Professional Documents
Culture Documents
]mwXcw A[nI]T\kma{Kn
ckX{w
XmdmnbXv :
BapJw
mv dqw {]h\fn apSanmsX ]sSpm IgnbmXv DX]T\n\p tbmKyX t\SmIgnbmsX t]mIpXns {][m\ ImcWfn HmWv . kmnI {]bmkhpw, AmZanI klmbw \evIm\p ]cnNbpdhpw, cnXmsf ]etmgpw \nlmbcmppv. ChnsSbmWv Krlki\w \Sn Ipnsb icnbmhw XncndnbpI, A[nI ]T\mpI kwLSnnpI, {]mtZinI ]T\tI{ Bcw`npI, FnhbpsSsbmw {]kn. IpnIfpsS km[yXbv pw Xmev ] cyn\pa\pkcnv ]T\{]h\ Bkq{XWw sNpI FXv Chsc klmbnptm {]tXyIw DutXmWv. AXn\p klmbIcamb {]tXyI ]T\kma{KnbmWv CXv. Ign s]mXp ]cobn IpnIv {]bmkw t\cn 5 hnjbsfbmWv ChnsS sXcsSpncnpXv. A[nI]T\mpIfnepw, {]mtZinI ]T\tI{fnepw Revision {]h\fSap ]com XmsdSppIv Cu ]T\kma{Kn kaambn D]tbmKnpI.
{]nknm
Ubv, ]memSv
]mwXcw A[nI]T\kma{Kn
ckX{w
s]mXp\nti
]T\ {]h\ptijw s]mXp]copthn IpnIsf kampXn\v {]tbmP\sSpWw. ]mT`mKsf ASnm\amnbp {][m\ Bibfpw Ahp aqey\nb {]h\fpamWv CXn DsmnncnpXv.
1. hmXI\nba
Xm{Xm {IaoIcWw
hfsc AIp nXnsNpp. BIjW_ew Xosc IpdhmWv. Xm{XIv kzX{ambn Nenm\mIpw. FmbnSpw hym]npw. Xm{XInSbn [mcmfw eapv.
hmXIfpsS {]tXyIXI
AansbmXpmw. AansbmXpn {ZmhIammw. NqSmnbm s]sv hnIknpw. DuXnbm hopw.
hmXI\nba
1. t_mbn \nbaw hym]vXhpw (V) ahpw (P) Xnep _w aw IqSptm hym]vXw Ipdbp. AXmbXv hym]vXw an\v hn]coX A\p]mXnemWv. (Xm]\nebnepw Xm{XIfpsS Fhpw ncamhptm)
KWnXcq]w
1 V P
kahmIyw
PV = nckwJy
{]mtbmKnI kahmIyw
P1V1 = P2V2
2. Nmkv \nbaw hym]vXhpw (V) ahpw (P) Xnep _w Xm]\ne IqSptm hym]vXw IqSpw. hym]vXw Xm]\nev t\ A\p]mXnemWv. (amhpw Xm{XIfpsS Fhpw ncambncnptm)
KWnXcq]w V T
kahmIyw
V = nckwJy T
{]mtbmKnI kahmIyw
V1 V2 = T T1 2
3. AhKmt{Um \nbaw hym]vXhpw (V) Xm{XIfpsS Fhpw (n) Xnep _w Xm{XIfpsS Fw IqSptm hym]vXw IqSpw. hym]vXw Xm{XIfpsS Fn\v t\ A\p]mXnemWv.
KWnXcq]w V n
kahmIyw
V = nckwJy n
P1 V1 T1
P2 V2 T2
Cu Bibsf ASnm\amn \Inbncnp GXm\pw tNmZy. 1. Xmsg sImSpncnp {]kv X mh\Ifn hmXIpam{Xw _m[Iambh sXcsSpsgpXpI. Xm{XIv Ne\kzmX{yw IpdhmWv. AansbmXpn {ZmhIamm\mIpw. Xm{XI Xnep AIew IqSpXemWv. Hcp`mKv HXpn\npp. Xm{XIv BIjWw Xosc IpdhmWv. hfsc s]sv hym]npp. Xm{XIv Ne\kzmX{yapv. 2. (a) hym]vXhpw Xm]\nebpw Xnep _w kqNnnp hmXI\nbaw GXv? (b) Cu hmXI\nbaw {]kvXmhnpI. (c) Cu hmXI\nbans KWnXcq]hpw hmXIkahmIyhpw FgpXpI. (CtX coXnbn ap cp hmXI \nbasf kw_n tNmZyfpw tNmZnmw).
1 p
(a) CXn t_mbn \nbas kqNnnp {Kmt^Xv? (b) t_mbn \nbaw {]kvXmhnpI. (c) Cu \nbans KWnXcq]hpw kahmIyhpw FgpXpI. (CtX coXnbn ap cp hmXI\nbafpw tNmZyfmmw). 4. Hcp hmXIns aw 4 atm Bnbtm hym]vXw 200 L \npw 300 L Bbn. Fn (a) ChnsS aw IqpIbmtWm IpdpIbmtWm sNbvXnpmhpI? (b) hmXIns BZyaw F{Xbmbncnpw? 5. hmXI\nbasf kqNnnp {Km^pIfmWv Xmsg sImSpncnpXv. CXn icnbmbtXXv? (A) V (B) V (C) V (D) V
1 p
1 p
1 p
6. aw ncamnshpsImv Hcp hmXIns Xm]\ne 300k bn\npw 400 k Bn amn Fn (a) hym]vXw IqSpIbmtWm IpdbpIbmtWm sNpI? (b) Ctmgs hym]vXw F{Xbmbncnpw? 7. hmXI \nbasf kqNnnp cp Nn{X NphsS \Inbncnpp. Nn{Xw A Nn{Xw B
(Htcbn\nep hon _eqWpI) (a) Hmtcm Nn{Xhpw GtXXv hmXI\nbasf kqNnnpp? (b) Cu hmXI \nba {]kvXmhnpI. Hmtcmntbpw KWnXcq]sagpXpI. 8. (a) V n Cu _w GXv hmXI\nbas kqNnnpp. (b) Cu hmXI\nbaw FgpXpI.
6
9. Xmsg sImSpncnp k`sf GsXms hmXI\nbafpambn _nnmw? (a) _eq DuXnhonpp. (b) LPG Kymkv knen. (c) th\mev hml\fpsS Sbdn Imv Ipdp am{Xsa ASnmdpq. (d) hon _eqWpambn Ipfn\Snbntev Dufnbnm _eq sNdpXmIpp. (e) hon _eq shbnenm s]mpp. (f) sskn]p]tbmKnv ImSnpp. 10. Hcp hmXIns hym]vXw ]IpXnbmbm aw F{XbmIpw? (Xm]\ne hyXymksSpn). 11. Hcp hmXIns Xm]\ne 5 aSp hnm hym]vXw F{X aSv hnpw? 12. honcnp Hcp _eq hopw DuXn BZytXnt\m 3 aSv hepXmn. Fn hmbphns Afhnepmb amw F{X? 13. 300 K Xm]\nebn 300 L hym]vXap Hcp hmXIns aw 2 atm BWv. aw 6 atm Bnbm hym]vXnepmb amsa{X? 14. km[mcW Acoan nXnsNp Hcp hmXIns Xm]\ne 300 K Bbncnptm hym]vXw 200 L BWv. hym]vXw 400 L Bphm Xm]\nebn hcpt amsa{X? 15. Xmsg sImSpncnp {Km]pI Hmtcmpw GtXXp hmXI\nbahpambn _shbmsWv ]dbpI. (A) V (B) V 0 (D) V p (E) 0 PV T (F) (C) V 0 V T 0 T n
1 P
V (E) PV
n (F)
V T 0 V
sImfnj knmw
cmk{]h\w \SWsan A`nImcI Xm{XI ^ehmb Iqnapen\v hnt[bamIWw. IqnapepIfpsS Fw IqSptm cmk{]h\thKX IqSpw.
Dt{]cI
cmk{]h\n ]sSpmsX cmk{]h\thKX hnnp ]Zm.
BIvSnthj F\Pn
cmk{]h\ntesSm A`nImcI Xm{XIpth Ghpw Ipd Duw. KmVX IqSptm cmk{]h\thKX IqSpw. ImcWw KmVXIqSptm Xm{XIfpsS Fw IqSpw. Iqnap IqSpw. Xm]\ne IqSptm cmk{]h\thKXIqSpw. ImcWw Xm]\ne IqSptm BIvSnthj F\Pnbnsenb Xm{XIfpsS Fw IqSpw. Iqnap IqSpw. aw IqSptm thKX IqSm ImcWw aw IqSptm hym]vXw Ipdbpw. Xm{XI Xnep Iqnap IqSpw. Dt{]cI BIvnthj F\PnbpsS AfhpIpdpp. Iqnap IqSpp.
tam
B, Xm{XI FnhbpsS Fw IWmpXn\p bqWnv. 1 tam = 6.022 x 1023 Fw. 6.022 x 1023 F kwJy AhKmt{Um kwJy FdnbsSpp.
{Kmw Bw
Hcp aqeIns AtmanIv amkv F{XbmtWm A{Xbpw {Kmw. {Kmw Bn Hcp tam B DmIpw.
tamfm hym]vXw
STP bn Hcp tam hmXIns hym]vXw. CXv 22.4 L BWv. AXmbXv 22.4 L hmXIn 1 tam (6.022 x 1023) Xm{XIfpmhpw.
BfpsS Fw Ip]nSnm
Xncnp amkns\ {Kmw BwsImv lcnpI.
Xm{XIfpsS Fw Ip]nSnm
Xncnp amkns\ {Kmw Xm{Xm amkwsImv lcnpI.
aqey\nb {]h\
1. sImfoj knmw {]kvXmhnpI. 2. BIvSnthj F\Pnbpw cmk{]h\hpw Xnep _sav? 3. Htc `mcap cp Zn IjvWfnsemv t\ HClDambpw atXv KmV HClDambpw {]hnpp. Fn (a) GXnemWv cmk{]h\w thKn \SpI? (b) FpsImv? 4. Xm]\ne IqSptm cmk{]hXX\ thKX IqSpw. Cu {]kv X mh\tbmSv tbmPnpptm? ImcWw hniZampI. 5. ahpw cmk{]h\thKXbpw Xnep _hpw ImcWhpw hniZampI. 6. Dt{]cI Fmsev? Dt{]cI cmk{]h\ thKX IqSpsXs\? 7. cmk{]h\thKX Fmsev? 8. A`nImcI Jc]ZmfmsWn s]mSnp tNpXv {]h\thKX Iqpw. Cu A`n{]mbtmSv tbmPnpptm? FpsImv?
CeIvs{Sm s\Knhnn
CeIvt{SmWpIsf t\SnsbSpm\p Bns Ignhv.
10
AbWoIcW Duw
Bns _mlysjn\npw CeIv t {SmWpIsf \owsNm\mhiyamb DuamWnXv. Bns henw IqSptm AbWoIcW Duw Ipdbpp. ncX IqSptm AbWoIcW Duw IqSpp.
aqey\nb {]h\
AbWoIcW Duw
1. GXm\pw aqeIfpsS CeIvt{Sm hn\ymkw \Ipp. ({]XoI bYma). A - 1s2 2s2 2p3 B - 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 C - 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d3 4s2 D - 1s2 2s1 E - 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 CXns\ ASnm\amn Xmsg sImSpncnp tNmZyv DcsagpXpI. (a) C F aqeIns AtmanI \ F{X? (b) Htc tmn ImWp aqeI Gh? GXv tmn? (c) Htc ]ncoUn ImWp aqeI Gh?
11
2.
3.
4.
5.
Htc {Kqn ImWp aqeI Gh E F aqeIns ]ncoUv, {Kqv Fnh ImWpI. Chbn kw{IaW aqeItaXv? Bns hepw IqSnb aqeIhpw Ipd aqeIhpw GXv? Chbn AbWoIcW Duw Ghpw Ipd aqeItaXv? CeIvs{Sms\Knhnn IqSnb aqeItaXv? Cu aqeIsf AbWoIcW Duw IqSnhcp {Ian FgpXpI. AtbmWnI kz`mhw IqSpXep kwbpfpmIm GsXms aqeI Xn kwtbmPnWw. 4 aqeIfpsS AtmanI \dpI \Inbncnpp. P - 17, Q - 19, R - 21, S - 10 (a) Hmtcm aqeIntbpw k_vsj CeIvt{Sm hn\ymksagpXpI. (b) Htc tmn ImWsSph GXv? (c) Hscw DIrjvSaqeIamWv. GXmWXv? (d) d tmv aqeItaXv? (e) Chbn Bh\nIbn CSXp`mKpXv GXv? (f) Chbn AbWoIcW Duw Ipd aqeItaXv? IqSnbtXXv? (g) 4-mw ]ncoUn ImWp aqeI GsXms? (h) hyXykvX HmIvkoIcWmh ImWnp aqeItaXv? (i) Chbn Ateml aqeItaXv? (j) 1-mw {Kqn ImWp aqeItaXv? (k) Chbn AtbmWnI kwbpapmIm GsXms aqeI Xn kwtbmPnWw? (l) Cu aqeIsf AbWoIcW Duw IqSnhcp {Ian FgpXpI. 2 aqeI ]ncotbmUnIv tS_nfn ImWp m\w \Inbncnpp. A - aqmw ]ncoUn cmw {Kqn B - cmw ]ncoUn ]Xn\mdmw {Kqn (a) Cu aqeIfpsS k_vsj CeIvt{Sm hn\ymkw FgpXpI. AtmanI \ FgpXpI. (b) Cu aqeIfpsS kwtbmPIX FgpXpI. (c) Ch GsXms tmpIfnshbmWv. (d) Ch Xn tNcptmgpmIp kwbpns kz`mhw FmWv? (e) Ch tNpmIp kwbpns cmkkq{Xw FgpXpI. aqp aqeIfpsS CeIvs{Sm s\KnhnnI \Inbncnpp. Chbn GsXms tNm AtbmWnI kwbpapmIpw? GsXms tNm klkwtbmPI kwbpapmIpw? A = 1.0, B = 2.5, C = 3.5 Hcp aqeIns k_vsj CeIvt{Sm hn\ymkw FgpXnbncnpp. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 (a) Cu aqeIns AtmanI \ F{X?
12
GXv {Kqn ImWpp? CXns CeIvt{Sms\Knhnn IqSpXtem Ipdthm? FpsImv? Cu aqeIw temlamtWm AtemlamtWm? Cu aqeIw cmk{]h\ns `mKambn AtbmWmbn amptm Nmv GXmhpw? F{X NmpmIpw? (f) Cu AtbmWns k_vsj CeIvt{Sm hn\ymkw FgpXpI. 6. cp d tmv aqeIfpsS AtmanI \dpI 29 Dw 30 Dw BWv. (a) Cu aqeIfpsS k_vsj CeIvt{Sm hn\ymkw FgpXpI. (b) Cu cp aqeIfpw s]mXpsh ImWnm km[yXbp HmIvkoIcWmhI Gh? (c) d tmv aqeIv hyXykvX HmIvkoIcWmh DmIm ImcWsav?
13
4. teml cmkkz`mhw
{][m\ Bib
{Inbmioet{iWnsb ASnm\amn temlfpsS {]h\w
shhp ambn s]mmkyw (K) AXnbmb Cuanm XWp Imkyw (Ca) {Inbmioew hmbphntmepw shhpambpw tkmUnbw (Na) HmIvknP\pambn NSp shhpambpw aojyw (Mg) tNcpp. {]hnv Aepan\nbw (Al) ssl{UP\p mhpp. {Inbmioew hmbphpambn knv (Zn) Ccpv (Fe) \n (Ni) Sn (Sn) seUv (Pb) sNv (Cu) sapdn (Hg) knh (Ag) mn\w (Pt) kzw (Au) {Inbmioe t{iWn t\ BtZiw BknUpambn sN AXnXo{hambn {]hnv ssl{UP\p mIpp kwbpfpsS temlw ncX \nn sshZypX hntjWw hgn GsXmcp IqSpX temlhpw AXn\p Xmsgbp atsXmcp teml tbpw anXamb Cuns \ocmhnbpambn ssl{UPs\ AXns XmcXtay\ {Inbmioew kmnyn {]hnv BtZiw ehWn ncXbpXv ssl{UP\p sNpp hmbphnse \npw HmIvknP\pambn mhpp BtZiw tNcpp sNpp.
{Inbmioew Db NqSn shhpambn {]h\w Ipdhv HmIvknP\pambn {]h\an C tNcpp. {Inbmioew {]h\w C C {]h\w {]h\w C C
1.
CXns\ ASnm\amn \Inb tNmZyv DcsagpXpI. (a) Xnphbn {Inbmioew Ghpw IqSnbXpw, IpdXpw GXv? (b) Xnp temlfnsemn\v aphsb AhbpsS ehWfn\npw BtZiwsNm IgnbpXv? (c) Xnphbn Hcp temltbpw AXns ehWn\npw BtZiw sNm Ignbm temlw. (d) \ocmhnbn {]hnv ssl{UP ]pdphnSp temlw? (e) XWpshhpambn t\cnv {]hnm Ignbp temlw? (f) inbmbn NqSmptm am{Xw hmbphnse HmIvknP\pambn IqSp temlw? (g) {]h\tijnbnm temlw. (h) aojyw, sNv Fo teml tNpmp Kmh\nIv sknse Bt\mUpw ImtYmUpw GXv? (i) Ghpw IqSpX thmXbp Kmh\nIv sk \nnm Chbn GsXms Xn tNWw? (j) Chbn sshZypXn D]tbmKnv kwbpfn\npw thXncnp temlw. (k) Chbn anXamb {Inbmioeap teml.
14
(l) ncX Ghpw IqSpXep kwbpfpmp temlw? (m)Im_ / Im_ tamtWmIvsskUv D]tbmKnv Abncn\nv thXncnsSpp temlw? (n) Xnphbn inbmbn NqSmn \nnp temlw?
sshZypX hntjWw Al2O3 bn\npw Al thXncn. Bt\mUv Im_ ZpI ImtYmUv {Kmss^v sse\nwKp Ccpp]{Xw CeIvt{Smssev DcpInb {Itbmssen 5% Al2O3 ebnnXv. sshZypX hntjWw \Sptm Aepan\nbw HmIvsskUv (Al2O3) hnLSnv Aepan\nbw ImtYmUn thXncnbpp. ImtYmUn Bt\mUn 2 Al 3 + + 6e 3O2 + 6e 2Al 3O2
1.
Im_ tamtWmIv s skUv D]tbmKnv \ntcmIvkoIcn. \nmWn\p koIcWw mv ^Wkv mv ^Wkn D]tbmKnp ]Zmfpw D]tbmKhpw. slassv Abncv NpmpIv Abncnse amen\y \owsNp (Imkyw Im_tWv CaCo3) ^vfIvkv Bb CaO (Imkyw HmIvsskUv Dmm) tImv (Im_) Abncns\ \ntcmIvkoIcnv Ccpv thXncnpXn\p Co Dmm. mv ^Wkn \Sp {]h\w Nqfbnse Db NqSn NpmpIv hnLSnv ImkywHmIvsskUv DmIpp. CaCo3 CaO + Co2
Cu Imkyw HmIvsskUv knen (SiO2) t]mep amen\yfpambn tNv CaO + SiO2 CaSiO3 (^vfIvkv + KmwKv mKv) 2. Im_ HmIvknP\pambn tNv Im_ssUHmIvsskUv DmIpp. CXv IqSpX Im_Wpambn IqSntv Im_ tamtWmIvsskUv DmIpp. C + O2 Co2 + C 3. Co2 2Co
Cs\bpmIp Im_ tamtWmIvsskUv (Co) slassnse AtbHmIvsskUns\ \ntcmIvkoIcnv Ccpmn ampp. Fe2O3 + 3Co 2Fe + 3Co2
16
o : Ccpnep Im_Wns Afh\pkcnv \nnpXv. ssaUv o 0.05% apX 0.2% hsc Im_ aoUnbw o 0.2% apX 0.6% hsc Im_ sslIm_ o 0.6% apX 1.5% hsc Im_ temlkc Hne[nIw teml Hcp \nnX A\p]mXn tNpmph. temlsf At]nv temlkcfpsS {]tXyIXI Ddv, ImTn\yw Fnh IqSpp. Xm]sshZypXNmeIX Ipdbpp, {]Xntcm[w IqSpp. {ZhWmw, Xnf\ne Fnh Ipdbpp. Aepan\nbns temlkc A\ntm atenbw Uypdmepan Ccpns temlkc o sbnsekv o
aqey\nb {]h\
1. teml, AhbpsS Abncv, cmkkq{Xw Fnh aqp tImffn \Inbncnpp. A\ptbmPyambh tNsgpXpI. temlw Ccpv Aepan\nbw tIm Abncv tIm mkv slassv t_mIvsskv cmk\maw Al2O3 2H2o Cu2S Fe2O3 2H2o
2.
Ccpns hymhkmbnI \nmWn\p]tbmKnp cmkhkv X pfmWv NpmpIv (CACo3), slassv (FeO3 2H2O), tImv (C) Fnh. Fn (a) Ch Hmtcmntbpw Bhiysav? (b) mv ^Wkn Ch Hmtcmn\pw DmIp amsav? (c) {]h\fpsS cmkkaoIcWw FgpXpI.
3. 4.
]nKv Atb Fmsev? CXns {]tXyIXsbv? Aepan\nbw \nmWn t_mIvsskns ipoIcW{]{Inb ^vtfmNmns\ ASnm\amn hniZampI.
17
NaOH + Al(OH)3 Al(OH)3 Al2O3 5. Aepan\nbw sshZypX hntjWn\p]tbmKnp kma{KnI NphsS \Inbncnpp. Im_Zv / {Kmss^v Zv {Kmss^v sse\nwKp Ccpp]m{Xw DcpInb {Itbmssepw Aepan\nbw HmIvsskUpw tN an{inXw. (a) Bt\mUv, ImtYmUv, CeIvt{Smssev Ch GXv? (b) HmIvknP kzX{amIpsXhnsS? (c) Aepan\nbw kzX{amIpsXhnsS? (d) DmIp Aepan\nbw 100% ipambncnpw. FpsImv? temlkc Fv? Ccpv, Aepan\nbw FnhbpsS temlkc FgpXpI.
6.
18
k^yqcnIv BknUv (H2SO4) : k {]{Inbaqew \nnpp. 1. k^ HmIvknP\n Inv k^ ssUHmIvsskUv Dmpp. SO2 S + O2 2. Dban 450 0C Xm]\nebn ht\Unbw s]tmIv s skUv (V 2O 5) Dt{]cIambn D]tbmKnv k^ssUHmIvsskUv HmIvknP\pambn 2:1 F A\p]mXn {]hnnv SO3 (k^ ss{S HmIvsskUv) Dmpp. 2SO2 + O2 2SO3 3. DmIp SO3 KmV H2SO4 ebnnv Hmenbw (H2S2OT) Dmpp. SO3 + H2SO4 H2S2OT 4. Hmenbn Bhiyamb Afhn shwtNv Bhiyap KmVXbp H2SO4 Dmpp. H2S2OT + 2H2O 2H2SO4 Pehpambp {]h\w H2SO4 Hcp timjImcIamWv: Cuw hensSppXn\p Ignhpv. H2SO4 Hcp \neoImcIamWv: Hcp ]Zmn\npw ssl{UP\pw HmIvknP\pw 2:1 F A\p]mXn hensSpp {]{Inb. Eg: ]kmcbn (K10H22O11), H2SO4 tNm Icn Ahtijnpp. {][m\ D]tbmK ss\{SnIv BknUv, sslt{UmtmdnIv BknUv Fnh Dmm. et_mddn {]h\fnse AhiyLSIw. Htsd cmkhkvXpfpsS \nmWn\v (cmk{ZhyfpsS cmPmhv FdnbsSpp). ehWsf Xncndnbp hn[w 1. kt^pI : t_cnbw tmssdUpambn {]hnptm shfp Ahn]vXw DmIpp. 2. tmssdUpI : knh ss\t{Smpambn {]hnptm shfp Ahn]vXw DmIpp. 3. Im_tWpI : t\ sslt{UmtmdnIv BknUpambn {]hnv \pcbpw Xbpw DmIpp. 4. ss\t{SpI : Atm Xmdmnb s^dkv kt^pambn Ien Hcp sSv Syq_nseSpv sSv Syq_ns hifneqsS KmV k^yqdnIv BknUv Hgnn BknUpw s^dkv kt^pw ehWhpw tN emb\nbpw Xn _np ev Xhnp\ndap dnwKv DmIpp.
(b) Cu {]h\n Pemwiw DmIppv . CXv \owsNpsXs\? CXn\p]tbmKnp cmkhkvXp GXv? 3. AtamWnb hmXIw D]tbmKnp Hcp ]coWns Nn{XamWv sImSpncnpXv. CXns\ ASnm\amn Xmsg sImSp tNmZyv DcsagpXpI.
(a) AtamWnbbpsS GXv khntijXbmWv ChnsS ImWpXv? (b) ^nt\m^veo tN shw ^vfmkvIntev Ibdptm ]nv \ndamIpp. FpsImv? 4. k^yqdnIv BknUv \nmW Ln k^ ss{S HmIvsskUv \nnp cmk kaoIcWamWv NphsS \InbncnpXv. 2SO2 + O2 2SO3 + Xm]w (a) Cu {]h\ns {]tXyIXsbv? (b) SO3 IqSpX e`nm KmVXbn hcpt am Fsms? (c) Xm]\nebn hcpt {IaoIcWsav? Cu {]h\n\v A\ptbmPyamb Xm]\ne F{X? (d) Cu {]h\n aw IqSptm cmk{]h\ thKX IqSw Cu {]kvXmh\tbmSv tbmPnpptm? Dcw kanpI. (e) Cu {]h\n\p]tbmKnp Dt{]cItaXv? CXns BhiyIXsbv? 5. H2(g) + I2(g) 2HI(g)
(a) Cu {]h\ns {]tXyIXsbv? (b) A`nImcIfpsS BsI Xm{XIfpsS Fw F{X? Dev ] fpsS BsI Xm{XIfpsS Fw F{X? (e) Cu {]h\n ans kzm[o\sav? 6. AtamWnb hymhkmbnIambn \nnp {]h\nsc cmkkaoIcWw \Inbncnpp. (a) Cu {]h\w GXv t]cnednbsSpp? (b) AtamWnbbpsS (NH3) Afhv Iqm\p hnhn[ am \ntinpI. 7. k^yqcnmknUns {]tXyIXIfpambn _s Nne ImcyfmWv NphsS tNncnpXv. 1. ]kmc KmV k^yqcnmknUnenSptm Idppt]mIpp. 2. SO2 \nnptm k^yqcnv BknUneqsS ISnhnSpp. 3. CaSO4 KmV H2SO4 tNptm \ndanmXmIpp. 4. Hcp Nqc KmV k^yqcnIv BknUn Xmgvptm Idppt]mIpp. (a) k^yqcnIv BknUns GtXXv KpWfmWv ChnsS ImWpXv? (b) Ch Hmtcmpw FssgpXpI.
21
C C C C
hebcq]w Im_WnIkwbpfn Im_ B Hmtcmpw kwtbmPIX ]qnbmIpXv Xmsg ImWp GsXnepw Hcp coXnbnembncnpw.
C C
CCCCC ...........
irwJemcq]w
CH
CH
CH
(s_ko)
CH CH CH
22
]Zaqew saYv FYv s{]m]v _yqv s] v slIvkv sl]vv HIvv s\m sUv
]Zaqew _\ns m\hne _\s kqNnnp ]Zw imJIfp Bsbv\pI t]cv \Ip coXn
Ghpw \ofwIqSnb Im_sNbn\pw (IqSpX Im_ B D sNbn) _\coXnbpw Isn ASnm\ t]scgpXpI. imJ/imJIfpsS t]cv Isn [CH3 (aossY/saYn) CH2 CH3 CussY/ FYn, CH2CH2CH3 s{]mss/s{]mn....) ASnm\t]cns CSXphiv FgpXpI. hyXykvX imJIfmsWn Acamem {Ian FgpXWw. Htc imJXs Hne[nIw Fapsn Fs kqNnnp hmv (1tamtWm, 2ssU, 3ss{S, 4ss{S Fns\) imJbpsS t]cns CSXphiv FgpXpI). Hmtcm imJbptSbpw m\hne Isn (imJbp Im_ Bns m\hne) imJbpsS t]cns CSXphiv ssl^sImv thXncnsgpXpI. Htc imJXs Hne[nIw Fapsn Hmtcmntbpw m\hneI tImabnv thXncnsgpXWw. Hcp Im_ Bn 2 imJI Dsn m\hne cv XhW FgpXWw. imJbpsS m\hne ImWptm imJbp Im_ Bn\v Ipd m\hne e`n coXnbn Im_ Bsf \ sNpI (CSp\nv hetmv/hep\nv CStmv)
24
HnIqSpX imJIfpsn imJIfpsS m\hneIfpsS XpI Ghpw Ipdncn coXnbn \ sNpI. ^MvjW {KqpI : Hcp Im_WnI kwbpns cmk`uXnIKpWsf \nbnp Btfm Bw {KqpItfm BWv ^MvjW {KqpI.
lmtem kwbp
lmtem {Kqv (^v f qtdm, tmtdm, t{_mtam, AbtUm) ASnb HmKm\nIv kwbpfmWv lmtem kwbp. lmtem {Kqv ASnb Bsbv\pI lmtem Bsbv\pI
t]cv \Im
sNbn\nse Im_ BfpsS Fn\\pkcnv Bsbv\ns t]scgpXpI. Bsbv\ns t]cns CSXphimbn lmtem {Kqns t]cv (^vfqtdm/tmtdm/ t{_mtam/AbtUm) tNpI. Htc {Kqv Hn IqSpX Fw Dsn lmtem {Kqns t]cn\v CSXphimbn Fs kqNnnm ssU, ss{S, sS{Sm XpSnb ]Z tNWw. hyXykvX lmtem {KqpIfmsWn Acamem{Ian FgpXWw.
25
t]cv \Im
BtmIvkn{Kqv (CuY {Kqns) s Ccphipap Bn {KqpIfn \ofwIqSnb {Kqv Isn AXnse Im_WmfpsS Fa\pkcnv Bsbv\ns t]scgpXpI. \ofwIpd {Kqnse Im_ BfpsS Fa\pkcnp ]ZaqetmSpIqSn HmIvkn F {]Xybw tNv Bsbv\ns t]cn\v CSXphiv tNpI.
t]cv \Im
Im_ sNbn\nep Im_ BfpsS Fn\\pkcnv (COOH {Kqnse Im_ BsIqSn IWmWw) ASnm\ Bsbv\ns t]scgpXpI. Bsbv \ ns t]cnep e F Acwamn ]Icw COOH {Kqns\ kqNnnp HmbnIv BknUv F {]Xybw tNpI.
sFtkmsadnkw
Htc cmkkq{Xhpw hyXykvX LS\mhmIyhpap kwbpsf sFtkmsadpI Fp ]dbpp. Htc cmkkq{Xhpw hyXykvXLS\mhmIyhpap kwbpfmbn ImWsSp {]Xn`mkw sFtkmsadnkw FdnbsSpp.
sNbn sFtkmsadnkw
ASnm\ Im_ sNbn\nep hyXymkw sImpmIp sFtkmsadnkw. CH3 eg : CH3CH2CH2CH3 (_yqsbv) CH3CHCH3 (2aossY s{]msbv
{ { { { { cmkkq{Xw C H O
2 6
s]mknj sFtkmsadnkw
^MvjW {Kqns m\nep hyXymkwsImpmIp sFtkmsadnkw. eg : CH3CH2CH2OH (s{]mm 1 Hm) CH3CHCH3 (s{]mm 2 Hm) OH
{ cmkkq{Xw C H O
3 8
tNmZy
1. Xmsg Xncnp kwbpfpsS t]cpI, LS\mhmIy, cmkkq{X Fnh ]cntim[nv kwbpsf Bsbv , Bo, Bss Fns\ XcwXncnpI. (a) aosYbv, _yqss, s{]mo (b) CH2 = CH2, CH3CH2CH3, CH3C (c) C4H6, C6H12, C5H12 2. Xncnp cmkkq{X ]cntim[nv tlmtamtemKpIsf Isn FgpXpI. tlmtamtemKkv kocokns t]scgpXpI. (a) C2H6, C4H10, C5H12, C7H16 (b) C3H4, C4H6, C6H10, C8H10, C8H14 (c) C2H4, C4H8, C6H12, C7H14 3. GXm\pw sslt{UmIm_WpIfpsS LS\mhmIy \evInbncnpp. Hmtcmntbpw IUPAC \maw Isn FgpXpI. (a) (b) (c) (d) (e) 4. CH3CH2CH2CH3 CH3CH = CHCH3 CH3C CCH2CH3 CH3CH2CH = CHCH3 CH3C CCH3 CH
Xmsg sImSpncnp kwbpfpsS LS\mhmIyw FgpXpI. (a) slIvskbv (b) _yqv1Cu (c) slIvkv3sF (d) s] v1sF (e) slIvkv3Cu Xmsg sImSpncnp sslt{UmIm_WpIfpsS IUPAC \maw Isn FgpXpI. CH3 (a) CH3CHCH3 (b) CH3CHCH2CH3 CH3
27
5.
(d) CH3CH2CHCH3 CH3 CH3 (e) CH3CCH2CH3 CH3 (f) CH3CHCHCHCH3 CH3 CH3 CH3 (g) CH3CHCHCH2CH3 CH3 CH2CH3 (h) CH3CHCHCH2CHCH3 CH3 CH3 CH3 CH2CH3 CH3 (i) CH3CH2CH2CHCHCH2CH2CHCH3 CH2CH2CH3 6. Xmsg sImSpncnp kwbpfpsS LS\mhmIyw FgpXpI. (a) 2 - aossY s]sbv (b) 3 - CussY slIvskbv (c) 2, 2, 3 - ss{S aossY s]sbv (d) 4 - CussY 2 - aossY slIvskbv (e) 4 - CussY 2, 5 - ssUaossY sl]vsbv A\ptbmPyambh tNsgpXn ]nI ]qnbmpI. kwbpw CH3CH2CH2OH CH3CH2COOH CH3CH2CH2Cl CH3OCH3 CH3CH2CHO CH3COCH3 ^MvjW {Kqv Im_Wn {Kqv BUnsslUv {Kqv BtmIvkn {Kqv sslt{UmIvkn {Kqv Ivtfmtdm {Kqv Imt_mIvkn {Kqv ^MvjW {KqSnb kwbpfpsS s]mXphmb t]cv tmtdm kwbpw IotmWpI BtlmfpI Imt_mIvknenIv BknUpI CuYdpI BUnsslUpI
7.
28
8.
Xmsg sImSpncnp kwbpfpsS IUPAC \maw IsnsbgpXpI. (a) CH3CH2CH2Cl (b) CH3CHCHCH3 Cl Cl Cl (c) CH3CCHCH3 Cl Cl (d) CH3CH2CH2CH2OH (e) CH3CH2CHCH3 OH OH (f) CH3CHCHCH3 OH (g) CH3CH2CH2COOH (h) CH3CH2CH2CH2COOH (i) CH3OCH3 (j) CH3OCH2CH3 (k) CH3CH2OCH2CH2CH3
9.
Xmsg sImSpncnp kwbpfpsS LS\mhmIy ]cntim[nv sFtkmsa tPmSnI IsnsbgpXpI. Hmtcmnepw GXpXcw sFtkmsadnkamsWpw IspI. (a) CH3CH2CH2CH3 (b) CH3OCH2CH3 (c) CH3CH2CH2OH (d) CH3CHCH3 CH3 (e) CH3CHCH3 OH (f) CH3CH2CH2CH2CH3 (g) CH3CHCH2CH3 CH3 CH3 (h) CH3CCH3 CH3
29
(i) CH3CH2CH0 (j) CH3COCH3 (k) CH3CH2CHCH3 (l) CH3CH2CH2CH2Cl 10. Xmsg sImSpncnp kwbpfpsS LS\mhmIy ]cntim[nv tNmZyv DcsagpXpI. (a) CH3CH2CH2CH2CH2CH3 (b) CH3CH2CH2CH2CH2OH (i) a - bpsS km[yamb sNbn sFtkmsadpIfpsS t]cpw LS\mhmIyhpw FgpXpI. (ii) b - bpsS km[yamb s]mknj sFtkmsadpIfptSbpw ^MvjW sFtkmsadpIfptSbpw t]cpw LS\mhmIyhpw FgpXpI.
30
eg: n CH2 = CH2 [CH2CH2]n (CuYo) (t]mfnCuYo) GXm\pw t]mfnsadpIfpw Ah Dmm\p]tbmKnp\\ tamtWmsadpIfpw t]mfnsa t]mfno (PE) t]mfnhnss\ tmssdUv (PVC) t]mfnsdo (PS) t]mfns{]mo (PP) t]mfnsb tamtWmsa CuYo hnss\ tmssdUv ssdo s{]mo F
tamtWmsadns t]cn\p CSXphimbn t]mfn F {]Xybw tNmWv km[mcWbmbn t]mfnsadns t]cv ]dbpXv.
A_vskmeyqv Btlm : 100% ipamb FYt\m. ]h Btlm : A_vskmeyqv Btlmfpw s]t{Smfpw tN an{inXw. CXv
tamtm hml\fn C\ambn D]tbmKnpp.
32
AsknIv BknUv Im_tWpI, ss_Im_tWpI Fnhbpambn {]hnv Im_UtbmIvsskUpmpp. eg: 2CH3COOH + Na2Co3 (tkmUnbw Im_tWv) 2CH3COONa + H2O + Co2
FtpI
Hcp Btlmfpw Hcp Imt_mIvknenIv BknUpw Xn {]hnpmIp ehWfmWv FdpI. FdpIfpmIp {]h\w Fdn^ntj FdnbsSpp. eg: CH3COOH + HOCH2CH3 CH3COOCH2CH3 + H2O (FYt\mbnIv (FYt\m) (CussY FYt\mtbv) BknUv) FdpIv ]gfptSbpw ]qfptSbpw lrZyamb kpKhpw ]gfpsS cpNnbpapXn\m Ahsb Ir{Xna kpK{Zhy, Ir{Xna]m\ob FnhbpsS \nmWn\p]tbmKnpp.
tkmpw UnPpw
FIfpw sImgppIfpw NaOH, KOH Fo BenIfpambn {]hnptmgpmIp ehWfmWv tkmpI. ITn\Pen tkmv \mbn ]Xbpn. Fm UnPpI ITn\Penepw D]tbmKnmw.
33
heb kwbp
hebkwbpsf AhbpsS kz`mhfnep hyXymka\pkcnv AenssknIv kwbpsfpw BtcmamnIv kwbpsfpw cmbn XcwXncnncnpp. Aen ssknIv kwbp eg: H H H C C H H C C H H H (ssktm_yqsbv) C4H8 H C H H C H H H C C C H H C H H
H H (ssktmslIvskbv) C6H12
s_ko Xm{Xbnse ssl{UP Bs av ^MvjW {KqpI BtZiw sNpXpaqew XnIpw hyXykvX kz`mhfp kwbp DmIpp. eg: Cl OH No2
(s_tUmbnIv BknUv)
34
tNmZy
1. A\ptbmPyambh tNsgpXpI. A CH2 = CH2 + Cl2 CH4 + Cl2 nCH2 = CH2 CH3CH2CH3 C4H10+ 13/2 O2 2. B CH3Cl + HCl [CH2CH2]n CH4 + CH2 = CH2 4Co2 + 5H2O CH2Cl CH2Cl Pze\w Xm]ob hnLS\w AUoj {]h\w t]mfnassdtkj BtZi cmk{]h\w C
Xmsg sImSpncnp kwbpfpsS LS\mhmIy ]cntim[nv kwbpsf hKoIcnpI. (a) CH3CH3 (b) CH2= CH2 (c) CH CH (d) CH3 CH2 CH2 CH3
(e) CH3 CH = CH2 (i) BtZicmk{]h\n\v hnt[bamIp kwbp. (ii) AUoj {]h\n\v hnt[bamIp kwbp. (iii) t]mfnassdtkj\v hnt[bamIp kwbp (iv) Xm]ob hnLS\n\v hnt[bamIp kwbp. (v) Pze\n\v hnt[bamIp kwbp. A 3. (a) CH2= CH2 + H2 (b) (i) (ii) A + Cl2 kqcy{]Imiw B+C
4. kahmIyw ]cntim[nv tNmZyv DcsagpXpI. CH CH + H2 A A + Cl2 B (a) (b) A, B Fo kwbpfpsS LS\mhmIy FgpXpI. A, B Fo kwbpfpsS KIPAC \maw FgpXpI.
5. ]nI ]qcnnpI (i) (ii) tamtWmsa CH2 = CH2 (CuYo) CH3 CH = CH2 (s{]mo) ...................... t]mfnsa ................ [ CH2 CH ] n CH3 [ CH2 CH ] n Cl
35
(iii)
t]mfnhnss\ tmssdUv
6. ]kmc emb\nbn\npw FYt\m \nnpsXs\? {]h\ns cmkkahmIy FgpXpI. 7. tNcpw]Sn tNpI. A (a) (b) (c) (d) (e) hmjv sdIvnss^Uv kv]ncnv ]h Btlm A_vskmeyqv Btlm Uot\tUv kv]ncnv B 100% ipamb FYt\m 100% AsknIv BknUv FYt\mfpw hnj]Zmfpw tN an{inXw 95.6% ipamb FYt\m emb\n A_vskmeyqv Btlmfpw s]t{Smfpw tN an{inXw 5-8% KmVXbp AsknIv BknUv 8-10% FYt\m emb\n
8. an hnjaZyZpcpw ImcWw Uot\tUv kv]ncnmWv Fv dntmpI kqNnnpp. (a) Uot\dnv Fm FmWv? (b) Uot\dnv sNpXv Fn\pthnbmWv? (c) saYnteUv kv]ncnv FmWv? 9. Hcp Ipn, Hcp Btlmfpw Hcp Imt_mIvknenIv BknUpw Xn {]hnntm ]YfpsS Kn\v kam\amb Kap Hcp ]Zmw e`np. (a) Ccw {]h\ Fv t]cn AdnbsSpp? (b) {]h\^eambpmb ]Zmns s]mXphmb t]scv? (c) Ccw ]Zmv \nXyPohnXnep D]tbmKsav? 10. Hcp Fdn^ntj {]h\ns cmkkahmIyw \Inbncnpp. CH3COOH + HOC2H5 CH3COOC2H5+ H2O (AsknIv (CussY BknUv) Btlm) (a) {]h\^eambpmb F GXmWv? (b) Cu {]h\n AsknIv BknUn\p]Icw s{]mt\mbnIv BknUv (CH3CH2COOH) D]tbmKnpIbmsWn e`np F GXmbncnpw? {]h\ns cmkkahmIyw FgpXpI. 11. Xmsg sImSpncnp {]kvXmh\I ]cntim[nv tkmpIpw UnPpIpw A\ptbmPyambh IsnsbgpXpI. (a) ^mn BknUv ehWfmWv. (b) ITn\Penepw \mbn ]Xbpp. (c) ITn\Pen \mbn ]Xbpn. (d) kt^mWnIv BknUns ehWfmWv. 12. s_ko Xm{Xbnse ssl{UP Bs Xmsg sImSpncnp ^MvjW {KqpI BtZiw sNptm e`np kwbpfpsS LS\ hcbv pI. Hmtcmntbpw t]cv FgpXpI. (a) COOH {Kqv (d) NH2 {Kqv (b) OH {Kqv (e) SO34 {Kqv (c) Cl {Kqv (f) NO2 {Kqv
36
8. ckX{w \nXyPohnXn
Adntb {][m\ Bib
km[mcWbmbn D]tbmKnp {][m\s Huj[hn`mKfpw, AhbpsS D]tbmKfpw, DZmlcWfpw. hn`mKw A\mPknpI Bnss]dnpI Bn_tbmnpI D]tbmKw thZ\ IpdbvpXn\v icocXm]\ne IpdbvpXn\v tcmKImcnIfmb kqvamWpsf \innp Xn\pw AhbpsS hf XSbp Xn\pw. DZmlcWw Bkv]ncn, {_q^ ssUtms^\mIv ]mcsktam, sa^\anIv BknUv s]\nknen, Bw]nknen, AtamIvknen, tmdmw s^\ntm
Bnsk]vnpI
icoctImiv SnMvN AbUn, tISpmImsX kqvamWpsf sUtm, kmhvtem \nb{npXn\v. AknUnn IpdbvpXn\v. t_m[w sISppXn\v. dm\nnUn, Hsa{]tkm tmtdmt^mw, ssU CussY CuY
AmknUpI A\kvXnpI
qtmkv sSv
aq{Xnse (Hcp emb\nbnse) qtmkns kmn[yw IspXn\p sSv. Hcp sSv Syq_n 10 Xpn ]cntim[nt emb\n FSpv AXntev 5 ml _\UnIvSv emb\n tNv sSyq_v NqSmpI. e`np Ahn]v X ns \ndw _\UnIv S v emb\nbpsS t_mnent\msSmap IfNmpambn XmcXaywsNbvXv (Ifdn ao) F D]IcWns klmbtmsS) qtmkns iXam\w \nnbnpp. qtmkns Afhv IqSpXn\\pkcnv aIe ]\ndw apX Nphv hscbp \ndn Ahn]vXw e`npp.
mnpI
Cv \nXyPohnXn Ghpw IqSpXembn D]tbmKnp t]mfnsadpIfmWv mnpI.
37
{]tXyIXI
ZoLImew \ne\npp `mcpdhv hnepdhv ssIImcyw sNms\fpw GXpcq]nepw hmsSpmw kpXmcyamtbm AXmcyamtbm \nnmw BIjIamb \ndw \Imw. sshZypXn, Xm]w Fnh ISnhnSpn NqSmptm \Sp ams ASnm\amn mnpIsf s]mXpsh cmbn XcwXncnncnpp. 1. sXtam mnpI, 2. sXtamsknv mnpI sXtam mnpI NqSmptm `uXnIamw kw`hnpp. NqSmptm XmmenIamw kw`hnpp. Hmtcm XhWbpw NqSmptm arZphmbn XocpXn\m Chsb hopw NqSmn ]pXnb cq]nep hkvXp Dmm \p]tbmKnmw. Im_WnI embIfn ebnpp. Ddpw _ehpw IpdhmWv. dosskn sNm Ignbpp. DZm: ss\tem, t]mfno t]mfnhnss\ tmssdUv (PVC) sXtamsknv mnpI NqSmptm cmkamw kw`hnpp. NqSmptm ncamw kw`hnpp. Hcp XhW NqSmn XWpnptm ncambn ZrVambnocpXn\m hopw NqSmn ]pXnb cq]nep hkvXpfpmm Ignbn. Im_WnI embIfn ebnpn. Ddpw _ehpw IqSpXemWv. dosskn sNm Ignbn. DZm: t_ssev, t]mfnsb bqdnb t^mamUnsslUv
38
mnIvaen\oIcWw Ipdbvm\p am
mnns D]tbmKw ]camh[n IpdbvpI. mnIv D]v _Z kwhn[m\ IspI. mnIv hkvXp Aeyambn hensdnbmXncnpI. mnns ]p\cp]tbmK, ]p\:Nw{IaW km[yXI ]camh[n {]tbmP\sSppI. mnIv hkvXp InmXncnpI. mnIv ]m{Xfn `W]Zm kqnmXncnpI. _tbm mnpIfpsS D]tbmKw t{]mmlnnpI.
Jcamen\ykwkvcWw {]iv\]cnlmcam
Jcamen\ykwkvcWw Hmtcm hynbptSbpw ISabmbn ImWpI. Jcamen\y, ssPhamen\y, AssPhamen\y, Cthv Fns\ {]tXyIw {]tXyIw tiJcnpI. Hmtcm {]tZitbpw Jcamen\ysf D]Imc{]Zamb coXnbn kwkvcnpI. B[p\nI imkv{XkmtXnIhnZyI {]tbmP\sSpn kwkvcWw ^e{]ZampI. amen\ysf DdhnSfnXs kwkvcnpXn\p km[yXI IspI.
IoS\min\n{]tbmKns BhiyIX
hnpIfnse IoSm{IaWw. sNSnI Xnv \inn. `y[m\y Xnp \inn. sNSnIv tcmKw ]c Fns\bp {]iv\ XSbpXn\mWv IoS\min\nI D]tbmKnpXv.
cmkIoS\min\nI tZmj^e
av, Pew, hmbp Fnhsb aen\ampp. cmkIoS\min\nI D]ImcnIfmb sNdpPohnIfptSbpw an{X IoSfptSbpw \min\v ImcWamIpp. cmkIoS\min\nIfpsS D]tbmKwaqew `yhkvXpfn hnjmwiw IecpIbpw CXv amcI tcmKpw P\nXIsshIeypw ImcWamhpIbpw sNpp. DZm: FtUmk^m, ametbm, ]mcmXtbm etc.
ssPhIoS\min\nI KpW
av, Pew, hmbp Fnh aen\amsSpn. D]ImcnIfmb sNdpPohnItfbpw an{XIoStfbpw \innpn. ]cnnXnv A\ptbmPyambXn\m Bhmkhyhv tImw Xpn. ssPhIoS\min\nI amcItcmKtfm P\nXIsshIeytfm Dmpn. DZm: thnIpcp Ijmbw, ]pIbne Ijmbw, shfppnjmbw, tkmpemb\n etc.
39
kna v
NpmpIv, Ifnav Fo AkwkvIrX ]Zm \mbn s]mSntijw tdmdn Nqfbnenv DXXm]\nebn (15000C) NqSmptm Imyw knentntbpw Imyw Aepant\ntbpw Hcp ko an{inXamWv kna v n. CXn 2% Pn]vkw tNv s]mSnv knampp.
mkv
hyXykvXbn\w mkpI, KpW, D]tbmK Fnh kqNnnp ]nI Xmsg sImSppp. mkv tkmUm mkv (knen mkv) D]tbmK P\mfnI, __pI, ZW, t_mnepI, XpSnbhbpsS \nmWw. D]tbmKn\Snm\amb KpW tkmUm mkv arZphmbXpw Ffpw s]mntmIpXpamWv. Db Xm]\ne XmpXn\p Ignhv.
lmUv mkv et_mddn D]IcW, (lov sdkn v ASpf D]IcW, mkv) FnhbpsS \nmWw. ^vfn v mkv (Hm]vnIv mkv) seUv mkv
ISI, sekpI, {]nk Db A]h\mw, XpSnb {]IminI D]IcW amen\y IpdhmbXn\m FnhbpsS \nmWw. IqSpX kpXmcyamWv.
t_mtdm et_mddn D]IcW, ASpf Db Xm]\ne knentv mkv D]IcW XpSnbhbpsS XmpXn\p Ignhv. \nmWw ss^_ mkv hyhkmbimeIfn, ^Wo Ckpte FnhbpsS \nmWw Ffpw s]mpIbn, Xm]sshZypXhmlnb, Dcpnt\mfw _eapXpw Xo]nSnmXpamWv.
D]ImcnIfpamn amnsmv ]cnnXn kulm Dev]fpsS \nmWn\v {]m[m\yw \Ip imkv{XimJbmWv lcnXckX{w AYhm {Ko sIankv{Sn. h ]mcnnXnI {]iv \ fpmp Dev ] v ]Icw Aev ] w sNehv IqSpXemsWn t]mepw ]mcnnXnI {]iv \ Dmm Dev ] ]Icwshpw ]mcnnXnI {]iv\fpmp Dev]sf \nhocyamm\p FXn cmkhkvXp \nnXamb Afhn D]tbmKnpw {]iv\ eLqIcnpItbm CmXmpItbm BWv {Ko sIankv{Sn sNpXv.
tNmZy
1. tNcpw]SntNpI
A B C
saUncwKv Cv \ne\np GsXnepw cv A\mtcmKy {]hWXIfpw Ahbvp ]cnlmcamfpw \ntinpI. mnIv hkv X pfpsS A\nb{nXamb D]tbmKwaqew \mw A`napJoIcnp GsXnepw cv {]iv\fpw Ahbvp ]cnlmcamfpw \ntinpI. Xmsg sImSpncnp {]kvXmh\I ]cntim[nv sXtammnn\pw sXtamsknwv mnn\pw A\ptbmPyambh IspI. (a) NqSmptm `uXnIamw kw`hnpp. (b) dosskn sNm Ignbn. (c) NqSmptm XmmenIamw kw`hnpp. (d) dosskn sNm FfpamWv. (e) NqSmptm cmkamw kw`hnpp. (f) NqSmptm ncamb amw kw`hnpp. Jcamen\ykwkvcWhpambn _s GsXnepw cv {]iv\fpw Ahbvp ]cnlmcamfpw \ntinpI. IoSsf \nb{npXn\v ssPhIoS\min\nItfm \Xv cmkIoS\min\nIfmWv. Cu {]kvXmh\tbmSv \n tbmPnpptm? Dcw km[qIcnpI. kna v ssIImcyw sNptm kzoIcnt apIcpXepI Fsmw? Xmsg sImSpncnp D]tbmKv \n GXpXcw mkv BWv sXcsSppI? FpsImv? (a) (b) (c) (d) P\]mfnIfpsS \nmWw ]coWimebnep]tbmKnp sSvSyq_pI \nnm {]nk \nnm hml\fpsS hnUv joUpI \nnm
41
5. 6. 7. 8.
{]IrXnsb \innp mnns Dev]mZ\hpw D]tbmKhpw \nemWw. Cu {]kvXmh\tbmSv \n Fs\ {]XnIcnpw? kanpI. 10. A\ptbmPyambh tNsgpXpI. 9. A ]mcsktam ametbm s_\UnIvSv emb\n t_ssev ss\tem ^vfn v mkv ssPhIoS\min\n sknv Hm^v kna v B Pn]vkw qtmkv sSv IS \nmWw ay_\ h\I sXtamsknv mnIv ]pIbne Ijmbw cmkIoS\min\n icoc Xm]\ne Ipdbvm
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
42