Makabayang pagbabago, ipaglaban !

Plataporma
Makabayang Koalisyon ng Mamamayan (Makabayan)

Ang higit walong taon ng administrasyong Arroyo ay panahon nang walang kapantay na
korupsyon at pandarambong, kahirapan at kagutuman, paglabag sa mga karapatang
pantao at pagsunud-sunuran sa dayuhang kapangyarihan at sa interes ng iilan. Kaya
tamang ituring ang rehimen ni Gng. Gloria Macapagal-Arroyo bilang pinakamasamang at
pinakamumuhiang rehimen matapos ibagsak ang diktadurang US-Marcos.

Gayunman lampas kay Gng. Arroyo at sa kanyang pandarambong, pandarahas at

pagsisinungaling ang saligang mga suliranin ng bansa.

Ang pinakaugat ng mga suliranin ng bansa ay ang pananatili ng sistema ng

pagsasamantala at pang-aapi ng dayuhan at mga lokal na naghaharing uri. Nagbubunga
ang sistemang ito ng laganap na kahirapan at krisis pang-ekonomiya, ng korupsyon at
kabulukang kultural at ng pasistang panunupil sa mamamayan.

Kaya naman lumalawak at lumalakas ang panawagan at pakikibaka ng mamamayan hindi

lamang upang baguhin ang pamunuan kundi ang mismong sistema ng bansa.

Makabayang pagbabago! Ito ang sigaw ng mamamayan. Ito rin ang platapormang
ipinaglalaban ng Makabayan – ang pagbabagong makamamayan at makabansa. Ultimong
layunin natin na mapawi ang sistema ng paghahari, pagsasamantala at pang-aapi ng
dayuhan at iilan at maitatag ang malaya, demokratiko at maunlad na Pilipinas. Susing
usapin sa pagbabago ang pagwawakas ng hawak sa kapangyarihang pampulitika ng
dayuhan at iilang taksil sa bayan at ang lubos na pagsasakapangyarihan ng mamamayan.

Napakasamang gubyerno ni Arroyo

Naghari si Gng. Arroyo, ang kanyang asawa, gabinete, mga pinapaburang kroni at pulitiko
sa pinakagarapal na paraan nang pagsagasa sa kapakanan at kalooban ng sambayanan.

1
Bilyun-bilyong piso nang mga kaso pandarambong ang kinasangkutan ng mag-asawang
Arroyo at mga kasapakat nila. Marami na ang nabulgar gaya ng iskandalong IMPSA deal,
Code NGO peace bond, Jose Pidal, fertilizer fund scam, Northrail Project, Quedancor,
NBN-ZTE at Euro-Generals. Marami pa ang di nabubulgar.

Bukod sa pagkabulgar ng mga kaso ng pandarambong, naging mainit na isyu ang pagiging
ilihitimo ng pagkapangulo ni Arroyo mula nang pumutok ang iskandalong Hello Garci
noong 2005. Ginamit ni Gng. Arroyo ang kamay na bakal ng estado upang hadlangan ang
paglabas nang katotohanan at supilin ang mga kritiko at ang militanteng kilusang masa.
Ibinalik ng pangkating Arroyo ang lagim ng batas militar nang ipataw nito ang calibrated
preemptive response, Proclamation 1017, executive privilege at isama ang di armadong mga
aktibista sa mga target ng atakeng militar. Libong mga aktibista at mamamahayag ang
pinatay o naging desaparecido sa ilalim ng kanyang malupit na rehimen.

Pinalubha ng rehimen ang krisis ng bansa at kahirapan ng mamamayan. Hindi

naramdaman ng mamamayan ang taun-taong ipinagmamalaking nominal na paglago ng
ekonomya. Taliwas sa buladas ng ‘strong economic fundamentals’, lalong humina at
bumagsak ang lokal na industriya at agrikultura dahil sa patakaran ng rehimen para sa
liberalisasyon, pribatisasyon, deregulasyon o ‘globalisasyon’ ng ekonomya. Hindi
makapagbigay ang ekonomya ng sapat na trabaho at pagkain sa bansa. Higit 9 milyon ng
halos 90 milyon populasyon ang nangibang bayan para magtrabaho pero nagyayabang pa
ang gubyerno na may sapat na trabahong nalilikha sa loob ng bansa kung hindi lang
mapili nang mapapasukan ang mga Pilipino.

Patuloy na tinamasa ni Arroyo ang suporta ng United States, Japan, at iba pang
imperyalistang bansa sa kabila pagkawala ng tiwala sa kanya ng mamamayan. Ngunit ang
kapalit ng suportang ito ay ibayong pagyurak sa soberenya at dignidad ng bansa. Tiniyak sa
pagtawag sa telepono ni Pangulong Barack Obama kay Mrs. Arroyo ang pananatili ng di-
pantay na US-RP Visiting Forces Agreement na ginamit para permanenteng makapanatili
sa Pilipinas ang mga tropang Amerikano at alisin si Lance Corporal Smith sa
pagkakakulong mula sa piitan ng Makati nang labag sa Saligang Batas. Inamin ng US State
Department na nakaistasyon ang hindi bababa sa 600 tropang Amerikano.

Lumaki ang hawak ng Japan at China sa ekonomya ng bansa bunga ng pagpasok ng

gubyernong Arroyo sa tagibang na mga kasunduan tulad ng Japan-Philippine Economic
Partnership Agreement (JPEPA) at mga kasunduan ng Pilipinas sa China para magamit ng
huli ang milyun-milyong ektarya ng lupang sakahan.

Pininsala nang walang habas na pagtataguyod ni Arroyo ng globalisasyong neoliberal ang

ang lokal na agrikultura at industriya. Naging malaganap ang kumbersyon ng mga lupaing
agrikultural sa ibang gamit at pagkawala ng lupa ng mga magsasaka. Naging malaganap
din ang tanggalan ng mga manggagawa at kontraktwalisasyon ng paggawa. Sumirit pataas
ang presyo ng bigas, langis, kuryente, tubig at iba pang pangunahing bilihin at serbisyo sa
kapakinabangan ng mga monopolyong dayuhan at lokal.

2
Itinutulak ni Gng. Arroyo at ng kanyang koalisyong Lakas-Kampi ang pag-amyenda sa
Saligang Batas upang mapalawig ang panahon ng panunungkulan ni Gng. Arroyo o
mabigyang daan ang kanyang muling pagtakbo bilang pangulo o ang kanyang pagiging
punong ministro. Mayroon ding mga nagtutulak ng marahas na mga hakbang tulad ng
pagpapataw ng state of emergency o batas militar.

Upang makuha ang suporta ng US at mga makapangyarihang bansa, sabay na itinutulak

ng pangkatin ang pag-amyenda sa mga prubisyon ng Saligang Batas para alisin ang
pagbabawal sa pag-aari ng mga lupain, sa mga base militar at armas nukleyar ng dayuhan
sa Pilipinas.

Masama ang bunga dahil masama ang puno

Napakasama nang bunga dahil napakasama ng puno. Ang napakasamang rehimen ni

Arroyo ay bunga lamang ng napakasamang sistema ng bansa. Magpalit-palit man ng
pangulo, hindi bubuti at uunlad ang bansa kung hindi mawawaksan ang napakasamang
sistema ng bansa. Ang sistemang ito ay ang sistema ng paghahari, pagsasamantala at pang-
aapi ng dayuhan at iilan laban sa mamamayan.

Pinipigilan ng sistemang ito ang pag-unlad ng Sambayanang Pilipino tungo sa

pagtatamasa ng tunay at ganap na kasarinlan, demokrasya, kasaganaan at kapayapaan.

Pinanatili at pinatitindi ng reakysunaryong pulitika ng status quo ang bangkaroteng

sistemang ito. Nakakonsentra sa kamay ng ilang malalaking kapitalista at panginoong
maylupa at mga kinatawan nila ang kapangyarihang pampulitika. Itinuturing nila ang
mamamayan bilang tuntungan lamang sa kanilang mga ambisyung pulitikal. Ginagamit
lamang nila ang pusisyong pampubliko upang magkamal ng dagdag na yaman at
kapangyarihan para sa kanilang sarili, kamag-anak, kaibigan at pinapaburang negosyo,
dayuhan at lokal.

Ang halalan sa pangkalahatan ay nananatiling paligsahan ng salapi, baril at makinarya ng

mga paksyon at partido ng naghaharing uri. Mainam nang manalo ang isang manggagawa,
magsasaka at prupesyunal ng ilang pwesto sa barangay at munisipyo. Papataas ang pwesto
sa pamahalaa papawala ang tsansan manalo sa halalan ng mga kinatawan ng mga batayeng
sector at panggitnang uri. Ang sistemang party list na dapat ay eksklusibo lamang para sa
mga partido at grupo ng mga marginalized at underrepresented ay tuluyan nang binaboy
at maramihang pinasok ng mga huwad na grupong party list na itinayo ng Malakanyang at
naghaharing uri.

Kasingbigat na problema ng bulok na pulitika ang atrasadong ekonomya na nakatuon sa

pagluluwas ng mga murang hilaw at malaprosesong kalakal at umaasa sa pag-aangkat ng
mga yaring produkto, materyal at kasangkapan. Sumasagka ang mga dikta ng dayuhan at
mga patakaran ng gubyerno para sa tunay na repormang agraryo, industriyalisasyon ng

3
bansa at pag-unlad ng agrikultura na siyang sana’y lilikha ng sapat na trabaho at pagkain.
Madalas talo ang Pilipinas sa pakikipagkalakalan sa mga industriyal na bansa, kaya nabaon
nang nabangon ang bansa sa utang upang tustusan ang gastusin sa mga imported na
kalakal. Bumababa ang tunay na halaga ng piso. Pinatindi ng globalisasyon neoliberal ang
kahirapan, krisis at pagkaatrasado ng ekonomya.

Ang mga dambuhalang dayuhang korporasyon at bangko, subsidyaryo at ilang kasabwat

nilang malalaking kapitalista at panginoong maylupa ang kumakamal ng yaman.
Nagpapasasa rin matataas na burukrata sa pandarambong at pagbibigay ng paborableng
kontrata, batas at patakarang pabor sa dayuhan at malalaking negosyo. Wala pang 1% ng
populasyon ang nagpapasasa sa yaman at kapangyarihan. Samantala, nagdarahop ang mga
magsasaka bunga ng kawalan ng lupa at pagsasamantala at pang-aapi ng mga panginoong
maylupa. Naghihirap ang mga manggagawa dahil sa patakaran ng murang lakas paggawa
at paglabag sa kanilang karapatan. Dumadausdos ang kita at kabuhayan ng mga
prupesyunal, malilit at katamtamang laking negosyante at iba pang panggitnang uri.

Marami nang pumansin kung paano lumikha ang bulok na sistemang ito ng malalang
problemang panlipunan at kabulukang kultural. Nagbubunga ang laganap na kahirapan
ng talamak na problema sa bisyo, droga, kriminalidad, prostitusyon at iba pa. Maraming
pamilya ang nawawasak dahil sa pag-alis sa bansa ng mga magulang para magtrabaho sa
ibayong dagat. Pinatindi ng globalisasyong neoliberal ang walang habas na konsumerismo,
indibidwalismo at Kanluranin kamalayang nagpapahina ng diwa ng pambansang
kakanyahan at pagkakaisa.

10-Puntong Prinsipyo at Programa

Pambansang soberenya at demokrasya – ito ang dalawang pangunahing prinsipyo na

itinataguyod ng Makabayan. Ang pakikibaka para sa pambansang soberenya at
demokrasya ang siyang lulutas sa saligang suliranin ng pagsasamantala at pang-aapi ng
dayuhan at lokal na naghaharing uri sa bansa. Ang pambansang soberenya at demokrasya
ang dalawang pangunahing prinsipyong nanalaytay sa 10-puntong mga prinsipyo at
programa ng Makabayan.

Isinusulong ng Makabayan ang pulitika ng pagbabago na naglalayung wakasan ang kontrol

sa kapangyarihang pampulitika ng dayuhan at iilan at mapasakamay ng mamamayan ang
naturang kapangyarihan, Ang ganap na pagsasakapangyarihan ng mamamayan ang susing
usapin upang mangyari at malubos ang mga ninanais na pagbabago ng mamamayan sa
larangan ng ekonomya, pulitika at kultura.

Narito ang ating 10-puntong prinsipyo, pangkalahatan at partikular na mga programa:

1. Bigyang kapangyarihan ang mamamayan.

Ibinabandila natin ang pagsasakapangyarihan ng mamamayan bilang susi sa

4
pagbabago ng pamahalaan at lipunan. Pagpupunyagian nating mamulat, maorganisa at
mapakilos ang mamamayan hanggang mapasakamay nila ang kapangyarihang
pampulitika. Lalahok tayo sa malawak na kilusan ng mamamayan upang wakasan ang
kontrol at mapagpasyang impluwensya sa pamahalaan ng US, ng lokal na malalaking
kapitalista, panginoong maylupa at mga korap na pulitiko. Kasama ng iba pang pwersa,
makikipaglaban tayo para maitatag ang pamahalaang tunay na kumakatawan sa at
kontrolado ng mamamayan – ng mga manggagawa, magsasaka, prupesyunal at
makabayang negosyante. Isusulong natin ang mga reporma sa eleksyon upang maging
malinis, mapayapa at patas ang halalan.

• Mulatin, organisahin at pakilusin ang mga manggagawa, magsasaka at iba pang

maralita at aping mga sektor at mamamayan upang maging makapangyarihang
pwersa ng pagbabago.

• Labanan ang dominasyon at kontrol ng dayuhan at naghaharing uri sa pulitika at

pamahalaan anuman ang porma ng gubyerno – presidential o parliamentary,
unitary o federal o haluan ng mga naturan.

• Makibaka para sa pagtatatag ng pamahalaang tunay na kumakatawan sa at

kontrolado ng mamamayan. Itaguyod ang pagtatayo ng mga kongreso ng
mamamayan bilang pinakamataas na organo ng gubyerno sa iba’t-ibang antas ng
pamahalaan na may proportionate na kinatawan ang mga manggagawa, magsasaka,
prupesyunal at makabayang negosyante.

• Ipaglaban ang higit na representasyon ng mamamayan – laluna ng mga

manggagawa, magsasaka at mga aping mamamayan - sa mga kasalukuyan at
darating na nagpapasyang organo ng pamahalaang pambansa at lokal. Magtatag
ng sistema at mekanismo ng representasyon at eleksyon para sa nabanggit.

• Pamayaniin ang kapangyarihan ng sibilyan laban sa militar. Labanan ang mga

tangka ng kudeta at pagpapataw ng paghaharing militar. Wakasan ang
militarisasyon ng burukrasyang sibil.

• Ipagbawal at buwagin ang mga dinastiyang pulitikal at tiyakin ang pantay na

oportunidad sa lahat na mahalal sa mga pampublikong tungkulin.

• Protektahan at itaguyod ang karapatan ng mamamayan na mag-organisa, magtipon

at magpahayag ng kanilang mga saloobin o reklamo sa gobyerno.

• Igiit ang pagsasagawa ng mga reporma para maging malinis, mapayapa at patas ang
mga halalan. Labanan ang pandaraya at pandarahas sa eleksyon. Itaguyod ang
moderno at automated na sistema ng botohan at bilangan na may sapat na
safeguards laban sa mga pandaraya at pagkakamali. Linisin ang listahan ng mga
botante. Higpitan ang regulasyon sa mga patalastas at gastusing pangkampanya.

5
 • Bigyan ng pangunahing diin ang plataporma, rekord at integridad ng mga partido
at kandidato. Gapiin ang pamamayani salapi at baril, sistemang patronage at
pagiging personality-oriented ng eleksyon.

• Tutulan ang lahat ng hakbang ng mga dayuhan at naghaharing uri na baguhin ang
mga prubisyon ng Saligang Batas para higit pang pinsalain ang pambansang
kasarinlan at demokrasya. Makiisa sa panawagan ng mamamayan na pagbabago ng
sistema ng bansa at ng Saligang Batas ng Pilipinas sa tamang panahon at
pagkakataon.

2. Ipaglaban ang mabuting pamamahala

Ipinaglalaban natin ang mabuting pamamahala na nangangahulugan ng tapat at

mahusay na paglilingkod ng mga namumuno at mahigpit na pagsubaybay ng
mamamayan. Hindi natin pahihintulutan ang anumang pandaraya, pagnanakaw at
pagsisinungaling sa gubyerno. Masugid nating lalabanan ang katiwalian at korupsyon at
uusigin ang mga tiwaling upisyal mula sa pinakamatataas na antas. Itatatag natin ang mas
epektibong mga mekanismong nagtitiyak ng katapatan at pananagutan ng mga upisyal, ng
check and balance sa pagitan ng mga yunit ng gubyerno, ng sistema ng recall sa mga
nanunungkulan at ng pagsubaybay ng mamamayan. Bibigyan natin ng mataas na
pagpapahalaga ang integridad, kakayahan, kasipagan, katapatan at kahusayan ng mga
nasa serbisyong pampubliko.

• Usigin at panagutin sina Gloria Macapagal-Arroyo, Mike Arroyo at kasabwat na mga

matataas na upisyal at personahe sa kaso ng malulubhang paglabag sa karapatang
pantao, pandarambong, pandaraya sa halalan, pagtatakip ng krimen at iba pang
mga krimen. Kabilang sa uusigin at pananagutin si Executive Sec. Eduardo Ermita,
NSA Sec. Norberto Gonzales, Hen. Jovito Palparan, Hen. Rodolfo Garcia, Jocjoc
Bolante at Virgilio Garcillano. Kagyat na samsamin at kumpiskahin ng gubyerno
ang mga ninakaw at di maipaliwanag na yaman ng pangkating Arroyo.

• Tiyakin ang independensya ng Kongreso, ng mga Hukuman mula sa Ehekutibo at

palakasin ang sistema ng pagbabantay at pagbabalanse ng mga sangay ng
pamahalaan. Ibalik ang ganap na kapangyarihan ng Kongreso sa pambansang
badyet, ipagbawal ang awtomatikong paglalaan ng pondo at ng awtomatikong
pagpapairal nang dating badyet.

• Tiyakin ang pag-iral nang katapatan at pananagutan. Iwaksi ang paggamit ng

pribilehiyong ehekutibo upang pagtakpan ang krimen ng matataas ng upisyal ng
pamahalaan. Isabatas ang karapatan sa impormasyon ng madla. Ipasa ang
panukalang batas para sa proteksyon ng mga "whistleblower". Isapubliko ang mga
taunang statement of assets, liabilities and net worth (SALN) ng lahat ng mga
pampublikong upisyal. Isagawa nang puspusan ang lifestyle check mula sa

6
 pinakamatataas na upisyal ng pamahalaan.

• Ibulgar ang mga kaso ng korupsyon, katiwalian at krimen ng matataas na upisyal

ng pamahalaan. Usigin at papanagutin ang mga sangkot sa naturang mga kaso.

• Palakasin ang paglahok ng mga “independent watchdog group” ng mamamayan sa

lahat ng antas ng pamamahala. Tiyakin ang mga public hearing sa apektadong mga
sektor at mamamayan bago ipatupad ang mga proyektong at disisyong
nakakaapekto sa kanila.

• Sugpuin ang korupsyon sa sandahatang lakas at kapulisan sa pamamagitan ng

pagbabawal ng kumbersyon ng pondo at iba pang maanomalyang gawain. Usigin
ang mga matataas na upisyal sa sangkot sa mga katiwalian.

3. Paunlarin ang ekonomya maka-Pilipino

Hinahangad natin mapaunlad ang ang ekonomyang maka-Pilipino na ang kontrol

at pakinabang ay sa mamamayang Pilipino at hindi sa dayuhan at iilan. Wawakasan natin
ang dominasyon at nakapipinsalang mga imposisyon ng US at iba pang dayuhan sa
ekonomya ng bansa. Isusulong natin ang programa para sa tunay na repormang agraryo,
kooperatibisasyon at modernisasyon ng agrikultura at ng industriyalisasyon ng bansa.
Igigiit nating isabansa ang mga istratehikong industriya at serbisyo para sa kapakanan ng
publiko. Titiyakin natin ang makatarungang pamamahagi ng yaman ng bansa at biyaya ng
ekonomya.

• Wakasan ang dominasyon at mga imposisyon ng dayuhan.

- Ibasura o ipawalambisa ang mga pang-ekonomyang imposisyon ng at

kasunduan sa US, Japan, IMF, WB, ADB, GATT/WTO, Apec at iba pa na
pumipinsala sa pambansang ekonomya at interes ng mamamayan. Iwaksi ang
patakaran ng liberalisasyon, pribatisasyon, deregulasyon at denasyunalisasyon
ng iba’t-ibang bahagi ng ekonomya.

- Muling makipagnegosasyon at buuin ang panibagong ugnayan at mga

kasunduang pang-ekonomya sa iba’t-ibang mga bansa at institusyong
pangrehiyon at pandaigdig para sa maisulong ang programa sa pagpapaunlad na
produktibong kapasidad ng bansa at mutwal na pakinabang.

• Ipatupad ang tunay na repormang agraryo.

- Ibasura ang huwad na Comprehensive Agrarian Reform Program. Ipawalambisa

ang Agriculture and Fisheries Modernization Act. Amyendahan ang Local
Government Code.

7
 - Ipasa at ipatupad ang panibagong batas para sa tunay na repormang agraryo na
naglalaman ng libreng pamamahagi ng lupa at sasaklaw sa lahat ng lupaing
agrikultural. Ibasura ang mapanlinlang na iskemang stock distribution at iba
pang anyo ng exemption sa land redistribution. Itigil ang laganap na land use
conversion at gumawa ng mga hakbang upang muling magamit sa pagsasaka
ang kalahatan ng lupaing agrikultural na binigyan ng ibang klasipikasyon.
Kanselahin ang utang ng mga magsasaka na napamahagian ng lupa sa ilalim ng
CARP at PD 27.

- Ikampanya at suportahan ang pagbubuo ng kooperatiba ng mga maralita at

panggitnang magsasaka. Pawiin ang pang-uusura at komersyanteng pang-
aabuso ng mga panginoong maylupa at malalaking trader sa mga maliliit at
panggitnang magsasaka.

• Isulong ang programa para sa industriyalisasyon ng bansa.

- Protektahan at suportahan ang mga lokal na prodyuser, agrikultural at

industriyal sa bisa ng pagtatataas ng mga taripa at pagbabalik ng mga
kantitatibong restriksyon sa mga inaangkat na produkto. Bawasan ang mga
buwis at bigyan ng tulong at insentiba ang lokal na negosyo, laluna ang mga
maliliit at midyum na mga empresa at mga kooperatiba.

- Isabansa ang mga istratehikong industriya at serbisyo para sa kapakanan ng

publiko. Sa pangunguna ng estado at katuwang ng pribadong sektor, ipatupad
ang mga programa at proyekto upang itatag at/o paunlarin ang mga
magkakaugnay na industriya ng bakal, petrokemikal, tela/damit, magaang na
manupaktura, enerhiya, tranportasyon, telekomunikasyon, pabahay at mga
gamit pangkonsumo. Magkaroon ng programa para maitayo ang mga lokal na
industriya na magpoproseso sa mga miniminang mineral at iba pang hilaw na
materyal sa halip ituon sa export.

- Magpatupad ng patakarang "Pilipino Muna" sa kalakalan at pamumuhunan at

sa pamimili ng mga pangangailangan ng pamahalaan. Ikampanya at
iinstitusyonalisa ang pagtangkilik sa mga gawang Pilipino.

4. Iahon ang mayorya mula sa kahirapan

Pinagpupunyagian nating maiahon ang mayorya ng mamamayan mula sa

kahirapan na pinasisidhi pa ng pandaigdigan at panloob na krisis pang-ekonomya. Igigiit
natin na tugunan ang sumusunod na mga kahingian ng mamamayan: relief sa pagbabayad
ng utang panlabas, sapat na lupa at suporta para sa mga magsasaka, produksyon ng sapat
at abot-kayang pagkain, sapat trabaho at nakabubuhay na sahod, mas maunlad at abot-
kayang serbisyo sa pampublikong edukasyon, kalusugan, pabahay, tubig at kuryente at
progresibong pagbubuwis.

8
• Itigil ang pagbabayad ng utang panlabas at ibaling ito para sa kailangang mga
serbisyo at proyektong pangkaunlaran. Ipawalang-bisa ang PD 1177 at EO 292 o ang
awtomatikong pagbabayad-utang. Isuspinde sa loob ng anim na taon ang
pagbabayad ng utang sa IMF, WB, ADB, mga pandaigdigan institusyon sa
pananalapi at mga dayuhang bangkong komersyal. Kanselahin ang mga tiwaling
utang panlabas. Ipailalim sa renegosasyon ang pagbabayad ng utang panlabas batay
sa kakayanan ng bansa.

• Bigyan ng proteksyon at maglaan ng sapat na suportang pinansyal, materyal at

teknikal at sa mga magbubukid at mangingisda. Tiyaking mayroon sapat na
irigasyon, transportasyon at mga serbisyong kailangan sa proseso ng produksyon at
pagbebenta ng kalakal. Tanggalin ang irrigation fee.

• Itaas nang P125 ang arawang sahod ng mga manggagawa at empleyado sa pribadong
sector at P3,000 ang buwanang sahod sa pampublikong sektor. Iakyat sa salary
grade 15 ang Teacher I. Ipatupad ng mga nars at iba pang manggagawang
pangkalusugan alinsunod sa Nursing Act. Gumawa ng mga pasya at hakbang upang
makamit ang nakabubuhay at makatarungang sahod.

• Labanan ang kontraktwalisasyon at iba pang anyo pleksibleng patakaran sa

paggawa at tiyakin ang kaseguruhan sa trabaho ng mga manggagawa at empleyado.
Ipaglaban ang karapatang mag-unyon at magwelga.

• Itaas nang 50% ang badyet ng pamahalaan sa pampublikong edukasyon, kalusugan,

daycare centers, patubig at farm-to-market roads. Pagpunyagiang maabot ang
pandaigdigang pamantayan sa badyet sa edukasyon, kalusugan, pabahay at iba pang
serbisyo.

• Bigyan ng sapat na pansin, proteksyon at kagyat na tulong ang mga OFWs at lokal
na manggagawa na natanggal sa trabaho sanhi ng krisis ng pandagdigang
ekonomiya at magtatag ng isang pangkalahatang sistema ng unemployment
insurance.

• Magsagawa ng makabuluhang reporma sa SSS, GSIS, Pag-ibig OWWA, Philhealth

para sa mapaunlad ang serbisyo at mga benepisyo sa mga kasapi nito. Iwasto ang
ginawang pagwaldas at pangungulimbat sa naturang mga pondo at papanagutin
ang mga maysala. Ipailalim sa kontrol at superbisyon ng kasapian ang naturang
mga ahensya.

• Magpatupad ng programa para sa food self sufficiency. Itaas sa 25% ng suplay ang
subsidyo sa palay at mais. Itigil ang maramihang importasyon at palakasin ang
produksyon. Tiyaking mababa ang presyo at sapat ang suplay ng pagkain.

9
 • Ibaba ang singil sa kuryente at tubig. Ibasura ang RA 9136 o Energy Power Industry
Reform Act. Palawakin at palakasin ang pampublikong sector sa energy generation
at transmission. Ibasura ang sovereign guarantee at take-or-pay agreement sa mga
independent power producers at humingi ng consumer refund sa mga independent
power producers. Kaltasin ang system loss charge sa serbisyo ng kuryente at iba
pang di dapat singilin. Itaas ang badyet at muling kunin ng pamahalaan ang
serbisyo ng tubig.

• Ibaba ang presyo ng langis sa tunay na halaga nito at bawiin sa anyo ng mababang
presyo ang sobrang siningil ng mga kumpanya ng langis. Isama sa price control ang
LPG. Ipasa ang tatlong panukalang batas bilang kagyat at pang-intermedyang
hakbang: a) regulasyon sa industriya ng langis; 2) muling pagbili at ganap na
kontrol ng gubyerno sa Petron at 3) pagsasabansa ng pag-aangkat ng langis.
Gumawa ng iba pang mga hakbang para sa pagsasabansa ng industriya ng langis.

• Palitan ang regresibong sistema ng Value Added Tax (VAT) nang progresibong
sistema ng pagbubuwis. Kagyat na iabolis ang VAT sa langis, kuryente at tubig at
ang royalty tax sa natural gas.

• Ibasura ang patakaran ng deregulasyon sa matrikula at pigilin ang pagtaas nito.

Palawakin at paunlarin ang sistemang edukasyong pampubliko.

• Respetuhin ang mga karapatan at tulungan ang maliliit na manininda,

nagsasariling-hanapbuhay at iba pang kabilang sa ekonomiyang impormal.

• Itigil and demolisyon ng mga komunidad ng maralitang tagalunsod. Mapatupad ng

programa para sa libre o abot-kayang pabahay at siguraduhing may sapat na
trabaho, kabuhayan at serbisyong panlipunan sa mga resettlement sites.

• Bigyan ng kailangang serbisyo at pagkalinga ang mga bata, matatanda, may

kapansanang pisikal at iba pang may natatanging pangangailangan.

5. Pangalagaan ang kalikasan

Pinangangalagaan natin ang kalikasan upang matamasa ng lahat at ng susunod na

mga henerasyon ang yaman at biyaya nito. Kikilos tayo upang protektahan ang ating
mayamang sistemang ekolohikal laluna sa labis na pagsasamantala at pagwasak ng
dambuhalang komersyal na mga interes, dayuhan at lokal. Kokontrolin natin ang
komersyal na pagmimina, pagtotroso at pangingisda sa gabay ng programa para sa
sustinableng pag-unlad ng ekonomya. Mag-aambag tayo sa paglutas sa suliranin ng pag-
init ng mundo at pagbabago ng klima. Sisikapin nating mapaunlad ang kapasidad ng
bansa sa pagtuklas at paggamit nang malinis at di nasasaid na enerhiya.

• Ipawalang-bisa ang Mining Act of 1995 at isulong ang patakaran sa pagmimina na

10
 may sapat na pangangalaga sa kalikasan at mamamayan ang pangunahing
makikinabang, hindi mga dayuhan at iilan.

• Magpataw ng moratorium sa pagbibigay ng mga permiso o kasunduan sa

pagtotrosong komersyal habang nirerebyu ang mga umiiral na batas at patakaran
kaugnay nito.

• Tanggihan ang panukalang pagbubukas ng Bataan Nuclear Power Plant. Paunlarin

ang likas, malinis at hindi nasasaid na mga pinagmumulan ng enerhiya.

• Mapagpasyang mag-ambag sa mga hakbang upang maagapan ang paglala ng global

warming sa bisa ng progresibong patakaran sa mitigasyon at pag-aangkop.
Papanagutin at pagbayarin ang mga industriyalisadong bansa at mga malalaking
korporasyon na pangunahing maysala sa global warming.

• Gawing kumprehensibo ang pagtugon sa iba’t- ibang klase ng kalamidad.

Magsagawa ng kumprehensibong pag-aaral sa disaster-proneness at preparedness
ng bansa laluna sa konteksto ng global warming at climate change. Magpatupad ng
kumprehensibong programa para sa paghahanda ng gubyerno at ng mamamayan at
maagap na pagtugon para mapaliit ang pinsala ng mga kalamidad.

• Maglunsad ng malawakang kampanya para sa pagtatanim ng punong kahoy at

magsagawa ng programa para sa ganap na proteksyon at rehabilitasyon ng mga
gubat, dagat, ilog, lawa at iba pang nanganganib na lugar.

• Higpitan at dagdagan ang pagsisikap na protektahan ang mga hayop at halamang

nanganganib maubos. Pangalagaan ang “biodibersity” ng bansa.

• Magpatupad ng pambansang programa para sa likas-kayang pagsasaka at para sa

pagpapaunlad ng tradisyunal at nakakasapat sa sariling agrikultura na hindi
nakakasira sa kapaligiran.

• Ipatupad ang mga batas at regulasyon hinggil sa muling paggamit ng lumang mga
kagamitan at basura.

6. Itaguyod ang pambansa soberanya at pantay na ugnayang panlabas

Naninindigan tayo para sa pambansang kasarinlan at para sa pakikipag-ugnayan sa

ibang bansa batay sa prinsipyo ng paggagalangan sa soberensya at mutwal na pakinabang.
Tututulan natin ang lahat ng anyo ng dayuhang dominasyon at panghihimasok sa mga
panloob na usapin ng bansa. Rerepasuhin, babaguhin at/o ipapawalambisa natin ang mga
di-pantay na kasunduan at tratado sa US, Japan at iba pang mga bansa. Isusulong natin
ang pagkakaisa ng iba’t-ibang mamamayan upang makamit ang katarungan, pag-unlad at
kapayapaan sa buong daigdig. Gagawin natin ang lahat upang maprotektahan ang mga

11
karapatan at kapakanan ng mga manggagawang Pilipino sa ibayong dagat at mabigyan sila
ng kaukulang proteksyon at suporta, sa loob at labas ng ating bansa.

• Ibasura Mutual Defense Treaty, Visiting Forces Agreement, Mutual Logistics

Supporta Agreement, Bilateral Immunity Agreement at iba pang di pantay na
kasunduan sa pagitan ng Pilipinas at US. Kagyat na paalisin ang mga tropang mga
Amerikano sa bansa.

• Ihain para sa ratipikasyon ng Senado ang Rome Statute na lumikha ng International

Criminal Court (ICC).

• Isulong ang makabuluhang mga reporma sa ASEAN at labanan ang impluwensya ng

US at Japan sa naturan. Igiit ang pagbubuo ng may ngipin na human rights body sa
ASEAN. Suportahan ang paglaban ng mamamayang Burmese para sa kanilang mga
demokratikong karapatan at para waksan ang paghaharing militar sa Burma.

• Igiit ang pag-aari sa mga isla ng Spratly at sa Scarborough Shoal bilang bahagi ng
teritoryo ng Pilipinas.

• Paunlarin ang pagkakaisa sa ibang mga bansa at mamamayan na tumututol sa mga

giyera ng pananalakay at panghihimasok ng US at mga alyado nitong bansa sa Iraq,
Afghanistan at iba pang bahagi ng daigdig.

• Tiyaking mabibigyan ng sapat na tulong legal, pinansyal, diplomako at pulitikal ang

mga nangangailangan at nagigipit na OFWs. Protektahan sila laban pang-aabuso
ng mga pinagtatrabahuhan at gubyernong tumanggap sa kanila.

7. Ipagtanggol ang mga karapatang demokratiko ng mamamayan!

Itinataguyod natin ang mga karapatang demokratiko ng mamamayan - ang mga

karapatang sibil, pampulitika, pang-ekonomya, panlipunan at pangkultura. Ipatitigil natin
ang pamamaslang, pagdukot, pandarahas at pananakot sa mga aktibista, mamamahayag at
kritiko ng mga nasa kapangyarihan. Uusigin at parurusahan ang mga salarin at bibigyang
katarungan ang mga biktima ng paglabag sa mga karapatang pantao. Itataguyod natin ang
karapatan sa sariling pagpapasya ng mamamayang Moro at mga katutubong Pilipino.

• Ipatupad ang lahat ng rekomendasyon ni UN Special Rapporteur Philip Alston,

partikular ang pag-aalis ng pamamaslang ng mga aktibista sa mga operasyong
kontra-insurhensya, pag-uusig sa mga salaring ahente ng estado, pagpapalakas ng
proteksyon ng mga saksi, at pagtatanggol sa karapatang pantao sa loob ng
prosesong pangkayapaan.

• Ibasura ang programang kontra-insurhensya na OPLAN Bantay Laya II at tiyakin

ang mahigpit na pagtalima ng AFP at PNP sa mga internasyunal na kasunduan

12
 hinggil sa karapatang pantao at sa International Humanitarian Law (IHL). Ipatupad
ang Comprehensive Agreement for the Respect of Human Rights and International
Humanitarian Law (CAHRIHL) sa pagitan ng pamahalaan at National Democratic
Front of the Philippines.

• Ipasa at ipatupad ang mga panukalang batas laban sa extrajudicial killings, enforced
disappearances at torture at command responsibility.

• Palayain ang lahat ng mga bilanggong pulitikal at itigil ang kriminalisasyon sa mga
kasong pulitikal. Itigil ang paggamit ng gawa-gawang mga kaso ng rebelyon,
taktikang psywar, black propaganda at iba pang porma ng harassment laban sa mga
aktibista at kritiko ng gobyerno.

• Palayain ang lahat ng mga sundalo ng pamahalaan na ikinulong dahil sa

pagsasagawa ng mga aksyong protesta laban sa katiwalian sa AFP at pamahalaang
Arroyo.

• Isabatas ang matagal nang nakabinbin na Marcos Victims Compensation bill.

Gumawa ng hiwalay na batas upang mabigyang katarungan at kabayaran ang mga
biktima ng paglabag ng karapatang pantao ng rehimeng Arroyo.

• Sampahan ng kaso ng krimen sa katauhan at paglabag sa batas ng digma sa mga

angkop na pandaigdigang korte si Gng. Arroyo at mga kasabwat niya.

• Isabatas ang pagbabawal sa strategic lawsuits against public participation (SLAPP).

Amyendahan ang batas sa libel upang tanggalin ang katangiang criminal nito.

• Tiyakin ang mabilis na hustisya para sa mahihirap sa pamamagitan ng pagdadagdag

ng bilang ng mga abugadong pampubliko at malawakang pagpapatupad ng batas
ng “release on recognizance of persons standing trial.”

• Itigil ang pagtatalaga ng mga tropang militar sa mga eskwela, unibersidad, pabrika
at maralitang komunidad. Ipagbawal ang paggamit ng mga tropang militar sa mga
hidwaan sa paggawa at lupa. Alisin ang kapangyarihang Assumption of Jurisdiction
ng Kalihim sa Paggawa.

• Ipawalangbisa ang Anti-Terrorism Act.

• Kilalanin at igalang ang karapatan sa sariling pagpapasya at ancestral domain ng

mga lumad, mamamayang Moro at Kordilyera. Itigil ang diskriminasyon sa kanila at
iba pang pambansa at pangkulturang minorya.

8. Palaganapin ang makabayan, progresibo at syentipikong edukasyon at

kultura

13
 Ipinalalaganap natin ang kultura at edukasyong makabayan, makamamamayan,
makakalikasan, syentipiko at progresibo. Itatakwil natin ang kaisipang kolonyal at korap,
ang konsumerismo at indibidwalismo, kabulukang moral at kultural. Ikikintal natin ang
kaisipang makabayan, makamamayan at makakalikasan at isusulong natin ang syentipiko
at progresibong edukasyon at kultura. Patitibayin natin ang pambansang pagkakaisa sa
pamamagitan ng pagpapatingkad ng kasaysayan, kultura at pagpapahalagang kumon at ng
pagpapaunlad ng pambansang wikang Filipino. Kaalinsabay, igagalang at pagyamanin
natin ang iba’t-ibang kultura, kaugalian, wika at dyalekto ng iba’t-ibang lahi at
mamamayan.

• Ipalaganap ang makabayan, makamasa, syentipiko at progresibong pag-iisip,

pagpapahalaga at kultura gamit ang iba’t-ibang angkop na midyum at katuwang ang
mga institusyong pangkultura.

• Isulong ang kilusan at kampanya para sa pagpapanibagong moral at kultural.

Sistematikong baklasin ang kaisipang kolonyal, korap, labis na konsumerismo, labis
na rehiyunalismo at pagkamakasarili at pesimismo. Bakahin ang sikolohikal na ugat
ng pagkalulong sa droga at masasamang bisyo sabay ng paglaban sa kahirapan at
korupsyon.

• Paunlarin ang Filipino bilang wikang upisyal at panturo sa mas matataas na antas
sabay nang paggamit sa Tagalog, Bisaya, Ilonggo, Ilocano, Waray at iba pang lokal
na wika bilang wikang panturo sa antas primarya.

• Ibalik ang pag-aaral sa mga pagpapahalagang sibiko, kasaysayan ng Pilipinas at mga

agham panlipunan bilang mga mayor na paksa sa lahat ng antas ng edukasyon.

• Igalang, protektahan at pagyamanin ang kultura ng mga Moro, Cordillera, Lumad

at ang iba-ibang kaugaliang pangkultura ng iba’t-ibang katutubong mamamayan.

• Bigyan ng panibagong oryentasyon ang National Broadcasting Network, Philippine

Broadcasting System at iba pang mga ahensya bilang mga independyenteng
daluyan ng balita at impormasyon at para sa promosyon ng kulturang Pilipino.

9. Isulong ang paglaya ng kababaihan at pagkakapantay sa kasarian

Itinataguyod natin ang pantay na katayuan at karapatan para sa kababaihan at ang

pagkakapantay sa kasarian sa lahat ng antas ng pamamahala at pamumuhay sa lipunan.
Lalabanan natin ang lahat ng anyo ng pang-aapi, diskriminasyon at pandarahas sa
kababaihan at batay sa kasarian. Iwawasto natin ang mga maling pagtingin at
diskriminasyon sa mga taong may piniling ibang kasarian. Gagawa tayo ng mga hakbang
pagwawasto tungo sa ganap na pagkakapantay-pantay ng kakayahan at oportunidad na
makalahok at makapamuno sa larangan ng ekonomya, pulitika at kultura ang sinuman

14
anuman ang kanyang kasarian o piniling kasarian.

• Ipatupad ang mga batas ukol sa pantay na representasyon ng kababaihan sa lahat

ng antas ng pamamahala at gayundin sa pantay na partisipasyon sa lahat ng
aktibidad panlipunan, pampulitika at pangkultura.

• Repasuhin, ipawalang-bisa o amyendahan ang mga batas na hindi patas ang

pagtrato sa kababaihan.

• Magsabatas at palakasin ang naririyan nang mga hakbangin laban sa dahas na

sekswal tulad ng panggagahasa, prostitusyon, pag-trapik sa sex, pornograpiya,
pambubugbog sa asawa, incest at iba pang katulad nito.

• Tiyakin ang makabuluhan at angkop na paggamit ng badyet para sa Gender and

Development sa lahat ng antas ng pamahalaan. Hikayatin ang mga yunit ng lokal
na gobyerno na magpasa ng sarili nilang mga alituntunin hinggil sa GAD at
magtayo ng mga istruktura ng GAD sa mga eskwelahan.

• Isulong ang karapatan sa kumprehensibong serbisyong pangkalusugan partikular

ang pangangalaga ng kalusugan kaugnay ng pagpapanganak. Paunlarin ang
serbisyo sa pag-aalaga ng mga bata sa mga lugar ng trabaho at gayundin sa
pagkalinga ng mga matatanda.

• Manindigan laban sa mga patakarang naglalaman ng diskriminasyong nakabatay sa

preperensyang sekwal at isulong ang pagkilala at proteksyon sa mga karapatan ng
mga lesbyana, gay, bisexual at transgender.

10. Iabante ang makatarungang prosesong pangkapayapaan

Itinutulak natin ang prosesong pangkapayapaan batay sa katarungan. Itataguyod

natin ang pagtutuloy, pagsulong at pagbubuo at pagpapatupad ng mga kasunduan ng mga
bilateral na usapang pangkapayapaan sa pagitan ng pamahalaan at ng National
Democratic Front, Moro Islamic Liberation Front at Moro National Liberation Front.
Hihingin nating mapagpasyang harapin at lutasin ng pamahalaan at katuwang na
kinakausap na rebolusyonaryong kilusan ang mga suliraning ugat ng mga armadong
labanan na tumagal na ng ilang dekada. Isusulong natin ang dyalogo sa pagitan ng iba’t-
ibang grupong may paniniwalang panrelihiyon o wala para mabuo ang pagkakaunawaan at
mapayapang pakikipamuhay sa isa’t-isa.

• Itakwil ang peace framework at patakarang Disarmament, Demobilization and

Reintegration (DDR) ng gubyerno sa usapang pangkapayapaan sa National
Democratic Front (NDF) at Moro Islamic Liberation Front (MILF).

• Ipatupad ang mga kasunduang nabuo ng GRP at NDF kabilang na ang 1992 Hague

15
 Declaration, Joint Agreement on Safety and Immunity Guarantees at CARHRIHL.
Tanggalin ang lahat ng balakid na iniharang ng gubyerno sa pagtutuloy ng usapang
pangkapayapaan kabilang ang terrorist listing kay Prof. Jose Maria Sison, CPP at
NPA. Ituloy ang nauntol na pormal na negosasyong pangkapayapaan.

• Seryosong harapin at lutasin ang mga usapin kaugnay ng nabigong MOA-AD sa

pagitan ng GRP at MILF para maibalik sa tamang tuntungan ang pormal na
negosasyon ng dalawan g panig. Maghayag ng pakikiisa sa pakikibaka at kahingian
ng MILF para sa ancestral domain at sariling pagpapasya. Tuligsain ang panloloko
ng Malakanyang at panghihimasok ng US sa usapang pangkapaan.

• Suportahan ang lehitimong mga puna hinggil sa pambabaluktot, hindi

pagpapatupad at paglabag na ginawa ng gubyerno sa Tripoli Agreement at sa
sumunod kasunduan sa Moro National Liberation Front (MNLF) noong 1996.

• Itaguyod ang mga diyalogo sa pagitan ng magkakaibang pananampalataya at

kultura bilang paraan ng paglikha ng iisang diwa ng kapayapaan at
pagkakaunawaan sa pagitan ng mga mamamayan.

• Itigil ang pagtatalaga ng mga retirado o aktibong opisyal ng militar sa mga lupong
pangkapayapaan ng pamahalaan. #

16