Professional Documents
Culture Documents
Permbajtja
Kuptimi. definicioni dhe funksioni i bankave…………………….2
Zhvillimi historik i bankave………………………………………..2
Karakteristikat e bankave kapitaliste……………………………..3
Llojet e bankave…………………………………………………….3
Banka qendrore ose emetuese……………………………………...4
Bankat depozitare ose komerciale…………………………………4
Bankat afariste……………………………………………………...5
Bankat investive…………………………………………………….5
Bankat e specializuara ose të degëve………………………………5
Bankat universale…………………………………………………...5
Bankat hipotekare…………………………………………………..6
Bankat regjionale dhe bankat për zhvillim ………………………6
Monobanka………………………………………………………….6
Bankat multinacionale……………………………………………...6
Arka e kursimit (kursimorja)…………………………………...…7
Parimet afariste të bankave………………………………………..7
a) Parimi i likuiditetit……………………………………………..7
b) Parimi i sigurimit……………………………………………….8
c) Parimi i rentabilietit…………………………………………….8
Sistemi i bankave në disa vende kapitaliste………………………9
Organizatat financiare ndërkombëtare…………………………..11
a) Organizatat kredituese ndërkombëtare…………………………..11
1. Fondi Monetar Ndërkombëtar...........................................12
2. Banka Ndërkombëtare për Zhvillim dhe Rindërtim………….12
3. Korporata Financiare Ndërkombëtar………………………...12
4. Shoqata (unioni) Ndërkombëtar për Zhvillim………………..12
b) Organizatat kredituese regjionale………………………………..13
1. Banka për Likuidimin e Llogarive Ndërkombëtare………..….13
2. Banka Ndërkombëtare për Bashkëpunim Ekonomik……..…..13
3. Unioni i Pagesve Evropiane…………………………………..14
4. Banka Investive Evropiane……………………………………14
5. Banka Ndërkombëtare Investive……………………………...14
6. Banka Interamerikane për Zhvillim…………………………..14
7. Banka Afrikane për Zhvillim………………………………....15
8. Banka Islamike për Zhvillim………………………………….15
9. Banka Arabe për Zhvillim Ekonomik………………………...15
10. Banka Aziatike për Zhvillim……………………………..……15
2
Sistemi Bankar
SISTEMI BANKAR
1. KUPTIMI, DEFINICIONI DHE FUNKSIONI I BANKAVE
Fjala bankë rrjedh prej fjalës italiane “ banco” që d.m.th. tezgë. Bankat kanë
lindur në bazë të punëve në lidhje me kënbimin e parasë dhe punëve. Si të tilla kanë
kryer detyrën e arkëtimit, të ruajtësit dhe të ndërmjetësuesit, kështu që punët e
ndërmjetësuesit, punët depozitare si dhe punët kreditore konsiderohen si funksionet
kryesore të bankave.
1. Pjesëmarrja e saj në elementet e politikës monetaro-kreditore të vendit,
d.m.th. se a ndikon ai institucion me punët e saja në krijimin e parave, në
lartësinë dhe shpërndarjen e tyre.
2. Se a është veprimtaria themelore, profesionale e saj marrja dhe dhënja e
kredisë, nëpërmies të cilës ndikon në stimulimin e akumulimit monetar
dhe të kursimit në ofertën dhe kërkesën e mjeteve financiare dhe në
shpërndarjen ekonomike të tyre.
3. Pjesëmarrja e saj në realizimin e qëllimeve dhe të detyrave kryesore në
politikën ekonomike vijuese të vendit.
4. Mundësia e saj që të zhvilloj dhe të përparoj qarkullimin e pagesave dhe të
shpejtësoj qarkullimin e parasë.
Banka si institucion financiar kryesisht mund të thuhet se është i vetmi
kreditor i likuiditetit, bartës i funksionit depozitar, si dhe me ndërmjetësimin në
qarkullimin e pagesave të komitenteve.
Esenca e kuptimit të bankës është marrja dhe dhënja e kredisë e që paraqet
veprimtarinë kryesore të saj. Në pikëpamje teorike dhe funksionale punët financiare
të bankës rreth krijimit të parave si dhe të ndërmjetësimit financiar janë funksionet
themelore të bankës.
Funksioni ndërmjetësues i bankës ka të bëjë me mbledhjen e mjeteve
monetare me të cilat disponojnë organizatat punuese, institucionet, popullsia si dhe
subjektet tjera, për të cilat mjete për një kohë pronarët e tyre nuk kanë nevojë në një
anë dhe bartjen e tyre në ato subjekte të cilat kanë nevojë për ato para.
Nga pikpamjet historike paraqitja dhe zhvillimi i punëve bankiere është lidhur
ngusht me rendin skllavopronar në shekullin VII para epokës sonë.
Prej shekullit VII e deri në shekullin V para epokës sonë në Babiloni punonin
shtëpitë private bankiere (Igibi, Murashi) të cilat janë quajtur tezaurët. Shprehja
“Tezaurim” rrjedh nga emri i këtyre shtëpive dhe paraqet tërheqjen dhe deponimin e
parave ose të ndonjë lloj malli në qarkullim.
Në Greqinë antike zhvillimi i tregtisë ka ndikuar në zhvillimin e punëve bankiere.
Punët rreth këmbimit të parave i kanë kryer bankieret e kohës antike të cilët janë të
njohur me emrin trapezitët.
Zhvillimi i punëve bankiere në Romë është bërë në bazë të përvojave të
Greqisë antike. Bankierët romak janë quajtur orgentarius (argjentarë) të cilët i kanë
3
Sistemi Bankar
marrë depozitat, kanë lejuar huanë me kamatë fajde dhe i kanë kryer punët e
qarkullimit të pagesave në vend dhe në boten e jashtme.
Me rëndësi është themelimi i bankës në Gjenovë në vitin 1407 me emrin “Kaza di
Sant Gjorgja” (Casa di Sant Georgio) e cila në kuptimin e plotë ishte bankë.
Shekulli XVII ka rëndësi shumë të madhe për zhvillimin e bankave pasi që
organizimi dhe afarizmi i tyre është shumë i ngjajshëm me tipin e bankave
bashkëkohore.
• Në vitin 1716 në Francë u themelua banka e parë “Banque Generale “
të cilen e ka themeluar Xhon Lou (John Loo).
• Banka e Amsterdamit është themeluar në vitin 1609.
• Banka Angleze u themelua në vitin 1694 e cila konsiderohet si bankë
emisionare.
• Në vitin 1800 në Francë themelohet banka Franceze si bankë qendrore
të cilen e themeloi Napoleoni.
• Bankat emetuese të Anglisë dhe të Francës kanë bërë ndikim shumë të
madhë në themelimin e bankave të tjera emetuese në shekullin XVIII
dhe XIX në të gjitha vendet e botës.
4. LLOJET E BANKAVE
4
Sistemi Bankar
5
Sistemi Bankar
7. BANKAT AFARISTE
8. BANKAT INVESTIVE
6
Sistemi Bankar
universale i sigurojnë mjetet prej të gjitha burimeve, por edhe plasmanin e tyre e
bëjnë në proceset e ndryshme.
13. MONOBANKA
Monabanka është banka e vetme (unike) e një vendi e cila i kryen të gjitha
punët bankiere siç janë: emisioni i parave, kreditimi afatshkurtër dhe afatgjatë,
qarkullimi i pagesave në vend dhe në botën e jashtme. Bankat e këtilla janë rast i
rrallë në sistemin bashkëkohor të bankave sot në botë, por janë edhe karaktistikë e
vendeve në zhvillim.
7
Sistemi Bankar
a) parimi i likuiditetit
b) parimi i sigurimit dhe
c) parimi i rentabilitetit
a) PARIMI I LIKUIDITETIT
8
Sistemi Bankar
b) PARIMI I SIGURIMIT
c) PARIMI I RENTABILITERTIT
9
Sistemi Bankar
a. bankat depozitare,
b. bankat eskonte(bill brokeri),
c. bankat efektive(stok brokeri),
ç. bankat për qarkullimin ndërkombëtar dhe
d. entet për financim afatgjatë të industrisë.
10
Sistemi Bankar
a) Bankat private,
b) Bankat private hipotekare,
c) Bankat publike dhe
ç)Organizatat e kursimit dhe kredituese.
Sistemi bankar i Italisë përbëhet prej bankës qëndrore ose emetuese (Banca
d’Italia) si dhe prej këtyre bankave:
a) Bankat e të derjtes publike,
b) Bankat me interes nacional,
c) Bankat për kredi te zakonshme,
ç) Arkat e kursimit,
d) Institucionet speciale për kreditimin me afat të mesëm dhe afat të gjatë.
11
Sistemi Bankar
12
Sistemi Bankar
Banka Ndërkombëtare për Zhvillim dhe Rindërtim (Banka Botërore) është themeluar
në të njejtën kohë me fondin monetar ndërkombëtar, me qëllim qe të ndihmoj
rindërtimin dhe zhvillimin e shteteve anëtare te shkatërruara gjatë Luftës së Dytë
Botërore, kurse më vonë që t’iu ndihmojë vendeve ekonomikisht të pazhvilluara.
Banka boyërore u lejon kredi shteteve, organizatave ose ndërmarrjeve dhe atë
me garancionin e qeverisë së shtetit anëtar të cilit i lejohet kredia.
Organi udhëheqës më i lartë i Bankës Botërore është Pleqënia e guvernatorëve
e cila përbëhet prej përfaqësuesve te të gjitha shteteve anëtare.
13
Sistemi Bankar
kushte shumë më të volitshme dhe për qëllime më të gjera se që i japin Bankat dhe
Korporatat pa kamatë me provision të vogël e me afat pagese deri në 50 vjet etj. Por
mjetet e Unionit janë shumë të vogla, kurse kërkesat e vendeve më të pa zhvilluara
janë shumë të mëdha. Pra gjithnjë kërkohet që vendet e zhvilluara t’i rrisin mjetet
eUnionit.
14
Sistemi Bankar
15
Sistemi Bankar
Banka Arabe për Zhvillim Ekonomik (BADEA) është themeluar në vitin 1973
me seli në Hartunf të Sudanit. Detyra dhe qëllimi i Bankës është që të ndihmojë
zhvillimin ekonomik të vendeve afrikane, duke i financuar objektet e ndryshme të
shteteve anëtare, sidomos me interes të posaqëm për zhvillimin regjional të shumë
shteteve afrikane në drejtim të krijimit të një tërsie ekonomike në këtë regjion arab.
Themelues të Bankës arabe për zhvillimin ekonomik janë shtetet e Ligës
Arabe, kurse mjetet e saj mund t’i shfrytëzojnë të gjitha shtetet e Afrikës të cilat nuk
janë anëtare të Ligës Arabe.
Banka Aziatike për Zhvillim është themeluar në vitin 1965 me seli në Manile.
Anëtar të kësaj banke janë 22 shtete të Azisë dhe të Lindjes së Largët, por mund të
jenë anëtarë vetëm shtetet e zhvilluara të cilat u takojnë regjioneve të tjera.
Detyra dhe qëllimi kryesor i Bankës Aziatike për Zhvillim është që të nxisë
hyrjen e kapitaleve për zhvillim, të nxisë investimet në këtë regjion, të bëjë kreditimin
e zhvillimit të shteteve të pazhvilluara. Banka u lejon kredi shteteve të pazhvilluara,
organizatave ekonomike si dhe institucioneve regjionale për zhvillim.
16