4ο Γυμνάσιο Xανίων

H ζωή μετά... το σχολείο

Το 6ο τεύχος του περιοδικού του Γυμνασίου μας διακρίνεται για την ποικιλία των ενδιαφερόντων
των μαθητών που αποτέλεσαν τη συντακτική του ομάδα. Στην ύλη του τεύχους περιλαμβάνονται: μια
συνέντευξη με τον μεγάλο φιλόλογο και γλωσσολόγο Εμμανουήλ Κριαρά, που σε ηλικία 103 ετών πα-
ραμένει ακμαιότατος και δημιουργικός• μια παρουσίαση των Αγροτικών Φυλακών της Αγιάς, τις
οποίες επισκέφτηκε ομάδα μαθητών• ένα πληροφοριακό κείμενο σχετικά με τη μάστιγα των ναρκω-
τικών, που γράφτηκε κατόπιν επίσκεψης μαθητών στο Κέντρο Πρόληψης Εξαρτησιογόνων Ουσιών Ν.
Χανίων, και ένα ακόμα που φιλοτεχνεί το πορτρέτο των Γιατρών του Κόσμου. Στο τεύχος θίγονται
επίσης σημαντικά ζητήματα όπως οι σχέσεις επιστήμης και θρησκείας, και η θανατική ποινή, ενώ πα-
ρουσιάζονται θέματα που αφορούν στο περιβάλλον και την οικολογία. Ο αναγνώστης μπορεί ακόμα
να διαβάσει μια ιστορική αναδρομή στις σχέσεις των αρχαίων Ελλήνων με την ομορφιά, καθώς επίσης
και μια παρουσίαση του μυθιστορήματος του Γιώργη Μανουσάκη Ο εθελοντής. Δεν θα μπορούσαν
βέβαια να απουσιάζουν εργασίες που αναδεικνύουν την ιδιαίτερη κουλτούρα των νέων, όπως τα
γκράφιτι και τη μουσική χιπ χοπ. Στο τεύχος συμπεριλαμβάνονται επίσης εργασίες που έγιναν στο
πλαίσιο του μαθήματος των αγγλικών και αφορούν στα αγγλικά πασχαλινά εδέσματα, αξιοπερίεργες
ανακαλύψεις, ένα πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα, κ.ά.
Υπεύθυνοι καθηγητές: Ελένη Μαράκη (Φιλόλογος), Γιάννης Δημητρακάκης (Φιλόλογος)
Επιστήμη vs Θρησκεία
Παιδάκι 11 ετών πεθαίνει επειδή οι γονείς του προτίμησαν την προ-
σευχή στον Τζαχόμπα αντί για την προσφυγή στην επιστήμη. Το γεγονός
αυτό θέτει τα ακόλουθα ερωτήματα:
1) Γιατί το παιδάκι δεν σώθηκε, αφού οι γονείς του προσευχήθηκαν
στον πανίσχυρο θεό Τζαχόμπα, που κατοικεί στον κόσμο των Ιδεών
μαζί με τα άλλα πνεύματα;
2) Πώς μπορεί ο ανώνυμος γιατρός και επιστήμονας να δίνει ζωή με
τη βοήθεια της στηριγμένης στον ατσάλινο ορθολογισμό Επι-
στήμης, ενώ ο πανίσχυρος θεός Τζαχόμπα να αγνοεί την
περίπτωση, παρόλες τις προσευχές των γονιών του παιδιού;
3) Θα μπορούσε οποιαδήποτε πανίσχυρη μεταφυσική οντότητα
(Τζαχόμπα, Δίας, Αλλάχ, κ.ά.) με όλους τους Ιερείς, τους Επίσκο-
πους, τους Ραβίνους και τους Ιμάμηδες, να θεραπεύσει το παιδάκι;

Από τότε που υπάρχουν η θρησκεία και η επιστήμη, αναπτύσσεται μια

αναπόφευκτη τάση σύγκρουσης ανάμεσά τους. Η συμβολή της επιστήμης στη
βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και γενικά του ανθρώπινου πολιτισμού είναι
τεράστια. Από την άλλη πλευρά, η θρησκεία κάθε ανθρώπου και η πίστη του
σε κάτι ανώτερο τού προσφέρει ελπίδα και τη δυνατότητα να απαλλάξει τη
συνείδησή του από το αίσθημα της ενοχής και της ευθύνης των πράξεών του.

1
 Επιστήμη ονομάζεται η συστηματική και ενδε-
λεχής μελέτη και έρευνα φαινομένων, γεγονότων
και αντικειμένων που σχετίζονται με το φυσικό
κόσμο και με τον άνθρωπο ως
ψυχοβιολογική οντότητα. Βασικό
κίνητρο της επιστήμης είναι η “aπό τη
έμφυτη επιθυμία του ανθρώπου για
τη γνώση της αλήθειας. Η επιστήμη, σύγκρουση
που βασίζεται στο πείραμα και την
παρατήρηση, που χρησιμοποιεί τη
μαθηματική γλώσσα, προτάθηκε ως
στο διάλογο”
η μόνη γνώση ικανή να δώσει
απόλυτη βεβαιότητα. Η επιστήμη ερευνά το επι-
στητό και η γνώση που παρέχει είναι αντικειμε-
νική. Κύριοι στόχοι της επιστήμης είναι: α) η επι-
σήμανση των νόμων, της λειτουργίας και σκο-
πιμότητας του μικρόκοσμου και του μακρόκο-
σμου, β) η γνώση των μηχανισμών που
ρυθμίζουν τις ποικίλες εκδηλώσεις της ζωής στον
κόσμο, γ) η ανακάλυψη μέσων και τρόπων αντι-
μετώπισης του φυσικού κακού, των ασθενειών και
του πόνου, δ) η επιδίωξη της αποκατάστασης
της ψυχικής ισορροπίας και υγείας.
Η θρησκεία είναι σχέση ανεπιφύλακτης εμπι-
στοσύνης ανάμεσα στον πιστό και τον Θεό, που
μοιάζει με τη σχέση παιδιού και γονιού. Αναφέ-
ρεται στο πλαίσιο του ιερού και του υπερφυσι-
κού και βασίζεται στην πίστη. Ο κεντρικός της
πυρήνας σχηματίζεται από την πίστη στον Θεό
και γενικότερα από την πίστη σε κάποια μορφή
θεότητας ή μυστηρίου μακριά απ’ την υλική
πραγματικότητα. Η εμβάθυνση στην πίστη δια-
μορφώνει, στο εσωτερικό κάθε θρησκευτικής
παράδοσης, τις διάφορες θεολογικές απόψεις.
Πρέπει να τονίσουμε ότι η θρησκεία δε συνιστά
μια απλή γνώση αλλά μια μορφή θεογνωσίας. Ο
μεγάλος επιστήμονας Αϊνστάιν υποστήριξε: «Η
θρησκεία μου έγκειται σε έναν ταπεινό θαυμα-
σμό προς το ανώτερο και απεριόριστο εκείνο
πνεύμα, το οποίο αποκαλύπτεται στις πιο μικρές
2
λεπτομέρειες που μπορούμε να συλλάβουμε με
το αδύνατο και εύθραυστο πνεύμα μας».
Η επιστήμη και η θρησκεία, αν και
αποτελούν δυο απ’ τις βασικότερες
πηγές γνώσης του ανθρώπου,
στηρίζονται σε τελείως διαφορετικές
απόψεις και σκέψεις, και συχνά
συγκρούονται μεταξύ τους. Οι
αντιθέσεις αυτές παρατηρούνται σε
ποικίλους τομείς. Καταρχήν, η
εισβολή της επιστημονικής πραγμα-
τικότητας στο κοινωνικό πεδίο και η
ταχεία αύξηση του κύρους και της δημοτικότητάς
της, ιδιαίτερα στη νεότερη εποχή, μετά τον 18ο
αιώνα, δεν μπορούσε να μη δημιουργήσει
δυσπιστίες και διαμάχες στο θρησκευτικό χώρο,
ο οποίος άρχισε να αισθάνεται απειλούμενος
από μια ανερχόμενη δύναμη. Πράγματι, με την
αύξηση του κοινωνικού τους κύρους, οι επιστή-
μονες αντικαθιστούν, σε κοινωνική και πολιτική
επιρροή, την εκκλησιαστική ηγεσία. Η εκκο-
σμίκευση και οι αντιθρησκευτικές τάσεις στην
Ευρώπη, ιδιαίτερα από τον 19ο αιώνα και μετά,
προσπαθούν να στηριχθούν στην επιρροή της
επιστήμης για να ελαχιστοποιήσουν ή ακόμη και
να εξαφανίσουν την κοινωνική επιρροή της θρη-
σκείας και της εκκλησίας. Πολλοί επιστήμονες
παρασύρονται σε αυτόν τον ακήρυχτο πόλεμο.
Πριν από τον Δαρβίνο, κυριαρχούσε η θεολογική
άποψη σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος έχει
μια ξεχωριστή και προνομιακή θέση στον κόσμο.
Ο Δαρβίνος εκθρόνισε τον άνθρωπο από αυτή
τη θέση, δείχνοντας ότι δεν είναι κάτι ιδιαίτερο
αλλά ότι προέρχεται από τα ζώα. Επίσης, η θεω-
ρία της φυσικής επιλογής εξηγεί την εμφάνιση και
την εξέλιξη του ανθρώπου χωρίς να απαιτεί ανα-
φορά σε έναν πάνσοφο δημιουργό. Πρόκειται
για καλυμμένη, αλλά αληθινή πάλη για την εξου-
σία, όπου θρησκεία και επιστήμη χρησιμοποι-
ούνται από τη μια και από την άλλη πλευρά με
σκοπό το όφελος. Η κοινωνική επιρροή της επι-
στήμης ενισχύεται επίσης από ένα αίσθημα
σεβασμού, το οποίο κατά κάποιο τρόπο απαιτεί
από τους ανθρώπους να εναποθέτουν σ’ αυτήν
όλες τους τις ελπίδες και τις προσδοκίες για το
μέλλον. Έτσι, η επιστήμη μετατρέπεται σε αληθινό
υποκατάστατο της θρησκείας και οι επιστήμονες
αναλαμβάνουν τον ρόλο ενός ιδιόμορφου και
νέου ιερατείου.
Σήμερα, το τεράστιο κοινωνικό κύρος της
επιστήμης έχει ξεπεράσει κατά πολύ το κύρος της
θρησκείας. Η κατάσταση αυτή χρησιμοποιήθηκε
από τους πολιτικούς οι οποίοι επιθυμούν να
στηριχθούν σε επιστημονικά επιχειρήματα για να
αιτιολογήσουν τις δικές τους πολιτικές αποφά-
σεις. Έτσι, η επιστήμη σήμερα παρουσιάζεται ως
έσχατη αρχή, ενώ παλαιότερα η εξουσία περι-
βαλλόταν από εκκλησιαστικούς συμβούλους.
Άρα μπορούμε να πούμε ότι ο θρησκευτικός
δογματισμός αντικαταστάθηκε από τον επι-
στημονικό.
Όταν όμως η καθεμία περιορίζεται στο χώρο
της αρμοδιότητάς της, δεν υπάρχει θέμα Συμπερασματικά, η σχέση των δύο αυτών
σύγκρουσης ή αντίθεσης. Αν παλαιότερα πα- τομέων αναδεικνύει την ανάγκη του διαλόγου, η
ρουσιάστηκαν κάποιες συγκρούσεις, δεν οποία αναγνωρίζεται τόσο από την επιστήμη
οφείλονταν μόνο στη διαμάχη για την εξουσία, όσο και από τη θρησκεία. Οφείλουν αμοιβαία να
αλλά και σε περιπτώσεις που η μια από τις δυο θέτουν ερωτήματα η μια στην άλλη προς όφελος
πλευρές υπερέβαινε τα όριά της. Με τα παρα- και των δυο. Ήδη, προ πολλών ετών, ο Αϊνστάιν
κάτω θα γίνει κατανοητό ότι η επιστήμη με τη εκφράστηκε επ’ αυτού, δηλώνοντας ότι η θρη-
θρησκεία δε συγκρούονται απαραίτητα: σκεία χωρίς την επιστήμη είναι τυφλή, η δε επι-
στήμη χωρίς τη θρησκεία είναι κουτσή. Ως σπου-
1) Η επιστήμη ερευνά τον αισθητό, το φυσικό
δαστής επίσης είχε εκφράσει την άποψή του για
κόσμο, ενώ η θρησκεία περιγράφει τον υπε-
την προέλευση του κακού, υποστηρίζοντας ότι
ραισθητό, τον υπερφυσικό κόσμο.
το κακό είναι απλά η απουσία του θεού. Είναι
2) Η επιστήμη ερευνά το πώς έγινε ο κόσμος ακριβώς όπως το σκοτάδι και το κρύο, μια λέξη
καθώς και τους φυσικούς νόμους που που το άτομο έχει δημιουργήσει για να περιγρά-
ρυθμίζουν τη λειτουργία του, ενώ η θρησκεία ψει την απουσία του θεού. Ο θεός δεν
το ποιος και γιατί δημιούργησε τον κόσμο. δημιούργησε το κακό. Το κακό είναι το αποτέλε-
3) Η επιστήμη χρησιμοποιεί αποκλειστικά τους σμα που προκύπτει όταν το άτομο δεν έχει την
νόμους της λογικής, την παρατήρηση και το αγάπη του θεού παρούσα στην καρδιά του. Είναι
πείραμα. Στη θρησκεία, μαζί με τη νόηση και όπως το κρύο που έρχεται όταν δεν υπάρχει
τη λογική, συμμετέχουν η φαντασία, η καμία θερμότητα ή το σκοτάδι που έρχεται όταν
βούληση, το συναίσθημα, οι εμπειρίες και τα δεν υπάρχει κανένα φως. Με πιο μοντέρνα
βιώματα. διατύπωση, ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ είχε
4) Η επιστήμη βοηθάει στην υλική πρόοδο του δηλώσει ότι η επιστήμη μπορεί να απαλλάξει τη
ανθρώπου, ενώ η θρησκεία στην ψυχική και θρησκεία από σφάλματα και δεισιδαιμονίες, ενώ
ηθική του καλλιέργεια. η θρησκεία μπορεί να απαλλάξει την επιστήμη
5) Πολλοί επιστήμονες διεθνούς κύρους υπήρ- από την ειδωλολατρία και από απόλυτες θέσεις
ξαν και πιστοί χριστιανοί, όπως και πολλοί που τελικά είναι χωρίς βάση.
ιερείς προωθούσαν την έρευνα και την τεχνο-
λογία. Λυραντωνάκη Σοφία Γ1, Σκαλιδάκης Λευτέρης
6) Τέλος, η συνεργασία πίστης και επιστήμης Β4, Φραγκιουδάκη Λουίζα-Μαρία Γ3
είναι αναγκαία για την αληθινή πρόοδο και
ευδαιμονία του ανθρώπου.

3
 Συνέντευξη με τον
Εμμανουήλ Κριαρά
Ο Εμμανουήλ Κριαράς, γεννημένος το 1906 στον Πειραιά από οικογένεια κρητικής καταγωγής, είναι
ένας εξέχων φιλόλογος, ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσα-
λονίκης. Μελέτησε και δίδαξε κυρίως τη μεσαιωνική ελληνική φιλολογία. Υπό την καθοδήγησή του,
εκδόθηκαν 14 τόμοι του Λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας 1100-1669. Ασχο-
λήθηκε επίσης ιδιαίτερα με το γλωσσικό ζήτημα στην Ελλάδα.

- Xαίρετε κ. Κριαρά. Είμαστε μαθητές του 4ου
Γυμνασίου Χανίων. Μάθαμε ότι ήρθατε στα
Χανιά για ολιγοήμερη παραμονή και θα
θέλαμε να σας γνωρίσουμε και να καταγρά-
ψουμε ό,τι έχετε να μας πείτε για το περιοδικό
του σχολείου μας.
- Παιδιά, ρωτήστε με ό,τι θέλετε. Σας συγχαίρω γι’
αυτή σας τη δουλειά. Ελεύθερος χρόνος, κι εσείς
οι μαθητές τον εκμεταλλευτήκατε να μην πάει
χαμένος, έτσι;
- Είναι τιμή μας που σας γνωρίζουμε από
κοντά.
- Κι εμένα μ’ αρέσει πάντα η επαφή με τους
νέους.
- Θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε, γνωρίζοντας
ότι έχετε ξεπεράσει τα εκατό χρόνια, ποιο
είναι το μυστικό της μακροζωίας σας.
- Πολλοί με ρωτούν πού οφείλεται η μακροζωία
μου. Δεν είναι πολύ εύκολο το ερώτημα. Εξαρτά-
ται από πολλούς παράγοντες• πριν απ’ όλα θέλω
να σας πω ότι δεν προέβλεπα να μακροζωήσω,
διότι όταν ήτανε να γίνω καθηγητής στο Πανεπι-
στήμιο, η πίεσή μου ήταν πολύ υψηλή. Αυτό είχε
βέβαια ορισμένες αιτίες όπως στενοχώρια για την
ελληνική πολιτική κατάσταση. Όταν εγώ ήμουνα
γύρω στα πενήντα, η κατάσταση στην Ελλάδα
δεν ήτανε πολύ καλή, ξέρετε ο εμφύλιος… Δεν
φανταζόμουνα λοιπόν ότι θα ξεπεράσω αυτό το
δυσάρεστο, αυτήν την πίεση. Με τη φροντίδα της
γυναίκας μου το ξεπέρασα. Ας επιστρέψουμε
όμως στην ερώτησή σας. Κάποτε, όταν είχα πάει
σ’ ένα ιατρικό εργαστήριο για εξετάσεις, και με
ρώτησε ο γιατρός πού οφειλόταν η μακροζωία
μου, του απάντησα: «Να έχεις καλή σύντροφο
στη ζωή σου, να έχεις μια αρμονική οικογενειακή
ζωή». Πρόσθεσα κι έναν άλλο όρο: να έχεις καλή
γυναίκα, αλλά όχι καλό φαί. Εννοούσα ότι πολ-
λές φορές ο άνθρωπος στη ζωή του τρώει
ποικίλα πράγματα, όπως τροφές με βούτυρο,
αλάτι, πολλή ζάχαρη. Αυτά είναι ωραία, αλλά
βλαβερά. Αυτά πρέπει να τα αποφεύγουμε, γιατί
έτσι αποφεύγουμε και τις ασθένειες.
- Είπατε ότι την αγαπάτε τη γυναίκα σας …
- Δυστυχώς δε ζει πια. Αν ζούσε σήμερα, θα ήταν
ενενήντα έξι χρονών. Με τη γυναίκα μου είμαστε

4
μαζί από το Πανεπιστήμιο. Παιδιά δεν κάναμε
αλλά…
- Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ποιητής;
- Κοιτάξτε, η ερώτηση έχει ενδιαφέρον, αλλά είναι
δύσκολο ν’ απαντήσει ακόμα και ο πιο καταρτι-
σμένος.
- Γιατί;
- Έτσι μειώνονται οι άλλοι ποιητές. Στην Ελλάδα
έχουμε έναν μεγάλο ποιητή, το Σολωμό, που
έγραψε πολλά ποιήματα αλλά όχι ολοκληρω-
μένα, γιατί προσπαθούσε να τα κάνει καλύτερα.
Μεγάλα ποιήματα τα έχει αφήσει ανολοκλήρωτα.
Αν με ρωτάτε για άλλον, θα πρόσθετα τον
Παλαμά, το Σικελιανό...
- Αυτοί θα μπορούσαν να συγκριθούν με τους
μοντέρνους;
- Εγώ έχω μελετήσει τους παλαιότε-
ρους. Η επιστημονική μου ειδικότητα “η γλώσσα
είναι η μελέτη της μεσαιωνικής
ελληνικής δημώδους γραμματείας, είναι η ψυχή
από το 1000 έως το 1600 μ.Χ. Έχω
δημιουργήσει ένα μεγάλο λεξικό με του λαού”
το οποίο ασχολήθηκα τη μισή μου
ζωή, από το 1950 περίπου κι έπειτα.
Βέβαια, η γυναίκα μου αρρώστησε και το στα-
μάτησα από το 1997 ως το 2000. Δεν ήταν εύκολο
να δουλεύω το λεξικό όσο η γυναίκα μου ήταν
άρρωστη. Αναγκάστηκα να διακόψω τη συν-
εργασία μου με τον εκδοτικό οίκο και να ανα-
θέσω τη δουλειά μου σε ορισμένους συνεργά-
τες.
- Νομίζετε ότι οι αγώνες που έχετε κάνει
δικαιώθηκαν;
- Κοιτάξτε, εγώ αγωνίστηκα για τη δημοτική
γλώσσα εναντίον της καθαρεύουσας, μιας
μορφής ελληνικής γλώσσας που είχε πολλά
αρχαϊκά στοιχεία που δεν ήταν ζωντανά. Έπρεπε
να γίνει αγώνας να βελτιωθεί η κατάσταση,
δηλαδή να φύγει από την εκπαίδευση η καθα-
ρεύουσα και να διδάσκεται η δημοτική. Από το
1974 και έπειτα, όταν αποκτήσαμε ομαλό πολιτικό
βίο στην Ελλάδα, έγινε προσπάθεια τόσο από
λόγιους όσο και από πολιτικούς να ανατραπεί
αυτή η κατάσταση. Το θεώρησα υποχρέωσή μου
να αγωνιστώ γι’ αυτό. Ήμουνα δημοτικιστής από
το Γυμνάσιο.
- Πιστεύετε ότι τα παιδιά σήμερα παίρνουν
την παιδεία που τους αξίζει;
- Η παιδεία πρέπει να φτιάχνει δημιουργικούς
ανθρώπους. Σήμερα αυτό δεν επιτυγχάνεται. Το
εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι καλό. Φταίνε και
κάποιοι καθηγητές που δεν κάνουν καλά τη δου-
λειά τους ή δεν έχουν ιδέες. Η παιδεία σήμερα
περνάει κρίση. Ας ελπίσουμε ότι σιγά-σιγά θα την
ξεπεράσουμε. Γιατί όταν δεν έχεις οργανωμένη
παιδεία, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα.
- Πιστεύετε ότι οι νέοι δίνουν στα γράμματα
όση σημασία χρειάζεται;
- Οι μαθητές δεν μπορούν να κάνουν αυτό που
πρέπει, γιατί το σύστημα δεν είναι καλό. Βέβαια
στα σχολεία υπάρχουν παιδιά που καταφέρνουν
να προχωρήσουν. Δεν φτάνει να δουλεύεις στο
σχολείο, γιατί ο καλός μαθητής πρέπει να δου-
λεύει και στον ελεύθερο χρόνο του. Άμα χρησι-
μοποιείς τον ελεύθερο χρόνο, βελτιώνεις τη δου-
λειά του σχολείου. Ό,τι δεν κάνεις
στο σχολείο, το κάνεις εσύ μόνος
σου.
- Το εκπαιδευτικό σύστημα της
Ελλάδας είναι κατώτερο των
άλλων χωρών;
- Δεν μπορούμε να το πούμε έτσι
αποφθεγματικά. Σε καμία από τις
πολιτισμένες χώρες δεν είναι τα
πράγματα τόσο καλά, ώστε να πεις, να, εδώ στη
Γαλλία είναι περίφημα και στην Ελλάδα άσχημα.
Το γεγονός ότι έχουμε προηγμένο τεχνικό πολι-
τισμό, μάς απομακρύνει από τις ανθρωπιστικές
σπουδές. Αυτός που διαβάζει λογοτεχνία, αυτός
που διαβάζει ποίηση, δεν πρέπει να αγνοεί και τα
άλλα, δεν πρέπει όμως να μας κυβερνάει η
μηχανή, αυτό πρέπει να το αποφύγουμε. Και τα
γράμματα τα ανθρωπιστικά να καλλιεργούμε, και
τα μηχανικά, γιατί και αυτά προάγουν τον πολι-
τισμό.
- Γιατί οι μαθητές πρέπει να μαθαίνουν
αρχαία ελληνικά;
- Εδώ υπάρχει ένα μεγάλο λάθος. Το Γεώργιο
Ράλλη τον έχετε ακούσει; Αυτός ήταν υπουργός
Παιδείας όταν έφυγε η Χούντα και ήρθε ο Καρα-
μανλής. Ο Ράλλης πραγματοποίησε λοιπόν μια
σημαντική μεταρρύθμιση: ως προς την
εκπαίδευση, η καθαρεύουσα να φύγει από το
Γυμνάσιο και να περιοριστεί στο Λύκειο. Και στο
Γυμνάσιο τα αρχαία να διδάσκονται από μετά-
φραση. Αυτό και αν ήταν καινοτομία. Κράτησε
κάμποσο καιρό αλλά μετά κάποιοι αντέδρασαν,
υποστήριξαν ότι τα αρχαία μορφώνουν
καλύτερα, κτλ. Σιγά σιγά καταργήθηκε αυτή η
σωστή τακτική.
5

- Πιστεύετε ότι οι μαθητές πρέπει να μα-
θαίνουν τα αρχαία;
- Όχι. Εγώ πιστεύω ότι στο Γυμνάσιο δεν πρέπει
να μαθαίνουν αρχαία, γιατί το παιδί έρχεται από
το Δημοτικό και δεν ξέρει ακόμα καλά καλά τη
μητρική του γλώσσα, τη δημοτική που μιλάμε. Δεν
έχει εμβαθύνει στη γλώσσα αυτή. Το Γυμνάσιο
πρέπει να κάνει το παιδί να εμβαθύνει στη
γλώσσα που μιλάει. Αν του διδάσκει και την
αρχαία και τη νέα, δεν θα μπορεί να μάθει τη
δημοτική. Αν μαθαίνεις και τις δύο γλώσσες,
αποτυγχάνεις. Αυτό κάνουμε εμείς: διδάσκουμε
τα αρχαία στο Γυμνάσιο, πολλές φορές χωρίς τα
κατάλληλα βιβλία, και έτσι δεν κάνουμε σωστή
δουλειά. Ένας λόγος που εδώ στην Ελλάδα
6
αποτυγχάνει η εκπαίδευση στη γλώσσα είναι ότι
επιστρέφει η καθαρεύουσα μεταμορφωμένη στο
Γυμνάσιο, κι αυτό είναι κακό. Εγώ αγωνίστηκα,
έγραψα πολλές φορές εναντίον της, κι όταν
ίσχυε κι όταν έφυγε. Όταν τη βλέπω να ξανα-
γυρίζει, λέω «κάνετε έγκλημα». Αυτή είναι η ιδέα.
- Τα αρχαία είναι το ίδιο σημαντικά με τα νέα;
- Τα αρχαία ελληνικά είναι η γλώσσα του
αρχαίου πολιτισμού. Οι αρχαίοι Έλληνες
προχώρησαν πολύ τον αρχαίο πολιτισμό και η
Ευρώπη σήμερα σ’ αυτόν στηρίζεται. Εκεί είναι οι
ρίζες της πνευματικής Ευρώπης. Τα αρχαία πρέ-
πει να διδάσκονται, όχι όμως όσα μαθαίνει ο
φιλόλογος στο Πανεπιστήμιο.
- Θα θέλατε τα παιδιά της ηλικίας μας να σας
έχουν ως πρότυπο;
- Ο κάθε άνθρωπος έχει τα ελαττώματά του. Δεν
μπορώ να πω στα παιδιά να με έχουν ως πρό-
τυπο: είναι φιλοδοξία ανόητη. Τα πρότυπα τα
διαλέγει ο καθένας. Ο άλλος θα πει «σε αυτόν
πρέπει να μοιάσω».
- Πιστεύετε ότι τα αγγλικά αξίζουν περισσό-
τερο από τα ελληνικά ως παγκόσμια γλώσσα;
- Με τις συνθήκες τις σημερινές χρειάζεται πολύ
η αγγλική γλώσσα, επειδή είναι διαδεδομένη όχι
μόνο στις αγγλόφωνες χώρες αλλά και αλλού.
Αν μελετήσεις κάποιο θέμα και βρεις πλούσια βι-
βλιογραφία μόνο στα αγγλικά, σημαίνει ότι πρέ-
πει να ξέρεις αγγλικά για να πάρεις και αυτή τη
σοφία. Δεν είναι όμως μόνο η αγγλική απα-
ραίτητη. Είναι και τα γαλλικά και τα γερμανικά.
- Είναι καλό να ξέρει κάποιος πολλές
γλώσσες;
- Και βέβαια είναι καλό. Όποιος ξέρει τη δική του,
λένε, έχει δύο μάτια, όποιος ξέρει δύο γλώσσες
έχει τέσσερα μάτια.
- Θα ήθελα να μας τονίσετε τους λόγους για
τους οποίους οι νέοι πρέπει να ενδιαφέρονται
για τη γλώσσα.
- Η γλώσσα είναι η ψυχή του λαού μας. Φαντα-
στείτε Έλληνες να μην τη μιλούν… Γίνεται; Όλοι οι
λαοί μιλούν τη γλώσσα τους, γιατί αυτή είναι η μένα είναι να αγαπήσεις την εργασία. Έχω το
ψυχή τους• εκφράζει τα συναισθήματά τους και ευτύχημα ότι στα 102 μου χρόνια ακόμα εργάζο-
το διανοητικό τους πλούτο, και ό,τι κάμουν θα μαι. Σαν ένας άνθρωπος που έχει τα λογικά του
το δείξουν με τη γλώσσα. Οπότε η γλώσσα είναι και μπορεί να μιλήσει κανονικά. Είπαμε πριν για
η ταυτότητα. Είσαι Έλληνας, μιλάς ελληνικά. Είσαι τη μακροζωία: εγώ την οφείλω στην αγάπη της
Τούρκος, μιλάς τούρκικα. Ο πολιτισμός εκφράζε- εργασίας. Γιατί αυτή η εργασία που κάνω
ται με τη γλώσσα. Η πρώτη δυνατότητα να σήμερα γεμίζει τη μέρα μου. Έχω δουλειά να
εκφράσει κανείς τον πολιτισμό του είναι με τη κάνω, και τώρα που λείπω πέντε μέρες από το
γλώσσα του. γραφείο μου ανυπομονώ να γυρίσω. Θέλω να
συνεχίσω. Αυτό είναι αγάπη στην εργασία. Σε
- Θα ήθελα να μας αναφέρετε ποια ήταν η πιο τονώνει. Αλλιώς μένεις άνεργος. Και δεν είσαι
σημαντική στιγμή της ζωής σας. ευτυχής.
- Γνώρισα πολλές στιγμές που υπύρξαν σημαν-
τικές για μένα. Πρώτα πρώτα το ότι μπόρεσα να Σας εύχομαι προκοπή. Να χαίρεστε το περιοδικό
σπουδάσω φιλολογία ήταν σημαντική στιγμή της σας.
ζωής μου, γιατί από μαθητής έλεγα να σπου-
Νίκος Τριπολιτάκης Γ2,
δάσω φιλολογία, αυτό ήθελα. Το κατάφερα γιατί
η οικογένειά μου ήταν οικονομικά σταθερή• μου Πέτρος Τσαφαράκης Γ3
είπε, πήγαινε στην Αθήνα και θα σε βοηθάμε
εμείς• υπήρχε και ένα ίδρυμα που με δέχτηκε.
Ήταν μια σημαντική στιγμή. Κατόπιν το γεγονός
ότι μετά το δίπλωμά μου με κάλεσαν στην Ακα-
δημία Αθηνών για τη συγγραφή ενός λεξικού.
Μετά λοιπόν από τις πανεπιστημιακές μου σπου-
δές, μού δόθηκε η ευκαιρία να ασχοληθώ πε-
ρισσότερο με την επιστήμη. Μπόρεσα και έγινα
και καθηγητής στο πανεπιστήμιο. Είναι και αυτό
μια σπουδαία στιγμή. Όταν είσαι στο πανεπιστή-
μιο, ευκολύνεται η ακαδημαϊκή σου εργασία.
Κατόπιν παντρεύεσαι έναν άνθρωπο για να
ζήσεις ευτυχισμένος.

-Ταιριάξατε με τη σύζυγό σας;

- Ναι, πολύ. Ήταν συμφοιτήτριά μου και ήξερα
ποια παντρευόμουν.

-Θα θέλαμε, τέλος, να απευθύνετε κάποιες

συμβουλές στους νέους.
- Να αγαπήσουν οι νέοι την εργασία, αυτό είναι
βασική προϋπόθεση για την επιτυχία. Ο,τιδήποτε
κάνεις στη ζωή σου πρέπει να το αγαπήσεις, αν
δεν το αγαπήσεις θα αποτύχεις. Π.χ. ένας δημό-
σιος υπάλληλος που εργάζεται μόνο για το
μισθό του, δεν έχει τη διάθεση να ασκήσει το
έργο του με καλοσύνη. Να διαλέγει κανείς ό,τι
του ταιριάζει, τότε θα ευτυχεί. Πρωταρχικό για

7
 Ερνέστο τσε Γκεβάρα:
συμβολο ισότητας και ελευθερίας των λαών
Ο Τσε το 1964 περιτριγυρισμένος από πλήθος αγροτών σε ένα χωριό. Στα μεσοδιαστήματα των μαχών, θεράπευε
αφιλοκερδώς όσους δεν είχαν επισκεφτεί ποτέ γιατρό στο παρελθόν και μάθαινε στους αναλφάβητους ανάγνωση και
γραφή.
Ο Ερνέστο Γκεβάρα γεννήθηκε στις 14 Ιουνίου
1928 στην Αργεντινή. Τα πρώτα χρόνια της ζωής
του τα ζεί στην επαρχία της Κόρδοβα, αλλά η
οικογένειά του αναγκάζεται να μετακομίζει
συνέχεια λόγω των κρίσεων άσθματος τού Ερνέ-
στο, αιτία απουσίας του από το σχολείο. Έτσι η
μητέρα του αναλαμβάνει το ρόλο της δασκάλας
του. Το Φεβρουάριο του 1950 αποφασίζει να
φύγει προς το βορρά μαζί με το φίλο του
Αλμπέρτο Γρανάδο, ο οποίος κάνει πρακτική ως
βιολόγος. Έπειτα επιστρέφει στο Μπουένος Άιρες
όπου, παράλληλα με τα μαθήματα που δίνει,
δουλεύει ως νοσοκόμος σε πλοία της Αργεντινής
διευρύνοντας τις γνώσεις του για τη λέπρα και
τις αλλεργίες.
Στις 29 Δεκεμβρίου του 1951, ο Ερνέστο με το
φίλο του Αλμπέρτο ξεκινούν με μία μοτοσυκλέτα
για να γνωρίσουν τη Λατινική Αμερική. Αρχικά
κατευθύνονται προς τη Χιλή και τις Άνδεις, περ-
νούν απο το Περού, τον Αμαζόνιο και τη Βενε-
ζουέλα έχοντας ελάχιστα χρήματα. Γυρίζει στο
8
Μπουένος Άιρες, παίρνει πτυχίο στην Ιατρική και
αρχίζει να τον ενδιαφέρει η πολιτική. Έπειτα
ξαναξεκινά το ταξίδι του, επισκέπτεται το φίλο
του Αλμπέρτο στη Βολιβία και μετά ταξιδεύει στον
Παναμά, στην Κόστα Ρίκα και στη Γουατεμάλα,
όπου έχει επαφές με πολλούς εξόριστους. Στο
Μεξικό, τον Ιούλιο του 1955, ο Ερνέστο γνωρίζει
το Φιντέλ Κάστρο και μαζί οργανώνουν σχέδιο
για να τεθεί τέρμα στη χούντα του Φουλχένσιο
Μπατίστα στην Κούβα.
Μαζί δημιουργούν το Κίνημα της 26ης Ιου-
λίου και ο Ερνέστο γίνεται πλέον ο "Τσε". Μετά
από ένα μεγάλο ταξίδι, ο Τσε με τον Κάστρο και
81 αντάρτες αποβιβάζονται στη Σιέρα Μαέστρα
όπου προσπαθούν να καλύψουν τις βασικές
ανάγκες των φτωχών ανθρώπων. Παράλληλα,
δημιουργούν φάλαγγες προσπαθώντας να νική-
σουν τον τακτικό στρατό ώστε να καταργήσουν
το καθεστώς του Μπατίστα.
Ο Μπατίστα τελικά θα εγκαταλείψει τη χώρα
και ο Κάστρο θα αναλάβει το αξίωμα του
πρωθυπουργού της Κούβας· ο Ερνέστο, ως
πρεσβευτής τής κουβανικής επανάστασης, επι-
σκέπτεται πολλά μέρη του κόσμου, όπως την
Αίγυπτο, τη Συρία, την Ιαπωνία αλλά και χώρες
της Ευρώπης, ώστε να διαδοθεί η επανάσταση.
Στο μεταξύ παντρεύεται την Αλέιδα, με την οποία
αποκτά πέντε παιδιά, και διορίζεται διοικητής της
Εθνικής Τράπεζας της Κούβας.
Το 1961 διορίζεται υπουργός Βιομηχανίας·
στόχος του είναι να αποδεσμευτούν οι Κουβανοί
από την καλλιέργεια ζάχαρης και να εκμεταλευ-
τούν και άλλους φυσικούς πόρους. Οργανώνει

“Όσο θα υπάρχει πάνω

στη γη αλυσοδεμένος
άνθρωπος, κανείς δε θα
μπορεί να νιώσει ποτέ Ο Τσε με το νεογέννητο
Ερνέστο στην αγκαλιά του
ελεύθερος” και την κόρη του Σελια.

άλλον έναν ανταρτοπόλεμο ενάντια στη χούντα

του Αναστάσιο Σομόσα. Το 1965 ο Τσε απο-
φασίζει να φύγει από τη Λατινική Αμερική και να
συνεχίσει το έργο του ως επαναστάτης σε άλλες
χώρες που πιστεύει ότι το έχουν ανάγκη. Εξα-
φανίζεται και με απόλυτη μυστικότητα πηγαίνει
στο Κονγκό, όπου πέρα από επαναστάτης γίνε-
ται και γιατρός. Στο Κονγκό αποτυγχάνει πλήρως
κι έτσι αποφασίζει να επιστρέψει παράνομα και
κρυφά στην Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα
στη Βολιβία, για να στραφεί ενάντια στο καθε-
στώς του Ρενέ Μπαφιέντος.
Ο Ερνέστο θεωρείται νεκρός έπειτα από δύο
χρόνια εξαφάνισής του από την Κούβα. Όμως η
CIA τον εντοπίζει στη Βολιβία και διατάζει να βρε-
θεί ζωντανός ή νεκρός. Τελικά στις 8 Οκτωβρίου
του 1967 συλλαμβάνεται και στις 9 Οκτωβρίου
εκτελείται από το Μάριο Τεράν σε ηλικία 39 ετών.
Το 1997 το λείψανό του μεταφέρεται στην Κούβα
όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα στο μαυσωλείο
της Σάντα Κλάρα. Μ. Λάο, Στον Τσε, Ποιή-
Ο Ερνέστο τσε Γκεβάρα ακόμη και μετά το ματα και τραγούδια του
θάνατό του συνεχίζει να μεταδίδει το πνεύμα του κόσμου
ξεπερνώντας τα σύνορα της Λατινικής Αμερικής
και σαν φλόγα που καίει ζεσταίνει την καρδιά
πολλών.

Ελένη Πολέντα

9

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ ποιοι είναι οι Γιατροί
του Κόσμου και πώς ενεργούν; Ποιους βοηθούν
και στηρίζουν; Σε τι διαφέρουν από τους
Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και ποιοι είναι οι χορη-
γοί τους; Τις απορίες αυτές μας έλυσε η γιατρός
Μουλουδάκη Ελευθερία, την οποία ευχαριστούμε
πολύ!
Η διαφορά λοιπόν ανάμεσα στους Γιατρούς
του Κόσμου και τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα
είναι ότι δεν έχουν την ίδια διοίκηση και την ίδια
οργάνωση, αλλά έχουν κοινό σκοπό.
Οι γιατροί που στέλνονται σε κάθε αποστολή
επιλέγονται ανάλογα με τις ανάγκες που
υπάρχουν. Ένα άλλο κριτήριο είναι η εμπειρία και
η ικανότητα των γιατρών. Πάντα χρειάζονται χει-
ρουργοί, αναισθησιολόγοι και παθολόγοι. Οι
υπόλοιπες ειδικότητες που θα σταλθούν, επιλέ-
γονται ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις
που προκύπτουν.
Οι Γιατροί του Κόσμου παρέχουν αποκλει-
στικά ιατρική βοήθεια. Για τις υπόλοιπες ανάγκες
φροντίζουν άλλες οργανώσεις, οι οποίες
10
“oι ήρωες της
εποχής μας”
παρέχουν τροφή, νερό, ρουχισμό, κλπ. Επίσης,
πολίτες οι οποίοι δεν έχουν επαγγελματική
καταξίωση στην ιατρική μπορούν να βοηθήσουν
με άλλους τρόπους. Σε κάθε αποστολή σχεδόν
πάντα χρειάζονται εργάτες και ελαιοχρωματιστές,
οι οποίοι συμμετέχουν εθελοντικά.
Υπάρχει γενική χορηγία όπου ο οποιοσδή-
ποτε μπορεί να παρέχει βοήθεια.
Αν κάποιος δεν μπορεί να βοηθήσει έμπρα-
κτα, μπορεί να γίνει μέλος στην οργάνωση και να
την επιχορηγεί, δίνοντας 25€ κάθε χρόνο. Οι κύ-
ριοι όμως χορηγοί είναι κάποιες συγκεκριμένες
εταιρείες, που κάνουν τις μεγαλύτερες δωρεές.
Στις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται
οι Γιατροί του Κόσμου, υπάρχουν διάσπαρτες
μονάδες. Η αρχική μονάδα βρίσκεται στη Γαλλία,
και ονομάζεται Medecins du Monde.
Για κάθε αποστολή, η ομοσπονδία πρέπει να
παίρνει άδεια από τη χώρα που έχει ανάγκη για
να μπορέσει να εισέλθει και να προσφέρει βοή-
θεια. Πριν μια οργάνωση στείλει βοήθεια σε
κάποια χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο ή έχει μπορούμε να τους θεωρήσουμε ως τους ήρωες
υποστεί φυσική καταστροφή, υποβάλλει ένα πρό- της εποχής μας.
γραμμα δράσης στο κράτος και περιμένει την Οι πολίτες των Χανίων μπορούν να δεχτούν
έγκριση. Αν το κράτος δεν το εγκρίνει, η οργά- ιατρική βοήθεια δωρεάν στη Μπονιαλή 12, ώρες
νωση δεν μπορεί να μπει στη χώρα και να 6-8 μμ.
παράσχει βοήθεια.
Όταν μια ομάδα γιατρών πηγαίνει σε κάποια
Αλκμήνη Τσέκου Β4, Δήμ-
χώρα στην οποία υπάρχει πόλεμος ή είναι πρό-
ητρα Κουτρουμπά Β2
σφατα πληγείσα από κάποια φυσική καταστροφή
και δεν υπάρχει καμία ιατρική μονάδα, οι γιατροί
μαζί με την βοήθεια εργατών, χτίζουν κάποιο
κτήριο. Μέχρι να ολοκληρωθεί αυτό, χρησιμο-
ποιούν τις σκηνές ως ιατρεία.
Μια από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι
Γιατροί του Κόσμου που στέλνονται στις χώρες
όπου επικρατεί πόλεμος, είναι πως πρέπει να
κρατήσουν διπλωματική στάση και να μην υπο-
στηρίξουν κάποια από τις εμπόλεμες πλευρές.
Στη μονάδα των Χανίων έχουν πάρει μέρος
πολλοί γιατροί. Τρεις από αυτούς στάλθηκαν
πρόσφατα στη Γάζα. Με αυτούς τους τρεις για-
τρούς υπάρχει καθημερινή επικοινωνία.
Τέλος, οι γιατροί αυτοί θυσιάζουν την προ-
σωπική τους ζωή, αφού όταν φεύγουν αφήνουν
πίσω τους φίλους, συγγενείς, την οικογένειά
τους, την καθημερινότητά τους αλλά και τη δου-
λειά τους. Αυτούς, λοιπόν, τους ανθρώπους

11
 ΝΑΡΚΩ-ΠΑΙΔΙΑ
Τα ναρκωτικά έχουν εισβάλει δυναμικά στη ζωή
των εφήβων. Δεν είναι λίγες οι φορές που
έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με περιπτώσεις παι-
διών που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών.
Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί ο πρόσφατος
θάνατος ενός 16χρονου στα Χανιά από χρήση
ναρκωτικών.
Με σκοπό να αντλήσουμε πληροφορίες για το
άρθρο του περιοδικού μας, επισκεφτήκαμε το
Κέντρο Πρόληψης Εξαρτησιογόνων ουσιών
Νομού Χανίων. Η κυρία Τερεζάκη με μεγάλη
προθυμία μας έδωσε πληροφορίες για το μείζον
πρόβλημα της εποχής μας.

ματα (π.χ. οικογενειακά), που επιδιώκουν να

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ, «λύσουν» για να νιώσουν καλά. Υπάρχουν
ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ πολλά πράγματα σήμερα που δυσκολεύουν τη
Τα ναρκωτικά είναι ουσίες που προκαλούν ζωή των παιδιών. Τέτοια είναι η αυξανόμενη βία
ισχυρή εξάρτηση εξαιτίας της επίδρασής τους σε και οι συμμορίες, οι οικονομικές δυσκολίες, το
κάποιες περιοχές του εγκεφάλου. AIDS, η αλλαγή των οικογενειακών δομών και
σχέσεων, η πίεση που ασκείται από το εκπαιδευ-
Τα παιδιά παίρνουν ναρκωτικά για διάφορους
τικό σύστημα και οι αυξημένες υποχρεώσεις που
λόγους:
έχουν τα παιδιά, καθώς και η εύκολη πρόσβαση
- Μπορεί να θέλουν να είναι «cool», όπως
στα ναρκωτικά. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να
κάποια μεγαλύτερα παιδιά με τα οποία κάνουν
ενισχύσουν την αύξηση της χρήσης ουσιών
παρέα, αφού στα παιδιά αρέσει να μιμούνται
ανάμεσα στους νέους. Μερικοί από αυτούς
τους μεγαλύτερους. Αυτό συμβαίνει γιατί
νομίζουν ότι παίρνοντας ναρκωτικά θα
νομίζουν ότι το να είσαι μεγάλος είναι κάτι πολύ
ξεφύγουν από τα προβλήματά τους. Είναι όμως
επιθυμητό. Οι μεγάλοι έχουν το ελεύθερο να
σίγουρο ότι παίρνοντας ναρκωτικά δεν μπορείς
πουν, να κάνουν, να φάνε και να πιουν ό,τι
να λύσεις τα προβλήματά σου, αφού αυτοκατα-
θέλουν.
στρέφεσαι. Μπορεί να σε κάνουν απλώς να τα
- Ένας άλλος λόγος είναι η περιέργειά τους. ξεχάσεις, αλλά σε καμία περίπτωση δεν τα εξα-
Ακόμα και όταν οι γονείς έχουν επιτελέσει ένα φανίζουν.
εκπληκτικό έργο στην ανατροφή και τη μόρφωση
Ένας επίσης βασικός παράγοντας που τα
των παιδιών τους, η περιέργεια για τα ναρκωτικά
παιδιά βρίσκουν καταφύγιο στα ναρκωτικά, είναι
παραμένει έντονη σε ορισμένους νέους. Έτσι
η ανάγκη να αισθάνονται ότι ανήκουν σε μία
μπορεί να αναζητήσουν διάφορους τρόπους
ομάδα. Τα παιδιά πάντα θέλουν να είναι αρεστά
για να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους αυτή.
στους άλλους. Μερικές φορές η παρέα στην
Επίσης πολλά από αυτά τα παιδιά μπορεί να
οποία θέλουν να ενταχθούν, κάνει χρήση χασίς.
αισθάνονται λυπημένα, φοβισμένα, βαριε-
Μπορεί να αισθάνονται ότι, αν αρχίσουν και τα
στημένα και να αντιμετωπίζουν πολλά προβλή-

12
ίδια να παίρνουν ναρκωτικά, θα ταιριάξουν τρόπους προκειμέ-
καλύτερα και θα γίνουν πιο δημοφιλή και απο- νου να διακινούν
δεκτά. Η θεμελίωση μιας ξεκάθαρης θέσης στο το εμπόρευμά
παιδί, ότι τα ναρκωτικά είναι θάνατος, δεν αρκεί τους. Ένα κωμικο-
πάντα για να εξουδετερώσει όλη αυτήν την πίεση. τραγικό παρά-
Τα παιδιά πρέπει να διαθέτουν επίσης ορθή δειγμα είναι εκείνο
κρίση, που θα τα βοηθήσει στο να πάρουν τις που συνέβη στις
σωστές αποφάσεις. φυλακές Διαβατών
Το σίγουρο όμως είναι ότι όταν ένας Θεσσαλονίκης: η
άνθρωπος δεν θέλει να εμπλακεί με τη χρήση αστυνομία συνέ-
τέτοιων ουσιών, δεν το κάνει. Επομένως, λαβε έξω από τις
υπάρχουν και οι ατομικές ευθύνες. Όταν φυλακές δύο
κάποιος ξέρει ποιος είναι και έχει αποδεχτεί τον ομογενείς, που,
εαυτό του, δεν έχει ανάγκη να αντιμετωπίσει τα κρατώντας σφε-
προβλήματά του με τέτοιους τρόπους. Επίσης ντόνες, ήταν
πολλοί πιστεύουν ότι τα παιδιά χωρισμένων έτοιμοι να πετά-
γονιών είναι εκείνα που κάνουν χρήση ναρκω- ξουν στο προ-
τικών. Αυτό είναι ένας μύθος. Είναι μια δικαιο- αύλιο σακουλά-
λογία που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Αντιθέ- κια που πε-
τως, τα παιδιά που ανήκουν σε οικογένειες που ριείχαν μικροποσότητες ηρωίνης,
οι γονείς είναι μαζί αλλά δεν υπάρχει αγάπη κοκαΐνης και χαπιών. Άλλοι πάλι έκρυψαν μικρο-
μεταξύ τους, είναι πιο ευάλωτα σε αυτή την ποσότητες ναρκωτικών σε σάντουιτς ή ακόμα και
παγίδα, εφόσον βιώνουν άσχημες εμπειρίες. σε γράμμα αλληλογραφίας.

ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ΘΛΙΒΕΡΗ ΠΡΩΤΙΑ

Μια στιγμή αρκεί για να πέσεις στην παγίδα
που λέγεται ναρκωτικά, αλλά χρειάζεται μια ζωή
για να βγεις απ’ αυτή. Πολλοί προσπαθούν να
απεξαρτηθούν χωρίς βοήθεια, αλλά αυτοί που
τα καταφέρνουν είναι μετρημένοι στα δάχτυλα
του ενός χεριού. Το πιο δύσκολο στάδιο της
απεξάρτησης είναι το ψυχολογικό. Οι χρήστες
έχουν μάθει να ζουν με ένα συγκεκριμένο τρόπο
ζωής, αντιμετωπίζοντας τις δυσκολίες με το να
κάνουν χρήση. Γι’ αυτό είναι πολύ δύσκολο να
συνηθίσουν να ζουν και να αντιμετωπίζουν τους
φόβους και το άγχος τους χωρίς την επήρεια
ουσιών.
Από τα παραπάνω δεδομένα καταλαβαίνουμε
πως δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα κατέχει την
ΠΡΩΤΗ θέση στην Ευρώπη σε αριθμό χρηστών
ενδοφλέβιων ουσιών. Οι σχετικές έρευνες κατα-
γράφουν ωστόσο μόνο τους ανθρώπους που
έχουν αποδεχτεί και παραδεχτεί ότι κάνουν
χρήση, καθώς και αυτούς που συλλαμβάνει η
αστυνομία. Υπάρχει όμως και ένα πολύ μεγάλο
ποσοστό ατόμων το οποίο δεν το έχει παρα-
δεχτεί ή δεν έχει ανακαλυφθεί από τις αρχές.
Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην
Ευρώπη που εμφανίζει ανοδική τάση σε αριθμό
θανάτων από ναρκωτικά. Την τελευταία δεκαετία
οι θάνατοι έχουν τετραπλασιαστεί στη χώρα μας.

ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ Οι νέοι πρέπει να καταλάβουν ότι με τη χρήση

ναρκωτικών δεν επιλύουν τα προβλήματά τους,
Όταν ένα παιδί επιθυμεί να εμπλακεί σε
αντίθετα δημιουργούν περισσότερα. Τα παιδιά
τέτοιες καταστάσεις, δυστυχώς δεν θα δυσκο-
που είναι εθισμένα στα ναρκωτικά παύουν να
λευτεί καθόλου, αφού οι έμποροι ναρκωτικών
έχουν τον έλεγχο της ζωής τους, η οποία πλέον
σκαρφίζονται συνεχώς νέους και «έξυπνους»
εξαρτάται από το πάθος τους το οποίο τα
οδηγεί στην καταστροφή. Ας φωνάξουμε λοιπόν
όλοι:
ΝΑΙ ΣΤΗ ΖΩΗ, ΟΧΙ ΣΤΟ ΘΑΝΑΤΟ!!!

Γαλάνη-Γρίβα Μιχαέλα
Γεργεράκη Κική Γ1

13
 Μια επίσκεψη στις
Αγροτικές φυλακές της Αγιάς
Η ιδέα προέκυψε έπειτα από πρωτοβουλία
των καθηγητών μας κ. Ελένης Μαράκη και κ.
Γιάννη Δημητρακάκη, οι οποίοι και μας πρότει-
ναν το θέμα αυτό. Εμείς δεχθήκαμε αυτή την ιδέα
ως πρόκληση, καθώς ποτέ δεν είχαμε τη
δυνατότητα να γνωρίσουμε τη ζωή μέσα σε μια
φυλακή. Φροντίσαμε έπειτα να έρθουμε σε επαφή
με τον κύριο Κυριακάκη, τον διευθυντή των
Αγροτικών φυλακών της Αγιάς, ο οποίος έδειξε
ιδιαίτερη προθυμία να μας ενημερώσει. Η
επίσκεψή μας στις φυλακές πραγματοποιήθηκε
το πρωί του Σαββάτου 24 Ιανουαρίου και διήρ-
κησε περίπου τρεις ώρες.
Ο κ. Μιχάλης Κυριακάκης διευθύνει τις Αγρο-
τικές φυλακές της Αγιάς εδώ και 29 συναπτά έτη.
Διαμένει σε ένα σπίτι ακριβώς δίπλα στις φυλακές
- όπως προβλέπει ο νόμος. Του ζητήσαμε πλη-
ροφορίες για την πορεία του ως Διευθυντή των
φυλακών αλλά και για τη ζωή μέσα σε αυτές. Στη
συζήτηση που ακολούθησε μας είπε τα εξής:
Το 1927 ο Ελ. Βενιζέλος επέλεξε την περιοχή
της Αγιάς Χανίων για να εγκατασταθούν οι
σημερινές φυλακές. Χρειάστηκε μία τετραετία
(1928-1932) για να χτιστούν σε μία ελώδη τότε
περιοχή νοτιοδυτικά της πόλης των Χανίων, και
σε απόσταση 8 περίπου χιλιομέτρων από αυτήν.
Οι συγκεκριμένες φυλακές είναι γνωστές και
ως αγροτικές. Υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα
μόλις τέσσερις Αγροτικές φυλακές: της Τίρυνθας,
της Αγιάς, της Κασαβέτιας και της Κασσάνδρας.
Οι φυλακές της Κασσάνδρας είναι φυλακές
14
ανηλίκων. Ονομάζονται αγροτικές γιατί σε αυτές
μεταφέρονται κρατούμενοι από άλλες φυλακές
της υπόλοιπης Ελλάδας, με σκοπό να μειωθεί ο
χρόνος της ποινής τους κατά τα 3/5 αυτής, υπό
ορισμένους όρους. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει
οι κρατούμενοι να εργάζονται μέσα σε αυτές
εξασκώντας επαγγελματικές δραστηριότητες
όπως: κτηνοτροφία, ζαχαροπλαστική, μαγειρική,
ηλεκτρολογικά, επιπλοποιία, αγγειοπλαστική,
αρτοποιία και άλλα πολλά. Στις φυλακές της
Αγιάς μπορούν επίσης να ασχοληθούν και με
διάφορα αθλήματα όπως ποδόσφαιρο, τένις,
βόλεϊ και μπάσκετ. Ακόμα, οι κρατούμενοι δια-
τηρούν και ένα μικρό μίνι μάρκετ, από το οποίο
μπορούν να προμηθεύονται διάφορα είδη
πρώτης ανάγκης.
Τα έσοδα από όλες αυτές τις δραστηριότητες
τα διαχειρίζεται η διεύθυνση των φυλακών και τα
χρησιμοποιεί για την καλύτερη διαβίωση των
κρατουμένων μέσα σε αυτές.
Στη συνέχεια είχαμε την τύχη να μας ξεναγή-
σει ο κ. Κυριακάκης στις κτιριακές εγκαταστάσεις
και στους χώρους όπου εργάζονται οι φυλακι-
σμένοι. Ο κ. Κυριακάκης μάς εξήγησε τον τρόπο
κατασκευής και παραγωγής των διαφόρων αντι-
κειμένων και προϊόντων – τροφίμων, όπως επίσης
και τη διαδικασία προετοιμασίας του καθημερι-
νού γεύματος.
Κατόπιν βγήκαμε στον προαύλιο χώρο των
φυλακών και βρεθήκαμε σε απόσταση αναπνοής
από τους κρατούμενους. Όλοι τους όμως ήταν
ήρεμοι σαν να μη συνέβαινε
τίποτα απολύτως. Εκεί μπο-
ρούσες να δεις άτομα κάθε
είδους φυλής και θρησκείας:
από Κινέζους έως Αφρικανούς,
και από καθολικούς έως μου-
σουλμάνους και βουδιστές. Χαι-
ρετήσαμε και ανταλλάξαμε
κάποιες κουβέντες με κάποιους
από τους φύλακες και από τους
κρατούμενους, οι οποίοι, όπως
παρατηρήσαμε, έχουν ιδιαίτερα
καλές σχέσεις με τον διευθυντή
τους. Ο κ. Κυριακάκης μάς
εκμυστηρεύτηκε ότι η θέση του
απαιτεί να έχει καλές σχέσεις με
όλους.
Πληροφορηθήκαμε και για το
πρόγραμμα των κρατουμένων.
Στις 7.15-7.30 ανοίγουν τα κελιά,
γίνεται προσκλητήριο, αναφορά και έλεγχος• Αγιάς προσφέρουν κάτι παραπάνω από τις
καθορίζεται επίσης η εργασία που θα κάνει ο άλλες φυλακές. Ακούγοντας τη λέξη ‘φυλακή’,
καθένας τους. Στις 7.55 τρώνε πρωινό και ξεκι- μάς έρχονται στο μυαλό άσχημες συνθήκες
νούν τις εργασίες τους. Στις 10.15 έχουν διάλειμμα διαβίωσης, κακό φαγητό και ανθυγιεινός τρόπος
ενός 15λεπτου. Μετά από λίγο ξαναδουλεύουν ζωής. Κατά την επίσκεψή μας ανακαλύψαμε ότι
μέχρι και τις 12.30, όταν τερματίζονται οι εργασίες όλα τα παραπάνω δεν υφίστανται στις συγκε-
και παίρνουν μεσημεριανό φαγητό. Στις 13.00 κριμένες φυλακές. Σε αυτές οι φυλακισμένοι
χτυπάει το καμπανάκι για προσκλητήριο και ανα-
φορά, ενώ στις 13.20 κλείνουν τα κελιά. Το επό-
μενο προσκλητήριο είναι πριν τη δύση του ηλίου.
“φυλακές
Στις 22.00 κλείνουν τα φώτα και απαγορεύεται
κάθε φασαρία• όποιος θορυβεί πάει στο πειθαρ-
που δε μοιάζουν
χείο, το λεγόμενο «Μπάκιγχαμ», όπου εκεί απα-
γορεύεται αυστηρά το κάπνισμα. Επιπλέον σε με τις άλλες”
κάθε κελί διαμένουν 1 με 2 άτομα.
έχουν τη δυνατότητα να έλθουν πιο κοντά στην
Ο κ. Κυριακάκης μάς ανάφερε επίσης το ακό-
κανονική ζωή, ασκώντας ένα επάγγελμα είτε αυτό
λουθο περιστατικό: ένας κρατούμενος είχε απο-
είναι του μάγειρα είτε του σιδερά, κοκ. Επίσης, το
δράσει 18 ώρες πριν από την αποφυλάκισή του,
φαγητό που τρώνε είναι πολύ ανώτερο σε ποιό-
διότι ήξερε πως αν αποφυλακιζόταν θα πεινούσε
τητα από αυτό των άλλων φυλακών• ίσως τρέ-
περισσότερο και θα έχανε τους φίλους του!
φονται καλύτερα κι από εμάς τους ίδιους! Από
Τέλος, τον ευχαριστήσαμε εγκάρδια για τη τα παραπάνω προκύπτει ότι οι φυλακές αυτές
θερμή του φιλοξενία και για τα ωραία κρουασα- αποτελούν μια ξεχωριστή περίπτωση που δεν
νάκια που μας πρόσφερε από τον φούρνο της μοιάζει καθόλου με τα αλλά σωφρονιστικά
φυλακής! Η επίσκεψη μάς προκάλεσε διφο- ιδρύματα.
ρούμενα συναισθήματα. Από τη μια μεριά, δεν
παύει να είναι μια φυλακή όπου κρατούνται
άτομα που έχουν διαπράξει αξιόποινες πράξεις. Γεωργία Παπαδάκη, Αγγελική Μπερτάκη,
Πρόκειται για ένα κτίριο που στεγάζει κοινωνικά Κυριάκος Ψαράκης, Μαριάντζελα Βασιλείου,
αποκλεισμένους ανθρώπους, οι οποίοι δέχονται Γεωργία Χαρίτου Γ3, Νίκος Παπαδοκοκολάκης Γ2
τους περιορισμούς της φυλακής και στερούνται
πράγματα όπως είναι η ελεύθερη έκφραση, η
διασκέδαση και γενικότερα οι χαρές της ζωής.
Από την άλλη μεριά όμως, οι φυλακές της

15
 Γολγοθάς
Ο Γολγοθάς βρίσκεται στα Χανιά της Κρήτης,
σε μικρή απόσταση από τις φυλακές της Αγιάς. Η
τοποθεσία αυτή ήταν ένας τόπος μαρτυρίου και
θυσίας για περίπου 3.000 Έλληνες, οι οποίοι εκτε-
λέστηκαν εκεί κατά την περίοδο της γερμανικής
κατοχής. Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε τον
τόπο αυτόν, που συμβολίζει τον αγώνα και τις
θυσίες των Κρητικών για την ελευθερία την
περίοδο 1941-1945.
Την παραπάνω χρονική περίοδο, η περιοχή
αυτή είχε τρεις ονομασίες: η μια ήταν το Χαϊδάρι
της Κρήτης, η δεύτερη Κρανίου τόπος και η τρίτη
ελληνικό Νταχάου και Άουσβιτς. Από τις πρώτες
μέχρι και τις τελευταίες μέρες της γερμανικής
κατοχής, καταγράφονται περίπου 20.000 Κρητικοί
που πέρασαν από εκεί. Αφού συνελάμβαναν
τους πατριώτες, οι Γερμανοί τους οδηγούσαν
στις φυλακές που βρίσκονταν πολύ κοντά, και
όπου τους βασάνιζαν σκληρά. Σε καθένα από τα
μικρά κελιά, διαστάσεων περίπου τρία επί τρία,
ήταν έγκλειστοι πολλοί κρατούμενοι. Καθημερινά
εκτελούνταν πολλά άτομα χωρίς εξαίρεση στην
ηλικία. Συγκλονιστικές είναι οι μαρτυρίες που
διασώθηκαν: κάθε φορά που κάποιος
οδηγούνταν στο εκτελεστικό απόσπασμα, οι
υπόλοιποι κρατούμενοι μέσα από τα κελιά
φώναζαν: «Θάρρος αδέρφια», «Κι εμείς αύριο»,
«Ζήτω η αθάνατη Ελλάδα». Στον χώρο της εκτέ-
λεσης υπήρχε ένας στύλος και γύρω του τρεις
μεγάλων διαστάσεων τάφοι• τοποθετούσαν εκεί
16
το μελλοθάνατο, του έκλειναν τα μάτια αν το
επιθυμούσε και, αφού του έδιναν τη χαριστική
βολή, τον πετούσαν σε έναν από τους τρεις τά-
φους. Κοιτάζαμε με δέος τον τόπο αυτό που μας
έφερνε στο μυαλό το μεγάλο αριθμό των θανα-
τωμένων Ελλήνων.
Το 1953, με πρωτοβουλία του Δήμου Χανίων
και σε σχεδιασμό του γλύπτη Γιάννη Κανακάκη,
υψώθηκε το μνημείο προς τιμήν αυτών που εκτε-
λέστηκαν. Το μνημείο αυτό είναι μαρμάρινο και
στο πίσω μέρος του είναι χαραγμένα, κατά
νομούς της Κρήτης και επαρχίες των Χανίων, τα
ονόματα των εκτελεσθέντων –όσων βέβαια ανα-
γνωρίσθηκαν. Σε μια κρύπτη σε ημιυπόγειο χώρο,
στο πίσω μέρος του μνημείου, έχουν τοποθε-
τηθεί τα οστά των εκτελεσθέντων. Αναγράφονται
συνολικά 225 ονόματα από όλη την Κρήτη. Τα
υπόλοιπα θύματα παραμένουν αγνώστου
ταυτότητας. Ο δε στύλος φυλάχτηκε σαν ενθύμιο
πολέμου στο Ιστορικό Αρχείο.
Τέλος, οι μαθητές που επισκεφτήκαμε την
τοποθεσία πιστεύουμε ότι η εθνική αξία του
Γολγοθά θα παραμείνει ακλόνητη στο πέρασμα
των αιώνων, κι αυτό γιατί μας φέρνει στη μνήμη
τους αδικοσκοτωμένους, και ταυτόχρονα ήρωες,
συμπατριώτες μας.
Αγγελική Μπερτάκη Γ3,
Νίκος Παπαδοκοκολάκης
Γ2
Θανατική ποινή
Στη διάρκεια του 2007 σε 24 χώρες (το 88%
σε Κίνα, Ιράν, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία και
ΗΠΑ) εκτελέστηκαν 1.252 άνθρωποι, έναντι 1.591
εκτελέσεων το 2006. Περίπου 3.350 άνθρωποι
καταδικάστηκαν σε θάνατο σε 51 χώρες. Πάνω
από 20.000 φυλακισμένοι πρόκειται να εκτελε-
στούν σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία:
• 59 χώρες διατηρούν στη νομοθεσία τους
και εφαρμόζουν τη θανατική ποινή
“πάνω από 20 χιλιάδες
φυλακισμένοι περιμέ-
νουν να εκτελεστούν
σε όλο τον κόσμο”
δυστυχώς ισχύει ακόμα
και στις μέρες μας
• 91 χώρες κατήργησαν εντελώς τη θανατική
ποινή
• 9 κράτη τη διατηρούν, όμως μόνο για εξαι-
ρετικές περιπτώσεις (π.χ. για εγκλήματα σε
εμπόλεμες περιόδους)
• 35 χώρες διατηρούν νομοθεσία που επιτρέ-
πει τη χρήση της θανατικής ποινής για
εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου,
ωστόσο στα κράτη αυτά δεν έχει εφαρμο-
στεί η θανατική ποινή τα τελευταία 10 του-
λάχιστον χρόνια.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, σε 135 χώρες
δεν είναι πλέον σε ισχύ η θανατική ποινή.
Καραπαντελάκης Γιώργος, Γ3
17
 6 Δεκεμβρίου 2008

Μια μέρα που πολλοί θα θυμούνται λόγω της

αποχής ή της κατάληψης. Για κάποιους άλλους “μέρες θλίψης, οργής
θα είναι μια μέρα πίκρας, άδικου χαμού και
οργής. Θέλω να πιστεύω ότι τα περισσότερα παι- και εξέγερσης”
διά του σχολείου μας θα τη θυμούνται για το
δεύτερο λόγο.
Συνέβησαν πολλά, πορείες, ατυχήματα, εξε- τις φωνές μας, γιατί αυτό που θα καταφέρετε θα
γέρσεις, καταλήψεις, αποχές. Για ορισμένους, ο είναι να τις κάνετε πιο δυνατές. Εμείς θα ζήσουμε
Δεκέμβριος ήταν ο μήνας που οι αποκαλούμενοι ελεύθεροι, γιατί έχουμε ξυπνήσει. Δεν υποτασσό-
αλήτες ξεσηκώθηκαν, κατέστρεψαν και έκαψαν. μαστε σε κανέναν, όσο ισχυρός κι αν είναι
Για εμάς όμως ήταν ο μήνας της νεολαίας, που αυτός. Θα είμαστε εδώ παρόντες, όρθιοι, έτοιμοι
δεν άντεξε να βλέπει το μέλλον της να το καθο- να ασκήσουμε κριτική σε όσους κάθε μέρα
ρίζουν άλλοι, που εξοργίστηκε, εξεγέρθηκε και κάνουν χειρότερο τον κόσμο που ζούμε!
διαδήλωσε. Αυτό που έχω να πω είναι ότι το Τελικά ο Αλέξανδρος δεν ήταν η αιτία όλων
ελληνικό κράτος δεν το έφεραν στη σημερινή αυτών, αλλά η αφορμή για να συνειδητοποιή-
του κατάσταση οι λεγόμενοι αλήτες, αλλά οι σουμε τη δύναμή μας και να αντισταθούμε στην
καλοντυμένοι κύριοι με τα κουστούμια και τις παρακμή της κοινωνίας και τον ευτελισμό της
γραβάτες, αυτοί που αγοράζουν πανάκριβα ζωής μας.
αυτοκίνητα και βίλες με τα λεφτά του απλού
λαού.
Νουσιάδη Ελισάβετ, Γ2
Εμείς η νεολαία προσπαθούμε να δείξουμε
την αγανάκτησή μας και το ότι δεν αντέχουμε να
βλέπουμε τον κόσμο μας να καταστρέφεται.
Θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο, το πιο πι-
θανό είναι να μην το πετύχουμε, αφήστε όμως
να προσπαθήσουμε. Μην επιχειρήσετε να πνίξετε

18
Ρατσισμός
σε αλλοδαπά παιδιά
Ο ρατσισμός είναι μια συνηθισμένη κοινωνική
πρακτική διακρίσεων, που στηρίζεται στην
αντίληψη ότι υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες
φυλές. Σύμφωνα με την αντίληψη αυτή, τα μέλη
της ανώτερης φυλής πρέπει να διατηρήσουν την
καθαρότητά τους. Ο ρατσισμός είναι ένα φαινό-
μενο που βιώνουν χιλιάδες άτομα στον κόσμο.
Ο ρατσισμός ζει ανάμεσά μας, δεν έχει εξα-
λειφθεί. Αυτό αποκαλύπτει μεγάλη έρευνα της
Ελληνικής Επιτροπής Συνεργασίας με τη UNICEF
που διενήργησε για λογαριασμό της η εταιρεία
ΚΑΠΑ RESEARCH.
Μερικά από τα συμπεράσματα της έρευνας
σε μαθητές είναι τα εξής:
• Οι Έλληνες μαθητές εμφανίζονται ως η πιο
ανοικτή και ανεκτική κοινωνική ομάδα στη
διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικό-
τητα που εισάγουν οι αλλοδαποί συμμαθητές
τους στις σχολικές κοινότητες.
• Το 71,8% των μαθητών εκφράζει θετική
γνώμη για τους αλλοδαπούς συμμαθητές του.
• Έξι στους δέκα (59,5%) δηλώνουν ότι δεν θα
τους ενοχλούσε εάν στο σχολείο τους φοι-
τούσε σημαντικός αριθμός αλλοδαπών παι-
διών, ενώ το 55,1% δεν θα το ενοχλούσε η
φοίτηση, στην ίδια τάξη, αλλοδαπών μαθητών.
• Το 46,2% των μαθητών πιστεύει ότι τα παιδιά
από άλλες χώρες θα πρέπει να μπορούν να γρά-
φονται σε οποιοδήποτε ελληνικό σχολείο. Το
24,5% πιστεύει ότι θα πρέπει να γράφονται σε
ειδικές τάξεις για αλλοδαπούς, και το 20,6%
ότι θα πρέπει να γράφονται σε ειδικό σχολείο
μόνο για αλλοδαπούς.
Οι θετικές απαντήσεις των μαθητών των
δημοτικών σχολείων ως προς την παρουσία των
αλλοδαπών μαθητών στα σχολεία και τις τάξεις,
αλλά και την επιθυμία σύναψης στενότερων
φιλικών δεσμών με τα παιδιά αυτά, συγκε-
ντρώνουν ποσοστά μεγαλύτερα έως και κατά
είκοσι ποσοστιαίες μονάδες συγκριτικά με τις
αντίστοιχες απαντήσεις των μαθητών της δευτε-
ροβάθμιας εκπαίδευσης. Ενδεικτικά:
- Θετική γνώμη για τους αλλοδαπούς μαθη-
τές εκφράζει το 88% των μαθητών του δημοτι-
κού.
- Το 75,6% δηλώνει ότι έχει φίλο αλλοδαπό.
- Το 86,8% δέχεται να μοιραστεί το θρανίο
του με παιδί άλλης εθνικότητας.
19
 - Το 60% πιστεύει ότι τα παιδιά από άλλες
χώρες θα πρέπει να μπορούν να γράφονται σε
οποιοδήποτε ελληνικό σχολείο.
• Το μορφωτικό επίπεδο των γονέων εμφανίζε-
ται να επηρεάζει και το βαθμό ανεκτικότητας
των παιδιών τους για τους αλλοδαπούς μαθη-
τές. Μόρφωση και ξενοφοβία παρουσιάζονται
ως δύο μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα. Κατά
συνέπεια, τα παιδιά γονέων με ανώτερη /
ανώτατη μόρφωση είναι χαρακτηριστικά πιο
ανεκτικά στο "διαφορετικό" από τα παιδιά
γονέων με στοιχειώδη μόρφωση.
• Τέλος, οι Έλληνες μαθητές θα διαφωνούσαν
να σηκώνει την ελληνική σημαία, στις εθνικές
γιορτές, αλλοδαπός συμμαθητής τους που
αρίστευσε στο σχολείο του, σε ποσοστό 48,6%
έναντι του 34,1% που θα συμφωνούσε. Εξαί-
ρεση αποτελούν οι μαθητές του δημοτικού,
που στην πλειοψηφία τους θα επικροτούσαν
ένα τέτοιο ενδεχόμενο (52,1%).
20
Η δική μας έρευνα
Έπειτα από δική μας έρευνα που έγινε στο σχο-
λείο μας, τα περισσότερο αλλοδαπά παιδιά είπαν
πως τους αρέσει η Ελλάδα και πως δεν νιώθουν
άσχημα που μένουν σε αυτή την χώρα.
• Στην ερώτηση «Πώς σε αντιμετωπίζουν οι
καθηγητές και πώς οι συμμαθητές σου», το
80% απάντησε πως τους αντιμετωπίζουν
αρκετά καλά και το 20% όχι και τόσο.
• Σε μία άλλη ερώτηση που τους τέθηκε:
«Πιστεύεις ότι επειδή είσαι από άλλη χώρα σε
θεωρούν κατώτερο;», το 70% είπε ίσως, το
20% όχι και το 10% ναι.
• Στην παρακάτω ερώτηση: «Πιστεύεις ότι ορι-
σμένα παιδιά δε σε θέλουν λόγω της καταγω-
γής σου;», το 50% έδωσε αρνητική απάντηση,
το 30% δήλωσε ίσως και το 20% ανέφερε ναι.
• Τέλος, στην ερώτηση: «Πώς αισθανόσουν την
πρώτη μέρα που ήρθες σε ένα ξένο και άγνω-
στο περιβάλλον;», το 90% απάντησε πως
αισθανόταν αρκετά άσχημα και το 10% όχι και
τόσο καλά.
 δώσουν να καταλάβουν την ιδιαιτερότητα, πο-
πώς συμπεριφερόμαστε λυπλοκότητα και ποικιλότητα που υπάρχει στη
ζωή με όσο πιο απλό τρόπο μπορούν. Θα τους
απέναντι στους αλλοδα- εξηγήσουν πόσο σημαντικός είναι ο σεβασμός
στους άλλους ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα ή
πούς συμμαθητές μας; πεποιθήσεις. Δύσκολο έργο, αλλά
ακατόρθωτο. Μπορούμε κι εμείς τα παιδιά να
όχι

ζητήσουμε τη συμβολή των εκπαιδευτικών και

Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες αλλοδαπών άλλων επιστημόνων που ειδικεύονται σε αυτά τα
παιδιών που εκφράζουν τα συναισθήματά τους, θέματα, να διαβάσουμε βιβλία και να ερευνή-
τους προβληματισμούς τους και σχολιάζουν τη σουμε από ποια ηλικία τα νεαρά άτομα πρέπει
στάση που διατηρούν απέναντί τους οι να γνωρίζουν τις διαφορές ανάμεσα στους
συμμαθητές τους. ανθρώπους.
Κάποια ισχυρίζονται ότι στο σχολείο τα παι-
διά δε τους δέχτηκαν. Ίσως, πιστεύουν, επειδή
Ένα παιδί της Αφρικής που ζει το ρατσισμό
είναι από άλλη χώρα. «Μας κοιτούσαν από
από τη ημέρα της γέννησής του, παρατηρεί:
μακριά και μουρμούριζαν, νιώθαμε πολύ
άσχημα. Δεν θέλαμε να ξαναπάμε στο σχολείο,
ούτε να βγούμε έξω και δεν μας ενδιέφερε πώς Όταν γεννιέμαι, είμαι μαύρος
είναι η ζωή σ’ αυτό το μέρος. Νιώθαμε πως πε- Όταν μεγαλώσω, είμαι μαύρος
ρισσεύαμε όπου και να πηγαίναμε, σκεφτόμα-
Όταν κάθομαι στον ήλιο, είμαι μαύρος
σταν πως όλοι θα είναι ίδιοι όπως στο σχολείο.
Δεν μπορούσαμε να εκφράσουμε τη γνώμη μας,
Όταν φοβάμαι, είμαι μαύρος
μια λέξη και όλα τα παιδιά γελούσαν. Μας Όταν αρρωσταίνω, είμαι μαύρος
ρωτούσαν από πού είμαστε και μουρμούριζαν Κι όταν πεθαίνω, ακόμα είμαι μαύρος
μεταξύ τους. Το μόνο που θέλαμε ήταν να φύ-
γουμε... Αν γινόταν κάτι στην τάξη πάντα εμείς
Κι εσύ λευκέ άνθρωπε...
φταίγαμε και η κυρία έπαιρνε το μέρος τους,
γιατί έλεγε πως αυτοί δε θα το έκαναν».
Μία απάντηση σε τέτοιες ρατσιστικές αντιλή- Όταν γεννιέσαι, είσαι ροζ
ψεις δίνει το παρακάτω τραγούδι: ''Αν όλα τα Όταν μεγαλώνεις, γίνεσαι λευκός
παιδιά της γης πιαναν γερά τα χέρια...'', ίσως να Όταν κάθεσαι στον ήλιο, γίνεσαι κόκκινος
μην υπήρχε ρατσισμός. Επειδή όμως αυτό το
Όταν κρυώνεις, γίνεσαι μπλε
σενάριο δεν είναι προς το παρόν τουλάχιστον
Όταν φοβάσαι, γίνεσαι κίτρινος
ρεαλιστικό, μπορούν οι εκπαιδευτικοί να κάνουν
κάποια βήματα και να διδάξουν στα παιδιά να Όταν αρρωσταίνεις, γίνεσαι πράσινος
αντιμετωπίζουν ισότιμα τους άλλους. Θα τους Και λες εμένα έγχρωμο;

Σκαραντωνάκη Ηρώ
Σχοιναράκη Δέσποινα, Α3

21
 Η ομορφιά στην
Αρχαία Ελλάδα!!!
Όπως όλοι γνωρίζουμε, στην εποχή μας η
περιποίηση καθώς και η επιμέλεια διαφόρων
σημείων του σώματος αλλά και του προσώπου
θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της καθημε-
ρινότητας, τόσο των ανδρών όσο και των
γυναικών. Όμως αναρωτήθηκε ποτέ κανείς από
τους άντρες και τις γυναίκες που καλλωπίζονται
πώς, πότε και από πού προέρχονται όλα αυτά τα
καλλυντικά και γενικά η τάση του ανθρώπου να
περιποιείται τον εαυτό του; Μάλλον όχι! Και
όμως, αν αναζητήσουν τις ρίζες της ομορφιάς
και του καλλωπισμού και ταξιδέψουν μέσα από
τα σκονισμένα βιβλία των ιστορικών στην αρχαία
Ελλάδα, θα ανακαλύψουν ότι η περιποίηση και ο
καλλωπισμός είχε ενσωματωθεί στο καθημερινό
πρόγραμμα κάθε αρχαίου Έλληνα αλλά και
Ελληνίδας, που φρόντιζε πάντα τόσο τα
ενδύματα και τα υποδήματα όσο και η φυσική
του/της κατάσταση να είναι η ιδανική, για να
μπορεί να σαγηνεύσει πρόσωπα του αντίθετου
22
φύλου αλλά και φυσικά να ταυτιστεί με τις αντι-
λήψεις της εποχής, αφού όλοι σίγουρα θα
έχουμε ακούσει έστω και για μία φορά το ρητό:
«νους υγιής εν σώματι υγιεί».
Ας γυρίσουμε λοιπόν πολλά χρόνια πίσω και
ας φτάσουμε στην αρχαιοελληνική εποχή. Μέσα
από αυτό το άρθρο θα έχουμε την ευκαιρία να
ανακαλύψουμε τις μεθόδους αλλά και τα υλικά
που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες με
απώτερο σκοπό να τελειοποιήσουν την εμφάνισή
τους, καθώς και τους λόγους για τους οποίους
η ομορφιά κατείχε δεσπόζουσα θέση στην
καρδιά τους!
Εκτός του ότι έδιναν μεγάλη σημασία στη
σωματική υγιεινή, οι αρχαίοι Έλληνες ενδιαφέ-
ρονταν και για την εμφάνισή τους. Άντρες και
γυναίκες χαίρονταν να αλείφουν το κορμί τους
με αρωματικά έλαια, να φροντίζουν τα μαλλιά
τους αλλά και να επιδεικνύουν τα κοσμήματά
τους.

τι γνωρίζουμε για τα
καλλυντικά της αρχαίας
Ελλάδας;
Ακόμη φρόντιζαν να εκτελούν τα απαραίτητα
της σωματικής υγιεινής κάνοντας καθημερινά
μπάνιο σε παλαίστρες, χρησιμοποιώντας ένα
σφουγγάρι κι ένα διάλυμα από στάχτη ξύλου και
ασβέστη, σόδα, νιτρικό κάλιο ή ακόμη και άργιλο.
Μιας και τα συγκεκριμένα προϊόντα είναι εμπλου-
τισμένα με οξύ, το οποίo μπορεί να προκαλέσει
ερεθισμούς τόσο στο δέρμα όσο και στα μαλ-
λιά, επιβαλλόταν μια επάλειψη με έλαια, τα οποία
φυλάσσονταν σε μικρά κεραμικά αγγεία με στενό
στόμιο, που σφραγιζόταν με κερί.
Τώρα, όσον αφορά τα υπόλοιπα αντικείμενα
που χρησιμοποιούνταν μετά από το μπάνιο,
όπως εργαλεία για το καθάρισμα των αυτιών,
των δοντιών και των νυχιών, και αυτά τοποθε-
τούνταν σε μικρά κουτιά από μέταλλο, ξύλο ή
πηλό, τις πυξίδες. Εκεί φυλάσσονταν και τα καλ-
λυντικά του μακιγιάζ, όπως και οι χτένες, φτιαγ-
μένες από ξύλο ή κόκαλο, ταρταρούγα ή ελε-
φαντόδοντο, λιτά διακοσμημένες, που μερικές
φορές είχαν δόντια και στις δύο πλευρές τους,
στη μια πολύ πυκνά, στην άλλη πιο αραιά, για να
διευκολύνεται το ξεμπέρδεμα των μαλλιών. Τέλος,
και αφού κάποιος είχε κάνει το μπάνιο του, όπως
και κάθε άλλου είδους δραστηριότητα που σχε-
τιζόταν με την καθαριότητα και τη σωματική υγι-
εινή, είχε τη δυνατότητα να ελέγξει την εμφάνισή
του, προτού να παρουσιαστεί δημοσίως.
ΑΠΟΤΡΙΧΩΣΗ
Μετά την περιληπτική αυτή αναφορά σε
θέματα συσχετιζόμενα με την καθαριότητα που
αφορούσαν και τα δύο φύλα, μπορούμε να
συνεχίσουμε το ταξίδι μας και να αφεθούμε στην
ομορφιά και τον αισθησιασμό, στην καλαισθη-
σία και την αγάπη για την περιποίηση, να παρα-
συρθούμε σε έναν όμορφο, μικρό και γουστό-
ζικο παράδεισο. Μόνο αυτή η μεταφορά θα
μπορούσε να περιγράψει ένα γυναικείο δωμάτιο
της εποχής, αφού εκεί μέσα βρίσκονταν τόσο τα
κοσμήματα, όσο και διάφορα άλλα υλικά που
χρησίμευαν στο μακιγιάζ, στις κομμώσεις αλλά
και στην αποτρίχωση, διότι αν και ακούγεται
πολύ ακραίο και μοντέρνο για τα δεδομένα της
εποχής, είναι γνωστό ότι η αποτρίχωση ήταν
πολύ οικεία στις αρχαίες Ελληνίδες. Τόσο οικεία
μάλιστα, που το ξυράφι, κύριο όργανο που χρη-
σιμοποιούνταν για το ξύρισμα αλλά που είχε και
πολλές άλλες δυνατότητες που μπορεί να απέ-
βαιναν επικίνδυνες έως και μοιραίες, μιας και
αποτελούνταν από μια κοφτερή λεπίδα, κατα-
σκευασμένη από χαλκό ή οψιδιανό, θεωρούνταν
περισσότερο γυναικείο παρά ανδρικό. Αλλά για
πιο προσεγμένη αποτρίχωση, υπήρχε μια άλλη
μέθοδος: το κάψιμο της τρίχας με τη βοήθεια
του φιτιλιού ενός λυχναριού. Οι άντρες, αντίθετα,
άφηναν ευχαρίστως μουστάκι και γένι. Και τα
δύο, πάντως, δεν πρέπει να ήταν υπερβολικά
μακριά. Το γένι ήταν οβάλ ή μυτερό, ενώ στη
Σπάρτη το μουστάκι ξυριζόταν εντελώς. Σίγουρα
το ξύρισμα του μουστακιού ήθελε δεξιότητα και
ιδιαίτερη μαεστρία.
ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ
Όχι μόνο η αποτρίχωση αλλά και η
κοσμητική, που θεωρούνταν η τέχνη του στολι-
σμού, ήθελε ειδικές ικανότητες και δεξιότητες και
απαιτούσε ιδιαίτερο γούστο και δεξιοτεχνία. Η
συγκεκριμένη τέχνη θα ήταν ημιτελής αν παρα-
λείπονταν τα κοσμήματα, αφού αυτά κάθε φορά
αποτελούσαν το επίκεντρο της προσοχής,
κέντριζαν το ενδιαφέρον και έκαναν τη διαφορά.
Γενικότερα αυτά ήταν που συνδυάζονταν με το
κατάλληλο ένδυμα και χάριζαν τη λάμψη και τη
μοναδικότητα κάθε αμφίεσης της αρχαίας
Ελληνίδας. Τα πιο όμορφα ήταν χρυσά και γενικά
περίτεχνα. Από τα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ., μάλι-
στα, προτιμούνταν η συρματερή διακόσμηση
από την κοκκίδωση. Φυσικά, υπήρχαν και κοσμή-
ματα από ασήμι, χαλκό, σίδηρο, στολισμένα με
23
 πολύτιμες πέτρες ή γυάλινες χάντρες. Ενώ πάντως οι άντρες αρκούνταν σ` ένα
δαχτυλίδι με σφραγιδόλιθο, για να βάζουν τη σφραγίδα τους, οι κομψοί νεα-
ροί φορούσαν συχνά βραχιόλια στους αστραγάλους, ενώ οι «ηλικιωμένοι
άντρες των προνομιούχων τάξεων [έφτιαχναν] τα μαλλιά τους βάζοντας
μέσα χρυσά τζιτζίκια (είδος κοσμήματος)». Οι γυναίκες βέβαια ήταν κυρίως
αυτές που τους άρεσε να φορτώνουν με δαχτυλίδια τα δάχτυλά τους, με
βραχιόλια τους καρπούς και τους αστραγάλους τους. Τα περιδέραια είχαν
τη μορφή κομψών αλυσίδων διακοσμημένων με βελανίδια, από τις οποίες
κρεμόταν ένα λεπτεπίλεπτο κόσμημα σε σχήμα γυναικείου κεφαλιού ή
μπουμπουκιού. Τα σκουλαρίκια, που στερεώνονταν σε τρύπες στα αυτιά, απο-
τελούνταν από πλεγμένους κρίκους ή μικρούς δίσκους με ζωόμορφα εξαρτή-
ματα. Μερικά είχαν σχήμα μισοφέγγαρου, στολισμένου με μικρές φιγούρες –
ένα κεφάλι αλόγου, για παράδειγμα. Δεν πρέπει, τέλος, να ξεχνάμε τις πόρπες,
απαραίτητες για τη στερέωση των ρούχων.

ΜΑΚΙΓΙΑΖ
Εκτός από τα κοσμήματα, ένα άλλο πράγμα που πάντα φρόντιζαν να προ-
σθέσουν στην εμφάνισή τους οι αρχαίες Ελληνίδες, με απώτερο σκοπό να την
τελειοποιήσουν –να τοποθετήσουν το κερασάκι στην τούρτα, όπως λέμε- ήταν
το μακιγιάζ. Για να μακιγιαριστεί, η αρχαία Ελληνίδα είχε στη διάθεσή της τρία
χρώματα: άσπρο, κόκκινο και μαύρο. Το άσπρο φτιαχνόταν από σκόνη
κερουσίτη (ανθρακικός μόλυβδος), η υπερβολική χρήση του οποίου ήταν
τοξική. Παρ’ όλα αυτά, χρησίμευε ως βάση του μακιγιάζ, καθώς ξάνοιγε το
χρώμα του δέρματος. Ακολουθούσε μια γκάμα κόκκινων για τα μάγουλα και
τα χείλη. Τα κόκκινα αυτά είχαν ως βάση ορυκτά υλικά, όπως την κόκκινη
ώχρα, αλλά και φυτά, όπως τα καφέ φύκια, τη σκόνη της χένας ή ακόμη το
χυμό του μούρου και του άκανθου. Τέλος, το μαύρο της καπνιάς χρησι-
μοποιούνταν για να τονίσουν τη λάμψη του βλέμματος. Το μακιγιάζ όμως
δεν έχαιρε γενικής εκτίμησης. Μόνο οι εταίρες, οι γυναίκες ελαφρών
ηθών και οι κοκέτες το χρησιμοποιούσαν, ξεσηκώνοντας θύελλα αντι-
δράσεων και έντονη κριτική.

ΤΟ ΧΤΕΝΙΣΜΑ
Το χτένισμα ήταν η κύρια απασχόληση των αρχαίων Ελλήνων,
κυρίως των Σπαρτιατών, που άφηναν τα μαλλιά τους μακριά,
σύμβολο, στον τόπο τους, του ελεύθερου άντρα. Τα έπλεκαν προ-
σεκτικά ακολουθώντας τη μόδα, που επέβαλλε δύο πλεξίδες μπρο-
στά, σε κάθε ώμο, και τέσσερις πίσω, στην πλάτη. Η χτένα, λοιπόν,
αποτελούσε απαραίτητο αξεσουάρ για τους Σπαρτιάτες: ο Πέρσης
κατάσκοπος που παρακολουθούσε τους άντρες του Λεωνίδα που
φύλαγαν τις Θερμοπύλες «τους έβλεπε απασχολημένους, άλλους
να κάνουν γυμναστική κι άλλους να χτενίζουν τα μαλλιά τους».

24
Στις άλλες πόλεις, αν και τα αγόρια μέχρι την
εφηβεία είχαν μακριά μαλλιά, προτιμούνταν τα
πιο κοντά χτενίσματα. Προσοχή όμως! Το ξυ-
ρισμένο κρανίο αποτελούσε σήμα κατατεθέν των
δούλων. Στη μόδα, πάντως, ήταν οι μπούκλες, τις
οποίες, αν χρειαζόταν, συγκρατούσε μια
κορδέλα. Όσοι ήθελαν να κρύψουν τη φαλάκρα
τους, δε δίσταζαν να καταφύγουν στις περούκες
ή τα περουκίνια. Για το σκοπό αυτό αφήνονταν
στα ταλαντούχα χέρια κάποιου κουρέα. Στην
Αθήνα, οι κομψοί άντρες επισκέπτονταν τακτικά
τα κουρεία που βρίσκονταν στην αγορά. Εκεί
είχαν, επιπλέον, την ευκαιρία να συναντήσουν
τους γνωστούς τους και να τα πούνε με την
ησυχία τους. Αν πάλι οι δούλες είχαν κοντά μαλ-
λιά, οι ελεύθερες γυναίκες τα άφηναν μακριά.
Όπως και των αντρών, έπρεπε να έχουν
μπούκλες ή να είναι κυματιστά. Τα ήθη και τα
έθιμα πάντως, με εξαίρεση κάποιες γιορτές, δεν
επέτρεπαν στις παντρεμένες γυναίκες να
εμφανίζονται με τα μαλλιά λυτά στους ώμους.
Έτσι, συναγωνιζόταν η μία την άλλη σε
φαντασία, για να χτενίσουν όσο το δυνατόν πιο
κομψά τα μαλλιά τους, πλέκοντάς τα κοτσίδες,
μαζεύοντάς τα σε κότσο, δένοντάς τα με κορδέ-
λες ή συγκρατώντας τα με «φιλέ». Οι κοκέτες
διατηρούσαν το σκούρο χρώμα και την απαλό-
τητα των μαλλιών τους με λάδι δάφνης ή
κέδρου, ενώ κάποιες φορές πρόσθεταν ψεύτικες
κοτσίδες.
ΑΡΩΜΑΤΑ
Από τους ομηρικούς χρόνους οι Έλληνες
αγαπούσαν ό,τι ευωδίαζε και κυρίως τα φυτά και
τα λουλούδια. Οι νικητές των αγώνων στε-
φανώνονταν με δάφνη, οι νιόπαντροι με μυρτιά.
Αγαπητές ήταν και οι γιρλάντες από πλεγμένα
λουλούδια, τριαντάφυλλα, βιολέτες, κρίνους ή
νάρκισσους, που κρέμονταν στο λαιμό στις
γιορτές και στα συμπόσια. Τα αρωματικά αυτά
στολίδια, όμως, δεν αρκούσαν, κι έτσι ανα-
πτύχθηκε η τέχνη της αρωματοποιίας.
Παρασκευάζονταν κυρίως φυτικά «αιθέρια
έλαια» με έκθλιψη, εμβροχή ή αρωματοποίηση
ανθέων: ίρις, βούρλο, μαντζουράνα, τριαντά-
φυλλο, φασκόμηλο ήταν τα πιο συνηθισμένα.
Βρίσκουμε όμως και κάθε είδους παρασκευά-
σματα με βάση εξωτικά προϊόντα, όπως το
φιδόχορτο και το μάραθο από την Αίγυπτο, η
μύρρα και η κανέλα από την Ανατολή, η κύπρος
από την Κύπρο. Με το πέρασμα του χρόνου οι
μυρωδιές γίνονταν όλο και πιο σαγηνευτικές. Τον
4ο αι. π.Χ. έγιναν της μόδας οι γλυκόπικροι
συνδυασμοί με βάση την κανέλα, τη βαλεριάνα,
τη ζαφορά… Ακόμη, οι αρωματοποιοί χρησιμο-
ποιούσαν ζωικές ουσίες, όπως το καστόριο, που
προερχόταν από τον κάστορα. Μερικοί μάλιστα
παρασκεύαζαν μείγματα που άξιζαν μια περιου-
σία. Πρόκειται πραγματικά για αρώματα
«επώνυμα», όπως το μεγαλείον του Μεγάλου
από τη Σικελία. Ένα μεγάλο τμήμα της αγοράς
της Αθήνας, το μυροπωλείον, είναι αφιερωμένο
στα αρώματα. Ο κόσμος έρχεται εδώ για να
ψωνίσει, φυσικά, αλλά και για να περπατήσει,
ευφραίνοντας τη μύτη του με αέρα διαφορετικό
από αυτόν της ψαραγοράς. Το άρωμα είναι
είδος πολυτελείας: ένα σύνορο μεταξύ πλούσιων
και φτωχών, αλλά και αστών και χωρικών.
Κοκκινάκη Μαρία,
Κεραμιανάκη Άννα, Α2
25
 Η ομορφιά
δεν είναι το παν….
Στις μέρες μας, η πλειοψηφία των ανθρώπων
και κυρίως των εφήβων ξοδεύει χρόνο και χρή-
ματα με σκοπό να βελτιώσει ή μάλλον να τελειο-
ποιήσει την εξωτερική της εμφάνιση και να δια-
μορφώσει ένα «μοδάτο στιλ».
Πλαστικές επεμβάσεις, γυμναστήρια, δίαιτες,
κρέμες και καλλυντικά αποτελούν λίγα μόνο
παραδείγματα που μας δείχνουν σε ποιες μεθό-
δους καταφεύγουν κυρίως οι νέοι με σκοπό να
δημιουργήσουν το ιδανικότερο και το τελειότερο
πρόσωπο, το οποίο θα τους βοηθήσει να
αισθανθούν καλύτερα.
26
Διότι όλοι γνωρίζουμε πως στην εποχή μας,
αν είσαι πιο άσχημος από κάποιον άλλο, η
γνώμη του πιο όμορφου θα είναι αυτή που θα
υπερισχύσει. Όλη αυτή η κατάσταση έχει ωθήσει
τους ανθρώπους στο να αισθάνονται μειονε-
κτικά και να φοβούνται να εκφράσουν τη γνώμη
τους πάνω σε οποιοδήποτε θέμα.
Και εδώ είναι που αναρωτιόμαστε: Και πώς να
μη νιώθουν μειονεκτικά μέσα σε μία κοινωνία με
προκαταλήψεις, ταμπού και στερεότυπα;
Γιατί συμβαίνει αυτό
Μα φυσικά η απάντηση είναι κρυμμένη σε
αυτό το χαζοκούτι που εμείς οι άνθρωποι
θέλουμε να αποκαλούμε τηλεόραση…
Η τηλεόραση είναι ένας από τους βασικούς
παράγοντες που επηρεάζει αρνητικά τις περισ-
σότερες φορές τον απλό καθημερινό πολίτη,
που θεωρεί ότι η ιδανικότερη εμφάνιση ταυτίζεται
με το πρόσωπο μιας ξανθιάς παρουσιάστριας.
Είτε μέσω των διαφημίσεων είτε μέσω δια-
φόρων άλλων τηλεοπτικών προγραμμάτων, η
τηλεόραση θέλει να πιστεύει ότι το ιδανικό πρό-
τυπο ενός άνδρα ή μιας γυναίκας ταυτίζεται με
ένα τελειοποιημένο σώμα και ένα καλοβαμμένο
πρόσωπο.
Παρουσιάστριες με ωραίο σώμα, μακριά,
ψηλά, καλογυμνασμένα πόδια, ξανθά, μακριά
μαλλιά, γαλάζια ή πράσινα μάτια, τσαχπίνικο
χαμόγελο αλλά και ελκυστικό βλέμμα, αποτελούν

ίσως το πιο συνηθισμένο στερεότυπο της τηλε-
όρασης που ωθεί μία 15χρονη κοπέλα να θέλει
να αλλάξει την εμφάνισή της κατά τέτοιο τρόπο
ώστε να αγγίξει την τελειότητα. Προσωποποιείται
στο εκθαμβωτικό και επιβλητικό χαμόγελο μιας
χαριτωμένης, γοητευτικής, ξανθιάς γυναίκας.
Με αυτόν τον τρόπο η τηλεόραση οδηγεί
τους ανθρώπους σε δυο αντιφατικές και βλαβε-
ρές καταστάσεις:
1η) Νευρική βουλιμία, 2η) νευρική ανορεξία
Ας επανέλθουμε τώρα στις διαφημίσεις και
την επιρροή που ασκούν καθημερινά κυρίως σε
άβουλες, αθώες και μικρές κοπέλες, έτσι ώστε να
αποκτήσουμε και μία διαφορετική προσέγγιση
σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα. Ας ξεκινήσουμε
λοιπόν παίρνοντας αυτή τη φορά για παρά-
δειγμα μία διαφήμιση καλλυντικών.
Γιατί μία κρέμα προσώπου να τη διαφημίζει
ένα δίμετρο καλλίγραμμο μοντέλο, από τη
στιγμή που ξέρουμε ότι θα την αγοράσει στις
περισσότερες περιπτώσεις μία γυναίκα ίσως
εύσωμη και μέτριου αναστήματος;
Αν όλα διαφημίζονται από αιθέριες υπάρξεις,
η αυτοπεποίθηση της μέσης γυναίκας θα εξα-
φανιστεί, με αποτέλεσμα η μέση γυναίκα να
πιστεύει ότι δεν της αξίζει να χρησιμοποιεί τα
πολλαπλά προϊόντα που υπάρχουν στην αγορά
και ότι δικαιωματικά αυτά τα προϊόντα ανήκουν
στα μοντέλα. Αυτό θα την κάνει σίγουρα να
αισθανθεί διαφορετικά.
Γιατί λοιπόν οι τηλεοπτικοί παραγωγοί και οι
διαφημιστές δεν προσπαθούν να δημιουργή-
σουν διαφημίσεις, οι οποίες θα έχουν τη
δυνατότητα να προσεγγίσουν τον/την καθημε-
ρινό/ή, παραδοσιακό/ή, απλό/ή αλλά και κλασ-
σικό/ή Έλληνα/Ελληνίδα που ίσως να έχει και 2-
3, 4, 5-6, 7-10 ή και 20 κιλάκια παραπάνω;
Κεραμιανάκη Άννα, Α2

Παραδείγματα
Η πρώτη περίπτωση μπορεί να αφορά μια
γυναίκα που δε μοιάζει με μία πανέμορφη πα-
ρουσιάστρια αλλά θέλει να ασχοληθεί με τα
τηλεοπτικά δρώμενα και βιώνει το ρατσισμό ενός
τηλεοπτικού παραγωγού ή των εργαζομένων
ενός διάσημου ή και άσημου τηλεοπτικού σταθ-
μού.
Επίσης μπορεί να αφορά μία νεαρή απεγνω-
σμένη κοπέλα, που οι προσπάθειές της για να
αποκτήσει το ιδανικό σώμα και γενικά για την
απώλεια βάρους δεν αποδίδουν καρπούς ή
γενικότερα δεν καταλήγουν σε ένα ουσιαστικό
αποτέλεσμα.
Τώρα, όσον αφορά στη δεύτερη περίπτωση,
μπορεί κάποια κοπέλα η οποία έχει πρότυπο μία
διάσημη παρουσιάστρια να θέλει να της μοιάσει
τόσο πολύ που να φτάσει σε σημείο νευρικής
ανορεξίας.

27
 Μακροζωία
Τι είναι μακροζωία; Πώς μπορούμε να
την πετύχουμε; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι
που απειλούν τη μακροζωία; Διαβάστε
παρακάτω για να μάθετε…
μακροζωία: (θηλυκό, χωρίς πληθυντικό) Το
να φτάνει κανείς σε πολύ μεγάλη ηλικία, να ζει
πολλά χρόνια.
Πώς μπορούμε να αυξήσουμε το όριο ζωής
μας;
Είναι γνωστό ότι όποιος ακολουθεί μια
ισορροπημένη δίαιτα, όχι μόνο μένει αδύνατος
αλλά επιτυχαίνει και μια καλύτερη και διαρκέ-
στερη ποιότητα ζωής. Συγκεκριμένα, εμείς οι
Έλληνες και όλοι οι μεσογειακοί λαοί είμαστε
από τους πολύ τυχερούς, διότι κατέχουμε ένα
από τα σημαντικότερα μυστικά της μακρο-
ζωίας, τη Μεσογειακή δίαιτα.
Τα άτομα τα οποία ακολουθούν τη Μεσο-
γειακή δίαιτα, παρουσιάζουν αυξημένη διάρ-
κεια ζωής. Η Μεσογειακή δίαιτα είναι πλούσια σε
δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ελαιό-
λαδο, φασόλια, ψάρι και κρασί. Η χαμηλή
περιεκτικότητα της διατροφής σε ζωικά λίπη και
κρέας, προστατεύει τον οργανισμό από την
υπερβολική του επιβάρυνση από κορεσμένα
28
λίπη. Τα κορεσμένα λίπη που προέρχονται από
τρόφιμα ζωικής προέλευσης, δημιουργούν
ανυπολόγιστες βλάβες στην καρδία. Το φαινό-
μενο αυτό δεν προκαλείται από τις πολυακό-
ρεστες λιπαρές ουσίες, που προέρχονται από
τρόφιμα του φυτικού βασιλείου. Εκτός από τη
χαμηλή περιεκτικότητα σε ζωικά λίπη, η Μεσο-
γειακή δίαιτα είναι πλούσια σε αντίοξειδωτικές
ουσίες και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που
προέρχονται από τα ψάρια.
Η καλύτερη πρόληψη πετυχαίνεται όταν η
υγιεινή διατροφή συνδυάζεται με το καλύτερο
προστατευτικό όπλο που διαθέτουμε εναντίον
της καρδιακής προσβολής, την τακτική σωμα-
τική εξάσκηση. Η γυμναστική έχει και τα εξής
οφέλη:
• άμεση ανακούφιση από πολλαπλούς στρε-
σογόνους παράγοντες της καθημερινής ζωής
• αύξηση της ενεργητικότητας, της ευεξίας,
της ζωτικότητας και άμεση αναζωογόνηση
του νου
• αύξηση του μεταβολισμού
• ομοιόμορφη ενδυνάμωση και τόνωση του
μυϊκού ιστού, μέσω δυναμικών ασκήσεων
ενδυνάμωσης του σώματος
• αύξηση της ανθεκτικότητας των οστών
• βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος, της
ευκαμψίας και της ελαστικότητας, μέσω δια-
τατικών ασκήσεων

• παράταση της νιότης
• βελτίωση της γενικότερης φυσικής κατάστα-
σης
• αύξηση της γράμμωσης των μυών
• καύση λίπους
• αύξηση του αυτοελέγχου και της αυτοσυγκέ-
ντρωσης
Ποιες είναι οι αιτίες που μας εμποδίζουν να
πετύχουμε τη μακροζωία;
Πρώτη αιτία είναι οι διατροφικές συνήθειες τις
οποίες αντιγράφουμε, όπως για παράδειγμα το
fast-food, το οποίο είναι αίτιο για την παχυ-
σαρκία όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε πολ-
λές άλλες χώρες.
Δεύτερη αιτία είναι το παθητικό κάπνισμα, το
οποίο προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα,
μέχρι και καρκίνο του πνεύμονα.
Τρίτη αιτία είναι ο τρόπος ζωής, όπως για
παραδειγμα η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών,
ναρκωτικών, η έλλειψη ύπνου, κ.ά.
Όσον αφορά στη χώρα μας…
Όλο και πιο χαμηλή θέση καταλαμβάνει η
Ελλάδα ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής
Ένωσης όσον αφορά τη μακροζωία του πληθυ-
σμού.
Όπως καταδεικνύει σχετική μελέτη, ενώ το 1991
η χώρα μας κατείχε στη μακροζωία τη 2η θέση,
το 2001 έπεσε στην 7η, ενώ το 2004 "έκανε βουτιά"
στην 11η θέση ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε.
Ο καιρός που οι Έλληνες ήταν οι μακροβιό-
τεροι Ευρωπαίοι έχει πια περάσει ανεπιστρεπτί.
Οι Έλληνες καπνίζουν υπερβολικά, είναι υπερ-
τασικοί, έχουν αυξημένο σωματικό βάρος, δεν
ασκούνται και δεν κάνουν τις βασικές προληπτι-
κές εξετάσεις.
Σοφά λόγια:
Το μυστικό της μακροζωίας
είναι να μην υπολογίζεις τη
γνώμη των άλλων.
Η Ελλάδα κατέχει στο κάπνισμα μία από τις
υψηλότερες θέσεις διεθνώς και τη 2η στην Ε.Ε.,
μετά την Κύπρο. Το 40% των ενηλίκων Ελλήνων
είναι καπνιστές (49,9% των ανδρών και το 30,8%
των γυναικών), με αυξητικές τάσεις και στα δύο
φύλα τα τελευταία χρόνια.
Ποτέ δεν είναι αργά για να αποκτήσει κανείς
συνήθειες που να του εξασφαλίσουν μακροζωία.
Σύμφωνα με έρευνα της Ιατρικής Σχολής του
Χάρβαρντ, οι άνθρωποι που δεν καπνίζουν,
ελέγχουν την πίεσή τους και κάνουν γυμναστική,
μπορούν να φτάσουν μέχρι τα 90 τους χρόνια,
ακόμη κι αν αλλάξουν τρόπο ζωής στην ηλικία
των 70 ετών!
Ιδεολογίες - αντιλήψεις όσον αφορά τη μα-
κροζωία
Τα παλιότερα χρόνια ο κόσμος πίστευε ότι η
μακροζωία πετυχαίνονταν με τη χρήση σπάνιων
βοτάνων και με διάφορα γιατροσόφια.
Οι αλχημιστές έψαχναν τη φιλοσοφική λίθο η
οποία θα προσέφερε αιώνια ζωή.
Οι αρχαίοι Έλληνες έψαχναν το θείο νέκταρ
(αμβροσία), το ποτό των θεών που σε έκανε
αθάνατο.
Τσαφαράκης Πέτρος Γ3
29
 3 Ανακαλύψμεειίνεςι αινίγματα
που έχουν παρα

Μπερτάκη Αγγελική Γ3

Η μπαταρία της Βαγδάτης

Η λεγόμενη μπαταρία της Βαγδάτης, η οποία βρέθηκε στην περιοχή της Βαγδάτης το 1938
από τον Γερμανό αρχαιολόγο Wilhelm Konig, αποτελεί και την πρώτη μπαταρία παγκοσμίως.
Σύμφωνα με αυτά που ήδη γνωρίζουμε, η πρώτη ηλεκτρική μπαταρία εφευρέθηκε το 1800 μ.Χ.
από τον Alessandro Volta, το όνομα του οποίου, τόσο γι’ αυτή την εφεύρεση όσο και για την
ανακάλυψη της ηλεκτρικής ενέργειας, δόθηκε στη μονάδα μέτρησης του ηλεκτρισμού (Volt).
Το βάζο όμως της Βαγδάτης αποδεικνύει ότι ο Volta δεν ήταν αυτός που εφηύρε την μπα-
ταρία, αλλά αυτός που την επανεφηύρε. Σε σχέση με την εφεύρεση αυτής της μπαταρίας, δεν
έχει διαπιστωθεί με βεβαιότητα εάν ο Konig ήταν αυτός που βρήκε το βάζο κατά τη διάρκεια
κάποιων ανασκαφών ή απλώς κατάλαβε ότι ανάμεσα στα εκθέματα ενός μουσείου στη Βαγδάτη
υπήρχε το βάζο-μπαταρία. Αυτό όμως που είναι σίγουρο είναι ότι βρέθηκε ανάμεσα σε άλλα
αντικείμενα και ότι χρονολογείται περίπου από το 200 π.Χ.!
Όταν βρήκαν αυτό το κοίλο βάζο, οι αρχαιολόγοι θεώρησαν ότι ήταν απλώς ένα συνηθι-
σμένο πήλινο δοχείο. Όμως σχεδόν αμέσως παρατηρήθηκε ότι δεν επρόκειτο για ένα απλό
βάζο. Είχε ύψος περίπου 15 εκατοστών και περιείχε έναν κύλινδρο στερεωμένο στο χείλος του,
καθώς και μία μικρή σιδερένια ράβδο. Αναλύσεις αποκάλυψαν ότι το περιεχόμενό του ήταν
κάποιο οξειδωτικό διάλυμα, μάλλον κρασί ή ακόμα και ξύδι. Αυτό λοιπόν μάλλον σημαίνει ότι
το βάζο περιείχε ένα υγρό που αλληλεπιδρούσε με το μέταλλο και παρήγαγε ηλεκτρικό φορτίο.
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι σε τι ακριβώς χρησίμευαν οι μπαταρίες πριν 2000 έτη.
Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η συγκεκριμένη μπαταρία χρησίμευε για θεραπευτικούς σκο-
πούς. Μία άλλη πιθανή εξήγηση, τέλος, είναι ότι, με βάση την προηγούμενη θεωρία και την
κατασκευή πολλών τέτοιων πολύτιμων αντικειμένων, θα μπορούσαν, τα λεγόμενα αυτά πήλινα
βάζα, να κοσμούν ναούς και παλάτια εκείνης της εποχής.

30
 Οι γιγάντιες μπάλες της Κόστα Ρίκα
Στην κεντρική Αμερική και συγκεκριμένα στην Κόστα Ρίκα, και κατά τη δεκαετία του 1940, στην
αποψίλωση κάποιου τμήματος του τροπικού δάσους βρέθηκαν μερικές μεγάλες πέτρινες μπά-
λες. Οι μεγαλύτερες από αυτές ζυγίζουν περίπου 16 τόνους, ενώ οι μικρότερες έχουν περίπου 10
εκατοστά διάμετρο και αποτελούν ομάδες των 3 μέχρι 50 τεμαχίων. Από αεροπλάνο διαπι-
στώθηκε ότι σχημάτιζαν γεωμετρικά σχήματα, όπως τρίγωνα και ευθείες. Αξίζει να σημειωθεί ότι
ο σχηματισμός αυτός κάλυπτε έκταση δεκάδων χιλιομέτρων. Στην αρχή θεωρήθηκε έργο των
Μάγιας ή των Ίνκας, αλλά μετά από μελέτες αποδείχθηκε ότι χρονολογείται πολύ παλαιότερα
από αυτούς.
Αργότερα προστέθηκαν και άλλες περιοχές στη λίστα αυτών των παράξενων πέτρινων
μπαλών, όπως η Αίγυπτος, η Αυστραλία, η Βραζιλία, το Μεξικό,
η Ρωσία και οι ΗΠΑ.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι στις ανασκαφές που έλαβαν
χώρα δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο ανθρώπινης δραστηριό-
τητας που να μας επιτρέπει να εξακριβώσουμε ποιος, με ποιον
τρόπο και γιατί έφτιαξε τις συγκριμένες πέτρινες μπάλες.
Το πιο παράξενο όμως είναι ότι έχουν παρατηρηθεί
κάποια φαινόμενα γύρω από τις μπάλες αυτές, σαν να
υπάρχει κάποιο άγνωστο ενεργειακό πεδίο. Μετρήσεις που
έγιναν με κάποια επιστημονικά όργανα έδειξαν παράξενες
ενδείξεις και παρατηρήθηκε ότι τα ρολόγια σταμάτησαν. Το
μόνο σίγουρο είναι ότι οι επιστήμονες δεν έχουν ιδέα τι τα
προκαλεί όλα αυτά.

Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων

Ο μηχανισμός αυτός, γνωστός και ως ο αστρολάβος των Αντικυθήρων ή υπολογιστής των
Αντικυθήρων, πιστεύεται ότι είναι ένας αρχαίος μηχανικός υπολογιστής, ίσως και όργανο
αστρονομικών παρατηρήσεων, που μοιάζει και με ένα πολύπλοκο ωρολογιακό μηχανισμό.
Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων ανακαλύφθηκε σε ένα ναυάγιο ανοικτά του νησιού Αντικύ-
θηρα, στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ των Κυθήρων και της Κρήτης. Αν λάβουμε υπόψη μας τις
ελληνικές επιγραφές που είναι χαραγμένες πάνω του, τότε χρονολογείται μεταξύ του 150 π.Χ. και
του 100 π.Χ., πολύ πριν την καταγραφή της ημερομηνίας του ναυαγίου αυτού, το οποίο πιθανόν
να συνέβη ανάμεσα στο 87 π.Χ. και το 63 π.Χ. Άρα υποθέτουμε ότι ήταν κατασκευασμένος μέχρι
και μισό αιώνα πριν το ναυάγιο. Ο μηχανισμός αυτός αποτελείται από γρανάζια ακόμη και πλά-
κες που παρατηρήθηκε ότι βρέθηκαν ξανά σε συσκευές ακόμη και 1000 χρό-
νια αργότερα.
Το περίεργο όμως είναι ότι δεν υπάρχει ομοφωνία για τον τόπο που
κατασκευάστηκε και πόσο μάλλον για τον κατασκευαστή του.
Ως πιο βάσιμη υπόθεση θεωρείται ότι κατασκευάστηκε από Έλληνες λόγω
των οδηγιών που αναγράφονται στα ελληνικά. Υπάρχουν και υποστηριχτές
της άποψης ότι η Σικελία είναι ο τόπος καταγωγής αυτού του μηχανισμού.
Σύμφωνα με έρευνες που έγιναν, ο μηχανισμός φαίνεται ότι εξυπηρετούσε
και την παρατήρηση αστρονομικών φαινομένων. Όμως το άλλο πρόβλημα
είναι ότι εκείνη την εποχή δεν είχε ανακαλυφθεί ούτε ο νόμος της βαρύτητας
αλλά ούτε ο τρόπος με τον οποίο κινούνται τα ουράνια σώματα. Συνεπώς
ο μηχανισμός των Αντικυθήρων φαίνεται να διαθέτει λειτουργίες που κανέ-
νας άνθρωπος της εποχής εκείνης δε θα μπορούσε να καταλάβει.

31
 Η τέχνη του graffiti
Γεια σας, λέγομαι Κρητικάκης Γιώργος και έχω
τρέλα με το γκράφιτι. Ασχολούμαι μ’ αυτό ενά-
μιση περίπου χρόνο. Μου αρέσει να βάφω σε
τοίχους, λεωφορεία, γκαραζόπορτες κ.λ.π. Με
ενθουσιάζει η ιδέα να αφήνω τη δική μου υπο-
γραφή αλλά και της ομάδας μου (crew) στον
τοίχο. Επίσης μου αρέσουν οι αντιθέσεις των
χρωμάτων και οι σκιές πάνω σε ένα τοίχο, γιατί
θεωρώ ότι είναι κι αυτό μια μορφή τέχνης.
Σχεδόν όποτε κοιτάω κάποιον λευκό τοίχο,
σκέφτομαι τη διαφορά που θα είχε αν ήταν
ζωγραφισμένος έστω σε ένα κομμάτι του.
Πάντοτε εμείς οι γκραφιτάδες αφήνουμε την
υπογραφή μας (tag), που στα ελληνικά λέγεται
«ταγκιά», κάτω από τη ζωγραφιά που έχουμε
κάνει στους τοίχους.
Εννοείται ότι εμείς που κάνουμε “graffiti”
πραγματοποιούμε την αποστολή μας στα κρυφά.
Ο χρόνος που απαιτείται για να ολοκληρωθεί
32
ένα graffiti ποικίλλει, από δέκα ως πενήντα λεπτά
το πολύ, ανάλογα με το πόσο σύνθετο είναι το
έργο. Καθώς αυτό θεωρείται παράνομη πράξη,
αν σε συλλάβουν, κατηγορείσαι για πρόκληση
φθοράς σε δημόσια περιουσία.
Η ιστορία του graffiti
Στα ελληνικά η λέξη graffiti μπορεί να απο-
δοθεί με τις λέξεις «τοιχογράφημα» ή «ακιδο-
γράφημα».
Το graffiti ξεκίνησε από τη συνοικία Μπρονξ
της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του εβδομήντα από
έναν ελληνοαμερικaνό που είχε το επίθετο
«Παναγιωτάκης». Αυτός, λοιπόν, χρησιμοποίησε
το μισό επίθετο (ΤAKI) και τον αριθμό της οδού
του, 183, ως tag. Λόγω της παράξενης αυτής
υπογραφής, οι άνθρωποι άρχισαν να λαμβά-
νουν το μήνυμά του και να γράφουν στους
τοίχους Τζων 12, Jane 25, κλπ.

To graffiti για τους οπαδούς του αποτελεί
έκφραση διαμαρτυρίας και αμφισβήτησης. Αγα-
πημένοι χώροι για να ξεδιπλώσουν το ταλέντο
τους είναι οι σταθμοί των τρένων, γιατί από κει
διέρχεται καθημερινά πολύς κόσμος, αλλά και
πολλοί τοίχοι σε πολυσύχναστα σημεία της
πόλης. Όσοι ασχολούνται με το graffiti, υπο-
στηρίζουν πως τους δίνει χαρά η αίσθηση ότι
δίνουν χρώμα στους τοίχους μιας μουντής
πόλης. Η πορεία αυτής της τέχνης σήμερα είναι
ραγδαία και έχει χιλιάδες εκφραστές σ’ όλο τον
κόσμο.
Αντιρρήσεις
Δεν αρέσουν, βέβαια, σ’ όλο τον κόσμο τα
graffiti. Κάποιοι θαυμάζουν τις ανώνυμες εικονο-
γραφήσεις των δρόμων και κάποιοι φωνάζουν
την αστυνομία για να ανακαλύψει τους δράστες
ή τον ασπριτζή να καλύψει τα ίχνη. O περισσό-
τερος κόσμος θεωρεί ότι αυτού του είδους οι
καλλιτέχνες δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να
καταστρέφουν την αρχιτεκτονική πολλών δημό-
σιων χώρων και να ρυπαίνουν το περιβάλλον με
τα σπρέι τους που καταστρέφουν το στρώμα
του όζοντος.
Kρητικάκης Γιώργος Γ3
33
 Εθνικός Δρυμός
Σαμαριάς
Ιστορία
Στα μινωικά χρόνια, αλλά και πολύ
αργότερα, το φαράγγι της Σαμαριάς ήταν
πυκνοδασωμένο και απάτητο. Πυκνά δάση
υπήρχαν και σ’ όλη την περιοχή των Λευ-
κών Ορέων. Από εδώ στην αρχαιότητα
γινόταν εξαγωγή κυπαρισσόξυλου στην
Αίγυπτο. Οι Κρητικοί έδιναν τα παλιά χρό-
νια για προίκα στις κόρες τους κυπα-
ρίσσια.
Η αγριότητα και η βαραθρώδης
διαμόρφωση του τοπίου αυτού έσωσε
μέχρι σήμερα τον κυριότερο κάτοικό του,
το κρητικό Αγρίμι, το Κρι Κρί, που ήταν το
ιερό ζώο της Βριτομάρτιος, της κρητικής
Αρτέμιδος.
Μέσα στο φαράγγι υπάρχουν σπήλαια,
όπως ο Δαιμονόσπηλιος. Στη μέση του
φαραγγιού υπήρχε παλαιότερα ο μικρός
οικισμός Σαμαριά, από 6-7 σπίτια ξυλοκό-
πων. Ο οικισμός αυτός έχει εγκαταλειφθεί
από το 1965, αφού το φαράγγι είχε ανα-
κηρυχθεί σε Εθνικό Δρυμό.
Υπήρξε, εξαιτίας της γεωφυσικής του
μορφής, ο τόπος σωτηρίας των γυναικό-
παιδων κατά τη διάρκεια εχθρικών επι-
δρομών από τους Τούρκους.
Το όνομα Σαμαριά βγήκε από το Οσία
Μαρία – Σία Μαρία – Σαμαριά, μιας βυζα-
ντινής εκκλησίας, της Οσίας Μαρίας της
Αιγυπτίας.
34
Μια εκδρομή
στον Εθνικό Δρυμό Σαμαριάς
Για να επισκεφτούμε το φαράγγι της Σαμαριάς,
θα πρέπει να πάμε πρώτα με αυτοκίνητο ή με λεω-
φορείο στον Ομαλό και από εκεί να αρχίσουμε την
κατάβαση προς το φαράγγι από την είσοδό του
στη θέση Ξυλόκαστρο. Μέσα στο δρυμό δεν
υπάρχουν εγκαταστάσεις για παραμονή. Καλό
είναι να έχουμε νερό και λίγα φρούτα μαζί μας. Το
πέρασμα στο φαράγγι γίνεται με τα πόδια. Γι’ αυτό
είναι απαραίτητο να φοράμε κατάλληλα
παπούτσια για πεζοπορία. Χρειάζονται 7 ώρες
περίπου μέχρι να φτάσουμε στη νότια πλευρά,
που είναι η Αγία Ρουμέλη. Γι’ αυτό προσφορότε-
ρος χρόνος να ξεκινήσουμε είναι στις 7.00 π.μ.,
έτσι ώστε να τελειώσουμε τη διαδρομή μας
περίπου στις 15.00 μ.μ.
Κατεβαίνοντας το φαράγγι της Σαμαριάς ή
Φάραγγας, όπως το λένε οι Σφακιανοί, μένουμε
έκθαμβοι από το τοπίο που είναι πραγματικά
μεγαλοπρεπές. Δεξιά και αριστερά μας υψώνονται
άγριοι γκρεμοί που φθάνουν σε ύψος εκατοντά-
δων μέτρων. Στα ιδιαίτερα απόκρημνα τμήματα
του φαραγγιού έχουν τοποθετηθεί προστατευτικά
δίχτυα που προστατεύουν, σε περίπτωση
κατολίσθησης, τους επισκέπτες. Και στις δύο
πλευρές του υπάρχουν αιωνόβια πεύκα και κυπα-
ρίσσια. Στο βάθος του κυλάει ένα μικρό ποτάμι με
πλατάνια που δροσίζει τους επισκέπτες του.
Όσο προχωράμε, διαπιστώνουμε ότι η περιοχή
είναι μια από τις πιο πλούσιες της Ελλάδας σε
σπάνια είδη φυτών. Αρκετά από αυτά είναι
ενδημικά, όπως ο έβενος, το τσάι του βουνού ή
μαλοτήρα και ο αρωματικός δίκταμος. Επίσης
βλέπουμε και τα πολλά σπήλαια που υπάρχουν
στο φαράγγι. Στον οικισμό Σαμαριά μπορούμε
να σταματήσουμε για μια μικρή ανάπαυλα, να
πιούμε δροσερό νερό από το ποτάμι και να
δούμε με μεγαλύτερη προσοχή το μαγευτικό
τοπίο, αλλά και τον κυριότερο «κάτοικο» του
φαραγγιού, το κρητικό αγρίμι, το Κρι Κρί, που
είναι ένα σπάνιο είδος αγριοκάτσικου. Παλαιό-
τερα τα Κρι Κρι ήταν πιο άγρια και δύσκολα μπο-
ρούσες να τα πλησιάσεις, ενώ τα έβλεπες μόνο
στις παρυφές του βουνού, όταν ήσουν τυχερός.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μόνιμη φύλαξη στο
φαράγγι για να επέμβουν σε περίπτωση πυρκα-
γιάς, έτσι έχουν αρχίσει να τους αφήνουν τροφή
έξω από τα ερείπια του οικισμού. Με αυτό τον
τρόπο τα Κρι Κρι μαζεύονται εκεί και έχουν την
ευκαιρία οι επισκέπτες να τα βλέπουν από κοντά,
να τα ταΐσουν και να φωτογραφηθούν μαζί τους.
Συνεχίζοντας την πεζοπορία μας θα δούμε
και άλλα είδη ζώων, όπως τη Ζουρίδα (κρητικό
κουνάβι), τη νυφίτσα και το σπάνιο αγριόγατο ή
Φουρόγατο.
Λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω, το πέρασμα του
Φαραγγιού στενεύει και η απόσταση ανάμεσα
στις δύο πλευρές φτάνει τα 3 μέτρα. Αυτό είναι
και το πιο στενό και χαρακτηριστικό σημείο από
όλο το Φαράγγι με τη βαθύτερη χαράδρα (οι
λεγόμενες Σιδερόπορτες ή Πόρτες).
Λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό Αγία Ρουμέλη,
για 2 χιλιόμετρα περίπου η βλάστηση σταματά
και το τοπίο είναι πιο άγριο και ξερό. Στην Αγία
Ρουμέλη μπορούμε να σταματήσουμε για ένα
δροσερό μπάνιο στη μαγευτική παραλία και για
καλό φαγητό με παραδοσιακούς μεζέδες στα
ντόπια ταβερνάκια του χωριού, ενώ μπορούμε να
επισκεφτούμε τα ερείπια του ναού του Ταραίου
Απόλλωνα και την εκκλησία της Παναγίας με τα
ωραία ψηφιδωτά του 1.500 μ.Χ. Από εκεί μπο-
ρούμε να πάρουμε το καράβι για το Σφακιά και
στη συνέχεια να επιστρέψουμε οδικώς στα Χανιά.
Ο Εθνικός Δρυμός της Σαμαριάς είναι ανοι-
κτός από 1η Μαΐου και μέχρι το τέλος Οκτωβρίου,
όπου επιτρέπεται η κατάβαση στο φαράγγι. Τους
υπόλοιπους μήνες η κατάβαση είναι επικίνδυνη
γιατί το ποτάμι κατεβάζει πολλά νερά και φου-
σκώνει απειλητικά ύστερα από βροχή.
Το Φαράγγι της Σαμαριάς είναι το
μεγαλύτερο και επιβλητικότερο της Ευρώπης. Όλο
το τοπίο είναι μοναδικό στο είδος του στα Βαλ-
κάνια και έχει χαρακτηριστεί «τόπος ιδιαίτερου
φυσικού κάλλους». Κάθε χρόνο συγκεντρώνει
χιλιάδες τουρίστες από όλο τον κόσμο, που
μένουν έκθαμβοι από την ομορφιά και τη μεγα-
λοπρέπειά του.
Κωνσταντίνος Πρασάκης Α3
Σήφης Σπυριδάκης Α3
35
 Ζώα υπό εξαφάνιση
Καφέ Αρκούδα Τα δελφίνια κινδυνεύουν
Για κάποιους πολιτισμούς η αρκούδα είναι Οι πρόγονοι των σημερινών δελφινιών εμφα-
σύμβολο αναγέννησης και παρθενογένεσης, νίστηκαν πριν από 65.000.000 χρόνια. Οι ειδικοί
γιατί κρύβεται στη φωλιά της στις αρχές του υποστηρίζουν ότι ήταν χερσαία θηλαστικά που
χειμώνα και εμφανίζεται πάλι την άνοιξη μαζί με με την πάροδο του χρόνου προσαρμόστηκαν
τα μικρά της. Σήμερα η κατάσταση των πληθυ- στο υγρό στοιχείο και έγιναν αμφίβια, προτού
σμών και των βιοτόπων της είναι ιδιαίτερα εξελιχθούν σε θαλάσσια θηλαστικά. Επίσης ανέ-
κρίσιμη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο: τους τελευ- πτυξαν κάποιες ιδιαίτερες ικανότητες, όπως ο
ταίους δύο αιώνες η καφέ αρκούδα έχασε το ηχοεντοπισμός, που τους επιτρέπει να προσδιο-
60% της επικράτειάς της και το 50% του πληθυ- ρίζουν αντικείμενα
σμού της. Το πιο εντυπωσιακό θηλαστικό του μέσω της εκπομπής
δάσους απειλείται πλέον με εξαφάνιση. ήχων (σαν ένα φυσικό
Απειλές: ραντάρ).
Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας ζουν περίπου Οι φυσικοί εχθροί
150 καφέ αρκούδες. Δυστυχώς όμως και εδώ των δελφινιών είναι
παρουσιάζουν μείωση. Έτσι, ενώ παλαιότερα η ελάχιστοι. Κι όμως... τα
καφέ αρκούδα ζούσε σε όλη σχεδόν την ηπει- δελφίνια κινδυνεύουν
ρωτική Ελλάδα, σήμερα απαντάται στους εξαιτίας ανθρωπο-
κύριους ορεινούς όγκους της βόρειας και κεν- γενών παραγόντων,
τρικής Πίνδου όπως είναι:
και της δυτι-
κής Ροδόπης. * η τυχαία αιχμαλωσία τους σε αλιευτικά
εργαλεία
* η παράνομη αλιεία (π.χ. χρήση δυναμίτη)
* η θαλάσσια ρύπανση και
* η εκ προθέσεως θανάτωσή τους.

36

Μαυρόγυπας
Ένα από τα πλέον
απειλούμενα αρπακτικά
στην Ευρώπη είναι ο
μαυρόγυπας. Κατά τους
ιστορικούς χρόνους το
είδος αυτό είχε μεγάλη
εξάπλωση και υπήρχε σε χώρες όπως η
Γαλλία, η Τσεχία, η Σλοβακία και η Ρουμανία.
Απειλές:
Ο βασικός παράγοντας που έχει οδηγήσει
στον περιορισμό του πληθυσμού του μαυρό-
γυπα είναι η έλλειψη τροφής. Η αλλαγή στον
τρόπο ζωής των κατοίκων των αγροτικών πε-
ριοχών και -κυρίως- η ταφή των νεκρών ζώων,
στερεί από αυτό το αρπακτικό την κυριότερη
πηγή τροφής.
Ο Αγριόγατος
Πιο ογκώδης και μεγαλόσωμος από την
κατοικίδια γάτα, ο αγριόγατος ξεχωρίζει κυρίως
από τη φουντωτή ουρά του, που έχει μήκος
γύρω στα 30 εκ., φαρδαίνει προς την άκρη και
στολίζεται με σκούρες ρίγες. Το κεφάλι του είναι
επίσης πιο ογκώδες από της γάτας. Το τρίχωμά
του έχει ποικιλία καστανόξανθων τόνων.
Έχει νύχια μυτερά και δόντια κοφτερά.
Δε μασάει την τροφή του, απλά την τεμαχίζει
και την καταπίνει. Όπως και τα άλλα αιλουροειδή,
πιάνει τη λεία του με τα νύχια και την αποτε-
λειώνει με μια δαγκωνιά στο λαιμό. Κυνηγάει
συνήθως το βράδυ, στήνοντας καρτέρι έξω από
τις τρύπες των ποντικιών, καμιά φορά σκαρφα-
λωμένος σε κάποιο δέντρο ή βράχο. Η διατροφή
του βασίζεται κατά 90% σε ποντίκια, ενώ ευκαι-
ριακά τρώει μικρά πουλάκια, βατράχια, έντομα,
σαλιγκάρια, μυγαλές, λαγούς, σκίουρους, κ.ά.
Κοινωνική ζωή
Μοναχικά ζώα, οι αγριόγατοι διαμένουν – αν
η τροφή είναι άφθονη – σε μια συγκεκριμένη
περιοχή, μέσα στην οποία χρησιμοποιούν στα-
θερές διαδρομές. Τις διαδρομές αυτές τις σημα-
δεύουν με εκκρίσεις αδένων που βρίσκονται στα
πόδια τους αλλά και με τα ούρα ή τα κόπρανά
τους.
Λόγω του μοναχικού τρόπου ζωής, οι
πυκνότητες των πληθυσμών του αγριόγατου
είναι πολύ χαμηλές, περίπου 2 – 3 άτομα ανά 10
τ.χμ.
Κατανομή – Απειλές
Ο αγριόγατος είναι είδος με πολύ ευρεία
κατανομή. Ζει σε δάση, σαβάνες και στέπες από
τη δυτική Ευρώπη ως τη δυτική Κίνα και την
κεντρική Ινδία, καθώς και σε όλη την αφρικανική
ήπειρο. Οι κυριότερες απειλές για τον αγριόγατο
σήμερα είναι η υποβάθμιση των βιότοπών του
και η διακοπή της επικοινωνίας μεταξύ επιμέρους
πληθυσμών. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας,
ο αγριόγατος είναι πιθανόν να εξαφανίστηκε
από δηλητηριασμένα δολώματα.
Γιγάντιο Πάντα
Λιγοστοί πληθυσμοί του γιγάντιου πάντα επι-
ζούν σήμερα στα κατακερματισμένα δάση μπα-
μπού της Κίνας. Κι όσο ο βιότοπός τους συρ-
ρικνώνεται, τόσο αυξάνεται η απειλή για το πιο
δημοφιλές αρκουδάκι στον κόσμο, που επι-
λέχθηκε και ως διεθνές σύμβολο του WWF.
Η δεκαετία 1970 – 80 υπήρξε ίσως η πιο κατα-
στροφική για το είδος. Η έκταση που καταλάμβα-
ναν τότε τα περίπου 1.000 πάντα, μειώθηκε από
30.000 σε 13.000 τ. χμ.
Το WWF ξεκίνησε δράση για την προστασία
του είδους το 1981 και σήμερα το πρόγραμμα
που εκπονείται σε συνεργασία με την κυβέρνηση
της Κίνας παρουσιάζει θεαματική πρόοδο. Η
τελευταία εμπεριστατωμένη έρευνα που δημο-
σιοποιήθηκε το 2004, έδειξε σημαντική ανάκαμψη
του πληθυσμού σε 1.600 άτομα, γεγονός πολύ
ελπιδοφόρο για το μέλλον των πάντα...
Ασπροπάρης
Μήκος: 60 – 70 εκ. Άνοιγμα φτερούγων: 155 –
180 εκ.
Είναι ο μικρότερος γύπας. Τα ενήλικα έχουν
λευκό χρώμα με μαύρα φτερά στις φτερούγες και
γι’ αυτό από μακριά μοιάζουν με πελαργούς.
Συχνά τρώει σκουπίδια. Φωλιάζει σε βράχια. Είναι
σχεδόν παμφάγος. Στα μέσα του Απρίλη γεννάει
2 – 3 αυγά, που τα κλωσάνε και οι δυο γονείς. Ο
Ασπροπάρης είναι καλοκαιρινός επισκέπτης στη
χώρα μας. Τον συναντούμε στη Β. Ελλάδα, όπου
μια από τις μεγαλύτερες αποικίες του βρίσκεται
στα Μετέωρα.
Καλλιρόη Κριβέντζη Γ1,
Γεωργία Πούπη Γ2
37
 μας
είου
28η Οκτωβρίου
σχολ
ς του
τητε 25η Μαρτ
ίου
ριό
αστη
Δρ

38
Περιβαλλοντική Ομάδα
Ήλιος και Ενέργεια
Η φετινή περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου
μας αποτελείτaι από μερικά παιδιά της δευτέρας
γυμνασίου και ασχολήθηκε με το θέμα «Ήλιος
και ενέργεια».
Αρχικά δουλέψαμε ομαδικά πάνω σε εργασίες
σχετικές με την υπερθέρμανση της γης και το
πώς θα βοηθήσουμε στην εξοικονόμηση ενέρ-
γειας στο σπίτι, στο σχολείο και στη βόλτα..
Αρχές Μαρτίου, στις οκτώ περίπου το πρωί, ξεκι-
νήσαμε η περιβαλλοντική ομάδα με τη συνοδεία
των καθηγητών (κ. Λιονάκης και κα. Ρημαντωνάκη)
ένα μικρό ταξίδι ως το Ρέθυμνο και συγκεκριμένα
τα Ανώγεια, όπου διαμείναμε δύο μέρες. Μας
φιλοξένησε η εστία του Περιβαλλοντικού Κέντρου
Ανωγείων γι’ αυτό το διήμερο. Η διαμονή μας
ήταν άψογη.
Τα Ανώγεια είναι ένα γραφικό και παραδο-
σιακό χωριό με πολύ φιλόξενους και συμπαθητι-
κούς κατοίκους, οι οποίοι είναι αυθεντικοί, καθώς
διατηρούν τις παραδόσεις και τα τοπικά τους
έθιμα.
Φτάνοντας στα Ανώγεια, μετά από την τακτο-
ποίησή μας στα δωμάτια της εστίας, παρακο-
λουθήσαμε μια παρουσίαση σχετικά με τον
τόπο, την παράδοσή του, την τυροκόμηση, την
αρχιτεκτονική των σπιτιών και των μιτάτων. Από
αυτήν αντλήσαμε πολύτιμες και ενδιαφέρουσες
πληροφορίες, γιατί για τα παραπάνω θέματα
γνωρίζαμε ελάχιστα. Βέβαια, το πιο ενδιαφέρον
ήταν η επίσκεψή μας στο τυροκομείο, όπου
είδαμε από κοντά τον τρόπο που παρασκευάζε-
ται η μαλάκα, το παραδοσιακό ανωγειανό τυρί.
Εκεί λοιπόν οι εργαζόμενοι μάς έδειξαν με προ-
θυμία τη διαδικασία παρασκευής και μας έδω-
σαν να το δοκιμάσουμε. Φύγαμε με τις καλύτερες
εντυπώσεις και με διάθεση για φαγητό.
Το απόγευμα κάναμε μια περιήγηση στο
χωριό. Κινηθήκαμε στα στενά σοκάκια του και
μιλήσαμε με τους ντόπιους, οι οποίοι μας φέρ-
θηκαν με φιλική διάθεση και προθυμία να μας
δώσουν πληροφορίες για τον τόπο τους.
Ιδιαίτερα ήταν περήφανοι για το μεγάλο κρητικό
τραγουδιστή που καταγόταν απ’ το χωριό τους,
το Νίκο Ξυλούρη. Με διάθεση επισκεφτήκαμε το
σπίτι του, το οποίο ήταν γεμάτο με φωτογραφίες
από διάφορα στιγμιότυπα της ζωής του. Η ηλι-
κιωμένη κυρία που ήταν εκεί πρόθυμα μας τις
εξηγούσε και μιλούσε με καμάρι και πάθος για
τον τραγουδιστή του χωριού που έγινε πανελ-
ληνίως γνωστός. Έπειτα πήγαμε στο μουσείο
39
 όπου είδαμε εικόνες σχετικές με την Τουρκο-
κρατία, όπλα εκείνης της εποχής και διάφορα
άλλα αντικείμενα.
Την επόμενη μέρα επισκεφτήκαμε ένα μιτάτο
που βρισκόταν αρκετά ψηλότερα από το χωριό.
Ήταν κτισμένο με πλάκες, με τέτοια κλίση ώστε να
φεύγει το νερό της βροχής και είχε κυκλικό σχήμα
που, όπως μας εξήγησαν, συμβόλιζε τον κοινο-
βιακό τρόπο ζωής. Μέσα σε αυτό οι βοσκοί διέ-
μεναν και παρασκεύαζαν το τυρί. Αποτελούνταν
από το κύριο μιτάτο, το τυροκέλι και τη μάντρα.
Στον κύριο χώρο, εντύπωση μας έκανε το μεγάλο
καζάνι της τυροκόμησης και η μικρή τρύπα στην
κορυφή του θόλου που φώτιζε το χώρο και
έφευγε ο καπνός. Το τυροκέλι ήταν κτισμένο
σχεδόν κάτω από τη γη και σε αυτό τοποθε-
τούσαν τα τυριά για να διατηρηθούν. Στο τέλος
της επίσκεψής μας ο τυροκόμος μάς κέρασε
ανθότυρο, τον οποίο φάγαμε με πολλή όρεξη
γιατί ήταν από αγνά υλικά και πεντανόστιμος.
Στη συνέχεια ανεβήκαμε ακόμα ψηλότερα στο
βουνό, που ήταν χιονισμένο και παίξαμε χιο-
νοπόλεμο, φτιάξαμε μικρούς χιονάνθρωπους και
παρόλο που είχε παγωνιά, εμείς νιώθαμε υπέ-
ροχα. Είχαμε την αίσθηση ότι ήμασταν ελεύθεροι
και γι’ αυτό τρέχαμε, γελούσαμε και πραγματικά
διασκεδάζαμε. Εξάλλου, το χιονισμένο τοπίο δεν
το χαιρόμαστε συχνά, αφού στην πόλη μας
σπανίως χιονίζει.
40
Τέλος, πήγαμε στο χαρακτηριστικό ναό της
περιοχής, τον Άγιο Υάκινθο, που ήταν ο προ-
στάτης του έρωτα και της αγάπης, όπως μας
πληροφόρησαν οι υπεύθυνες κυρίες της Περι-
βαλλοντικής. Και σ’ αυτή τη φάση της εκδρομής
μας απολαύσαμε το λευκοντυμένο από το χιόνι
τοπίο και βεβαίως συνεχίσαμε τα παιχνίδια μας.
Στο ταξίδι της επιστροφής κάναμε μια στάση
και παρακολουθήσαμε την παρασκευή γυαλιού.
Επίσης σταματήσαμε και στο Πέραμα για να
φάμε ένα παγωτάκι.
Ήταν μια επιμορφωτική και συγχρόνως ψυχα-
γωγική εκδρομή που σίγουρα μας ικανοποίησε
όλους. Mάς πρόσφερε πολλές πληροφορίες για
τη φύση και για τον παραδοσιακό αλλά και τον
σύγχρονο τρόπο ζωής. Ήταν μια ξεχωριστή και
συναρπαστική εμπειρία. Θα θέλαμε να ευχαρι-
στήσουμε: τα μέλη του προγράμματος της περι-
βαλλοντικής, τον κ. Σκουλά, τους αρμόδιους του
τυροκομείου και τέλος τους συνοδούς μας κ.
Λιονάκη και κα Ρημαντωνάκη για την υπέροχη
εμπειρία και την οργανωμένη και συναρπαστική
εκδρομή που μας πρόσφεραν! ! !
Περιβαλλοντική Ομάδα
4ου Γυμνασίου Χανίων
15οι Μαθητικοί Καλλιτεχνικοί
Αγώνες Περιφέρειας Κρήτης
Η Κρήτη εμονομέριασε και φέτος στο Λασίθι
κι αναθιβάλλει στα παλιά τα έθιμα, τα ήθη
Πιστοί στο ραντεβού μας και φέτος, για 3η
συνεχή φορά, βρεθήκαμε στο Λασίθι στους
15ους Μαθητικούς Καλλιτεχνικούς Αγώνες παρα-
δοσιακού χορού Περιφέρειας Κρήτης
Οι αγώνες έγιναν στον Άγιο Νικόλαο την
Παρασκευή 13-3-2009.
Έλαβαν μέρος 11 Γυμνάσια από όλη την Κρήτη
(1ο Κισσάμου, 4ο Χανίων, 1ο Αγίου Νικολάου,
Αρχανών, Κουνουπιδιανών, Ανωγείων, Περάμα-
τος, Βάμου, Γαζίου, 4ο Ηρακλείου και Κράνας).
Η κριτική επιτροπή απένειμε το 1ο βραβείο στο
Γυμνάσιο Κράνας, το 2ο στο Γυμνάσιο
Αρχανών, το 3ο βραβείο στο 1ο Γυμνάσιο Κισσά-
μου, καθώς και Ειδικού Τύπου Έπαινο στο
Γυμνάσιό μας, στο Γυμνάσιο Κουνουπιδιανών,
στο 4ο Γυμνάσιο Ηρακλείου και στο Γυμνάσιο
Περάματος.
Οι χοροί που παρουσιάσαμε ήταν: Συρτός,
Πεντοζάλι, Ρουματιανή σούστα και Σταυρωτός
συρτός. Επίσης, αρχίζοντας, τραγουδήσαμε την
πρώτη στροφή από το ριζίτικο τραγούδι «Που-
λάκια κελαηδήσετε». Κλείσαμε με τη μαντινάδα
«Κρήτη μου η παράδοση -και τα ιστορικά σου
αθάνατο εκάμανε- στο κόσμο το όνομα σου».
Συρτός: Χορός που ξεκίνησε από την αρχή
της Τουρκοκρατίας και χορεύεται με διάφορες
παραλλαγές στους νομούς της Κρήτης.
Εμείς τον παρουσιάσαμε με τον τρόπο που
χορεύεται στα Χανιά, όπου μόνο οι δύο πρώτοι
χορεύουν, με τον πρώτο να εκφράζει το προσω-
πικό στυλ και μεράκι και τον δεύτερο να βοηθά
τον πρώτο στο κράτημα και να κρατεί το χρόνο.
Φεύγει ο πρώτος και πηγαίνει στο τέλος• πιάνει ο
επόμενος κι έτσι έχει την δυνατότητα όλη η
ομάδα να βρεθεί στην αρχή και να εκφράσει το
ταλέντο και το μεράκι του κάθε μέλους της.
Πεντοζάλι: Είναι ο πιο γνωστός και αντιπρο-
σωπευτικός Κρητικός χορός με πέντε βασικά
ζάλα. Ξεκίνησε στην επανάσταση του Δασκαλο-
γιάννη και είναι ο πιο δυναμικός, επαναστατικός
χορός της Κρήτης.
Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες πιασμέ-
νους από τον ώμο σε κύκλους. Έχει πολλά
«πάσα» και δίνει τη δυνατότητα στο χορευτή να
δείξει όλη τη σβελτάδα και το κέφι του.
Ρουμαθιανή Σούστα: είναι παραλλαγή του
Πυρρίχιου χορού με ιδιαίτερο τονισμό και
εμπλουτισμό της μελωδίας του. Χορευόταν τα
πρώτα χρόνια του εικοστού αιώνα στην περιοχή
της ρίζας του Αποπηγαδιού και σε μερικά από τα
γύρω πεδινά χωριά. Στα χρόνια του μεσοπολέ-
μου βρέθηκαν πολλοί δεξιοτέχνες χορευτές και
βιολάτορες στη μελωδία του χορού στα Παλιά
Ρούματα, απ’ όπου καθιερώθηκε και η ονομασία
‘Ρουμαθιανή Σούστα’. Κυρίως είναι ανδρικός
41
 χορός• παλαιότερα τον χόρευαν οι δύο πρώτοι, σωστής στάσης ζωής στα δύσκολα χρόνια που
ενώ σήμερα τον χορεύει όλη η παρέα. έρχονται.

Σταυρωτός: Χορός που εμφανίστηκε μαζί με Αντίσταση η παράδοση, χρέος μα και ευθύνη
το Ρόδο στην περιοχή Πολυρρηνίας Λουσακιών. στου χρόνου τα γυρίσματα αζωντανή να μείνει
Χορευότανε προς το τέλος του γλεντιού και
έδινε την ευκαιρία στους ερωτευμένους να
συναντηθούνε και να χορέψουν με την κοπελιά Λαός που την παράδοση ξεχνά και την αρνιέται
που ποθούσαν. σα πλοίο ακυβέρνητο στο πέλαγος πλανιέται
Ρουματιανή σούστα και Σταυρωτός έδιναν
Συμμετείχαν τα παιδιά:
ποικιλία στα γλέντια της εποχής, κρατούσαν το
Αγόρια
κέφι ζωντανό, έμπαζαν στην παρέα και τη 1) Ψαθογιαννάκης Κων/νος
γυναίκα, που είχε λίγες τέτοιες ευκαιρίες τότε. Το 2) Πρασάκης Κων/νος
3) Πρασάκης Νίκος
όνομά του το πήρε από το μαντήλι που κρατούν
4) Τριπολιτάκης Νίκος
σε σχήμα σταυρού οι κοπελιές στη μέση του 5) Τσιχλάκης Μιχάλης
χορού. 6) Σκαραντωνάκης Χαράλαμπος

Κορίτσια
Μετά από τρεις συνεχείς συμμετοχές, έχουμε 1) Λιονάκη Ελευθερία
2) Βερυβάκη Μαρία
συνειδητοποιήσει ότι αυτό που μετράει δεν είναι 3) Ροζάκη Φιλένια
το βραβείο αλλά η συμμετοχή και ο παλμός της 4) Τζορμπατζάκη Κων/να
προετοιμασίας, της συνεργασίας και της ομα- 5) Βλαστάκη Όλγα
6) Πετράκη Ευαγγελία
δικότητας, γεγονός που αποτελεί και το βασικό 7) Βασιλείου Μαριάντζελα
κομμάτι της προσπάθειάς μας. Το να μαθαίνεις
την παράδοση του τόπου σου αποτελεί πράξη Υπεύθυνοι καθηγητές:
Λιονάκης Μανόλης
ευθύνης και προόδου, σε κάνει πιο ώριμο και Φωτιάδου Σταυρούλα
υπεύθυνο πολίτη.
Αξίζει να συνεχιστούν οι Μαθητικοί Καλλι-
Σημείωση: Ευχαριστούμε όσους βοήθησαν
τεχνικοί Αγώνες, με κάποιες βελτιώσεις και
την προσπάθεια μας και φέτος. Την κα Παπαδο-
σοβαρή χρηματοδότηση βέβαια. Είναι μια ευχά-
κοκολάκη Ευαγγελία που μας δάνεισε τις στολές,
ριστη στιγμή στη ζωή των παιδιών, μια γιορτή
τη Λενταράκη Σοφία και τον καθηγητή Πληροφο-
που τους προσφέρει νέες εικόνες, εμπειρίες και
ρικής μας κο Ξυνιδάκη Χρήστο.
φίλους, και συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας

42
Easter Project
Με αφορμή το αφιερωμένο στο Πάσχα μά-
θημα του βιβλίου μας, εμείς οι μαθητές του Α2
αναλάβαμε να ετοιμάσουμε ένα project, το
οποίο παρουσιάστηκε σε 10λεπτο διάλειμμα στο
σχολείο την Τρίτη 15/4/2008.
Συμφωνήσαμε με την καθηγήτριά μας, την κα
Κονοχρήστου, ότι θα συμμετείχαμε όλοι, έτσι
μοιράσαμε τις εργασίες σύμφωνα με τις
δυνατότητές μας.
Ο Μιχάλης ετοίμασε στον υπολογιστή του την
κάρτα που συνόδευε το project και έγινε ανάρ-
παστη. Επίσης έκανε την μετάφραση στα
ελληνικά. Η Αλεξάνδρα, η Σοφία και η Ντόϊνα
ανέλαβαν την ανάγνωση, αγγλικά και ελληνικά,
του κειμένου. Η Ντόϊνα ετοίμασε μια τεράστια
κάρτα με την ευχή Καλό Πάσχα σε πολλές
γλώσσες, καθώς και την μάσκα του Easter Bunny
που φορούσε ο Γιώργος. Ο Ζαχάρης, η Χρυσή,
ο Ηλίας, η Σοφία, ο Mανόλης, η Ελένη και ο
Μιχάλης με τις μητέρες τους ετοίμασαν στο σπίτι
τα τσουρεκάκια hot cross buns, τη συνταγή των
οποίων δίνουμε στην κάρτα. Η Μαρία έφτιαξε
λουλούδια από χρωματιστές χαρτοπετσέτες,
μέσα στα οποία τοποθετήσαμε τα hot cross
buns. Ο Νίκος, ο Ηλίας και η Ελένη έφεραν και
φόρεσαν Πασχαλινά καπελάκια. Ο Βασίλης, η
Αλκμήνη και ο Γιώργος είχαν ξεχωριστό ρόλο
στην παρουσίαση, που περιείχε μια μικρή δρα-
ματοποίηση. Εγώ είχα την παρουσίαση και ρόλο
DJ. Τα υπόλοιπα παιδιά στόλισαν με λουλούδια
καλαθάκια, μέσα στα οποία τοποθετήσαμε τα
hot cross buns. Όταν τέλειωσε η ανάγνωση του
κειμένου, τραγουδήσαμε όλοι μαζί το παραδο-
σιακό τραγουδάκι Hot Cross Buns, ευχηθήκαμε
στα αγγλικά Καλό Πάσχα και κεράσαμε τους
καθηγητές μας, αλλά και τη Σχολική Σύμβουλο
των Αγγλικών που είχαμε προσκαλέσει και μας
χειροκροτούσε ενθουσιασμένη.
Ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία! Όλοι οι
καθηγητές μάς έδιναν συγχαρητήρια και μας
ευχαριστούσαν για την ωραία παρουσίαση.
Ιδιαίτερη ικανοποίηση πήραν και οι γονείς μας,
που δέχτηκαν να συνεργαστούν με πολλή
χαρά! Η προετοιμασία, που κράτησε μόνο 2
εβδομάδες, και μάλιστα χωρίς να καθυστερή-
σουμε στο μάθημα, μας ενθουσίασε. Η κυρία
Κοντοχρήστου έδωσε σε όλους μας την κάρτα
και από μια φωτογραφία για ενθύμιο.
Αυτό το project που τόσο χαρήκαμε, μας
έδωσε σημαντικές πληροφορίες. Τώρα ξέρουμε
πώς γιορτάζουν στην Αγγλία το Πάσχα, τα ήθη
και έθιμά τους. Ακόμη και οι μητέρες μας απο-
φάσισαν αυτό το Πάσχα να ετοιμάσουν τα
αγγλικά τσουρέκια, και όλοι οι γνωστοί μας μάς
ζητούσαν τη συνταγή! Στις 16/5 διαβάσαμε και
στα Χανιώτικα Νέα για την παρουσίαση αυτή και
χαρήκαμε ακόμη περισσότερο.
Ανυπομονούμε για την επόμενη ευκαιρία!
Δήμητρα Κουτρουμπά, B2
43
 VIDEO PROJECT
Στο Module 6 του βιβλίου μας υπάρχουν μερικές συνταγές, οι οποίες έδωσαν στην κυρία
Κοντοχρήστου την ιδέα να προτείνει σε όσους διαθέτουμε βιντεοκάμερα να φτιάξουμε βιντεάκια
μαγειρικής, στην αγγλική γλώσσα φυσικά.
Στην αρχή μάς φάνηκε λίγο περίπλοκο να «παίξουμε» μια εκπομπή μαγειρικής, αλλά το προ-
σπαθήσαμε και τα καταφέραμε. Το διασκεδάσαμε πολύ, πήραμε τη χαρά της συνεργασίας και
διδαχτήκαμε πολλά από την εμπειρία αυτή. Οι γονείς μας μάς βοήθησαν και χάρηκαν μαζί μας.
Φτιάξαμε 5 βιντεάκια που ενθουσίασαν την καθηγήτριά μας, η οποία και μας βράβευσε γι αυτή
μας την προσπάθεια, με τη βοήθεια του Συλλόγου Γονέων.

ΒΡΑΒΕΙΑ
1ο βραβείο: Γιάννης Παντελάκης, B3 - 2ο βραβείο: Ελένη Κεραμιανάκη, Ντόϊνα Κορόϊ, Εριόλ Λίτσι, B2- 3ο βραβείο: Λευτέρης Σκα-
λιδάκης, Παύλος Σταυρουλάκης, Βασίλης Τριχάκης, B4 -
ΕΠΑΙΝΟΙ
1ος έπαινος: Ευγενία Μιχαηλίδη, Έφη Μπενάκη, B3 - 2ος έπαινος: Μάνος Παντινάκης, Μίτκο Μπόνεβ, Νίκος
Μυλωνάκης, B3

Ντόϊνα Κορόϊ, Β2
44
Έργα
ζωγραφικής
των μαθητών μας

45

Εντυπώσεις από την ανάγνωση του μυθιστο-
ρήματος
Οφείλω να πω ότι το μυθιστόρημα του
Γιώργη Μανουσάκη ξεπέρασε από την πρώτη
στιγμή τις προσδοκίες μου. Παρόλο που είναι
ένα κείμενο γραμμένο σε πολυτονικό, με οξείες,
περισπωμένες και πνεύματα, είναι πλήρως κατα-
νοητό. Θυμίζει κατά πολύ τον τρόπο που εξιστο-
ρούσαν οι παππούδες στα εγγόνια τους παλιές
ιστορίες από τη ζωή τους. Το κείμενο μπορεί να
μιλά για την περίοδο 1912-1940, αλλά τα Χανιά
που περιγράφει έχουν πολλές ομοιότητες με τα
σημερινά, γεγονός που με εντυπωσίασε. Περι-
γράφει επίσης πολλές άλλες πόλεις (Αθήνα, Θεσ-
σαλονίκη, Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη) με
πλήθος λεπτομερειών, σαν ο συγγραφέας να
έζησε σε αυτές. Κατά τη διάρκεια της αφήγησης
46
Γιώργη
Μανουσάκη,
Ο εθελοντής
δε λείπει ούτε στιγμή το στοιχείο της περιπέτειας
και της δράσης, ενώ πολλές φορές νιώθουμε
αγωνία, λύπη και συγκίνηση. Μεγάλη εντύπωση
μου έκαναν και οι ακριβείς αναφορές σε ιστο-
ρικά γεγονότα (μάχες, πολικές αλλαγές, εκλογές,
συμμαχίες, δολοφονίες, κοινωνικές ανατροπές),
ιστορικά πρόσωπα (Ελευθέριος Βενιζέλος, βασι-
λιάς Κωνσταντίνος, βασιλιάς Γεώργιος) και άλλες
προσωπικότητες της εποχής (Περικλής Διαμαντό-
πουλος, Κώστας Καρυωτάκης, Γεώργιος
Κατεχάκης, Γεώργιος Τσόντος Βάρδας, Παύλος
Κουντουριώτης), τα οποία αποτελούν το φόντο
της υπόθεσης του έργου.
Περίληψη του μυθιστορήματος
Ο Βασίλης Σηφάκης, ο ήρωας του μυθιστο-
ρήματος, και ο φίλος του ο Θοδωρής, το σκάνε
από τα σπίτια τους στην Κρήτη, με σκοπό να
πολεμήσουν ως εθελοντές στον α΄ βαλκανικό
πόλεμο. Συμμετέχουν σε αναρίθμητες
συγκρούσεις με τα τουρκικά στρατεύματα, σε μια
εκ των οποίων ο Θοδωρής σκοτώνεται. Μετά το
τέλος του πολέμου, ο Βασίλης αποσύρεται στην
Αθήνα, όπου για ένα διάστημα μορφώνεται.
Σύντομα όμως ξεσπά ο β΄ βαλκανικός πόλεμος
και ο Βασίλης κατατάσσεται ξανά στον στρατό.
Μένει ένα διάστημα στη Θεσσαλονίκη, όπου
γνωρίζει τη Ρούλα την οποία ερωτεύεται• θα
χωρίσουν όμως γρήγορα. Ο πόλεμος θα
τελειώσει για τον Βασίλη εξαιτίας ενός τραυματι-
σμού του. Στο νοσοκομείο ο Βασίλης συναντά
τον Ελευθέριο Βενιζέλο, το μεγάλο του πρότυπο,
και από τότε γίνεται ακόμα πιο φανατικός
οπαδός του. Κατά τη διάρκεια του εθνικού διχα-
σμού, ο Βασίλης, υπαξιωματικός πλέον, γνωρίζει
τη Βούλα, αλλά και αυτή του η σχέση θα
τελειώσει σύντομα. Ο Βασίλης προάγεται σε
ανθυπασπιστή και αργότερα σε ανθυπολοχαγό.
Έπειτα ο ήρωάς μας κατευθύνεται στη Σμύρνη,
μια πόλη μαγευτική. Την ομορφιά της όμως επι-
σκιάζει ο πόλεμος εναντίον του Κεμάλ Ατατούρκ,
που έχει ως θύμα άλλον ένα αγαπημένο φίλο
του Βασίλη. Ακολουθούν πολιτικές αναταραχές
(ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές και επανέρχεται ο
βασιλιάς Κωνσταντίνος). Μετά από συμπλοκή του
με οπαδούς του βασιλιά, ο Βασίλης εγκαταλείπει
τη Σμύρνη και πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη.
Μεγάλη εντύπωση του κάνει η εκκλησία της Αγίας
Σοφίας, όπως και άλλα κτίσματα. Εδώ γνωρίζει
την Ελίζα, μικρότερη σε ηλικία και από πλούσια
οικογένεια, η οποία τον ερωτεύεται αμέσως.
Παρά τα συναισθήματά του γι’ αυτήν, ο Βασίλης
προτιμά τη Θέλμα, μια πανέμορφη γυναίκα που
τον μαγεύει. Ωστόσο αναγκάζεται να την αφήσει
προσωρινά, καθώς του ανατίθεται η αποστολή
να δολοφονήσει, μαζί με άλλα δύο άτομα, τον
βασιλιά Κωνσταντίνο που βρίσκεται στη Σμύρνη.
Ο Βασίλης αποτυγχάνει και υποχρεώνεται να
γυρίσει πίσω στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί διαπι-
στώνει ότι η Θέλμα τον έχει εγκαταλείψει για
κάποιον άλλο και ότι η Ελίζα, η παλιά του σχέση,
παντρεύεται. Δυστυχώς την περίοδο αυτή ο
ελληνικός στρατός ηττάται και η Σμύρνη κατα-
στρέφεται, με αποτέλεσμα τη μεγάλη μετανά-
στευση προσφύγων στην Ελλάδα. Ο βασιλιάς
Κωνσταντίνος αναγκάζεται να εγκαταλείψει την
Ελλάδα. Ο Βασίλης παίρνει την απόφαση να
γυρίσει στα Χανιά, όπου συναντά φίλους και
συγγενείς. Η πόλη έχει αλλάξει πολύ. Η πολιτική
κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο,
καθώς κυβερνήσεις σύντομης θητείας διαδέχο-
νται η μία την άλλη. Μετά από προξενιό, ο
Βασίλης παντρεύεται τη Μάγδα και αποκτά έναν
γιο, τον Γιώργο. Στις 18 Μαρτίου 1936 ο Βενιζέλος
πεθαίνει. Το πένθος στα Χανιά και όλη την
Ελλάδα είναι μεγάλο. Ο Βασίλης πέφτει θύμα
απάτης και χάνει πολλά λεφτά, όμως τα αδέρφια
του ξαναμοιράζουν τη γη, στην οποία παίρνει
μερίδιο και ο Βασίλης. Γεννιέται το δεύτερο παιδί
του, η Ελένη. Οι Ιταλοί ανατινάσσουν το πολε-
μικό πλοίο «Έλλη». Τα προμηνύματα του πολέ-
μου πυκνώνουν. Πολλοί Κρητικοί μαζεύονται για
να πάνε στον πόλεμο. Ο Βασίλης είναι διχασμέ-
νος, θέλει να πάει αλλά διστάζει. Ξαφνικά νιώθει
έναν έντονο πόνο στο στήθος. Δε θα υπάρξει
άλλος πόλεμος για το Βασίλη Σηφάκη..
Πέτρος Τσαφαράκης, Γ3
47
 Μαριάννα Τουμασάτου
Αλέξανδρος Σταύρου
Τον Ιανουάριο στα Χανιά είχαμε την ευκαιρία να
συναντήσουμε δύο από τους πιο αγαπημένους
μας ηθοποιούs. Η Μαριάννα Τουμασάτου και ο
Αλέξανδρος Σταύρου βρέθηκαν στην πόλη μας
για δύο παραστάσεις του έργου με τίτλο «Κάθε
χρόνο, ίδια μέρα». Έτσι κι εμείς, γεμάτοι ενθου-
σιασμό, αποφασίσαμε να τους γνωρίσουμε.
-Τι ήταν αυτό που σας ώθησε ν’ ασχοληθείτε
με το θέατρο; Οι γονείς σας πώς αντέδρασαν;
Αλέξανδρος -Οι γονείς το δεχτήκανε. Εγώ είχα
μια εμπειρία, έτυχε μικρούλης να συμμετάσχω σ’
ένα σήριαλ, και είπα αυτό θα κάνω…… το ’κανα.
Μαριάννα -Εγώ στο δεκαπενταμελές του σχο-
λείου ήμουν υπεύθυνη του θεατρικού. Αναγκά-
στηκα να παίξω σε μια παράσταση, γιατί έφυγε
48
μια συμμαθήτριά μου και από τότε τελείωσαν
όλα...
-Πιστεύετε ότι ένα παιδί από την Αθήνα, σε
σχέση με ένα παιδί από την περιφέρεια, έχει
περισσότερες ευκαιρίες ν’ ασχοληθεί με το
θέατρο;
Μαρ. -Δεν είναι απαραίτητο. Η Ελένη η
Καστάνη από το Ρέθυμνο δεν είναι; Μια χαρά
δεν πάει; Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι οι οποίοι
δεν είναι γεννημένοι στην Αθήνα και έχουν κάνει
εξαιρετική καριέρα.
Αλ. -Να ασχοληθείς ίσως είναι πιο εύκολο, να
κάνεις θέατρο όμως μπορεί να ισχύει και το
αντίθετο, άλλο ασχολούμαι και άλλο κάνω θέα-
τρο.
- Οι θεατές καταλαβαίνουν πότε ο ηθοποιός από κει ξεκινάνε όλα.
δεν είναι καλά; -Η σχέση σας με το
Μαρ. -Όχι. Είναι πολύ δύσκολο να καταλάβεις σχολείο ποια ήταν;
τον ηθοποιό όταν δεν είναι καλά… Μαρ. -Με τις
Αλ. -Μπορεί… εξαρτάται… είναι δύσκολο, αλλά απουσίες οι καλύτε-
εάν παρακολουθείς αυτόν τον ηθοποιό χρόνια, ρες, με τα μαθήματα
είναι πιθανό. οι χειρότερες και το
-Για σας πιο σημαντική είναι η παράσταση ή σχολείο το λάτρεψα
οι ώρες της προετοιμασίας και δουλειάς με γιατί ήμουν «τρεις
τους συνεργάτες σας; λαλούν και δυο χορ-
εύουν». Δεν το συνι-
Μαρ. -Κάθε τι έχει τη θέση του και τη στιγμή
στώ σε κανένα. Το έχω
του. Εάν δε γίνουν καλές και σωστές πρόβες, πώς
μετανιώσει.
θα πάει καλά η παράσταση;
Αλ. -Τραυματικές.
Αλ. -Για μένα είναι πιο σημαντική η φάση της
Μερικές φορές περ-
παράστασης, που είσαι με το κοινό. Βέβαια και οι
νούσα και ωραία,
πρόβες είναι σημαντικές, πάρα πολύ σημαντικές,
μερικές φορές είχε
αλλά εάν έπρεπε αναγκαστικά να τα αξιολογήσω,
πλάκα.
θα έβαζα την παράσταση πιο πάνω.
-Θα γυρνούσατε στο
-Δεν είναι κουραστικό το θέατρο;
σχολείο;
Αλ. -Απελπιστικά! (γέλια)
Μαρ. -Ευχαρίστως,
Μαρ. -Η αλήθεια είναι αυτή…….. και δε θα ήμουν
- Τι έχετε να πείτε για τα γεγονότα που δια- κοπανατζού, θα διά-
δραματίστηκαν στη χώρα μας το τελευταίο βαζα γιατί είναι πολύ
δίμηνο (Δεκέμβριος-Ιανουάριος); ωραίο πράγμα να
Μαρ. -Τραγικά... Το να σκοτώνεις ένα παιδάκι έχεις γνώσεις.
είναι τραγικό και μετά να προσπαθείς να Αλ. -Παιδιά, συμ-
σκοτώσεις άλλο ένα εξίσου τραγικό. Μ’ ένα φωνώ, αν μπορούσα
λάθος δε διορθώνεις ένα άλλο. Αυτό που έκανε να γυρίσω, θα διά-
όμως η γενιά σας ήταν φοβερά συγκινητικό. Εγώ βαζα γιατί δεν το έχω κάνει και έχω χάσει.
θα ζητήσω συγγνώμη επειδή δεν σας είχα περί -Πώς βλέπετε το μέλλον μας;
πολλού, με την έννοια κομπιούτερ κι έτσι… και
Μαρ. -Τώρα τι να σου πω; Δεν σας το
μου αποδείξατε περίτρανα ότι είσαστε πολύ μά-
οργανώσαμε πολύ καλά εμείς οι προηγούμενοι.
γκες και μπράβο σας!
Εγώ πάντως μετά τα τελευταία γεγονότα σάς έχω
Αλ. -Πάντως και η πολλή μαγκιά θέλει προ- εμπιστοσύνη ότι θα τα πάτε καλύτερα από μας.
σοχή, γιατί δεν ξέρεις ποιος θα εκμεταλλευτεί τι…
-Μια ευχή;
- Θα αλλάξει κάτι;
Μαρ. -Να τα πάτε καλύτερα.
Αλ. -Τώρα έτσι, αύριο το πρωί; Όχι, δε θα
Αλ.. -Να είστε όσο γίνεται αγαπημένοι.
αλλάξει τίποτα. Για να αλλάξουν τα πράγματα,
θέλει αρετή και τόλμη. -Μια ευχή για τα παιδιά που θέλουν να ασχο-
ληθούν με το θέατρο;
-Αν ήσασταν πολιτικός, τι αλλαγές θα κάνατε;
Μαρ. -Προλαβαίνετε να αλλάξετε γνώμη
Μαρ. -Δε θα ήθελα να ήμουν πολιτικός.
(γέλια).
Αλ. -Εγώ θα έκανα κάτι πολύ απλό. Επειδή ζω
Αλ. -Μπράβο. Καλή τύχη.
στην Αθήνα και τα πράγματα είναι χάλια, θα
έβαζα πράσινο. Τώρα θα μου πεις «τι λέει Ελευθερία Λιονάκη Γ3
αυτός;» Εδώ σκοτώνονται άνθρωποι κι αυτός Μαρία Σφακιανάκη Γ2
μιλάει για πράσινο. Κι όμως θα προσπαθούσα Γιώργος Τσουρουνάκης Γ2
να οργανώσω την καθημερινή ζωή: περισσότερο
πράσινο, οργανωμένες δημόσιες υπηρεσίες,
καθαρότεροι δρόμοι, απλά καθημερινά πράγ-
ματα που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την
επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους, γιατί

49
 Ο πόλεμος των κόσμων
Το 1938, τις παραμονές του Halloween, από
τη ραδιοφωνική εκπομπή του Οrson Welles
μεταδόθηκε ένα απόσπασμα από το μυθιστό-
ρημα του Herbert George Wells War of the
Worlds, το οποίο αναγνώστηκε με τις κατάλληλες
παρεμβολές και ηχητικά εφέ από ηθοποιούς της
εποχής, έτσι ώστε να ακούγεται σαν πραγματικό
δελτίο που περιέγραφε μια πραγματική εισβολή
εξωγήινων από τον Άρη, όπως αυτή που ανα-
φέρει το βιβλίο!
Το αποτέλεσμα της ανάγνωσης αυτής, σε
συνδυασμό με κάποια υποτιθέμενα έκτακτα
δελτία, τα οποία προειδοποιούσαν για γιγάντια
ρομπότ και πύρινες μπάλες που έσπερναν τον
τρόμο και την καταστροφή στους δρόμους δια-
φόρων πόλεων σ’ ολόκληρο τον κόσμο, ήταν ο
τρόμος και ο πανικός για εκατομμύρια ακροατές.
50
Χιλιάδες τηλεφωνήματα έγιναν στις αρχές με
ερωτήσεις για την επικινδυνότητα της κατάστα-
σης !
Το αποκορύφωμα ήταν η περιγραφή των
γεγονότων από έναν ηθοποιό, ο οποίος υπο-
δυόταν έναν εκφωνητή ειδήσεων που έκανε μια
γλαφυρή ολοζώντανη περιγραφή των γιγάντιων
τρίποδων ρομπότ, λέγοντας ότι έπεφταν από τον
ουρανό σαν πύρινες μπάλες ή ξεφύτρωναν από
τη γη κι έπειτα στέκονταν στα γιγάντια πόδια
τους κι άρχιζαν να καίνε και να καταστρέφουν• η
μετάδοση τέλειωνε ως εξής: «πρέπει να σταμα-
τήσω την περιγραφή, γιατί η θέση μας δεν είναι
αρκετά ασφαλής για να μας προφυλάξει πια από
αυτή την τρέλα».
Φυσικά, στην αρχή της εκπομπής, είχε δοθεί η
διευκρίνιση ότι όσα θα ακολουθούσαν ήταν
Μια απίστευτη
φάρσα!!!
απόσπασμα από βιβλίο, όμως περιέργως την
πρόσεξαν ελάχιστοι ακροατές! Η επόμενη
διευκρίνιση δόθηκε από τις αρχές μετά από 40
λεπτά εθνικού πανικού, από πραγματικά πλέον
έκτακτα δελτία τα οποία ενημέρωναν τους ακρο-
ατές ότι όλα αυτά δεν ήταν παρά μια διαφορε-
τική αίσθηση χιούμορ από έναν δαιμόνιο πο-
λυτάλαντο καλλιτέχνη…
Από το βιβλίο του H. G. Wells όμως δεν έμεινε
μόνο αυτή η επική φάρσα αλλά και δύο πολύ
καλές ταινίες: Ο πόλεμος των κόσμων (1953) και η
επανέκδοσή του το 2005 από τον Steven
Spielberg, οι οποίες περιγράφουν την προσπά-
θεια ενός πατέρα να προστατέψει τα παιδιά του
κατά την εισβολή από τον Άρη! Εκτός αυτού, ο
Orson Welles έμεινε βέβαια ξακουστός ως ένας
από τους μεγαλύτερους φαρσέρ όλων των
εποχών!

Γιάννης Χριστινάκης

51
 Τα θετικά και τα αρνητικά
της τηλεόρασης
προτάσεις για τη σωστή χρήση της
Πρόσφατα συμμετείχα σε μια συζήτηση που
αναφερόταν στην ελληνική τηλεόραση. Τώρα θα
ήθελα να σας παρουσιάσω τα θετικά και τα
αρνητικά της, επισημαίνοντας τη σωστή χρήση
της και δίνοντας κάποιες χρήσιμες συμβουλές
Η τηλεόραση είναι κυρίως ένα μέσο ψυχα-
γωγίας αφού χιλιάδες άνθρωποι την παρακο-
λουθούν για να περάσουν ευχάριστα την ώρα
τους. Στην αρχή ο σκοπός της δημιουργίας της
ήταν να έχουν οι άνθρωποι να ασχολούνται με
κάτι. Όσο όμως περνά ο χρόνος, αυτό όλο και
αλλοιώνεται και στη θέση του μπαίνουν ο αντα-
γωνισμός και η θέληση των εταιρειών να
κερδίσουν χρήματα.
52
Η τηλεόραση μπορεί και δένει τους
ανθρώπους αφού συνήθως μια οικογένεια όταν
βλέπει μία σειρά ή μία εκπομπή τη σχολιάζει και
ανταλλάζει γνώμες. Συνήθως αυτό γίνεται μόνο
έτσι γιατί οι γονείς τις περισσότερες ώρες
λείπουν στη δουλειά και δεν συναντιούνται.
Επίσης, σε χαλαρώνει αφού ξεχνάς τις έννοιες
και σε πολλές νοικοκυρές ικανοποιεί την περιέρ-
γεια προβάλλοντας κουτσομπολίστικες εκπομπές.
Πολλά παιδιά παρακολουθούν με ενδιαφέρον
εκπαιδευτικές εκπομπές.
Εκτός απ’ όλα τα παραπάνω, αν την εξετά-
σουμε ως μέσο πληροφόρησης, θα βρούμε
πολλά κρυμμένα θετικά στοιχεία. Χάρη στα
ρεπορτάζ που κάνουν οι δημοσιο-
γράφοι, μαθαίνουμε πράγματα που
συμβαίνουν στην άλλη άκρη του
κόσμου. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο,
γιατί, παλαιότερα για να γίνει αυτό,
έπρεπε να κάνουν χιλιάδες μίλια οι
άνθρωποι. Επίσης, μας μεταφέρει
οπτικά και ακουστικά σε άλλα μέρη κι
έτσι μαθαίνουμε πώς είναι και ποιες
συνθήκες ζωής κυριαρχούν εκεί.
Δυστυχώς υπάρχουν και οι
αρνητικές πλευρές της τηλεόρασης.
Πρώτα απ’ όλα η τηλεόραση κάνει
κακό στην υγεία. Λόγω της υπεριώδους ακτινο- αυτά που τους εντυπωσιάζουν. Έτσι οι υπεύθυ-
βολίας που εκπέμπει, επηρεάζει τα κύτταρα. Γι’ νοι για τα δελτία ειδήσεων αλλοιώνουν την
αυτό σαφώς και δεν πρέπει να είσαι μπροστά πραγματικότητα και μ’ αυτόν τον τρόπο επαλη-
της για πολλή ώρα. Επίσης κάποιες έρευνες υπο- θεύεται το παρατσούκλι της «χαζοκούτι». Οι
στηρίζουν ότι προκαλεί σημαντικές αλλαγές στο τηλεθεατές δε γνωρίζουν την αλήθεια, αφού στη
βάρος μας. Αυτό, γιατί κάποιος που βλέπει τηλε- θέση της μπαίνουν τα γεγονότα παραποιημένα
όραση, συνήθως κάθεται. Έτσι μειώνεται αισθητά και εντυπωσιακά παρουσιασμένα.
η κίνηση και η ενέργεια που καταναλώνει. Εκτός Εγώ σας προτείνω να προγραμματίζετε τις
απ’ αυτό σου ανοίγει την όρεξη και τρως μπρο- ώρες που βλέπετε τηλεόραση. Δηλαδή μπορείτε
στά στην τηλεόραση χωρίς να συνειδητοποιείς να βλέπετε τα βράδια. Αν κάποια ώρα δεν έχετε τι
την ποσότητα που καταναλώνεις. να κάνετε, μην πάρετε το τηλεκοντρόλ, βγείτε έξω.
Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Τα μικρά παιδιά Περιορίστε όσο το δυνατόν περισσότερο την
συνήθως παρακολουθούν σε μεγάλο ποσοστό ώρα που παρακολουθείτε. Αντί γι’ αυτό, ασχο-
τα καρτούν. Αυτό δεν είναι κακό. Το αρνητικό ληθείτε με άλλες δραστηριότητες. Για παρά-
είναι ότι πολλά από αυτά παρουσιάζουν και δειγμα, μπορείτε να βγείτε έξω με φίλους ή να
μεταφέρουν μέσα στα σπίτια σκηνές βίας. Το αποκτήσετε κάποιο χόμπυ. Τέλος, προσέξτε το
αποτέλεσμα είναι να μιμούνται τα παιδιά τις σκοπό της, δηλαδή να αποκτήσει τηλεθέαση, και
πράξεις των ηρώων και να βάζουν σε κίνδυνο τη μην πέσετε σε καμιά τηλεοπτική παγίδα. Μ’ αυτό
ζωή τους πολλές φορές. Στους ενήλικες και εννοώ να μην υποκύψετε στον πειρασμό των
περισσότερο στις γυναίκες, δημιουργεί ρατσι- διαφημίσεων.
στικά πρότυπα, βάζοντας στις διαφημίσεις Προσπαθήστε να τηρήσετε τους κανόνες μου
αδύνατες κοπέλες με φυσική ομορφιά. Μ’ αυτόν και πιστέψτε με, δεν θα χάσετε.
τον τρόπο κοροϊδεύει έμμεσα τα άτομα που είναι
διαφορετικά από αυτά τα πρότυπα.
Στην Ελλάδα όμως τα πράγματα είναι ακόμα
χειρότερα όσον αφορά την τηλεόραση, αφού οι
Βασίλης Τριχάκης, Β4
τηλεθεατές δεν κοιτάνε τα απλά περιστατικά αλλά

53
 Ευτυχισμένοι μαζί
Το "Ευτυχισμένοι μαζί" είναι μια εξαιρετικά
δημοφιλής τηλεοπτική σειρά που προβάλλεται
από τον τηλεοπτικό σταθμό Mega Channel. Η
σειρά ξεκίνησε στις 5 Οκτωβρίου 2007 και η
μεγάλη επιτυχία που σημείωσε κατά την πρώτο
κύκλο προβολής της, οδήγησε στη δημιουργία
και δεύτερου κύκλου την τηλεοπτική περίοδο
2008-2009. Η επιτυχία που σημειώνει το
"Ευτυχισμένοι μαζί" κατά τον δεύτερο κύκλο
χαρακτηρίζεται ως σαρωτική έχοντας
δημιουργήσει ένα ευρύ και αφοσιωμένο κοινό,
κυρίως νεανικό.
Η σειρά είναι διασκευή της Ισπανικής σειράς
"Los Serrano". Στην Ισπανία, η σειρά έκανε πρε-
μιέρα το 2003 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα με
μεγάλη επιτυχία.
“Το αγαπημένο μου
σήριαλ”
54
Η υπόθεση
Ο Διονύσης (Γιάννης Μπέζος) και η Ελένη
(Κατερίνα Λέχου), καθώς ο Διονύσης είναι χήρος
και η Ελένη χωρισμένη, ξαναβρίσκονται και ερω-
τεύονται για δεύτερη φορά, ένας έρωτας που
αυτή τη φορά οδηγεί στο γάμο. Τώρα όμως τα
πράγματα είναι λίγο διαφορετικά, αφού
καλούνται να ζήσουν κάτω από την ίδια στέγη ο
Διονύσης, τα τρία του αγόρια Μάρκος (Πέτρος
Μπουσουλόπουλος), Θανάσης και Γιαννάκης, η
Ελένη και τα δύο της κορίτσια, Εύα (Ιωάννα
Πηλιχού ) και Φίφη. Οι δυσκολίες της συμβίωσης
αρχίζουν από την πρώτη μέρα του γάμου. Τα
κορίτσια και τ’ αγόρια είναι τόσο διαφορετικής
νοοτροπίας που οι συγκρούσεις είναι αναπό-
φευκτες. Όπως επίσης και η περιέργεια για το
άλλο φύλο, που ξαφνικά μετακομίζει στο διπλανό
δωμάτιο. Πόλεμος αλληλοεξόντωσης και εφηβικοί
έρωτες κάτω από την ίδια στέγη. Η αγάπη του
Διονύση και της Ελένης λειτουργεί ως συγκολ-
λητική ουσία σ’ ένα σωρό διαλυτικές καταστά-
σεις. Γύρω απ’ το ζευγάρι και τα παιδιά, η μητέρα
της, ο αδελφός του, οι κουμπάροι τους, ο
πρώην αγαπημένος της Ελένης, συμμαθητές,
συμμαθήτριες, όλοι μαζί ζουν κωμικές και μη
καταστάσεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι
αυτό που μας χωρίζει είναι αυτό που μας ενώνει.

Πέτρος Μπουσουλόπουλος
Ο ηθοποιός Πέτρος Μπουσουλόπουλος στη
σειρά "Ευτυχισμένοι μαζί" ερμηνεύει το ρόλο του
Μάρκου, του μεγαλύτερου γιου του Γιάννη Μπέ-
ζου. Ένα ευαίσθητο παιδί, με λεπτούς τρόπους,
μέτριος μαθητής, λάτρης του ποδοσφαίρου και
της μουσικής, παίζει κιθάρα και ερωτεύεται με
πάθος την Εύα.
Ο εφηβικός έρωτας των δύο παιδιών είναι πηγή
έμπνευσης για το Μάρκο που γράφει τραγούδια
για την Εύα αλλά, όπως φαίνεται, έχει κερδίσει και
πολυπληθές κοινό τηλεθεατών - και μάλιστα νεα-
ρής ηλικίας.
Βιογραφικό
Γεννήθηκε στο Μαρούσι το 1983,
μεγάλωσε στην Καλλιθέα. Το 2007 απο-
φοίτησε από την Ανώτερη Δραματική
Σχολή "Θεμέλιο" του Ν. Βασταρδή.
Μόλις κυκλοφόρησε και το πρώτο του
CD Single με τίτλο "Η αγάπη μου ένα
βράδυ".
Ο Πέτρος Μπουσουλόπουλος,
εκτός από την επιτυχημένη σειρά
"Ευτυχισμένοι μαζί", έχει συμμετάσχει
και σε άλλες παραγωγές όπως:
Τηλεόραση
• Ιστορίες του Αστυνόμου Μπέκα (2007)
• Safe Sex
• Παραδείσου 7
• Κόκκινο Δωμάτιο
• Η αδελφή της αδελφής της αδελφής
μου (2006)
• Όλα του γάμου δισ...κολα (2005)
• Σόλο καριέρα (2004-2005)
• Ευτυχισμένες μέρες (2004)
• Καλά να πάθεις (2003)
Θέατρο
• Φούστα Μπλούζα ( 2008-09)
• Μια τρελή μέρα (2007-2008)
• Το μαγαζάκι του τρόμου (2006-2007)
• Τέλος καλό, όλα καλά (2005)
• Grease (2003-2004)
Κινηματογράφος
• Αγγεία (2007)
Γεωργία Πούπη,
Αλεξία Ξεκουκουλωτάκη Γ2
 Nivo
Ξεκίνησε ως πολιτικός γελοιογράφος, για να
γίνει τελικά ο άνθρωπος που έβαλε το hip-hop
στην καθημερινότητα και του πιο nerd Έλληνα.
Σήμερα, στο top της καριέρας του, με δική του
δισκογραφική εταιρεία με τίτλο Family the
Label, δική του εκπομπή στην τηλεόραση του
Mad, έχοντας μόλις πραγματοποιήσει την πρώτη
του κινηματογραφική εμφάνιση στην ταινία
«Λούφα και απαλλαγή i4» και ξεσηκώνοντας τον
κόσμο με τα πάρτι του, ζητάει μέσα από τον
τελευταίο του δίσκο «Veto» να του κλείσουμε το
στόμα.
Ο τίτλος του δίσκου είναι εμπνευσμένος από
τα γεγονότα που απασχολούν την επικαιρότητα.
Όπως λέει ο ίδιος, έτσι όπως έχουν γίνει όλα στη
ζωή μας, δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά,
οπότε το βέτο είναι το μοναδικό δικαίωμα που
μας έχει απομείνει. Άλλωστε οι κυβερνήσεις, όλα
αυτά τα χρόνια, αντί να ασχοληθούν ουσιαστικά
με την πολιτική, σκοτώνονται για το ποιος θα
πάρει την καλύτερη καρέκλα. Σκοπός του δεν
είναι να ξεσηκώσει τον κόσμο εναντίον της πολι-
τικής, αλλά να αφυπνήσει τον ίδιο του τον εαυτό,
διότι είναι πολύ εύκολο να χαθείς δουλεύοντας
μέσα σ’ αυτό το σύστημα. Η δουλειά του είναι
56
ένας τρόπος να μείνει στην ουσία και να μην
ξεχνά το λόγο που ξεκίνησε. Η σημερινή κοι-
νωνία, υποστηρίζει, ζει μέσα σ’ έναν λήθαργο.
Πολλά συστήματα που δοκιμάστηκαν, απέτυχαν.
Το μοναδικό πράγμα που έχει μείνει ως τελευταία
ευκαιρία είναι η τέχνη. Ο Μπρεχτ έλεγε ότι η τέχνη
είναι η διαδικασία ανάτασης του ανθρώπου
προς τις ιδέες και το Θεό. Αλλά όποιος λέει
τέτοια, στο τέλος κινδυνεύει να χαρακτηριστεί
από γραφικός μέχρι αντιεξουσιαστής.
Πότε και σε ποιες περιπτώσεις
ασκεί βέτο ο NIVO;
Πάντα και σε όλους τους τομείς. Έχει πλάνο
στη ζωή του, για το πώς θέλει να ζει, πού να
είναι, με ποιους να είναι. Άρα σε κάθε τομέα
βρίσκει σημεία που θέλει να ασκήσει βέτο. Σε
αντίθετη περίπτωση, τονίζει, πας με το κύμα και
όπου σε βγάλει.
Ποτέ δεν το έπαιξε κάτι άλλο από αυτό που
είναι. Σε αντίθεση με τους άλλους του είδους,
που ξεκίνησαν underground και μετά το έριξαν
στα rnb party και στο τέλος θα το ξεχάσουν κι
αυτό, διότι έπιασαν δουλειά σε τράπεζα. Ο ίδιος
ξέρει πως όταν πάψει να το νιώθει, θα πάψει και

να το κάνει. Και τότε ίσως ξαναγυρίσει στην πολι-
τική γελοιογραφία που έκανε παλιότερα. Θα
παραμείνει όμως καλλιτέχνης.
Η σχέση του με την τηλεόραση, στην οποία
έχει εκπομπή εδώ και χρόνια
Η τηλεόραση του αρέσει. Απλώς δεν του αρέ-
σει ο τρόπος με τον οποίο γίνεται. Σήμερα αυτό
που σε κρίνει είναι οι μετρήσεις της AGB και όλο
αυτό σου στερεί το δημιουργικό κομμάτι. Και το
ρίσκο. Κατά καιρούς του έχουν γίνει προτάσεις
για διάφορες εκπομπές, ακόμα και για κριτική επι-
τροπή στο Fame Story. Δεν θέλει τέτοια τηλεό-
ραση. Θέλει να κάνει αυτό που λείπει, αυτό που
ο ίδιος είναι πέρα από τη μουσική. Μια εκπομπή
για το πώς βλέπουμε τα πράγματα. Τηλεοπτικά
παραδέχεται το Λάκη Λαζόπουλο. Είναι μονα-
δικός σ' αυτό που κάνει, το ίδιο και ο Πανούσης.
Είναι μεγάλος θαυμαστής της δουλειάς του
Λάκη, με τον οποίο έχει και μια καλή σχέση.
Η συμμετοχή του στο Λούφα και παραλλαγή
Η συμμετοχή του στην ταινία τού θύμισε τη
στρατιωτική του θητεία. Πήγε φαντάρος όταν η
θητεία ήταν δύο χρόνια, σε ένα μαύρο τάγμα
στη Χίο. Η αλήθεια είναι πως με τα γυρίσματα της
ταινίας ένιωσε ότι έκανε μια δεύτερη θητεία. Πολύ
κρύο και κοντομάνικο. Εκεί στα γυρίσματα έκανε
πολλές συζητήσεις με τα παιδιά και κατέληξε στο
ίδιο συμπέρασμα που είχε βγάλει και όταν ήταν
φαντάρος: κάτι δεν πάει καλά με αυτό το
σύστημα. Ο στρατός είναι το γνήσιο υποσύνολο
της κοινωνίας μας. Πιστεύει ότι η υποχρεωτική
στράτευση θα έπρεπε να καταργηθεί.
Πώς περνά τη μέρα του;
Το πρόγραμμά του είναι πάρα πολύ πιεσμένο
και ουσιαστικά, για να μπορεί να αντεπεξέλθει σε
όλες του τις υποχρεώσεις, υπάρχει ένας συντο-
νισμός, τον οποίο κάνει ο Χρήστος Τερζίδης, ο
μάνατζέρ του. Κάθε Κυριακή του στέλνει ένα e-
mail, το πρόγραμμά του που αφορά στην εβδο-
μάδα ή και στο μήνα.
Δεν έχει ελεύθερο χρόνο, δημιουργεί όμως.
Θέλει να μπορεί να απολαμβάνει όλα τα πράγ-
ματα που γίνονται γύρω μου. Θεωρεί ότι ο
ελεύθερος χρόνος σήμερα είναι συνυφασμένος
με τον πολιτισμό. Μπορείς να διαβάσεις, να βγεις,
να κάνεις ουσιαστικά πράγματα, να έχεις χόμπι.
Όταν δεν έχεις ελεύθερο χρόνο, δεν υπάρχει
πολιτισμός.
Με ποιους θα ήθελε να συνεργαστεί δισκο-
γραφικά;
Με τη Γλυκερία. Τη θεωρεί πολύ αυθεντική,
είναι εξαιρετική φωνή κι έχει όλες τις προδιαγρα-
φές για να κάνει μαζί της πολύ ωραία πράγματα.
Τώρα που μπήκε και στον κινηματογράφο, με
ποιον ηθοποιό θα ήθελε να παίξει;
Με τον Μάνο Κατράκη, αλλά δεν ζει.
Ποια απωθημένα έχει;
Ότι δεν πήγε στο πανεπιστήμιο. Τα φόρτωσε
στον κόκορα. Θεωρεί τον εαυτό του ηλίθιο γι’
αυτό.
Δήμητρα Καστρινάκη,
Μιρέλα Γκίστα Γ1
57
 Avril Lavigne

Γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1984. Είναι

Καναδέζα τραγουδίστρια, στιχουργός, σχεδιά-
Background information
στρια μόδας και ηθοποιός. Το 2006 το περιοδικό
Canadian Business έγραψε πως είναι η πιο Όνομα γέννησης: Avril Ramona Lavigne
«δυνατή» Καναδέζα στο Χόλυγουντ. Τόπος γέννησης: Belleville-Ontario, Canada
Είναι μια από τις λιγοστές τραγουδίστριες Επαγγέλματα: τραγουδίστρια, στιχουργός,
που έχουν πουλήσει εκατομμύρια CD. Στις ΗΠΑ, ηθοποιός, σχεδιάστρια μόδας.
συγκεκριμένα, έχει πουλήσει περίπου 10,5 εκατομ-
Όργανα: ηλεκτρική κιθάρα, ακουστική κιθάρα,
μύρια δίσκους. Η μουσική της Avril περιέχει
πιάνο, ντραμς, φωνητικά.
στοιχεία από alternative rock, power pop, pop-
gronge, punk και pop rock.
Τα άλμπουμ της Avril είναι τα εξής: Let Go, Ελισάβετ Νουσιάδη, Γ2
Under my skin, The Best damn Thing. Το Let Go
κυκλοφόρησε το 2002, πούλησε 17 εκατομμύρια
αντίτυπα σε όλο τον κόσμο και έγινε 6 φορές
πλατινένιος δίσκος στις ΗΠΑ.

58
 Αξιοπερίεργα

Δημήτρης Πιλτσόβ
Κλαούντιο Τζεμπετζίου Γ3

Τα παραπάνω αντλήθηκαν από

το βιβλίο “Εξωφρενική βιβλιοθήκη” 59
 μεγάλα ονό-
ματα δεν ήταν
φυσιολογικά. Για
παράδειγμα, ο Λου-
δοβίκος ο 14ος της Γαλλίας έκανε μπάνιο μόνο μια
φορά τον χρόνο!
Και κάποιοι από τους κανόνες της φύσης όμως
είναι αρκετά «τρελοί». Για παράδειγμα, εάν μασάς
τσίχλα ενώ καθαρίζεις κρεμμύδια, δεν κλαις! Επι-
πλέον, είναι αδύνατον να φταρνιστείς με τα μάτια
ανοιχτά! Επίσης, μέχρι τον 7ο μήνα της ζωής του,
ένα μωρό έχει τη δυνατότητα να αναπνέει και να
καταπίνει ταυτόχρονα. Ένας ενήλικας δεν μπορεί να
το κάνει ποτέ αυτό.

Τα παράξενα Και τα ζώα φυσικά έχουν τις ιδιοτροπίες τους.

Παραδείγματος χάρη, οι νυχτερίδες πάντα στρίβουν
αριστερά μόλις βγαίνουν από μια σπηλιά! Έπειτα,

του κόσμου υπάρχει ένα ζώο που πιθανόν δε θα θυμάται και

πολλά πράγματα. Μιλάω για το χρυσόψαρο του
οποίου η μνήμη διαρκεί για περίπου 3 δευτερόλεπτα.
Για το τέλος σάς άφησα ένα τρομακτικό φαινόμενο
που αφορά τον καιρό. Η υψηλότερη θερμοκρασία που
Όπως όλοι γνωρίζουμε, εμείς οι άνθρωποι είμαστε
έχει καταγραφεί ποτέ είναι 57,8 βαθμοί Κελσίου. Μάλι-
παιδιά της φύσης. Άρα αφού η φύση είναι παράξενη,
στα, σημειώθηκε δύο φορές: στις 13 Σεπτεμβρίου του
εμείς γιατί να μην είμαστε; Αυτό έχει αποδειχθεί μετά
1922, στην Αλ Αζίζια της Λιβύης, και στις 11 Αυγούστου
από έρευνες των οποίων τα αποτελέσματα μάς έκαναν
του 1933, στο Σεν Λούις του Μεξικού. Η χαμηλότερη θερ-
να γελάσουμε και να παραξενευτούμε. Έτσι μετά από
μοκρασία που σημειώθηκε ποτέ στη γη είναι 89,2 βαθ-
μία έρευνα αποδείχθηκε ότι 1 στους 4 αμερικανούς
μούς Κελσίου υπό το μηδέν (Ανταρκτική 1983).
έχουν εμφανιστεί στην τηλεόραση! Ακόμα έχει απο-
δειχθεί ότι κάθε 30 δευτερόλεπτα κατατίθεται μία μήνυση Ελπίζω με όλα αυτά τα παραδείγματα να καταλάβατε
στις ΗΠΑ. Άλλη μία έρευνα στην άλλη άκρη της γης ότι τίποτα πάνω στην γη δεν είναι φυσιολογικό.
έδειξε ότι, παρόλο που ο πληθυσμός της Κίνας ξεπερνά
το 1 δισεκατομμύριο, τα επίθετα δεν ξεπερνούν τα 200! Τζεγιαννάκης Παύλος Α3
Είχατε αναρωτηθεί ποτέ πού αλλού χρησιμεύει αυτό
που τρώτε; Μάλλον όχι. Όσο και να μην το πιστεύετε, τα
αράπικα φιστίκια είναι ένα από τα συστατικά του
δυναμίτη!
Και στα παλιά όμως χρόνια τα πράγματα δεν ήταν
διαφορετικά. Κατά το 18ο αιώνα ένα από τα πιο δυσκο-
λοχώνευτα επαγγέλματα υπήρξε στην Αγγλία. Πιο
συγκεκριμένα, στις παράνομες λέσχες της εποχής, ένας
υπάλληλος ήταν επιφορτισμένος με την υποχρέωση να
καταπιεί τα ζάρια, σε περίπτωση που εισέβαλε η
αστυνομία! Επίσης, η χειραψία στα παλιά χρόνια γινό-
ταν για να δείξει κανείς πως είναι άοπλος. Ακόμα και τα

60
Aιώνιες Απορίες
• Αφου το κολύμπι αδυνατίζει, τι λάθος κάνουν οι
φάλαινες;
• Αν η logo stick κολλάει παντού, γιατί δεν κολλάει
μέσα στο σωληνάριο;
• Γιατί όταν παίρνουμε λάθος τηλέφωνο, η γραμμή δεν
είναι ποτέ κατειλημμένη;
• Γιατί πριν επισκεπτείς ένα μέντιουμ, πρέπει να κλείσεις
ραντεβού;
• Αν σήμερα έχει 0 βαθμούς κελσίου, και αύριο έχει 2
φορές περισσότερο κρύο, πόσο κρύο θα έχει αύριο;
• Γιατί η λέξη μονοσύλλαβη, είναι πεντασύλλαβη;
• Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν κάποιον όταν τους λέει
ότι ο ουρανός έχει 400 δις αστέρια, ενώ όταν κάποιος
τους πει ότι το παγκάκι είναι φρεσκοβαμμένο, το
ελέγχουν με το δάχτυλο;
• Με τι ταχύτητα απλώνεται το σκοτάδι;
• Υπάρχει άλλη λέξη για το συνώνυμο;
• Γιατί δεν υπάρχει γατοτροφή με γεύση ποντικού;
• Πώς θα ήταν οι καρέκλες αν μας γύριζαν τα γόνατα
ανάποδα;
• Γιατί τρέχουν οι μύτες και τα πόδια μυρίζουν;
• Γιατί ένα βενζινάδικο που είναι 24 ώρες ανοιχτό, έχει
κλειδαριά στην πόρτα;
• Γιατί η συντόμευση είναι τόσο μεγάλη λέξη;
• Γιατί το ξινόγαλα έχει ημερομηνία λήξης;
• Γιατί τα αεροπλάνα έχουν σωσίβια αντί για
αλεξίπτωτα;
• Πώς έρχεται ο χιονοκαθαριστής το πρωί στην δουλειά
του;
• Αφού το μαύρο κουτί των αεροπλάνων δεν
παθαίνει τίποτα κατά τη
σύγκρουση, γιατί
δεν φτιάχνουν
ένα ολόκληρο
αεροπλάνο από
το μαύρο κουτί;
• Αφού τα
λαγοπόδαρα φέρνουν τύχη,
γιατί οι λαγοί καταλήγουν στιφάδο;
• Τι θεραπεύει η ηλιοθεραπεία;
• Στη σκουληκομυρμηγκότρυπα μένουν σκουλήκια ή
μυρμήγκια;
• Τα κινέζικα αρκουδάκια panda, στα αγγικά δεν θα
έπρεπε να λέγονται always;
• Με τι σκιτσάκια διακρίνονται οι αντρικές από τις
γυναικείες τουαλέτες στην Σκοτία;
• Τι ξεχνούσε η αφηρημένη τέχνη;
• Τα ψάρια έχουν όπισθεν;
• Τα υποβρύχια έχουν άγκυρα;
• Οι πιγκουίνοι έχουν γόνατα;
• Γιατί χρειάζονται πλύσιμο οι πετσέτες του ντουζ, αφού
όταν τις χρησιμοποιούμε είμαστε καθαροί;
• Αφού ο άνθρωπος προέρχεται από τον πίθηκο, γιατί
υπάρχουν ακόμη πίθηκοι;
• Τι περιμένει να ακούσει η μακαρονάδα Pesto;
• Πως λέγεται η φέτα πριν κοπεί;
• Οι γοργόνες κάνουν απολέπιση;
• Η κοκκινοσκουφίτσα ήταν κούριερ;
• Χρειάζονται ξεσκόνισμα οι ανεμιστήρες;
• Τα Α.Τ.Μ. γιορτάζουν της Αναλήψεως;
• Γιατί τις λένε ατομικές βόμβες αφού σκοτώνουν πολ-
λούς;
• Πώς λέγεται το αγριογούρουνο όταν είναι ήρεμο;
• Ο Ten-Ten δεν θα έπρεπε να λέγεται twenty;
• Τα γαριδάκια γίνονται από γαρίδες;
• Γιατί λέγονται πολυθρόνες αφού κάθεται μόνο ένας;
• Πώς λέγεται ο σταθμός Λαρίσης στη Λάρισα, αφού ο
σταθμός Λαρίσης βρίσκεται στην Αθήνα;
• Η Aίγινα στα αγγλικά λέγεται I became;
Ελένη Χαλκιαδάκη Α3
61
 Αν...
Αν μπορείς να αρχίσεις τη μέρα σου χωρίς νικοτίνη ή
καφεΐνη,
Αν μπορείς να είσαι ήρεμος/η αγνοώντας πόνους και
κούραση,
Αν μπορείς να μη διαμαρτύρεσαι και να μην κάνεις τους
ανθρώπους να σε βαριούνται με τα προβλήματά σου,
Αν μπορείς να τρως το ίδιο φαΐ κάθε μέρα και να είσαι
ευγνώμων γι’ αυτό,
Αν μπορείς να καταλάβεις πότε οι αγαπημένοι σου είναι
πολύ απασχολημένοι για να σου αφιερώσουν χρόνο,
Αν μπορείς να αδιαφορήσεις όταν οι άνθρωποι ξεσπάνε
πάνω σου,
Αν μπορείς να δεχθείς κριτική και κατηγορίες χωρίς ... Αν κατά λάθος σου αρέσουν τα μαθηματικά και
αντίσταση, αισθάνεσαι περίεργα και διαφορετικός από τους
Αν μπορείς να αντιμετωπίσεις τον κόσμο χωρίς ψέματα άλλους. Έχει συμβεί και σε άλλους πολλούς στο
και εξαπάτηση, παρελθόν και το μόνο που έπαθαν είναι ότι κατά-
Αν μπορείς να νικήσεις το άγχος χωρίς ιατρική βοήθεια, ντησαν μεγάλοι επιστήμονες, χωρίς άλλο κουσούρι.
Αν μπορείς να χαλαρώσεις χωρίς αλκοόλ, Ο μέγας και πολύς Τόμας Έντισον, ο εφευρέτης του
λαμπτήρα, του φωνόγραφου, του κινηματογράφου
Αν μπορείς να κοιμάσαι ήρεμος κάθε βράδυ,
και πολλών άλλων συσκευών, πήγε όλους κι' όλους
... τρεις μήνες στο σχολείο, κι' αυτό μόνο και μόνο για
τότε κατά πάσα πιθανότητα είσαι ο οικογενει- ν' ακούει το δάσκαλό του να του λέει πως το κε-
ακός σκύλος! φάλι του ήταν κλούβιο. Βέβαια σαν παιδί είχε
δημιουργική περιέργεια (είναι γνωστό πως προσπά-
θησε να κλωσσήσει αβγά για να δει τι θα συμβεί),
γι' αυτό και άρχισε να διαβάζει μόνος του.

62
Άσκηση
Μνήμης
Η άσκηση του μυαλού είναι εξίσου σημαντική, όσο και η
άσκηση των μυών. Καθώς μεγαλώνουμε, είναι σημαντικό να
παραμένουμε πνευματικά σε εγρήγορση. Το ρητό: «Αν δεν το
καλλιεργείς, θα το χάσεις» αναφέρεται και στο μυαλό μας...
Τα παρακάτω είναι ένας πολύ προσωπικός τρόπος να εκτιμή-
σετε την τωρινή σας κατάσταση ευφυίας. Κάντε το παρακάτω
τεστ και δείτε αν «τα χάνετε» ή αν ακόμη «τα ’χετε τετρακό-
σια»...
Αφού απαντήσετε στις ερωτήσεις, διαβάστε παρακάτω αν
συμφωνούν με τις σωστές απαντήσεις.
OK, χαλαρώστε, καθαρίστε το μυαλό σας και ... ξεκινήστε!
1. Τί βάζουμε μέσα σε μια τοστιέρα;
2. Πείτε τη λέξη «μπάλα» πέντε φορές.
3. Τί πίνουν οι αγελάδες;
4. Αν ένα κόκκινο σπίτι
είναι φτιαγμένο από κόκκινα τούβλα,
ένα μπλε σπίτι από μπλε τούβλα,
ένα ροζ σπίτι από ροζ τούβλα,
ένα μαύρο σπίτι από μαύρα τούβλα,
Από τί είναι φτιαγμένο ένα Greenhouse;
5. Αν ο μικρός δείκτης ενός ρολογιού διανύει 1/60
μοίρες κάθε λεπτό, πόσες μοίρες θα έχει διανύσει σε μια
ώρα;
6. Χωρίς να χρησιμοποιήσετε κομπιουτεράκι.
Οδηγείτε ένα λεωφορείο, στην πρώτη στάση
17 άνθρωποι ανεβαίνουν.
Στην δεύτερη, έξι κατεβαίνουν και εννέα ανεβαίνουν.
Στην επόμενη, δύο άνθρωποι κατεβαίνουν και τέσσερις
ανεβαίνουν.
Στην τέταρτη στάση, 11 κατεβαίνουν και 16 ανεβαίνουν.
Στην πέμπτη, 3 άνθρωποι κατεβαίνουν και 5 ανεβαίνουν.
Στην τελευταία στάση, έξι άνθρωποι κατεβαίνουν και
τρεις ανεβαίνουν.
Και φτάνουμε στον τελικό μας προορισμό. Ποιό ήταν το
όνομα του οδηγού;
Απαντήσεις
1. Η απάντηση είναι «ψωμί». Αν είπατε «τοστ», καλύτερα
να τα παρατήσετε και να μην προχωρήσετε παρακάτω.
Δεν υπάρχει λόγος να πληγώσετε τον εαυτό σας...
Αν είπατε «ψωμί», προχωρήστε στην ερώτηση 2.
3. Οι αγελάδες πίνουν νερό. Αν είπατε «γάλα», μην
επιχειρήσετε να περάσετε στην επόμενη ερώτηση. Το
μυαλό σας είναι ζορισμένο και ίσως να «υπερθερμα-
νθεί». Αυτό που σας χρειάζεται να διαβάσετε και είναι
πιο κατάλληλο για σας, είναι κάποιο έντυπο του τύπου
«Ο Κόσμος των Παιδιών» ή κάτι παρόμοιο...
Αν είπατε «νερό», προχωρήστε στην ερώτηση 4.
4. Απάντηση: Τα greenhouses (= θερμοκήπια) φτιάχνο-
νται από γυαλί.
Αν είπατε πράσινα τούβλα, γιατί στο καλό συνεχίζετε με
τις ερωτήσεις;
Αν είπατε «γυαλί», προχωρήστε στην ερώτηση 5.
5. Απάντηση:
Μια μοίρα. Αν είπατε «360» ή οτιδήποτε άλλο, πρέπει να
σας συγχαρούμε που φτάσατε μέχρι εδώ, αλλά προ-
φανώς τώρα είστε έξω απ’ τις δυνατότητές σας.
Καλύτερα να εγκαταλείψετε την προσπάθεια.
Οι υπόλοιποι συνεχίστε με την επόμενη ερώτηση.
6. Απάντηση:
Προς Θεού, μην κλαίτε! Δε θυμάστε το ίδιο σας το
όνομα;
Εσείς ήσασταν ο οδηγός ... Απ’ την πρώτη κιόλας πρό-
ταση μαθαίνετε ότι εσείς οδηγείτε το λεωφορείο!
63
 Γρίφοι
Όσο και να πεινάει ένας κάτοικος της Αρκτικής, δε θα Το έξω-έξω πετιέται και το υπόλοιπο μαγειρεύεται. Μετά
φάει ποτέ του αυγό πιγκουΐνου. Γιατί; τρώγεται το έξω-έξω και πετιέται το υπόλοιπο. Τι είναι ;

Μια υπερταχεία ηλεκτρική αμαξοστοιχία ταξιδεύει Νότια,
Νότιο-ανατολικά με ταχύτητα 90 Km την ώρα. Ο άνεμος
πνέει προς τα Δυτικά με ταχύτητα 30 km την ώρα. Προς
ποια κατεύθυνση θα πηγαίνει ο καπνός της μηχανής και
τι ταχύτητα θα έχει;
Αν τρεις γάτες πιάνουν 3 ποντίκια σε 3 λεπτά, πόσες
γάτες το ίδιο ικανές και γρήγορες με αυτές που πιάνουν
τα 3 ποντίκια σε 3 λεπτά, θα χρειαστούν για να πιάσουν
100 ποντίκια σε 100 λεπτά;
Ο διάσημος μάγος Στέφανος ανακοίνωσε πως θα κατά-
φερνε να περπατήσει πάνω σε μια λίμνη χωρίς να χρη-
σιμοποιήσει κανένα απολύτως βοήθημα. Όντως τα κατά-
φερε. Μπορείτε να σκεφτείτε πώς;
Ποια συνηθισμένη λέξη με 5 γράμματα γίνεται μικρότερη
αν της προσθέσετε ακόμα τέσσερα γράμματα;
Ο Κύριος Τάκης βγήκε για περίπατο χωρίς να πάρει
ομπρέλα. Αν και δεν φορούσε καπέλο, δεν στάθηκε κάτω
από κανένα υπόστεγο και δεν προστατεύτηκε με κανένα
άλλο μέσο, δεν έβρεξε τα μαλλιά του. Ο κύριος Τάκης
έχει μπόλικα μαλλιά. Πώς τα κατάφερε ;
Υπάρχει 28η Οκτωβρίου στη Σαουδική Αραβία ;
Ένας άντρας από την Αθήνα έχει κάνει ως τώρα 43
γάμους με 43 διαφορετικές γυναίκες. Μόνο μια απ’
αυτές έχει πεθάνει και μόνο 3 απ’ αυτές έχουν πάρει
διαζύγιο. Ο άντρας αυτός εν τούτοις δεν έχει παραβεί
κανέναν νόμο. Πώς γίνεται ;
Ο Κύριος Τάκης φτάνει στο εξοχικό του. Είναι χειμώνας
και το κρύο είναι ιδιαίτερα έντονο. Μέσα στο σπίτι
υπάρχουν μια εφημερίδα, ένα τζάκι, μια λάμπα κη-
ροζίνης, αρκετά προσανάμματα, κι ένα σπίρτο.
Τι πρέπει να ανάψει πριν από οτιδήποτε άλλο;

Απαντήσεις
- Οι πιγκουΐνοι υπάρχουν μόνο στο Νότιο ημισφαίριο και όχι στην Αρκτική.
- Ποιος καπνός; Είπαμε πως είναι ηλεκτρική.
- Οι ίδιες 3 γάτες. Πιάνουν και στις δύο περιπτώσεις 1 ποντίκι το λεπτό.
- Η λίμνη ήταν παγωμένη.
- Μα… σας την είπα ήδη. Η λέξη «μικρό». Μικρό (5 γράμματα), μικρότερο (5 + 4 γράμματα).
- Το καλαμπόκι.
- Δεν κατάφερε τίποτε σπουδαίο… Κανείς δεν είπε πως έβρεχε….
- Φυσικά και υπάρχει… απλά δεν γιορτάζουν τίποτε συγκεκριμένο εκείνη τη μέρα.
- Ο άντρας αυτός είναι ο ιερέας που έκανε τους γάμους.
- Το σπίρτο. Άλλωστε είναι και το μόνο που μπορεί να ανάψει.

64
 Στέλλα Κουμουδέλη, Β4

www.anek.gr

Eυχαριστούμε
Για τη χρηματική ενίσχυση του περιοδικού:
Την Α.Ν.Ε.Κ.
To INKA Xανίων
Το Κυριακάκης Travel
Την Έρευνα
Το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων 4ου Γυμνασίου

Eυχαριστούμε επίσης
• Τη Διευθύντρια του σχολείου Mαρία Πατρελάκη.
• Την καθηγήτρια των Kαλλιτεχνικών, Αναστασία Πετράκη.
• Την καθηγήτρια των Aγγλικών, Xρύσα Kοντοχρήστου.
• Tην καθηγήτρια της Μουσικής, Μέλπω Παπαδοπούλου
• Tον καθηγητή Φυσικής, Μανόλη Λιονάκη