamquam incubones deludentes. Plin.
n. h.

29: haec in quiete ludibriis;

XXV

(scil.

XXVII

herba Paeonia) medetur et Faunorum 107 hac in Piceno feminis abigunt

143

quos mira persuasicne Fatuos vocant; XXX 84. Hieronym. in Esaiam V 13, 21 vel incubones vel satyros vel silvestres quosdam
homines, quos nonnulli Faunos ficarios vocant aut daemonum genera intellegunt. Celsi fragmentum primus indicavit Reitzensteinde script. rei rust. libris deperditis (diss. Berolin. 1884) p.55. 32 Col. VI 38, 3. 4. Veg. 1128, 16. 186 oSxlvl om Xs nzozrjg nQOGSGZL y.ul ccvoouuXCu ftsQunsvszuL ovzoog 28 q' inscribens nQog zb uvzb nQonozLGuu KoXovusXXov (v.6Xov usXov vel noXov usvov cod.)

=M

Cap. III. 33 Similiter febris describitur ab Apsyrto Hipp. 1 dh TtQ&zov neQL zov nvQezzovzog oog enLyvooG&rJGezuL sv xotg GrjusCoLg zoiovzoLg s%sl xf)v necpuXr)v uuxuQQenovGuv enl xf)v yf)v %xX., quem secuntur Hierocles Hipp. 5 et Pelagonias.
Xsyoo
'

Veg.

II 1, 3. 4.

34 Apsyrtus Hipp. 1 fteQunevexuL 8e ovxoog. uTuuxog cccpccLHierocl. 1. c. qsgsl s% z&v KQozdycov nzX. Veg. II 1, 5. II 2. qui autem aut tactu auriculae e. q. s.] Apsyrtus Hipp. 2: ogol 8s zov ooxbg dnxouevot hccl TtQog xfj nXevQu nQOGxr)v %eiQu nccQcc zbv uynoovu zov oouov XeyovGL nvQSGgslv, ovv. ccXrifrsvovGLV ovzol. ovdsuCu ya.Q unodsLJ-Cg sgzl nvQSzov Slcc zovzo. Hierocles: ol usvxol ccnb zf)g zov ooxbg ccyr)g nul

ZL&svzeg

nXsvQ&g zfjg nQog xf)v ukqoouCuv vouCgovxeg dvvuG&uL Gr\[leLovG&aL zbv nvQezzaCvovza donovGL uol xfjg uXr\frovg ur) zvyzf)g

%dvsLv KazaXrjtpecog. quibus collatis verba nec ostendunt se de venis intellegere febrientem recte tradita esse negaverim; fortasse recta archetypi lectio de ueris (vide adn. crit.), ut dicat vera signa non intellegunt, nedum veram rationem norint. 5 TLeXaycovCov nQog nvQezbv evdozeQOV 14 '. 35 mali terrae] %uuuLurjXov yo ZQetg H; infra 52 malum 95. Dioscor. terrestre ufjXov uuvdQuyoQOv est. cf. Plin. IV 76. Isidor. Etyrn. XVII 9, 30 (mandragoram) Latini malum
:

=M

XXV

terrae vocant.

QSzzaCvoL
.

dXXo nQog nvQezbv %a\ Xenzoxr\za. el innog nvXsnzbg slr\ r) novoo zlvl svSozsqoo nuzunovoCzo %zX. 14 r\' Vegetii pondera II 6, 1 cum Pelagonianis consentiunt. iris Illyricae] LQeoog 'IXXvQLKfjg zb Xeyouevov uyQLOv y.qCvov H. glossema zb Xeyouevov uyQLOv hq. deest in P.

30

H8
r)

37 Veg.

II 6, 2.

herbam urceolariam] trita

forma est urceolaris, utin

39.

urceolaria vocatur item 112. 302. Ps. Apul. herb. 81. Graecis est nsQdCHLOV vel nsQdLmdg: 39 fiozdvrjg neQdLKLudog r)v ''Poouulol n ovqkloXuq huXovgl, 112 ozdvr]v r)v EXXr\veg usv nsQ8Cv.Lov, *Poouulol de 6qkloXuqsu 6voudovGiv (M 80 qpx'), 302 %vXbv xfjg
fioxdvrjg nsQdLuCov. cf. Plin. n. h.

nium

38

XXII 43 perdicium sive partheab nostris herba urceolaris vocatur ab aliis astercum. 8 uXXo nQonoxLGuu. ydXunxog ovsCov XCxquv uCuv y.xX.
,


M
H H H

144

14 -fr'. Veg. II 6, 3. in pro %o%XeccQiov evbg scribendum videtur, ut iam Schneiderus in comment. ad Veg. p. 37 proposuit, %e%XLU6Lievov vel simplicius %Xlccqov. 9 ccXXo. 39 yuXuYTog cciyeiov XiTQccg to 7]lll6v ytX. 14 i. Veg. II 6, 4. simile est 37. 14 tfj'. Veg. II 6, 5. 9 %ql6llcc nQog nvQBTov. 40 9 CfUo 7tQ07t6TL6LLCC. 7tVQTTCCLV0VTCC LTtTtOV | &VCCyX.7}g 41

HP

M
et

%qt] cpXe0T0[if]6ccL yccl 7tQ07toTt6cci ovTcog.

hordeo abstineto]
42

H9

14: tcc' Veg. omittunt Hipp. et Vegetius.

.

II 6, 6.

ccXXo

%vX6v
didov.

Kcc&ccQicog

dLiqfrcov

TrjXe cog (trad. TiXecog) 7tQ07tQTi6\Lcc ccTtXovv . yccl de6LLf)v 6eXivov yccl nr\yccvov yccl

(ieXLXd)Tov

%ccl v66co7tov 6vveipr]6ccg yccl 6VLLiLi,ccg Slcc ueQccTog fortasse colatum pro coctum interpres in suo exemplari

legerat.

89 Veg. III 45, 1-3. Cap. IV. 43 Col. VI 30, 6. 7. 36 Qng' HeXuycoviov HeXccycoviov freQccneiu cbLLonXccTr]g cum Columella praeterea congruit TteQL fteQuneiug coiLonXccTcov 136 ccocc' EvfirjXov nQog coLtovg. Riccardianus maxime consentitcum Columellae codice Sangermanensi, collatione Goesii, editione Bruscbiana (0. Guenther, Genethliacon Gotting. p. 13.).

= M

lectio Sangermanensis etiam Schneidero vulgatam exaniniatur nostro loco Osannus probat (Quaedam de Pelagonio p. 12). Vegetius mutavit ita: quod si plus profluat quam necesse sit (lvcc de llt) e^ccLLLov yevr\-

exanimetur] quae

exquisitior visa est.

tccl

t6 gobov H).

piscinam] Vegetius de suo addit vel flumen autmare. adhibitis] ita Sangermanensis. Vegetius: postea firmioribus cibis ad saginam pristinam rcvocandus est (yccl ovrcog
in
odco TtQoQcctvcov 6TeQQ0TeQug TQOcpf)g 7tQ06cpeQO(ievrjg vyiccvei %ccl TtQog bXiyov Tf)v i| e%ovg TQOcprjv XccLi^ccveTco M).

H,
%tX.

Veg. III 45, 47. tracta uteris] emplastri genus (Corp. gloss. II p. 199 tracta Xdyccvcc).
Q7t&'.

M 36

44

H 89

aXXo.

el

eXcccpQcog

ncc6%eL
est.

rag

cbfionXuTccg

tqccytco\lu noiet

H.

Vegetius

armum foveto e. q. s.] confusa videntur. haec: tractam cotidie imponito et priusquam ungatur, cotidie de vino puro armum lavato, deinde additurus unguentum: bacae lauri selibram, olei sextarium, nitri uncias tres, sed nitrum et bacas lauri in pulverem rediges et cribrabis. ex quo in sole cum calida armus fomentatus fuerit, inungatur ex tepido et diutissime confricetur. post synchrisma ad curandos armos inducitur et cum melius habuerit natatum mittito. H: yccl ecp' e%cc6Trjg e% tov TQccYTwLiccTog enLTi&eL nQoccnonXvvcov 36 qc\) sequitur ut novum remedium (= olvcp tov Tonov.
inde vino puro

dcccpvoYOYYcov XiTQug to tJlll6v, olvov nccXccLov XiTQuv (liccv, VLTQOV TO &.QYOVV , TO viTQOV YCCL Ttt 6 CCCpV OYOYYCC YOIpttg Yttl
ccXXo.


orjCccg

145

%u\ iv svl dyysCcp nuvTu cv^ifiL^ag nQOundvrXsL rug oiao&eQLLcp vSutl nul iv r)XCco %Qie tovtco tco $or)ftr\LLUTL. quibus adiuvantibus haec fere Pelagonio restituenda videntur: cotidie tractam imponito, ante tamen vino puro armum lavato inde synchrismate (foveto B, nQOunonXvvcov H, lavato Veg.). curetur (vel uteris): bacae lauri selibram, olei sextarium (ofvov nuXuLov XCtquv llCuv H), nitrum (vCtqov t6 ccqkovv H, nitri uncias III Veg.), nitrum autem et bacas contundito e. q. s. quae secuntur Vegetius ita exhibet: quod si eiecerit iuxta consuetudinem ad rotam armum reponito et suprascriptis medicaminibus curato, el dh r) coLtonXuTri infiXri&eCri, eicdycov uvTr\v au ^ u ^ supra feci, unci ponendi sunt Tjj avTjj fteQuneCu %Qr\6v. aut cogitari possunt talia: et si fuerit percussus aut eiecerit ex more ad rotam armum reponito (cf. Veg. III 45, 8 sed convenit inspici diligenter utrum ex percussura vel casu coeperit causa, et si ex percussura fuerit, prius locis suis reponenda sunt

nXuTug

membra 45
46

H 89 H

et sic

reliqua facienda).

vltqov ktX.

uXXo elg to uvto nd&og zuXbv %al dnXovv. dcpQo36 Q7trj' uXXo TtQog Ttovov coLionXuTcov naXbv y.ul

OCTtXovGTaTOV.

90 uXXo. %6%%cov 8dcpvr\g XCtquv ilCuv %tX. 36 pqa'. Cap. V. 47 cf. CoJ. VI 30, 5 capitis dolorem indicant lacrimae quae profluunt, auresque flaccidae et cervix cum capite Graece Columellae verba aggravata et in terra submissa. extant Hipp. 248, ubi praecedit EviirjXov rtQog %scpuXf\g novov. 250 Tfjg xscpuXrjg rug dXyr\86vug 67\lluCvov6l Pelagoniana sunt 95 %va' neXaycovCov nQog 8av.QvovTeg ocp&uXllol %tX., plenius &SQunsCuv tcqv iv tj) nscpuXf}. aliter Vegetius III 8. 250 dXXo. tiqo ye dndvrcov %qt\ hu&uCqslv tt\v %scpu48 Xr\V TOV o30V TQOTtCO TOLCpds' SVCpOQ^LOV, Y.SVTUVQLOV XLpaVCQTOV aXevQov etg %vtquv siprJ6ag inl noXv llstu olvov iv Q^sqllco r\XCco 8lu tcov qlvcov sy%SL. 95 %vfi' extrema sic: slg rug Qivug S7tC%ss. %ul llst' oXCyov $qu%v qoSCvov llstu nuXuLOv iXaCov %ul

dcpQovCrQOv (dcpQovLTQOV cod.) s Ig to ovg inC6Tu\ov, onsQ l%avcog substituit centaurium. 6v(idXXsTai similiter P. inulae 49 250 uXXo. b^ovg dQLUVTaxov oXCyov llstu iXaCov naXulov %ul ucpqovCtqov slg to ovg inC6Tut-ov %tX. cf. 48. 95 %vy vermiculos] nolui mutare accusativum cum Sarchianio. Cael. i) 6%cbXr\Y.ug Tovg XsyoiLsvovg 6vC6v,ovg (traditur 6vL%.ovg) H. Aurel. chron. I 4, 119 porcelliones, hoc est animalia quae umectis et aquosis locis saepe nascuntur, a Graecis appellata 6vC6yol. Cass. Felix 28 (p. 44 Rose) asellos quos Graeci oniscos dicunt. 50 251 uXXo. sl nu6%SL tov iynscpuXov to g&ov ytX. 95 %v8' Veg. III 7, 1: cerebrum plerumque diversis passionibus commovetur, quod his deprehenditur signis: ambulabit pravus et frequenter offendet et toto se corpore commovet. cuius

'

Ihm, Pelagonius.

10

146

ista curatio est: lacas lauri numero XX, nitri selibram (vltqov XUquv u' H), rutae manipulum (mqydvov %Xcoqov S6(LiStov ev H), quae omnia diligenter trita cum aceto non acri et oleo optimo

rosaceo commixta hieme calefacies, perunctoque oleo capite eius et cerebro vel auriculis cerebellare de lanata pelle convolvis (xai SEQfLUTL %OVTL EQEUV (LQy(LEVCp TOVTCp TCp $Or]ft"lf](LUTL T7]V KEcpuXr]v nsQLdr}6ov [716ql'Sv6ov H]).
ccXXo. uXevqov hql&lvov 6V(L(Lius qt]tlvj] htX. Veg. III 7, 2. 3. excidisse quaedam pastilli infra 53 memorati arguunt, quos non omittit Vegetius, ut haec fere

M 95 %ve

51

251

'.

restituenda videantur: haec conterito

et (pastillos facito et

cum

vinoy dato per os (6(lov 6WTQiipus iv oivco Slcc 6t6[lutos SiSov H, ex quibus pastillos facies et in aqua frigida dilues et dabis in

potum Veg.). &2 251 aXXo 7tQog xd&aQ6LV necpaXris. M96%vs'. cf.adn.35. 95 %v eteqov porj&rjna. Veg. III 7, 3 ex. 53 54 62 (praecedit Hieroclis remedium) tov tcovov tov

H M H

COTLOV &EQU7tV6UL SL,

147 aQ7td' (sav to ovs aXyf]6rf) periit. in inscriptio est dXXo TtQos coTuXyiuv. Veg. III 14, 4. 5. spongiam mollem nitro et aqua maceratam] addit (ieXl, quod Schneiderus Vegetio restituere voluit legens nitro et aqua melleque pro nitro et aqua molliter, dubito

(L7]7tCOS

eI$ (LUViuV

(L7t67]

to ^coov %tX.

num
c.

recte.

usqne cum dolor elimetur] cf. 365 ut paulatim vitium usque dum semel legitur 352, usque cum diligentia elimetur.
coni. passim, 57. 181. 196 cet.

55 63 eI eIs to ovs vScoq sfoEX&rj. eXulov nuXuLov kul VLTQOV S% i'60V fiaXcOV sls TO OVS E71L%EE Y.UL E7tL&ES EQEUV. TOVTCp Sh tco TQOTtcp -aal sls (sl JP) tquv(lutu sy%SL (6%y P), laQ"f]60VTaL. 147 ccQ7t' periit. accuratius Veg. III 14, 6. 29 ql&' TLsXay coviov sl yXuvSovXus s%sl (ita in capitum 56

M
'

indice) tcov 6Luyovcov. u^ovtul 6uqy,es sy. QvnuQius, &6nQ 6lStJqco %Q7] dnoTEfivELV yul y.uvt7]qlu6ul, yul (letcc tuvtu ftsQunEv6ov ovtcos cpdfiaTL (leg. clXutl) yul sXuicp STtl t]llequs 7] ', eyel&ev viTQCp Y.UL vSuTL &EQ(LCp ^7]^ 6TUY.TJ] UTtOTtXvVOV TO 7tU6%0V (LEQOS
'AUL XOLTtOV olvsXuicp 7tl y' TjfLEQUS- LLETCC

OQO$OV

uXlf]Xs6(lV0V (7]Xr]6LLV0V cod.) ETti&ES

Y.UL

Se TUVTU OLVCp
similiter

uXEVQCp Y.QL&ivtp ^EQUTtEVIII 24.

6ov

cbs

uv

(praecedit EvlitJXov 71qos nuQcoTiSus yul %olquSus) sl yovSvXco(lutu (yoqSvXw(lutu P) 6%jj y.ul TtuQcoTiSus ytX. idem 29 Qiy'. Veg. III 24 ex. videtur inde Lycio curato] omittit H. pro eo quod traditur licio Sarchianius coniecerat luito, sed obstat Vegetius: glandulae quae tolluntur Lycio medicamento. similiter Pelagonius infra

57

H 62

vyLuvr].

de glandulis Veg.

195 Lyciuin et pulverem mali granati adhibet eodemque medi-

H cc&qoov

147

camine 181. 182 equum ad sanitatem perducit. cf. Plin. n, h. XII 30 seq. XXIIIl 125127. Dioscor. I 132 (J. G. Sprengel, Mus. Rhen. 46 p. 58 seq.). idem fuisse videtur in 449. pro eo

quod extat
i-rjQ&v

in

7toirj6(x.<5

58

H 251

^tjqov noir\6ccg ^tjqlov scribe urtb qo&v ^tjqlov (de mdlis granatis siccis pulverem facito).
%E<puXf\g.

uXXo tcqos 7tXr\%&Quv

e.

M 96

%vr\' TtQog

7tXr\ftovQuv HEopuXrjg.

dvo yiul componitur; cf. Veg. III 29 (ei ex pletura sanguinis tumor evenerit) cretam cimoliam duabus partibus et tertiam partem cretae nigrde ex vino austero temperabis. acaciam nigram Pelagonius 65 adhibet, de qua v. Dioscor. I 133. 59 297 dXXo nelayoavtov. r) vyQorrjg r&v qlv&v 8lcc128 ccny' TltXaymvLOv tieql vyQOTr\Tog cpoQog 6tl %t\.
q.
s.]

cretae duas partes

nalaiccg.

KQr\TUQi'ov

LLEQr\

ccKccHiccg

certe

melius

cum

creta

calx

= M

Veg. III 36. qui a quo loco exeant e. q. s.] Vegetius ita: muccorum etiam qudlitates qui per narcs effluunt, convenit nosse. ex quibus genus passionis ostenditur et causa cognita facilius curari potest. cf. etiam II 10, 2 ex umore quoque qui de naribus profluit,
QLvog.

passio apertissima declaratur.

rubeus tenuis frigidus] rubcns tenuis frigidus veteris perfrictionis prodit iniuriam Vegetius, cf. II 10, 3 a perfrictione erit umor tenuis aquaticus et frigidus.
caeruleus levis] cum
est ut Vegetii

H omittat,
est

Schneiderus adductus

fuscus usque adJiibenda curatio est ineptum additamentum existimaret. omittit. corrige Vegetii quod fertur fabafaecaceus] ceus. cf. II 10, 3 a glandutis .... umor erit candidus et viscosus. 96 %v&' idv LTtrtog iv rop iynsopdXop %qov6%"\j. 60 rosa] h. e., si recte traditur, oleo vel unguento rosacio, maluerim tamen reponere rosacio cf. Celsus VI 18, 8 saep. (lletu 6ovg nul qoSlvov M).

verba caeruleus id

t&v qlv&v noXvg H 251 dXXo M96%'. &eQU7tEv6ELg TOVTO? T& (fSQETat M 147 uquz' to TQuyuvbv t&v qlv&v 63 H 304
%V(l6g,

61 62

Cf. 64.

TtQog (tccQog v.EopuXf)g. 7tQ07tOTL6lLUTL

eI Slcc

%tX.

eI

6%L6%r).

periit.

Veg.

III 34, 1 (cf. III 14, 1).

abstineri] nolui mutare, quamquam usitatius est conillud legitur in lemmate cap. XXIIII. (ir) tineri sive retineri. 8vvcc[levov 6Tf\vuL H, sanguis reprimi non possit Vegetius. cf. Cass.' Fel. 18 (p. 27 Rose) et sanguis abstineri minime potuerit
(cf.

p. 222).

64
cf. 61.

in

65

62 HUTd7tXa66E rag TtuQCQTtdug ccXevqco 6ltl'voj wz\. inscribitur dXXo tleqI 7tuQ(OTL'dog. 70 vlle' neXuycovLOV Tt&g %qt\ nXi^og uttLUTog i%

10*

148

xov ovquvC6yov yuxlov sns^se&uL. habent codices Cantabrigiensis et Londiniensis auctoris nomine non adscripto. Veg. III 34, 2. 3. si edere non potuerit] quae res si tardius subvenit Vegetius, sl ds xuvxu snL6%slv xo nXrfoog xov ui'(iuxog (irj 8vvr\ft&civ (sl ds xuvxu ovv. svsQyr\6SL Cantabr. et Londin.). emendatione igitur cum opus esse videatur, cogitare possis si sistere non potueris vel simplicius, id quod Buechelerus proposuit, si sedere non poterit; sedet sanguis qui sistitur. 66 iJ 301 ccXXo HsXuycovCov. 1'qlv (istcc (isXLTog (laXd^ug %xX. 137 aoj]' HsXuycovCov nQog yXcb66uv YSYO(i(isvr\v. cf. Veg. III 31. eo die et si perseverat] (istcc (iCuv t)(isquv ((iL&g r)(isQug H) ndXiv xjj uvxy YS%Qr\60 (is&odco u%ql xf)g xsXsCug tu6scog P. Sarchianius dedit cotidie et sic persevera rectius fortasse, sed contra libri fidem, quam firmat interpres. cf. 310 si persevera-

verit, urito subtiliter. 252 ccXXo %QL6(iu xscpuXqg. 67

lacunam explevi ex et ex glossemate quod compositionis sequentis sermonem incf. Mus. Rhen. 46 p. 372 cidit. (proleg. p. 2). lemma cod. P
%r}QOv 8Qu%(iug
ytt}'

68

H 62

M 96

%\u

%xX.

servavit nQog nuQcoxCdug %u\ %OLQadag. 69 Veg. III 32 si iumento loculamenta dentium, id est gincf. ad 68. givae, vel dentes doluerint e. q. s.

70 29 qy' rtQog uvxo (praecedit Pelag. 56). o^vyyLov nuXuLbv (isxa yu%uql6&svtcov 6y6q8cov YonsvTu YufruQ&g slg xug (lu^CXug xov Lnnov nuQuxC&SL, ov (ir]v ccXXcc yul xug cpuQvyyug uvxov sh, uvxov yutu%qls. Verba Pelagonius Arzygio ait in codice ante Cap. VI. capitis lemma scripta leguntur, apopiras Pelagoni ad primum

remedium
71

H 31

spectant,
ccXXo.
cf. 75.

non ad totum caput.

6v.oQoda TuXXly.cc YaftuQCeug yul
83.
ita in JR scripta legitur herba in libris manu scriptis est confusio. 6y6qoSov, h. e. alium, duobus locis ex-

sv

bXfico

YOtpug yxX.

arum Gallicum] semper

haec,

de

qua magna

interpretes intellegunt ceptis 191. 261, ubi genetivi traduntur IuqCov TuXXlyov. huc spectat Veg. I 18 alium maius quod quidam Gallicum vocant.

quid sit anagallicum Vegetii, Schneiderus disputat ad VI 8, 4 108 parum dilucide. certe ari Gallici vestigia in libris Vegeex iis autem quae Plinius de alo, alio, tianis non desunt. halo confuse narrat nat. hist. XXVII 41. XXVI 42. XIX 116, certi effici potest nihil (cf. Sprengel ad Dioscoridem p. 575). de aro herba v. Dioscor. II 197. propono praeterea locos hosce. Scrib. Larg. 83 symphyti radix quam quidam inulam rusticam vocant , quidam autem alum Gallicum dicunt (inde Marcellus 17, 21; cf. 10, 68; 26, 18; 31, 39). Ps. Apul. herb. c. 60. Cael. Aurel. chron. II 12 (p. 411 Amman) et V 2 (p. 561), ubi
p.

149

traditur argallici. Marcell. 20, 39 portulaca h. e. alium Gdllicum. de anagallico qaod vocatur adeas glossaria, velut Senense (Joh. Schmidt Hermae vol. 18 p. 530) anagallicum: consolida r maior; Sinonima Bartholomei' (edid. Mowat, Anecd. Oxon. II, 1882 p. 10) anagallicum, anagallis, id est consolida maior. 72 31 aXXo* H[leql'ov. cpdfiatog dXr]XE6LLSvov yo @Qsccg stg siprjiiazog %. y' %a\ TtETtSQSCog KOHnovg Xa' sv ftvCa xaX&g Xsdvag %a\ TtQOOfii^ag Gxsatog tQaysCov XCtQav a' %a\ av%"Lg GvXXsdvag siti tql6lv r)[iSQaLg cylcc HSQatog sy%vhLatL^s. Veg. V 64, 9 farinae fdbae fresae sextarios duos infundis in passi sextariis tribus et in mortario diutissime conteres piperis triti (hoc ineptum, scribendum videtur nigri) grana triginta, sevi hircini libras tres pariter admisces et omnia tusa et cribrata per os ad comuper triduum (vel triduo) dabis. Pelagonii oratio minus bene procedit. verba id est lomentum fortasse glossema sunt; cf. Veg. V 62 in subtilissimo lomento, hoc est farina fabacea, VI 8, 4 lomenti fabae id est farinae, Pallad. XI 14, 9 ex faba lomentum factum, Apicius I 6 lomentum ex faba factum. 73 M84 cpa' stsQov TtQog ovX6ovg (praecedit 74). $qs,ov cpd$a sv olvco TtaXaicp %tX. Veg. V 64, 10.

tantum quantum duplum fuerit vinum] ita intellego: vini sunt sextarii tres, fabae et olei debent esse sextarius unus et dimidia sextarii pars, h. e. cum fabae sit sextarius unus, olei restat hemina sive libra, ut recte habet Vegetius: aliis placet farinae fabaceae sextarium unum tribus sextariis vini veteris infundere additaque olei optimi libra pariter deterere ac dare per cornu (interpres: 7tQ06dipELg avtcp sXaCov tb Hafr'
si

tov olvov [iSQog, ovtco [lEvtOL l'va E6ovtaL otvov %E6taL y' %a\ cpdfiatog s6tr]g a'). 14: 84 qpg' HsXaycovCov itQog ovX6ovg drtXovv %a\ frav(ia6tbv $or]ftr]iLa. Veg. V 64, 10 nonnulli vero duobus sextariis
Tj(il6v

conditi

e. q. s.

85 qpg(3' dXXo. 6%6q8ov TaXXL-nbv yiatanoipag na&aQCcag %a\ 7tQ06dtyag %tX. Veg. V 64, 11. paullum differt 83.
$otdvr\v 6tdr]QLtLV i)v *PcaiiaLOL TtaQLEtaQLav M. infra 83 6Ldr]QLtLV v.a\ otdvr]v r)v *PcoliatoL y.aXov6L 7tSQ8imov, 85 tf)g 7tQoXE%ftsC6i(]g TtaQtstaQCag rvtot 89 @otdvr]g 6Ldr]QCtLSog r)v *PcoiiaioL Tta6LdrjQCtLdog fiotdvrjg, QLta^Cav Y.aXov6L. Cass. Fel. 2 (p. 11 Rose) herbamperdicion id est #a?iefam"aw. parietariamviri docti sX%Cvi]v definiuntDioscor.IV86. Plin. XXII 41. inter sideritidis cognomina apud Dioscor. IV
v.aXox>6L

75

herbam parietariam]

3335

(Sprengel ad eundem p. 588) Latinum parietariae deest. 75 HsXaycovCov TtQog Y.a&r]iiLEQLvr]v r)%a. 7tQa6a si}>i]6ag xtX. 76 vnd'. Veg. V 64, 12 inscribit ad levem iussim viatoria sunt expeditaque remedia et pro conditurae habet iuris in quo decocti sunt porri.

76

150

'
.

77 75 TtQoq fj%a 68oLnoQLY.f)v. Xa6aqov %6%y.ov co6s\ lemoTKXQvov illkqov slg olvov Xv6ov %a\ xovxov iv [il& {idvov 76 vns f)[iSQa Slcc HSQaxog didov. Veg. V 64, 12. viatoriam] Eichenfeld restituit Annal. Vindob. 44 p. 146 collato remedio 460 ad tussim viatoriam. 461 inscribitur aliud viatorium scil. remedium (cf. 155 remedium viatorium). cum bene dicatur et tussis viatoria et viatorium remedium, ubique Schneiderus ad Veg. p. 98 6Solscripturas traditas retinui. noQivr\v (ita H) in oSoitioqivqv mutari voluit. cf. Veg. II 33, 1 sed viatorium istud et physicum et semper paratum te scire con-

venit;

64, 12 viatoria sunt expeditaque remedia.

iuxta

modum magnitudinis
modum
nucis, 91

velut 87 et 90 ad

nucis] similia saepius, quantum fabae magnitudo est,

288 instar magnitudinis nucis Abellanae, 408 in modum fabae. 78 75 itQog f\%a % xov nvsvuovog ava8ido[isvr]v 76 vns' (omittuntur renes percussi, melilotus, nucleus). 79 76 vn' sxsqov $or\Q"r\\ia. itQaoiov {nQaGGiov cod.) fioxdvrjv [isxa 6fivQvr\g %a\ Xifidvov %a\ oivov nalaiov, ov (ii\v dXXd %a\ [isXvtog nQcoxsCov 6v[i[iiag sy%v[idxL^s. hinc lacuna,

expletur ita et vino (veteri et melky optimo. 76 vnr\ nQog f)%a Innov l6%vQ0xsQav %a\ bxav cuVib? xb 6xoua avxov %a%cag dvanvsov r) dduQva naQa Xoyov s%nCnxov6i. fidvvrig V& S' %xX. mannae] absolute legitur etiam 252. 409. 415. cf. Plin. n. h. XII 62 (turis) micas elisas mannam vocamus. 81 76 nQog fif\%a xf\v sz xov nvsvfiovog avaSLSo\isvr\v. deest crocum, pro mannae croci ibi est vqf3'. in
fci

fuit,

80

Mn

{xdvvr\g XL^dvov.

82
tasse

cum aqua

M 77 vq' nQog
H

calida sed tepida] vix

f)%a %a\ fiaQvxr\xa %scpaXf)g. Veg. V64, 12. recte. pro sed for-

legendum seu (%XiaQov M, calida Veg.), ut feubtdnt duorum codicum lectiones. 83 76 nQog f)%a %a\ (SovX6ovg. cf. 75 cum adnot. 84 85 qp|y' %oXXr\XLY.bv nQog ovX60vg %dXXL6xov $or\facile post -nsvxavd"r\ua. Veg. V 65, 1 mutatis nonnullis. in

qlov yo a' excidere potuit 6xsaxog xavQsiov yo a' 85 Sb cpS' sxsqov fiorjfrripa *H[isqCxov. %olqslov aKQOvdqlov slg vScoq styf\6ag %a\ bk,og xb i6ov (nota interpretis vel scribae errorem) %a\ xovxo (iaXcbv %xX. Veg. V 65, 2. contra focum] nQog XaunQov %Xidvag 31. cf. 151 aut in calido stet aut contra focum, 52 contra solem aut in fumo siccas.

nQog vsaQOvg (iovX6ovg. %scpaXf\v aQVSLOv tlxX. Veg. V 65, 3 aliquanti capvt pro vr 6xL%&g). agninum tamdiu decoquunt e. q. s. 87 76 nQog f)%a sv. xov cpaQvyyog (xcbv cpaQvyycov 31) 11 vqy'. Veg. V 65, 4. idem fere est 90. xL%xousvr\v.
cp^s'

86 3X86

(scribe

vr\6xL%co


88

151

Mll

H 76

uXXo. oqvlv 6cpu'ug %ui sv&soog Qu%i6ug Xds uvxfjg

xr\v kolXluv, cog S6xt fisxu xf\g KonQov kul slXr\6ug uvxr)v iv (isXlxl didov xco mcp sxl d"SQ[ir\v ov6uv Slu tfjg cpuQvyyog. vqd''. 65, 5 occisum pullum palpitantem aperies et tollis eius Veg.

ventriculum, quem cum suo stercore calentem et integrum in melle convolves et per canalem degeres. certissimum ac verum reme-

dium est. cf. etiam 138 et Eumeli remedium 105 ipfiy'. despicasj saepius vox legitur in glossariis Latinis, Corp. gloss. IV p. 55, 14 dispicatis (despicatis cod. Casin.) decoriatis
inruptis
factis
(
,

ib.

p. 55, 51;

p. 507, 35;
;

p.

228, 12 despicatis pate-

Vegetius nostro loco aperies)

partibus. adde catisque ob fibrarum inspectionem virginibus (Paucker Supplem. lex. Latin. I p. 190) et locos ab Hermanno Roensch Collectan.

p. 230, 5 dispicatis minutis Rufin. hist. eccles. II 24 necatis parvulis despi-

philologa p. 295 sq. (== Zeitschr. f. d. osterreich. Gymnas. 1880 p. 819) collectos. Ducangii lex. s. v. dispecare. f 76 HQog f\%u uqsluv. 6cpuLQL u %vnuQt66ov sipr\6ug 89 77 uqs'. Veg. V 66, 5. 6. HuX&g noipov sv oXficp uxX., plenius dixi de hoc remedio Mus. Rhen. vol. 47 p. 316. aut si hoc displicet] omittit H, sl 8s xovxo nunuQSLOL

utcuqs6si vel simile aliquid). simile est 87. uXXo. tcqo ndvxcov %QV Ka&uiQSiv xb ocbfiu xov %coov %xX. vq' inscribens nQog avxb Q-uvfn,u6xbv fiorj&rjfiu. Veg. 66, 1.2. auctorremediiApsyrtus estHipp. 71 (abhocHierocl.72).

M (desideratur
90 Veg. 76 91

65, 6.

MlS

scillae vastiores partes] non vastioris, Apsyrtus enim: xovg nuxvxsQovg cpXoiovg xs66UQug; Pelagonii interpres: CYiXXr\g nu^vxsQug (isQrj xs66uqu noipug, Vegetius: scillae vali6Y,t'XXr\g

dioris scripula quattuor contundes.

92 77 vnoQ-vfiCu6Lg slg f\66ovxug tnnovg. 78 vqr)' cohaeret cum 66, 3. vnoftv\Liu6Lg r\66ovxcov Vnncov. Veg. 91 idemque est auctor.

78 vcft' dfiOLu ftsQunsCu. nQU6Lov oxdvr\v r\v 'Poo%uXov6l fLUQQoviuv yxX. Veg. V 66, 4, qui arte coniunxit cum superiore. est Apsyrti Hipp. 72 (inde Hierocl. ibid.). 78 <p\ 94 77 Y.uxu6Y.svr\ nu6xiXXcov slg xb uvxo.
fiutOL

93

Veg.
cf.

67, 2.

fuerit

lemma
recte

compositio pastilli vel pastillorum,

sit

383. 401. iris pistae]

num

tripiste quaeritur.

neque enim legitur in

restitutum ex eo quod traditur H, ubi omittuntur

praeterea costum et tracanthum- Vegetius hoc loco habet prius in mulsa tepida diffusas (vel infundes). iris pinsita redit in 66. 78 cpu' 95 77 nQonotL6(iu stg xb uvxb nu&og. nQog nuvxoLuv @f\xa nQonoxL6fia. Veg. 66, 6, ubi restitue lectiones Corbeiensis. et Veg. crocum omittunt 96 78 cpy' nQog $f\%u ^r\Qav r) yul uQxr\Qiug 6vvs6cpLy-

\isvag v,a\

152

Cantabrig. et Londin.) V 67, 1 ad arteriam

nqbg dvdnvoLav

(avanvorjv

y.a\ 67ta6[iovg v.dXXL6xov exasperatam et ad

Veg. or\&r\[ia spasmum inscribit.

vix
et

alium sane coctum] heminam dimidiam conteres passo ; dnavxa vdaxt sipr\6ag
97 jff77
yo y' vxX.

sana sunt. Vegetius: salis usque ad tertias decoques cum y,a\ dnoxQLxm6ag didov M.

nalaiav v.a\ 6vvdy%r\v. 6xvQav.og izvqqov nQog f\%a itaXaiav %a\ ccvanvoiav v.a\ 6vvdy%r\v. Veg. V 67, 3 ad tussim veterem et ad suspirium vel anhelitum et ad synanchen (prodest, siy mox dederis storacis rubeae uncias tres e. q. s. 77 dXXo. (isXixog 'Axxlvov XCxQav a y.xX. 98 78 cpe' nQog fifj%a %aXsnr]v. Veg. V 67, 4.

M 78

7tqbg $f\%a
cpcr'

99

H H

78

ccXXo.

y.i66ov
5.

omnes Emeriti nomen tacent. populi albae] albi, quod traditur etiam apud Vegetium, Pelagonium scripsisse mihi non persuasi. tuetur Georges lex. VII. edit. s. v. populus (cf. eiusdem Lexikon der lat. Wortibrmen s. v.). 78 dXXo. 6v6%oCvov 6nsQ[ia %xX. 100 78 cp' dXXo deest apud Vegetium. porj&riiia. 78 dXXo. nr\ydvov cpvXXa xd dnaXd vxX. 101 78 cpr\'
porj&r){ia.

Veg.

cpvXXa

v,xX.

78

cpc,'

sxsqov

67,

H H

q\loiov

dXXo.

Veg.

67, 5

(ubi

vulgo est folia molliora, in

Gothano mollia). 78 102 103

ftstov

y,a\

dvdnvoLav.

cpt'

o(iolov.

(experimento probatum esl, 79 cpLa dXXo o\lolov. Qacpavldag Xsica&SL6ag \isxd 104 $La x&v qlv&v x&v aQL6rsQ&v sq%ss. 78 sub r)\iCvr\g olvov $Qdftvog yQa\i\iaxa d' v,xX. 78 dXXo. pQa&vog yQa\i\iaxa 8' vxX. 79 cpL'. Veg. 105 V 67, 6, cui restituas Corbeiensis lectionem. mane] 8iSov nQcol fjfiCvav va\ fisxd xb aQL6xov f)\iivav HP, ita ut in die detur hemina Vegetius.

79 cp&' n^bg f)%a anvQOv v,xX. ndvanog qC&v vxX. Veg. V 67, 6 Pelagonii nomine non adscripto).

Mld cpLy' 0[iolov. avfj&ov 6t-vacpov hxX. Veg. V67, 6. 107 Hl8dXXo. \ioqov QCr\g yQd[i\iaxog xqCxov kxX. 3179 cpid' Veg. V 67, 7, cui restitue cum nQog avdnvoLav va\ (ifj%a. Schneidero calidi pro candidi (Jtsqiiov H). 108 Colum. VI 31, 1 (VI 10 similiter boum tussim sanat). Veg. V 67, 7. 8 Pelagonium secutus, sed mutatis quibusdam. 78 cpavf\v svXsnL6&sC6av vxX. et Graece Pelagoniana extant 79 cpLs' et nQog naXaLav f)%a. nQa6ov %vXov vvdfrovg XQStg vxX. cum Columellae loco, ubi restitue compluribus cpL<s' accuratius. codicum plurimorum, cf. quae Eumelus Hipp. 73 tradit. 79 qpt' nQog f)%a va\ ovX6ovg fjxoL nsQL nvsv109 [lovCag %Qr\6L\iov ndvv. ndvav.og QCfrg yo ' vxX. Veg. V 67, 8.
106


H
Veg.

153

110 78 dXXo. Ttx^Xiag 'gvXov [iSQog Yav6ag yxX. 79 cptr]' cpv6LYbv nqbg f\%a 6vvxo\x,ov orjd"r\(ia omisso auctoris nomine.

67, 9.

aliis magis placebit terito vel solvito; cf. 362 in favillam persolvantur. certe quod traditur tollito corruptum videtur. 111 78 rtgbg naXaiav f)%a. %vXbv 7tQa6iov 6xa&(ibv 79 cpift' 7tQog TtaXaLav f)%a %at drjvaQwv svbg yxX., plenius tfiizovg. Yeg. V 68, 1. 2 extrema sic exhibens: ex qua (scil. pyxide) bina coclearia cum hemina vini per os cotidie degeres. quae addit Riccardianus si non habueris e. q. s. superflua videntur, cum supra iam dictum sit mellis Attici aut Siculi neque extent in H. 112 80 qpjt' TtQog avdrtvoiav rjxoL fj%a. oxdvr\v r]v r 'EXXr\veg fisv 7tQdCYL0v, 'Pco[iaioL ds oQYLoXaQSfi 6vo(idov6i yxX.

tundito]

Vegetius tacet. herbam Iovis] non habet interpres. Iovis flos memoratur a Plinio n. h. XXI 69. 67; XXXVII 103, qui num idem sit quaeritur. cogitavi de emendatione barbam Iovis (cf.
Plin.

XVI
113

TtQog f\%a r\xoi

dXXo. epaurjv cpQvI-ag v.al dXs6ag yxX. xa Y xavxr\g Xaivxa <ba. Veg. singulos specierum sextarios ponit.

H 79

76).

M 80
V

cpna'

68, 3, qui

114

H 79

ftovg 6xa&(ibv

8r\vaQCcov

aXXo 6v(iaXX6(iVOv %a\ dv&QconoLg. 6%oivov avd' yxX. 80 cpY' 7tQog f\%a 6V(L-

aXX6(ivov Y.al avftQcoTtoLg. Latinum lemma non integrum esse videtur. ad hanc compositionem scribae spectat adnotatio quae turbat orationem 118 (v. proleg. p. 2. Mus. Rhen. 46 p. 373). Cap. VII. Lemma ex capitum indice repetivi. 115 et primo diligenter signa inspicias] signorum autem enarratio excidit. de ventris dolore et stropho agunt Apsyrtus Hipp. 148, Hierocles ibid. 105 alii. in Geopon. XVI c. 9 7tQL 6XQocpov est male praescripto Hieroclis nomine, cum sit fere Anatolii Hipp. 149, cf. Gemoll, Berliner Studien I 1884 p. 74. conferendus etiam Veg. II 15 seq. 56. 116 117 107 IJ^XaycovCov TtQog oSvvag YOLXCag nal

Ttovovg. 7tdvav.og QCr\g yxX. TtQog Ttovov YotXiag %a\ 6XQOtpovg.

M 89

<jpq'.

<p<\r\'

IL^XaycovCov

Pelagonium
mendat.

retinui, quamquam altero loco non legitur apud facilisque est mutatio rutae i. e. 7tr\ydvov, ut legerunt interpretes. eruca Graecis est s^co(iov, cuius semen Dioscor. II 159 ovQr\XLYbv ua\ 7t7txLYov Ya\ vyoCXiov com-

erucae]

118

M 89

%' Tttbg %Qf] &Qa7tVLV L'7t7tOV V VXQOig Cp&L-

Qag 7tOLr\6avxa. xb xolovxov Ttdftog volxaL Iy xov 6vvs%e6Xqov dLa^XQicp^^&aL xbv iTtTtov. Yaxa6Yvag xoivvv orftr\(ia' v.OQtdv-

Sqov %vXbv
vdQOfisXitog
cf.

154

122
et

x.ul
yicci

114

cum peduculos] eadem

(pftiQi<Q

GLvr\nscog to ccq-kovv, oTtondvwAog bXiyov [Lstcc omissis reliquis. dXiyov sXulov GviifiC^ug dCSov adnot.

scriptura

in

glossis,

Corp.

gloss. II p. 145
p. 471

peduculum
peduculo.

cpfrsiQ, p. 470 cpfrsCQ peduculus, Petron. sat. 57 peduclum (vide Fried-

laenderi adnot.)

sinapi] scripsi, vix enim sinopis credi potest ad dolorem ventris intrinsecus dari, licet capacior sit equorum venter. quaeritur tamen num sinapidem retinere debuerim, cuius declinationis exemplum ex Vegetio GeorgesLex. d. Lat. Wortformen s. v. profert.
w,ul y.uq8ullov GnsQiLu yxX. GtQv%vov, vccGtovQiniov tr)g ovtco r/ HccXov[isvr)g nuQcc "PcoiiuLOLg otdvr}g, nuQa ds EXXrjGL v.aQdd[iov excidisse igitur videtur strychni, quam herbam strumum xtX. vel cucubalum Latini dixerunt (Plin. XXI 178; XXVII 68), Dioscor. IV 71 Gto[id%co kuvgo\i&vco fiorid-siv affirmat. 121 Vide quae ad hanc praecantationem Buechelerus adnotavit Mus. Ilhen. vol. 45 p. 332. utinam is qui Graeca Hippia-

Jkf

107 119 120 90 %u' nQog novov

GtQv%vov

%oiXiocg.

trica congessit superstitiosior fuisset! removit

fuisse videtur.

enim

harum superstitionum exempla, quibus Apsyrti

fere omnia liber refertus

unus codex Parisinus Milleri nonnulla servavit obscure scripta (cf. p. 15. 16. 22. 37. 69. 123. 128). Pelagoniana huius generis alia mox sequentur, quae ne Vegetio quidem digna visa sunt quae reciperentur. immo is tamquam detrectatorem et contemptorem se iactat II 11, 2 (dolorem ventris in iumentis veterinariorum imperitia putat facile posse curari, quod grave nescit. et ex ventositate vel constipatione vitium torsiones vocant et interiorum incisiones, quibus aut praecantationes anicularum more aut aliquod quasi physicum remedium adferre conantur), etsi apud veteres magno in honore fuerint, ut vel Catonis de agric. 160 ad luxum cantatio barbara testatur. consimilem incantationem deprehendi apud Marcellum 28, 16: carmcn ad rosus sive hominum sive animalium diversorum sic. palmam tuam pones contra dolentis ventrem et haec ter novies
dices: stolpus a caelo cecidit, hunc morbum pastores invenerunt, sine manibus collegerunt, sine igni coxerunt, sine dentibus comederunt (p. 295 ed. Helmreich). 124 150 uXXo. %Xluqccv Gtu%tr)v fista iXuiov v.u\ {isXitog 91 %i itQog GtQocpov iiznov oXiyov tuig cpaQvy^iv SfifiuXs %tX.

%qt]Gl[iov fiorjfrrniu. cf. Colum. VI 30, ita ut supra scriptum est ( 8), inserere

10 praesens medicina est, manum et fimutn eximere. 125 bidellae] videllae traditur pro bdellae, ut rarius appellatur bdellium (cf. Plin. XII 35 seq. Dioscor. I 80). videllae scribitur etiam 198 (DeJle 329), eandem formam Vegetii codex Corbeiensis VI 14, 1. 4 exhibet, Gothanus posteriore loco bi-


126

155

delloe. Marcellus medicus scribit bdeJlam, bidellam, bdellium, bidellium (vid. ind. edit. Helmreich. p. 390), in eiusdem epilogo metrico traditur v. 51 bedellam (p. 383 ed. Helmreich).

129 et 458 et quae rtsql &Xu6[iurog leguntur in ycpdipov stg xbv 6vv%a rov rtU6%ovrog rtodbg rov gmov to ovofia rov Idiov 8s6norov, et 37 6$' yqdipov vnb rr)v 6tscpuvr\v tov mov [isru [iu%ULqCov tXcotp t%d"bg vr)6og.

M 37

cf.

6u

127

slg rr)v btyiv

M. cf. 224 4 r) uyqioGvyi,r)g cpvXXa tu uqv.ovvru 6vyv.6ipug fista %Xiuqov didov (praecedit Pelag. 137). 129 90 %y' suv Vnrtog svtsqu novrJGrj (in indice capitum nd&rj tu svtsqu), or\&r\[iu dvcniGtov %u\ naqudo^ov nqbg tb tOLOvtov nuftog. sl tb bvo\iu tov dscnotov irtdvco tov vlvkXov tov ds^LOv bvv%og tov innov yqucpico sniyquipsig, sv&scog tu&rj6stui. quae non sufficiunt ad sanandam Latinam orationem, neque enim placet Sarchianii quod per se ostenditur. fortasse iuit quod Persae ostenderunt; nam Persae tam magiae quam equorum potentes, et optime traditis litteris respondet. 130 131 149 st srtLY.qutr\g ysvrjtuc 6 6tq6cpog %ul ftr) rtqo%coqy r) kolXlu. otuv tr)v ovquv 6 irtrtog [istu^v tcov 6'AsXcov sybfiuXXri %u\ sn,LV.XCvr\tuL snX tr)v suvtov holXluv v.tX. et uXXo. 6vv,cov ^r\qcov yqd[i[iutu &', Kq6[i[ivu (Kqofivu P) XsLw6ug i r) vitqov yqd[i[iu *sv, yionqov nsqL6tsqag yqd[i[iatu d',tuvtu rtdvta [iC^ug kul rtOvr\6ug v.oXXovqLU dvo r) tqCu slg tr)v scJquv uvtov
si

128 aut

M 91 uvtov M 91 %iu M

%vy'

suv innog ru svrsqu

s)inrv6ov.
(cf. %l8').

uXyr\6r\,
1.

vrjGtinbg y'

Veg.

56,

parum

profuerit]

sl Ss uGto%r\Gsig

v.

s'[ipuXs.

M$0%cr'.

132
stituit).

M 90

%s'.

Veg.

56, 2. (recte

%z'

Kutu6zsvr)

v.Xv6tr)qog

Millerus

re-

Veg. V

56, 3.

clysteriabis] Pelagouius
pro cauterizare
clysterizabis).

scripsit ut cauteriare semper (Veg. II 17, 3 pars codicum clysteriabis , pars

suco cantabri] cf. ad 6. ambulans] uvurtutr\6SL %ul ndXiv lkuvov uvunavij

Miller, cod. uvunur))

(sic

M;

ita ut post clysterem inambulet aliquan-

tulum Veg.

calida fovebis] certa opinor emendatio: &rtuvtXr\6sig kolXCuv uvrov vdurL ^sqficp M, ventrem aqua calida perfovebis Vegetius. dele calidandi verbum a Georgesio receptum in lex. edit. VII.
rr)v

133 iJ234

v.aru6v.svr) %uv6rf)qog.

inrepsit inter caustica. in

legendum %Xv6rf)qog, male primo scriptum erat KAYCTHPOC,

nunc eiasa hastula

rr\qCu6ov.

M 90

illa
.

extat KAYCTHPOC; sed remansit nayVegetius betas cum superiore coniunxit.


134
Rhen. 46 135

156

138
seclusi.
cf.

Huc

spectant

quae

infra

Mus.
56, 3.

H 107

p. 373.

kotiqov Xaycocov ktX.

M 90

%r\

'.

Veg.

inde cassiterina usque ligato] desunt in Hipp. et apud Vegetiurn neque cohaerere cum superioribue puto, sed

novum

esse remedium. Xdpva kcc&ccqcc yiaGGLTSQCvr] adhibetur in remedio 128 ans' quod Apsyrti nomine fertur laco, Carj, in ovdfiatog natQog y,a\ xvqlov rjficov 'lr\6ov Xqlgtov %a\ nvsv-

liaTog ccylov htX.

aGTQaydXovg %OLQSi'ovg TQslg cov odovTsg av90 %&' (cf. Veg. II 34 ex. navcag %tX. item physicum traditur os Umacis neque manu immunda nec terra neque dente contactum alligare umbilico dolentis). 137 223 aXXo. sl xonQOV oqvl&cov innog cpdyoL (ita P, cpd91 %ia', ubi subiungitur 128. Veg. V 84, 13 yrj H) %tX. fusius enarrat, IV 2, 13 brevius (leg. cum vini pro cimini). et obroboratio] etiam obroboratio Vegetius, cpQUrj Tig %a\ oQ&OTQL^ia H. mox post oJei sext. verbum excidisse videtur quale est teres. 138 91 %l'. Veg. V 84, 4. 5 et IV 2, 14. cf. 88, 124
v. 2
r\

136

H 108

&qco71cqv oftnco ijipavTO

et adn. 134.

iv olvop Xvcag M. de Dioscor. I 24 (Alex. Trall. I p. 474 ed. Puschm.). Vegetii librorum omnium optime Corbeiensis 84, 5 cuficum, vulgata gypsi, IV 2, 14 et VI 8, 6
cv.vcpi

cyphi cum vino dabis]

medicamine
Aegyptiaco

hoc

cf.

gisni (Corb. gyfru). cufi in Pelagonii archetypo fuisse sumpserim. Cap. VIII. Pleraque quae de dysuria Festiano tradit,

ab Apsyrto mutuatus
Hierocles ibid. 114 seq.

est,

Hipp. 110 seq.

eundem

exscripsit

est] memoriam afferuut educatio generis equini. rumpitur] Apsyrtus p. 110 dXyovvTi yccQ Tr\v %oiXiav cog cJvgovqlcovtl ^o^ovgl v,al Qrj&v XafifidvsL to cqov, p. 105 svlol

Col.

139 multi quibus VI 27, 1 quibus cordi

cordi

est

xcp

yd.Q cog dvcovQLcc 6vvs%6[isvov cf. Veg. II 13 saep. cocp.

ftsQansvovTsg

qi~]I-lv

svsQyd^ovTaL

140 naribus stertit e. q. s.] Apsyrtus p. 110 oTav r) tqs%cov (emendarim Qsy%cov, quamquam Hieroci. p. 115 item
fiovXsTaC) %a\ [laCTLgcov vnb Tovg [ir\QOvg tj) ovqcc savTov %a\ vtvXLOiisvog 6vyv.a&Ls\g tcc lc%Ca (%vXLO(isvog cvyy.a&l&L sn\ tcc lc%la Hierocles), KQofidXXcov to alSoiov v.a\ ytaTcc GTaXaypbv TiQOLspsvog %a\ sficpacLV s%cov [isXXovTog ovqslv (cf. Veg. II 22, 1 et quasiextendentem seinterdum adconamenminctionis). in opisthotonis contrarium est] huc refero verba infra 146 uncis inclusa, cf. Mus. Rhen. 46 p. 374. Pelagonius cap.XVII de opisthotonis: lii et difficile urinam faciunt (267) et in ipsa

habet tqs%slv

autem

necessitate joassionis

sanguinem detrahere

inutile est (269).


142

157

141 Apsyrt. 1. c. p. 112 6V[iuivsL 8v6ovqlu sn\ nXsi6tov otuv b8otnoQcovr\ tQQ%dcov ntX. Hierocl. p. 115. Veg. V 14,6 8.
116 uXXo. HQuiL$r\g 8s6[ii8tu [ist' uvtcov tcov cpvXXcov %tX. Apsyrtusp. 113 v,Qd[L^r\g cpvXXu Xsiotcctccnccl oivov sm%sovtug (snL%savtug P) nXfj&og cog tsGGccQccg votvXug v.u\ sXulov llluv vtX. (Veg. V 14, 12). sed Pelagonio obversata sunt potius Apsyrti verba p. 111 tcqccgcqv xcc&siprJGccg 8s6[if\v Gvv toig opvXXoig %qoo[isvog tco %vXco v.u\ iv.nLscov ogov votvXug $' [iLyvvcov ts oivov svcbdovg %otvXr\v %u\ sXuiov d^vficccpov 8lcc tfjg Qivbg tfjg ds&ccg
(Hierocl. 115). 116 uXXo. aipiv&Lov [istd olvov XitQug [iL&g v.uQ sipf\6ug v.tX. et ccXXo' 6no7ca.vav.og ogov sGti nd%og to tsXsvxuiov tov fiiKQOv dwatvXov, et 117 Qucpuvidog 6nsQ[iu tQiipug didov dia Qivog. Apsyrt. p. 111. Hierocl. p. 115. Veg. V 14, 18 Pelagonium secutus.
sy%v[icctis
,

143 144 145

%tX.

117 dXXo. vqollllvu [iuv.Qa nsvts ccts 8QL[ivtSQU ovtu Apsyrtus p. 111 vqollllvu tu lluvqu dtivd sGti dQifivtSQu v.tX. fusius enarrans. Hierocl. p. 115. Veg. V 14, 18. de verbis unco comprehensis cf. ad 140. 147 148 149 117 dXXo. 6yloq6Sov vscpuXug KSHU&UQiGpsvug Svo v.u\ Xsico&siGug (ita 2J XsicbGug H) v.tX. usque SiSov Ss v.u\ [istd yXr]%covog vScoq mslv (noisiv H). ebuli radices Pelagonius supra 9 ad morbum, Vegetius I 14, 5 cum vino optimo ad far-

146

eiminosum adhibet. 150 Apsyrtus p. 113

ycovog tov XuXv.r\Soviov

v.u\

tovto Ss
Xsysi

sv.

tcov

yscoQyivcov

Md-

yuQ tov SvcovQicovtog innov tovg sfntQOG&iovg noSug vdtco&sv vno^vcuvtu sv. tov v.ut bvv%u [isQOvg, td vnot-v6[iutu uvtf\g tf\g onXfjg tQifisLV sv olvco
svQiqtui.

ogov

zotvXrj, v.u\ sy%v[iutisiv Hierocl. p. 116. Veg. V 14, 19

Slu tfjg Qivog. v.u\ secutus Pelagonium

ovQr\6SL. ita: ad

arinas inventus est qui affirmaret priores ungulas equi ipsius radiet tericumvinisextario. cf.Eichenfeld Annal. Vindob. 44p. 146. 151 Apsyrtus 1. c. syvcov Ss syco v.u\ tovto nuQa ZuqllutuLg
v.tX.

Hierocl.

1.

c.

Veg.

14, 16.

iam Sarchianius corrigi voluit. vix enim structura graecissans, qualem sumpsit Eichenfeld

castoreo-imposito]

ita

44 p. 156, ferri potest. cf. 205 foliisque laureis nares fumigabis. 152 Apsyrtus Hipp. 114. Hierocles ibid. 114 sq. Veg. V 14,2. 20. 21 (cf. II 33). 153 117 uXXo. Pqu&v (trad. Qud"r\v) tf\v otdvr\v v.uftsipf\6ug vtX. Veg. V 14, 21. II 33. 154H117 uXXo. nQa6u sipf\6ug v.u\ sv.nLS6ug tbv %vXbv co6si s1.

c.

6tr\v u' W.UL 6Vfi[iL^ug ofvco

nuXuLco v.u\ sXuiov btpfydcpcp %tX. fortasse igitur scribendum commisces vino veteri et olei acttabulo. Veg. 14,22: et cum vini veteris hemina olei acetabulum permisces. 155 117 uXXo. nr\Xbv ccnb ovqov oiov8r]nots Xnnov ysvo-


(isvov HtX.

158

22 et paullo fusius II 33 de urinae difficuldicenda sunt, sed viatorium istud et physicum et semper paratum te scire convenit. lutum ex cuiuscumque equi lotio factum vino permisces e. q. s. 117 uXXo. 6sXlvov ql'uv XQLipug (isxu oivov yXvav156 govxog r\ {isXlkquxov Slu 6xopuxog sy%v^LUXL^s. Veg. V 14, 23. 157 34 q^8' HsXuycoviov si Litnog uidoiov %uXu6ug fii) dvvrj&j) dvuy.uXs6u6d'UL. cpov6%u ipv%Q& (cpov6%u ipv%QOv cod ) 6vvs%s6xsqov skslvo xb fiSQog u7tuvxXr\6SLg %a\ sv&scog frsQunsv14,

Veg. V

tatibus ordine suo

muUa

6sig.

Veg.

8 fusius.

154 IlsXuycoviov sig xb uvxo (praecedit Apsyrti et Hieroclis nsQL aidoCov nQonxdi6scog), ubi scribendum [isxd %vXov
HQd[ir}g(pYovXoKQdiJL{}iig). 162 Colum. VI 30, 4. 14, 23. alii spicam Veg.

158161

M34

q!-s'qt}'. H 154 sXulov

Veg. Vl4,23 et V8.

(6y.oq6cJov

llsxu olvov fufag hxX.

om. Col. et Veg.

psQogH).

Cap.VIlII. 163 circa generositatem] cf. Col.Vl27, 1 est enim generosa materies quae circo sacrisque certaminibus equos praebet. licet cura istius corporis] num significet corpus hic corporis partem quaeritur. quod sequitur pars ista corporis suadet ut inseramus partis. an delendum corporis? curuli equo] aut ita scribendum aut curulis equi. cf. Veg. III 59, 1. equi curules sellaribus oppocuntur 1128,34; VI 7, 5. infra 256 Graece dicuntur ol sv xoig uq(lu6lv innoL. 164 Veg. III 62, 1 si vero fecerit vulnus, indulgebis otium, ut et diligentius curetur et recepta sanitas confirmetur indutiis; nec imponendus est labor, qui rescindat adhuc teneras cicatrices.

sanatur autem ulcus, si gallas Syriacas combustas cum melle 93 s i xQuvfiu sv vmxco s%sl, %r\v,idug superimponas. extrema 52 6nu adscripto Pelagonii nomine. ZvQLwadg %xX.

165 Veg.
Pallad. 1 41, 1
scribitur
flos,

III 62, 1. 2.
al.
cf.

cf. Pelag. 173. 174. floris calx apud pro florem quod supra dedi, melius fortasse

166
[ISXU

H 168

ad 219.
nsXuycovLov.
6V(lflL%Ug
S7tL%QLS.
,
.

fioVXVQOV fiovXsL ftuxxov

kxX.

%uv6ug

%uQxr\v r) ndnvQOv %uv6ug yiul S6XL yUQ %Q1f]6LlL0V si Sh xavxug uvi]6UL %sXcovr\v sndvco %Xi\(iuxl8cov priora desunt in Riccardiano codice (vide infra

videntur autem Pelagoniana esse, etsi Vegetius III 63 non memorat. charta combusta adhibetur 134 et 344. 102 ipLg'
frg. 481);

HsXuycoviov TtQog uvr\6LV xql%wv. %uQxr\v %xX. 167 168 unb Q-SQficov huv&svxcov t\ql'ov noLr\6ug r\ cpd102 ipL^' axog a)6uvxcog cpQvysvxog snCnu66s xco xonco. Veg. III 63 pulvis de fabis combustis vel de lupinis crudis vel de foliis fici combustis vino commixtus superponitur assidue. lacuna expleri potest etiam ita: de lupinis (vel fabis)> combustis sive de lupinis combustis <vel faba fresdy.

159

168 93 rtQog XQavLLa vooxov %axd dnsLQCav xov Ya%s^o52 6n'. Veg. III 60, 1. II 35. llsvov ysvoLLSvov. caepe] xbv an6Ss6\Lov xcov yqoll\ivcov , si- ov

mallonem

xavxa 7}Qxrj(isva sxvy%avsv, xovxs6xl xa t-rjQav&Evxa cpvXXa H; mallonem ceparum id est calamos siccos unde fasces dependent Vegetius III 60, 1, altero loco brevius: mallonem ceparum vel ipsas cepas. quae Sarchianius proposuit sensu carent; certe ipsum sic cum caepe (neutr.) contra fascem positum esse puta. ex Ducangii lexico disco teste Muratorio Antiq. Ital. med. aevi II 1087 hodieque Mutinenses dicere un malloco di cera, di neve, ut globulum significent. mallo hodie Italis est nonnullarum frugum corium vel putamen ut in proverbio mangiar le noci col mallo. eadem voce tumoris in genibus vel articulis genus appellari apparet ex Veg. III 48, 1. scordiscum] Edict. Diocl. 10, 2. Corp. gloss. II p. 180
scordiscus scpCnntov, cf. p. 321 scpCnnLov scordiscale, IIII p. 168. 389. interpres xr)v 6sXXav xo} tnnco snC&sg. dixi de hoc loco

Mus. Rhen.

46 p. 494 sq. 6l' &QL6xov 8s yul xovxo aXsvQov yqCZtlvov Yal YQdfir\g tpvXXa Yorpavxa {iii-ai y,al YaxanXa66SLv' xovxo xd%i6xa SYYaftaCQSL xa Q6XQa%a s% xov vcoxov r) r)Xovg XsyoLLS-

169

M 40

vol.

'

vovg.

Veg.

III 60, 2.

cf.

Pelag. 181.

ad clavum de mercurio vel de dorso] videtur excidisse verbum qnale est tollendum (xovxo xd%L6xa sYYa&aCQSt
xa 06XQaYa sy xov vcdxov r) r)Xovg Xsyoiisvovg). mercurius pars dorsi est, Veg. VI 2, 1; III 59, 3. Pelag. 180 si laesus fuerit mercurius supra dorsum. qui cum sagmis vel oneribus facile laedi potuerit, ipsum vulnus eo nomine appellatum videtur, Corp. gloss. II p. 129 Mcrcurius. 'EQLLrjg. nal XQavpa ^coov. 170 169 7tQog ovXr)v tva XQt%ag svsyYn. al^dXryv dnb 52 6ity' auctor %aXYOv (traditur %6qxov) noLrj6ag snCxQLipov. est Columella VI 32, 3 ut celerius cicatricem et pilum ducat, maxime proderit fuligo ex aeno ulceri infricata (infriata Ur-

sinus).

Veg. III 62, 2 ex. 171 93 itQog v&xov

sXaCov 6vpcpvQa6ov yxX.

M 52

fiXafisvxa. 6itd' .

aXcptxa [isxd

oivov yol

Veg.

modius est pulmunculum decussatim ferro et quae Schneiderus adnotat ad Veg. p. 66. 69. auctor medicamenti Eumelus est 302 (= 138 anr\) EvfirjXov nQog vooxov (sic M) 7taQa%Cvr\6iv dXcptxa olvco Yal sXaCco dsv6ag STttxCftst. sl 8s nvsvfiova noLr\6SL, xsllvs (xellcqv P) i% fid&ovg xovxov, dcpodsvLLa tnnov llsx' 6ovg Yal sXaCov Yal dXbg czvscp&ov XsXslcollsvov [iCi-ag snLxC&st xco XQavpaxL %a\ %SQansv6SLg. 52 6ns' 172 93 dXXo. nQog novov Qa%scog. 173 Simile est 165, cf. Veg. III 62, 1.

III 61, 1 sed comsecare. cf. infra 182

174

H H 93

sl

xQavLLaxa iv

xo)

v6txco

noLr\6SL.

xd o6XQav.a


xcov

160

I-iiqlov

o6XQecov

Xeiw6ccg
r\

-ndyieL&ev

noLr\6ag enina66e
[liav

na6%ovxa xonov
Veg.

nayovQcov neKavuevcov XixQav

videtur).
et

(pro querci interpres reddit cancri ut

III 62, 2: cortices miiiis. praeterea ossa

xbv enina66e 52 6nz'

'.

quercus tritos

sepiarum

et

in pulverem redactos testas etiam ostrearum in

pulverem 175

H 169
H

rediges.
ei fteXeLg Xev%f\v

QoSoddcpvrjg %vXov; vXov

H, vXov

xQi%a pelaivav noif\6ai (lege 141 aQLr\' adscripto P).

Pelagonii nomine. Veg. III 64 (sutorii Corb., sutoricii vulg.). 168 vaQdo6xa%vv [iexd exacpidcov 6vyv,6ipag 6ec 176 e60v %a\ ovxco freQiiov bvxog xov $or\&r\iiaxog xb ccoaa xb cpaXa103 ipLft' cum lemmate eav i| aixiag xLvbg %qov anoxQifie. al xQi%eg %axane6co6LV Veg. III 63 ex. 177 93 elg vcoxov. 6v.coQiag 6idr\Q0v yo a %a\ iov %aXv.ov 52 6n' inscribens yo a avafii^ag v.a\ ^tjqlov novf\6ag %xX.

nQog vcoxov xexQavuaxL6[ievov.

lepidae] retinui quamquam bis infra Graeca forma lepidae iterum occurrit 322. neque lepidos traditur 424. 426. raro lepida forma vulgaris apud scriptores sequioris aetatis invenitur. Veg. VI 27, 5 lepidis, sed VI 28, 8 et 9 lepidam eolepida fere dices, quod in lepida mutari voluit Gesnerus. semper apud Marcellum; Cassii Felicis c. 20 lepida codicum Rosius (edit. p. 31) mutavit in lepide. ablativus lepida Gyprina f Cael. Aurel. chron. III 8 p. 484 Amman. of. Sinonima Bartho,

lomei' Anecd. Oxon. I 1 (1882) p. 27 lepida i. e. squama (cf. Anecd. Oxon. I 2 p. 95). 178 169 ei ^eXeig Xevnr\v XQi%a noLfj6aL. dyQL06Lv.vov

no6oxr\xa drjvaQiov evbg, vlxqov no6oxr\xa dr\vaQicov dvo, fieXLXog e6xov xb 7][iL6v , eXaiov xb L6ov 6v[i[iiag anoxQL^e xb 141 ccqlat'. cum Pelagonio con(leQog b (lovXeL XevvavaL.
Qit,rjg

gruit Vegetius III 65, nisi est libra una.

quod apud hunc cucumeris radicum

1, qui corrigendus est ad Riccardianum. 41 XeyexaL pev dX&aia, vno xlvcov 8e [ioX6%r\, ^Pco[La'L6xl 8' eL6Hog, naQa EaQpdxaLg 8e v,a\ TexaLg va\ Qr\Qv aQL6nLg v.xX. Dioscor. III 153. 181 Veg. III 60, 2 cinerem quoque cum oleo miscebis et inducis, quamdiu clavus cadat; cum ceciderit, lipara utere cum minutissimis pannis, vel mel cum linteolis. cum ulcus purgaveris, lycio percurabis. pars prior est 169, quocum coniunxit

179 180 Veg.

cf.

de hibisco

p.

III 61, qui contaminat cum 171. Cap. X. foria] eadem vox sed primae declinationis morbum sunm significat apud Varron. rer. rust. II 4, 5. Nonio p. 114, 9 foria sunt stercora liquidiora. vide quae adnotat Henricus Keil in comment. ad Varron. 1. c. p. 159 (Lipsiae 1891).

Vegetius.

182 Veg.


183
Isgiv.

161

H 176

6$''

IJsXaycoviov nobg xovg i\uxovovvxug xoig (iiox tmtog r) (tovXL(iLa6ag r) dxovr\6ug 6%$bv Xv-

xf\g

xul xoig (iiX6L, nui ^tei didcpooa xu rtd&r}, dXXd xd 6r\(iiu aqqcQ6xiag rtXi6xd-Aig o(iolu xvy%dvov6L nui xoig fiovXo%ui ydo vql6%o(1v kxX. (tivoig &QartV6aL nXdvr\v iyyvco6L.

84

cpv?'.

et nunc] supple accidit vel simile verbum. Buechelerus lectionem corruptam putat, restituendum quod et nunc equi membra, sic ut quod particula regat verba sequentia. interpretatur ita 6xl 8h ndXiv drtL^&oxovLTtov vo(ll6(ievu 6r\(isiu, d 6vfiaivL iy.LVOLg xoig cboLg, uxlvu vrtb noXXov r\Xiov r) %u(idxov i\axovr\6ov6L , 6xf\vaL (ir\ Svvullevu, dXXd 6vvr\(i(iivoLg xoivvv vo(iL6r\g uvxbg Lg xavxb xotg no6i %axanCrtxov6L. (ir\ rtbvov eIvul KOLXLag r) 6XQOcpov tlul ovxcog &QUrtEv6rjg, dXXd

quod

rtd&L (luXXov xr\v aQ(Loov6av rtQ06ivyy. &QUrtELuv. 184 147 uQrt' eI iv &iQL iknog dr\8L6%'^i periit. herbam Mercurialem] XLv6co6XLg Dioscoridis IV 188, 38 seq. laudatur iam a Catone de agric. 158, 1. cf. Plin. 185 177 rtQog insivu xu &u, cov xu (iiXr\ i%axovov6L 84 cpv'. Veg. V 39, 2 nec %QUrtiu. r\Q6 KiX6co hxX. Celsum nec Florum nominans et pro ulmi foliis exhibens
xcp

XXV

farinam hordeaceam.

cf.

30.

remedium adseverat]
ut supra 150 et saepius. 186 187 179 HQU(Lpr\g

adiciendum videtur certissimum

109 vjqd' idv cpvXXu hxX. innog nuvLLuxco&y et ty(\E ollolov. tcxqo6Xlvov y.xX. Veg. V39, 1. de emendatione non constat. tcxqo6Xlvov 6rtiQ(Lu omisso
'

PH

hormino, cuius vestigia in Vegetii libris non desunt. item alis vestigia in Corbeiensi deprehenduntur: alisci noanthus h. e. ali (= dlii) schoenuanthus. interpres post &@qoxovov ponit nui 6%oivov. pro dlis igitur legendum videtur alii vel dli, de alis-

mate non cogitarim. 188 183 uXXo.

ox VnnoL llt\ cpiqovxEg xbv Xluov y.uxu182 xco ^ovXllllcovxl Apsyrti verba leguntur $i fiori&uv ovxcog' uqxov xb drtuXbv i(i@Qiuvxug iv olvco nui nui xovxo (lev dvuxQiipuvxug iy%vuuxiLV 8lu xov 6x6(Luxog. irti xfjg odov. oxuv Sh yivr\xuL iv olhco, 6(iLddXCog nvdftovg XQig cpvQU6uvxug nui diivxug iv oYvco co6uvxcog iy%v(iuxi^LV r) 6XQO@iXovg nu&UQcog XQLtpuvxug (LExu olvov didovuL (ex hoc Hieroci. ibid). 86 cp^' nQog ovXlllov sine Pelagonii nomine. quod apud Veg. V 37 traditur heminas fuisse videtur heminam s. h. e. cyathos III, ut ex omnium consensu Riccardiani numerus
rtirtxov6LV nxX.

corrigendus

sit.

simulae]

ita

semper

Italis semola, Francogallis semoule. Archivo III p. 545.

pro simila. nobis est Semmel, cf. Luebbert in Woelfflini

11

Ihm, Pelagonius.


189
Veg.
noxog

162

%xX.

H 183

st Xl(iov xb

&ov vnopsCvoL

M 86

gp'.

37.

190

39) TlsXaycovCov n^bg avxo. %QV xovxov dcpaL(id^ac sv. xcov Pqcc%l6voov v.a\ avxcp xop aifiaxL nQ06{iif-aL sXcclov psxd olvov, o&sv nccv xb 6co{ia 6Vfi^dXXstai ano%QCs6&aL. Sco6SLg Ss noxbv otvsXaCco i[i@dXag (sic) hovlv xr\v Xsyoyt,svr\v xov-

= Hipp.

M 26

or\'

(praecedimt Apsyrti et Hieroclis nsQL

%x/atj-

dQiyaQLav.

191
lisvcov).

H 178
H

(praecedit Hierocl. nsQL x&v dnb 6Sov ns%av-

sl v.av6cova

(6xacpvXCvov yo (3'). i xovxcov ndvxcov %aQ' olvsXaCov H. SHa6xr)v iy%v(idxLs XCxQav \iCav (isxcc 179 dXXo. nxL6avr\g %vXbv %a\ 6xsaQ aiysLOV na\ 192

cariotae II] omittit H, habet sextarios singnlos dabis] sn

tnnog vno(isCvoL nxX.

M 109

i/>Q|3\

ccnQOvaQLa nQofidxsLa kxX.

M 109

i/>Qy'.

intellegitur haec erit aptissima.

aptissima]

potio,

209 huic passioni potio

genus tumoris vel inflammationis Paulus ex Festo p. 89 M. flemina dicuntur cum ex labore viae sanguis effluit circa tdlos, Plin. XXIII 28 (vitis nigra) in iumento homineque flemina aut sanguinem qui se ad talos deiecerit circumligata sanat. copiosissime de hoc vocabulo disputavit Carolus Georg. Brandis de aspiratione lat. 46 f de plemina et flemina voculis', (diss. Bonn. 1881) p. 43 addens in primis Capri testimonium Grammat. Lat. VII 99, 9 flemina sunt ubi abundant crura sanguine e. q. s. graece varie scribitur. p. 160 interpretatur xa sv xolg 6%sXs6l Qsvpaxa, Apsyrtus p. 156 Qsvfiaxa stg xcc yovaxa ifinCnxovxa dxLva *PcoCap. XI.

flemina]

significat (cpXsyco).

161 est n^bg vsaQccv cpXsy{iCvav, in fia'C6x\ XsysxaL cpXLfisXLa. nQog cpXsypovdg, 162 aUo co6xs cpXsyfiCvav (cpXsfiCvav P), in dativus p. 30 seq. q>Xsy(iLvav, cpXsypLva (accus.), cpXsyfiovaC. phlegmoni Plin. XX 24. 160 praescripto Eumeli nomine n^bg xd sv xotg 193 (xoig omitt. P) 6%sXs6l Qsvfiaxa. Ssc xcc xoLavxa nd&rj nsnvQcoxd Ss dnb xov navxfjQog [isvco 6Ldr}Qco yiaCovxa ftsQansvsLv.

XQavfiaxa vyLa6SLg 6noyyidv 6sl v.a\ Xa6aQco QS^ag v.a\ snLfrs\g 6v(ifiC^ag %a\ XsLco6ag al nQog tjXlov r\Qdvag xoXXvQLa 40 qk'. cf. Veg. III 48, 8. (noXXovQLa P). vessiculam] Corp. gloss. II p. 462 vSaxCg vesicula. infra aquatilia sunt vSaxCSsg. 194 160 nQogxb 8C%a 6lSt]qov vsaQa qs v(iaxa &s Qans v6aL. 30 oxrj'. cf. Veg. III 48, 4 alii filicis radicem et ervum cum axungia veteri et aceto acerrimo putant oportere misceri.
.
. .

Pelag. 201203.

cancri] corruptum videtur ex canchry vel cachry, propinantur cancri fluviatici (313 cancrum).

etsi

51

163

Indaici] fortasse quod in JR traditur iudeici et hic et 338. 340 retinendum est: sic Pireicus, caleinus al. in titulis. 195 .H" 161 HsXuycovCov (ita P) ngog vsuquv ipXsypCvuv. yiccvatiy.ov 6vynsQU6ov iv vSuxl ipv%Qop ticcl 8l' uvxov y.uQ uql6ov 30 qX'. XO XQUVflU kxX.
196
%xX.

Veg. III 48, 4. 5. craticulatim] aut ita aut reticulatim, quod infra legitur 258. illud etiam apud Veg. V 2, 5, hoc apud eundem III 41 nostro autem loco Vegetius punctis subtilitcr inuri traditur. iubet (svcpvcog Kuvxr\QLU6ug H). cf. fragm. 510* %ccv6ccg (iuv-

M 30

H 161

nQog cpXsyiLovdg xcm vSuxCdug.

&SQ[io67Zodi&g

qXu.

dunr\dbv.

tripodaverit] cf. ad 269. 161 aXXo. QodoSdqpvrjg yd 197 30 qX@' n&g ccv cpXsyfiovul cci sv

Veg. III 48, 5. Pelagonio videntur restituenda esse. spargent exempli gratia proposui, Sarchiani pergenita legerat. 161 7tQog vsvqcov tzovov hul vduxCdug. xcc cctco 6vvcc198

158 y' %xX. idem xotg yovcc6i 8luXv$co6lv. bituminis unc. III, nitri unc, III

ycoyrjg u7Z06xr\iLUxu 6Ldr\Qop %Qr) dLuvoCys6&UL, slft' ovxcog &squ7ZSVS6&CCI,. 6xsccxog xavQsCov kxX. ceram omittit. aquatilia ferro

ne tangantur monet etiam Veg.

199

H 161

xscpQuv %xX.

nrsQa7tsv6sig
1.

ds

III 49, 1. uul ovxco.

M 30 QXy'

nvnXafiCvov

QCr}g

c.

cyclaminis] retinendus qui traditur genetivus (Paucker Suppl. lex. Lat. I p. 158). cyclamen fere semper apud Marf ciclamen in glossario Sinocellum, Ps. Apul. herb. 18, alios. nima Bartholomei' Anecd. Oxon. I 1 (1882) p. 15. melle adiecto] an melle et aceto? llsxu uXsvqov oqolSCvov %al [tsXtxog kul b^ovg cpvQU6ug stzlxC&sl xop xquv\\,uxl H. cum detramine pannorum] poxuQCoLg xb xquvllu dvaxquvlluxcov

Hesych. (ioxw xcc 7zXr\Q0vvxu xr)v %oCXr\v xcbv detramen formatum ut subtemen , cf. Corp. gloss. II p. 428 Qoddvr\ trama subtemen tramen. 200 162 dXXo m6xs cpXsy[iCvuv (cpXsfiCvuv P) SC%u 6i8r\qov &squ7ZSv6ul. 6Lvr\7ZScog, uXuxog 'AXs^uvSqCvov dvd yQUfiLLuxu d' xxX. ndvxa Xsico6ag nul stg o&ovlov S7tL7zXu6ug STzC&sg S7ZL r\LLSQULg xql6l v.ul llsxu xuvxu Xv6ug nai u7Z067ZoyyC6ug
7iXr\Qco6ov
cf.

H.

Qdnr\.

H
.

67zoyyco stzlqquvQ-svxl Xu6uqco KvQr\vu'LHcp ovxco xug scpsXnCdug 31 qXS' inscribens dvoC^sig (inde scripsi ulcera pro uteris). cpXsyiLivu 8C%u 6idr\Qov frsQU7Zsv6UL. Veg. III 48, 2 sinapis et salis Alexandrini d IV, aceti cyaihos II, axungiae veteris selibram simul conteres et induces, post diem tertium solvis. si aperturam fecerit, spongiam cum aceto et lasere imponis, vulnera styptico curabis. 201 31 qXs' dXXo. -auXXlov Ss or\d-r\LLu sl Xd%vov

11*

qCccv
yccI

164
oXtico

(Lsxd
6vy,cov 'AcpQcbv

OQofiov

dXr\fts6xdxcp.

202

M 31
cf.

Veg.

Yoipccg iv III 48, 3.

'

%qco cog

Qigav yxX.

6VYf\g TtQog xb SY,Qr\ttL xr\v cpXsyiLCvav. qX% 194 et Veg. III 48, 4 (ubi est filicis radix),

VI

28, 17.

203
yo
(3',

M 31

qX'

itQog xb

sn&QaL cpXsy(LLvav

6Lvr\nscog 'AXs-

^avdQ7]vf)g yo

<s',

d^ovyyCov

Y.ttQSd(Lov 'AXs^avdQrjvov yo ?', 6vycov AcpQcbv nccXccLOv yo (3', b^ovg xb ccqy.ovv. restitui hinc

et ex alterius codicis lectione turbante initium capitis sequentis, de qua re dixi Mus. Rhen. 46 p. 373. eaedem species redeunt 194, ubi nasturcii adiectivum deest, hic iniuria ut videtur

repetitum. Cap. XII. Auctor huius capitis praecipuus Eumelus est 16 y&' Ev(Lr\Xov 7tQog dv6nvoiav t\xol (idXiv. Apsyrtus Hipp. p. 12 quattuor tantum LidXscog genera distinguit (cf. p. 10 o yccXov6lv oi noXXol fidXiv, xLvhg ds uaxdQQOvv , 'Pco[ia'C6xl ds 6ov6itsQiov)'. r) llsv yaQ s6xlv vyQa, r) 8s r\Qa, r) Ss aQ&Qixig, r) 8s vnodeQiLccxLXLg (cf. Hierocl. p. 13), Vegetius I 2 septem enumerat. Pelagonius hic maxime de articulari morbo agit (Veg. I 6 quem ccq^qlxiv Graeci vocant, II 10, 4 suspirium quae Hipp. p. 17 tisqI (idXscog ^r\Q&g leguntur (cf. articulare). 18 Xy'), ea Eumelo adsignanda videntur coll. Apsyrti verbis p. 12 xco xoLovxcp ovk s6xl frsQccnsCcc, ccXXa dLcccpcovsL cbg si'Qr\xaL nal EviLr\Xcp xcb r\$ccCcp cum p. 18 yccl iyyvg s6xl xov dicccpcovf)6aL. prima autem verba capitis, cum tradatur in inscriptione 16 y&' incipiat 8v6nvoia cooLg ndftog pecori efc Eumelus sTtLY.Lv8vvoxttxov , haec fuisse probantur suspirium pecori (vel pecoribus) periculosissimum vitium est e. q s.

204 naribus reddit umida]

<^7ts(i7tSL

vel cpsQSLy
SY.

Slcc xcbv (LVYxrJQcov 1%coqcc similiter Apsyrtus p. 10 l%cbQsg dno-

6XatoV6LV

XCOV (LVYXr\QCOV 7ttt%slg.

nxccCQSxccL 6vvs%cbg

restertit]
Yccft' sY.cc6xov

M,

Qsy%SL Apsyrtus.

claudicat pedibus alternis

vitium

101; XXII 64. Medic. Plin. 1, 2 p. 12 Rose) yccl snLvsvsvYoxcc ccvxd cpsQSL, xb 8sq(lcc CCVXOV 6Y.Xr\Qbv YLCCL dyQLOV. XOVXO XoCvW 6V(L$ttCvSL 6nr\VLY.tt dLtt
xf\g

nodcc (cf. Veg. I 13, capitis, porriginis genus, Plin.

e. q. s.] Eumelus: %coXccl'vsl 1), xa coxcc nLXVQLcjc (rtLXVQLcc6Lg

XX

xov nd&ovg

cb(Loxr\xog

dnoYaLOLLSvcov

(leg.

xcbv ttQxr\QLcbv yccl xqccvllccxl^ollsvcov Xoinbv xbv nvsviiovcc fir) nccQayCvsxccL nvsviicc.

dnoYXsLoiLsvcov) xb yccxu cpv6LV sni

eoque vino
YCCL XCOV

et oleo
6cb(Lcc.

permixto]
(lC6yS

6YSX&V

XdllfittVS.

6vLLnccv

dnoxQL^s

mittitur isque ungitur. cibus ei

cum

oleo

et

cclllcc in xov 6cpov8vXov XOVXO OLVCp Ytti sXttCcp Yttl xb infra 205 sanguis de cervice cf. aceto permiscetur et ita iumentum

gramen

erit

e.

q.

s.]

xr\v

ds XQ0cpr)v s%sxco

%Xcoqccv
r)

165

OQO$iVOV
%a\
tpdflaTog
[iiy-

TtdXtv (fortasse noav) Mt\8lkt]v olvsXatco QavTt6%st6av

co7ttr}(i8Vccs

HQt&dg

ts

ccXsvqov

VV(lSVCOV.

monia, cf. e. gr. Plin. XXX 42; XXX 88; Seren. Samm. 439; Medic. Plin. 2, 4; 3, 10; 3, 21; Veg. I 17, 16. 17. catulus brevis est supra 17, infra 370. lactans absolute (scil. infans) apud Theod. Prisc. rer. medic. I 12, 27 (p. 52 edit. Bernhold a. 1791). cf. Loewe Gloss. nominum p. 62 lactans, foetus quod adhuc lac sugit. Eumelus de gallo tantum verba facit pergitque Ttvsg 8s o6tsov %scpaXr)g nvvbg Xotnbv sv&QVKTov Xa6vTsg nal 6ntXXav XsvY.r\v ytaldfico Y.sY.ofifisvcov (legendum videtur y.sv.ofifisvrjv h. e. scillam albam harundine in partes consisam, cf. Plin. XXIX 114 cccleae matutino pascentis harundine caput praecisum) stg cpovQVOv sv TavTco naT07tT0v6iv. ansQ Xsico6avTsg [istcc oivov kotvXcov s' KoQiv&lcov (trad. v.oQtv&tov) %a\ slaiov 'Attmov (le-

lactans occiditur] scilicet catulus qui solet cum gallo componi ut mox infra 205 gallum et catulum simul in aqua decoquis. de catuli lactantis in medicina usu multa habes testi-

gendum puto 'Attikcov, cotula Attica redit 205) %otvXcov y' v.a\ nsnsQScog Xsvmv yo a 8tr}&rj6avTsg ccnavTa (ava) %. a dtcc tov ds^tov (ivnTf)Qog sy%sov6tv (trad. sy,%sov6lv). 205 Subiungitur in 17 X' praecedentibus ut eiusdem auctoris videatur esse. 96 Pelagonii verba graece extant r, tovto w.a\ EXXr\vsg OQ&onvoLav iv,dXs6av vxX. 139 ccqr)' {M acfe' UsXaycovCov TtQog dv67tvoiav tnnov). nares arrectas habet e. q. s.] oq&cc cpsQSt to ^cqov tcc coTa v.a\ 7tVQcoc\sg (leg. nvcoSsg) sy.ns(inst vyQbv (hoc addit P) %a\ 6vvs%s6tsqov Tccg Xayovag sXnst Tovg ts dcp&aXfiovg ccvscoy[isvovg $%st H. et nares et aures bene dicuntur arrectae, cf. Eichenfeld Annal. Vindob. 44 p. 146. aures arrectae supra 2 in equo laudantur. infusi etiam tracanthi e. q. s.] structura non ita placet. fiaXcbv dh TQaydytav&av v.a\ siprj^ia na\ a6cpaXT0v 7tQ06%sg v.a\ al{ia Hvvbg v.a\ nvfitvov XsXstcofisvov to6ovtov o6ov tql6\ daxrv-

=M

Xotg dvvri&yg ccQat

in

radicem consiliginis] cf. 22 cum adnot. H hunc fere modum sanari potest sl 8s [ir) cocpsXr)&r) ta(TQV7tr)6ag to

H.

dsQfiay v.aQ7ttov Qt%av tov (isXavog slg to 6tr)Q-og invzt&SL (cf. Hipp. 43 sir) S' ccv sXXs$OQog to ldtcoTiw.cog naQTttov y.aXov{isvov, Schneid. comment. in Veg. p. 114), nisi praestat acquiescere in eo quod pro dtcc ndQnov traditur in sXXs$6qov.

tsqov

t,cbcov tiqov.vd&cp svt nat ofvov s6Tr) svt Tr\v %scpaXr\v ccno6[ir)%s, dt' cov Totg cc^orj&rJTotg ndfts6L &SQansia v.aTsnayysXXstat H. longe aliter 17 tov \x,svtol oQ^onvoiY.bv TtQOTSQOv ydQov (sic Miller, traditur yccQ ov) nvttftov a', sXatov v.vd-

prius

autem purgabis]

tcqv ds dv6nvo'LY.cov

iXatov


tamen
si

166

enuntiato antecedenti.

&ovg |3', olvov vvd&ovg $' xf\v vscpaXf\v vd&aLQE. 0L6nsQ sl (if\ vnavovsL xb ndftog, cc&SQdnsvxov vnaQ%EL xb vo6r\(ia. malui
suspiriosis coniungere

cum

per veretrum]

scil.

pus reddit.
integra

h. e.

Eumelus

Pelagonii verba habes 155 33 q' TleXccyooviov n^bg xovg ccnb al8oCcov nvov (ita P, nvog H, nvov M) cpEQOVxag. aXsvxQvova va\ av.vXccv.LOv vaxcc xccvxb siprJ6ccg (isfi'' vdccxog, snsLxa 8Lr\%r\6ag xb vScoq va\ nQ06@ccXa)v a6cpdXxov XsXELco(isvr\g 8Qa%(if\v (iCav nQonoxL^s inl

hic quoque tacet de catulo.

=M
&'.

r)[iQccLg

in versio extat p. 18 (in calce capitis X') 6vmXr\vag 6LXL6xovg ccnb ccQXOVonCov XsLm6ag ccQL&pco ' va\ olvov vvd&ovg ' va\ iXaCov nvu&ovg (3' iv xccvxo) 6v[inavxa et p. 139 ccqcc' nQog (iL^ccg va\ %XLdvccg 8lcc (ivvxf\Qcov 8C8ov, ccQ%f\v 8v6nvoL0cg' 6vcoXr\vag ccnb ccQxovonCov '', olvov vvd&ovg ', ndvxa XsLm6ag val %Xidvag 8lcc xcqv (nvvxr\Qcov iy%v(idxL^s. 207 95 dXXo UsXaycovCov. siprj(iaxog Kqh\xlvov |s. a' vxX. (= -ZfeT 139 aq' HsXaycovCov nQog 8v6nvoLav Vnnov). reliquarum specierum interpres proponit uncias singulas ccvcc yo a ', 6xacpC8cov xb ccqvovv. quod in altero codice extabat uvae corruptum videtur ex ova V, ita enim Vegetius I 11, 6 in remedio simillimo. favenabis] vaxaXsaLvs interpres. desideratur elauabis, avenandi verbum (*mit Hafer hvigabis vel simile verbum.
'

206 Duplex

edit.

M 139

und dann uberhaupt futtern') statuendum esse Georges lex. VII. s. v. vix cuiquam persuadebit. alienabis Buechelerus coniecit collato alienandi verbi apud Cael. Aur. et medicos usu. 208 95 praescripto Mdycovog nomine, quod deest in

acft'.
e. q.

considera diligentius

s.]

xb 6%f\(ia xoCvvv avxov

vaxd(ia&E Xsnxo(iEQ&g val (sl (isvy slg xb 8si-Lbv v.svvQxcoxaL (purgata codicis nihili est) (isQog la&r\6sxaL, sl 8s (stgy xb exciderunt mox oleum &ql6xeqov, 8v6%EQE6xaxa r\6sxaL vxX. iaurinum et vinum vetus v.a\ sipr\6ag a(ia 6vvXavCco o6ov r)(isQ&v 8sva inLaXcbv ((isXLy r) v8q6(isXl va\ dibv *sv in\ r)[isQaig 6vvanxatg va\ noXXatg iy%v(idxL^s. lacunas editionis Grynaei bene explet codex P. 209 96 dXXo. f) 8v6nvoia yCvsxaL iv nXsC6xov l^Qcbxog 139 ccq' vxX. exciderunt multa (pro iQvyyCov leg. 6vQLyyCov). nQog 8v6nvoLav. 136 TlsXaycovCov nsQL v8sQLcbvxog va\ Cap. XIII. 210 36 QC\s' JlsXaycovCov nsQL vSQconLvcov v.a\ xv(ixv(inavLvov. navLV&v. cf. Veg. V 24 26. 211 137 ccnb xov 6(iopaXov cbg in\ xb 6xfiQ-og ccnb 8avxvXcov 8vo vax' sv&v, [if\ in\ xb nXsvQOV naQavsvxr\6ov vai avXC6vov s'(i^aXs vxX. 36 (>q?'. auctor experimenti Ap-

=M

167

syrtus ita tradit Hipp. 134 y.uzuy,svzslv zs ccnb zov 6[icpuXov rj zfjg Hsvzqizidog Xsyo[isvr\g ccnb 8uv.zvXcov zqlcov zov nQog zr)v %coquv fisqovg v,ui svzl%svul huXuul6hov, s ov QV6Lg yivszcu zov vyQov (Hierocl. p. 135 exhibens iiQbg zr\v ovquv). Veg. V 25, 1 alii auctores adserunt ab umbilico duobus digitis contra pectus plagam fieri debere et fistulam poni e. q. s. cf. V 24, 4. sit tibi num recte supra sit restitutum dubito; verba si tibi potius eicienda videntur ut orta ex subti de fluvio bibat quia exercitior est] cf. Ps. Acro in Hor. carm. II 11, 20 de currente fonte aqua petita tamquam potui levior, ut: fontes liquidi atque exercita cursu flumina

(Verg. Georg. III 529). 141 ccXXo. ccnb z&v coficov aqpcaftaaffftf^a) v,zX. 212 27, 7. 8 alii auctores adserunt sanguinem de brachiolis Veg.

[iszcc zQstg r)[iSQug shcczsqcozQSig dcc-AzvXovg ini[iszQOvvzu H; post quinque dies ternos digitos sub istis (ita coniecit Gesnerus, vulgata subiicis) hac atque illac inurendum est iterum. Apsyrtus

detrahendum (auferendum vulg.) e. adicis] v,uvzr\QiusLv nQ06f)v.s

ccvcc

q. s.

ftsv

Hipp. 140 talem curationem improbat, probat auctor ignotus 141 7csqI 6nXr\vbg nQoyvco6Lg xcci i'a6ig. 213 138 ccXXo. ccq[i6si zco zv[MuvLY,cp frsQ[ir)v 6no8tav %zX. 36 q' cum lemmate nQog zvfinuvLnovg. Veg. V 26, 2. 3. 214 138 ccXXo. frvuov ccyQLOv, y,v[llvov 6nsQ(iuzog yzX. 37 Q(\r\' ccXXo. ftvuvov (sic) ccyQiov yzX. Veg. V 26, 3. idem fere Eumeli nomine fertur Hipp. 141 n^bg 6nXr\vbg novov. cf. Eichenfeld Annal. Vindob. 44 p. 147. 137 nQon6zL6[icc n^bg vdQconiY.ovg (ita 215 inscribit).
ibid.

H
,

ncc6ziXXovg

ccnb

[isXizog

Y,ui

qvzvqov novr\6ug

slg

lySuv

[isz'

iXuCov kvcc&ov svbg Xslov %ui [iszu oivov |g. ccc Slcc 6zoaazog sy%v[idzt,s, r) cc6nuQuyov ccyQiov Qir\g yo ' iiszcc olvov nuXuiov |f uc' Y.uQ sxpr]6ug scog ccnozQLzcoftr), 8lu nsQUZog 8C8ov, r) nuvwnog QCr\g yo zb r)[iL6v XsLco6ug [iszu olvov sy%v[iuzL^s. 6V[i(tuXXszui 8s uvzco Y.ui zb oXCyu nivsiv co6zs [i&XXov dtrpuv. 37 (JQoK
.

nQonozL6[iu vcrQconLxov. Veg. V 25, 3 asparagi silvestris radicis uncias II cum vini veteris sextario decoquis ut ad tertiam
:

ut redeat ad

ad heminam per os degeres (Corb. decoquunt ad tertias heminam et per os degerunt melius, ut videtur). cum sint vini heminae tres (sext. s.) recte scog ccnozQLZcaftr) h. e. decoquito ad heminam. 124 %qs TlsXuycovCov nsQL ipvcov xui Cap. XIIII. 216
rcdeat, et

'

VSCpQ&V YUL
6jj

nSQi IpVCOV Y.UL VSCpQCOV nUQU Zj) yuzuXs%ul yzX. 102 uXXo. equi plerumque e. q. s.] extant etiam in ccXl6'aszul innog vscpqlzlSl yzX. ea quae praecedunt vscpQov innog sccv ccXyj) yzX. in 123 %nr\' Eumelo tribuuntur. Veg. V 2, 1.
L6%CcOV.
CCQ[l6SL

Y06[iLozr\ZL oXiyu

168

217 103 aXXo , sl in\ nXsov dXyt]6SL. Xv6ov tocg x&v 125 %qs' si in\ nXstov dXyt]6si, 6vv%cov cpXsfiag v.xX. item Xvs xccg x&v 6vv%cov cpXifiag. sed venae de inguinibus concinnius videtur (cf. 218). Veg. V 2, 2 (vulgo inguibus h. e. inguinibus, Gothanus unguibus). cataplasmabitur] %Qfj6aL %a\ fiaXdyfiaxL H, catapJasmis utendum est Vegetius. omittit haec usque synchrismate (218) M. 218 125 %(\z' (st xr)v koI-ccv dXyt]6SL, 6vy%Qi6yu>cxiy non multum differt 225, ubi tra%Qr}6cu in\ Tj^iSQccLg &' nxX. ditur alio medicamine pro calido medicamine. cf. 257. 234. si coxam laeserit] fuisse potest violaverit vel simile

verbum (cf. Veg. V 17, 4). aestimabis] quod traditur extimabis, formam vulgarem ut putat Gustavus Loewe Mus. Rhen. 31 p. 57 (= Gloss. nominum p. 79), Pelagonium scripsisse negaverim (cf. Paucker
Suppl. lex. Lati
ditur,

I s. v. extimare, extimatio). 37 aestimaveris tra269 estimaveris. 219 162 ccv&og %6qxov uav6ag fisxcc 6^vy.Qdxov ipv%QOv 31 qXt}' idv xd 6cpvQa cpXsy(iaivr]. idem lemma nQ06ays nxX. in P. aliter gambae tumorem sanat Veg. V 18.' flos faeni combustum] retinui ut in 239 aeris flos, 260 aeris flos minutum et tritum. item aeris flos contritum commixtum traditur in fragmento Gargilii Martialis de curis boum 23 (p. 171 edit. Schneid. Veget. mulomed.). flos quod fertur 338 et 428, mutavi in floris, ut recte scribitur 341 (aphronitri floris, nitri floris), 343 (floris spumae), 467 (liquaminis floris). 220 102 nQonoxL6(ia stg vscpQLXL-novg. 125 %(&'

H H
H

HQon6xL6fia vscpQLXLY.6v. Veg. V 2, 3. viridesl pro viridis scripsi. item interpres Krjnidag %vnaql66ov %XcoQag et Schneiderus apud Veg.; contra Rosius in editione Cassii Felicis p. 186 sphaerulas cupressi viridis. 221 103 nQog ipv&v novov. 125 S&qrj'. melius

Veg.

2, 4.

222

M 125

[isxa dXcplxcov %

103 dXXo. Qt]xivr]g r}Q&g yo ' aipSL (is%ql xov SLaXvQ"f]vaL %a\ kql&lvov dXsvQov inifiaXs v.a\ 6xiaQ alysLOV,
d%QLg ov nvavbv novf]6r]g, wa\ nai xovxo noisL 6vvs%s6xsqov.
xco

223 224

#103

a vdaxL dvaXaficav dnoftov. Veg. V 2, 125 a uvnaQL660v cpvXXa %xX. Veg.

%$&'

aXXo.

6i6vfiQov (traditur Eig

v^qov)
4.

V 2, 4.

MdXyovvtL 125

[isqsl

cca'.

Veg.

dsQ^ibv inLti&SL V 2, 5. simile

y,axdnXa6^ia l6%LaxL%6v Hipp. 305.

cum modo calidum] calidum ita ut manus pati possit Vegetius. valet idem quod commodo aut modice. dolore] doloB: dolum pro dolore infimos dicere non ignoro (cf. Bonnet de latinitate Greg. Tur. p. 367), sed Pelagonio tribuere non andeo.


225

169

KQog novov Yo^rjg. 6vy%QL6(iu6L %qt)6ul avdy%r\ insiyoL, cpXsfiotOLisi nul %qco or}d"rjLLutL Tovtco' svcpOQ(iiov, uXbg holvov ccva yo d', ni66rjg vyQ&g yQccLi125 ufi'. cf. 218 et 234. (xciTa TS66dQa 6vviprJ6ccg %qco.
232
T}[i,8Qcag r\' .

sl ds

Cap. XV. strata sint]

stabula ro'boreis axibus concf. 30. Colum. VI 30, 2. roborandae sunt e. q. s.] Veg. III 58, 1. cf. II 28, 27
226
ut

pedes quoque eorum post viam eluendi sunt diligenter, ne quid luti vel sordium in articulis basibusque permaneat. 227 Veg. III 57, 3 si suffusiones pedes patiantur, ficus siccas cum sale pro aequa parte contunde et ungulis impone. Cap. XVI. Hoc caput cum praecedenti arte cohaerere ex

argumento manifestum fit, cum fere insint remedia ad membrorum supradictorum vitia. ad ozaenas quod praescribitur toti capiti non refertur nisi ad primum remedium. o^ulvu Graecis significat ulcus narium putridum, vid. Polluc. ODOm. 4, 204 oulvu sXy.co6Lg iv tco ^u^sl t&v lxvytt]qcov {ls%ql tcov
%uXov\ivcov
dv6todsg, vyQQV Larg. 50 ad gravem odorem narium, o^ulvuv Graeci hoc vitium vocant; adde Plinii
rj&fio^Ldcov 6uqy.cov, nvcodsg cccpLsfca, Tjjv aL6&7]6Lv i[inoSL^ov6u, Scrib.
Y.CCL

locos

XXIV

113,

XXV

165. sed latius patere vocis

vim

significari-

que etiam pedum ulcera putrida docent praeter Pelagonium

Vegetii loci nonnulli
capite
I 9, 2 in naribus, in pedibus etiam et in fervor emergit vel ozaenae asperiores fre30 qyS' nQog 21, 4. cf. etiam guenter oriuntur; III 49, 5; qsvliu sv no6lv r) bnXulg o 7Zuq' r\\iLv br\vu. 228 294 nsXuycoviov (nQog oguivug)' iisXuv nuXXLyQucpLubv, KriKLSug, 6TVKTr\Qiuv f| L6ov noipug [istcc aovyyi'ov (it^ov kul LirjXov cpXoiov hul bh,ovg yul ccXbg %ul vltqov to ccqyovv %u\ inLTL&SL. 122 %o'. Veg. III 49, 3. salis mentio deest

papularum

apud Pelagonium et Vegetium. 229 230 295 6vku hul 6ivr\nL noipug ytX. et uXXo. 122 %ou' %o'. bnondvuYu (istu HQLQ-ivov uXsvqov ktX. Veg. III 49, 3. 4. 231 255 nsXuycovLov nQog uv,r}6LV 6vv%cov. 6%oq68cov

YscpaXag

tqsl^

%tX.
ccXXo.

97 %ou

'.

Veg.

III 58,

et

rectius

II 28, 28. 29.

232
Veg.

H 255
H

cpuu siprJ6ug stg vScoq ktX.

98 %o'.

III 49, 4.

289 nsXuycoviov sccv ccnb tqo%ov nXrjyjj tov noSu. 116 toq' iQv&Qov yuI [luvvuv Xluvov 6vXXsLco6ug ntX. similiter inscribens. pedem quod supra supplevi, non utique necessarium videtur; cf. p. 77, 16. 234 289 nQog otdrj[iutu nodcov svcpoQ^iov yo ' KtX. 116 ooqa'. similia supra 218. 225. sed numeros bic mutare nolui.
fioXfibv

233


urigo]
Veg.III52
(uligo?).

170

cum

Sarchianius proposuit prurigo, vix recte cfr. adnot. Schneideri, VI 24. interpreti est %uyoxv(lCu

235 256 (ioi]d"i](LU dg to uvto. b&i &Q(lco xbv bvv%u yutuvtXu yul fiszcc Tccvxcc 7tQCc6iOV (isxcc ccl-ovyyCov naXuLOv YUL
ccvjlv&Cov ccyQiov (Ld-ug ccnoxQL^e.
TQL(i(isvovg

M 98 x oB

'

249. recte traditur, significari videtur pars pedis equi dicta fortasse a similitudine rapi (cf. Col. XII 56 ubi rapa, priusquam condiantur, decussatim ferramento lunatico incidenda ait). rapum arboris apud Senec. epist. 86, 16. 18.
orjd"r}(Lcc.

yuXov

cf.

itQog bvv^ag inxede structura dixi ad 25.

236 in rapo]

si

cf.

yoyyvXiov.

uXXo n^XuycovCov. iccv i]8r} i)volytul to &Xa.6(LU praemittit haec notatu digna, quae mihi Pelagoniana videntur: nsXccyoovLov nQog ccvto. 8uytvXl8lov 6l8i]qovv txov yXvfificc XeovTog yul indvco cc6tsqcc vnoYccxco xf)g yovXccg iccv 8h f)8r] 7]Voly.xccl yxX. extare yq(lu60v yul &ccvLicc6Lg. autem gemmas exhibentes leonis stellaeque imaginem iam Millerus adnotavit. amuleta Byzantina inscripta Schlumberger, Revue des tudes grecques V 1892 p. 73 seqq., recenset, ubi vide imprimis excerpta ex Alex. Trall. p. 86 sq. cf. fragm. 484. 207 UeXccycovLOV sCg xb ccvxo (scil. YLQ6ovg).6xvnxr)QCcc 238
%tX.

237

M 38

H 242
<yg'

Y.ccl

XLTtccQa (trad. 6xv7Cxi]QLCcg Xl7Cccq&

H,

6TV7tTi]QLcc Xltcccqcc

bovg 8ql(lvtcctov rovg n68ug 6W x&S ccti6tqi$. ilfll7 %lu' n^XaycovLOv nQog YLQ6ovg. 239 123 %or]' n^XccycovLOv iccv Tnnog 6VQLyyu iv rr) nQL6Tcpccvrj (6VQLyyccg iv rr) nQi6Tcpuvi8L in indice capitum, cf. Hipp. p. 255 v. 5 uXLcp rryv nQL6TcpavC8u) noL7]6rj. ^afotou uv&og (trad. uv&ovg) b&L 8ql(lvtutco nQ06(LL6y yul otuv ,r}QUV%f) yutcc tov (rf)g?) ovQLyyog (l($uX. cf. etiam Hippocratis remedium Hipp. p. 270 (= 122 %o8'). 240 304 iccv Tnnog tov iuvrov n68u LLu6u6fruL uqi]tul. nonQOV vyQccv nvvbg (Ltu b^ovg 8ql(lvtutov 6v(L(LL%ag inCnXu66 147 ccQnrj cum simili lemmate. 6vvx&g. acrissimo] non sine haesitatione retinui. idem traditur acrum pro acrem dixisse Cn. 249, sed cum aceto acerrimo 69. Matium Charisius p. 117 K. testatur. in codicis Iustiniani constitutione impp. Valentiniani Theodosii Arcadii V5 habes errore acrissimo. cf. Georges Lexikon der lat. Wortformen s. v. acer. 241 90 n^XuycovCov nQL iv.oXf)g onovSvXov. nQcorov 6uncovL unonXvvov , ltu v8utl 6(l^qCco fiuXcov eXulov yul cbcov to Xvyov TUQa^ug noCL ccvuy6XXt](lu yul XQ<*>Ii2 ccqyt]' inscribens H^XuycovCov n^bg TQUxi]Xovg (lovXcov (sic). 242 91 ccXXo. 6v%r\g %Xccdovg t-r]QOvg Yuv6ug yul tovtcov 142 CCQY&' Tt)v TCpQUV YU&UQUV XuficQV 61]60V XtA. 243 244 91 nQog 6nov8vXovg r) vcorovg 8LQQ(oy6rug
libtcc

P)

171

Yr\QOv XCtQav ulav, Qr\tCvr\g cpQVYTfjg yo 8', lov yo ' sXaCco &6ts ur) Qfji-iv vnouBLvai tQa%r\Xovg uovX&v, cvviprJ6ag %qco. 142 CCqX' tOVtO TtOLBL YxX. 91 7tQog tcovov 67tov8vXov. ibid. TtQog 6nov245 246 SvXcov Ttovovg yccl 6na6uovg tcov sv avtotg vbvqcov. 142

ccqXcc'.

ccqX$'

247
f| htX.

H 298

M 131

248
usvov, b

nBXccycoviov 6vvd"B6ig XinctQcov. Xi&ccQyvQOv yo ccv' TlsXaycovCov 6vv&BGig XinccQ&g. speclaria] cf. Galen. XIII 663 tb Siacpavsg Ss YaXov67tBY.Xcx.QL0v

6voudov6L

'Pco[icclol.

habes apud Marcell.

Samm.

372.

10, 49, specularis cocti ib. 36, 72. Cass. Felix 32. 39. 73.

specularia combusta cf. Seren.

249 Simile est 235. 251 Excidisse videtur sinapis mensura (acetabuluml). 32 qub' 7tQog tcc Xsntcc tcov 66tbcov r\tOL vbvqcov. 252 ossilagines] cf. Veg. III 22, 1 si tumorem fecerit durum

callosum
et

et

ossilaginisimilem(cu.m adn. Schneideri ad Veg.11152,

VI 14, 3 Pelag. fragm. 491. resinae aeronalis] infra

1)

redit 409,

eadem

restituenda

Vegetio III 23, 1 ex Corbeiensi (acrondli Goth.). aero (ero) cophini vel cupae genus est (Corp. gloss. II p. 12 aero x<h, Poll. 10, 179 yolI- ccyyslov aXcpLtrJQLOv). Georges lex. VII. edit. interpretatus est Hm TragJcorb aufbewahrt, von bester Sorte', num recte dubito. cf. iofra ad 323. 255 ccXXo. yl66ov 6nsQuatog usQr\ Svo, 6tV7ttr\QLCCg 253 incidit lacuna cf. 254. 98 %oy' 6tQoyyvXr\g *sv XsLco6ag TtQog 6Y.XrJQco6Lv 6vv%cov (%occ' Pelagonii nomen praescriptum est). Veg. III 58 2 naturaliter autem molles ungulae solidantur, si hederae seminis duas partes et aluminis rotundi unam partem pariter contundas et calceatis pedibus per multos dies inducas. 254 Eumeli nomine fertur nQog vnotstQLUusvovg 254 In 7t68ccg. SCCV VTtOtQLIpT] gcQOV &SQUCp 7tQ06r\Y.BL vSatL nVQLCC6d"ai

CC^OVyylcO tE SnaXsCcpS^&aL YOL BTiX 06tQCCY0V ^SOVtOg CCnOtC&Se&aL, (iB%QLg ov 7tQcccog BvsyYrj' XoLTtbv Ss ustcc tavta 6Y0Q0dcp yccX
ftsCcp

XsXsLCO(lSVOLg

%QCO

STtLYCCLCOV

6LSr\QCp

&OVtL

tQL6L'

tovto yccl ov6l fiorftsl. continuatur 96 %&' (Evur\Xov 7tQog vnot. noS.) ita: yccl ccqu6sl yCvs6%"aL. fiori&SL 8s totg
(ct.

STtl

r)(JLSQCCLg

($ov6l tb 7tL66rj ccXsLcpseftccL tcc YSQccta 6tSQBcog

Col.

VI

15, 2

ac pice liquida cum oleo et axungia cornua eius Ununtur, et auctores a Schneidero ad Col. p. 331 laudatos). slg Ss tovg tcov gcbcov noSag snl noXXccg r)usQag 6qo(Iov ustcc tcov yql&cov Sovg r) Y06tov (scrib. yl66ov) 6nsQuatog usqt\ fi', 6tvntr\QCag 6tQoyyvXr\g usQog a' syYorpag yo.1 XsLco6ag %qco. ultima spectant ad 253. interpres Pelagonii Hipp. 255 vel potius scriba aliquis deerrante oculo omisit verba ungulis alligabis (v. 253) usque testam candentem .... a%QLg ov avcc6%r\taL yoX usta tovto

172

ckoqoSov kccI cc6cpaXxov cc{ia Xstco6ag sv rtXaxst 6tSr]Qco arto&Epsvog sovxt 7cqo6Y.caB STti rjfiEQcag xqi6iv. xovxo Ss yiccl fiov6iv E7ttxr\Sstov. Vegetii III 55, 7 oleo corrige cum Schneidero in alio. 255 162 7tQog ftsQccnsiccv lyvvcov cpXsy{iatvov6cov.

M 31

Q(i'.

ovxco

6XQ(i{La ijxot %dXa6[ia xatg %Q6t xbv 6vv%cc ttcd sccv 6cpoSQa>g aXyjj, St6XQU7txat xbv 6vv%cc v.x%. 1 scarifanda exaraverat , superscripsit scarifanda] Politianus scari-c et in margine adiecit - ficand -. vox in codicibus modo scarificare modo scarifare scribitur, hoc rectius edit. Cassii Felicis p. 252). in titulo urbano (cf. Rosii ind. CIL VI 52 (Annali dell' Inst. 1860 p. 435) C. Iulius Anicetus (vid. CIL VI 709) ex imperio Solis rogat nequis velit parietes aut triclios inscribere aut scariphare. 257 traditur scarifanda,
xqt]

256 IT264

(sine Pelagonii

nomine) xb

xccxccficcv&ccvsiv.

6cptyys

409 scarifabis B, scarifa JR. et[a] quaternarii magnitudo tollitur] aut eiciendum illud a, aut cogitari potest, id quod Buechelerus proposuit, compendium a(urei); cf. Lamprid. vita Alex. Severi 39, 9. Ps. Acro in Horat. ep. I 18, 82 (II p. 479 Hauthal). Mommsen-Blacas monet. Rom. III p. 19. 145. interpres ita: xbv 6vv%cc yidxcQ&sv xfj 6utlr) v7t6xs[LVS co6st Stnlovv vo[ii6(iccxog [isys&og. st Ss nccl
TtXsov
[isvog pr) uips^ftcct {ccipoce&cct

xb %QS{id[isvov , xsuvs (is%Qt xr)g ch6r}g 6ccQV.bg cpstdoF) xov o6xsov. Constantini solidum Graeci v6(it6[icc dicunt Hultsch Metrol. 2 p. 327 (cf. p. 308).
strj

scalpellum famicale non legi nisi hoc loco. 257 162 ccXXo. sccv Vmtog sv xotg ccQ[iotg r) xotg 7t06t 7tcc%vxsQcc 6%% vevqcc r) Hovdvlco[iccxcc {v.OQSvlcQ[iaxa P) kx%. accuratius 31 Qfia'.

258 cf. 43. 257. urito reticulatim] 259 Veg. III 49, 5 usus invenit addito
ozaenas
defricare,

cf.

ad 196.
fortasse

sale et aceto ciliciis

donec cruor

aut tumor emanet.

legendum apud Veg. umor, apud Pelag. umidam. 260 lino tartarali] Sarchianius p. 193 vertit con panno tartarum vox infimae Graecitatis lino imbevuto di tartaro.
et dolio adhaerentes sitartarum. Myrepsus de antidot. I 76. Francogallis est tartre, Italis et Hispanis tartaro. in glossario c Sinonima Bartholomei' Anecd. Oxon. I 1 (1882) p. 41: tartarum faex est vini tam albi quam rubei quae doleo cohaeret dura. et et

Latinitatis

vini faeces induratas

lex.
s.

gnificat.

Ducangii

v.

alio

nomine dicitur petra

I

vini.

Anecd. Oxon.

sic triduo sine medicamine e. q. s.] concinniora quam quae supra dedi, ea videntur quae Buechelerus mecum communicavit: si, cum triduo sine medicamine sit , sanus fuerit,
sufficit

2 (1887) p. 182.

similiter in glossario Alphita' adiectivum alias non repperi.

medicina; sin

aliter,

curetur

e.

q.

s.

173

31 Qnfi' tcqos vsvqcc xd x&v ccq&qcov r\xot Xenxd 261 Corp. Gloss. II p. 129 minutum XenxaQtov). nvrtccQi66ov opvXXa %6ipas %ai Xstco6as xovxotg irtiflaXXs kqi&ivov ccXsvqov %ai eipr\6ov (isxa olvov %ai sXaiov ccqhovvxos Hcci notr\6as ifinXala6XQcb8ss fidXXs sls olvov %ai (isxa IccqLov TaXXt%ov hccX&s cuna %afreipr\(ievov %ai Xsnxoitoiryfrsvxos (lexd xb 6vy%ortf\vat dveX&v %q& &s s(i7tXcc6XQ(a entnXa66cov %ai irttde6(i&v. o(icos de rtQiv r) xb %axdnXa6(ia (ityf\vat nQOxsQOv 6%6qSov TaXXt%bv
(cf.

supra taQiov) %e%afraQ(ievov (iexa ifit'6%ov %afteipr\(ievov d^ovyyias %6rtxets nai ovxcos irttfidXXets xb %axd7tXa6(ia xb i% x&v %Qtftivcov dXevQcov %ai x&v opvXXcov xfjs nvxovxo rtotst irti r)(iSQas -9"', ovxco (levxot co6xe 6s 7taQt66ov.
(sic,

%ai

6XCyr\s

%aQ"' r)(iSQav ftsQansvstv. 262 163 rtQos vsvqcov 7ta%vxr\xa.

dXXo. sccv opXeyfiovf) rtSQi xd 6%eXr\ r) xd yovaxa yevr\xat drtb (ia%Q&s odov r\ q6(iov rtoXXov, 6v(i@dXXsxat ipv%Qcp vdaxt xd cpXsy(iatvovxa (isqt\ naxavxXstv r) et$ 7toxa(ibv r\ sts Qsi&Qov st6dystv %ai dvanaxetv i%et6e noteiv, enetxa 67t6yyov (isxd Xa6aQ0v %ai b^ovs nai tov xca oivov dopr\ipr\(ievov %ai 32 Q(i8' d(ioicos. st ds dnb (ia%QOdl-ovyyiov 7tQ06cpSQStv.

263

H H 163

32

Q(iy'.

odias kxX. supra 200 sunt spongiae ex lasere Cyrenaico maceratae (Veg. III 48, 3 spongiam cum aceto et lasere imponis). 264 similiter Veg. III 58, 2 item subtritis pedibus prodest Ssiy picis liquidae selibram, aceti heminam, salis libram, hederae foliis guantum sufficit pariter contundis, et laboranti cotidie

pedes perunges. 265 82 HsXaycoviov TtQos xQa%r\Xov %s%Xa6(isvov (%s%av30 Q%y' TLsXaycoviov TtQOS XQa%f]Xovs (isvovt) r) 6v.sXos. %e%Xa6(ievovs r\ 6%eXr\. alii capitula [ ] III] fortasse rectius interpres 6%oq6dcov %eopaX&v ovynias dvo, ut restituendum sit alii capitulorum II; cf. tamen 147 alii capitula duo, 231 alii capitula tria. 147 ccQrtd'' rtQOs oQfronoiXovs (dQ&OHcbXovs Miller). 266 aliter de 'iumentis orthocolis Veg. III 54 (cf. Hipp. 262 periit.

o (io ta xots oQ&oiioiXots

r\

7ta66aXots Xeyofjtevots).

Cap. XVII. 267270 ab Apsyrto Hipp. p. 119 seq. mutuatus est (M 55 xts'). neXaycoviov rtQos drtte&oxovtnovs non omnibus ab Apsyrto 126128, desunt in partibus integra extant pendet Hierocles Hipp. p. 121 sq. 267 Veg. V 46, 1 brevius signa iumenti opisthotonici re-

censet.

ut ungues rigore ipso trahat]

f-eetv

co6xs xovs

6vv%as drto-

interpres vertens radat, sed Apsyrtus p. 119 %ai neQtTtax&v xots 6nt6%iots 6%eXe6tv vrteQaivetv ddvvaxet, dXXa dnoxexaiievas ertt6VQet t^s drtXds. 268 Veg. V 46, 211 mutatis non paucis.

174

tQL^svco avdLisfiLyfisvoLg sXuCco. Veget. V 46, 4 singularum specierum mensuras de suo addidit. multi ervo cocto e. q. s.] Apsyrtus stSQOL Sh oQopovg sipr\6uvtsg tcp vSutL uutuvtXovOL tr\v y.scpuXr\v kul unb hql&cov Sh uvtb tiolovglv. si fidem habemus Hierocli p. 122, Hieronymus
ista docuit,

piper tritum] id quod traditur piperis triti mensuram excidisse indicare videtur, sed Apsyrtus p. 119 6vy%Qi'cov uvtbv vslco otsutL hul Qr\tCvn tSQS^LV&Cvrj v.ul wr\Qcp kul nsnsQSL ts-

proleg. p. 10. 120 nsnsQscog HOHKOvg Ssku, v.a%Qvog tb i'aov, vCtQov 6Xv.r\v \lCuv, onov Kvqt]vuXhov r\XCv.ov nvd[iov. pro nd%Qvog Pelagonius cedriae dedit, sed scripsisse eum ut supra pondus vix crediderim (Vegetius 8 cedriae pondus denarii, interpres omisit). notandae discrepantiae: (isys&og quod auctor noster in suo Apsyrti exemplo invenit, non extat in Grynaei editione, legit interpres, qui tamen non 6X%r\v nitri, sed ovyyiuv ponit (mixturae laseris

quem

saepius

ille

commemorat,

cf.

potio: piperis grana

e. q. s.]

Apsyrtus

p.

Cyrenaici globulum ad magnitudinem fabae Vegetius).

feld Annal. Vindob. 44 p. 147.

cf.

Eichen-

vini veteris
cf.

oivov svcoSovg Apsyrt. p. 120. Veg. V 46, 8 summi, ibid. 10 cum oJeo optimo et vino summo. Pelag. 82. 380 oleum summum, 11 liquamen summum. iL^uvoat ov oXndg tQSLg e. q. s.] omittit interpres, \l$u-

vini

summi]

vcotov 6\%dg tQstg, ulbg tb loov Apsyrtus. Vegetius 9 turis cribrati et salis triti ternas uncias, sed vide lectiones codd. Corb. et Goth., in quibus 6\y.r\v latere Gesnerus perspexit.

269 haec multi nos et consuetudine et usu potius haec e. q. s.] tuvtu fihv snsivoLg si'Qr\tuL [isydXoLg dvdQaGLV. rjfistg Sh s^Q^diisd-u $or\Q"r\iiu6L tovtoig Apsyrt. p. 120. sed num recte usu potius scripserim iam dubito usu scriptorum (i. e. Apsyrti) Buechelerus dubitanter proposuit. singuli VIII] intellege scrip. Apsyrtus: kul vCtQov nui dXbg sv.u6tov 6tutrJQug r\ (Hierocl. p. 122). interpres omittit. cum oleo et vino et melle] 128 (istd sXuiov kolvov (scrib. %u\ olvov) %ul [ishtog. Veg. V 46, 10.
;

omittit interpres. cf. Eichen147. Apsyrti malagma tb Slu pSsMCov extat Hipp. p. 281. fortasse scribendum in ipsa cura tcp (cod. cufeld
1.

Sl& (tSsWCov malagma]

c.

p.

ratio) Sl& fiSsMCov

e. q. s.

128 SQopco tco Slu v.d\nr\g yv[ivus r\tOL \syo[isvco tQLnr\Sco, Apsyrtus 120 yvfivd^ovrsg Sqollco tcp Slu udXnrjg, Vegetius 11 exercetur a sessore trepidans

exercemus tripodo]

(emenda tripedans aut tripodans). supra 196 verbum habuimus

si

equus fortiter iripodaverit.

Act. Arval.
v.

noSCco tripedo.

verunt et

cf. Corp. gloss. II p. 459 tQL218) CIL VI 2104 v. 32 tripoda38 post tripodationem.

(a.

175

128 snLdsi^co ds XoLnbv s% noicov aitLcov r) toiavtrj 270 vooog 6vvdystaL ntX. Apsyrt. Hipp. 121. Veg. V 46, 2. 3. 271 cf. Veg. V 46, 12 nonnulli iam validioribus de cervice sanguinem detrahunt, plerique in balneum ducunt. 272 128 tov avtov sig tb avto. itob ndvtcov v.avtr\QLd57 tv.<5' HsXaycaviov Ttqbg ccvto. Veg.V46, 12. getv XQV ivrt 273 57 tx' aXsL^a nqbg avto. Veg. V 46, 13. cf. infra 297 (Veg. V 23, 17) et simile Apsyrti remedium itobg vsvqcov ipvt;LV Hipp. 296, ubi pro laurino est hvjiqivov sXaiov yo a'. 274 57 t%r]\ omittens picem liquidam. cf. Apsyrti n^bg tdg 6vv8s6Sig i[iQO%r] Hipp. 296. 57 TttaK et 296 'AipvQtov 6vy%QL6[iatog sii@Q0%r) 275

M M

TtQog OTCL^&otovLKovg.

Veg.

93 %v.r\ HsXaycaviov nsQt odovtcov Cap. XVIII. 276 lacuna no6otr\tog, non integrum: 6 1'nnog s%sl oSovtag fi(l' tb nQofiatov s%sl odovtag ua', 6 tQayog s%sl odovtag v.s' , r) (u| s%sl ddovtag x', 6 SMtstfir)(isvog ovg s%sl odovtag nd', 7) ^rjXsLa flovg v.8', 6 ccvrjQ s%si ddovtag %$' 6 svvov%og s%sl odovtag %&', r) yvvr) s%sl dSovtag X'. 277 Fragmentum de ponderibus et mensuris, insertum loco non suo, non integrum videtur et ex parte corruptum. certe obolos Atticos (i. e. opoXbg 'AttL%6g) sextarius (i. e. sexta pars) dragmae est, id quod me monuit Buchelerus. talia plerisque libris medicinalibus inseri solent (cf. proleg. p. 12. 13). Cap. XVIIII. 278 Duae videntur incantationes. priorem ad Sarchianii exemplar Buechelerus Mus. Rhen. 45 p. 332 restituit ita equus telluris flori natus, orcus, cognatus orcus pedem indit. quid non ego pedem orco, sive orcus pedem indit, vidi; nunc ego pedem indam orco. sed in tantis tenebris rerum superstitiosarum saepenumero sensu carentium dedi vocabula ut extant in Riccardiano non recte expressa in editione Florentina. quamquam bene procedit oratio, si scribimus cum Buechelero:

46, 14.

orcus, orco pedem indit: vidi: non nego pedem 45 perorco, si e. q. s. eandem praecantationem Vegetius stringit hisce verbis (si animalia dum sudant hordeum comederint e. q. s.) aliquanti praecantatione temptant afferre remedia, quae vanitas ab aniculis solis diligenda est, cum animalia sicut homines non inanibus verbis sed certa medendi arte curantur. cf. adn. 121. Cap. XX. 279 280 Col. VI 17, 5.6 (cf. 0. Guenther, Genethliac.

equus

Gotting. p. 13). Veg. V81, 1. 2 ex Pelagonio, I V 2 1 5. 6 ex Columella. 221 HsXaycoviov sig tb avto. 7} [ivyaXf] tbv snayo{isvov na^' avtr)g Kivdvvov top oiy.sLcp 6oofiatL ftsQansvSL %tX. 102 ip' IlsXaycoviov nQog td dnb iivydXrjg (sic) 8r]y^ata. cum induruerit] siccata est Col., [ista to 6ytXr]Qa)$rr)vaL H. iu iis quae praecedunt lacucam ita explet cod. P: a>6ts 1'nnov

176

vnb (iLvyuXijg \if} 8uy,vs6Q'aL, xods' xb ^coov uvxb xf}vy [LvyuXfjv nLU6ug yvipco nsQCrtXu60v. 281 222 ccXXo sCg xb uvxo. f) [LvyuXf) rtQog xb suvxfjg 102 tpr}' (cf. [Lsys&og [LsyccXu nui xu dfjy[Luxu noLsl %xX. 100 %q?'). Veg. V 81, 3 quod si praegnans mus araneus fuerit qui percusserit, his agnoscitur signis e. q. s. si autem tumores e. q. s.] umores Sarchianius dederat nescio an rectius. cf. Veg. V 81, 3 quod si eruperint vulnera venenata, interpres f)vCv.u 8h xcc xfjg qpXeyfiovfjg ccnoQQuysvxu

slg

xouvfiu

potionem sane anethum tritum]

v,ui itQOii6xi6\Lu ccnb

(isxu{}Xr}Q"fi.

dCdov dh

aliter interpres ccvfj&ov nui ccXsvqov 6ixivov v,ai

KtdQiug 6XCyr}g vui olvov e6xov a kuxs6y,svu6[lsvov, nec multum differt Veg. V 81, 3 daturus potionem pollinem tritici, hordeum, cedriam et vini sextarium per fauces degeres. quae si recte se

habent, restitue fere anethum, (jpollinemy

tritici

cum

cedria
ipfr' .

(modica) 282
Veg.

et

vini (sextario} dabis. 218 rtQog xcc ccnb cpuXuyyCcav drjyfiuxu.

cum

M 102

80.

phalangio] forma sequioris aetatis legitur apud Pelagonium, Marcellum 17, 16 (p. 172 Helmreich), Cassium Felicem 68
(p.

166 Rose) aliosque. 216 TLsXuycovCov rtQog 283

xcc

ccnb s%Cdvr}g drjypuxu v,ui

[LvyuXfjg

v.ui

qua Vegetius
vavit

V 78, 1 talparum terram breviter stringit. ser100 #q{3' corruptam ita: f) dh &socpCXr} XunuQa nuQfj-

cpuXuyyiov.

omittit

autem praecantationem, ex

XXV
nxX.

[luxu xui 6 rjXiog x&v trtrtcov idwog s6xl ds6rt6xr}g v,ui %uCqcov rtQbg xf}V xovxcov sq%sxul ftsQUrtsCuv SrtLV,uXov[LSvog ovxcog, oxs t xf}v yf}v Xa{ifidvsig, Xsys' 8s6rtoxu r Xis &SQLLS vui vjv%qs, xo6ovxov [ls <xrtr}XXoxQCco6ug. xovxo Xsycov s[L$uXs vuxu xov Xuiixov xb post yfjv insere 6vuX6rtcov. prima verba Millerus pofjftrjiiu. legi voluit f) dh ftsbg cpiXsi XmuQfj[iuxu, sed latent potius XvnuQf) Qfj[Luxu. in ^ quod eieci, vix ponderis nota quaerenda de talparum in medicina usu cf. e. gr. Plin. n. h. est.

19 seq.

216 sav ds iv odco noxs 6v[Ljj xovxo irtnov rtu&siv 100 %q'. Veg. V 78, 2 quod si in itinere aut in loco ubi desit copia fomentorum usque prodesse creditur. 285 286 inverso ordine in 216 leguntur, illud ita: rtQog

284

artb cpuXuyyCcov v,ui [LvyuXcov [LuXcc%r}v v,6ipug vvi Xstco6ug SrtL[isXcog svurto&ov; hoc Xsysxut dh v,ui xovxo ccqll68lov slvui nQog xa ccrtb xcov lo$6Xcov rtuvxolu dfjyiLuxu, cc6cpo8sXov qCuv

dh

xcc

oivov nuXuiov Xslcq&sl^uv xolg dfjyiLu6tv stzlxl%svul. tiolsl dh vui xovxo Xuflcbv %sXL$6vog vso660vg vui xovxovg avuxsfLcov xco xquviluxl rtQ06uys, %ui uvxfjv dh xf}v kuXlccv xfjg %sXt86vog [lsxcc olvov rtuXuLOv XsLco6ug xotg rtSrtXr}y\LSvoig srtC&sg xortotg
[lsxcc
'

(cf.

177

r)
.

Eumel. Hipp. 217

r)

vso66ov %eUS6vo<s kolXluv

ttjv

kuXluv

Xd)V UVTCQV VSOTTCQV XSLC06Ug SniTL&SL TCp nXr]y (IUT l) ore dissipatos] ccvuts(icov H. cf. Corp. gloss. IV p. 229 dissecere, dissipare et in diversas secare, et locos ab Hermanno

Roensch Semasiologische Beitrage zum Latein. Worterbuch

p.

III

31 congestos. Cap. XXI. 287 JEZ" 276 xov ccvrov nQonoTL6(iu v.ul ftsQunsiu itQog xcqXlhovq hccl Tovg ccnb %6qtov 6cctcqov XunTO(isvovg. HsXcc109 ipCfi' HsXuycovLog Asvklco IdCco yoovLog Aovnicp %ulqslv.

(AsvklXlco?) %uCqslv.

Veg.

51,

1.

ut

adreptum putes]

item Vegetius,

cbg snLXr\ipCu

tovtov

vo(iCgs6&uL s%s6%ul H. 288 276 Tofg TOLOVTOLg ovv %qj] tco

109 i/>q' tcqotc6tl6\iu. hcqKsX6og, or\&SLV. Xlylcqv. Veg. V 51, 2, minus accurate VI 28, 17. asari Pontici] qsov Hovtlyov HM. asari restitue Vegetio V 51, 2 ex Corbeiensi (arasi). asarum optimum in Ponto nasci tradit Plin. XII 47.
(iutl, cog cpr}6L
cf.

tolovtco

tcqotcotl6-

ligustici] Xl@v6tlkov H, levistici et lebistici Vegetii libri. Dioscor. III 51 c. adnot. Sprengelii p. 519. Alex. Trall. p. 399

Puschm. Colum. XII 57, 5. pulei acapni] restitue Vegetio ex Corb. pulegii campani. yXr\%covog hu&ccqov H. sane si dolor e. q. s.] desunt in H, habet Veg. V 51, 3. 289 277 ccXXo. (isXLTog y.o%Xluqlu 8' ytX. 109 ipCft' clari mellis] vix recte traditum est. aut, quod Buechelero placuit, scribendum Glari (Flori?) ut sit cognomen ltctclcctqov
edit.

tensio

290 item aliud Emeriti), aut fortasse acris; cf. Cic. in Horapud Non. p. 240 quod alterius ingenium sic ut acetum Aegyptium, alterius sic acre, utmel Hymettium dicimus (fragm. 89
(cf.

ed. C. F.

W.

Muller).

PJin. nat, hist.

XI

38. 39. interpres (tsXLTog

tantum exhibet. 290 277

lacuna
(istcc

ccXXo.

YunnuQScog

(ita

P, YunsQScog H)

cpXoLov YQS(iu6ug sv tco nunvcp \r\Quvov, stcsltu TQLipug

olvov y.ul nsnsQScog dCdov. MlQ9tyqnr'. Veg. V51, 3. V72. piperis pro modo] fortasse ex consensu capparis, quoniam piper in eadem compositione iterum occurrit. cf. tamen V 51, 3: praeterea piperis (vulgo panis ante Gesnerum) Veg.

HPM

aliquantulum et pelliculam de ventre pulli siccatam in furno (an fumo?) et tritam cum vino dabis; et V 72: utrisque remedium est, pelliculam de ventre pulli siccatam fumo deterere
additisque octo scripulis piperis e. q. s. 291 277 stg to snLyvcovuL ltctcov utco %6qtov $Xu$svtu. TCQCOTOV (ISV U6TUTQV S^SL TO TCVSV(IU (leg. TO 6(l(lU) Y.UL $LU nuvTog nuXX6(isvov, 6U&QQV xb @f)(iu. tovtov sy. yu6TQog r\ yul 6)(icov cccpuL(iu66s kul nQonoTL6(iu olvov cccpr\ipr\(isvov dCdov.

Ihm, Pelagonius.

12

178

y.ql&cov 6s ans%S6&co. v.s%Qr\60 ds Y.a\ SLOVQ7]tLYotg @orid"rj[iaGLV. 71. 109 co'. Veg.

M
M
cf.

Vegetii cod. Corb. debrachi(o)vulgo de brachiolis flebotomandi sunt. cf. 6 depectorandus, detemporandus. 168 nsQL %avvotr\tog Ya\ mvr]6s cog ovQ&g. Cap. XXII. 292 103 1/w'.
landi,

debrachiolandus] bene

commissuram]

cpvXattofisvog

(ir)

aQfiovCav anoYoiprjg H.

Veg. VII, 1; VI 2, 2. in proba] hoc est in probatione , ut apud Amm. Marc. XXI 16, 21 (cf. adn. Valesii) al. cbg sn\ nXsfctov a%Qr\6toL

vofiL^ovtaL

91 %ls' et 103 vjv.a' 7tQbg qsv6lv oi)Q&g. Cap. XXIII. Cohaeret cum cap. XVII. roborosam passionem Vegetius describit V 23. ns ql tstdvov %ai bnL6%otovov Apsyrtus Hipp. 119, Hierocles 121, Theomnestus 123, Hippocrates 125. 129 TtQog tstdvovg (tstavLYOvg M) %a\ 6nu6[iovg 294 57 tX'. %u\ Ttovovg. carbones sine fumo] Hierocles p. 123 sdv 6s frsQLiriv
.

293

H 168

(tr\v L7t7to6ta6Lav) fiovXrj noLf)6UL, av&Qaytug YuXcog 7tQosyiY.SY.avILSVOVg sl6Y0lLL60V. SCCV yUQ Y.a7tvbg ySVTfjtaL, nQ06SnLtQL@SL TO coov %u\ dLacp&SLQSL. Veg. 23, 6 ignis iuxta eos fieri consuevit sine fumo, ut amplius sudent.

frondem ficulneam]
ficulneas

Veg.

frondes

roborosis

23, 16 plerique adseverant oportere praeberi , quae natura-

liter calent.

57 tXa' n^b ndvtcov sv tonco ftsQiLco 6tr\Ystco v.tX. 295 omittens piper longum. cf. Veg. V 23, 16 et Pelag. 299. 296 129 dXsvQOV cpvQU6ug 6vzlvqv vdutL %Xluqco ntX. 57 tX$' idv td nQoysyQu^svu [ir\ svQS&fj Y.tX.

fabam solidam]

v.vdiLovg

infra 365 est cpdfiu i-riQov. morat; fueritne solidas?

cauteriis rectis utitur

uYSQuCovg (aYOQsovg H). Veg. V 23 14 fabas solutas me,

PM

transversis cauteriis]
Veg.

svSLr\XXuyfisvoLg %avtf)Q6LV

PM.

I 14, 3.

297 Veg. V23, 17. pars remedii M58tXy' videtur dXsLinia nQbg to avtb yu\ nQog ipv%og. y.t\qov X. u', qoSlvov sXuCov yt |3', olvov naXuLov tb uqyovv (cf. 298). similis est unctio
Optati 273.

298 non integrum videtur. 299 Veg. V 23, 16 (murram

petivit).

et

piper

longum ex 295

300
XsLto6ag
trita).

M 58
tco

tXd' nQonotL6(ia nQog uvto

.... tavta ndvta

dCdov
(inde
scripsi

olvco

yul

tcp

sXaCco

fiC^ag

301 prior pars

M 58

tXs'

(easdem fere species invenies

179

=H

55 TLr\'), posterior 58 tXs' 129 aXsLfi(ia nQog ro avto. dcccpvoKOHHcov XiTQccg ' tltX. (deest oleum). 145 nsXaycovCov nqbg rovgccl^ia dnovCap. XXIII I. 302 Qovvrccg r\ 8ia [ivKTrJQcov dvdyovrag r) ifiovvTag r) dnb cpXsfioJ IJsXaycbvLog 'AQ^vyCco (aQcCnco H1 ) TOfiiag sE,ai'[iovg yivopsvovg. ISCco xuCqslv. 68 vXy'. Veg. 11, 1. 2. sed hic aut nimio ascensu] tolerabilis brevitas; deest aegrotat, patitur, vel ut apud Veg. 1. c. passionem contrahit. urinam sanguinem fecerit] sanguineam Sarchianius

consentit Veg. V 11, 3. 304 145 aXXo. nQucov x v ^ ov uetu olvofisXLrog *u\ coov slg tov XaLfibv s'[iuXXs nQOC\iCcycov v.u\ GTu%Tr\v bXCyr\v (om. 69 vXs genestae sucum). Veg. V 12. genestam viridem tritam ad abundantiam sanguinis propinat Gargilius cur. boum 16 (Schneideri edit. Veg. p. 170).

dederat sine necessitate; cf. supra urina sanguis est. 145 rtQonoTLOfia nQog tcc TOLavra ndQ"r\. nQonoTCo303 iiaGi Ss nQog tcc TOLUVTa ndd"r\ tolgSe XQV^V tQuyuY.dv&r\g olvco 69 vXS' cum Pelagonio dnoE^QEyfisvrjg yo to rjuLGv htX.

'

vps' nQog Tovg dnb {ivnTrJQCov atfioQQOOvvTag. lentem seu lenticulam) %u\ sqlov sXaCco sQsyfisvov %uvcug %u\ Tr\v cnoSLuv uvtcov ^QS^ag Slu huXu[lov stg Tovg fivHTfjQag ELicpvGu. Veg. III 35 chartam etiam et lanam combures ipsumque pulverem per fistulam insufflabis naribus. 306 99 x nri' HsXaycovCov n^bg ucpqC^ovtu Ynnov. idv acpQCgrj tnnog v.u\ nsQL ttjv TQOcpr\v drjSsLuv vnoiLsvr}, (}qu&v slg vScoq dno^QS^ag GLLfJx* to gtollu. nQOGaXXs Ss nal cpvXXu

305

M 70
e.

(paytrjv

(h.

cxCvov Slu ro stiocfiov. 69 vpy' qvglv 307 Colum. VI 33, 2. Eumeli nomine aifiaTog Tr\v Slu qlvcov i'GTr\6L y.oXluvSqov xXcoqov x v ^og. eundem 70 vll'). sucum saepius adhibet Veg. III 35. 37. II 26, 27 (cf. 308 145 dXXo. ulllu nQcoTOv dnb tov ovquvCgkov Xdfifiavs 69 vXs' %tX. usque hul Tug KQL&dg OLLoCcog y.utuqexs. dXXo (= nQog Tovg uIllu ucpoSsvovTug yu\ Tovg uIllu dnovQOvvTug). sdv cduu Siu tcov [ivKTrJQcov cpsQn v.tX. quibus subiungit 70 vpg' haec: vSutl ipvxQOTUTco Tr\v YscpuXr\v uvtov dndvTXr\cov nQOGcoriandri sucum ex Colu(iCf-ag stg rb vScoq dXarog bXCyov.

M M M

307 huc inrepsisse manifestum est. similia Apsyrtus Hipp. 144 (ex hoc Hierocles ibid. et Veg. V 9). 309 146 uXXo. nQog rovg alfia i[iovvTug. dipCv&iov yu\ vuqSogtuxvv sv x^^^co naLvcp [istu vSarog dcpsiprJGag nQO70 v(ir\'. Veg. V 12 (absinthium Ponticum). noTL^s. 310 311 42 TLsXaycovCov n^bg cpXsfia vnsQ to {ietqov dnb cpXs^otollov aliLa nQOXSOvcav. dcpoSsvfia avTOv tov Tnnov mellae remedio

Tatg QEovGaig

cpXsipiv

(isvov, svcpvcog sQsag

sl Ss snLfisCvoL ro al[ia cpsQoinC&sg. fiaXXbv ^QS^ag slg sXaiov Tfj cpXs\ nQOG-

12*

cpXefii

180

eveyvai, ?) vov(iov (sic) ^vXlvov Tt0Lr\6ag eni xy alybOQQooverj enLxi&eL v.ai %q& <x>g v.aXXi6x<p v.ai 7tQO%eiQ03 @orjd"ri(iaxL. 34 oo(3'. Veg. V 13: si sanguis interdum nimis per venam cum percussa fuerit et claudi non potuerit, erumpit, remedium

est stercus ipsius animdlis superponerefluentibus venis; aut si perseveraverit, urere {uri cod. C.) cauterio subtiliter, ne nervi laedantur. floccum etiam tomenti (ita restitue ex tumenti cod. Corb., com-

petenti

Schneid.) oleo tinctum venae admoveto; etiam assem ligneum in vena, qua sanguis profluit, ponis et ligas. praesens est remedium. igitur ne ex hoc quidem quid lateat in eo quod

traditur hosticinum, conici potest. primum hariolatus eram os hircinum, os caninum, sed conteri possunt alia ducenta. iam vero monente Buechelero osticinum retinui, ut sit aliquid ex hoc tamen dubium est utrum simplex sit genere ustorum. vocabulum (ouro, hinc ostigo Colum. VII 7, 21, osticium Isidor. Etym. XIX 28, 8; scripsit de his Buechelerus in Woelfflini Archivo II p. 607) an compositum ex osti et nom. cinus (cinus cini pro cinis cineris Gloss. Philox. s. v. Cyrillus s. v. xecpQa testesque alii). tenendum autem ustae nomen fuisse etiam generi cuidam cerussae aut massae latericiae (pulverem lateris vetustiorem Pelagonius 398 adhibet^; huiusmodi aliquid conteri et apponi in plagam iubetur.
cf.

43 stercus ipsius iumenti fluentibus venis

stercus ipsius equi fluentibus venis admoveto] admotum fasceis

obligetur.

39 as' (eXv.&v v.aftaQXLV.d) . . i) xLxrvfiaXXov v.6ipag ., sed integrum fere legitur in Eumeli capite TtQog %Xv.r\ dLcccpoQa 46 6(irj' el de QvnuQov xb eXv.og evQe&eirj, XL&vfiaXXov (iexd (leXLXog v.ai vixQov v.ai 6xa<pidog v.ai aXevQOV oQofiivov Xeico6ag inifreg. 313 47 6v' Tte^i x&v ev xoig XQav(ia6i xql%<x>v v.ai iteQi Xv66r}g ($oa>v, Eumeli ut videtur. in calce adduntur haec: xb

Cap.

XXV. 312
aXevQOV

cf.

xcci oQofiov

r)

M
H

avxb Se

bum

v.ai @ov6iv vnb Xv66r\g dov.L(iao(ievoLg %qt]6L(iov. 314 unguis] an inunguis? excidisse autem potest

ver-

quale est teris vel misces. cf. 312. 316 42 IIeXay(aviov7CQbgizavxoiav cpXeynovrjv. M33qv'. eXaiov Snavov Galenus laudat passim, saepe alii adhibent
infra in frag-

veluti Cassius Felix (cf. p. 254 edit. Val. Rose). mento dubio 478 eXaiov *l67tdvLov redit.

317 Chironium ulcus quid sit Celsus 25, 5 exponit. Ps. Apul. herb. 9, 1 ad ulcera chironia, 23 ad vulnera chiTheod. Priscian. I 22 p. 89 ed. Bernhold. ronia. 318 319 286 TLeXayooviov v.axa6v.evr) (iaXdy(iaxog et
cf.

7tQog v.axdv.av(iu.

M 113

cova'.

wvfi'.

cf.

326, ubi terna habes

singularum specierum pondera. 320 286 dXXr\ v.uxa6v.evr)

dXei(i(iaxog.

M 113

<ovy'.


iunipiri nigri]

181

H.
ad-

givcpov

fisXavog KSHU&aQtisvov

dendumne purgati?
321 JET286 fidXuyfiu 7tobg vsvqcov rtovovg. ktjqov XitQUv u'', fivsXov sXucpsiov yb s^, 6fivQvr\g yb y', %u\ tov r\Qiov uvtr)g
'

%o%Xluqlu

322
dsQiiov.

H 233
cf.

(}'

tccvtcc fii^ug

kul sipr\6ug %qco.

114

covz'.

ccXXo IJsXuycoviov.

omittens nitram et misy.

XiftuQyvQOv XitQccv fiiuv wtX. 121 Sb' IlsXuycoviov v.uv6tL%bv

ad 177. 293 nutu6y.svr\ cpccQficcnov. ni66r\g r\Qccg, Qr\tivr\g 323 nttvtvqg ntX. multa desunt, post ftsiov djtvQOv inseritur fidv120 ^fi?'. vr\g kqokov.

scabialis] parum probabile quod De Vit in Forcellinii s. v. comminiscitur scabialem esse resinam ad scabiem lex. pertinentem vel scabiei medentem, cum hoc loco de scabie non agatur. interpres tacet. Georges lex. VII. edit. resinam rasam intellegit (a scabendo) sed dicitur potius, ut monuit Buechelerus, scabialis resina ex scabie arborum orta, qui est notus morbus olearum, ficorum al. apud Plin. n. h. XVII 223. 225 (cf. XXXI 33), ipmQu apud Theophrastum (cf. J. G. Schneideri adn. ad Theophr. hist. plant. IV 14 p. 393 sq.); parum differt asclosa 384, id est rescissa cum astulis (v. adn.). duobus autem locis Veg. similem commemorat V 53, 2 ubi Schneiderus Corbeiensem secutus recepit cavealis {cabialis vulgo, cabulem Go, ,

thanus), idem VI
cadialis

326 327 lemma

pastilli in

(cabialis Cael. Aurel. chron. II 7 (p. 385 idem fere est 318.

14, 1

vel

abiales vel abietis libri).

Amman).
cf.

fuerit (compositio} pastilli,

94. 401.

ipsi

remedio non memorantur. crocomagmae] aut ita aut croci mannae. pondus ex aliorum consensu addidi. turbisci] turbiscum Graecis esse xohhov KvidLov Cassius Felix docet c. 76 (p. 184 Rose). cf. Plin. XXXIII 88. Isidor. Rosius in indice edit. Cass. Felicis Etymol. XVII 7, 56. Corp. glossar. III 538, 11; 595, 60; 629, 57. p. 208 seq.
XLtog

52 328 Kvd&ovg

6TCt]'
(}',

TiQog rtuvtolov sXnog.

6fivQvr\g yb %', fis-

sXulov xu\

v.r\QOV,

ccq%ovv Xsico6ov sipr\6ov dh su6ov ipvyf)vuL tb dipivftLOV nal sniTtu6ov

dxpLV&iov

to

ndvta ds sv tavtcp opvQU6ug

yuQ s6tLV dXrfosg.

siti Qunovg S7tL7tXa6ug ditoftov siti (trad. stC) r)fiSQug y' tovtco kul tco novco %u\ tjj cpXsyfiovy), ndvv

329 330 290 dvuY,6XXr\fiu TtQog uQfiovg %u\ 6%sXr\ w.u\ vdatidag et dvuv.6XXr\fiu TtQog aQfiovg' y.qoy.ov, XlQuvov, uXsvqov -atX. pro fii-ntov scribe fiiXtov, cf. Eichenfeld Annal. Vindob. 44 116 eoq|3\ ooqy'. p. 148. 331 332 286 dvuw.6XXr\fiu ipvy.tLW.6v. v,q6y,ov yb f| v,tX.

(omittens
yccl ipvocg.

182

nQog M 114
ocQfiovg covS''.

mentam)
cf.

et

ibid.

dvttYoXXr}(icc

inncov
covs'
.

6S(iL8dXscog yQtt(i(iccxcc

Svo yxX.

345. plenius extat in

833

Pelagonium usum esse puto remedio quod 44 6Xs' auctoris nomine non adscripto ita:

XntccQcc Gvv&ECig. ipLfiL&iov yccl Xi&aQyvQOv l'6ov syccxsqov ficcXcov tlg frviav xr]v XL&&QyvQOv yccl TCQoXedvag, slxcc xb ipL(iL&LOV) YCCL XQLtpttg SnL%SSLV 7tttQ[lf}ttXcQV V TCCCq' %W sXttLOV YCCL OLVOV

(nccQBv,
XQ7J6LV.

sXcclov y.cc\ olvov cod. Londin.) xb ccqy.ovv nQog xr\v %6xco 8s 6 oivog XsvY.bg yccl svoodrjg yccl xb sXoclov yccXov. s6xl Ss ttycc&r} nQog ndvxcc xcc xsxQdnoSa. xcc yolXcc xcbv sXy&v

avdysL sfipoxog {sv

(idxco cod. Lond.) snLXL&Efisvr} yocl xa QvnccQa Sh aVttYCC&CCLQSL YCCL Xtt Ytt&CCQtt Sh 6VVaySL. fldXL6Xtt 8s Xtt sv xotg xQcc%r]XoLg xcbv vno%vy(cov ccndvxcov yccl xcc YccxccYSYCcvfisvcc CCTCOVXOL. TtOLSL Sh YCCL STt ttV&QCOTtCOV YttXiog TtQOg nCCQCCXQL@ttg

YCCL

CC7tOXQL1pSLg
YCCL

YCCL

sf-ttV&r](lttXtt

Yttl

Xtt

SVLYfltt

sXyT}

YCCL

XsL-

7l06ttQYtt

1pLXm(lttXCC

S(JL(lOXOg

XQCOflSVri

(SV

(IOXCO

XQLOflSVr}

cod. L.) yccl 7tQog YccxccYccv^iccxa. toris (Eumeli?) sunt.

quae secuntur eiusdem auc-

834
(in

cf.

333.

M 45

6Xr}'

TtQog YttxccYccv(icc(xcc}

xmv (imXmnav
%ccXyov

capitum indice nQog

bi-SL scp&cp

YocxocYttv^ccxcc

xmv

cb(ionXccxmv).
xql(Is.

ccv&og sv

7td%og s%ovxl (isXixog

in

modum

quamdiu spissum

pultis spissum videris.

videris] supplevi ad 224 quamdiu iam vero magis placet quod

Buechelerus mihi proposuit quamdiu spisset, teris, ut spisset sit intransitivum. certe hoc simplicius est quam spissum fuerit,
teris (cf. 450).

aeruginem Campanam]
laudat.

aes

Campanum
nQog in
xcc

Plin.

XXXIV
sXyk}

95

335

cf.

333. 334.
CCQL6X0V

M 45

aXfr'

QvnccQa
CpOQL(ir}V

yccl

V0(lttg 8%OVXCC.

^Or]%"r\(ltt

6XVnXTf]QLttV

YCCL (isXl

STpCOV %Qf)60 S(l(lOXOV.

W6CCVXC0g YCCL

ttV&QOOTtCOV %Qf)60.

StpSL

8s

(IttXcCYCp

nVQL,

ttVttfyttLVSL yttQ xcc%v.

pataginant]
cerantur
(voficcg

h. e. latius

atque altius serpunt sive exulhic

s%ovxcc).

verbum

primum quod videam

:

cf. Paulus ex Festo p. 221 s. v. patagus. Macrob. legitur. Sat. 19, 12. Placidi gloss. p. 75 (Deuerling) pataginem, cum propter pituitam non facile labra moventur (Papias similiter).

vide quae de patago, patagine disputat Gustavus Loewe, Prodrom.

corp. gloss. Lat. p. 287.

imponis
336

H 293

et

cum] an imponis

sed

cum?
oleum

Cyprinum). 337 Videtur fuisse

yccl

nsXccycovlov s(inXcc6XQog r) %Xcoqk (deest 120 %(i8'. brevius Veg. VI 28, 24.

147

ccQq'

SLcccpoQr^xLYr}

6yXt}qlcov

Veg. VI 28, 26 fomentum ad duritiam quamlibet sic facies: hibiscum ex vino decoctum conteris cum axungia et sic uteris. sin minus, herbam
ol8r}(idxcov , tumores sive ad

quod

periit.

Sabinam
sanitatem.

183

ad

conteris et ex rosaceo concoquis et sic uteris usque

uXXr\ Yutu6Ysvi\ s(inXu6tQ0v. vCtQov , %uXyov ai-ovyyCov dvu XCtQug /3', u6cpdXtov 'IovduHfjg 120 ^(is '. XCtQug y', %uX%dv%r\g, GiXopCov uvu XCtQug (iiccg. cf. adn. 194. 339 294 uXXr\ s(inXu6tQog. omittit bitumen, sed addit
y.sy,uv(ievov,

338

H 293

post %uX@dvr\g galbani Eichenfeld Annal. Vindob. 44 p. 148 Pelagonio restitui voluit, fortasse recte yt\qov {avu yo f). 120 %p'. 294 dXXr\ 6vv%s6Lg E(inXu6tQ0v. nuSfiCug, u6cpdXtov 340 'IovduCYtfg, %uXyov yeyuv(ievov, %uXYuvftr\g, vfagov yuI &I-ovyyiov omissis reliquis. 120 %(ir\' similis est 'AtpvQtov E(inXu6tQog

'.

nsQL 6opvQcav Hipp. p. 290. numerum inclusi, cum quid exciderit, si quid excidit, statui nequeat idemque singularum specierum pondus fuisse veri sit simile. cf. adn. 194. 342 Veg. VI 28, 15 traumaticum sic facies: chalcitidis

pond. I, misy pond. I semis, aeruginis unciam I, stercoris columbini pond. I, adarcis uncias III et scrupulos III. num pro adarcis scribendum sit aceti acris inserendumque mellis quaeritur.

343 344

6lSCcov r}Qmv

M 53 videtur M 53legendum Yutu6YEvr\

6C(

6nft' tQuv(iutL7ir} sv"o6(iog.

i'oov

pro eo quod traditur

t\q&v.

^ttjqCov.

debuit esse 52 6o'.

%aQtr\g

YSYuv(isvr\g.

altera

pro %OQtov ysyuv(isvov 6no8Cov compositio

345 346 cf. 333. Veg. VI 28 13 seq. 346 est 304 UsXuyoovCov Yutu6Ysvr\ XmuQug. XiftaQyvQOV, ipi(i(iv&iov, XCfiuvov u$qevu hnC6r\g Xu$oov tQltpov yul nQ06uXobv yqoyov, sXuCov,
,

(isXitog tb

uqyovv

%Qbb.

Cap. XXVI. Priora debet Apsyrto Hipp. p. 186 sq. (inde Hierocles p. 187). Geopon. XVI cap. 18 Pelagonio tribuitur

perperam. 347 Veg. V 70, 1: scabies iumentis deformitatem et passionem et interdum periculum generat. contagiosa namque est et transit in plures. cui nascenti medicamentis non oportet occurri (sic cod. Corb.), ne praeclusa cute in visceribus residens convertatur in

morbum

e. q. s.

scabiaverit] Corp. gloss. II p. 481 ipooQLob scabio. 348 Apsyrtu8: oog dQLfivtutov yul yXoLov nuLdiYov yul
yeSqeuv avus6ug sv tuvtob vXo6noyyLOv noLr\6ug &EQ(i6bg Yutd%qls. Veg. V 70, 3 omittit yXoLov nuLLY.6v, quod Rueliius vertit strigmentum puerile. 349 Apsyrtus: svEQysl 8s yul tovto' ftsCov yul u6cpdXtov, SYU6tOV TO L60V tQClpUg, EXULOV SnL%SUg 1pV%QOV YUtd%QLS YUl
6tr\Ystoo

sv

top

r\XCa>.

Veg.

70, 3

exhibens,

ut

est in

B,

perungues in

scile.


350 Apsyrtus: uql6tov
71L66CCV Y.UL Y.r\QOV, L60V
yiccl

184

6tsuq %ol'qslov
v.uL

SY.CC6T0V

ds xul tovto' T^Ug XUL

%S&V

TQLTpCCq flL^OV

sXulov E7tL%sccg dsQtibv svccXsicps. inlinas vel perungis] duplicein codicis lectionem ex duobus codicibus conflatam puto altera utra sufficiente. cf. Mus. Rhen. 46 p. 374. 351 Veg. "V 70, 4 apud quem deest cera. cf. 54 r{3'. 352 deest in facileque omitti potuit, cum eaedem fere

species sint atque remedii praecedentis, neque Vegetins videtur legisse. 191 oMqov tiuXulov TQvybg yQccfiiia cc' %tX. 353 54 ry'. Veg. V 70, 4 (scrib. suilli pro ovilli). 354 Veg. V 70, 4: bituminis pondo duo, sulphuris vivi selibram , cerae libram, mannae turis selibram commisces in oleo, in quo prius fasciculus anchusae decoctus est et perungis in sole. 54 t$' KQL&rjV Tr\v sv uvXuig cpvo\k,svr\v &.g' (sic), 355

M
M

ccnccv&rjv uXs6ccg v.ul s7zluXgov sXcclov Kvtiqlvov to uqyovv kccl %XLccvccg 6vy%QLS r)Xiov $sq\lov ovTog. 356 54 ts' ccTQcc%ovg sipr\6ug sig vScoq ccvccficcXs (vScctl
Xccfimv codd. Gant. et Lond.) uvt&v tov i%&QU kccl 71qo6[ilov sXcciov to ccqhovv %cci 6vvsiprJ6ccg (sipr\6ug Cant. et Lond.) %q&.

Veg.

357 358 Veg. V 70, 5 (ex Corbeiensi restitue candido). 359 Colum. VI 32, 2 (cf. 191 r) ipmQu noXXdnLg, sl [if\ fiorj&siccg tv%ol, ftdvuTov unsQyd^sTUL htX.) praecipue tamen huic noxae salutaris est adeps marini vituli, sed si iam inveteraverit, vehementioribus opus est remediis e. q. s. versionem Pelagoniani 54 ts' codices Cantabrigiensis argumenti exhibent praeter et Londiniensis, in quibus ^HqoSotov nomen auctoris adscriptum

70, 5.

est.

cf.

adnot. 360.
6tsccq

adeps vituli marini]

Cant. et Lond. (6%q6cpslov M).

7tQ06uys

cpamsLOV

bene

bitumen cum sulphure

et

et

atroci pice liquida]

sulphur et veratrum pici liquidae axungiaeque veteri commixta pari pondere incoquuntur. iam Schneidero veratrum adeo non placuit ut proponeret et sulphur vivum. requiritur autem, ei fidem habemus interpreti (u6cpuXTov,

Columella: bitumen

b,og, 7ii66uv vyQccv, u^ovyyiuv tiuXuluv M, u6cpuXT0V ovv nul &slov kul 6i;og Cant. Lond., u6cpuXTov (istcc ftsiov hul 7ii66r\g vyQccg %ul u^ovyyiov txuXulov 192), acelum, ut Pelagonio vindicare possimus cum sulphure et aceto (acri?) et pice

ftsucpov,

liquida
Corb.),

e. q. s.

360

Veg.

70

si vetustate scabies occalluit (obcalluerit

prius abradenda (eradenda Corb.) ferro vel testis ad vivum est, insuper humano lotio cum aqua marina vel salsa

185

mixto confricanda (perfricanda Corb.) est. post sulphuris, bituminis, picis Uquidae, axungiae veteris, sevi caprini, cerae, aluminis scissi singulas libras contundis, misces et decoquis coniunxit igitur cum superiore et sic animal perungis in sole. remedio, unde petivit bitumen et axungiam. 361 Veg. V 70, 7 folia rhododaphnes cum oleo vetere decoques, addita pice liquida et aceto et cera. certum est de experimento remedium. 362 Eumeli est Hipp. 189 (= 53 crq') cpQvvov 6cpdag (isxd olvov y.ccl vSaxog iv %aXYsCop sipr\60v kccl xop a7tofcuaxL avxov i\xol xop 1%cqql EvdXELcpE (cf. supra 356), r) 7iL66n (lexcc [leiLXOg Y.CCL &ELOV CCTCVQOV KCCL kXcCLOV 7tCcXcCL0V XQVybg KCCL TtQO^CCxsCag yotiqov (olei faeces et stercus suillum in 353) ccvcc xql'xcc

CC7t6xQL,

Tj

CC6CpCiXxOV %CCL KsSqECCV

ccvcc
|3'

[lEXCi

Xl@CCVOV

CcXsVQOV YOi
7tC66r\g
yiccfts-

ccql6xoXo%e Cccg Yal vlxqov

vyQdg yo
ipr\6ag

f|,

eXcclov

t-s.

yo ',r\ (inserendumne vel ?) svbg 7][ii6cag (isxcc oj-ovg s.

iprJYXQcc
r\ i)

xb ccvxb tioCel, TtQOXEQOV xb 8sq[icc

EHXQCCXVVCCg,

06XQaYcp

CCVCcSELQCCg Y.CU

contraque pilnm iumentum unguis] cf. Veg. V 70, 7 memineris tamen in omni unctione contra pilum iumentum in sole diutissime confricandum. 277 7tQog Xr\Q ccQyLY.ovg' Cap. XXVII. 363 6r\(iavdg xovg IrtTtovg 6ov fiaQVxdxop YaxE%6$raL V06r\paxL yxX. [iol 109 coa'. cf. Veg. V 47, 1: lethargici quoque iumenti ista sunt signa. iacebit semper et dormiet nec cibum appetet neque potum; cum excitatum fuerit, continuo aggravatur et se proicit et macescit .... quod hac ratione curabis. substernito in stabulo ubi stratum cubet ... 6 lethargicum animal frequenti assidua quoque excitatione prohibendum constat a somno. iniungenda est deambulatio, si ante omnes pedes eius miseris in fomentum (ambulatio, si ante omnes pedes miseris iumentum

XECpQCQ&flVCCL Y.CCL YOIpag KCcl sXcclov ccvcc xql%cc y,ccxd%QLE.

HCcXcC[lOVg Y.CCV6CCg XccficQV 7tQO xov 6L6CCg Y.06Y.LVCO XE7tX<X> KCCL {LL^CCg adduntur alia.

Corb.). nam furfures sale et aceto permisces et calentes ungulis imponis {adpones Corb.). farinam quoque triticeam cum tritis salibus et poscae sextario uno faucibus infundes (TtQOTtoxL^^co 8s yal 7t6(ia d%6(iVov TtCxvQa 6LXLva %al dXag fisxa o^vYQa-

xov %l
si

miseris, sed obstat Vegetii lectio {pvpfiaXXsxaL 8s nal xb 6vve%6xeqov ccvaTtaxslv Yal xovg xs66aQag Ttodag 6el yoX 7tLxvQ0Lg *rQ{iOLg ccnoXQL6d-aL H). 364 277 dXXo. ccQXE{iL6Lag @oxdvr\g av&og YOipag [iexcc 109 eo(3'. sXaCov %at 6XCyr\g 6xaYxf)g SCdov 8lcc YEQaxog. Veg. V 47, 4 herbam Artemisiam contusam et cribratam dabis

ante quattuor pedes <in> fomentum expectes si ante (iny IIII pedes fomentum

j3

H).

miseris]

cum
die

186

lixivii sextario et olei cyathis duobus per triduum, quarta intermittes , 47, 7 herbam Artemisiam tunsam cum oleo et modico lixivio dabis ad cornu.

365 277 ccXXo 7tQ07t0TL6fiu TtQog Xr\Q UQyLY.ovg. tcov tovg Irj&ccQyixovg xql&cov aTts^sefruL 7toCsL ktX.
uXXo
7CQ07toTi6{icc
TtQ.
fo]<d*.

nqb M 109

ndvooy'

Veg. V 47

7.

8.

omnes

Optati

nomen

ut supra Flori tacent.

acori Pontici] vulgatam

derus ex

correxit

afronitri Veget. 47, 8 Schneiin rhei Pontici, sed recte Corbeiensis

acori Pontici, idem deinceps calami Syriatici unc. III cum Gothano (tiuXd(iov uqcq[iutlv,ov H). spicae nardi Indicae < V>] omittit H. uncias quinque posui propter quinas calami Syriatici et capparis radicis uncias; apud Vegetium vulgo binae sunt. diligentia elimetur] cf. supra 54 usque cum dolor elimetur; Veg. assidue flagello excitandum aut voce, ut vitium

timore deponat. Cap. XXVITI.

t}qlov HCCTCC6Y.eVCC6ag CCTtO TCOV V7tOTSTUy[lSVCQV stdcOV, OTtSQ S6TL TtaVTCOV 109 coS' 6{iov Xv6ltsXs6tsqov ysvTLavfjg %xX. quae desunt addit
'

366

H 278

Lemma

ex capitum indice explevi.

ccXXo 7tQ07t6TL6(iu tiuvtl xulqco ccvccyv.cciov.

st dh tcc gcou tcvqsttol, slg vScqq acpsif}r}6ov Tr)v ql'uv

Tr)g

oi-v-

6%olvov 7tQ06dXXcov %ul 6sXlvov %ul [isXlkqutov fi&XXov svql6hs6%-UL %UL OVTCOg KO%XlUQLOV U TOV ,r)QLOV fluXcQV TtQOTtOTL^S STtL
i)lisQug y' %tX. est pulvis todiapente, cf. supra 5. Veg. VI 8, 8 sq. diapente est ut supra retulimus (I 10, 6, II 36, 1) necessarium plurimis causis ac morbis e. q. s. usque idem pulvis si ultra

cochlearium cum sextario vini veteris et olei viridis hemina detur , animal a quibuslibet venenis vel serpentum aut bestiolarum morsibus liberat. excidit, ut ex vel mag .) (mac .
et

M (uul
367

%qco cog (isyuXocpvs6TdTcp

{lori&rjfiuTL)

efficitur,

clau-

sula quae solet esse certissimum est remedium. cogitare possis magnificum est medicamentum, cum quartae litterae I vestigium
in codice appareat.

H 278

7tQ07ioTL6\hu

to nuQcc *Pca(iuLOLg y,ov$QLydQLOv

109 coe'. TQuywndv&rig 7 a> WT ^* cymini] scripsi pro (h)ormini, cum cyminum redeat in iis quae secuntur potionibus. interpres omisit. murrae] hoc loco omitt. H, sed infra inserit \lvqto*6mcqv. Cass. Felix, index folii] i. e. malabathri (Dioscor. I 11. Rosii p. 236. Isidor. Etym. XVII 9, 2). nota tamen infra 369 et folium et malabathrum in eadem compositione commetiuXov[isvov.

morari.

sertulae

tov H). Plin. XXI 53 melilotum quod sertulam camus. Dioscor. III 41.

Campanae]

sive

sertae

Campanae

((isXlXco-

Campanam

vo-


368 369

187

6{ivQvr}g yo $' %tX. JfllOoo'. ts&QLnnov. exciderunt nonnulla. pro uuXuyfiutog scribendum videtur uuXu$aft"Qov pro cnoQodov 147 ccq(\u' periit. scribe 6koq8l'ov. crocomagmae] eadeni corruptela 327. 371. cf. 370. 370 279 nQonotL6uu %sl[isqlvov. %q6%ov, %o6tov %tX. 110 coiy'. Veg. VI 28, 30, qui caricis XXV substituit hys-

H 279 H 304 n6(iu

KoXX&dsg.

^rjQiov

sopi fascem.

crocimannae]an crocomagmae cum Vegetio ? ybuvvr\g HP. catulum brevem] 6%vXu%u ulhqov. cf. 17 cum adnot.
371 Veg. VI 28, 31 emendandus ad Riccardianum exemplar.

porclacae] dubitanter retinui formam vulgarem redeuntem in 374, cum supra 40 scriptum sit portulacae, ubi corrigas quaeso mendum typographi. cf. Loewe, Glossae nominum p. 124. item in Marcelli Emp. codice XII 44. XX 39
porclaca scribitur.

372 373
nonnulla.

infra (396) redit suo loco. 278 nQon6tL6\Lu xulq(Z nuvtl inLtrjdsLov.

desunt
folia

110

eos'.

spicae Celticae
Vegetius.

paullo aliter Veg. II 32. folii spicae Celticae ]

M 110
id est

374

279

nQonotL6Liu
II 29, 1.

^sqlvov

y.q6v.ov

yo

a'

%tX.

corj'.

Veg.

porrum virginem] nQU6ov

viridis porri Vegetius.
cf.

nscpuXrjv

HP,

fasciculum

non

plantatos.

Emp. 9, 2 porros virgines apud eundemhabes canem virginem 34, 53,

Plin., virgine

Marcell.

chartam virginem 23, 76. cf. equa virgo apud apud Martialem, sim. saepius.

porca

h. e. lacporclacae sucum] Q-QidwKog %vXov oXlyov tucae sucum. cf. adn. 371. 375 279 nQonotL6uu in\ %X6r\g (ita M, inL%Xor\g H). 110 co&'. herbacium nomen potionis puto esse dictae fortasse a colore herbido. idem nomen collyrii est in sigillo Natalinii Victorini medici ocularii(Grotefend, Philol. XXVp. 156; id. Die Stempel der rom. Augenarzte n. 75; CILIII 6118), quod aliter adhuc viri docti interpretati sunt.

376
108

Similis

est iy%VLiutL6ubg uQcoautLY.6g

271 (==

ipy').

377
|s. y',

H 271

iXuCov

yo u

s. y',

iy%vfiutL6{ibg i nl %Xor\g (%oXfjg ?). oivov 'ItuXLKov (isXLtog 'ItuXiuov |. u , Cod l$', nsnsQScog

ad cholera] non lerum (in tit. XVI tussi

lat.

108 ipd' iy%v(iutL6fibg n^bg %X6r\v (%oXrjv?). choleram; cf. Seren. Sammon. 289 choet choleribus medendis , Baehrens poet.

min.

III p. 120).

ind.p. 392 edit. Helmreich) aliosque.

item saepissime apud Marcell. Emp. (vide cf. Ducangii lex. s. v. coleres.


H
(=

188

M
H
sic:

378 279 7tQ07tozL6uu %elueqlvov dnXovv. 110 col\ non multum differt Apsyrti &EQ[iuvzLYbg sy%vuuzL6uog 271

107 ip%u'). Veg. II 30 addens alia. 379 279 7tQ07tozL6uu tcolovv stg ndvzu, extrema

ydXuYZog ovsiov |. %va. [li^ug ravra Tr^ojrort^c 6vvs%cog. 110 cota'. cf. Apsyrti sy%vuuzi6ubg 8lu %vXcov Hipp. 271

(=

oVvov rtuXuLOv |s. 7tQ07t6tL6(ia uvutpvYZLYOv. W, sXulov TtQcozsiov s. e (leg. yo e|), tfraqpuA.as oWg {3oiUEt, vtfaros ipv%Qov tb uqyovv. interpres in suo exemplari uva videtur legisse, non ova (cf. 378). 110 col'. similis est 107 i/>'), diversa Apsyrti XLtbg sy%vuuzL6uog Hipp. 271 (=

M 107 380 H 279

1/>|3').

potio refrigeratoria Vegetii II 29,

381 280 Uo avuipvY.tLY.6v. 382 383 T 79 aHo 7tQ07t6zL6uu.

TtOV Kq7]ZLYOV ZO L60V
,

2.

M 110
SVU

oom?'.

ufiQotovov yb s', v66co-

OTtLOV
',

ofioXbv

laCUna

Y06Z0V

yb

(3',

vuQdo6td%vog yb

duo remedia) yb

7tu6tlXov ysyuv[isvov (sic , s' (yb <sc' P),

oTtOTtdvuYog (dele 07to)QL^r]g yb uiuv, h. e. pastilli combusti, male conflata

ylvvuucouov

yb~

6uvQvr\g

yb {$', Xl$uvov UQQevog, TtETtSQEcog Xsvyov, 6%olvov uv&ovg uvd yo |3', 7tE7tsQEcog [isXuvog yb u', YU6iug yb |3', yuq8u[icouov yb s' (yb c' P), YU6tOQL'ov yb %' (yb c' P), usUzog 7tQcozsiov 80 cpYy'. XCtQug s', YQOYOvyb (3/. p. X assis] h. e. pondo denarii unius et semis ut videtur (cf. &66uqlov zov uQyvQov , Hultsch Metrol. scr.

304,1 8).

omittit. incertum num sit Xr\uvCu Dioscoridis 113 (Galen. XII p. 169 sq. K.). Xiuviuv inveni in compositione ad tussim extante in cod. f 84: "AXXo (praecedit 'Aqztjqluyt} Avylov 'IvSlyov yb d', vuQcro6zd%vog yb d', 6(ivqTtQog f)%u). vrjg, 6zvQUYog, yqoyov, TtETtsQScog Xevyov, uumuov fiozQVog, TtSTtsTtdvuYog yb u , uyoQscog [iuyqov uvu yb s', ylvvuucouov yb u qov yb fi', [isXLzog yb (3', 6eXl'vov 67tSQ[iuzog yb u ', YU6lug ducpvr\ZLdog yb ', XL@dvov uqqevlyov, yuXuuov aQco[iazLYOv, vuqdov KsXzLYf)g uvu yb y' qoScov ^rjQ&v XCzquv, uvvr\6ov, tiezqo6eXlvov dvd &E6zrjV svu, YQOYO[idyuuzog Xlzquv uluv yul Xl[i-

limniadis]

'

'

',

viug yb d'. (= tum dicitur in

H
;

73

i>y').

27 arsenicum vel auripigmentum, sed lempnia frigdos terra est sigillata, licet quidam exponunt lempnia frigdos pro auripigmento. Corp. gloss. III p. 566, 65. certe tenendum illud limniadis (ArjfivLuSog, XLuvLudog), sive dicitur terrae rubrae genus sive herbae (cf. limnice Ps. Apul. herb. 78, limnesion ibid. 35; XL[ivuzLg, XLUVuiog sim. Corp. gloss. III p. 567, 33;
I

Oxon.

1 p.
i.

glossario cf. gloss.

lempnias idem quod auripigmenSinonima Bartholomei' Anecd. r Alphita' Anecd. Oxon. I 2 p. 96

lempnias

e.

p. 568, 6.)

384
cf.

189

M 123 %7ts'.

H 295

JJsXayoovtov dXst(iLta &SQtiavtiY,6v.

386.

portulaca,

resinae asclosae] hoc est astulosae, ut porclaca pro cf. Marcell. Emp. 36, 73 (p. 381 ed. Helmreich, astlosae edit. Cornarii) et Veg. VI 14, 5 (unus codex resinae asturosae). eadem redit 386. cf. Plin. nat. hist. XVI 54 namque flos crudus
multa astula tenui brevique avulsus
e. q. s.

resinae cum adnot. 323.

cf.

280 dXXo ftsQitavttYov. Qr\tivr\g KoXocpoovtag yb 8' , 386 ovdsv ds ovtoog %st(ioovog ooqcc tpvv66m7tov yb $' YtX. Xdttsi afiXafifj td 6ba oog tb 6vvs%s6tSQ0V 8td YSQatog Yovditov 110 ools' cf. 384. Xa[idvsLv. 304 TtSQt Xa%avt6itov. sdv %st(ioovog ooqcc Ac^a387 388 vi6ai ftsXng &ov, TtQO (ttag r)(iSQag stpri6ov S7tt(isX&g tb Xd%avov %a\ tlolsl oog YoXXvQag fiaXcov sXaiov %a\ aXag XsXsloo(isvov yol 7tstQ06sXLV0v Y.a\ Yvyavov sv shslvw tfl r)(isQcc. vfi ds sr)g h,r]gotSQav tr)v a.Qtv6LV 7Col'sl d^ovyytov 7iQ06tifrsig Yat SlSov. 305 TtSQL dt-ovyyia6(tov. YaXXt6tov @oi]d"r}(ia %st(i&vog ooqcc didovai top oooo TtQog td svtbg smysvoitsva TtdJfrr] a^ovyytov (istd 7tL66r\g vyQ&g Yat sXaiov. frsQsCag ds af-ovyyLOV (istd (isXLtog yol fiovtvQov %a\ 7tQa6oov %a\ sXaiov qoSlvov. tovto ds 147 aQCtfi'. QCfl' perierunt. TtoXXd-ALg Xait^avstoo tb ^ooov. 305 Yata6Ysvi) ts&QiTtnov tov Xsyoitsvov kovSql390 147 aQqd' periit. Veg. VI 13, 3; ad Pelagonii verba yaQiov. proxime acceditcodex Corbeiensis, qui solus habet xylocinnamum, meum ((tr)ov Dioscor. I 3) casiamque (praeter casiam nigram). in alio] b. e. in altero codice scriptum erat calami Syriaci, asari Pontici, gentianae, in altero camistri, Jaseris Pontici, gentianae, utrum verius sit statui nequit, cum illud Vegehoc interpres tius iegisse videatur (calami Syriaci Corb.) Graecus (YaXa(iLvftr\g , Xa6aQov IIovttYov, ysvttavrjg) , ita ut quod traditur camistri fuisse crediderim mentastri (cf. Ps. Apul. herb. 90 Graeci calaminthen Latini mentastrum vocant).
. . .

additamenta Vegetii sprevi. cf. Mus. Rhen. 46 p. 375. 391 178 HsXayoovCov Yata6Ysvr) dQtr]QtaYov'

6itvQvr\g

tQooyXittSog yb d', yqoyov, 6%ol'vov avfrovg dvd yb d' YtX. crocum deest in Latinis codicibus. 145 aQv'. f olii, nardi] an folii nardi ut 393? cf. 114 folii nardini. 392 178 dXXo. 6(ivQvrjg yb t , TtSTtsQSoog yb y' xtX. 145 aQvr}', in nasturcium non memoratur.

arida contundes] ut 393 arida contundes

td tr\Ytd

et

cemes.

M 145

393

siprJ6ag srttfyaXXs

td

r\Qa, 7tQ06[it6ycov (isXt

H.

178

ccXXo.

6itvQvr\g yb y', Ytvva(ioo(iov

yb ac' YtX.

aQvfi-'.

potius uva

uvae hammoniacae] vix amomi quam laudat

recte.

d(i(ioovtaYov HP. subest Plinius XII 48, aut gutta ham-

scriba codicis

190

moniaca. e codice B Eichenfeld primum ediderat quae, iterum (Annal. Vindob. 44 p. 159) uuae, hoc rtcte. quod exaraverat
ille

uuet , ita correxit Politianus uue; possae quod scripserat quodque in editione Sarchianii extat, Politianus delevit. ea quae uncis circumclusi ex 394 in Riccardianum

inrepserunt.

894 395
llluv v.xX.

H 181 uXXo nQog ndvxu xu ivxbg nd&r\. M 87 H 281 nQonoxL6(iu Qeqlvov. OQ[iivov 6nsQtLuxog

cpoQ'' .

r\itivuv

%l?' nQog xovg xa ivxbg nu6%ovxug xovg vnb vo6ov nuQu%p\L&vovg nQonoxi6(iu. xovxco xco (iorj&rjiiuxL %u\ ol I-riQOvg k'%ovxg xovg fivKxfjQug Ev%EQtog &EQunevovxuL' nxL6uvr\g ncpQvyfivr\g %vXbv chg v.vuQovg $' dLdovg inl r)jjLQug y', (jlexcc dh xuvxu noLEL ovxcog' Xuficbv v66conov yo ', cpoivL%ug x', nr\ydvov %Xcoqov d[idxLa l3', xr\Xcog v.u\ cpdfiuxog nvd&ovg s' ndvxu ELg 6ll@qlov vScqq ucpiprJ6ug Sidov, nQoxEQOV llevxol %lLuvug. cf.Veg.V26,4 sq. si mundas nares habuerit, hac ratione curabis (curatur Corb.): cremorem ptisanae et defruti (defricti Corb.) binos cyathos per triduum dabis tepidos. praeterea hyssopi uncias quattuor, alii (traduntur allii, dlei, aleum) viridis manum plenam, palmas numero viginti, faeni Graeci cyathos sex, aquam

396

M 91

iHf

110 ou'.

cisterninam et vinum odoratum vetus pariter admisces, diligenis igitur in tissime decoques et potionem per triduum ddbis. suo exemplari quod seclusi per triduum videtur legisse. bis quod legitur hoc remedium (vide 372), eius qui ex duobus f codicibus commentum artis veterinariae' conflavit, culpa factum videtur. 897 99 %n%"' nQog uno6xuxL%ovg (manus recentior adiecit Y.u\ XuHXL6xdg). ^vXov cpvXXu kul keSqov y,u\ %coviov (omitt. sam-

bucum)

tyr\6ov stg vcJcoq y.u\ dLr\d"r\6ug

Xr\%"r\v

%uXtbg nQonoxL^E, co6xs

fll,

uvxbv Xu($elv xov tdlov duifiovog' nui eI Se v,u\ Xuw.xL6xr\g (iexu xovxo i^vnvL^s %u\ noiEL uvunuxEtv. xco uvxco %Qr\6n $or\%"f\\xuxL nQ06cpQcov xat y,uxd xov oLLcpuXov
unoHOLLLrj&rivuL v.u\

%q& ds chg uXiq&Eexdxcp ^or\%r]fjLuxL. tpv%Qov vScoq. 281 nQon6xL6fiu nQog ndvxu novov. \r\QLov noLt\6ug 898 dnb r\6uXov nuXuLOv v,u\ nQ06[iiag Qr\xivr\g xQE@LV&ivr\g yo a' 110 coLrf . iv VC)UXL JTEQflCp didov HUL %QtQ cbg doKLLLCp.

'

pulverem

lateris] %r\Qiov noLr\6ug unb r\6uXov H.

cf.

Corp. gloss. II p. 121 laterculum L3r\6uXov, p. 257 \3r\6uXov later coctus, r\6uXu latercula. $r\6uXov insere lexicis (cf. Vitruvii laterculi bessales qui rectius besales scribuntur, V 10. VII 4).

407 et Veg. V 42, 2. 281 uXXo. oxdvr\v xr\v Xyo[ivr\v "HQanXELUV r\xoi nuvu%LOV (cf. Plin. XXV 32^ XELco6ug {iexcc oivov nuXuiov didov 110 cql&'. chg nQOELQrycuL.

399 400

cf.


M 110
M
401
oox'.

191

nuvwneiug
ql'uv nxX.

402 nQonoxLGfiu nQog xovg qt)^lv xov nvevfiovog vnofievovxug r) %u\ unb 6q6(iov elg nvevfiovu neQLninxovxug. 83 cpfiy' 7tQon6xiG(ia nQog Innovg xovg dnb dQOfiov ntQinvevfioviu. (neQL nvevfiovu cod.) ninxovxag r) qtj^lv xov nvevfiovog vnofievovxug , cov e"G&' oxe nu\ xb Gxofiu nvei. 403 Eumeli est Hipp. 29 ivicov cvfi^uivei xovg nvevfiovug QrjyvvG&UL r) dnb xov ndvv noXv ^QUfieiv dvuy%UG%evxcov r) vnb xov Gvve%6bg @r)GGeLV. xu xoluvxu ovv ooa XLveg ocxea %uxunenco%evuL vofiigovGL v.xX. 82 opXz' n^bg xovg xbv nvevfiovu eQQayoxag (praecedit EvfirjXov nQog nvevfiovLnovg Hipp. 27). Remediorum ordinem recepi codicis B, Cap. XXVIIII. ita excipientium 404, quocum faciunt Graeci codices, in 407, 405, 408, 406, 409. 244 EvfirjXov elg xb uvxo (praecedunt Apsyrti et 404 Hieroclis capita neQL \iaviag %u\ XvGGrjg). eico&e [iavia XafifldxXu xr\v tpdxvr\v drjyveLV coov noXXdnLg, voeixut de ovxcog' fiuGLV, euvxbv uuxeG&ieL, ccv&QconoLg ineQ%exuL, xa coxu Gvve%cbg HLveL, dcp&uXfiovg ecx&xug e%eL v,u\ Xdfinovxug, nefineL de %u\ dcpQov. xovxov enifieXcog dsGfiei nal ulfiu i% xobv GneXcbv %u\ xov GnovSvXov Xdfifiuve quae iam secuntur omisit Pela... %u\ iv xonco GxoxeLVoxeQco %uxd%XeLGxov e%e, gonius %u\ nux' oXiyov fiexu xb nQ&ov fie%QLg ov xQOcpf)g 6Qe%Q"jj'

H 281 H 30

Gvv&eGLg

%Qr\GLficoxdxr}.

yeveG&UL uvxbv fteQunevceLg ovxcog

'

nooveiov GneQfiuxog 6v{$uopov

vduxog |e. u' (|e. c P) 8lu Gxofiuxog iy%vfidxL& .... ivdXeLcpe xr)v %ecpuXr\v %u\ SeQkneixu nrjyuvov XeLcbGug ofioieog (jlugl nQofiuxeioLg %uxuG%ene. xonco freQfico. xr\v y.ecpuXr\v uvxov ivdXeLcpe xul Gxr\%exco iv 55 xS'. Pelagoniana ad verbum fere Vegetius transcripsit V 42, 1. 2 (cf. III 10. III 11. III 12, 1). ex aquae cotula] aquae unam heminam admisces VegeXeXeLcofievov
(XeXeLcofievov

P)

fiexu

(&. c P). uXXo UeXuycoviov. nQO ndvxcov 6 xoLovxog 1'nnog 55 xLy' cf. Veg. iv xonco GHoxeLvoxeQco ecxdvuL ocpeiXeL v.xX. III 9, 6 potionem dabis qua sanantur apiosi: nasturcii seminis, apii seminis, seminis lactucae e. q. s. cf. 406.
tius, fiexu

405

H 245

vduxog ^ecxov u'

ad equum apiosum] equi apiosi dicti ab apio utrum ea de causa quod potio qua sanari dicuntur apium contineat (405 apii viridis fasciculum, 406 semen apii), an quod in apio sacri arcanique quiddam inesse credebatur (cf. illud proverbii instar GeXivov deixui) , incertum. apiosum iumentum hisce locis Vegetius describit I 25, 2. III 2. III 5, 1; 9, 3. 5. III 10 si quod iumentum apiosum fuerit, in praesepio incumbet, oculos tensos habebit, micabit auriculis, visus caliginem patietur et gyrat in circulo tanquam ad molas. spernenda autem videtur


lectio

192

altera opiosus. in lemmate capitia cuni mentio fiat cursus lunae h. e. lunaticae passionis (cf. Iuvencus I 446 Junae cursum comitata insania mentis; III 359 cursus lunae natum mihi daemonis arte torquet. Ps. Apul. herb. 10 ad lunaticos qiii cursum lunae patiuntur), apiosos intellegendos esse lunaticos manifestoque errore vocem ex Graeco 6sXLvCxr\s (6sXr\de vCxr\s) translatam esse mihi quidem probabile visum est. lunaticis testimonia collegit W. H. Roscher, Ueber Selene und Verwandtes (Lips. 1890) p. 67 seq., quae augeri possunt.
aC\ia66s nxX.
iXaCco

H 245 aXXo. tiqoxsqov dnb M 55 407 H 246 dXXo. k6y.kovs y.sv.a&aQfisvovs Xv6as iv olvov &EQpbv (calido cod. B) 8td M 55 cum lemmate tmtov Xv66cbvxu fivax^Qcov 399. 6vvxo{ios &SQansCa. Veg. V 42, 408 H 100 UsXaycoviov tbv HUQSLanbv w.aQ8iaKOvs)>
406
[isv

xcov

y.QOxdcpcov

dop-

xl8'

8dcpvr\s

y.cc\

s7tL^aXo)>v

xcov

i'y%SL.

xis'

TtQos

2.

cf.

(sls

sitiyivca6Y.o\x,sv "au\

sMQOvn
Veg.

xr\v III 4.

%scpuXr\v %xX.

%axu\iuv%'dvo\isv sl 6vvs%s6xsqov sls tr\v yf)v 68 vX' de cardiacis breviter

305 6r\\islu itdQ-ovs 7tuQuXvxLy,ov. 147 uQQfi' de paralysi Veg. V 40. Cap. XXX. Lemma ex capitum indice repetivi. ea enim quae Sarchianius toti capiti praescripsit oculare ad percussum
periit.

409

ad compositionem spectant prynam.

410 49 6[ivQvr\s xQcoyXixidos yo u', %qo%ov ofioXbv svu Xstco6as nal sipr\6as iv \isXl%quxcp 7tQ66&ss bxl \jlsXlxos yo y' xccl 65 TQ-fr' nsXuycovCov tiqos *& iv ocpfraX%qco omissis ceteris. fiOLS 7tXr\y\iuxu koXXvqlu (koXXvqlov cod. P). 411 65 v' dXXo nuXbv 6cp&uX\ilk6v. olvov yXvnsos 5"y',

Xsv%d, (iXuCovy yo y', ndvxa 6v\i\nC^us %qco. III 22, 3 oculorum epiphoram infra oculum detractus sanguis emendat, si usque ad sanitatem melle optimo
co&v y'
xcc

412 Veg.

inungatur assidue. 413 65 va' TtQOS xds iv 6cp&uX\i0LS ovXds. Veg. III 22, 6. 414 Turanius v. c.] v. praef. p. 17. Buechelerus mavult lioc ex polyphilis se Uranius v. c. expertum esse firmavit. quod si verius est, idem vir clarissimus cogitari poterit, ad quem Marius Plotius de metris scripsit, Gram. Lat. ed. Keil VI p. 496 (cf. Keilii praefat. p. 425 adn.). 415 65 vy' tiqos Qfjy\iu ocpQvos. i\nt6Q7tr\6ov (sv7to\i7tr\6ov cod., emendavit Miller) xds xov Qr\y\iuxos {qsv\iuxos cod.)

ccQ%ds

Veg.
dabis

%ul \idvvr\v (isxd coov ano&ov nai %qco cos 8oy.C\lco. III 22, 6 si casu cilium ruperit, fibulam (vulgo fistulam)
et

mannam

416 65 vS' 7tQos iTtLcpoQav 6cp&uX\icov. iumentis] h. e. ad iumenta, cf. 382.

turis

cum

ovo impones.

Veg.

III 22, 4.


sepiae ossis
narii
semis.

193

Xs
hoc est pondo desemiunciam, interpres
vs'
7zq6q 6LLiXco6SLg.

p. s] fuit fortasse p.

Vegetius: sepiae ossium

.

crptCug o6tquy;ov ofioXov s'. 417 418 in unum coniunxit

6LLVQvr\g,

M 65

ucpoSsvLLUTog yQaLLLLUTU ', LLsXLTog 'Attlyov, [ivsXov iXucpsCov rd ccqyovv (6CllpXa)6Lg vox inserenda lexicis, idem quod (iCXcpco6Lg vel 7tTCXco6Lg, 66 viy' redit Pelag. 427).
s',

yqoyov

ccvcc

yQCCLLfiuTU

yqoyoSsCXov

419
scriptis.

Veg.

III

22

7.

positum Chironi tribuit Veg. VI 27

collyrium ex iisdem speciebus com7 ponderibus non ad,

420

H 49

ccXXo 7tQog Xsvyco(iutu

(ita

svsQys6TSQov

&sqllotsqov tcov uXXcov yul

inscribit, omitt.

H).

desunt pompholyx,

tus masculum, vinum Falernum, additur rutae uncia. iisdem omissis et additis iterum legitur 44, ubi adduntur in fine (iv vScctl 6llqCco t) noTccLLLcp) (iC^ug MuXcog ts TZQoXsccvccg. 66 v?' inscribens TtQog Xsvycollutu %QrJ6iLLU, ccXXcc yul &sq-

7 1 vvy ubi inter (iotsqu tcov TtQcoTcov yul Svvutootsqu (cf cetera occurrunt JtoLLcpoXvt; et olvog cpccXsQLvog). 421 hic quoque duorum codicum lectiones confusae viden49 ex tur. pars quam uncis seclusi ex 422 huc inrepsit. altero codice praebet @uX6ullov yo ', 7tS7tsQscog yo ', llvsXov
.

'

7tQOccTSLOV

iv.

tcov

TtoScov
,

yo
iv

cc',

6yoqoScov
cc'

ccqyovv,

llccqcc&ov

Ss 6(ii]v
7tQog

coov

Xsyl&ov

(=

M 66

TuXXlycov
v').
cf.

to.

lemma

servavit Rhen. 46 p. 375.

Tag

ocp&uXLLoig

ovXccg.

Mus.

422 Vegetius VI 28, 10 ita exhibet: ad recentem oculorum percussum. croci, murrae, turis masculi, gummi, medullae vervecinae, anagallici suci, mellis, cardami binas uncias. 49 yoXXvqlov vccqSlvov (ita P). oTtonavuYog yQ. ts6423

6CCQCC,

lcov ,r}Qcov
ccvcc

sXuCov
llutu

s'.

yo ', vuQSo6Ta%vog yo c', YU6Cug, 6LLVQvr\g, yo c, TtsnsQScog yQ. s', olvov (hoc pro cummi) yQccLLM6Qv&'. Veg. III 22, 12 et VI 27, 4.

interpres et Vegetius utroque loco. Sarchianius reddit erba porcellana h. e. portulacae, quod lubenter restituerim. sed latere possunt alia, velut pompholygis (pompJiolygis lotae Marcell. Emp. 8, 117), cuius frequens est usus in collyriis. 424 66 vl yoXXovqlov nv^iSLOv (nv^tvov in indice capitum). Veg. VI 27, 5 omittens alcyonium, sed addens cadmiae uncias duas, ut videtur. 425 66 vlu' yoXXovqlov sqv&qlov non integrum: 426 Veg. III 22, 5, ubi restitue quod Sladus coniecerat le-

pontoclitae] omittunt

pidis Cypriae.

427

H 49

ccHuv&rjg Xsvnfjg %vXbv

olvco

ituXuLco

lll^ov

iv

Ihm, Pelsgonius.

13

194

6(p

ffraifytw.

frag. 489.
PoTjahjfia
clllov.

non extantia, vide infra inscribit TtQog 6iLLXco6LV 6doL7toQLY.6v , 66 vty' TtQog 6l'llXco6lv odoLTtoQLYov yuXXl6tov Ttdvv %qf\-

subiunguntur alia in

nielius ab] Servii conam. in Donat. IV p. 433, 18 (Keil) quando dico "doctior illo' ct "doctior ab illo re vera eadem invenitur elocutio. de hac structura cf. praeter alios Woelfflini Archiv. VI p. 448, Bonnet Le Latin de Grggoire de Tours (Paris 1890) p. 597, qui exempla Gregoriana composuit. 44 $or\&i/}iLtt slg xb ccvto. olvov 'Ayjiv.aiov s6Tccg 428 TQstg, yuQOV av&ovg J-s6tj]v sva, LLsXiTog yb TQstg, TtdvTcc 6vve9

tpr]6ccg %qco.
Hoo}LttTtt.

66 vlS'

fiorjarrnia

ngbg

yXccvYcoLLttTtt

Veg.

III 22, 8.

VI

28, 10, loco priore

7]tol Xsvsextarios tres,

posteriore quattuor propinans. cf. 467. 66 vi?' 7tQog ocpftaXLLiav dQ%oiLsvr\v omittens cro429

cum. Veg.

M 430 M 66
431 432

III 22, 14.

vl\'

nQog

oepftccXLLbv Y.a.TU7tXa6LLtt,

addens Xi$dvov

uXsvqov yb
ill^ov

d',

50. Ibv y.ocl uXccg iv L6co ^tccQllco Xcccov 7tqo6b^ovg to uqyovv, sXaiov yb a'', (JiXYvoviov yb a', kqoyov yb c', TtSTtSQScog Xsv%ov yb cc',y nsnsQScog llccyqov yb a'', ($otuvr\g 6ttivr]g rytoi ^Qu&vog yb cc', Xifydvov uXsvqov yb a' 6llvqvrjg yb a' syu6tcc tccvtcc Xsico6ccg v.a\ Xsnrcp Y.o6Yivco 6r\6ag %qco lacunam explent llstu [LsXvtog ovyucov s% et 67 vvri {Y.0XXOVQLOV. %dXXlOV Ss TOVTCp %Q?]6&ttL TCp KoXXoVQicp cbg OVTl 431 habet. Veg'. III 22, 13. dXrj&s6TdTcp). 50 suv 6kvXt] tov dcp&ccXLLbv iTtTtog (ita PM, om. H). 433 67 vl&'. 50 7tQog tu sv ocpQ-aXLLotg Y.ttQYLvcbLLccTcc (ita PM, 434
'

b^ovg to uqyovv.

H H

dXr\Xs6iLsvov , sXcclov qoSlvov yiccl cobv klstu t6 tqccvllcc sy%QLS. accuratius 205 67 vy') dXXo 7tQog rcc sv dcp&ccXLLoZg Y.ttQYLVmLLttTtt. oqo(= ovg dXr]Xs6LLSV0vg llstcc sXcclov Qodivov y.cc\ cbov sll^ccXXs y.ccl LLSXLTL 'ATTLYCp Sy%QlS , C06TS \LSTtt TO YttfrttQ&fjVCCL TO TQCCVLLCC
LLsXtTog

om. H).

OQofiov 'Attlyov

(Li^ccg

6vvovXco&svTog tov TQccvLLccTog LccfrrjvttL. Veg. III 22, 15 si vero oculus ictu vulneris insanabilis redditur et , ut mulomedici dicunt , canchremata (leg. cancromata) fecerit, ne periculum mortis incurrat, ervi polliyiem cum oleo roseo et ovo simul cum purgatum vulnus fuerit, cum melle Attico immittito.
inungito.

67 VY.CC' TtQOg d7toXsVYC06LV. CpvXXtt Y.L660V LLtt67]6tt435 44 (Lsvog 7tQ067tTvs Y.CCTU tov 6cp&ttX[Lov STtl rjLLSQttg y' simile cf. Veg. III 20, 2 sive bacas hederae 7tQog Xsvycqllcctcc rjLLLOvcov.
.

sive folia contundes et 436 Veg. III 22, 9

evenerit:

sucum exprimes. album tollit si ex umore

ossis sepiae

sandaracae unciae II,

vel percussura combusti unciae IV,

195

piperis. albi semiuncia, salis hammoniaci (trad. armoniaci) unciae II cum melle permixta. 437 Col. VI 33 auctor est: cicolriccs oculorum ieiuna saliba et sale defricatae (traduntur defricata, defrictae, defricta) extenuantur vel cum fossili sale trita sepiae testa vel semine

agrestis pastinacae pinsito et per linteum sujper oculos expresso. omnisque dolor oculorum inunctione suci plantaginis cum melle acapno, vel si id non est, utique thymino celeriter levatur. iisdem usns est Eumelus Hipp. p. 47 7tQog xag iv dcp&uXfiOLg ovXdg. aXag exl vf\6tig cov SLU[iu6ri6a[isvog xbv ocp&aXyibv 7tQ067tXV60V Y.UL UTtoXSTtXVV ELg r\ 6T]7tCug 06XQUY.QV ^V6Ug %Qib,

UyQl06XUCpvliV0V 67t<EQ[LU YEYO[l[lEVOV Y.UL UQV0yXw660V %vXbv (hoc Pelagonius omisit) [isXlxl 'Axxly.cq [iC^ag %qcq. (cum iis TtQog 7tS7tXr\y[iEVov ocp&uXfiov yuI quae secuntur, inscripta in 7tQog ETtLcpoQag, cf. Col. VI 17, 69). integra Pelagonii versio extat in 67 int(3' TtQog xag iv 6cpftuX[jLotg ovXdg. vt\6xly.cq 6lsXcq y.uI aXaxL dnoxQL^s yul Xs7txvvft"f\6ovxuL' r\ [lExa uXuxog

6r\7tCug ()6xquy.ov XQCipug %qcq, i) 67tEQfiu 6Lvr\7tEcog icyQCov %vXt6ug Slu q&ovCov slg xbv ocp&uXubv 6xus. Ttccg Sh xcov ocp&uXncov TtOVQg EV %QL'6EL [liXLXOg UYUTtVOV Y.UXU71UVEXUL' SL Sh [li\ EVQEtTJ]
Y.ccv yovv Y.u7tvL6% svxL ftvuLUYcd (trad. frvvLUKcp) %QCQ. brevissime Vegetius III 22, 10. 11 (cui praeterea obversatum est remedium 435): cicatricibus oculcrum medetur ieiuna saliva, si cum sale mandatur in ore et expuatur in oculum ; sal quoque tritum cum osse sepiae et sinapis agrestis semine. cortex vetustae taurinae] haec de suo addidit auctor; Graecus (M) vertit ita: sl Sh [ir Shv xovxcov evqe&t}, cpXoibv TtuXuLcxg vQ6r\g Y.uv6ug yul ^r\QCov 7tOLr\6ug s'[i($uXe yuxu xovg Soquv TtuXatag fivQ6r\g ponit Ocp&uXfiovg y.ul %qcq cog Sov.C[icp. alter interpres 50, ubi praescripsit peculiare lemma TtQog
,

UYUTtvov,

omnium

xccg

iv ocpQ-uXiiolg ovXdg. taurinam igitur intellegunt interpretes corium vel tergum. proprie autem taurinae calceorum vel solearam genus sunt dictae fortasse a Taurinis Gallica gente. in edicti Diocletiani c. 9 enumerantur taurinae muliebres bisoles et monosoles, c. 10 taurinae inauratae et lanatae (graece xuvqelvul, cf.CIL III p. 833). condignum remedium infra habes '440, ubi solum veteris gallicae combustum tritumque oculis mederi fertur. omittit tus mas438 68 vy,S' yoXXovqlov y.uXXl6xov.

culum, pro opii vertit apii (6eXCvov yQd[i[iuxu S'). 440 cf. 437 ex. 441 49 6[ivQVuv, y.qoy,ov, 6%oCvov uv&og 6vXXsico6ug yuI aliter 46 slg ocpftaXubv r\Xv.co[isvov. [ieXl i7tLuXcav inC^QLS. 66 vr\ TtQog xquvllu ocp&uX^ov. 442 49 TtQO TtUVXCQV iv &EQ[AOXEQCQ XOTtCQ L6XU6%CQ UTtE%6$(Q XE Y.QL\TCQV, UOVOLg Sh TtLXVQOLg Y.UL U%VQOLg XQECpSO&CO Y.xX. 66 vi' 7tQog V7t6%v6lv ocpftuXucbv. idem lemma in P.

M
M

13*


46
p. 375.

196

sufficit.
cf.

oculi vel oculorum] alterutrum

Mus. Rhen.

et per nares inserta fistula e. q. s.] om. H. quod traditum est inserata ne vulgarem quidem formam putaverim, etsi Ducangias (s. v. inserare) ex glossario Provinc. Lat. cod. Hegii 7657 producat encertar Prov., inserere inserare. 444 II 44 aXXo (efey Xevnco^ia veaQOV. 66 VLe'. cum ovis et lana mollissima] interpres addit mel: (ietd (leXLtog uai coov %a\ sqlov anaXov. 50 rtQog tdg ev ocp&aX^OLg cpXeyfiovdg (ita PM, 445 om. H). edv e^aCcpvqg 6cpQ-aX{ibg cpXey(iaCvv, anoyyov 6ei @Qeag J 68 v%y neQifteg tco ocp&aXfico %a\ s7tLde6[iei. 286 aXXr\ (dXXo P) Y.ata6*evr} fiaXdy4i6 Cap. XXXI. 114 covg olei II errore repe(iatog. wqQov yo 'e^^-ntX. non extat. titum est; in 447 J3" 286 dXXo. %aX@dvr\g, Xt^dvov dXevQOv, (iveXov iXa-

M
.

cpsCov, Xevnotcov,

Qr\tCvr\g teQe@Lvd"Cvr\g

tavQeCov, ortCov, 1'Qecog 'IXXvQLnfjg 114 covr}'. to c'.

dvd XCtQav ac', 6teatog dvd XCtQav a', aQL6toXo%eCag yo

quae secuntur in Hipp. 287 ex Pelagonio sumptae

iam lacuna statuenda

est.

malagmatum compositiones
sunt.

fortasse

448 fragmentum est capitis XXXV de farciminoso, ut patet ex signis eiusdem morbi a Vegetio I 7 et 14 descriptis, 3 est farciminosus quotiens per totum corpus bubus. cf. IV 3 tubercula exeunt, aperiunt se et quasi sanantur et iterum in aliis locis exeunt. Apsyrt. Hipp. 229 7teQLttco(tata 8s Xeyetat; b
,

\Pa>ftcd*(>z:t

y.dXov6L cpaXnCvqva (cpaX%CvLva P). el6\ 8s ey,f5oXa\ sv tcp 6co\iatL opoLaL 8oQ"r\6L (leg. doah^crt) %a\ (ieCoveg v.a\ nvovvtaL v.a\ sxQri^LV Xa(i@dvov6Lv avt6(iatoL. quod se-

malagma

quitur interpres capiti de elephantiasi inseruit, de cuius morbi curatione Apsyrtus Hipp. 21 desperat. eidem capiti tribuenda sunt 451. 452. 507.

fcaetas tunc et oculi ingravescunt] certam medelam non

cogitari possunt caput (cf. 33. 140 caput in repperi. terram demissum, 48. 82 capitis gravedo) , cervix (cf. 47 cervix ad terram demissa, 34 cervix gravata) alia (cf. Veg. I 9," 5.). sane arridet quod Buechelerus proposuit fistulam faciet cutis, tunc (cf. Celsus VI 4 de fistulis hominum).
. .
.

priora persequi; quae] scil. passio (= si qua passio). concinnius autem videtur priora persequi quam posteriora;
(si posterioray tenuerit, sine spe est. 449 23 (idXay(ia TtQog tb avtb nd&og. 6vv.Cov (AvkCov MP) %7}qov XCtQag d', Y.r\Y.l8og %vitaQL66Cvr\g XCtQag te66aQag, Qr\tCvr\g td t;r\Qd cpQvntijg XCtQav a' , dipLV&Cov v.eY,o(i(ievov XCtQav a'. noipag ua\ 6r\6ag y.a\ toig tr\%tOLg (li^ag %qco. 7tQ07totC6(iaza de

tcc tco

197

uvtco
r)

M 22 =
H

1-riQiov

'

nd&EL nQ06cpoQU Kctft' i%cc6tr}v Sidov r) zb Slcc nivts dXXa nouatu dnEQ Etcl ty nQOELQrjuivn vo6co dvuynuLu. (praecedit TlEXuycoviov tcqos iXscpuvtiu6Lv nQonotL6uu

22).

Lycii aridi] dubitanter scripsi, cum fuisse possit fici aridae (cf. ficus sicca 131. 227). avniov fj,r}Qov in ferri nequit. Xvklov arbor spinosa (nvf-dKuv&u altero noniine) est, ex qua medicamentum fit eiusdem nominis (cf. adD. 57.)

antequam ut tunc]
terpres
similia.

si

omittit.

cogitare

tamen

delemus nihil desideratur, inpossis antequam uruntur

t

450 recte insertum capiti keqI r xog 79 noXXdxLS ftrja6ov6lv InnoLS v.ul r)uLovoLs KtX. (restituendumne equis et mulis 80 cpy.E' n^bs pyx a $ LU nELQus. pro equis multis?) Veg. V 69, 1. 2 et VI 9, 57.

coquitur <^quamdiu^>a quattuor sext.] fortasse 80: simplicius* donec a quattuor sextariis omissis ceteris. noir\6ov &6ul to6ovtov o6ov dnb tE66UQcov h,E6tcov tQEts ivanouEivaL. Vegetius priore loco tantum ferveat donec quattuor sextarii remaneant, posteriore decoquas donec aqua ad quattuor sextarios (III sext. Corb.) redigatur. Post hoc medicamentum in codice unius Versus spatium

dum

vacuum
451

est.

300 or]ftr]ua sts nd&r] dLdcpoQu kul nqbs tb 6klus i% tcbv 6tdXcov Slco^ul (ita lemma restituendum iuvantibus 136 uo'). cf. adn. 448. et codd.

452 insertum Pelagonii nomine:

in 22 capiti nEQL iXscpuvtLcovtos adscripto (IlEXaycoviov 6vyxQL6uu Ets tb uvtb nd&os P) qlvov 5"y', iXaiov r)uivav, 6itov, hqi&cqv, 6q6cov (6q6ov P), sts 'iv evos, ndvta r iQEfiiv&cov, cpcc6LoXcov , Xu&VQidcov dvcc i-i. -H.a&iipr]6ov v.al uveXouevos tcc nQOELQt]uivu xul uovov tb irpr]uu

tQLtco6as oXov dnotQLE tbv Vnnov kul nQonoti6uatL nixQr]6o vnoHELuivco. nQonotL6ua eIs tb avto. olvov nuXuLov r)uivav, tuvtu Ets Xifidvov yo ', v.o6tov yo ', 6tiatos atysiov yo a '. %p Xsdvas inifiaXXs vdQOuiXLtos r)uivuv yiul nQonotL^E inl r){iitco'

quls tQL6i. 6aQov yo u

tji

Se tEtaQtn

oi'vco

%al iXuico nQ06tL&ELS

"Aul

buoicos icp' EtiQULs tQL6lv r)uiQULS notL^E.

M 22

Xa-

&'. &' 453 125 uy' 6vyxQL6uu aQUutos onEQ %ovQLyuQLQv nuXelzul. onov ndvunos, hu6zoqlov, x a Xdvr]s (uvuy yo ', tEQE-

M
H

fiivftivriS, Qr\zivr]s cpQvnzf]s, Qritivrjs nLZvtvqs, ovzvqov, Qr]zivr]s BQVttius, u^ovyyius, iXuiov KvnQivov, iXuiov ducpvivov, urjQOv Xevkov uvic X. u . lV0V n e potio hibemalis, 281 nQonotL6uu 454 non vernalis, sed Veg. II 31 vere vero et autumno haec detur potio. (cf. Placid. gloss. p. 84 Deuerliug s. v. vernalis et vernilis.)

x^^


M 110
covlcc' .

198

nolui. interpres ccufiG)ut videtur,.omittit asarum, castoreum, aristolochiam alteram, mutavit praeterea ordinem. sufficit pecoribus n. XII] xovxo xb TiQonoxLG^a tzugl moig aQiio&i HP; liaec omnia in pulverem redacta ad XII animalia per triduum sufficere creduntur , ita ut cum vino optimo degerantur Vegetius. 455 briti] quid subsit incertum. proxime accedit ad codicis lectionem bryi h. e. povov (cf. Plin. nat. hist. XXVII 56. XXXII 110) vel bliti (de eius in. medicina usu cf. Plin. 252). vix radices brati arboris (Plin. XII 78) aut brathy (h. e. herba
vlcchov exhibet pro

numeros Pelagonii mutare

amomo

XX

Sabina) latent.

personaciae] aut ita scribitur aut personata (persollata), Dioscor. IV 105. Plin. XXV 104. Ps. Apul. cf. Col. VI 17, 1. herb. 37. Marcell. Emp. 17, 31. 35 al. cf. adn. 14. 456 Ghii] num re vera Pelagonius vinum Ghium posuerit dubito. de eius usu in medicina cf..Plin. XXXIIII 104. 457 ragadios tollendos] corrigendum puto aut in

ragadas ragadia
est

(vel ragades) tollenda.

tollendas

aut,

ut

supra

est 252,

saponis C&mpani pilas XX] sapo Gallicus notissimus XXVIII 151. Marcell. 6, 31 saep. Cass. Felix 16. Theomnest. Hippiatr. p. 69), Campanus hic primum quantum
(Plin.
cf.

video comparet.

pilae Mattiacae Martialis 14, 27.

458 similia supra 126. 129. 459 non cohaerere cum superioribus manifestum est. potio est ad colicos (vide cap.XXI), non ad colli dolorem. cocleas Germanas adbibet Veget. 1T28, 17 (cf. fragm. 508 cum adnot,). VI 8, 2. 460 cf. 77. 461 simile JH 75 (Hippocratis ?) tilxvqu cccpTpr}6ocQ ncci

occfidvG}

ncd&s

iv,7iisGccs dir]%"r\Gov

kccI

(iL^ccg

dpcpctKLVov

zXcclov

dtdov, (pvXccxxousvog (ir\ Xsnog svanoiisCvrj feld Annal. Vindob. 44 p. 149.

x&v

tclxvqcov. cf.

Eichen-

463 glutinosa]
volsos,

scilicet potio,

supra 84 glutinatoria ad

368 potio glutinosa.

in compositione 7tQog $r)%cc

(vide fragm. 480*). eosdem post Catonem (de agric. 8, 2, ubi nota codicis Marciani lectionem magaricos) celebrant Colum. 106, Plin. n. h. XIX 93. 105. et omnia tegas] nescio an melius scribatur vinum vetus: haec d)nnia teris et ad tertias coquis, quamquam quae tradita sunt ferri posse concedendum , quia propter glutinosa superstitiosi praecepisse videntur ut ne aperte coquerentur in olla aut caccabo, sed tegerentur.

M 77

bulbos Megaricos] redeunt

vQf'
fortasse

Pelagoniana

XX

199

ad albores sive
s.

467 eamndem specierum ad glaucomata. infriculato] De Vit in

scribit infricolo (item

collyriurn 428
lexici

Forcellin. nov. edit.

v.

Georges

adhuc vulgo dicere sfregolare 468 comparari potest 440. 470 a(b)spurgantur] cf. Seren. Sammon.
lumbricis
et

fricare). (sfregare

lex. VII. edit.)

adnotans Venetos

tit.

XXVIIII

aspurgandis (Baebrens Poetae Lat. min. III p. 133). Sarchianius proposuit purgantur. usitatius compositum est depurgare. primum in mentem venerat absterguntur, sed hoc nimis a vestigiis traditis recedit. quamquam aliud latere posse peculiare concedo.
taeniis

Fragmenta disposui in universum secutus capitum ordinem codicis liiccardiani. quibusdam, quae collectioni inserere non inutile visum est, Pelagonii nomine non adscripto dubitationi3
signum asteriscum adposui. 471* potest Pelagonii esse fragmentuni capit~s I, cum et omnia quae praecedunt p. 23 seq. (JlBXaycovCov ngbg XoLfiov) et quod sequitur remedium in Riccardiano extent. non habet. kvvo.qlov lnxar\^bQov\ cf. 208 catulus dierum decem. 472* 473* spectant ad cap. II de macie. in et

yaXa&rivov] cf. 17 tisanam catulo brevi, 204 lactans occiditur. 474 477 pertinent ad cap. VI, cuius initium perisse puita se excipiunt': 474 (qpf*')> 475 (cppa\ tandum est. in deest in HP), 476 (cp[i'), 402 (cpfiy'). w.aXlcn6ov %oCqsi,ov] h. e: callosum in cervicibus suum aliorumque animalium corium, Geopon. XIX 6., 3 yCoXXoita dh ' naXovfisv tb sv rf) %QTq6i Xsy6{ievov ndXXco6ov (Hesych. noXXcoty xov vmxov 7] cpoqCvT] v,al xrjg Xocpiug xb a%oov). 477* 478* quin fuerint in Pelagonii de tussi capite vix inter dubitari potest. 477 in legitur inter 95 et 97, in 95 et 96 (qpa' 96, hoc deest in H); 95, cp$' ==> 477, qpy' 478 in et inter 384 et 450. . 479* 480* desunt in H. prius in collocatum est inter 80 et 82, hoc inter 88 et 89. @oX(iovg MeyaQtHOvg] iidem in potione ad vulsos 463 adhibentur (cf. adn.). neque enim puto veram esse codicis lectionem (layeiQcaovg, quam tueri videtur Millerus delegans ad poXfibv eda>dL[iov Dioscor. II 200. 481 cf. adn. 166. 482* 483* inserenda capiti IX.

praecedit 24, sequitur 25. 8eXcpd%iov [isxa nxL6avr]g

cum

Xd%vov est
194. 201.
filix, .cf.
.

.200

IV 183.
eius radix adhibetur

Dioscor.

484 cf. adn. 237. 485* eiusdem capitis XVI videtur esse. praecedit'237. ^vXoanoyyCco] cf. 348 peniculum in fuste ligato et sic
linas

totum corpus,

Apsyrt. Hipp. 186

^vloanoyytov

noirjaccg

^EQ^LCOg Y.ttXU%QLE.

XXVI de scabie. in se54 x'), 353 (= 54 xy'). folia rhododaphnes de herbis urceolari et Pelagonius ad scabiem adhibet 361. parietaria vide adnot. 37 et 75. 488 in praecedit 410 cum lemmate (P) TItXuy(ovCov 7tQog xu iv ocp&ttXtiotg nXr\y^dxu hoXXvqlov, sequitur 420, in collocatum est inter 413. (= 65 vu') et 415 (== 65 vy'). est
486 487
referuntur ad cap.

cuntur 351

(=

capitis

XXX. cpvcmbv ^avLiccaxbv fioxdvrjg] quid sit mihi non constat, fortasse nomen potioriis herbacium ut 375, ubi vide adnot.

489 prior pars 427 est, cf. adnot. 490 dedi exemplar Schneideri, nisi quod ex Corbeiensi inserui butyrum et post componis copulam et. secuntur in
Vegetii capite Pelagoniana collyria 423 et 424. 491500 fragmenta capitis XXXII de causticis deperditi. 491 492 ad Corbeiensem codicem nonnulla mutavi. ossilaginem] recte Schneiderus restituit. cf. 252. 493 Millerus idem esse ait 121 Sbia' ovv&ECLg y.clvcxl%ov adnotans haec: r cet article est un peu plus developpe dans 9 le ms. , ut dubitari liceat num re vera idem sit LidXayiiu %avcxl-aov editorem fugerit supra positum , praesertim cum 111 coTtb' non diversum esse ab 231. sed quin %,a' in Pelagonii capite extiterit nullus dubito, praecedit enim 322 121 9b' HeXaycovCov KavcxLKbv &Q[i6v et quae secuntur %ly' fragm. 494. 495 Flori Emeritique nomina ad-

M M

%W"

scripta habent auctorum Pelagonianorum. 494 495 cf. adn. 493.

Qr\xCvr\g yacxQLTtfjg'] yacxQLKog a ydaxQa, lat. gastrum (Petron. sat. 70. 79. Marc. Emp. 8, 23 al.), quae vox vasis genus
significat (v. Ducangii gloss. Graec. s. v. ydcxQa). apte comparari possunt resinae aeronalis et cavealis sim. cf. adn. ad 252. 323.

496* 498* recepi secutus ordinem codicis M. 496 * Apsyrti nomen Pelagonius tacuisse videtur..
Y.avcxL%bv itQog Ho,aQCovg etiam 499* 500* praecedunt in

remedia (262 32 qw', 263 =32 Qfid', 32 Qps'). cf. adn. 133. 501 504 tribuenda capiti XXXIII de haustu hirudinis et de tumore testium et de vermibus tt de cossis. tieqI 8eXXcov

M 120 M inde

'AipvQxov

S&ft-fr'.

a p. 30 qX' Pelagonii 252 =32 qlle', 498*

201

Apsyrtus, Hierocles, Hippocrates, Theomnestus agunt Hipp. 222. 272 (M 80). confusio manifesta Hipp. 272 folio.male insuto facile explicatur. ea enim quae leguntur p. 272 inde a hcctccvoetv (v. 18) usque ad %atdnXaaae (v. 33) inserenda sunt p. 223, ubi post Hieroclis remedium (etwftaqL deXXaL usque %ai ixXeyeLV avtdg) exciderunt haec extantia in cod. P: Geoiivr]otov. fideXXav ev vdatL edv nir/ tnnog r\ dXXo vno^vyLOV, vdqaL\iov avtov cpeqetaL dnb tov at6{iatog, idv tfjg yXmaor\g avtov dtpr\taL. det ovv yiatavoeLV v.a.1 sxxofu^fff-frca %tX. (p. 272). similiter 80 cpXa' Pelagonii nomen nusquam apparet. fieri autem potest ut hic Colum. VI c. 18 exscripserit , ubi in calce haec: has medicinas quamvis bubus adhibendas praeceperim, posse tamen ex Ms plurima etiam omni maiori pecori convenire nihil dubium est. cf. Veg. IV 24. Hipp. 272 izobg fl eXXag xeKoXXr}80 tpng' %6oeLg nevte &Xdoag -AtX. \ievag tcp oto^atL. 'M 80 cpnd'' aXXo. edv fideXXav ttatanLr/ wzX. 501 praecedit in 33 TleXaytaviov nqbg tovg dnb atdotcov nvov cpeqovtag (205). de eodem argumento cf. Apsyrtus Hipp. p. 154, Hierocles p. 192. KoritdqLov] creta est ut supra 58. creta cum stercore

=M

'.

bubulo et cymino redit

15.

142 (= est EvfirjXov etg tb avto (Ev(ir\Xov nobg ieQr\86vag

502 Eumelus potionis auctor

M lQiipXy') dXXo
M).
edv
teQr\-

tpQttteL nav tb ato\ia %al Qi'av etg vdcoQ anotQLttoaag -&a\ \LL%ag onondva%og yo ' ytal ol'vov ^eatov tb i][ilgv 6lu tov aQLateQov pvyttfiQog 'ii@aXe. Veg. II 17, 4 ad cossos et lumbricos herbae chamaeJeontis radicem ex aqua ad terspecialis potio.

dovag tovteatt Xentovg a%toXr\Y.ag nvrjattovg e%ei. %apaLXeovtog ovv

e%r/,

tiam decoques et cum opopanacis duabus unciis misces ac vini hemina et ad cornu per sinistram narem infundis.
503*tt]i> Qt^av tov fioQov] eadem adhibetur 107 et 205. in adsignatur sequitur tov avtov neQL tp&etQtav in Hierocli, in Apsyrto (103 ipv.$' 'AipvQtov ne^i tp&etQLdaetog. edv de cp&etQag %tA.). 504 Veg. II 17, 5 item alia ad lumbricos (praecedit 502). seminis coriandri quantum una manus ceperit friges, nasturcii

quod

quoque seminis tantundem diligenter teres, quae utraque cum aqua tepida per triduum faucibus infundes. 505 506 capiti XXXIIII de verrucis tribuo. in praecedunt anr\ Ev[ir\Xov nQog vtotov naQa%Lvr\OLV (Pelag. 171), an&' nQog HOQdvXag &Qai (= JT302), sequitur aq(3' EvurjXov nQog to dno&ea&aL toa tr\v dyQLOtr\ta,(H 302). breve caput de verrucis Veg. V 16. neQL avQttr\ytLtov .ytal avn&v Apsyrtus

et Hierocles'Hipp. p. 211 seq. 507 potio est ad farciminosum, secuntur 449 ('), 452 (tj\ #').

cf.

448. 449. 451.452. in

508 aut eiusdem

loco

202

est aut capitis I. posteriore capitis inter Hippocratis tvsqI vo6ryiaxcov caput 134 |tj', quod deest in Hipp., et Pelag. 451 (H 300), priore loco praecedunt 607. 449. 452 (22 s' o'), sequitur Apsyrti n&s det %aieiv v.a\ note (H 22.8). Yegetius eandem potionem fuse enarrat II 28, 16 19 est et alia sumptuosior quidem sed accommodatior potio, quae et celeriter reficit et cum intrinsecus purgaverit, curat omnes morbos, tussim veterem, phthisicos, vulsos et

M collocat

XXXV

quaecumque vexata sunt in opertis. ptisanae sext. I, seminis heminam, faeni Graeci heminam, croci unciam I, acronem salsum porci pinguis vel longanonem vel si porcina defuerint, caput haedinum depilatum cum pedibus suis et cordulis intestinorum mundis, hyssopi fasces duos , cocleas Germanas XV, bulbos XV, ficus duplices XX, rutae fasciculum I, bacarum
lini
.

lauri cum virent sextarium, dactylos XXj alii capita tria, sevi caprini uncias VI, pulegii sicci fasciculum. haec omnia purgata leniterque contusa decoques in aqua cisternina, donec acro ille vel certe caput haedi liquescat et dissolvatur ab ossibus. propter quod saepe aquam infundes, ne aduratur, sed fervendo pinguis sucus appareat. post haec diligentissime colabis ad colum, tum tracanthi unciam I in tres divides partes , ita ut exinde in unampotionem missurus pridie infundas in calidam ut tunc addes passi sextarios tres et tribus diebus inturgescat. singulos sextarios dabis, ova numero sex e. q. s. plura igitur habet quam interpres Graecus. eandem potionem mutatis nonnullis Chiroui tributam invenies Veg. VI 8, 15.
,

Sifiov aQ%evteQOv %.oiQeiov r) $Qa%etav] fortasse <x>[i6v. significantur intestinorum parfces, Veg. VI 8, 1 intestinum porcinum recens, quod longanonem vocant, prius diligenter elotum vel acronem (Corp. gloss. II p. 124 longao xcoXevteQOv). 509* potest esse capitis XI sive XVI. in et praecedit 219, sequitur 255. 30 qk (EvfirjXov) Qev510* Eumeli est Hipp. 159

=M

[latog nQoyvcQOig %a\ laGig. nQ&tov pev ol8alvov6i tk yovata %a\ %coXaivev v.a\ ov dvvatav envfiavvevv, aXX* otav tjj %evQv eav ovv iv tovs onv6&vovs rj, navoov nverjs, ccv v6tatav 6q&6s.

avtbv

y.avvr\Qiois 6tQoyyvXovs, eaco&ev fiev v.av\ia6v nevte env tr)s aynvXr]s,m e^co&ev^ de nXate6v apcpoteQCQ&ev' eav de ev tovs e[MQOtffrtoig natco&ev r) tov yovatos, v.av6as fiavdav.i]dbv envueXov co6neQ %a\ to; Xovna v.av\iata. in praecedit Pelag. 257, sequitur 262. %av6as (jvavdav.rjdov] cf. craticulatim , reticulatim urere 196. 258.

511

num novum
184

sit

fragmentum
extat.
cet.

licet

dubitari;

certe

lemma

simile

Latinum non

54, 55, 63,

ccQn') (aQnd'

secuntur in 31 Pelagonii

INDICES.
I.

Intfex

nominum.*)

Abellana
23.

v.

ind. rer. nux.

CELSVS
Celticus

v.

CORNELIVS.
v.

AEMILIVS HISPANVS mango

Afer
v.

Chium
absinthium, bitumen,
Clarus,

v. spica. r (vinum) v. ind. rer.

Cimolia creta

ind. rer.

bulbus, carica, coclea, ficus, opopanax, rubrica, spongia,

cognomen ImnaTQOv ?
{cf.

289

adn.).
rer.

vinum. Alexandrinus

v.

cucurbita, cysinapi.

Colophonius v. ind. phonium, resina.

Colo-

minum, nitrum, sal, Aminaeus v. vinum.

COLVMELLA 21.
307.
v.

32. 108. 162.

APSYRTVS
376. 377.

151.

173.

188.

Corinthius

cotula (ind. III).

22. 31.

XVII. XVIIII.

"AipvQtog 496*. ARCADIVS 168.

CORNELIVS CELSVS CELSVS 185. 287.

Creticus

Artemisia herba

v:

ind. rer.

ARZYGIVS epist. III. VI.XXIIII. ASTYRIVS VIIII.

Atticus
III.)
v. cotula,

mel. (ind.

II.

v. daucus, hyssopus, passum. Cyprius, Cyprinus v. cadmia, lepis (lepida), oleum. Cyrenaicus v. laser, oiiog.

EMERITVS
Emeritns

85. 272. 274. 290.

Brittius, Bruttius

Beneyentanus y. LITORIVS.
pix, resina. Campanus v. aerugo, sapo, serta, viscurh.
v.

mulomedicus

72.

99. 110. 153.

EVBVLVS

'HfisQLTog 495.*

271.

Cappadoces 34. Carchedonius v. MAGO. C AYSTRVS SIC VL VS m ango9. (Graecum nomen IIiCTrJQLog
traditur
)

IV. V. XX. Falernus v. vinum. Fatuus ficarius 31.

FALERIVS

FESTIANVS
XIII. XIIII.

I.

VII.

VIII.

X.

XV. XXVII.

*) Numeri Latini sunt lemmatum capitum, numeri Arabici paragraphorum; epist. notat epistulam dedicatoriam, ind. cap. indicem capitum.

204

FLORVS
494.

185. 308. 364.

$X&Qog
5.
.

adn. 289). GALLICANVS vTc. cons. Gallicus v. arum, sih

(cf.

Germanu8

v.

coclea.
v.

474. 481. 484. 486. 502. 503. 505. 507. 508. 511. (ego 27. nos 185. 269.) *Pisterius v. CAYSTRVS. Ponticus v. absinthium, acoIleXccyoovLog

Graeci 93. 204. 347.

faenum.

rum

asarum
v.

marrubium,

Hammoniacus

v.

ind. rer.

Ham-

sal, sil(?).

moniacum, cummi,

sal.

Punicus
ind.

cera.

HIPPARCHVS

3.
et

Hispanus v. AEMILIVS rer. oleum, sal. Hyblaeus v. mel.

Illyricus v.
iris.

Sabiria herba v. ind. rer. Santonicum v. ind. rer. Sarmatae 151. Siculus v. CAYSTRVS et ind..
rer.

crocum, mel, vinum.

Sol dominus

cepa, spica. Iovis herba v. ind. rer.

Indicus

v.

equorum

(in prae-

Iudaicus

v."

asphaltus,

bitu-

cantatione) 283. Sol dominus orbis,

decus

men.
Latini 93. 204.

mundi

epist.
v.

Solomoniacus lapis
v(ir) 6.

ind. rer.
v.

LITORIVS BENEVENTANVS.
c(larissimus)

Syriacus, Syriaticus

absin-

thium, calamus, galla, nar-

LVCILIVS XXI.
Macedonicus
v.

dum,
150.

ros, spica.

TVRANIVS
petroselinum.

vTc: 414

cf.

adn.

MAGO CARCHEDONIVS
Marsi montes 22.

(traditur Euranius).

Medica

v.

Megaricus

ind. rer. v. bulbus.'

rer.

Tusci asturconum amatores 27. Veneti 470. Vranius an Turanius? 414 cf. adn.

Mercurialis herba v. ind. OPTATVS 8. 273. 365. Pannonii 462.

PAPIANVS XVII. PEL AGONI VS epist I - X.XIIXV. XVII. XX. XXI. XXIIII.
XXVII.
18. 77. 102. 155. 167.

mulomedici foria appellantX. peritissimi huiusce artis mulomedici lethargum appellant 363. m. coriaginosum appellant 26.

227. 248. 260. 490. 491.

multi et magni viri prodesse dixerunt 269.

II.

Index rerum

et

vocabulorum
6. 41. 143. 309. 328. 402. 449. a. Afrum viride 252. a. Ponticum 26. 454.
a.

a pridie 387.

absinthium

212.

ab
melius ab 427. abdecet 2.

abrotonum

16. 37. 41. 187. 209. '288. 327. 367. 371. 382. 395.

rusticum
235.

(&tp.

ccyQiov),

radix
a. a viride

205

adeps porcina 244. 269. 350. 351. 352. adipes porcinae

268.

Syriaci 367. 249. 252.

abstergere 414 (470 trad. absurgiantur, cf. adn.). abstinere c. abl. 30. 185 et passim. ab omni cibo absti-

adeps taurina 198. 447. 492. adeps tepens 30.

a. vituli

ntarini

6teccq

qpa>-

netur 34.
abstineri nonpotest(sanguis)
63.

kelov 359.

admissarius

utilis 3.

adreptus

(titLXriTttog)

287.

absurgiantur? 470. abundantia fellis 11. acacia nigra 65.

adunata 228. adunantur 5. aerugo 177. 243. 250. 324. 325.

336. 339. 340. "342/431.

acetum passim.
acre 49. 65. 85. 193. 202. 238. 239. 343. a. acerrimum 69. 240. 249 (240. 249 trad. acrissimo). a. austerum 252. a. calidum 235. a. optimum 456. acorum 94. 128. 391. a. Ponticum 341. 365 (qsov TIovtlkov H). 369. 390.
a.

aerugo Campana 334.

aes
aeris flos (xalnov av&os) 239. 260. 238.

aes

ustum

(%aXtibg Hy.av[i8-

voq) 322. 324. 338. 339. 340. 341. 426. 431. aestivalis potio aestivalis 395. aestivus potio aestiva 371. 373. 374.

acro acrones berbecini 192 (anQOVttQltt 7tQ0$ttTELtt).

acro

pinguis

porcinus

85

466. aestuare 184. 192. 287. aestus 30.

186.

187.

191.

(%OLQELOV CCY.QOVttQLOv). acro porcinus 463.

agninus capitulum

a.

86.

ad ad calorem 450. ad carbones 335. 384. 386. secundo ad diem 467. tertio ad diem 467. ad dormiendum 457. ad horam 268. ad noctem 457. ad- solem 455. facit ad 8. 161 saep. adaeque 220. 267.
.
'

albamenta ovorum 411. albor oculorum 414. 428.

ovi 241. ad. albuginem 435. 436. album oculorum 414. 419. 420. 443. 444. 467.

adaquari 365. adeps 30." 356. a. anserina 336.

a.

caprina 192. 269. 466. caprini adipes 370. adipes cervini vel berbecini
92.

adipes gallinaepercolatae 49.

ovi 204. 205. album de ovis 44. 242. 332. alcyonium 420. 424. 432. alis seminis? 187. alium 92. (96. 187?) 212. 219. 254. 272. 281. 388. 432. 231. 147. alii capitula 265. alium purgatum 70. 399. alii spica 162. aloe 324. 454.
a.

206
alumen
a.
a.

(Gtv7trr)QLa)
(6t.

228.

238'.

aqua passim
caelestis (vScoq 8{iPqlov) 241. 372. 396, 426. a calida 44. 54 et passim.
a.

264. 265. 314.

crudura
253.

d)[Mrj)

166.
t

rotundum
scissum
335. 360.

(ct.

GtQoyyvXr )
237.

a.
(or*

candens 21.
cisternina (vScoq oii$qlov)
(cf.

a.

o^tor^)

a.

12
231.
;.

508).

a.

tunsum

a. fluvialis a. a.

aluta (GzvntrjQLcc vyQa) 229. 260.

ammouiacum

liammon-

420. frigida 38. 185 saep. mulsa (vScoq ucd [ieXl vel
51.
60".

amomum

454. 463. amulum*37. 39. 302.

vSqolleXl) 25. 94. 187. 205.

a.

60.

61.

208 saep.
360.
saep..

anacollema ad armos 330. ad armos sive ad lumbos

332. ad articulos et ad gambas et ad aquatilia 329. a. frigidum 331. anchusae fascicnlus 354. anethum 106. 128. 272. 281. 288. a. vetus 192. angustatur spiritus 210. anhelat 287.

salsa

(&XiLri)

a tepida 38. 80. 82

aquatilia 196. 198. 329.

argentum v. spuma. argivum (arcium, arctium?)

14.

245. 327. aries 276. aristolochia 5. 8. 41. 111. 116. 362. 366. 373. 391. 447. 452. a. longa 327. 454. a. rotunda 341. 454. armus IV. 34. 330. 332.

anhelitus 97. se animet 11 f.

ad armorum dolqrem 45. si armos laeserit 43. 270.

annorum notae 1. anorectus 34. 140.

aperta ungula 237. 324.
45. 49. 424. aphronitri flos 341. apiosus (equus) 405. 406.

armum

reponito 44.

aphronitrum

armi grandes et recti laudantur in equo 2. aromaticus v. calamus traumaticum aromaticum

343.

apium

26.

186.

211.

366.

371. apii fasciculus 42. apii viridis fasciculus 405. apium viride 374. folia apii 385, apii radix 156. apii semen 23. 36. 38,41-. 51. 137. 288. 327. 395. 406.

Artemisia herba A. 364. A. odorata 14.

arteria constricta 96. arteriaca ad tussem 392. confectio arteriacae 391. articuli XV. 226. 329. compagines articulorum 257.
si

articuli

obduraverint 17.
71.

apopiras (= ccnb

tcelqccs)

VI.

XIX.

18. 102. 138. 167. 168. 227. 248. 260. 361.

tumor articulorum 234. arum Gallicum (cf. ad 71)

327. 371. 466.
375.
[421].

75. 83. 89. 96. 113. 191. 261.

apostaticus potio ad apostaticos 397.

422.

207
asaruin 454.
a.

axungia 45. 61.

et
a.
a.

Ponticum 288 (qeov Tlov-

tihov asina

HM).

390. 463.

asmus J

64. 71. 89. 98 passim* porcina 252. vetus 31. 70, 75. 83. 194 et passim.

asparagus asparagi radix 420.

a.

silvatici radix 11.

a. silvestris radix 215. asphaltus 92. 347. 349. 491. a. Iudaic. 491 ex Veg. aspliodeli radix 308.

baca v. laurus. balneum 245. 297. balsamum 420. 421.

bdella, bdellium
v.

424. 438. bidella.

aspurgantur (trad. absurgiantur) 470. assis ligneus

berbecinus v. verbex, acro, adeps, medulla. beta (gsvtXov) 133. 152.

311 (vov^ifwv \vcf. axis.

livov H).

betarum fascis 379. bidella 125. 198. 329. 492. dia fideXXlov malagma 269.
bimus 1. bitumen
(aGcpaXtog) 162. 197. 255. 339. 341. 351. 352. 354. 359. 430. 451. b. Afrum 323. b. Iudaicum .194. 338. 340
(trad. iudeici).

se astrinxerit (rnedicamen) 386. astulae de fico putres (Gvnfis nXddog) 242.

astulosus

v.

resina.

asturconum amatores 27. atramentum sutorium (fisXav

yf.aXXiyQacpiv.6v)

175.

a.

su-

toricium 177.228. attenuatus (equus) 31. 302. attenu&ntur 31. corpus atte-

bituminare 237. bos castratus 276.

brassica (*Quyi,$r]) 221. brassicae folia 186. brassicae aridae radix 317. brecta Cappadoces brecta appellant

nuat 69. fauenabis 207.

aures
a.
a.

54.' 55.
2.

breves et arrectae

deiectae 448. auris deiecta 409. aures flaccidae 204.

a.
a.

una

24.

proiectae 47. rigidae 267. auricula ad dolores auriculae 49. auriculis micat 404. auriculae urceolae extremae 205. auriculas urito 296.

fbriti radices 455. bulbus 45. 370. 375. bulbi Afri 330. 331. b. Megarici 463. (cf. frag.
480).

bulbus rufus 233.

bulbi
triti

316.

bulimus ind. cap. X. 188. bulimare 188. 189.

bullire 111. 354.

auriga privatus 163. auripigmentum (ccqqsvmov g%lgxov) 317. 344. autbenticum (oculare) 426. axes roborei 30. 226. cf. assis.

burdo 141. 196.

butyrum

13. 49. 75. 83. 207. 215. 347. 375. 388. 394. 450. 453. 466. 490. buxi folia 397.

208
caballinus fimus caballinus. 469. cacare (sanguinem) ind. XXIIII. 308.

seminis farina id est far can-

cantabrum 461.
cap.

tabrum

(itlxvqa) 6.
.

sueus cantabri 132.

cf.

caccabulus 85.
c.

capitulum agninum 86.

alium.

fictilis

18.

caccabus 41. 84. 265. 336 saep.

novus 166. 309. 357. fictilis novus 491. cachry 194 (trad. cancri). cadmia 340. 413. c. Cypria 420. caepe v. cepa.
c.

capo (an pavo?) 123. capparis 290? (trad. piperis).

capparis radix 365.

c.

capra 276. caprinus v. adeps,

caprifici
folia

lac.

(ayqtov

avyyg

caeruleus (muccus) 59.

calamus
c.
c.

c.

aromaticus 454. Syriacus 390. Syriaticus 365 (ydXa^iog aQCQpatwog).

cpvXXa) 128. caput eius curae V. c. in terram demissum 34. 140. 183.
c.

33.

exiguum laudaturin equo 2. caput iactat 210.

ad capitis gravedinem 48. 82. capitis pletura 58. ad capitis pondus 62. ad capitis purgationem 52. carbones 31. ad lentos carbones 335. 384. 386. mollissimis. carbonibus 323. carbones sine fumo 294. cardamomum 87. 90. 371. 383. cardiacus (equus) 287. 408. caricae (l6%ddsg, cvya) 41. 98. 291. 370. 379. 450. 463. caricae Afrae 262. caricae siccae id est ficus 111. cariota (6tacpvttvog) 16.26. 191. carmen 278. cartilago 44. cartilago narium 63. casia 16. 21. 94. 383. 390. 391. .403. 423. 454. casiae nstula 111. 209. 367. 390. 402. 463. casia nigra 390.
'

calcatus 278. calciare 239. calcitrosus 397. calefactio 256. 384/386.

c.

ad armos

46.

calida 84. 85. 153. 294. saep. calida ferventissima 168;

cf.

aqua.

calidae res 152.

fcalidaveris 132 v. adnot. calx 58 (ay.ay.la nakaid intercalx viva 179. 196. 252. 344. ^flos^ calcis vivae 165. f camistri 390 v. adnot. canalis 88. cancer (yaqyCvog) 313. cancri fluviatici 51.
cf. cachry. cancerare 434.

candens candenti aqua'21. candente ferro 119. 193.

caninus

caput

caninum
1.

fracidum

204. canini dentes

castanea castaneae furnatae, tunsae 29.

tostae,


castoreum 67.

209
centaurii semen 288 (ex Celso). cepa 92. 131. cepa Indica 390. cepae longiores 146. mallo caepe 168. cera 68. 92. 198. 243 etpassim. cera Punica 320. 453. 491.

81. 151. 323. 383. 451. 453. 454. castrensis modius 25.

(cf. praef p. 25) 230. 260. 261. 414. 448. cataplasmare 64. 217. 266. catulus 205. c. brevis 370. tisana cum catulo brevi 17. catulus dierum decem 208. catuli sanguis 205. cf lactans 204 c. adnot.

cataplasma

cerebellare 50.

cerebrum
c.
c.

59.
50.

commotum

cavatus dentes cavatos gerit

1.

percussum 60. cerotum 320. 457. certamen ad certamina laboremque

promptissimi
sacra certamina cervix
3.
1.

cauda
c. c.

erecta 267.

longa et non setosa quia abdecet 2.

c.

nimium mobilis

292.

c. ad terram demissa 47. ad dolorem cervicis 245. 246.

caudae mobilitas XXII. cauda rigida 294.

atque erecta 292. caudam intra coxas mittit 130.
c.

cervix gravata 34.

c. c.

mollislataqueneclonga2.

stabilis

cauda cum defluere coeperit

293.

rigida 210. 294. cervices urito 294. cerussa (tpififiv&iov) 247. 322. 333. 345. 346. 490.

cauda ventrem percutit 140. causa si armus in causa fuerit 258. valetudo vel causa morbi 11. causticum 195. 216. 491.
compositiones caustici ind.
cap.

chalcanthum
interpres).

339

(%aX$avr\s

XXXII. 323.

causticum calidum 322. malagma causticum 492.

cauteriare 180. 212. 246. 272. cauteriatus 269. cauterium 180. 269. 448. crusta cauterii 314. penna cauterii 448. cauteria transversa 296. cedria 172. 179. 268. 281. 348. 362. cedri folia 397. cedrinus v. oleum.

chalcites 324. 342. chamaedaphne 184. chamaeleontis radicina 314. chamaepitys 16. 184. 288. herba ch. 16. charta 134. 344. chironius herba chironia 209. vulnus chironium 317. Chium? (sc. vinum) 456. ad cholera 377. chylos 85. 188. cibaria 442.
c. largissima 31. cibus

cibi
c.

competentes 33.

centaurea

6.

8. 14.

23. 78. 84.

c.

firmiores 43. molles 405.

6.

369. 373. 454.

Ihv, Pelagoniu3.

cibus multiplex

14

210
cibus viridis 408.
cibi virides 60. 152.

elysteriare 132. clysterium 133.

cicatrix

ad cicatricem 170. cicatrices oculorum 437. ad cicatrices discutiendas

413.

cicatricem ducere 195. c. remittere 448. cicatricem coire non siverint

313. cicer (Qeiv&og) 24. 269. 452. ciceris farina 205. cicer infusum 211. cicerculae pulvis 327. 452.

coclea cocleae Afrae 330. 331. cocleae Germanae 459. cocleae tritae 316. coire 313. 320. colare passim.

colatum faciea 9. colato per linteolum 148.

coliculi 387. c. cocti 98.

coliculorum fasciculi
liis

cum

fo-

142.

folia

ciconia 18. cicuta 179. 404. cicutae folia 397. cilicium 259. cilium si ruperit 415. cimex vivus 153. cimolia v. creta. cinis 181. c. calidus 213. c. de foco 196. in cinerem levem tundito
110.
cinis mollissimus 414.

coliculorum 169. 182. sucus de coliculis 135. coliculorum sucus 161.

colicus XXI. 287. 288. collectio ad aquatilia ex collectione sine ferro aperienda 198. collectum resecare 279.

collum XV.
colla mularum 241. 242. colla vel dorsum mulae ruperint 243. ne colla rumpant 244. ad colla deflagrantia 265. collum extensum 267. collyrium, collyria 131. 193. 405. 427. 470. 490. c. certissimum 432. 438. c. magnum 431. c. nardinum 423. c. rubrum 425. c. tenue 162. c. tripuxinum 424. colophonium 323. v. resina. coloratus oculus 208.

ad
si

(?)

cinnamomum 403. cinnamum 111. 367.

425.

391. 393.

semen cinnami 383. circus 153. circus sacraque certamina civiliter 267. claudicare 237. c. de priore pede 270.
c.

1.

de prioribus, posterioribus
14.

c.
c.

de incertis pedibus 12. pedibus alternis 204.

clauso stabuletur 294. clavus 169. 181. clunes torosae ac numerosae laudcmtur in equo 2.
clyster 132.

colum ad coli dolorem 459. ad combusturam 319. commalaxare 199. 205. commissura media (caudae)

211
coriandrum 192.
c. viride 192. coriandri viridia sucus 307. coriandri sucus 118. coriandri folia et radices 13. corium 204. 269.

compagines articuloruni 257. competentes cibi 33. complicare v. crura. complutum (ex nimio sudore)
78.

compositio 369. 427.

c.
c.
c.
c.

caustici 323.

ad colicos 288.
emplastri 338. 341. liparae 333. 345. malagmae 320.

cornu (trad. cornam37.41.256). per cornu dare vel infundere

sim. passim.

c. c.

medicaminis
342.

traumatici

cornu caprinum combustum et contritum 180. corona coronae mediocres ungulis

superimpositae
si

c. c. c.

pastilii 383. 401.

2.

spodii 344.

coronam

torserit 256.
sit 2.

traumatica 324.
concitato

corpus equi quale

ex

mitissimi

(mo-

res) 3.
74. 386. 464. 465. conditura 76. 387. confricare 44. 384 saep.

glabrum 176. corpus integrum recipere

c.

30.

conditum

confringere 146. consequenter 270.

consiligo

quam pastores consiliginem vocant 22. radix consiliginis 205. contineri non potest sanguis
radicula

cortex v.malum,pinus, quercus. cossi ind. cap. XXXIII. costa novissima 214. costum 78. 94. 114. 209. 341. 367. 382. 452 saep. coxa, coxae XTITT, 218. 225. coxam contrahit 50.

XXIIII. contra contra focum 85. 141. contra pilum fricare 362. contra solem 52.
contractio
302.

nervorum 246.
(cf.

contrarium est 34. 140

146).

caudamintracoxasmittit 130. inter coxas deplendus est 6. de coxis sanguinare 347. crassatio nervorum 262. craticulatim urere 196. creta 58. 69 (Y.qr\xdqiov). c. cimolia 15. 316. c. figularis 280. c. in aqua infusa 15. cribrare 5 et passim.

cribrum
et saep.
c.

contundere 7
in

unum

112.

ad contusionem convolve 470.

coopertoria 151.

pedum

227.

coquina
fuligo de coquina 457. corcodili stercus 416419.

cribro tenui cernes 362. cribro minuto cribrato 44. cernes cribro minutissime 432. crocomagma327 (an croci manna?). 369. 371.

crocum

23. 38. 51. 80. 94. 95.

coriaginosum genus passionis

26.

105. 184. 207 et passim. manna croci 81. 299. croci manna 370.

14*

crocum
423. 426. cruditas 33. 204. crura c. recta 2. c. tardiora 33. c. tumidiora 210.

212

Siculum 114. 390.

de penna inungere 467. 468. de posca lavare 456. 457. deambulare 10. 142. 263 saep. deambulatio frequens 363. debrachiolandus 291. decocta 372. 396. decoquere passim.
d.
d.
d.

crurainterse complicabit294.
inter se complicita 183. crusta (plur.) cauterii 314.
c.

ad dimidias 111. ad tertias 11. 41. 96. 244. ad sextarium 143.

in

cucumis cucumeris agrestis folia et

radices 13.

decoquere
saep.

vino

sim.

cucumeris semen 101. cucumis silvaticus (a.yqio6tnvog) 7. 10. 91. 101. eius radices 7. 19. 101. 112. 178. 205. 357, radicinae 91. cucurbitae Alexandrinae semen
20.

decoquere vino sim. 48 saep. decoques cum aqua 41. decussatim secare 171. decussem facis 236. 237.
deferbuerit 455. deficiunt membra X. 183. 185.
191.

cucurbita viridis 448.

cummi [421.] 422. 423. 425. c. hammoniacum 193.

cupressus cupressi folia 89. 233. 261. c. frondes 460.
pilulae 89. 165. 317. 449. c. pilulae virides 220. cursus lunae ind. cap. XXVIIII. curules equi 163. 256. cyclaminis radix 199.
c.

deflagrantia colla 265. defricare 403. defritum 372. 396. 466. deicere per canalem 88.

per cornu 84 saep. per nares 82 os 103 saep. saep. per

canini, cavati, medii superiores, molares 1.

dentes

cyminum (cuminum)

15.

95.

de dentibus animalium XVIII. dentes si doluerint 69. depectorandus 6. deplendus 6.

despicare 88. destillare 237.

158. 179. 205. 367 et passim. cuminum Alexandrinum 370. cymini semen 214. cyphi (cufi) 138.

detemporandus 6. cum detramine pannorum 199.

to diapente

dactyli (opoCvwss) 375. 385. 463.

dictamnus

um)

5.

449.

(cf.

366).

81.

daemon
lethen daemonis sui accipiet
397.

daucus 187.
d. Creticus 81. 94.

111.

de
de cetero 459. de atramento scribis 458.

diligens diligentes 25. diligentissimus dominus 1.24. diligentissimus homo 1. diligentissimus nutritor equorum 267.

diligentia (cpiXoKcclicc) 24.

d.

congrua

33.

213
diluere

aqua et nitro 56. ad dimidias decoquere 111.

discoque 387.
displicet sibi equus (h. tat) 184.
e.

emplastrumXXV. 338. 339.

viride 336. eodem adv. 111. epidermis 182. epiphora 412. 416.
e.

341,

aegro-

ore dissipatos 286

(cf.

adn.).

equus
equi curules 163. 256. equi circo sacrisque certaminibus, usibus domesticis idonei 1. equi ad cursum stimulati 4. equi Fatuo ficario vexantur
31.

sub divo 270. diurnus

d.

modius

25.

diurui pastilli 87. 90. unum diurnum 461. tria diurna 470. dolor d. discutitur 50.
d.

erucae semen 117.

elimatur 54.
398.

ervum
32.
1.
1.

ad dolores omnes
dolor
183.
ventris

(trad. herbum; oqofiog) 24. 194. 201. 202. 312. 452.

e.
e.

115 seq.

coctum 268. molitum 402. 403, 434.

domestica pecora
d.

dominus diligentissimus
philocalus
c.

24.

2.

donec
404.

coni.

61.

80.

254.

e. siccum 315. ervi farina 13. 199. 205. 259. farina de ervo 56. ervi pollis 252. ervi radix 286 (dacpodslov

dorsum laesum
173. 181.
d.

VIIII. 163 seq.

motum

171.

ulcus in dorso 312.

dracontea 373. 454. draconteae radicula 84.

convalescit 205. dum biet sex mensum est 1. duriter 204.

(%a). eryngii radices 21 (dy&dotov Qt&l). etiam et 183. 208. 268. 303. 363 saep. (apud Cass. Fel.

dum

mus

evaporare 219. evincere et propulsare

21.

morbos

ad duritias 337.
duritiola 252. dysuriaVIII. 139. 140. 142. 152.

eupatorium 288. 463. euphorbium 48. 218. 225. 234.

252. 341. 367.

ebulliat 335.

ebulus

(%cc[icud>tTrf)

exaequat 1. exanimare 43. exasperare 362.

excrescere 256. exossare 85.

eius radices 9. 148. ebur v. rasura. eicere armum ad rotam 44. elephantinus morbus 17. se elevare 140. 267. elimare 54. 365.

de experimento 126. 398.

expertum esse firmavit 414.

exsecare 64. exsiccare 195. 196.
exsufflare 305. extenuare 437.

ad

emolitum

(sc.

oculum)

430.

214
faba 24. 30. 73. 232. 372. 396. faba fresa {nvccficov alsvQOv)
13. 72. 450. 462. <faba fricta 167 ?>

fauces f avenabis 207.

favilla 110. 362.

favus 208.
febricitantis signa 33. febricula 296. febrire 366 saep.

faba infusa 72. f. molita 60. f. solida 296 (nvccuog ccnsQcctog). 365 (cpccficc ^tjqov).
f. f.

trita 450.

febriens equus 183. febris III. 3442. 59. 385. f. interior 35.

cum

lotio cocta 250.

in

modum

fabae 408.

febres interaneae 389. fecla 252. 338. 339. 340. 341.

fellis
felliti

cf. ind. III. facies incerta 47. facere ad 8. 161. 165. 386 saep. facit passioni 162? facere c. inf. 147. 152. 363

abundantia 11.
oculi 11.

femora torosa ac numerosa 2. fenicuium (uccqcc&qov) [421.]

422.
feniculi semen 288. feniculi semina 21. fibula aenea 22. fibulas dare 415. ficarius Fatuus ficarius 31. frons ficulnea 294.
ficus (ficus gen. sing. 131. acc.

saep.

faecaceus (muccus) 59.

faenum
,

6. 34. 43. 100.

101. 152.
24.

flos faeni 219.

faenum Graecum
84. 85. 96. 113.

(xfilig)

262 saep.

sucus faeni Graeci 17. 42. equus a faeno malo laesus XXI. 291. faex faex lotii veteris 353. faex olei 353. faeces vini 362.
falangio w.^phalangio. famicalis v. scalpellum. famix 237.
far v.

plur. 111. 227. 229. fici 202. 382. fico 242) 111. 229. 382. f. Afra <194>. 201. 203 (trad.
feclae).
f.

fici(?)

sicca 131. 227. radix 202. astulae de fico putres 242. caricae siccae id est ficus 111.

cantabrum.

filix
filicis radix 194. 201. fimus bubulus 469. f. caballinus 469.

farcimina
perunctio ad farcimina 448. farciminosus ind. cap. XXXV.
farcire 448.

farina

v.

ervum, hordeum, se-

men, triticum. fascia 168. fasceis 43. fasciare 123. fasciculus v. anchusa, apium, coliculi, hyssopus, ruta. fasciola 211. faselus 24. 452. Fatuus ficarius 31.

findere in multas partes 52. fistella 305. fistula h. e. tuberis genus 239. 448. fistulam ponere 211. flatus calidi 33. flemina XI. 200. 202. 203. flemina in geniculo 197. flemina recentia 194. floccus tomenti 311.


flos

215

(neutr. 219. 239. 260) v. aes, aphronitrum, calx, fae-

num, garum, hyssopus,liquamen, nitrum, ailigo, spuma.

fluentibus venis 43. 310. focilare 442.

gallina 138. adipes gallinae 49. gallus 123. 204. 205. gamba XIIII. 219. 329.

de gambis sanguinare 347.

garum 213 (a^ovyyiov H).

(folii

contra focum 85. folium 367. 369. 373. 390

nardi?). 463.
f.

nardinum 114.

gari flos 428. generositas equorum 163. generosus (equus) 302. genestae sucus 304.

fomentare 266. 315. 433. fomentatio 337.

fomentum
f.

30. 57. 448.

gengivae 69. gentiana (yevzLccvrj) 5. 35. 41. 84. 299. 327. 454 saep.

de aceto et sale et furfuribus de tritico 363.

genu
g. teres parvumque 2. tumor in genubus 263.

formicarum terra 283.

fovere 30. 44. 54 saep. fracescere 211. fracidus 204.
fricare 120.

frigdor 141. frigere 20. 113 saep. ad frigus 30. 297. fuligo 199. f. ex aeno 170. f. de coquina 457. fumigare 151. 205.
'

suffusiones et vesicae in genibus 491. iuxta genua sanguinare 347. glabrum corpus 176. glandulae ind. cap. 56. 59.
61. 70.

glaucium 371. ad glaucomata 428.

globulos facies 392. yXoibv tcuiSmov 347. 348. glus taurina 85. 430. glutis unciae tres 492

fundus oenophori vitrei 468. fungus caninus 443.

furfur

ex

furfurem ex auribus reddit204.

furfures (tzixvqoc) 255. 442. f. calidi 237. f. triticei, de tritico 363.

Veg. glutinatoria 84. glutinosa (potio) 368. 463. glycyrrhiza 367. 450. 454. gramen 204. 211. g. quod in terra nascitur 27
(ccyQC06ZLg).

furnatus castaneae furnatae 29. furnus 18. 52 saep.

fustis 348.

graphio perscribito 129. gravedo capitis 82. gutta Hammoniaca 94. 323. gypsare 18.
habiles ad obsequia 3. haec (fem. plur.) ind. cap.

galbanum

68. 97. (%ccl^dvr\) 194. 198. 257 et passim.

gallae 228 (wqiiidsq).

g.
.

Syriacae 164. tritae 199.

Hammoniacum

68. 198. 322. 367. 409. 419. 446. 447. 491.

sal.

lE galiica
solum veteris gallicae 440.

cf. cummi, gutta, harena calida 268.

216
hyoscyamus 204.
hyssopus (v66oonog) 42 et passim.
h. Creticus 382. h. siccus 373.
14. 37. 41.

harundo 204. 362. de haustu hirudinis ind. cap. XXXIII. hedera hederae semen 253. folia de hedera 435.
hederae folia 99. 264. heliotropium 107.
helleborus niger 314.

hyssopi fasciculus 81. 367. hyssopi fascis 78. 80. 191. flos hyssopi 209.
ilia 162. 205. 208.
ilia tensa 38. iliorum tractus graves 33.

Heraclea herba 399. herba Iovis 112. herbae virides 34.

herbacium 375.

in in se agitas 241. in se conteris 23.in se teris 374. in se permisces 45. inambulare 137. incantare 278. incertus incerta facies 47. incerti pedes 12. 50. incessus non rectus 208. infirmitas 267. infirmitates (oculorum) 429. infriare 170. infriculare 467 (trad. infrigolato).

herbum

v.

ervum.

hibiscus 180. 261. 337. hiemalis (potio) 84. 370. 373. 378. 464. hiera botane 14. hircus 276.

hirudo de haustu hirudinis ind. cap.

XXXIII. hirundo
hirundinis nidus 236. 286.
h. pulli 286.

holus siccanum 128. homo masculus 276. hordeacius farina hordeacia 38. 51. 53. 56. 61. 169. 205 saep.

infundere faucibus vel in fauces

similia passim. inlibatus 163. 226.

hordeum (tiQL&rj, xQiftccfypassim.

h. novum 33. h. pinsitum 204. h. purum 30. h. quod nascitur in stabulo quasi spica nigra 355. h. tritum et cribratum 10. farina hordei 6. 261.

insania equi XXVIIII. 54. 404. instar magnitudinis nucis 288.

se insumere 242.

integer integrae castaneae 29 (opp. minutae).

corpus integrum 30.

hordeum integrum

69.

farina de hordeo 261. hordiantur 47. hordiatus XIX. 278.

intepescere 86. interaneus ad febres interaneas 389.

horminum
hormini semen35. 95. 187. 395. hosticinum v. osticinum. hydropicus 211. 215. hydrops XIII. 210. 211.

interaneorum vitia 394.

interiora 59. 204.

internodia 491 ex Veg.

intestina 118. 140. 210.
125.
129.

139.

217

intortus unguis 256. intra oculum mittes 433. intra oculum torqueas 467. 468. intra sextum annum 1. intrinsecus (dolere) 287. (laborare) 372. 396. omnibus intrinsecus vitiis prodest 388. introrsum 256. introsum 2. 266. intus si quid intus doluerit 36. invalidus 140. inula (innula) 48. 125. inunctio 437.
.

lamina candens 254, ignea279.

lana 55. 246. 305. 433. 1. mollissima 444. 1. sucida 256. 257. lanata pellis 50. 301. 404.

languor 32. lapis Solomoniacus 451. laridum pingue vetus 462. laser (Xcccccq, Xcccccqov) 77. 81. 214. 251. 263. 272. 320. 373. 408. 452.
1.

Cyrenaicum 200,c/". spongia.

1.

8ummum

91.
30.

[1.

Ponticum 390].

ad lassitudinem X.
lassus 278. latenter 211.

involvere 88. inurere 38. 44. 254. 256 saep.

herba Iovis 112.

iris

106.
16. 36.

iris lllyrica

97. 111

et
iris

passim.
pinsita 66. iris pista 94

later (^cccXov) pulvis lateris 398. latus latera inflexa 2. in latere iacere 33,

recum-

(trad. tripiste).

ischias 386 (trad. schiadamjpro ischiada, c/*.lepida_pro lepis). ischuria 152. iuba 44. i. densa et profusa 2. i. et cervix rigida 210. iuncus 373. iunci radices 366. iunci semen 100.

bere 34. laureus folia laurea 205. laurinus v. oleum. laurus baca, bacaelauri 5. 8. 35. 36. 44. 46. 50. 112 etpassim.

bacae lauri purgatae 407.

laxare venas 408. si coronam laxaverit (luxaverit?) 256. lens pinsata et a valvulis separata 108. lenticula 113. 356. lentiscus 208 (cpccnfig interpres). 390. folia lentisci 306. lentor malagmatis 279. adlentos carbones 335. 384. 386. lepida 177. lepida Cypria 322. lepis 424. lepidos Cypriae 426.

iunipirus niger (lvopog psXccg) 320.

labra
1.

1.

gravia 267.

laxiora 33. prava et dissoluta 409. lac 38. 205. 452. 1. asininum 38. 379. 1. caprinum 37. 39. 51. 184. 191. 271. 302. 374. lactans 204. lactucae semen 406. lamella cassiterina 135.
1.
1.

lethargusequusXXVII.363.365.

218
lethe

lutum de via

lethen daemonis sui accipiet

397. levigare 193. 194.
Xifiuvcoxov 268.

id est ex lotio cuiuslibet equi factum 155. ad luxum 261. Lycium 57. 181. 182. 195.

Lycium aridum 449

fici aridi).

(trad.

de

licio

suspendes 134.

limniadis genet. 383. limpidus (muccus) 59. lingua incisa 66. 1. passione ipsa moritur 409.

macerare 54. 60. 200. 448. ad maciem II. 28. 32. macilentus equus 24. 36. 363.
madefiat 44.

linum tartarale 260.

lini

semen

35. 84. 85. 96 saep.

sufficit 293.

linisemen frictum87.90. 392.

lini

quod

250. 305. 448. linteola minuta 57. lipara 55. 181. 238. 333. 354. compositio ljparae 247. lippitudo 417. 426. 427. liquamen (yccqov) 9. 455.
9. 200. 202. 213.
1.

linteolum

madescere 30. magis m. acriores 146. m. sanus 154. magnes (magneta?) 451.

malabathrum

malagma

369. 376. praef. p. 25) 194. 233. 279. 318. 326. 448. compositio malagmae 320. 446. 447.
(cf.

1.

bonum 98. primum 13

3,6).

malagma ad combusturam
(cf.

Ed. Diocl.

319.

m.ad nervorum dolorem

11.
flos

321.

1.

summum

liquaminis

467.

m. cruda 256. m. causticum 493.

Slcc

lixiva 110. 119. 452. lixivum (6xu-Atr\) 56. 304. 364. 138. 1. tepidum 124.

fidsXXiov

malagma

269.

malagmatis modo 194. malaxare 70.

malis morous, eius genera 204. mallo caepe 168.

lomentum
faba fresa id est lomentum
72.

lotium 15. 250. 448. 1. calidum 56.

1.
1.

equi 155.

malva ((iccXcc%r]) 152. m. contusa 285. m. erratica 266. malvae erraticae flos
(ficclccxrjg ccyqiccg

294. 348. lotii veteris faex 353. lumbi XIII. 30. 216. 221. 294. 332. 1. lati et subsidentes 2. cursus lunae ind. cap. XXVIIII.

humanum

siccus ^7]Q&g av-

&og) 132.

malum
mali corium 228. mali cortex 319.

malum granatum (<W)

211.

57.

lupinus
28.

(ftsQiiog)

lupini cocti sed satis dulces lupini combusti 167. pilus lupinus 134.

mali granati cortex

195.

69. 134.

malum
35.

terrae

(xccpccCurjXov)

219
terrestre ((ifjlov dQCcyoQOv) 52. manducare 28. 137. 470.

malnm

(iccv-

mango manna

9.

23.

80.

252.

409.

415.

?>.

m. Siculum 111. m. summum 439. m. thyminum 437. melicratum 152. 156. melilotum 26. 41. 78. 367. 373.
464. 463. melotis 448.

crocum

et tus.

manuplenam

marina marmoratus (equus) 278. loco marmorato 270. marrubium (itQcc6iov) 16.
191. 235. 288. 366.

trad. 231. testudo 21.

membra mensum
menta
79.

deficiunt X.
gen. pl.
1.

(r)dvo6[iov) 40. 329. 330.

331.
cf.

nepeta.

herba marrubium

quod Graeci

(itQcc6iov appellant) 93.

(mentastrum? 390.) herba Mercurialis 184..

mercurius 169. 180.
135. 390. micat auriculis 404. minuta 261. minutatim 261. minute terere 50. m. scarifanda 257. misy 322. 324. 342. 343.

m. masculum 78. m. masculum aridum 209. m. pinsitum 212.

meum

merda leporina

m. Ponticum 341.
marrubii sucus 111. 199. masticato 435 (trad. massucato).

maturare 57. maturescere 64.

maxilla 56. 69. 208. 270.
146. 204. 210. meconium 23. 329.

meatus

mittere naribus, faucibus vel in nares, fauces sim. passim. mixturatus

Medica 204. medietas dentium

ova bene mixturata

1.

71.

medii dentes superiores 1. medulla m. cervina 84. 85. 166. 247. 257. 273 saep. m. de pedibus berbecinis
[421.] 422.

mobilitas caudaeind. cap. XXII. in modum cataplasmae 448, ovi 151. molares dentes 1. mollissimis carbonibus 323. cf. 414. molliter cubet30. m.stabuletur
363. mollities 241.

meiare VIII. XXIIII. 140 seq.

146. 152154. 308.

ad

colla

mularum

mel passim. m. acapnon [421]. 422. 437. m. acre? 289 cf. adn. m. Atticum 111. 114. 383. m. m. m. m. m.
393. 416 saep. bonum 346. clarum? 289.

morbus
ad omnem morbum I. m. articularis 10. 16. 23. m. elephantinus 17. m. regius 11. mordicus 260. 408. mores equi 3. mori radix 107 ((i6qov qicc). 205 (6vv.aiilvov qcc).

cf.

adn.

despumatum 80 (cf. 288). Hyblaeum 440. optimum 78. 283. 412.

220
morsus muris aranei ind. cap.
nasturcii

semen

119.

XX.
mortarium 17. 72. 215. 242. 450. m. marmoreum 85. muccus 59. 193.
138. 196. 241. 242. 243. 244. 276. mulier 276. mulomedicus X. 26. 72. 99. 110. 153.
50.

<n. Alexandrinum^ 203.

natura qua meiat 153.

naturalia loca 152. 162. non 164. ne nepeta 179.

mula

nepeta montana (r)dvo6(iov

ayqvov) 26. nervi nervorum contractio 246.

peritissimi huiusce artis lomedici 363.

fisli).

mu-

mulsa 14 (oivopeU). 94 (vdoo118.

208. 410.
cf.

nervorum crassatio 262. nervorum dolor 198. 321. nervorum ischiada patiuntur
386.

aqua.

mulsum

nervi articulorum 261. nervi crassi 252. 258.

n. crassiores 257.

muria (ccXfirj) 118. murra 5 et passim. m. troglitis 23. 35.

97
et

78. 81.

passim.
279.

trahunt 271. nidus hirundinis 236. 286. nigredo in medietate denn. qui retro

m. secundaria 491 ex Veg.

tium

1.

mus araneus ind. cap. XX.

musca viva
280. 281. 283. 285. 162.
2.

nisi ut 386. nitrum 7. 23. 44.

n.

46. 131. 308 et passim.

50. 54.

musculi extantes

folium nardinum 114. collyrium

Alexandrinum 19. 91. nitri flos 338. 341. nitri spuma 443.

nardinum 423.

nardum

16. 49. 390. 403.

nocere c. acc. 302. nostratia pondera 277.

nucleus (6tq6lXol) 24. 87. 90.
191. 367. 385. 392.

folium nardi 390(?). 393. spica nardi v. spica.

nardum Syriacum393
ticum B).
nares
n.
2.

(Syria-

nuclei levigati 205. nuclei pinei 303. nucleus viridis 78.

apertae

n. arrectae 205.

numerosus femora numerosa

pectus

2. 2.

n. siccae 372. 396.

numerosum

narium cartilago 63. umores narium 59.

naribus mittere 9, infundere 11 saep. per nares dare 6. naribus reddit umida 204.

nux
in

modum

nucis 392.

nux Abellana 23. 288. 303. n. Abellana minor 77. nux amara 40. 67. 205.
nuces pineae id est nuclei
levigati 205.

nasturcium
200. 392.

(nccQd(X(iov) 81. 194.

n. tritum 405.

221
obdormiet 397.
obduraverint 17. obdurescat 196. obroboratio 137. ad obsequia habiles 3. obtinebitur 208. oculare o. ad albores sive ad glauo.

offula 296.

oleum passim (saepe cum vino coniungitur, quod Graece esl

olvilcuov).
o.

bonum

37. 220. 274. 377.

o.

o. o.
o.

calidum 360. cedrinum 269. 314. cibarium 258. 269.

o.

comata 428. ad album 414. 419. 420. authenticum faciens ad

magnam lippitudinem426.
o. o.
o.

269. 314. 40. 269. 336. 355. 453. o. Hispanum 316.

0.

commune

Cyprinum

320.

ad cicatrices 413. 421. ad omnem dolorem 427.

epiphorae 416.

o.
o.

irinum aut laurinum 297. laurinum 50. 208.273.297.

o.

ad oculorum infirmitates
429.

o.

ad lippitudinem 417. 426.

427.

o.
o.

ad percussum 410. 418. ad recentem percussum

384. 386. 447. 453. lentiscinum 384. 386. o. myrtinum 336. o. purum 320. o. rosacium 48. 76. 89. 208. 374. 388 saep.
o.

o.
o.

rutatum

26.

422. oculus

o.
o.

simplex 62. 386. styracinum 273.

curae oculorum omnes ind.

cap.

summum

82. 380.

XXX.

o.

ad percussum oculum 439. adsuffusionem oculorum442. ad vulnus oculi 441.

si

vetus 40. 49. 55. 208. 409. olei faex 353.

si

si

canceraverit 434. oculum vexaverit 433. subito intumuerit 445.

o.

olla 111. 384. olla nova 111. o. vitrea 18.

equus

opisthotonus ind. cap.

XXII.

oculi albi 47.

o. arrecti

140. 183. 267. 270. 271. 272. opium 81. 97. 114. 246. 303. 382. 438.

et

splendidi 404.

opobalsamum 490 ex Veg.

opopanax
35. 111. 114. 144. 230 et passim. o. Afra 341. 07z6g KvqiqvcciHos 268. orbiculus 22.

o. arrectiores 206.
o. o. o. o. o. o.
o. o.

118.

coloratus 208.
incerti et micantes 291.

ingravescunt 448. lacrimantes 294.

unus minor
nigri 2.

fit

409.
11.

orcus 278 in praecantatione. ore dissipatos 286.

orthocyllus 266.

sulphurei aut felliti tumidiores 33.

orthopnoea 205.
oscitari 267.

oenophorus vitreus 468. oesypum 336?

offa 31. 98. 189 saep.

ossa canina 31.

ossilago 262. 491 (ex Veg.).

222
osticinum 310.
ostocopus 34. 190. ostreorum testae 174.
otiosus equus 302. ovum 30 et passim.

passum
p.

35. 36. 45. 71. 72. 76.

84. 85 et passim.

Creticum 207. 209.

pastillum 78. 295.

pastilli 53. 71. 75. 76. 78 saep. compositio pastilli simplicis

ovum crudum

32.

ova gallinacea 332. 433. albamenta ovorum 411.

albor ovi 241. album ovi 204. 205. album de ovis 44. 242. 332.
ovis 276. oxymeli 389.

sed

summi

401.
94.

pastilli

ad tussem

pataginare 335. pavo (an capo?) 123. pecora domestica, domita pedes XV. 226. 260.
contusio

1.

pedum

227.

ozaena

(scribi solet ozina)

XVI.

232. 248. 250. 260. 456. 457.

pedes incerti p. pandi 266.

12.

ozaenae liquidae 251. ozaenosa loca 260.

paleae 27. 363. 442. p. minutae (&%vqu Isnxd) 27. palmulae (cpovviv.sg) 370. 372.
396.

p. subtriti 254. 264.

pedum tumor

234.

peduculus 118. 122. peduculi humani 122.

pellicula 246. 406. p. de ventre pulli 290.
pellis 26.
p. lanata 50.
lita).

palumba

123.

404

(trad. in-

palumbinus v. stercus. panacea herba 400.

panacis radix 21. 78. 103. 109. 111. 116. 128 et passim.

p.

tensa et rigida 267.

468.

peniculum in fuste ligato 348.

penna 467.

pandus
pedes pandi 266.
panjs cibarius 260. panis mundi pars mollis 188.

p. cauterii 448.
cf. pinna. percolare 49. percussus

pannus 194. 199. 213. 232. 248.

259. 328.

ad percussum

(scil.

oculum)

410. 418. 436. 439.

pannus combustus 443. cum detramine pannorum

199.

ad recentem percussum 439. vena percussa ind. cap.

XXIIII.

310.

panni minuti 180. 181. 182. panni molles carpti 256.

papaveris semen 406.

de percussu phalangionis vel viperae ind. cap. XX.

perfrictio 58. 59. si perfrixerit 401. perluatur 359.

VIIII. paralyticus wd. cap. 409. parcius demittito 182.

parietaria herba 75. 76. 83. 85. 89 {cf. adn. ad 75). parotides 57. 61. 64. 68. passio 210. 268. 287. 363 saep.

XX

herba personacia 455.

pertundito iuba 44.
pestiferi

armum
21.

summa

perversus ambulabit 50.

morbi

223
pestilentia 22.

pisatam 101. 103.

iris

petroselinum 301 saep.

p.
p. p.

187.

245.

288.

pista 94.

aridum 390.

Macedonicum 94.341.370.
376. 406.

pinus cortex pini 165. 173. piper 36. 90. 94. 95. 207 passim.
piperis grana saep.

et

pinsitum 211.
6.

72. 268. 327. 23.

peucedanum
283.

451.

phalangio ind. cap.

XX.

282.

p. p.

album
passim.

16.

35.

51

et

philocalus 2. 183. 188. physeter 468. pbysicum 110. 138. pigmentarii 211.
pila

p.
p.

longum 295. 390. 421. 482. nigrum 35. 288. 383. 390.

391. 438. tritum 268. 373. piscina 43. 258.

saponis Campani pilae 457. pilula pilulae in modum ovi 151. cf. cupressus. pilum 29. 201. p. marmoreum 52. 71. 89.
pilus

pistrinum

vermes de pistrino 206.

pix 350. 362. 492. pix Brittia 323. pix dura 320. 323. pix liquida(3rtWa vyqd^ vygoniOGov) 10. 46. 218. 225. 234. 245 et passim. ex placido concitati 3.

contra pilum fricare 362.

pilus lupinus 134. de pilo totius corporis ind. cap. VIIII. ad pilos recitandos 173. si vulneribus pili nati fuerint

plaga 310.
pletura 24. 190.
p. capitis 58.

plumulae

18.

313.
si

velis

album pilum

nigre-

scere 175.
si

polenta (alcpitu) 171.221223. pollis v. ervum, triticum, tus. ex polyphilis (?) 414.

equo album pilum facere

pompholyx

420.

volueris 178. ut pili crescant 166.

pinea (atQo^iXog) 98. pineus v. nucleus, nux. pinguedo 24. 302. pinna 440. cf. penna.
pinsere, pinsare, pisare pinsito 437 ex Col. pinsitum 204. 211.

pondera Attica 277. pondus capitis 62. pontoclita? 423 (fortasse portulaca).

poplites 255.

populi albae (trad. albi) folia

99.

porcelliones (dvfcnoi) 49. porcinus v. acro, adeps, axungia,

stercus.

pinsitam 66.
pinsas 262. 357. 362. pinsata 108 ex Col. pinsatum 212.

porcinum veretrum 237.

porclaca porrus
porri
v.

portulaca.

cum

capitibus 462.


304.

224
prodest
c.

porros dabis 388. porros decoques 76. 154. porri sucus 13. 43. 108. porrus sectivus 317. 371. porrus virgo 374. portulaca 40. porclaca 371. 374.
(423?).

inf.

146.

151. 303.

304 saep.
p. si 97. 211. p. ut 146. 215. proiectae aures 47. propolis 23. 323. 343. 409. protelat epist.

posca (pusca

199. 219) 6|vkqcctov, cpovcyux. 30. 185. 199. 266. 281. 363. 402. 456. 457. posca frigida 157. 219.
p. aestiva 466.

prout 115. 218. 297. 390. psilothrum 248.

ptisana
v.

puleium
p.

tisana. 30. 149. 185.

acapnum

288

(yXr\%(ov

potio
371. 373.
374.

Had-ctQog). pullus 88. 138.

p. aestivalis 395.
p. aptissima p.
p.

209 congrua 211.

decocta 14. duplex 291.
370.

(cf.

192).

pellicula de ventre pulli 290. 171. pulmones 69. p. rumpuntur 402. 403. pulmunculus VIIII. 182.

pulmo

p.

puls
373.
378.
in modum pultis 224. pulvis, pulveres passim. pulvis to diapente 449. pulvis lateris 398. p. quadrigarius 17. 190. 369. 390. 464. 465. pupula 468. purgare caput, aures similia passim, cf. 48. 49. 54. 91.

p. glutinosa 368.
p. hiemalis

464.
p.

hiemalis simplex 378.

p. incomparabilis 32.
p. quadrigaria 367. p. refrigeratoria

380.

p. salutaris 37 (cf. 62). p. simplex 42. 378. p. vernalis 454.

purificare 31.

potiones ad varia mala passim. potionare vel potionem dare passim. VIIII. praecantatio ind. cap. praesens remedium 311.

purulenta 205. 209. 403.

pyrethrum 282. in pyxide vitrea 426.

quadrigarius t?. potio, pulvis. synchrisma quadrigarum 453.

praesepium
TtQccaiov

30. 404.

quod

Graeci

appel93.

lant, Latini marrubium pressa manu 30. 212.

quam multum
quamdiu

c.

prodest quam si 30. coni. passim.

pridie

ante pridie 19. 94. a pridie 387.

quaternarii magnitudo 256. querci cortex 174.

pro diligentia et amore equo-

rum
proba

152. 292.

rabidus equus 407. de rabie ind. cap. XXVIIII. radicina 27. 91. 314.

225
quam pastores consiliginem vocant 22. radix (QacpctvCs) 104. 145. ad ragadia in nervis 252.
radicula

rhododaphne 141. 194. 197. 341. rhododaphnes folia 361. rhododaphnes sucus 175.
rigare 30. rigidus aures rigidae 267. cauda rigida 294. cervix rigida 210. 294. pellis rigida 267. roborandae 226. roboratus 278.

ad ragadia (trad. ragadios) de pedibus tollenda (trad.

tollendos) 457.

rana 356. rana rubeta 362.

in rapo equi 236. rasura eboris (itQfcficc iXtcpdvxivov) 5. 366. recipit potio 32. 363. refrigeratoria v. potio.

roboreus axes roborei 30. ad robur ind. cap.

34.

XXIII.

relaxare

venae ferro relaxatae

remedium certissimum,
tare 96. 109 et saep. r. incredibile 129.

salu-

remedia vehementiora 359.

remittere igne 255. renes XIIII. 65. 162. 216. 217.
220. 224. 384. 386. renibus dissolutus 216.

294. 297. 300. 405. roboris passio 183. ros marinum 102. 105. 153. 306. ros Syriacum 35. 308. 313. rosa 40. 60. 389. rosa sicca 463. rosacium 67. 337. 376.
v.

oleum.

renes percussi 78. a renibus subsidunt 267.

rosatum 371. rostrum labrorum 1. rubeus (muccus) 59.

rubrica 199. 329. 331.
r. Afra 330. rugae in labris

reponere 44.
resina 61. 64. 273. 275 saep. r. aeronalis 252. 409. r. asclosa 384. 386. r. Bruttia 453. r. Colophonia 343. 391. r. dura 51. 224. 322. 323. r. fricta 318. 453. r. frixa 243. 320. 384. 386. 442. 449. r. pityina 384. 453. r. scabialis 323. r. terebinthina 68. 97. 194.
268. 269 et passim. resolvere 71. 89. 91. 92. 350. 386. restertit 204. reticulatim urere 258. cf. craticulatim.
Ihm, Pelagonius.

1.

rursum 260. 448.

rursus 260. 269. 370. ruta (nriyavov) 40. 106. 271. 288. 382. 429. rutae fasciculus 41. 42. 49. rutae folia mollia 101. rutae manipulus 50. 231. rutae semen 367. ruta silvatica 26, eius semea
130. 161. 341.

rutae silvestris radices 14. ruta viridis 67. 96. 378. rutae viridis fasciculus 372.
396.

rutatus

v.

oleum.
269. 461.

sabanum

herba Sabina8. 81. 337. 367. 432.

15

sagum

226
satureia 313. saxifraga 367. 454. scabialis vide resina. scabiaverit 347. scabies XXVI. 347. 357. 359. 360. 362. 455. scabies clausa 334. scalpellum 256. s. famicale 266. scarifare 256. 257. 409. schoenu anthos 114. 367. 383. 441. 454. schoenus 187. 390. 391. 395. 402. 463.
scilla

sagitta percute 211. 269. 289. sal 119. 194. 207. 308. 490. salis grana 237. sales 151. 217. 268. 269. 363. sales minuti 256. sal Alexandrinus 200. 146. 313. s. Hammoniacus 339. 340. 413. 416. 436. s. Hispauus 424.
s.

Ponticus?
frixus 171.

v.

sil.

s.
s.

s.

fuscus 410. sordidus 218. 225. 234.

s. tritus 387. 388. saliva ieiuna 437. salivae defluunt 69. salivare 21. sambuci folia 397. 8ampsuchum 454. sandaraca 92. 436.

scillae vastiores partes 91. scilla alba 204.

xijs ovxco ncdovfisvrjg fioxdvrjs) 14. scordiscus 168. scordium 257. 369.

scopa legi&ipovviddos

sandonicnm

v.

santonicum.

semen equi
sentire

3.
6.
,

sanguinare 34. 140. 347. sanguis (cf. urina) s. bubulus 268.

s.

seminis farina (nCxvQa)

cauterium 448 dituram 387.

con-

catuli 205.

s.

marinae testudinis 21. s. nimius XXILIl. 302. 310. sanguinem cacare, emittere, meiare, vomere XXIIH. sanguinem reicere 304. s. supprimere 65.
s. s.

sepia os sepiae 416. 421. 424. sepiae os combustum 436. 443. sepiae marinae os 419. sepiae testa 437. testae sepiarum 414.

s.

demittere 43. emittere 58. 257. 389. mittere vel detrahere de articulis, de pedibus, de
cervice similia passim.

serpyllum

14.

serta sive sertula Campana 367. seta verrina 134.

sevum s. bubulum
s. s.

314.

sanguisdematricetollatur24.
sanies 205.

caprinum 175. 360. 452. hircinum 72. 84. 85. 460.

463.

santonicum sapa 205. sapo 241.

16.
s.

saponis Campani pilae 457.

taurinum 84. 463. siccare s. suffnsiones vesicasque 491

ex Veg.
sil sil

sarmenta 166.
sartago 362. ad satietatem 28.

Gallicum (6s6eXl

TaXXi-

227
%6v)
pres).
sili

16

(ayccQixov inter187. 213. 301. 395.

sp.

nigra 355.

Pontici?

369

(aXatog

JIovxi-Aov interpres). siliginis flos 330. 430.

vel Indica 390. spinae albae sucus 427. spina equi 30. 172. spina duplex laudatur 2.
sp. Syriaca

silphium 338. silvaticus v. cucumis, ruta, uva. simula (GeptdaXig) 44. 188. 329.
331. 332.
sin aliter 260.

224. 334. 450. XIII. splenicus 210. spleniticus 212.

spissus 59.
85.

ad splenem

sinapi sive sinapis 62. 118 (trad. sinopidem). 200. 229. 251. 257. 408. sinapis semen 194. sinapis agrestis semen 437. sinapi Alexandrinum 194. 200(?). 203. 252.

spodii compositio 344. spongia 63. 195. 199. 263. 433.

sp. Afra 60. spongiae calidae 152. 212. spongia frigida 65.
sp. mollis nitro et cerata 54.

aqua ma-

sinopis 15. 237 (cf. 118). sisymbrium 222.

sol

spongiae ex lasere Cyrenaico maceratae 200. spongiaacetomadefacta 445.

spois in aurem 278. spuma 306. 404. spuma argenti (XL&doyvQog)
247. 318. 322. 345. 346. 446. flos spumae 343. spuma nitri 443. 326.

ad solem 455. contra solem 52.

in sole 347. 348. 349. sine sole 354. sole calido 48. 354. 355. in sole calido 297. sole nimio 270. sole tepido 301. solidare (ungulas , articulos, lumbos) 216. 226. 235. 257. Solomoniacus lapis 451. solum veteris gallicae 440. solves ad calorem 450. solve in vino 469. soporare 13. 397. spado 276.

333.

8pumosus (muccus)
stabulari
saep.
13.

59. 34.

30.

363

stabulum
in

24. 30. 226. 363. stabulo hordeum quod nascitur 355.

stercus 268.
st. st. st.

asininum 231.

spasmus 60. 96. spathomele 448.

speclaria cocta 248. spica sp. alii 162. sp. Celtica 373. 454. 463. sp. Indica 23. 327. 390. sp. nardi Indica 365. 367. sp. nardi 94. 95. 114. 208 et

st.

bubulum 15. 234. caninum 146. 240. columbinuml31. 252.342.

429. corcodili 416419. st. equi 182. 256. 310. st. equinum 171. st. gallinaceum 137. 138. st. humanum 120.
st. st.
st.

passim.

st.

ipsius iumenti 43. ovillum 362. palumbinum 132.

15*


st.
st.

228

mel,

porcinum 455.

sulphurei oculi 11.

suillum 159. 353. sternutat 210. naribus stertit 140. storax v. styrax. straminibus stabula consternantur 363.
stranguria 139. 140. 142. 152.

summus

v. liquamen, oleum, vinum. 279. suppuratio suspensus 11. 287. 290.

ad

suspiriosi (equi) 59. 205. suspirium XII. 205209

stremma, quam

sic

intellegi-

mus 256. strigilibus aut testis exasperato

corpus equi 362.
se strinxerit (calefactio) 384. strobilus viridis 209.

saep. suspiria leviora 34. herba symphoniaca 97.

synanche 97. synchrisma 44 218. 225. s. quadrigarum 453.

tactus auriculae 34.
tali suilli 136.

minuti virides 367. ind. cap. VII. 28. 130. 151. 183. ad strumam 68. <strychnus> 119. stypticum 200! 256.
strobili

strophus

talparum terra 283. tantum quantum duplum

73.

fuerit

styracinus v. oleum. styrax(storax299. 369)297. 299. 303. 323. 329. 341. 343. 369. styrax rubea 97. subinde 30. 386.

tartaralis lino tartarali 260.

taurina cortex vetustae taurinae 437. taurus 276. temperare vino simil. 58. 65 saep.
terra
t.

subsiccare 24. 89. snbsidere 140. 267. lumbi subsidentes 2. substrictus venter 2. subtilissimus homo 1.
subtiliter urito 310.

t. t.

formicarum talparum
viva 189.

283.

subtriti pedes 254. 264. ex nimio sudore complutum 78.

ad tertias coquere vel decoquere 11- 96. 244. 452 saep. tertio uteris 179. tertio ad

suffimentis suffis 92. sufflato in oculos 442. suffrago misera aut tumida 259. suffragines 226. 265. suffundes 256. suffusio oculorum 442. s. in rapo equi 236. suffusiones vesicasque siccare in genibus 491 ex Veg.

diem 467. tessellatus 270. testa candens 254.

v. ostreum, sepia. testes ind. cap. XXXIII. t. pares et exigui laudantur

in equo
t.

2.

laxiores 33. testudo 166.

testudo marina 21.

sulphur 31. passim.

s.

32.

172.

205

et

thymiama
thyminus

151.
v.

mel.

vivum
255

46.

102.

109. 204.

thymus
herba thymus 284.

et saepius.


thymi capitella 459. thymus silvestris 214.

229
farina triticea 38. 53. 60. 205
saep. furfures triticei 363.
pollis triticea 44. 64. 401.

tibia 491 ex Veg. tisana 34. 379. 396. 466. tisana de hoideo 152. tisanae sucus 192. 370. 372.

triticum 24. 452.

t.

aqua maceratum 294

torrefactum 25.

396.

t.

coquis tisanam cum catulo brevi 17. tisana infusa 85.

tithymallus 312. 314. to diapente 5. 449.
floccus tomenti 311. tormenta (ventris) 139. 287.

tritici

farina 21. 185. furfures de tritico 363. tritici pollis 442.

8.

trixago (xccficcidQvg)
341. 370. 390.

14. 35.

torosa femora
torrefacis 220.

2.

troglitis v. murra. tubera 448. tubercula 57. 196. 257. 448. tumentia loca 263. 316.

ad torsionem 278. ad tortiones 458.

tortionantibus 287. tortionatur 469. tortionatus 129. 278. toto dat. 65.

tumor tumor articulorum 234.

t. t.

pedum
in

234.

testium ind. cap.

XXXIII.

t.

genubus 263.

tumoris fervor 219.

tracanthum

26. 35. 80. 84. 85.

94. 191. 375 et passim. t. infusum 205. 389.

ad tumores 337. ad omnem tumorem 316.

tundere 6
(tuderis
et

passim.

tracta 44. 332. tractus iliorum graves 33. transversa cauteria 296. transvorasse os 403.

pro tutuderis 261?).

turbiscus 327. tus 21. 44. 79. 80 et passim. tus masculum 35. 109. 111.

traumaticus

205
traumatica
381.

et

compositio
324.

manna turis 36.

mica
184

passim. 233.354. 367.

medicamiriis traumatici compositio 342.

turis 162.
43.

turis pollis
et

48.

63. 65.

traumaticum 61. 63. 256. tr. aromaticum 343. triduo 9. 464. triduum 374. per triduum 9 et passim. trifolium acutum (tQicpvXXiov
6v) 14.

passim.

tussientes 94, 96. 113. 382. 403. tussis (acc. tussem passim, tus-

sim 81. 460) ad tusses omnes VI.

tussis cotidiaoa 76. t. gravis 89. 91.
t. t.

95.

f tripiste 94
detur^.

(iris

pistae ut vi-

tripodaverit 196. tripodo exercetur equus 269. tripuxinum v. collyrium.

triticeus

recens 108.
sicca 96.

t.
t.

vetus 97. 108. 111.

viatoria 77. 460.

230
tussis
t.

quae de faucibus na-

scitur 87. 90.

quae de pulmonibus na-

veratrum nigrum 339. 340. verbex 276. v. berbecinus. veretrum 205.

scitur 78. 81. tympaniticus ind. cap. 210. 213.

XIII.

porcinum 237. submissum 157. vermes de vermibus ind.

v.

v.

vacca 276. valetudo vel causa morbi 11. ad omne genus valetudinis
327.

XXXIII.

cap.

vermes de pistrino 206. vermes si vulous fecerit 179.

vermiculi porcelliones qui appellantur 49. vermigeratus 278.
vernalis

valvulae 108. vas novum 208. v. rude ligneum aut plum-

beum
vena
v.

111.
est

potio vernalis 454.

de verrucis pecorum ind. cap.

quae in latere

sub

XXXIIII.
ad pectus versum 211.
vertebra 292. vesica 141. 146.

armum

34.

venae in utroque crure solvantur 43. venam ducens 225. venae cervicis laxandae sunt
408.

vesicaeingenibus491 ex Veg.
vessicula 193. vesticula 122.
veteri dbl. passim, vetere 245. vettonica 14. 16. 367. 370. 390. 454. herba vettonica 341. viatorius viatorium 461. viatorium certissimum 427.

venae fluentes 43. 310. venas solvere 43. 208. 217.

218.

venae ferro relaxatae 34. vena percussa ind. cap. XXIIII. 310 de venis(?) intellegere febrientem 34.
venter
ventris dolor 32. 115. 116. ventris fluxus 47. ventris tormenta 139. ventris tumor 212. venter crescit, increscit 210.

remedium viatorium
cf.

155.

tussis.
v.

vidella

bidella.

vinum passlm. v. Afrum 18. v. album 20.

v.

462.
81. 91. 99.

venter non facit 130.

v.

substrictus

2.

ventrem movere 137. 141. ventrem et testes fumigare

151.

428. 467. v. austerum 58. 212. v. calidum 107. v. candidum 101. 358. 381. 399. 408.
v. v.

Amineum

Chium

v.

Chium.

ventus

ventum
44.
si

in

armum

mittito
132.

cibarium 288. v. dulcissimum 411.

v. v.

ventum non reddiderit

Falernum 420. 426. nigrum 403.


v.

231

u.

optimum

13. 79.

v.
v.

Siculnm 459. sincerum sed cibarium288

u. u.

calidissimae 216. 269. quae calefaciant 271.

(ex Celso). v. sucidum 92. 93. 308. v. summum 268. v. tepidum 13. 128.
v.

thermanticae 246. 30. 356. (u. ranarum). unguis intortus 256. ungula 226. 231. 235 saep.

unctum

vetus 21

saep.

v.

vetus

ungulae nigrae et altae et concavae laudantur in equo

2.

album 20. vini faeces veterrimae 362. viola 343. 423. 447.
viperae percussus ind.cap. XX. virga molli armum caedito 44.
virgo porrus virgo 374.

ungulae contra ventrem tortae 266.

ad

viscum<263.>343. m*sfolia22? viscum Campanum 491 ex

Veg. viscipondera duo 49'2 ex Veg. vitis alba 10. vitium 204. 205. 267. 363 saep.
vituli marini adeps 359. ad ulcus omne 328.

detritas ungulas 235. 249. ad durandas ungulas 253. solidandae ungulae 226. madescunt ungulae 30. ad ungulam confirmandam

324. in

unum contere 408. 452. in unum contunde 257. in unum contusa 112. in unum decoquis 360. 452. in unum misceto 44.
ind.

ulcus in dorso 312.

se volutare 33. 140. ad vomicas 111.

ulmus
arboris ulmi pars (iztsXsccg vXov) 110. ulmi folia 185. umbilicus 213. ab umbilico ad pectus versum 211. adiecta aqua frigida ad umbilicum 397.

vomere

XXIIIL

sanguinem
309.

cap.

urceolae auriculae 205. herba urceolaria 37. 112. 302. h. urceolaris 39.

urigo? 234. urina hominis 359.

u. sangainis est 302.

urinam
302.

sanguinem
4.

fecerit

ad umbras expulsandas de
bulo 451.

sta-

urinam facere
146. 267.
59.

139.

141.

umor
umores narium

umor

in poplitibus 256.

ad umores (tumores?) morbi

articularis 15.

unctio 297. 301. unctio ad armorum dolorem

45.

urere passim. craticulatim 196. reticulatim 258. subtiliter 310. usta cadunt 294. urticae radices 9.

usque cum
259. 269.

54.

57.

219.

224.

unctio capitis 67. unctiones ad febres 40. u. calidae 172. 245. 405.

usque dum exierit 352. uva lupina (6tQv%vog) 12.

232
uva passa
(atacpideg) 90. 207. 312 saep.
24.

87.

ad

vulnera

sordida

quae

uvae passae enucleatae 371. uva passa silvatica 313. uva silvatica 282. uva amomi? 393 (trad. hammoniaca). vulnus chironium 317. de vulneribus ind. cap. XXV. ad vulnera omnia 165. 314.
315.

pataginant 335. ad vulnera supplenda 333. ad vulnus oculi 441. ad vulsos ind. cap. VI. 74. 83.
84. 96. 109. 113.

glutinosa ad vulsos 463. ad vulsos de recenti 86.

xylocinnamum

390.

vulnera omni genere 199.

zingiber 245. 288. 367. 371. 463.

III.
Gfr. 277.

Conspectus ponderum et mensurarum.

libra
62. 106.
lib.

(compendio
vel
lib.)
8.

scribi
37.

solet

acetabulum 20.
a.

40

et

plenum

13.

passim.
olei libra 91.

as

pondo

assis 382.

modius
ultra

24.

congius 11. cornu ad cornua duo 20. cotula 214. 403. 404. c. Attica 204. 205. c. Corinthia 204.

modium

28.
25.

modius castrensis

obolus 204. 205. obolos Atticos 277 (cf. adn.). <ad^> obolos tres 205.
bl%r\ 268.

cyathus 11. 38. 39. 51. 68. 108. 206/277.

cyathos

pondus, pondo (compendio

scri-

quod ceperit 421.

cyathorum
43.

422. instar trium

denarius
perscrib. 32. 111. 178. 114. 382. compendio scrib. dragma 68. 204. 205. obolosAtticos sextarius dragmae est 277. hemina (compendio scribi solet

bitur p. vel p.) 87. 90. 231 saep. pondus denarii 32. p. unius denarii 111. aequo pondere similia 99 cet.

quadrantes 198.
scripulus (compendia occurrunt scrip., scripl. , rarius scrp.,
scpl. sim.)

hem.

vel.

hern^)

13.

39

et

passim.

dimidium 107. tertia pars scripuli 107. selibra (raro perscribitur, comscrip.

hemina
314.

dimidia

85.

106.

pendia sunt

selib. vel selb.)

hemina^raece XnQagtbrjtiiav
39.

passim. in cod. scribitur 5 semis (comp. s) 35. 36 saep.

233
semodius 24. semuncia 32.
in cod.
solet

picis liquidae 279.

exiguum
97.

faba

B B

compendio scribi

tantum quantum fabae magnitudo est 91. magnitudinis fabae 214. fabae magnitudinem 303.
(tivd(iov {isysfrog 268).

sem. vel senT velut 23. 81. 87. 351 saep.

semel s. 423. in cod. compendium Z est

351.

magnitudo,
ternarius.

cf.

faba, nux, qua-

sescuncia 21. sextans 265. 409.

sextarius compendio scribi solet
sext. vel sext. passim.
ss. I s

manus plena

231.

= s(extario) I s{emis)

459.
s.

ad

scrpl. VIII 423. sext. exprimito 154.

mensura mensura ovi 9. m. trium ovorum 9. aequa mensura olei 110. mensura sextarii 142.

modicum
saep.

c.

gen.

6.

86.

92.

ad sextarium non plenum

143.

modico

sale 308. similia saep.

(ccvccloycog) 204.

graece XCxqu est 35. 38. sextarius dragmae v. drag-

modus
ad
pro

modum
modo

ma. uncia passim; raro perscribitur, solent compendia esse unc, unc. ^-, -^- (in
cod.

cum
cf.

290. 466. aequo modo 346.

B ~\

nux, ovum. nux ad modum nucis 87. 89. magnitudo nucis Abellanae
23. 303.

aliquantulum 48.
aliquid mellis 13.

49.

119.

iuxta modum magnitudinis nucis Abellanae minoris

77.

caccabus sed plenus 41. calix plenus 13.

cocleare, coclearia 109. 111 saep. cocleare grande
8.
5.

ovum
in
8.

modum

ovi 151.

23.
5.

cf.

mensura.

pars

plenum

partem unam, partes duas

58. 253.

18.

coclearium plenum 38.

digitus

partes quattuor 91. aequis partibus 13.

mensura digitis duobus 211. ad altitudinem digiti 214. per longitudinem digitorum
quattuor 214.

paululum 118. pondus aequo pondere

99.

quod

tribus

digitis

sustu-

moderatis ponderibus 384. pari pondere 359.

similia saepius.

leris 205.

quaDtum

digiti minoris extremitas est 144.

portione aequa 21. prout opus fuerit 297.


quantum
satis est 128. qu. voles 113. qu. aestimaveris 37. similia saepius.

234

quantum
vel

quod

sufficit

quaternarii magnitudo 256.

sufficit

175. 264 saep. adipes sufBcientes 92. in vino sufficienti 6. talia saepius. sufficienter 385.

IV.
a)

Index Graecus.
aop&OQog ovqov 7taLdog ccop&OQOv 471*.
agppoc;
Q7}TLVr}g CCCpQOg

Nomina

propria.

"AipvQTog 496*. 'HfiSQLTOg 495 TlsXaywvLog 474. 481. 484. 486. 502. 503. 505. 507. 508. 511. $Xa>Qog 494.
b)

opv6Y}(ia

T0VTS6TLV 496*.

cctco-

Ees

dqppoVtrpo*' 486. cctplv&LOv 495.

notabiliores.

pSiMiov 493*. 496*.

cVta |3c?eHiou

stcl tf)g ayv,vXr}g

510*.

malagma

26.9

afodXr} 477*. avav&u 490. cc. Xsvnrj 490. ccxoovdoLOV 508. ccXsvqov 476.
a. kqC&lvov 480*.
CC.

BdiXXu 498*. Wfik BuBvXoovlu 494.

Ml
^roos

/%a
Tr}v

478*. 479*. 480*.

itQbg Bf)%u

nuXutdv 508.
Bordviqv 483*.

TCQbg TiavToiav Br)%u 477*.

6LTLV0V 509*.

BXd%vov
494.
495.

ccXor}

509*.
493*.

cc^oav iccxov 496*.

BoX6g 508. BoXBol MsyaQLKOL 480*.

Tcoos ^ov^oovff 474. 475. 508.

av&og

%aXv.LTSoog 506.

&\o<byyLov tiuXulov 503. &7io6{ir}%SLV 508. cc7iOTopQa)6SLg 490. CC710TQLTCQ60V 502.

u7toopv6r}ua 496*.
izQbg

Bovtvqov 481. 482*. Bqu%slu 508.

ya2,a<ih]v6s 472*. 474. yXr\%(ovog dsourj 508. yZotov 7taLdL-*6v 347. 348.

yXvupu XiovTog 484.

yovXa
VTroxarco rijs yoiUag 484. dauTvXCdLov 6lSt}qovv 484.
cTaxriUtoc; 503.

uq&qu y.s%uXu6uivu 509 *.

ccQ{iog 495.

&Q6SVL%0V 499*. aQTog 476.

CCQ%SVTSQOV %OLQSLOV 508. a6(5s6Tog 499*. aocpodrog 495. 498*. ic. 'lovdaUr] 493*. 494. 496*. 497*. 500*. 481. 483*. itQog av,r}6LV tql%cov

daopvLdsg 497*. 507. 8arpvoY.OY.xa 473*. 6\ z*cooa 508.

c?fg;axtoi> yuXud"T}vov

472*.

volqlSlov. $s6(il6lov 486.

cf.

dcrftriaccQ 508.

235
xd|a 495.
xo|jacnog xavortxo*'
7Cp6g

di7)&i6&y 488. 8ly.xu(ivov 495.

sy%sco

yio^uQlovs

496*

(efe

xdag M).

sy^s&sv 504. sXulov 490. sX. 'Iondviov 478*.

uuXov 473*. &. Kvtcqlvov 494. 496*. &. godivov 508. &. %v8ulov 486.
il.
7f(>6s
7zr^6g

KOItQOS $OSLU 501. X. LTtTtSLU l7]QU 485*. 7^965 KOQdvXoofiaxa 505. KOQLdvdQOV 67tSQ(lU 504.

xo^taetov

(is6xov 477*.

sXscpuvxiu6LV 507. fftfttyyag 504.

xpoxdftayfta 596*. Y.QOY.OV 480*. Kvdfiov [isys&os 268. Hvftivov 478*. 501.
x.

Vco^og ttdpa svcofiu 503. SQLCpov v,scpuXr] 508. SV6C0(ILU LTtTtOV 511. 476. 508. '</>rj|U,a ^sov to at/xa 474.
coa
v[lT}

^9 t07rtxdi' 473*.
,

%vvdQiov snxur\yjSQ0V 471*.

xwoj

KscpuXrj 482*.

^.aydvfff fav ?Xx97

rag Zaydvag 471*.

AaTra^ov
oxdvr]v zr)v Xsyo[tsvr]v Xdituftov 478*. ^.affao 506.
^tj^avoc;

^fO^fVra 479*.
6LXLVT] 476.

frefov

486.

&slov aitvQOV 486. 500*.

^fo^

507.

&Xd6Lia 485*.
^off cVcwlVos 494. iog 505.

Xl$uvov uXsvqov 495. 497*. 498*.

(idvvu Xl$uvov 494. Xipuvcoxos 269. XLv667tsQ(iov 480*. 508.
(idXuyfiu %uv6xl*6v 493*.

xaUcooov %olqslov 475. %uq8u(lco(iov 67t8Q(ia 504. ku6z6qlov 507. y,uzuv(icb6UL 508. 7tXuZS6LV V,UV(IU6L TtSVZS
. . .

(luvdawqdbv kulslv 510*.

(idvvu 509
ft.

*.

510*.

pU
/x.

XlQuvov 494. 480*.

!4rrt>idv 490.

xavOTtxdv 494. 495. 496*. 497*. 498*. (idXuy(iu %uv6zl%6v 493*.

xaijrTfeia

(liJKcov

497*.
495.

(ir]y.covos 6rtSQ(iu

6tQoyyvXu 510*.

fttov 487.
jitdpa svcofiu

?tcV<* 487. xrjodg 487. 495. 496*. 500*.

X.

503.

hu&uqos 494.
UTtO
-AL6XSQVT\q

(ioqov qlu 503. (ivsXos sXdcpsLos 494.

496*

HL6XSQVU SV vduXL
508.

v xdy## 488.
noXXr] slg 6(ioi6zr]Zu v.6XXr]s 475.

(ivnxfiQUs dvscpyoxus 471*. 7T(>6s ><SV()COJ/ 7t6vovs 498*. vr]6XLY.bv xb cbov 508. vtrpov 487. 506. 507. vo66lcc %sXl86vos 488.
ijvAoffTrdyytoi'

485*.

236
71Q0S 0l'dr)6lV 0Q%eC0V 501. olvos (ieXas naXaios 473*. olvos TtaXaios 477*. bXwq, 6Xv.aC 268. 6og 478*. 479*. 487. o\os Sql^iv 486. 506. of-v-HQatov 485*. 501.

Qev(ia ev xois noeCv 510*.

pf'ov HovxLY.ov 507.
prjrtVrj
p.
p\

487. 493*.

yaffrptxr] 495.

6nXr\ 485*.

KoXocpcovCa 495. 500*. dcpQOs 496*. Qo8o8dcpvr\ 486. 6Ldr\QLXLs 486. 503.
QrjxCvr^s
N

bnonavat, 496*. 502. dnbs KvQr\va'Cms 268.

0"HOpO 01>

OQZ*
tcqos oi'dr\6LV 6q%8<ov 501.

ovqov Ttatdbs aep&OQOV 471*.

dcp&aXfiov nd&os 490. naQacpvXav.r\v ev6co(iCas L71710V 490. TtCCTtVQOS 481. 6^t(i 7tLQas 477*. TtETtEQL XSVKOV 490. 7tEQdLY,L0V Xr\V SV TOtg ZOL%OLS 486. 7TOOg 7tEQL7tVev^0VL%0VS 508.
TtQos

dxdptfa TaXXL%d 480*. oxdpirW rtcpcd,ca 508. Gxdpjrtoov 503. Trfpt oxcoZrjHoov 503.

nav

6(ivQva 473*. 509*. 6nodLa 490. oracptff dy^Ca 487. 6xeaQ alyeLov 485*. 508.
or. nQofidxeiov 485*. ot. xavQeLov 496*.
OT.

xQayeiov 500*.

6XQ(h(ia6L 6-Aene 507.

71sxqo6sXlvov 497*. nr\yavov 507.

ManedovLKov

nr\ydvov
Trtflrora

Ttrjydvov 8e6(i7\ 508. 8e6(ir\ jtuxpa 473*.

.

503 BqvxxCu 493*. 494. 495. 497*. 498*. 509* (m i?P

7t.

6xvnxr\Qla 6%L6xr\ 487. (7Twpo:| 497*. 498*. OwfrpvjrTco 508. 6cpaLQiov 476. 478*. 480*. ocpfxArj 505. xeQefiLV&Cvr) 496*. 497*. Tr^Us 480*. Tpaycbtav-ifrK 508.

rp^fg
7rpo? a^r\6LV xql%cov 481. xrpog xqC%co6lv 482*.
r?

scribitur $r\QvxCa).
w.

veaQa 500*. vypa 487. 496*.

vypa
to XQavfia freQaneve
xjj

nvev(iovCa 474. 7rp6s nvev(iova 475. 7tQa6Lov quod G-raeci appellant, Latini marrubium 93.
Trpacrou ^vAdg 503.
TrpoTroAtg ,
7T.

vyQa

485*.
vyQ07tL66a 480*. TTpos vdaxCdas 509*.
vcTcop d:7ro HL6xeQvr\s 508.

493*. 495.
494.

Trpos

vno%v6Lv cpv6L%bv &av[ia-

AxtLY.r\

6xbv oxdvr\s 488.

7tQ07lOXL6\La TtOLOVV TtQOS TldvXa

v66mnov 8e6(iaC 508.

jttpi cp&eLQcbv 503.
TTpOff

508.
Trrspco

tov

dcp&aXpbv enC%Qie

Cp%C6LV 508.

490.
nxL6avr\ 472*. 508.

cpoCvmes 508. cpv6iy.bv &av(i,a6xbv

488.

ttiW 485*.

Boxdvr\s

237
%olql8lov yaXa%"r\vov 474. cf. 8eXcpd%LOV, %OQdr] 508.
obcc

%aXdvt] 493*. 494. 495. 496*. 497*. 498*. %ccX%iTig 505. av&og %aXy.LTea)g 506. %a[iaLXeovTog Qiga 502. %CCQTlf]V T} 7TCC7CVQOV V.CCV6CCQ 481.

geo&evTa 479*.

oo&v tb XhVY.6v 509*.

V.

Index in commentarium

et in praefationem. *)

ab post comparat. 427. abdecet, non decet 2. absinthium santonicum

aures arrectae 205. axes roborei 30.

16.

r\GaXov 398.
bidella, bdella,

absurgiantur ? 470. acrissimus, acerrimus 240.

adreptus, eniXrpiTog 287.

bdellium 125.

pXcc%vov, filix 482*. blitus 455.

flQcc%eicc 508. bratus, brathy 455.

Aemilius Hispanus p. 18.

aero, %6l%, 252. aeronalis v. resina.

brecta 24.
brevis (catulus brevis) 17. bryon 455. bulbi Megarici 463. 479*. cadialis v. resina. calidaveris? 132.
briti(?),

aes

Campanum, aerugo Cam16.

pana 334.
aestimare, extimare 218.

agaricum

anagallicum 71. Anatolius p. 10. 11. 12.

apiosus 405. apopiras 18.

cancer, cachry 194.

cantabrum
cariota 16.
sqq. 14. 16.

6.

Apsyrtus p. 6

aquatilia 193. Arcadius p. 18.

castrensis
,

casia, kccgocc^iov 16 modius 25.

argivum (arctium, arcium)

6cQ%ivtBQ0v 508.

14.

Artemisia herba

14.

arum Gallicum
Arzygius
as, p.

71.

p. 15 sq. assis 382.

asarum Ponticum 288.

asclosa
v. resina.

a(b)spurgantur 470. Astyrius p. 16.

tavenabis 207.
*)

catulus catulus brevis 17. 204. cavealis v. resina. cauteria recta, transversa 296. cauteriare, cauterizare 132. Caystrus Siculus p. 18. G-lsus p. 17. Chiron p. 12. chironium ulcus, vulnus 317. Chium (vinum) 456. cholera 377. clavus 169.

De orthographicis

et

grammaticis

quibusdam

dixi

in

praef. p. 20 sqq.


Gleomenes p. 10.
clysteriare, clysterizare 132.

238

ficarii

Fatuus ficarius, Fauni

31.

colatum

9.

Festianus p. 16.
ficus arida, sicca 449.
filix 482*. flemina XI

Columella p. 7 sqq. 17.

consiligo 22. 205.

contra focum,
52. 85.

contra

solem

(p. 162).

Florus p. 17.
flos

coriago, coriaginosus 26. coriandri sucus 307. 308.

calcis 219.

165.

flos

neutrum
367.

cornu mensura 20. cornu bilibre 20.

corpus, pars corporis 163. cotula Attica 204. craticulatim, reticulatim urere
196.

folium,

malabathrum

folium nardi 391.

foria 183.
furfures, izixvQLa6Lg 204. vir Gallicanus , clarissimus
p. 17.

369. 370. cursus lunae 405, curules equi 163. cyclamen 199. cyphi (cnfi) 138. debrachiolare 291.

crocomagma

depectorare 6. despicare, decoriare 88.

gallus et catulus 204. ydczQa, yactQixi} qj\tlvt] 494. genesta viridis 304. yXoibv nai8i%6v 348. herbacium 375. 488. hiera botane 14. HierocJes p. 9. 13. Hieronymus p. 10 et ad 268.

detemporare 6. detramen 199.

diapente, to 5. 366. 449. Biocles p. 10.
dispicare v. despicare. dissipare 285. 286. dolus, dolor 224. ebuli radices 147. elimetur 365. sXcpavxCa6Lg 448. Emeritus p. 17. eruca, ruta 116. 117.

Hipparchus, 'Inndciog p. 18. Hippiatrica Graeca p. 5 sqq. Hippiatrica Latina p. 14. Hippocrates p. 10.
in se (= simul) 23. infriculare (infrigolare) 467. inserta, inserata 442. IOvis barba, Iovis herba, Iovis flos 112. Iudaicus, Iudeicus 194. xdXXco6ov 474.
x,a66aiiov 16. Ttownog Kvldiog 327. TiQrjtdQLov, creta 58. 501.

eryngium, erynge 21.

Eubulus Eumelus

p. 18. p. 7 sqq. 16. exanimetur 43.

de experimento 18.
extimare, aestimare faba solida 296.
falangio
far
v.

218".

%coXsvxqov 508. lactans 204. laterculi bessales 398. laterculum, r\6aXov 398.
lepida, lepis 177.

phalangio 282.
6.

Falerius p. 16.

cantabrum

ligusticum, Xi$v6tw.6v 288. limnias, Xifivia 383. Litorius, vir clarissimus

p.

farciminosus 448.

17

sq.

239
lomentum fabae
72.

longao, longavo 508. Lucilius p. 16. cursus lunae, lunatica passio

406.

portulaca, porclaca 371. praecantationes 121. 126. 278.

283.

luxum,

6tQS(i^,cc

256.

Lycium

57. 449.

Mago
[iccXig

p. 5. 10. 18. eius genera 204.

probatio 292. quaternarius 256. ragadia, ragades 457. in rapo equi 236. resina aeronalis 252. resina asclosa, astulosa 384

proba

mallo caepe 168.

(cf.

323).

malum

terrae, terrestre 35. [iccvdccyiridbv yiaCsiv 196. 510*. manna 80. bulbi Megarici 463. 480*. Mercurialis herba 184.

resina cadialis, cavealis, sca384). 494. reticulatim urere 196. 268.

(cf.

bialis

323

Qr\tivr\ yu6tQLY.ri

rosa,

mentastrum 390.
mercurius 169.

xosaceum 60. sanguinem abstinere 63. santonicum herba santonica

,

meum,

(irjov

390.

16.

minutum, XentccQLOv 261. modius castrensis 25.

[lotaQLOV 199. nares anectae 205.
juotor,

sapo Campanus, Gallicus 457.

scabialis v. resina. scabio, tpcoQLG) 347.

scalpellum famicale 256.

137.
scaiifare, scarificare 256. scordiscus, icpLnnLOv 168. serta, sertula Campana 367.
sil

Natalinius Victorinus 375.

obroboratio,
tfQi%r\

oleum Hispanum 3 16.

6vi6%ot, (vermiculi) porcelliones

Gallicum

16.

49.

6L[iXcQ6Lg 417. 427.

Optatus p. 17. orthocyllus, orthocolus 266. ossilago 252. 491. osticinum 310.

simila, simula 188.

ozaena

XVI

(p. 169).

Papianus

p. 16.

speclaria 248. Stratonicus p. 10. strychnus 119. subsiccare 24. superstitiones vide
tiones.

praecanta-

parietaria 75.

patagioare,
335.

patago, patagus

suspensum animal 11. talparum terra 283.

Tarentinus p. 9. tartarum, tartaralis 260. taurina 437.
ternarius
v.

peduculus, pediculus 118. Pelagonius p. 1 sqq. 14 sqq.

perdicium 37.
personacia, personata 14. 455. phalangio 282.
philocalus
Pisterius
2.

quaternarius.

nLtvQCoL6L$, furfures 204.

9.

populus albus? 99.

porcelliones, 6vl6y.ol 49.

p. 10. tracta, tQcc^tcofia 44. tQLnodL^co tripedo , tripodo 269. Turanius, vir clarissimusp. 17.
,

Theomnestus

v.

Vranius.

240
turbiscus 327.

Turckis Apronianus Asterius

p. 16.

virgo porrus virgo canis, charta virgo

3;4

Vegetius p. 14.
vernalis 454.

19

sy.

Vranius an Turanius 414.

urceolaria, urceolaris (herba) 37 urigo, uligo, xaxogvpla 234.

vessicula, vdccxtg 193. viatoria tussis

__
j
J

usque cum, usque

dum

54.

viatorium (remedium)
vidella
v.

uva amomi 393.

^vloanoyyiov 485*.

bidella.

lumella

Conspectus locorum quos Pelagonius ex Co quosque Vegetius ex Pelagonio ex

scripsit.
Col.

VI

5,

25.

242
Veget.
It 28,

2326.

243
Veget.
III 65.

Veget.
.

244

67, 6.

University of Toronto

Library

T3
0)

H
rc^
03

H
<D

-P

> co 2 01 H H -P O U

DO NOT REMOVE THE CARD FROM

THIS

H
(1)

cd

POCKET

pu

Acme

Library Card Pocket

LOWE-MARTIN CO.

LIMITED