Misija UN- a u BIH:

Plavi ljemovi UN doli su u ratom zahva enu BiH iz susjedne Hrvatske u kojoj je tako er buktao rat. Sa ciljem da
smanji intenzitet sukoba i da ih okon a, UNPROFOR je otvorio svoje sjedite u Sarajevu 1992 god. U momentu kada
BiH jo uvijek nije bila me unarodno priznata kao nezavisna drava nakon to je Slobodan Miloevi odbio zahtjev
Alije Izetbegovica da UN intervenise.
Sukobi BiH pretvaraju se u pravi etni ki rat nakon to je EZ ( Evropska zajednica ) priznala njenu suverenost. Tada
UNPROFOR biva prinu en da se povu e iz Sarajeva. Tokom ljeta 92 srbi su okupirali skoro 70 % teritorije i aktivno
sprovodili etni ko i enjeza tih nekoliko mjeseci 75 000 ljudi napustilo je svoje domove.
UN i vije e sigurnosti pokuali su politi kim metodama da zaustave Slobodana Miloevi a, ak i tako to su priznali
Saveznu Republiku Jugoslaviju sa injenu od Srbije i Crne Gore. Osnivanjem komiteta za izbjeglice i intezivna
humanitarna pomo bile su metode pomo i bosanskom stanovnistvu. No nita od ovoga nije uticalo na prestanak
serije unitavanja dobra i ubijanja ljudi. Krajnji rezultat bio je 30 -tak mrtvih po danu. To je klju ni utisak u ovoj misiji
UN-a, njen neuspjeh da zaustavi bosanksa krvoproli a i srebreni ki genocid.
I pored o igledne neophodnosti i intervencije UN-a, UN su se drali principa upotrebe sile samo u slu aju napada na
sopstvene snage. Nije samo ovaj princip bio prepreka UN-a da intervenie ve i kapaciteti same misije. Umjesto 34
000 zahtjevnih trupa poslato je svega 7 950.
Mirovna operacija UN-a u Jugoslaviji bi e prelazni aranman kako bi se stvorili uslovi za mir i stabilnost nuni za
pregovore o sveobuhvatnom rjeenju Jugoslavenske krize. [1]
Tako er je zahtjevana nepristrasnost snaga UN- a na terenu. Uloga snaga UN- a bila je da osiguraju da ta podru ja
ostanu demilitarizovana i da sve osobe koje u njima ive budu pote ene straha od oruanog napada..
1.) koje su sve mirovne operacije bile od 1948 gof
2.) sta su drzavni organi duzni obavit, tokom slanja ljudi u mirovne operacije
3.) okvirni zakon o spasavanju i zastiti na nivou drzave
4.) da li je 99 na kosovu, od strane nato-a, bila humanitarna ili vojna intervencija
Tri generacije mirovnih operacija
1. Klasi ne mirovne operacije - Uklju ivale su umetanje snage odranja mira neposredno po primirju, uz saglasnost
ranijih zara enih strana. Zanivale su se na tri osnovna principa: Saglasnost, nepristrasnost i upotreba sile jedino u
samoodbrani. Ove mirovne operacije su isklju ivale vojnos osoblje pet stalnih lanica Savjeta bezbjednosti.
2. Druga generacija se razlikovala po okruenju, principima i praksi. Snage UN-a su intervenisale usljed gra anskih
ratova, a ne na kraju unutardravnih sukoba. One su tako er uklju ivale i monitoring, nadzor i sprje avanje sukoba
koji mogu trajati i vie godina (Kipar preko 30 godina). Obiljeavaju ih i nadlenost za implementaciju mirovnih
sporazuma.
3. Tre a generacija se odnosi prvenstveno na operacije nametanja mira u duhu VII glave Povelje bez saglasnosti
strana u sukobu i obi no u unutardravnim sukobima (npr. Somalija, Bosna).
Spisak mirovnih misija Ujedinjenih naroda
UNMOGIP - United Nations Military Observer Group in India and Pakistan (Vojna posmatra ka misija UN-a u Indiji i
Pakistanu), od januara 1949. godine - aktivna.
UNOGIL - United Nations Observation Group in Lebanon (Posmatra ka grupa UN-a u Libanonu), juni 1958. -
decembar 1958. godine
ONUC - United Nations Operation in the Congo (UN operacija u Kongu), juli 1960. - juni 1964. godine.
UNSF - United Nations Security Force in West New Guinea (UN sigurnosne snage u Zapadnoj Novoj Gvineji), oktobar
1962. - april 1963. godine.
UNYOM - United Nations Yemen Observation Mission (UN posmatra ka misija u Jemenu), juli 1963 - septembar
1964. godine.
UNFICYP - United Nations Peacekeeping Force in Cyprus (Mirovne snage UN-a na Kipru), mart 1964. godine -
aktivna.
DOMREP - Mission of the Representative of the SG in the Dominican Republic (Misija predstavnika Generalnog
sekretara UN-a u Dominikanskoj Republici), maj 1965. - oktobar 1966. godine.
UNIPOM - United Nations India-Pakistan Observation Mission (UN posmatra ka misija u Indiji i Pakistanu),
septembar 1965. - mart 1966. godine.
UNIFIL - United Nations Interim Force in Lebanon (Prelazna misija u Libanonu), mart 1978. godine - aktivna.
UNGOMAP - United Nations Good Offices Mission in Afghanistan and Pakistan (UN "dobri" uredi u Afganistanu i
Pakistanu), maj 1988. - mart 1990. godine.
UNIIMOG - United Nations Iran-Iraq Military Observer Group (UN posmatra ka grupa u Iranu i Iraku), avgust 1988.
-februar 1991. godine.
UNAVEM I - United Nations Angola Verification Mission I (Verifikaciona misija UN-a u Angoli I), januar 1989. - juni
1991. godine.
MINURSO - United Nations Mission for the Referendum in Western Sahara (UN misija za refendum u Zapadnoj
Sahari), april 1991. godine - aktivna
UNAVEM II - United Nations Angola Verification Mission II (Verifikaciona misija UN-a u Angoli II), juni 1991. - februar
1995. godine.
ONUSAL - United Nations Observer Mission in El Salvador (Posmatra ka misija UN-a u Salvadoru), juli 1991. - april
1995. godine.
UNAMIC - United Nations Advance Mission in Cambodia (Prethodni ka misija UN-a u Kambodi), oktobar 1991. -
mart 1992. godine.
UNPROFOR - United Nations Protection Force (Zatitne snage UN-a /u bivoj Jugoslaviji/), februar 1992. - mart 1995.
godine.
UNTAC - United Nations Transitional Authority in Cambodia (Prijelazna vlast UN-a u Kambodi), mart 1992. -
septembar 1993. godine.
UNOSOM I - United Nations Operation in Somalia I (UN operacija u Somaliji I), april 1992. - mart 1993. godine.
ONUMOZ - United Nations Operation in Mozambique (UN operacija u Mozambiku), decembar 1992. - decembar
1994. godine.
UNOSOM II - United Nations Operation in Somalia II (UN operacija u Somaliji II), mart 1993. - mart 1995. godine.
UNOMUR - United Nations Observer Mission Uganda-Rwanda (Posmatra ka misija UN-a u Ugandi i Ruandi), juni
1993. - septembar 1994. godine.
UNOMIG - United Nations Observer Mission in Georgia (Posmatra ka misija UN-a u Gruziji), avgust 1993. - aktivna.
UNOMIL - United Nations Observer Mission in Liberia (Posmatra ka misija UN-a u Liberiji), septembar 1993. -
septembar 1997. godine.
UNMIH - United Nations Mission in Haiti (Misija UN-a na Haitiju), septembar 1993. - juni 1996. godine.
UNAMIR - United Nations Assistance Mission for Rwanda (UN-ova misija pomo i za Ruandu), oktobar 1993. - mart
1996. godine.
UNASOG - United Nations Aouzou Strip Observer Group (UN posmatra ka grupa u pojasu Aouzou), maj 1994. - juni
1994. godine.
UNMOT - United Nations Mission of Observers in Tajikistan (Posmatra ka misija UN-a u Tadikistanu), decembar
1994. - maj 2000. godine.
UNAVEM III - United Nations Angola Verification Mission III (Verifikaciona misija UN-a u Angoli III), februar 1995. -juni
1997. godine.
UNCRO - United Nations Confidence Restoration Operation in Croatia (UN operacija za obnovu povjerenja u
Hrvatskoj), maj 1995. - januar 1996. godine.
UNPREDEP - United Nations Preventive Deployment Force (UN preventivne snage u Makedoniji), mart 1995. -
februar 1999. godine.
UNMIBH - United Nations Mission in Bosnia and Herzegovina (UN misija u BiH), decembar 1995. - decembar 2002.
godine.
UNTAES - United Nations transitional Administration for Eastern Slavonia, Baranja and Western Sirmium (UN
prijelazna administracija za isto nu Slavoniju, Baranju i zapadni Srijem/Srem), januar 1996. - januar 1998. godine.
UNMOP - United Nations Mission of Observers in Prevlaka (Posmatra ka misija UN-a na Prevlaci), januar 1996. -
decembar 2002. godine.
UNSMIH - United Nations Support Mission in Haiti (UN misija podrke na Haitiju), juli 1996. - juli 1997. godine.
MINUGUA - United Nations Verification Mission in Guatemala (UN verifikaciona misija u Gvatemali), januar 1997.
-maj 1997. godine.
MONUA - United Nations Observer Mission in Angola (Posmatra ka misija UN-a u Angoli), juni 1997. - februar 1999.
godine.
UNTMIH - United Nations Transition Mission in Haiti August (Prijelazna misija UN-a na Haitiju), 1997. - novembar
1997. godine
MINOPUH UN - Civilian Police Mission in Haiti (Policijska misija UN-a na Haitiju), decembar 1997. - mart 2000.
godine.
MINURCA - United Nations Mission in the Central African Republic (Misija UN-a u Centralnoafri koj Republici), april
1998. - februar 2000. godine.
UNOMSIL - United Nations Observer Mission in Sierra Leone (Posmatra ka misija u Sijera Leoneu), juli 1998.
-oktobar 1999. godine.
UNMIK UN - Interim Administration Mission in Kosovo (Prijelazna administracija UN-a na Kosovu), juni 1999. -
present
UNAMSIL - United Nations Mission in Sierra Leone (UN misija u Sijera Leoneu), oktobar 1999. - decembar 2005.
godine.
UNTAET - United Nations Transitional Administration in East Timor (Prijelazna administracija UN-a na Isto nom
Timoru), oktobar 1999. - maj 2002. godine.
MONUC UN - Organization Mission in the Democratic Republic of the Congo (Organizaciona misija UN-a u
Demokratskoj republici Kongo), novembar 1999. godine - aktivna.
UNMEE - United Nations Mission in Ethiopia and Eritrea (UN misija u Etiopiji i Eritreji), juli 2000. - juli 2008. godine.
UNMISET - United Nations Mission of Support in East Timor (UN misija podrke na Isto nom Timoru), maj 2002. -
maj 2005. godine.
UNMIL - United Nations Mission in Liberia (UN misija u Liberiji), septembar 2003. - aktivna.
UNOCI - United Nations Operation in Cte d'Ivoire (UN operacija na Obali Slonova e), april 2004. godine - aktvina.
MINUSTAH - United Nations Stabilization Mission in Haiti (UN stabilizaciona misija na Haitiju), juni 2004. godine -
aktivna
ONUB - United Nations Operation in Burundi (UN operacija u Burundiju), juni 2004. - decembar 2006. godine.
UNMIS - United Nations Mission in the Sudan (UN misija u Sudanu), mart 2005. godine - aktivna.
UNMIT - United Nations Integrated Mission in Timor-Leste (UN integrirana misija na Isto nom Timoru), avgust 2006.
godine - aktivna.
UNAMID - African Union/United Nations Hybrid operation in Darfur (UN+Afri ka unija - hibridna operacija u Darfuru),
juli 2007. godine - aktivna.
MINURCAT - United Nations Mission in the Central African Republic and Chad (UN misija u Centralnoafri koj
Republici i adu), septembar 2007
Principi mirovnih operacija:
1. Jasan cilj (ta e se posti i)
2. Ostvarljiv mandat (Razmatranje svih aspekata prije odobrenja misije)
3. Jedinstveno nastupanje (Udrueni napori raznih agencija za usmjeravanje i koordinaciju ka istom cilju)
4. Bezbjednost (Stalna procjena situacije i spremnost na reagovanje)
5. Nepristrasnost (UN ne zastupa ni jednu stranu u sukobu, ali i ne sjedi po strani)
6. Obuzdavanje (Primjerena upotreba sile u datoj situaciji)
7. Upotreba sile
8. Minimalna upotreba sile (Snage UN-a koriste silu samo u samoodbrani)
9. Saglasnost (Sukobljene strane moraju da zatrae prisutnost snaga UN-a)
10. Multilateralizam (Jedna zemlja ne moe po svom naho enju pokrenuti vojnu operaciju na teritoriji druge drave i
nazvati je mirovnom)
11. Istrajnost (Strpljivo, odlu no i uporno slije enje ciljeva dok se oni ne ostvare)
12. Uvaavanje potreba lokalnog stanovnitva (Kome treba pomo i)
13. Legalitet (Operacija u skladu sa Me unarodnim pravom, humanitarnim pravom, ljudskim pravima)
14. Legitimitet (Zemlja na ijoj se teritoriji obavlja operacija daje saglasnost da primi snage ne kao agresore, ve kao
ljude dobre volje)
1. Instrumenti i mehanizmi prevencije u sistemu UN-a (odravanje mira, nametanje
mira...)
- Diplomatska prevencija je postupak korienja diplomatskih sredstava sa ciljem da
se sprijei nastanak sukoba izmeu dvije drave ili vie strana, da se sprijei eskalacija
postojeeg sukoba, ili ukoliko ipak doe do otvorenog konflikta da se on
ogranii.Ukljuuje mjere a! mjere izgradnje povjerenja" b!razvoj sistema ranog
upozoravanja.
- reventivno razmje!tanje sna"a je razmjetanje snaga koje imaju zadatak da
sprijee izbijanje konflikta unutar jedne drave ili izmeu dvije drave. Ukljuuje
dostavljanje humanitarne pomoi, rasporeivanje na spoljnim granicama neke drave i
sl.
- #dravanje mira podrazumijeva organizovano prisustvo U#$a na licu mjesta uz
prethodnu saglasnost konfliktnih strana, u formi kombinovane defanzivne misije U#.
%adatak obezbjedjivanje i sprovodjene prekida vatre & odranje postignutog mirovnog
ugovora.
$ Nametanje mira je forma organizovanja tee naoruanih U# trupa, kao privremena
mjera prema lanu '( glava )&& *ovelje U#. +u spadaju sljedee mjere uspostavljanje &
odranje prekida vatre, to moe da se ostvari s obzirom na injenicu da su trupe U#$a
u takvim sluajevima tee naoruane nego konfliktne strane.
$ $ra%enje mira je proces koji se odvija sve do zakljuivanja mirovnog ugovora ili
ugovora o prekidu vatre, a u njega spadaju aktivnosti sa ciljem dovoenja sukobljenih
strana za pregovaraki sto, & to koritenjem nenasilnih sredstava opisanih u gavi )&
povelje U#$a$,os ukljuuje mjere posredovanje, pregovaranje, sankcije i sl. nekonfliktne
mjere.
$ Upotre&a vojne sile oznaava vojne prinudne mjere prema glavi )&&, lan '-. povelje
U#$a. .ve mjere se primjenjuju u sluajevima prijetnje, prekida primirj ili prilikom dejstva
na tetu U# trupa, a sa ciljem odranja primirja ili prekida vatre. /avjet bezbjednosti
moe preduzeti vojne sankcije bez saglasnosti drava u sporu 0intervencija za
osiguranje isporuke hum.pomoi stanovnitvu /omalije,bombardovanje poloaja
bosanskih srba 1223.!
$ 'onsolidovanje mira je postupak obnove unitenih institucija dravne structure ili
uspostavljanja novih poslije zavretka konflikta. 4jere konsolidacije demobilisanje
bivih ratnika, organizovanje povratka izbjeglih,raseljenih & protjeranih lica, jaanje
zatite ljudskih prava, poboljanje socijalnih & ekonomskih uslova, pomirenje i sl.
$ oma"anje razvoja, njegovi potciljevi su otklanjanje siromatva, podizanje bioloke
bezbjednosti, spreavanje ratova, suzbijanje terorizma, borba protiv organizovanog
kriminala5
(. )e"menti preventivno" djelovanja UN-a *
$ &zgradnja mira 0strane u sukobu trebaju postici sporazum!
$ .uvanje mira 06azmjetanje misija U#$a na terenu uz saglasnost strana!
$ *ostkrizna obnova 0 aktivnost na ekonomsko, socijalnom5 planu !
+. ,umanitarno-vojne intervencije ukljuuje pribjegavanje vojnoj sili od strane jedne ili
vie drava da bi se zaustavila gruba krenja ljudskih prava koje vri neki reim.
-. ,umanitarni principi *
1.) rincip humanosti ili covjecnosti lezi u osnovi svih humanitarnih aktivnosti kao akt
vjere .n se ne dokazuje vec se u njega vjeruje.
(.) rincip nezavisnosti nalaze da humanitarna pomoc mora biti oslobodjena
politickog, finansijskog, religijskog, ideoloskog ili vojnog pritiska bilo od strane drzave ili
donatora.
+.) rincip apoliticnosti blize odredjuje princip nezavisnosti humanitarna pomoc nema
mandate da politicki posreduje ili odlucuje u nekoj kriznoj situaciji
-.) rincip nepristrasnosti podrazumijeva da ce pomoc biti ukazana samo na osnovu
potrebe, prioritet se daje najugrozenijim pojedincima nezavisno od njihove rase, vjere,
pola, klase.
..) rincip neutralnosti ovaj princip nalaze da se humanitarne organizacije
neopredjeljuju ni za jednu stranu u nekom politickom ili religijskom sporu.
/.) rincip univerzalnosti
0.) rincip necinjenja ili neizazivanja stete
.. ,umanitarni imperativ se tumaci u skladu sa Kantovim kategorickim imperativom I odredjuje se
kao eticka duznost da se sprijeci ili ublazi patnja; da se zastiti zivot I zdravlje I obezbijedi postovanje
ljudskog dostojanstva. On takodjer imlicira pravo na pruzanje humanitarne pomoci I pravo da se ova pruzi
u skladu sa humanitarnim principima.
/. 1ivilno-vojna suradnja predstavlja prilicno osporavan koncept koji ima razlicita, a
cesto & suprotstavljena znacenja & doktrine koje zapravo opisuju istu aktivnost, to jeste
koordinaciju izmedju civilnih & vojnih aktera u mirovnim operacijama. #eki od
najpoznatijih koncepta jesu civilno$vojna kooperacija0#7+. & 8anada & vecina evropskih
zemalja!" civilno$vojne operacije0/79 koristi!" humanitarno civilno$vojna
koordinacija0humanitarna zajednica pod okriljem U#$a!.
0. ojam civilno-vojni odnosi obuhvata sve aspekte veza izmedju oruzanih snaga &
drustva ciji su dio. 4edjutim, civilno vojni odnosi ukljucuju & sira pitanja kao sto su siri
stavovi vojske prema civilnom drustvu" percepcije civilnog drustva o stavovima vojske"
vojnicki etos & shvatanja kakva vojska treba da bude" kao & privrednu funkciju ili ulogu
vosjke.
$/amuel :antigton je dao ;normalnu teoriju< civilno vojnih odnosa. =entralni problem
civilno vojnih odnosa jeste potreba da se sto vise poveca zastita koju mogu da
obezbjede vojne snage, a da se pri tom sto vise smanji moc prinude koju ce te iste
snage neizbjezno posjedovati, pa tako & stvoriti efikasne oruzane snage pod
demokratskom civilnom kontrolom. :antigton smatra da je civilna kontrola oruzanih
snaga historijski postojala u dvjema formama
$;subjetivni< pristup$ subjektivni mehanizmi kontrole nastaju u nedemokratskim
rezimima.
$;objektivni< pristup > nastaje u demokratskim rezimima, koji podrazumijeva jasno
razdvajanje odgovornosti izmedju civilnog & vojnog sektora.
.va podjela rada omogucava da se politicari ne mijesaju u cisto vojne stvari kao & da
vojska ostane izvan politike.
+emelj :antigtonove analize civilno vojnih odnosa cini pretpostavka da su vojne
institucije bilo kojeg drustva oblikovane dvjema silama
$ ?unkcionanim imperativom 0 koji potice od prijetnji bezbjednosti jednog drustva!
$ /ocijalnim imperativom 0 zasnovanog na ideologijama, drustvenim imperativima &
institucijama koje su dominantne u jednom drustvu !.
2. $eneracije mirovnih operacija
4irovne operacije su operacije ouvanja & sprovoenja mira preduzete sa namjerom da
se uspostavi & odri mir izmeu sukobljenih strana.
*ostoje @ generacije mirovnih operacija
- I "eneracija ili klasine mirovne operacije upucivale su umetanje snaga odrzanja mira
neposredno po primirju, uz saglasnost ranijih zaracenih strana..vakave operacije bile
su karakteristicne za hladnoratovski period & one su bile u znaku tri osnovna principa
saglasnosti, nepristrasnosti, & upotrebe sile jedino u samoodbrani"
- II "eneracija razlikovala se po okruzenju principima & praksi od njihovih prethodnika iz
vremena :ladnog rata.&mala je mnogo teze zadatke. /nage U#$a su intervenisale usred
graanskih ratova, dok su ovi jos bili ;vruci<, a ne na samom kraju unutardrzavnih
ratova, kada su ovi vec ;zamrznuti<. .va && generacija operacija ukljucivala je monitoring,
nadzor & sprecavanje sukoba kao implementaciju mirovnih sporazuma & mogle su da
traju vise godina.
- III "eneracija mirovnih operacija odnosi se prvenstveno na operacije nametanja mira u
duhu )&& glave *ovelje bez saglasnosti strana u sukobu & obino u unutardrzavnim
sukobima. .ve su se operacije obino odvijale u kontekstu humanitarnih kriza &
masovnih talasa izbjeglica. .va treca generacija je imala jos slozenije mandate & manje
jasno odredjene ciljeve nego ne iz ranijih perioda.
3. 'arakteristike savremenih mirovnih operacija
$ 8vantitativni rast mirovnih operacija
$ 8valitativne promjene mirovnih operacija
$ ?leksibilnost operacija
$ :ibridne operacije
$ 6egionalizacija
$ *odjela rada
$ 6aste uloga policijskih snaga & privatnih snaga sigurnosti u mirovnim operacijama
14. 5i, i mirovne operacije
*rocedura upucivanja pripadnika .ruzanih snaga u misije izvan teritorije Ai: propisana
je zakonom o odbrani Ai:, koji daje opste smjernice. U skladu sa ovim zakonom u
zadatke .ruzanih snaga Ai: spadaju izmedju ostalih ucesce u operacijama kolektivne
sigurnost u operacijama za podrsku miru & samoodbrani, ukljucujuci & borbu protiv
terorizma & ispunjavanje meunarodnih obaveza Ai:. Beneralno, ovim zakonom je
propisano da .ruzane snage Ai: mogu biti angazovane van drzavnih granica u
operacijama za podrsku mira & drugim aktivnostima na osnovu odluke *redsjednistva
Ai:. .peracije za podrsku miru & druge aktivnosti podrazumijevaju operacije
sprecavanja sukoba, operacije ocuvanja mira, operacije uspostavljanja mira,
provodjenje & izgradnje mira & otklanjanje posljedica teroristickih napada.
4inistarstvo odbrane Ai: 0upucuje prijedlog sa inicijativom o ucescu u operacijama u
inozemstvu!
&
)ijece ministara Ai: 0daje prethodnu ocjenu o opravdanosti ucesca oruzanih snaga u
operacijama izvan granica Ai:!
&
*redsjednistvo Ai: 0donosi odluku o upucivanju pripadnika .ruzanih snaga u operacije
u inozemstvu!
&
*arlamentarna skupstina Ai: 0potvrdjuje odluku predsjednistva Ai:!
&
4inistar odbrane0izdaje naredbe o upucivanju .ruzanih snaga u inozemstvu!