m Haal meer uit uw pc

Nr 14 1 25 juni - 9 juli 2007

Nooit meer
installeren:
Alles online
L
Altijd stroom:
Opladen met wind en zon

Nieuwe harde schijf?

Kloon uw oude!
Supertips
Sneller, beter, veiliger in 10,30 of 60 minuten

'FRIS UW PC OP
&=&?h kijke
"B
7
WORKSHOPS 1
2 pc's in 1met
.&

Met wekW?:::a-43 I.m

\
Virtual PC
aan te~ès\E;Oo~ Maak 'n digitale
h ~ 1

I
fotocollage

01407

Bel &Win fraaie pi

, Kan Google Spreadsheets Excel vervangen?
 ini
stuiten, omdat wij het moei-
lijk vinden om vaste
waarden. voorkeuren en
gewoontes los te laten.
doen liever tien jaar naar
tevredenheid hetzelfde. dan
dat we af toe een risico
nemen om echt gelukkig te
worden."
Uit een recent ondenoek
blijkt dat u als trouwe lezer
bijzonder tevreden bent met
de vorm en inhoud van Com-
puter Idee. Waarom dan deze
opfrisbeurtî Don't fix it. if it
ain't broken, roepen de Ame-
rikanen dan. Maar dat is een
conservatieve houding waar-
mee je nimmer verder komt.
Stilstand is immers achter-
uitgang.
Op gezette tijden is het uiter
lijk van ComputerIdee in
haar negenjarig bestaan op
de schop genomen. Nu dus
weer en heel grondig, dit-
maal. Waarom?Omdat de
producten en ontwikkelin-
gen waarover we schrijven
continu en in rap tempo ver
anderen. En die vernieuwing
vraagt ook van ons regelma-
tig om een nieuwe 'jas'. Om-
dat we met onze tijd mee wil-
len gaan, omdat u recht hebt
op een eigentijds computer-
tijdschrift en omdat we
hopen nog meer lezers aan
ons prachtblad te kunnen
binden.
Ikben trots op het resultaat
(met speciale dank aan
Danny Tupang en de rest van
het vormgeefteam),maar ik
ben ook heel benieuwd naar
uw mening. Mail het me1
Alk6 dkrs
I irlijke hoogte- en dieptepunten tijdens deTour, u bent er bij via Programma's kopen hoeft straks niet
meer. U werkt online. helemaal gratis.
Een serie miniworkshopsom in 10,30of
60 minuten uw pc op te knappen.
Nooit meer een lege
iterren kijken met de pc accu enooknogeens
1-
Met een simpele webcam kunt u via het milieu sparen. Of-
telescoop het heelal fotograferen. wel: anders opladen.
I 4 NIEUWS W VOOR NOP
8 DETOUR IN GOOGLE EA#m Gratisleukeprogramma's. opadviesvan medelezers
VolgdeTourde France online 54 G00Gi.E SPREADSHEEïSVS EXCEL
U ZONDER PARDON Hoegoed is GoogleSpreadsheets?
Belt u thuisvia uw mobiel ofdevasteiijn? 58 PUZZEL
l6 VERS BESPROKEN Maak kans op een NintendoWiiSportspack
Hard-ensoftwarekortotondigdoorde mangel W NETWERñCOMWíER
2û TWEEPC'SINEEN Computeren met eensimpel'bakkie'
MetVirtual PClaiJgtuereentweedepc bij 62 AUESONUNE
W WORD ABONNEE Nooit meer programma's installeren
Enkrijg'n usb-stickofmp4-speler (R NIEUWE HD? KLOON UW WDE
e8 GPS--L Gegewnsoverzettenvanoude harddisknaar nieuwe
Puzzelmeevoorprachtprijzen 74 MIUWBEWUSTOPLADEN
J0 FRIS UWPCOP Altijd groene stroom
Praktischeworkshops omuwXP-pcopte fiissen n FAQMAN
SI) ABONNEEEXTRA Pioblemen? Oplossingen1
VeelvoordeelvoorabonneesvanComputer Idee 81 TIPS &TRUCS
40 MAAK EEN SPMRENDE FOTOCOWE Handigepctips
HandigeStapvoorstapworkshopmet Snapfire 113 MAILBUS
42 BELIWIN Reacties,opmerkingen
Kies,bel en maakkans opeen prachtprijs 89 SERVICE
45 VALIGGAMEN AUe belangrijke adressen
Steelsecuritybeveiligtuw pc als u online speelt 90 URSMIJiER
46 WORD OOK ASTRONOOM Truus Huisintveldspaart
Dankzij de pc is sterrenkijkeneenstukeen~udiger notebooksvoorArmenië
 Stappenteller op een stokje
NoidicW~isd6gezondheidsragevan hetrnoment.Maarhoeweetjenu hoe-
veel kilometers& alprikstokkendhebtafgelegd - omvan het aantalverbruikte
calorieënnogmaarteRvijgeflSimpel:bijvoorbeeldmet dezeEx-PolePlusstokken.
Ze hebbennamakeeningebouwde 'exerde monitor' in het handvat.Deze moni-
r
tormeet het aantaÏstappenrdeafgelegdeafstand,snelheidenhet calorieverbniilc Notebooi
Erzitookeenlampjein,zodatu zelfsinhetdonkerkuntzienwatuallemaalaanuw
conditiedoet. De stokkenzijn er inverschillendelengtes(tussende105en140centi-
voor klunzem-
meter)enzijngemaaktvan lichtgewichtkoolstofvezel. Behoort u tot het slagmensen dat regel-
i e 83,- i nonmij, 013-5238300 i www.homelJ.nl matigietsuit zijn handen laatvallen,
dan biedt Lenovouitkomst.De fabrikant
heeft drie laptops op de markt gebracht
die minder snel stukgaanals u ze laatval-
Laptops worden trager en s t e 1en.Lenovoheeft de binnenkant van de
kiepvoonienvaneenhoningraatstruc-
tuur.Daardoorkomter een kwart min-
bleem of er iswel een oplossing der drukop de klep- endus op het lcd-
voor. NewStarbiedt daanioor scherm-ais delaptopvalt.Ookdeharde
schijf isvoorzien van zo'n extrabescher
ming.Het gaat om deThinkpadT61. de
R61ende3000N200.Deeerstetweeheb
ben een 14.1-inchbreedbeeldscherm.de
laatsteheeft een 15.4inch scherm.
i Vanaf e 990.-(R61)
www.lenowxx)m

afhangtvandeo-mperatuur, -
zalheterindemeeste~enkoelerdoorworden.Voorde
prijs hoeft u het bovendienniettelaten.De laptopkoelersluitu
aanopeenvandeusb~rtenvandepc.'Itveeverschillende

iI
snelhedenmaken het mogelijkde laptop opeen lagere tempe-
ratuur te houden.
MJS: e 29.95 N.dalunkrWontbic
i Info: www.newstar.nl , 1 Bron: Thuiswinkel.org

Een 2'p'e-tje
voor e dorst Wast door en door
Er komtecht geeneinde aan destroom schoon
accessoiresvoordeiPod. Neemditgeinige I Komt de waspoeder-opmaakvandezeboelcenubekend -
dingetjehier,deBevy,bedoeldvoorde
iPod shuffle2nd.Ophet eerste gezicht
-
lijkt het eenbeschermhoesjeannexoor
-1 voofl~at k~kioppe~.wantmimeenjaargeleden
bespraken we deeditieDeGroteHardwareSchoonmaak
in Computer Idee.Waaromweer nu weeraandachtaan I
1
tjes-haspel annexsleutelhanger.Maar er besteden7Omdat ernu eenspecialepakketprijsgeldt
isméêr ...het is namelijkooknogflessen- Wie de drieboeken De GroteWmdows Schoonmaak,
opener1Hij is ontworpendooreen bezoe De Grote HardwareSchoonmaakenDe Grote E-mail
k e r m de MacWorld 07.De 17-jarige Schoonmaakineen keer aanschaft,betaalt namelijk
Jared Fiovorichuit Californiëkwam toen niet 75euro,maar 29.95 euro.Endatvindenwe helemaal niet
met deBevyopde proppen, diebehahein gekvoordezevlotgeschrevenen opgeruimdeboeken.Een
het groen ookin het zilver,blauw, rozeen addertjeonderhet gras:u moetwelaverWmdows XPbeschik-
oranjeis.Proost, zouden
w-%genl ken, anderszijndeboeken ramsj Mor u.

.
-i
I I
mem99 i RUS: e 29.95
i 2mogq 010- i ISBN: 90 430 i4359
5903070 Pearson Educatlon Benelux.
m . 2 020-5755800
moso.com lwww.pearsoneducation.nl
a

m
4
Sun Microsystemsgaat Openoffice
geschikt maken voor MacOS X
-r I Yahoo's fotosite Flickr.com wordt binnen-
kort - net als YouTube - een platform om
videoboodschaaoen uit te zenden
 -
DURE DOMEINNAMEN
m
Poker.com: $27 miljoen
I

L
een adventuregameheeft aan het lichtvoetigehkh -
Heart ofosiris eengoeie. Dankzijhet aloudepoint-en- Pom.com: $9.5 miljoen
click-principehoeft u niet bang te zijn dat degamemet u Sex.com: $12 miljoen
aande haal gaat.Ankh- Heart ofOsirisspeeltzichnet als Vodka.com: $ 3 mlljoen
het eerstedeel (Ankh)afii het oude Egypte. waarbij u in Camerascom: $ ï.5 miljoen
de huid kruiptvan drie personagesin een poging de Familieacorn: $650.000
wereld te reddenvan Osiris,Godvan deûnderwereld. Bron: Emerce,21 mei 2007
Het begint met hoofdpersoonAssil. eenjongemandiede -
Ankh (amulet)terug moet halen uit handenvan slechteriken.Hiervoor moet uwel
spullenbijeensprokkelendie u verderopin degame nodig hebt, enookinformatiew
zamelendoorgesprekkenmetanderestripboekachtigekarakbm aan te gaan.Om u o
weg te helpen staat dewallcthroughvanhet eerste deelbeschrevenin de handleiding
W e 29.99 B wmnrankh-game.com
I
Demuismetscrollwiel,ja,datwasecht
vooruitgang.met name bij hetwebsuríèn.

I
nkh winnen?
I
Ennuverdwijnthetwielalweer,als het aan
fabrikantGeniusligt.ZijnnieuwemuisGenius
Traveler 355Laserheefteen zogehetenTouch
ScrollPanelopdeplekwaareersteenkartelwielzat.
\
mogen~jfqWvanAnk-heartofOsiris onderde
II wat uop het schermwilt zien, enals erwat is zal het, honzon-
C o m p u t e r I d e e l e z e r s ~ l o t e n . O m k a n s ~ ~ s h i u r t taalen/ofwrticaal,tevoorschijnkomen.t\llemaaldankzij

I
eenemailmetnaamenadrrsnaarrrdacti-mideed OpticalTouch Scroll-technologie.DeTraveler355heeft een
metalsonderwerpActie~Ukunttot9juliinsturen. resolutievan80011600dpi enwerktondervista, XP enMac.
W e 34.99 B wmndertech.nl

Elke dag computerdag A 7 Flitsend flash-

Hoe lan ;unt u zonder computer?
geheugen
Benbeeld zegt meer dan duizend
I ,
woorden,luidtdeuitdmkking.
b Nou, dankuntu met denieuwste
Geen dag 8GB 266xcompactflash-kaart van
- Een dag 7 Transcendeenboekenkastaan woorden
- Twee dagen besparen.Want opdit geheugenkaartjepassen
ruim4000afbeeldingendieu op eenA3'tje kunt afdmk-
Drie dagen ken. Dezekaart leestenschrijft tot40 MB per seconde.Ditis met
-- Vier tot zeven dagen name interessantvoor de professionele fotograafendeenthou-
Veel) langer siaste amateur.want CF-kaartjeskomenvoo~amelijkvoorin
degroterecamera's -waar snelheidertoe doet ende fotograaf
in RAW-formaat wil kunnen wegschnjven.Voor de techneut is
het interessantomdat de kaartjesvol zittenmet snelletech-
niek,waaronderFAT32,UDMAmodus4,dievolgensde fabri-
kant het stroomverbmikverminderen.
i e 3 8 , - (2 GB),e70,- (4GB),C l38,-(8GB)
www.tmnscend.nl

~tasurîkn.omdatzeccntept~eidsrisico
wdtna u e n tewtlbndbmdtezoudenminuiken.
aderde 'vcrkrdcn'mbrf~vaiienvideoritesYouTube.
ktacik,Fl, S t u p i d V i ienFileCabi,aociaie netwerk-
,&ES MySpux. BiaeWlmetrn Hi5, muzieksiter Pandorz.

--
TrV,lifmenlive365rn b t o s i h ~ u c k e t .

DeTour de France zal dit jaar voor het eerst in HD Webwinkel Bol.com. ooit begonnenals online
te zien zijn. Is het natuurlijk wel noodzakelijk dat u boekhandel. biedt nu ook notebooks aan.
over een geschikte tv beschikt.

=--
dm-
I beschermhoezenvoor uw
Slome upload
Omdatiknog altijd niet rijkben,
streef iker bij zaken als internet-
abonnementen en dergelijkenaar,
omvoor zo min mogelijkgeld zoveel
mogelijkwaar te krijgen.Om die
reden heb ikvoor mijnnieuwe flat
bijvoorbeeld een abonnement gene
menbij Het Net. Snel Surfen &
Bellen heet het. Bij het afsluiten
ervan heb ikalleengekeken naar de
downloadsnelheid. Immers, zo
redeneerdeik,veel te uploadenheb
ikniet, zelfs nietvoordewebsite die
ikopongezette tijdenonderhoud.
Dus die 256 kilobit per seconde u p
load is meer dangenoeg.Nou, dat
was eenvergissing.Uploaden blijkt
in depraktijkmeer in te houdendan
I videokaart van PNY.Vmwelgeteld 89eurokoopt u eenvide*
alleen het online zettenvanwat
afbeeldingen ofhetversturenvan
eendikmailtje.Hetomvatookhet
versturenvansignalen bij bijvoor-
beeld het bellenvia internet ofhet
spelenvan eengame. Mijnjongste
zoonwas ervoor nodigom medat
duidelijktemaken. Kon hij voor-
heen min of meer moeiteloosonlint
gamenvia zijnXBox(opeenverbin-
dingmeteen maximale uploadsnel-
heidvan 512Kb).nuwil het niet.
Zodradegameserver detecteert dat
devoor het spelgewenstedata-
stroom niet snelgenoeg is, wordt de
armegamer simpelwegvandelijn
geknikkerd. Sorry,je bent te sloom,
je magniet meedoen. Devraagis
wat iknumoetdoen?Zoonliefzeg-
gendat-iepechheeft?Datvind ik
lastig,want zijn schuld is het niet
datwezijnverhuisd. Oftochmaar
overstappennaar een abonnement
dat wel voldoendebandbreedte
biedt?Met alle kostenvan dien ...Ik
ben er nog niet uit.
Dick
Sputtr.com is een nieuwe zoekmschine die design
combineert met functionrrliteit,U kunt in een veel-
voud van dataharer roeken
Zomerse outfit
voor notebooks
Kijkeens naarbuiten:jawel mensen,
het isde zomer! Het bedrijfcase
Logic speelt daarhandig op in A
door met een reeks fleurige
iaptoptebmen. h
Shuttle is gemaaktvan
1
neopreen en aan tweekan-
ten te gebruiken: door 'm
binnenstebuiten te draaien
1.
komtdeandereMeuraan het
1icht.Erzijntweematen:voorlap
7
topsvan l 3 inch envoor laptops tot
'
15.4inch.Het zijnvooral de námen die
1
IL
lD-VHIR~
ons hetwater inde mond doenlopen.Zo EERSITES
zijnerbijvoorbeeld decombinaties cappuc Telamm.nl
cino/zomebioem en pistachio/chocolade.In
totaal zijn er zes smaakjes om uit tekiezen. Zo,
en nu een ijsje.
K n M
Bulambrd I
Bron: W-
H C 22,99/C 24.99 H www.caselogk.nl
Weiniguitpnendaarveelvoor temgkrijgen.Weike
Nederlanderklizoiets niet als muziekinde oren?Welnu. dit
is de precies de dealdie uhijgtmet de nieuwe GeForce 8500CT
kaartdieDirectXlOcornpatibe1is, en daarmee uitstekend
geschiktvoorWind0wsVsta.Mochtudekaart-met eeneigen
geheugenvan 256MB - W i k I g e b ~ i k e nalsvervangervan uw
bestaande grafischekaart,controleer dan weleeat de specificatiesvan uw
7
moederbord. DeGeFore 8500is er deen ineenPCI-Expressuitvoeringen is daarmee
nietgeschiivoor(oudere)moederborden die slechts ruimte bieden aan eenAGPmode1.
H C 89,- iwww.pny.eu
Heb
I Rob~erlinden,wiekenthemnien~~?om~utin~had
vorigjaar al deze hoogsteboomin het maaiveld
gestrikt. Dat resulteerde toenin een aantaltuin-
4nEasy Computing mogenwe drie doorRo
Veriináengsigneerde pakket-
ontwerpen binnen de tuinsoftware. Nu heeft desoft-
warefabrikant ereen dvd-videoaan toegevoegd met
fragmenten uit de tv-serieTuinruimers.Slimme
ruin
keuze,wantzo raakjeextrageïnspireerd ommet
een tuinontwerp aan de slagte gaan. Daarvoorstaat
eenuitgebreideeditor tot uwbeschikking, met met uw naam
achtkant*-Mare tuinontwerpenvanVeriinden enadresnapr
zelf,die unaar behoefte kunt aanpassen. redzai&com
In uw ontwerpkunt u gebruikmakenvanmeer puteridee.nl,
dan 2500planten uit de plantenbibiiorheekvan met ais onder-
akelei totvrouwenmantel. WerpActieTUin-
i C 29.95 ontwerper.
iEasy Computing, 023-5511311 Ukunt tot 9juii
i www.easycomputlng.nl insturen.
Maar liefst 91procent van computerg;ebruikers
heeft wel eens last gehad van een virus.Vaak
kwam het virus in mail van een bekende
 Van superhandige tot hilarische,
mooie, ertarvtieve, of andere tljd-
Nieuwe vullende of -besparendesites
kijk op
1
PC-GAMES als dezemetzwaaiiichtensireneslangsrijdt7Aianne
VAN 2006 ringen.nllaatde laatsteoproepenvandebrandweer,

2 The Sims 3/Peta

3 World of Warcraft

I
4 ~ h Sims
e Z/Opefi f
Business
- - - - - -
1il
i ~ ~ s t e r ~ ~ c m ~
~orn~uter&ebruikers kij.
kentotwel3600keerperuur afwisselendvanhet
schemnaarhettoetsenbord,naardocumentenophun
bureau en naar andereobjecten in hun werkomgeving.
ambulanceen politierealtime op GoogleMaps zien.
M wnmalarmerlngemnl

Al4ûjaarlangvenameltdeherikaanBernie Krause
geluiden. inmiddelsheeft hij a l n h 3500uur aan
SThe Sims/DeLuxe Ze moeten op aldie afstandenscherpkunnen zien.En m a W , uiteeniopendvanzingendevogeisenhet
6 Comrnand L Con- hoeouderjewordt.hoemoeilijker hetvoorjeogen gekraakvansmeltendegletsjerstot ruisendebossen en
wordtomstedlsopnieuwopkorteafstandscherptestel- het ondeneesegezang&~wahrissen.wild ~anctuar~,
quer Fint Decade
len...Essilor komt nu metVariiuxComputer:speciale zijn~f.heeftnusoffwareon~Id~ee
7 Lord of Phe Wings/
brillenglazendiez6geslepenzijn,dat computergebrui-
Battle for Middle kersop alle afstandenscherpkunnenzien.Bij dezegla-
BrtR2 zenbevindt zichhetgedeeltevanhetbrillenglasdat
8 Commaind & Con- bedoeld is omnaar het beeldschermte kijken,rechtvoor
quer General de ogen.Hetgebied isvrij breed ende brildragerkan het
9 Pirates of the hele beeldschenn scherp zien.Onderin het glas is een
Carribean i leesgedeeltegeslepen,waarmeeu naar het toetsenbord
10 Cal1 of Buty/kLu kijkten documentenleest.Deverschillendekijkgebie Eind Zûû6werd De Coverclubopgericht.Deidee is dat
Bron: NVPI
den l o m naadloos in elkaarover. eenaantalaanst0mendeNedulandsebands elkkwar-
I taal caversopneemtmnd een bepaald thema ofvaneen
van tewrenbepaaldeartiest.Dezecoverswordenver
volgensgratis online aangeboden,inclusiefhoesje.
DeNeilYoung.EP(mei2007)isdetweede editievande

Superhelden:al decennia lang zijn ze

nietwegtesiáánuit comics,tv-seriesen
nIms.Wiezelfookgraagzo'n superper-
sonage zou creërenmaar niet kanteke-
Dooslws opbergen nen, is er deHeroMachine.Het is een
o n h eflash-tooltjewaarmeeudoor
Bent u ookzoiemand die muziekvooralvanafdecomputerafspeelt?Ofdraaitu nog simpelklikwerkuw eigen superheldof
steedscompactdiscs?Hoe u ookvan uw favorietemuziekgeniet,de meeste mensen fantasybraktersamenstelten
zullen nog tientallen, zo niet honderdencd'sbezitten.Endienemennoga1watruimte inkleurt. Daarna kunt u deheld opslaan of afdrukken.
in en hebben bovendiende neigingom stof aan te trekken. Maar u kunt uw cd's (of Leukl
dvd's) ookovenichtelijk6n mimtebesparendopslaan in dit 'revolutionaire' opberg- M www.maniekcom.br/Her
systeemvanSLAPPAZezijnvoorzienvangepatenteerde,dubbelgelaagdeopbergvak-
kendie u los kunt halen en weer in elkaarschuivenZokut u aluw cd's samen,met Altijd lwk, een nieuwe m0ppensite.Bi.j GoedeMop ligt
het boekje opslaan.De hardbodyopbergmappenkunnen tegen eenstootje.water en de focusopmoppenvankwaliteitDaarnaastheeftde
vuur en zijnverla-ijgbaarvoor, 80 of240cd's. A siteeen~eidsmeter,wameeu~orhardeofjuist
beschaafdemoppen kuntkiezen.Daarnaastwoordter
ookdieperingegaanophumor,aande handvan artikt+
1en.Bavendienvindt u hier's werelds leukstemop.
Mwwwgoedemolrnl

Vindt uookwel eensdat eenfilmbeter andershad kun-

nen aflopen?OpHmItShoul~Veandedvindt u
prachtige animatiesdie 'blockbusters' inderdaadvan
eenanderslotvoorzien-vanBraveheartenLordofthe
Rings tot Pixatesofthe CarribeanenBorat.Hiiarisch!
Mw w w h w i t s h o u l d h ~ . c o m

Brievenbussen,postbodeuniformenenvooralpost-
~ l s : ~ s p e eal heel l t langeengroteml bij
dePostenjen.Op IconenVanDePostnlmaaktu alsur-
fend eenontdekkingsreisdoorde moderne Neder
laadsehmtgediedenis,aande hand van dePost.
'
Twee op de drie Nederlanders (67%) kijken voor
aanbiedingen wel eens in de digitale folder op de
wmke:b- .,e- -
.
-.
n ..,:-CelC-bq
.n. I l
Wedden dat uookafen toeeen10ja' zal ontsnappen?
~www.~eonon~nüePost.ni
 i Software
optiesuit-of in te schakelen.in sommige
gevallen levert hetweglatenvan
Wmdows-onderdelenslechtsmimte in
het Start-menuop,maar in andere geval-
len kunnen achtergrond-serviceswor-
den uitgeslotenvandeelnameendit
scheeltkeihardeprocessortijd enwerk-
geheugen1
Duur - 30 minuten
Gemiddeid
Rendement
Risico
Gemiddeld
mut-~~apriiknsn
Ais u een programmabinnenWmdows
Winstalieert, danwordterbijnaaltijd
een optie twgevoegd aanhet Start-
menu.& u een programmaweerverwij-
dert, danwordt het Start-menuechter
niet altijd netjes schoongemaakt.in dat
garalkuntu het Start-menuopenen,
waarna u kijkt naar het submenu
FWgramma's.Als ueen menu-item
tegenkomtdat-letopl-niet langer
actiefhoorttezijn,dankunt u dit aan-
klikkenmet de rechtermuisknop,waar-
nau kiestvoordeoptieverwijderen
(afbeelding13).E!nzo kunt u uw hele
Start-menunetjes opschonen.Maarvoor-
datueenitemuithetstart-menuverwij-
dert, hebt u uiteraard eerst nog even de
bubehomndeuninstaller latendraaien
die u mogelijkooktegenkomt in het bij-
behorendesubmenu.Jeweet tenslotte
maarnooit..
Rendement
Gemiddeld
vindt ;dekttm&ndieukuntgebrui-
ken binnen hetbesturingssysteemen
binnen alleWmdowsXP-applicaties.Van
WordPad tot en met internet Explorer:
'E!nolTfI~lplV@XIIllM's k u ~ e OWï-
n brengenvaneenbezoe@eaanhetsub
wegmet delettertypendieinde hierbo-
vengenoemdemapzijnondergebracht"
KliktuophetLijst-picbogramomeen
handigovenicht tekrijgenvandeletter
typen diebinnen WmdowsXPzijngeIn-
stalleerd.Alsuwatmeerwiltwetenover
eenbepaaldlettertype,dan kunt u het
bijbehorendebestanddubbelkiikken,
W i n d o w s B la
Sonja Bakker
.
L U f o r n l a n FB Vet (OoenTv~e)
h Pa'swijze lynx bezagvroom het fiks(
wijze lynx bezag
r Pa's
pa's wijze lynx beza
Pa's wiize lvnx b
I.Oude meuk graa
waarna ereen handigevoorvertoning Hulpprogrammavoorsysteemconñgu-
wordtgepresenteerd(afbeelding14). ratie') eenskijkenwelkeprogramma's er
Envanafditogenblikligthetvoor de nog meerwordengestarttijdenshet acti-
hand wat ugaat doen. Datwilzeggen,de verenvanwindm XP: "Hettabblad
1 ti)d in opruimen
hebt u na onge-
ongewenstëlettertypenkunt u*n
weggooienmet behulpvan de rechter
Opstarten zal u het allemaalverteiienl"
Nugeldt dat u devinkjeskuntweghalen
I mr een maand muislmop enu zult alsnelmerkendat voor de programma's dieu niet langer
1 F/
dubbel en M n veel programma's daar profijtvan automatischwiltlatenopstartenals
mmnan. hebben. WmdowsXPwordt geactiveerd (afbeel-
*-.
Rendement
30minuten
Gemiddeki
Gemiddeld Niveau
30 minuten
Risico Gemiddeld Rendement
Risico Gemiddeld
I
f I
OmWmdows XP zoeffiaënt mogelijk te
latenwerken,moetu het besturings-
systeemzoslankmogelijklaten opstar- 6 U m i n .
i60 Minuten
ten.Ubegintmethet(viadeStart-hop) klussen
-"
r
menu Opstartenvanhet hoofdmenu
Programma's(afbeeiding15).Aiiep m
gramma'sdie u bij Opstartentegenkomt, Als een harde schijf- meteen na het %r-
worden narnelijkautomatischgestartais matteren-ingebruikwordt genomen,
Wmdows XPwordtgeactiwerd. Echter, danwordenallebestandenheelnetjesen
al dezeprogramma's kuntu - als u ze preciespassendweggezetGaandeweg
echt nodig hebt- ookgemn handma- worden oudebestandenweggegooid.
tigstarten.Dus?Metbehulpvanderech- nieuwebestandenneergezetenbestaan-
termuisknopendeoptieVeMjderen debestanden aangepast.Met ais gevolg
kunt u alle ongewemteitemsverwijde-
ren,waardoorWmdowsW snelleren
slankerwordtopgestart.Enaisu toch
eenversnipperkgvanalle gegevens over
degehelebreedtevan hardeschiif.
1
~ebchnjf-enophaalalmikandie
bezigbent. dan moet uvia Start,
UitvoerenenMSCONFiG(=het
versnipperinggeen kwaad. maar het
komt de megangstijd tot debestanden
niet ten goede als de lees-/schrijfkoppen
vande hardeschijfoponhandige plek-
kenaan hetwerkwordengezet.Enfin,
ILamstzaarnmaarzmker
een dergelijkevennipperingwordtver
holpen door de systeemtool
Schijfdefragmentatie.Ugaat naarstart,
instellingen, Systeembeheeren
Computerbeheer.Kliknu -links in beeld gramma's aankiii(=selecteert),danver- COM-servicevoorIMAPI cd-branders.
bij desectieopslag-opdeoptie schijntdeknopWijzigenlVerwijderenen DistributedLinkTrackingClient.
Schijfd-entatie(-dingl?). vanafdat momentwijst d e s zichvan- Event Log.
Vervolgensklikt u op d e h o p Anaiyseren zelf. De uninstallervandebijbehorende Help enondersteuning.
om teweten tekomenofhet interessant softwarezalwordengestart,waarna u HelpsessiebeheermorExtembureaublad.
is omdegeselecteerdehardeschijfte het programma kunt latenweggooien Indexingservice.
latendehgmenteren. van uw systeem. Messenger.
NetMeetingRemoteDesktopShanng.
60 minuten Performance Logs and Alerts.
Gemiddeld Gemiddeld
Rendement Rendement Gemiddeld Protected Storage.
Risico Zeer laag Risico QoSRSVP.
RemoteAccessAuto Connection

LeSa. p -
Ugaat naar Start,instehgen,
O Manager.
Routing and RemoteAccess.
SecurityCenter.
Configuratiescherm,Software.Links in Als Wmdows XPactief is,dandraaiener Serienummerservicevoordraagbare
beeldisdehopPro~a'swijzigen eengrootaantalservicesmeeopde media.
ofverwijderenreeds actief.Rechts in achtergrond.Aldie servicesgebruiken Server.
beeld kunt u nalezen welkesoftware er geheugenruimteen- afhankelijkvan Servicevoorhet rapporterenvanfouten.
op dit moment opuw pcis geïnstalleerd het beroep dat op zewordt gedaan- p m Shell HardwareDetection.
enmeestal is dat schrikkengeblazen cessortijd.Er zijnnogal wat servicesdie u Smart Card.
(afbeelding18)lWevragenu beleefd om niet perse nodighebt enwe noemende Kijk naar de mate System EMnt Notification.
de getoondelijst met deop uw pcgein- volgende: van risico en System Restoreservice.
stalleerdeprogramma's eens goed door Alerter. neem navenant TaskScheduler.
te nemen.Endaarbij is het debedoeling Automatische updates. de tijd om uw Thema's.
dat u alieniet ofnauwelijksgebruikte CompatibiliteitvoorSnellegebruikers- keuzes te maken. WindowsAudio.
itemsgaatweggooien.Dat gaat eenvou- wisseling. Die 60 minuten WindowsFWwall(WF)/Internet-
dig. want als u eenvandegetoondep m ComputerBrowser. xijn e r n . verbindingdelen (ICS).
Wmdows ImageAcquisition(WL4).
Wmdows Installer.
WindowsTime.
WirelessZero Confiiration-service.
W-prestatieadapter.

Ugaat naar Start,Instellingen.Confi-

guratiescherm,Systeembeheeren Ser
vices.Als hetvenster Servicesverschijnt,
klikt u twee keer op de kolomkopStatus
om te zien welkesysteemserviceser op

i.. ._I
-m
dit moment actiefzijn(afbeelding19).
-
Vervolgens kunt u de getoondeservices
LY. VVeiKe Services zijn ani! l-voor1aanklikken om(1inksbovenin
beeld)te kunnen zienwat zevoor u
Ei-
---- betekenen.En met debovenstaandelijst
in uw achterhoofd,kunt u danbesluiten
omsornrnigeservicesdefinitief uit te
sluitenvandeelname.
Daarvoorvraagt u de Eigenschappenvan
zo'nservice op,waarna u bij het veld
Opstarttypekiestvoorde optie
Uitgeschakeld(afbeelding20).

60 minuten
Niveau Pittig
Rendement Gemiddeld
Loop softwai ns door op loze programma's. 20. Schiftenvan Sarvices%he@ Risico
 Stap voor sti

Foto's
Corel, bekend van het programma Draw! en sinds
ruim een jaar eigenaar van Paint Shop Pro, biedt
een gratis programma om uw foto's mee op te
lappen en op een leuke manier te presenteren.
Dat programma heet Snapfire en in deze work-
shop leest en leert u hoe u bijvoorbeeld een dia-
show, collage of kalender maakt.

,E ersthaaitu hetprol%ramma op. Surfdaarvoornaar

sonkccmebg Chaoseyourcoun~yvoor
Netherlands enklikop6 0 . T y p i n h e t ~ r e c h t s b o v e n
Sna~enlrlikopZoelr.Klikindedta~stopProductP-
SnapñreenkieJinhetwlgendevenstervoorGratisSnapfIre.
K1ZkopdehopNuals&ratisddoadenvulde~~~
matieiaI0ilropnieirwopdedawnl~openslahetcirta
1áMBgmtebestandop in eenmapnaarkeuze,bijvmrbeeid op lanceerden
uw Bureaublad.Ganaardelocatiewaaruhetbestandhebtopge de Russen
slaeen,dubbdkiikophetbestand(SnapfirelZû~COREi.msi) als eerste
omhetprogrammate~enp~@de~aies. een kunst-
De-mindit artikeihebben betrekkhgopSnap6re maan, de
11O~enoienerdaudoor~enietsandersuitdanuw Spoetnik.
gedownloadewrsk.Waarnodigisdetekst- Hoeveel jaar
geleden is
Start Snapfire.Hetprogmmazalnuautomatischdebeken- dat, dlt Jaar?
l d efotolocatiesdoo&(MtjnMdjngen en Gedeelde (zie pag. 28/29)
Afkeidingen)enuk@gt~inhet~rechtsbown
eenverl;leindeversieteden.Hebtu foto's d
opandaelocati~,klikdanophettabbladStartopMeermap
pen tomqen en selecteer daar de
daneerstaiieende
mgeselecteerde
map, maqmet een
klikopAüe foto's
keertuwterug
naarhet totaalover
zicht

1.

muis~perstulcofShift+muis~~reenbl~,hintu u het correctiepmeszeifindehand houden. klikdan

vanafhettabbladStart sneleendiishawlaten~metwille
lawrigeompqem DatdaetudoorbijHerzienop Snelover
4Wilt
,voorkeuropEa0-e. Met behulpvanvijfschuif-

8hmt8t~Ookhintuvanuitdittabbladfoto'ssnelrote
rcnofbaverIreninPaintShopRo~eerudatpmgnmma
hebt uiteraard).

SmpnreBeátookeenpa~r+~appen. uistvmqp(naariinig).
3 DezelRndtuophettaMladVerbetwa.Wanneeru een foto
selecteerLdanhintumeteenkiikopSneUeamectieinéén Totsurtkuntu ophet tabbladVerbeterearodeogencorri-
b e e r h e k h b i d , c o n m e n k l ~ c oOpmerkelijk
~.
daarbijisweidatSnapfireeenbtonooitpexfkxtvindt;eeneen-
5 geren.~eenhenklikopRodeogen~rrigeren.
PasdegrootberandeM~anopdegrootbevanhetoogdoor
maalgeoptimalide fbtowordtbg eenwigendemuisidik e e n w i k e w r e n o f d o o r h e t&-eonderhet
opnieuwonderhandenapnomen. ~inbe&Klikm~ophetrodeoog.Snapfirrw
wijdertrodeogendoordekleu~venadi- Bent u helemaal
ging helemaal teverwijderen(zodatdus
eenzwart-witbeeld ontstaat),dus de échte
oogkieurkrijgtuer niet mee terug.Voor de
nauwkeurigheidkunt u het bestflink
inzoomenopdefotomet deschuifregelaar
rechtsboven.

Op het tabblad Piesentatiemaakt u

6 handma-geen diashowvanuw foto's.
Klikop het tabblad en bij hetvensterrechts-
dezemanier kiest
kuntuuwwerklater
onder opAlleFoto's. Sleepuituwvename- nog aanpassen,wat
lingde foto's die u in dediashowwiltheb uitwaard aitijd zin-
bennaar het daarbovengelegen story-
board.Met Ctrl+muisklikof Shift+ muis-
klikkunt u ooknu meerdere foto's tegelijk
selecteren.NU klikt u opdeeerstefoto&
vervolgens linksop Presentatie-instellin-
genweergeven.Hier kunt u owrgangseffec-
m!
tenkiezenvoor elkefotoen een muziekje
voor deheleofvooreen deelvan de presen-
tatie. Ugeeft foto's een bijschriftdoor te
rechtsklikkenopdefotok het .Storyboard
en te kiezenvoorFoteinfoweergewn. Daar
kuntuvrijmoediginvullenwatuwilt.
Wanneer u danbij de Presentatieinstel-
iiigenInclusiefbijschriftenaanvinkt,wor
den de iníb tijdens de diashowgetoond.

Het aardigsteonderdeelvanSnapfhisongetwijfeldde col-

7 l a g e . Dezevindtu op het tabblad Maken.& u hierop kiikt 1
~ l b u m ~ a ~ i n(meerdere
a's foto's af&-ukkenop66n~4'tje),
Wenskaarten en Kalenders. KlikopCollage.

8 Ukunt kiezen uitverschillendesoortencoUages.Zevari&

ren qua indeling.maar helaasbestaan ze aiiemaaluit
rechthoeken.Een gegevenpaard ...Klikop Selecteerlay-out om
Inadegevallenpersoonteverwijderen).Ukuntuwcollageech-
ter ookalsNieuweafbeeldingopslaan.NaBestand, Opslaan als

II
moet u dan bij het opslaanals bestandstypekiezenvoorjpeg.
eenontwerpte kiezen.Inditgevalwordt hetdeMondnaan- Ukunthet bestand danin anderefotobewerkingsprogramma's
te lijf, ofhet gebruikenintekstdocumenten of op uwwebsite.
Uiteraard kunt u ookrechtstreeksvanuitSnapfireafdrukken.
Kliknu rechtsonderopAlle foto's enselecteerdeeerstefoto
9 die u inuw collagewiltopnemen.Vervolgens sleeptu de Delaatste mogelijkheiddiewe bekijken is het makenvan
foto met ingedruktelinkermuisknopnaar het- l1 eenkalender. Klikop het tabblad Makenen kies Kalender.
moet komen te staan. Standaardtoont Snapfîrede fotozogoed
mogelijkinzijngeheelinhet vakje (frameïmaardeuitsnede I
~ i eeen
s maand enjaar&arvoor u het kalenderbladwiltgaan
maken. Kiikop Selecteereenlay-out.Wij kiezenvoorv-lb(met

I
(welkdeelte zienis)kuntu helemaal naar uw hand zetten. Klik Januari als startmaand enV-lbalsIndelingmaakt u eenjaar-
op hetge&chapZoomenomdemvaneenfoto dichterbij kalender).Nukunt u rechtsonderweer kiezenvoorAlleFoto's
tehalen,dwr tekiiinmetdeiinkermuiskno~.Hebtutever envervolgensdegewensteafbeeldingnaar het fotovakvan de
ingezoomd.dandoet u met eenklikop derech&rmuisknop kalender slepen.Net als bij collagekuntu met zoomen en pan-
een stapjeterug.Nu mllener delen buiten het framevallen. nenweerbepalenwelkdeelvandefotozichtbaar is. W
Klikve&lgekop het gereedschap
Pannen. De aanwijzerverandert ineen
handje en met ingedruktelinkermuiskc
beweegtu de foto om zo precies aan te
gevenwelkdeelin het framete zien is.

Op dezelfde manier als bij stap 9

l& u devolgendefoto's toe,tot
dat alleframesgevuldzijn.Met degereed-
schappenZoomenen Pannenbepaalt u
voor elk framewelkdeelvan de foto daarin
te zien moet zijn. Hebt u een fotobij nader
[A - . ... . .
..... .. ......
.......
..-d-..

inzien tenonrechtegeplaatst,dankiiktu
erop. enverwijderthem met de Del-toets.
Win!

r u w tv, pc en internetgroeien naar elkaar tokïkbeeiden

kunt u bekijken op uw pc via de kabel of ether. Een externe
harde schijf koppelt u aan de t v en u bekijkt zijn digitale
inhoud. Bekijk de prijzen, varbrras u over de mogaiijkheden
en waag een kans!

3
ultnromppcseusb2.Munaworadoge
mdigitrlrtvvia de ether@vrc'I) met
b ~ ~ ~ ~ n i n g e n
s t a a b & n n e . ~ d e ~ ~
PinaaclenCmmmsQ~hintu ~IIcpPkeamme
iivetvkijtrn.pnizaenenindinncfrw- 1-.u-
Dat HP Wotolmart C71WaiMme
,-atschinmndefoto'svanrW
~tciten~entenvandm~teit
Uw SDso'i print u dim3zonder pc,met

functiekan dez aii-ixwnewt memiere@inuikm

prrtrlnUIOSdC11inetll~loo3nctwrrk.
mnLilmrk:cm-
 ZO DOET U MEE
Bel vóór Z juli 2007 de el & win-lijn van ~ o m ~ u t e a
Idee: 0909 - 5050539 (C 0,60 per gesprek). Toets uw
telefoonnummer in en de code van het door u gewen-
ste cadeau. U ontvangt dan automatisch een persoon-
lijk geluksnummer. De computer vergelijkt het aan u
toegekende getal met de vooraf getrokken, winnende
nummers. U hoort direct of u gewonnen hebt. U kunt
zovaak meedoen als u wilt; elke keer ontvangt u een
nieuw geluksnummer. Houd deze pagina's bij de hand
om de prijscode op te geven. Winnaars krijgen hun prijs
na half juli toegestuurd.

au^^^
Mmm
DtEmrrCMarieC u b c i s e e n ~ c h i d t
harde schgfplusn n d n y b u c k l d -
ageluidbmxmetmpcg(ifrpeelfunctk.
Het is heel u n d g : P i a a t r al uw multi-
m e d i a ~ e n ( m u z i e kWs,video's)
,
vanuwpcvbdeurb-kabclnaardeEmtec
MovieCukenspctlzcafopuwtv.
inciusiefafrtandsbediening.
WlnL.lmirrdw u 1%-
~ ~ ~

Ir&nabd.crm Cbde
lm K U u l t b d h
rturobau2oa
! 08
7 De ScnnhcirerPC 161 multimedia
rterroheathctbcrchiktomallekwa-
litlitm dieeenbeetjefanatiek gebrut

- --
A
4m~!EarIborSl?rC
HetrnooicvanPBrïWBoaFon51Z2 C
rience.Dcmicroównisdraaibaarvoor
Iadrtuaeeninternct- murimul@ruiks~mzowtl
en kkfoonnrbhding rechtsals links tedragen.Bovrndim
op kuntssntluitm Het kunt u dehoofdbandaanpamenvoor
isdusmogeiijkom
dradl~W&,&
b@uorbnldslQp.
1
 Samen

Ongestoord gamen~
Elke gamer wil het spelen van een pc-spel liefst zo soepel mogelijk laten
verlopen. Maar de veiligheid van uw systeem en uw software is ook belangrijk.
- Steel Security tracht de ogenschijnlijketegenstelling te verenigen.

ensendiegraaggamesopde

L1 w
pc spelen. moeten flinkin-
vesteren. Om de allernieuw-
stespeltitelste kunnen
draaien,is moderne techniekverreist.
ComputergameskeMen tegenwoordig
bijna allemaalhoogwaardige3Dgraphics
endatvraagt nu eenmaalgenoegintern
geheugen,eensneiiehardeschijfeneen
dikkevideokaart. En zelfsalbentu hele
maal goed uitgerust,dan nog kan er tij-
dens het spelenvaneenspelvertraging
optreden. Programma's dieop de achter
grond bezig zijn, zoalsvirusscannersof
een firewall,kunnende boelovhouden.
~ n n i e tiss zo irritant als eenlGpperen-
deupdateboodschapvooriTunesdie in
hetheetstvandestriidvaneenvirtuele
oorlogopeensin beeld springt.
Met SteelSecurityisdatrisicoverleden
tijd. Dit programma zorgt e m r d a t alle Devirusmeris erggrondigmaar
werkende programma's indeachter- nietdesnehscannero~demkt.
grond wordenafgeslotenwanneer u een iiijscantgemiddeldeen~uizendtal
files Spadilter &ë baakup
spelopstart.Bovendien wordendown- perminuut.Datisopzichoké,maar Naast de firewallen devirusscanner,
l&is&geplande scans uitgesteldof tij- hebtumeerderegamesopuwcomputer huisvest SteelSecurityeen spamfílteren
deïijkstopgezet.Tegelijkertijdbewaakt een backupfunctie. Despamfilterwerkt
ditzelfde SteelSecurity uw pc. Zoals via Outlookenlaatu berichtendie toch
altijdwanneeruonlinebent,iserookals door de filter heen zijngeslopen, m a r k
u een game speelt een zeker risicodat ren enuploadennaarde databasevande
kwaadwillenden uw pc belagen. Om dit
gevaarin te d a m e n is het pakket uitge Bevriendebedrijwnen personen kunt u
rust meteen firewall. toewegen aaneen hitlijst,een lijst met e
mail-adressendieu altijd vertrouwt.
pii.l.rirll& Bovendienkrijgtu 1gigabytevirtuele
dmnommr opslagruimte.Handigom (oude)'save-
De in SteelSecurityopgenomenfirewall games'op te slaan. een badnip te maken
is zeer oplettend. Bij allespelhandelin- enwat niet meer.
gendieintemetto&ng&isen,mgt
hij de gebruikerom toestemming.U Canalruii
kunt profielenaanmakenvandebekend. SteelSecuritylevertgoedwerk,al zullen
ste spellen.maaru kunt ookzelfprofie veelgebnllkers aleenvirusscanneren/of
lenvan games aanmakenofbestaande s-erhebben draaien.
profielen aanpassen.U steltbijvoorbeeld Uiteraardkunnen dieprima bestaan
indat alle dawnloadsmoetenstoppen als naast SteelSecurity,maar het programma
u Unreal Tournament 2004speelt.maar istekortgetestomvastteWenofditmn-
uw chatprogrammablijft open zodat u flictenoplevertWevermoedenvanniet,
desgavenstwelkuntchatten.Hetwisse want na het gamenhersteltStee1Security
lentussenprofielenkost overigens hun bestaandeinskbgen. Ookalssoli-
behoorlijkwat tijd.Handigeris het dan tairpmgrammastaat SteelSecurityzijn
omspelen SteelSecuritybeideafteslui- mannetje.AUe onderdelendoen naar
ten en opnieuw op te startenvooreen ses behorenhunw&í,alisdevinisscanner
sie met eenander profiel. eentikjeaandelangzamekant..
 a : '
.
:
. .. .., - , i,,
', ,;'\
,.,
, - '
. . .. .
. .. . 1. ;.- ..
. . 8

.
.,4;. -. * .':'A -+. +:_
- L

. r ,k?- ,3 :p,
t#$c"Y*' ._ . ..,s
; ;,. .r d.
'
.a
'. , !,:
. . ' ,&; ; ,
.L
- . "8 ,.)L

-
Deze opname laat heel f r a a i e rnn-
ding van de maan zien.
 U hoeft geen liefhebber van science fiction t e zijn om met regelmaat een blik i n het
heelal t e werpen. Met een beetje telescoop komt u al een heel eind.
i.
t
Amateur Astronoom Rian van der Weiden legt u uit hoe u daarna met behulp van een
simpele webcam prachtige foto's en filmpjes van verre planeten kunt maken.
1 ' - '-- , ,, - 4. '
,- . L-,
8 ,
$:L
;
-
L
,

'i '

-
4

heel
8

Yr 4 2 L k

mijken & filmen met eert w e ~ c r -

9teruAsli I
q<.) :;:,; +,; .,'.>:[ ?& *
lg, h . * . 3-",,-322
s

ris'zovee't*tezïen.Kijk bij heldere nacht omhoog. uiterst serieus. Gelukkigkan hij er ook bijzonder boeiend

E danziejemet hetblotemg een heleshowbovenje

voltrekken.Deoneindighridvanhetheelal,dat
fascineert me niateloos."
We z i t t ~ m deettafel
e bij Rianvan derweiden (36)uit
tulon~.t"o~rhemligteenwirwarvan kabels en elektro-
oververtellen.
"Meteen telescooplwnje alles wat meer in perspectief
plaatsen. Daii pas ontdekje hoenietigonsbestaan op
aarde is. Nieuwesterreii zal iker niet ineeoiitdekkei,
maar ikziebijvoorbeeldwel regelmatig kometenvoorbij-
nica Delaptop snortgeduldig,wachtend opdeopdrach- komen.Je Iiebtnatuurlijkredelijkwatme
tenvan zijngebruiker.Tochis hetnietdegezeíüge chaos ~ i c professioiieelastronoom
h mogen no&en, maai r,
op tafel die de aandacht trel<t.Buiten,indeminiiscule
achtertuin. staat namelijkeen telesmopopgesteld. Niet
zomaareenluUigesterrenkijker,maar een fiks 'kanop'
zijnool~gigantischveelhobbyisteii
4
die m z'n alleii
heelveelbereiken. Er zijn er bijvoorbeeld&,ie
zoeken iianrnie
continu
hnatigon t-
t Idat éénding duidelijk dekken "
v- -kA-- *
-

In ~s tuin
Rianvan derWeiden is lidvanMetius
(wwwmetiussl),eenvereniginguitAlk-
maar die zich met sterrenkundebezig-
houdt. "Echt uniekvoor Nederland is dat
we in AllanaarNoord eenABThebben
staan,eenopafstandbestuurbaretele
scoopdie door iederlidviainternetkan
worden bediend. Natuurlijkkaner maar
&persoon perkeermee aandeslag,maar
je kuntwelaltijd meekijkenentussen-
door chatten met elkaar.We hebben on-
der anderedeheleMessidatabase(een
indexvanheme1objecten)opgeslagenen
iedereendie ietsbijzonders ziet. kan zijn
eigen coördinatenenervaringenaan de
databasetoevoegen.Bovendien kunje op
deze manier,via internet,op afstand
helsnel fraaiehto's maken."
UiteraardisRianregelmatigopdeABTin-
gelogd, maarnoglievergaathij zelfvan-
uit zijn tuinaande slag: "Zo'n zesjaar g e
ledenbeslootikeindelijkmaareens een
telescoop te kopen. Ikben begonnenmet
een eenvoudigelenzentelescoop,maar
toen ikde smaakeenmaalte pakken had,
zag ikin Amerika een geschiktupgrade
mode17een8inchCelestron telescoop.
Deze isvrijprijzig,ongeveer(inNederland) meer licht kanwordenopvangen. en hoe
drieduizendeuro,maarerzijnookgoed-
kopere modellenwaarmeedegemiddel-
de amateurprimauit dewetenkan."
Dm driiiirta
GanietnaareenKarweiofV&D,want
daarwidjegeentelescopenwaarjegoe- 1000eu&xtrakwijt."
de resultaten mee kuntbehalen.weet
Rian.'Mijnadvies is simpel:probeer z e I veelextra opties. Hijricht zich helemaal
Dit programma bedient
zelfs de telescoop
veel mogeiijkgelduittegeven.Hoeduur-
derde telescoop,des tebeterdekwaliteit.
Kijkdusvooralnaar het beschikbare
budget.Je kunt beter 89eurobij de Lid1
uitgeven,dan bijvoorbeeld40 eurobij de
V&D.Toevallighad deLid1kort geleden
een aanbiedingvooreen Meadetele
scoopvan600euro.Danhebjebestwel
eengoedproduct.Voordehobbyist zijn
Meade(wmv.meade.mm)en Celestron
/
(www.ceiestronxrom)de tweepopulair-
stemerken inde markt. De telescown
wordenverkochtvia sommige sterren-
wachtenwaaronderEcliptica(www.
ediptica.org). maar tevensviagespecia-
beerde (web)winkeisals Ganymedes
(wmv.ganymedessl)of ClairedeLune
(www.Munesl)."
starhoppirig
Waar moetjepreciesop lettenbijde aan-
schafvaneentelescoop?
'De lenzen,hetoptischesysteemende
coating.In telescopenvan bijvoorbeeld
vijftigeurozittenaileenmaar lenzenen
geenspiegels,mals bij de duurdere
modeilen.Verderge1dt dealgemene
regel:hoe groter de lensopening, des te
meer detailjeziet. Bij deaanschafvan
een telescoopkomenooknogonder
delenalsoculairs en filters.Goedeocu-
lairs. zoalsdeüïtimaserievan Celestron
kostenalgauw100europer stuk. Aisje
echtetopkwaliteitwilt,benjem400 tot
-
'Mijntelescoop," zoveivolgtRian, 'heeft
De webcam automatischenerzitzeIfsGPSin.ikkan
is op de oculair 'm aanzetten, eenkopkoffiehalenen
van de telescoop y fminuten later staathij helemaal
bevestigd. ingesteld,Maar om mijnobjectenlijstje
voor deavond af tewerken.Wel moet ik
'meerst kalibrerenop tweebekendester
ren.vanuit die tweebekende punten
bouwt hij daneenvirtueelmodelvande
hemel op dat moment. Met de nieuwste
softwarehoevenhet niet eens meervoor
afbekendesterren te zijn.Zolangze hel-
der genoegzijn, herkent de telescoop ze
vanzelf.Verderkan ikdegewensteCOOP
dinatenintikkenviadehandcontroller
ofviaeen aangeslotenpc, zodat deinge
bouwde computervan de telescoop zich-
zelfnaardegewenstelocatiestuurt.Je
' Rian van der leert hier nietwelvan, dus gebruikik
Weiden monteert nog regeimatigdetraditionelemethode
een verloopstukje voor het vindenvanbepaaldeobjecten
op zijn webcam. I (starhopping).TochiszoU>nautomatische
11Ir
'
I iichtendetelescoo~eenuitkomst, hele
maal in het lichtvekuilde~ederland."
In-ioihrrn
&I
Ai zijn we bij ComputerIdee zeker &inte
resseerd in spannendehobby's, maarnu
hetwoord'pc' isgevailen,gaan we hele
getal maalovereind zitten.Rianontpoptzich
heeft de J ~ , ookopditvlakalsexpert."ikgebruik
w 1interessantesoftwarealsRedshift
de L~~~~op (www.maris.~0m/~0ntent/index.php37i
de site d=20)enStarryNighth(www.~tarry
I h& walburg
College, in
night.com). Ze leverenmijveel achter
grondinformatieenmet StarryNight
I m
-'
het
lokaal
kanikzelfsmijn telescoopbedienen.Als
hetbuitennoglichtis.kanikmetStarry
Nightbepalenwelke objecten ikwilgaan
-
-T
(zie pag 28,2
bekijkenendezeviaditprogrammain
een lijstje zetten.Eenmaalbuiten.stuurt
de pcmijngegevensdoor naar de tele

Wikisky brengt het heelal in kaam
scoop.houdtbij wanneer ikwat heb
bekeken, en tevens is er ruimtevoor miin
aan-in een logboek."
'Steeds sta ikweerversteldvandemooie
dingendieikzie,endusvindikhet
prachtig om dit tedelen met anderenen
dus ookvastte leggen.Hobbyisten heb
ben heel langde 'nattte' klassiekeastm
fotografietoegepast. Gewoon met een
ouderwetsecameraopeen telescoopen
met filmrolletjesdieje moestontwikke
1en.Voordeepskyfotografiewasdat
redelijkgoed toepasbaar, maar bij plane
ten leverdedit doorgaansslechteresulta-
tenop.Nadeintroductievandewebcam
is dit veranderd. Meadeen Celestronheb
ben hun eigen,relatief dure webcame
ra's opdemarktgebracht, maar zelfs met
eeneenvoudigestandaardwebcam
Uit de bakmet snoerenen apparatuur
vist Rianeenwebcamdie veelwegheeft
van een ei. 'Ikgebruik een Philips
~ o ~ c Pro.
a m&ar in het
met alle recente modellendie over een
dan het dopjevandelensaf.indeze
camera zit een infraroodfilter.dus die
haalikerookuit.Watoverblijftmoetje
dus opdeoculairvande telescoopziente rotatie.Hemellichamenstaannatuurïijk
bew&gen. ~aarhebjeeenada'rtje
voor nodig.Debetere telescopen hebben bijJupiterheel duidelijktezienis.
allemaaistandaardmaten(1,25of 2
inch),aileen bij de goedkoperemodellen telescoopdiem&beweegt,dus rekening
wijkt dediametervanhet oculairwel
eens af. Handigemensen kunnenzo'n
verloopstukje zelfmaken,maar ze zijn
ooktebesteiien.Zo zit er biivoorbeeld
iemand in~ustralii!,ene & e n e e r ~ o ~ ~ñlmpjevan Saturnuszien. waarop de
(webcaddy.com.au),die opbestelling
deze adapters inverschiilendeformaten groot inbeeldverschijnt. "inde praktijk
levert.voor 15 tot 20 europerstukligt-ie
bijje inde bus. maardezeadapters%n
ooktebestelienbij StichtingDe Koepel
'Dieadapter plaatsje opdewebcamen
daarna opde telescoop.Jekunt er eventu-
eel nog een filter tussenzetten,maardat
isnietbeslistnoodzakelijk.Viadeusb
kabel staat dewebcam incontact met de
computerenkunjebeginnen met het
opnemenvanavi-filmpjes.H i e m r heb
ikooithet sharewareprogrammaAMCap phfide.nl/heel
(noeld.~om/programsasp7cat=video) al. Daar vindt u
gedownload.Vervolgenskunje gaan
experimenteren met deoptimaleset-
ti& als helderheid, c o n k t , witbalans, gemaakt.en kunt
sluitertijd,signaalversterkingenhet
aantalbeelden perseconde.Zo'navi-
bestandbestaatin feite uit duizenden
plaatjes achterelkaar. Dezecamera
maakt standaarddertigbeeldenper
seconde,maar somszijn tien ofvijfopna- cam.
mes perseconde ai genoeg. Opinternet
wordtflinkgediscussieerdoverdeopti-
maleinstellingen "
SatPnrzutawrsffiC
Rian bladert ondertussendoorzijnvena-
mes niet telangmaken,want dan zieje
nietstil.~e~lanetendraaien,zoalsdat-
Bovendien moetje beschikkenover een
houdtmet de draaiingvande aarde.
andersmoetje hetobject handmatigvol-
gen of nog brtere ñlmpjes opnemen."
Inmiddelslaatonzeastronoomeenñaai
planeet metringen zekery fcentirneter
blijkt het voor debeginnabest lastigom
' ietgekozenobjectdaadwerklijkin
-1 uitproberen.Het heeft mij drie avon-
iengeduurdvoordatikiets zagwaar ik
trots op kon zijn. Dat is meteen ookhet
-1itdagendeaandezehobby. Saturnusis
chtmijn favoriet.SamenmetJupiter,
Mars,demaanendezon.ûverigenskun
jeniet zomaarmet een telescoopinde
zoneken. Alleen met eengoed zonnefil-
II
ter of meteenzonnetelescoop.Zovoor
'mmjeserieuzeschade aanjeoog."
IIIn hoog tempo vervolgt hij zijn adviezen:
'Zodra ikeen filmpjeheb opgenomen. ga
I
bestanden kijktvervolgens naar de kwa-
liteitvan allelosseplaatjes.Je selecteert
hetobjectwaaromhetgaatenvervolgens
wordt er door het programmaeen kwali-
Meer filmpjes teitsindeiiigemaakt. Alleen de goede
Bent u onder de opnamesworden geselecteerden komen
indruk.geInteres- via 'stacking' baren op elkaar te liggen.
seerd of gewoon Desgewenstzijn ookaileafionderlijke
nieuwsgierig?
Surf dan naar 1 1agennogtebewerken.Zokunjedekwa
hteitvande filmbehoorliikverbeteren."
I
onze vernieuwde ~ninderdaad.de getoondeavi's zien er.
W e b s M ~ r n zeker na een fikseoppoetsbeurtin
RegiStax,spectaculairuit.Rian toont
zijn belangrijkste'trofeeën' envertelt
een aantalvan de hoe hij ze met vrienden en collega
filmpjes die zijn hobbyisten uitwisselt.
Tijdenshet afscheidbegint hetbuitenal
u zeli beoordelen te schemeren.Er is slechts é6n heldere
of u het ook aan- 'ster'tezien.*Ah,depoolster,"probeert
tenaardsete van-I
durft om het bui- uwverslaggwertevergeefs."'Nee, hoor,"
lachtRian. *Datis nou de planeetvenus.
gen met uw web-
1 Die is opdit momenterg helderen met
hetblote ooggoed te zien."
Zelf aan de slag
nzelfrniopnurutenukrn
nhak~hcbtuhet~nodig:
Weixam meteenhtsocnlijkcrrd~hip
Tciescuop.waarbijvldt hocduurder hoc beter,maar d,
dc ippuamruicuiwUCntla.
Adaptmomdcmbumopdeocuhirviade~tc
kmtigen (webcaddymmau).
 i Voor NOP

Gezocht
Kent u gmtls softwam dle wo baslld
maeten noemen? Stuur een malltJemet
de m m van het programma en het Inter-
netmire8waar we hei kunnendawnloa-
den m r redaetle@computerid.~nl.
Vergeet nlet uw m m en adres, mls-
SCIIIM-I UW tlp U een prijs op!
I Iedereen die eenonbekend geluidsbestandvan
Terwijl de varkenslapjes garen op de barbecue kunt u
op uw laptop lekker t v kijken, muziek luisteren, racen ...
1h l l P h p r Commodore64 heeft, kan het met dit program-
~eliPlayeris de zoveelsteaudiospelerdiegratis maafspelen. Uiteraard staat DeliPlayer ook zijn
vaninternet iste halenAs eralzoveelzijn, mannetjebij alleactueleformaten. Oja,enu
waarom zoudenwe dezetipvanhb Smitdan kunt er ookstreamingaudio mee opnemen, en
nogbespreken?OmdatDeliPlayer eenwel heel het programma biedt een tag-editor.
veelzijdigbaasjeis.Wat dacht uvan ondeateu-
ningvoormaar liefst 230 audieformatenl) ORtr dp203b.exe
eenantiekecomputer zoalsAtari,Arnigaof
W- www.deliplayer.com
Hoa prooc: 3907 kB

Sumatra PDF installatie.zodathij ookvanafusb-stickwerkt.

Wanneerueenkijkjeneemtindemapwaar Kijk,daar houden wevan.
Adobe Reader 7isgeiïnstalleerd(velenvanuheb
ben zo'n map)dan ziet u dat dezezwarejongen
ruim100MBm t is. Dat kan eenstukcom~ac-
ter,dachtookRaymondde~aat,endus tipihij Wak SumatraPDF-O.6.zip
ons m r Sumatra.Deze pdf-readerdoet precies W- blog.kowalczyk.info/software/
watuervanmagverwachten:pdfjeslezen.Hij is sumatrapdf
echterkleiner dan l MB enhijbehoeftgeen &N VU& 896 kB

a Xxcbn9 maken,zodatunogbij uwgegevenskuntals

Backuppenis eennoodzakelijkkwaadom te zor Wmdowsniet meerwilstarten. De betaalversie
gendatu-inhetgevalvaneencomputercrash- biedtextra's.zoalsincrementelebaclnips,maar
~nbelan@jkegegevensverliest.Veelmensen
vinden backupsoftware echter maar ingewik- rechttoe rechtaansimpel is.
keld.Zo niet XxClone.Deze tipvan(nogmaals)
Arjovan Drielmaaktsneleen backupvaneen Ph(:xxclone.zip
complete harde schijf,bijvoorbeeld op een exter- Oh.n www.xxclone.com
ne usb-schijf.Ukuntde backup zelfs bootable Eiom gootr U78 kB

IWhDkStat zichtelijkewijzewelke soortenbestanden(rar,

Ruimteproblemenopuwharde schijf?
Waarschijnlijkvoldoetookdeuweaandevuist-
regeldat 20 procentvan de bestanden80 p r e
centvan de ruimte opslokt.Welke bestanden dat
zijn. achterhaalt u h e e l s n e l m e t W d i t a t ,
een tipvan onze inmiddels onmisbarecorres-
pondent uithetHogeNoorden(B4Kruize.d~~).
Het programma toont bovendienopzeer over-
avi,pdf, enzovoort)zoveel ruimte inbeslag
nemen.Vanuithet programma kliktudesge
wenst direct naar dejuistemap inverkenner.
waaru eventueelruimtevreters kunt opruimen.
Wmt~~indirstatl~1~2~setup.exe
Vhu:windintat.info
Hom m: 627 kB

D nLite ma'senwindows-updates toevoegen.vanafdie

Mocht u zaken als Internet Explorer en Media nieuweschijfinstalleert u vervolgensWindows
Player 10kwijtwillen, dan heeft Robert Hulsie de opnieuw.Let op:dit is softwarevoorgewrder-
perfecte tip. Hij tipte ons over nlite, een p r e denen zevereist.NETZ.O.
m m m a dat uw bestaandeWindows installatie-
cd omtoverttoteenafgeslankteveaie(voor~ista Wit: nLite-1.3.5.installer.exe
is ervlite opwww.vlite.net). Bovendien kunt u W- www.nliteos.com
aan de n i e u w e i n s t a l l a t i e s c h i j f s t ~ u ~ ~ kgroots 2092 kB
1
I
l
T imffigs
T

Local PC

Status:
i m

-
e s e r v e r
1 ¤ AtomTime Pro

17 I
Sharewareis indeze rubriekalsvloekeninde
krkBovendien is AtomTime stokoud.Dereden
omutochmrdezetipvanHqHulstijntewr
teilen. is dat het programmafraaiillustreert dat
het automatischgelijkttenvandeklokin
Windowsvemvanperfect is.Dat ondervonden
wezeifaandenlijvekdeklokvanonsdual-
boottestsvsteembii het innaanvandezomertiid

D JLC Internet TV
tweemaal eenuurwerdverzet; éénkeerdoorXP
ennogeenkeerdoorVista.AtomTimesyn-
niseert uw klakmet een atoomklokopinternet.
Zobentutenminsteechtbijdetijd.

PW#i atpro3ld.exe
K.nwww.atomtirne.com
Ih.bodr 564 kB

VOOR NO SchotelbePtterskunnen@etenvanduizen- geordend opgenreinu kunt selecterenper land.

den tv-zenders,maarwiekabel heeft moet het Ookkunt ude langelijst op trefwoord d o o m
In de volgende doen met slechtszo'ndertigkanalen.Maar ken.K o r t ~ m : o ~altijd
~ ~ ~wat
i sleuks te zien
Voor Nop hernoe- goed,je kuntnatuurlijkookaltijd tvkijkenvia
men we bestan- PRhJLCs-lnternetrnTVTVSetup.exe
internet.Datvind ookArjovanDrie1. die ons
den. versnellen tiptemr~in~etTV.Ditkleineprogramma Wemmjlc-sofhnmre.com/index.php?
we de pc en spe- biedt ~ & ~ a n ~ t o t r u i m d u i z einndk e t s t a - page=internettv.html
tions.Eenzeerlrleindeeldaarvanbestaat uit Hom m l 0 6 kB

H i g h w q Rirsuit fles.eenmkmakereneen*twerper omuw

Ukntvastdejournaaibeeldenvanwildepolitie vijandenmee te lijf te gaan.Pas welop datugeen
a c h t e m w n o p Amenkaansesnelwegen.in burgerslachtoffersmaakt. want dat kost punten.

,
HighwayPursuit-eenleuk tipvanbbert Hoe langhoudt u dit onderhoudende spelvol?
Hulsie-bestuurtudevluchtwagen.Uwauto
wordtbelaagddoorvers~endeachtemigeïs,
waaronder zelfseen helikopter. Gelukkigis uw
wagen uitgerust met een machinegaveer en
kuntu onderwegwordenvoonienvaneenolie

isoribus

TOP TIP - -- - -- ---r ---- --eedievoor uligthebben heelwat mensengewerkt.

Auteursleverenkaletekstenen losse plaatjesaan, eindredacteuren con
troleren deze en passen zeeventueelaan, en dan gaat ailes naar de tove-
naarsvan de afdelingvormgeving. Daar zitten degrafici die met hun
Photoshop.Illustratoren ulÏmgeavanceerdedtpsoftware uw lijfblad

'l ompute r Koerier

zijn definitieve aanzien geven.Met name die dtpprogrammatuur zorg!
ervoordat ieder nummerdezelfde stijl heeft.
DankzijTopTipperJeroen Paans kunt u nu uw eigen tijdschrift gaan
maken. Hij tipte ons namelijkover Scribus. een zeer krachtig dtppre
gramma waarmeeu moeiteloos professioneeldrukwerkvervaardigt.
Scribuswerkt op basisvan sjablonen. In zo'n sjabloongeeft u aanwaar
teksten,koppen,afbeeldingen en dergelijkeop de moeten
komen.Deinhoudvandezevakkenhaalt uvervolgensvanuwharde
schijfindevormvan plaatjes en tekstbestanden.Daarna kan het p r e
gramma zeifeen inhoudsopgavegenereren en kunt u uwwerk afdruk-
ken. Scribus maakt hoogwaardigepdf-en PostScriptdocumentenaan.
Voor dat laatste - en om sowiesogoed te werken met Scribus -hebt u
GhostScnptnodig. Zievoor instructies onderstaandewebsite.
Online rekenen
Google is al lang niet meer alleen een zoekmachine: kijk maar 1
naar de populariteitvan bijvoorbeeld Google Earth en Gmail.
Maar wist u dat u op Google ook documenten en rekenbladen
kunt bewaren? Laten we eens kijken wat Google Spreadsheets
allemaal kan in vergelijking met krachtpatser Excel.
wit i8M
Met het gratis Google Docs &
Spreadsheetsbewaart u tekstdocumen-
ten en spreadsheetsonline.Zo kunt u
met collega's over heel dewereld aan het-
zelfde rekenblad sleutelen.
Uw eigen aaaount
Ganaar Googlezoals u gewendbent.via
www.googienienklikdezekeer op
'meer'.gevolgddoor Docs &
Spreadsheets(afbeeldingl).Deeerste
A 1.We klikkenop'meer' en kiezenDocs & Spreadsheets. keer moet u een zogehetenaccountaan-
maken:dat isgratis.Kiikhiervoorop Een
n i e u w e ~ o o ~ ~ ~ c cmaken.ug&ft
ount
uw e-mailadresop.venint een wacht-
woord, tikt uw naam in, typt een paar
controlelettersmrenMikt op degrijze
knop onderin beeld.Zodrau een e-mail
vanGoogle hebt ontvangen,klikdanop
delinkindatbericht omuwaccountte
bevestigen.Als u nu weer teruggaat naar
de openingspagina.hebt uvoortaan
rechtsboven in beeld de IinkAanmelden
.v
i (afbeiding2).Klikdaarop,vuluw
--w
I 1 emaiiadres plus wachtwoord in, dn&
A 2. Na aanmelden komt u op uw plekje bij Google.
Na* I
A 3. We halen een Excd-bestandvan ona ite schijf.
Wat hebt W
Google Spreadsh
Maak van het nadeel
een voordeel
Dat de functies in het Engels zijn,
kan ook van pas komen.Wilt u het
Engelseequivalent van een func-
tie weten, zet die dan in een
Nederlands Excel-blad, plaats dat
op Google Spreadsheetsen u heM
de vertaling.
nogmaalsopmmelden,vervolgensop
Mijnaccount,gevolgddoor Docs &
Spreadsheets.TiNieuwespreadsheet
aanen ...h&hkhet feestkanbeginnen.
Bestaand werkblad
o n h e zetten
I
Wenemende proefopde som met een
adressenlijstdieweoorspronkelijkin
Excel hebbengemaaktendie alleen uit
tekst bestaat. Hiervoor klikkenwe op
Nieuwe spreadsheet,Bestand, Impor-
teren en op Bladeren(afbeelding3).We
zoeken de adressenlijstop onzeharde
schijfenna de melding dat het bestand
wordtgeïmporteerd klikkenwe opNu
openen. Gelukt,daar staat dehele adres-
senlijst(afbeeldingHoewe1,de hele
lijst...Eénonderdeel ontbreekt.we had-
den boven iederekolom knopjes
gemaaktommet mam's de lijsttesorte
ren. Helaas kent Googie Spreadsheets
zulke keuzeknopjesnieten kan het ook
geen mam's uitvoeren.
Dat is nou zonde.
kW-
Datwiloverigensniet zeggen datCoogle
Spreadsheetshelemaalniet kansor
teren.Kijkmaarnaar het middelste tab
b1ad:inderdaad. Sorteren.Kïikomte
öegbenop hettabblad.ûmdebovenste
W i n t a c t te houden, kiest u onder
Rijkoppenvastzetten~ordeoptielRij
vastzetten(afbeelding5).Als u de lijstbij-
voorbeeld op_achternamenwiitsorteren,
selecteerdande desbetref&ndehlom

-
enkükop A->Z.WiltudeibiUeDe
Leeuwvemlgensooknogopvoornamen
wen?~e&,ve.in&iternietin.
1
A 4 A k h r n d m p p e b w a t 8 1 : ~ a d r e s l l ~ u i t ~ l l * A& Gmgìeheettdetomiuies~~~-
-ld naar Googie. taald in het Engels.

Ook het filterenvanbijmorbeeld alle

mensen dieJansenheten gaata4nmin.

A&mmnaNa&ujme
Iets eenvoudigersd a n ~ w e w i l l e n d e
lijst uitbreiden met nieuweregels.Dat is
geenprobleem: klunin h r k e n op
Invoegen,Rij onder(afbeelding6).U
kunt hieruwrookmetderechtemuis-
knopklikkenopeenregelnummerenuit
het snelmenuOnderinvoegenkiezen.
I
A 5. Zo zet u Lachtemamen (in kolomC) op alfa-
vdeorde.

~.F.ihnrpop.snur
Wiltu dewerkmap met uw adressenlijst
bewmklikdanrechtsbownop
Opslaanen sluiten. ofopBestand.
Sluiten.Uwwerkmapwordt bewaard in ,
i ........................

I
.........
I :
j ...j
, ,F
de onlineupslagruimtevanCoogle Docs l I
&Spreadsheets. A 6. Op het tabblad Bewerkenvoegt u met Invoegennieuwe A 9. Formulesmoetengecorrigee~Iw-
r6gelstoe'. den om beide rijtjes kloppendte krijgen.

, gaan demoeilijkheidsgraád
~ o e dwe in hetfingelsvertaald:SûMisSumgemr-
iets opweren. Hoegaat w e
Spreadsheetsbijvoorbeeld om met for-
el
f&
S~A
denenSûMAisisSumif(afbeelding8).
Maar niet allesisevengoedovergezet
mules?Hieruwrleggenwijonskasboek Wij haddeninkelaancelJ5 de formule
op demtbank Weklikken rechtsüoven =SûMAWB:RJ5DïDlm-n; die

~nderaanwoniendebek~en o&&ld.
In Excelstond bijvoorbeeldinG21de for
mule=Sû~GZE20)-diezietu hier
rechts onderinbeeld.Ukuntookkiikkm
ophet tabblad Formules,d a n v e w n t
de denwijze in de lichtblauwebalk
bovenaan.kalsu ziet,zijnde formules
m*a- c4lmhdu -
A7. E e n a n d e r e m a ~ o m e e n ~ w e r k r n a p o p t e inderdaad65536regels. Maar dezelfde
halen.
IW e Ercel-functiesin het Engels!
Gebruikt u functies. dan moet u de Engelseversie we-
ten. U ziet er alvast een paar in afbeelding17(zie pag.
57)En we hebben voor u een kant en klare lijst met alle
functies van Excel in het Nederlandsen Engels naast
elkaar. Surft u even naar www.vanduurenmed&.nI en
klik achtereenvolgens op Support Plaza. Downloads,
websites bij boeken en onder het kopjeVBAop Extra:
Overzicht Excel-functiesEngels/Nederlands. Dit Ex-
cel-werkbladkunt u sorteren met de rondjes bovende
kolommen. Deze lijst heeft de schrijver vorigjaar opge-
steld toen hij een boek over VBA maakte. Nu plukt u
daar mooi de vruchtenvan!
gemaakt;.~etdatgmtegetalisopzich
.- -
ookniksmis,want een helekolomheeft
formulein kolommetjeLlmrt aiiemaal
nullenop.Bi de autostaatbijvoorbeeld
=S~$l:ESl;I(3;G$l:G$I). Wemaken
daarvan=SumiqE$la$zo;IC3:G$lES20)
en kopi6ren die cel omlaag.Na dezecor-
rectiewordt de zaakmeteenopnieuw
berekend (afbeel-9).
Opmuk
Ookqua opmaakmerkenwedatcoogle
Spreadsheetsietsminder geavancemlis,
hoewel deverschUennounietbepaald
schokkendzijn.inExcelkunnenwede
kolommen breder en smallermaken
doordescheidingtussentweekolomlet-
terste~~s1epen.DatluktinGoogleook
maarautomatisch&reden doordub

bel te klikkenwerkt bijvoorbeeld niet.
We hadden in Exceldedatumszonder
streepjesopgemaakt. met eencodevia
Aangepast. Die opmaakiswelovergene
men,maar is inGoogleniet beschikbaar.
Onderindelingophet tabblad Bewerken
hebbenwe slechtstweemogelijkheden
(afbeeiding10).Welkunnenweonze
eigenopmaakkopiëren.~likheencel
die al de idealeopmaak heeft op
Kopiëren,ga naar het tabblad Bewerken
en doePlakken,Alieen indelingplakken
(atbeelding11).
Om debedragenvanhet eurotekente
m n i e n , gaat u naar Bewerken. indeling
en kiest uvoor devalutamet euroteken
entweedecimalen(aíbeeidiqg12).De ¤
zit hierpalaan het getalvast,Excel zet
die mooi onderelkaar langs de linker-
kant.
I=-lm8=
Ziet u ophettabblad Bewerken,Indeling
niet direct het euroteken. depuntvoor
het duizendtalendekomma als deci-
maalteken7Datkomt danwaarschijnlijk
omdat uondereenAmerikaanselanden-
instellingwerkt.Ga in dat geval naar
Bestand, Spreadsheetinstellingenenver
- 10. Meer opties om getallenop te
makenzijn er niet.
A 12. Zo voorziet u de bedragen van het euroteken. met of
zonder decimalen.
I
I ander in hetvenster delocatievan
1 Sndtoetsen
j Knippen, kopiBrenen plakkengaat het handigst met de
1 bekende sneltoetsen. Om een cel te knippen. klik erin,
1 druk op Ctrl + X en wrvolgens in de doekel op Ctrl + V
/ (plakken door op Enter te drukken werkt hier niet). Met
1 CM + C kunt u kopiëren. Wik u een bestaandecel om-
i laag kopiëren. selecteerdeze dan met een serie cellen
i eronder en druk op Ctrl + D.
Devolgendesneltoetsen van Excelwerken ook in
Google.
Ctri + Home = naar cel A l
Ctrl + End = naar de cel rechtsonderin het werkgebied
1 Ctrl + pijltoets = naar de randvan een serie cellen
1 Ctrl + PageUp = naar vorige werkblad
1 Ctrl + PageDown= naar volgend werkblad
Ctrl + F = woord of getal zoeken
1 Alt +Tab = Schakelen tussen geopende bestanden
I
Shift + pijkoets = cellen selecteren
I Ctrl + spatiebalk = hele kolom selecteren
Shift + &atiebalk = hele regel selecteren
Ctrl + Shift + spatiebalk = helewerkblad selecteren
Ctrl + Z = bewerklngongedaan maken
Ctrl + Y = laatste handelingherhalen
F2 = formule of tekst in de cel wijzigen
I Ctrl + B = letters vet maken
J Ctrl + l=cursief
I Ctrl + U = onderstrepen
A ll. Het kopiorenvan opmaak heet Indelingplakken.
Ir U.Met deze keuzes krijgt u'onze'opmaak en tijd.
VerenigdeStateninNederland(afbee1-
ding13).Dankrijgtuonderdeknop
Indelingde opmaakoptiesin de
l Nederlandseschrijfwijze.
Dezekeuzeis ookbelangrijkbij datums.
Diewordenstandaard op de
Amerikaansewijzeweergegeven:
maand, dagenjaar.Als ude datum 7
maart 2007 i n m r t als 3-7-2007,wordt
diegelezenals3juli! Kiest u in dit venster
Nederland,danis 3-7-2007gewoon7
maart.
Ennuudaartochbentvoer danmeteen
onder'ïijdzonevoor(GMT+l:OO)
Amsterdamin.Dankrijgtunietde
Californischemaar Nederlandse tijd te
zienals u in de spreadsheetde formule
-NOW()invoegt.Let op: u moet deze
instellingenvooriederbestand afkonder-
lijk aanpassen.
opxettmn -
Ukuntop Googlenatuurlijkookmeteen
versespreadsheetbeginnenendaarin
hrmules plaatsen - op de overzichtpagi-
na kliktu opde functie Nieuwe
Spreadsheet,in een reecisgeopendwerk-
blad op Bestand,Nieuw.Zodraugege-
vens intikt, ziet u onderinbeeldeenven-
steropduiken(ameelding14).Klikop
Automatischopslaan startenenverzin
eennaamwaaronderu despreadsheet
wilt opslaan.
ki ebouwàe functiea
ge%ruiken
Formulesvoertu op devan Excelbeken-
demanier in: typ bijvoorbeeld=T8en na
eendrukopEnterzietu 56.Wiltufunc-
tiesgebniiken, danmoetdatwelinhet
Engels.in het tabblad Formules ziet u
rechtsboven demeestgebruiktefuncties
optete~en,tikSumaan,sleepwerde
reeks celienendnikmigms opEnter
(afbe&hglS).Klurtuopdelettervan
eenblom, dan wordenailegetallenin
die kolom opgeteld.Opdezelfdemanier
maaktu fórmulesmet & anderefunc
ties.Counttelthetaantalgeialieninde
reeks cellen, h ingeeftde Lgstewaarde,
Maxde hoogste. Productvermenigvul- A l4.Zodra u iets typt in een nieuw
digt degetallenenAverage geeft het werkblad, wil Googie het opslaan.
gemidde1de:laatu=Average(Il:IlO)losop
degetallenvanafbeeldingl5,danzietu
5,5. A 15. Het makenvan de optelfwmule is
een één-twaadrletje.

Klikkenweop 'meer=', dan ontvouwt

zicheenvenstermetnogeenseengroot
aantal ingebouwdefun&es.vande bijna
ll u p . p: - --
4 16. In een op-
merking ('Feeti-
back') &kt u
350 functiesvanExce1heeft Googleer een aantekening.
zo'ndriekwart. Linkskiestu eengroep
enrechtseenfunctieuitdiegroep.Let
op:typeerst=ineencelenki&d&pasde
functie.Met bijvoorbeeld PI uit degroep
Wiskundekrijgtu(naeendrukopEnter) - .
het getal pi: ongeveer 3,1415926.
Leeuw Y- 2007 15: 1558

Ukunt ookeenopmerkingaanhetwerk-
blad toevoegen middels defunctie
Invoegen,Feedbackophet tabblad
~ewe~ken(afbeeld.&6).Ofklikmet de
rechtermuisknop en kies in het snelme-
nu Opmerkinginvoegen.Hebt u uw
zegjegedaan,dan verstoptdeze zichin
de cel. Omde toelichtingweertelezen,
houdt u de muisaanwijzereven op decel
-net alsin Excel dus (afbeeldingl@.
A 17. Om in Google Spreadsheets met functies tewerken. moet u de Engelseaanduidingenkennen. ûit
zijn er aivast een paar.
' -Filterenvangegarens -Validerenom het invoerenvan gegevens
opnieuwmet uwrekenblad aan de slag, ieen Excel -Reeksaanvullen met devulgreep te beperken
gadan naarwww.google.nl,meldt u aan neer nodig. -Kolommendichtklappen en openvou- -Knoppen maken als Keuzerondje,
enganaarviaDocs& Spreadsheetsvoor r 31helemaal ~ w n Selectievakje.Kringveld enschuifbalk
eenwenichtvan uwwerkmappen. [ratis! -Afdrukoptiesinstellen -Vormentekenen. laat staanvullen met
-Datumsopmakennaar eigensmaak kleureffectof een patroon
m
-OmdatuwspreadsheetsmetGoogle
+
-Voorwaardelijkeopmaakomeencelte -Macro's uitvoeren
verkleuren,afhankelijkvanhet getal dat -Bestaande@ekenuit Excelkopiëren
Docs 81Spreadsheetsonlineworden erinstaat (nieuwegrafiekmakenis een ramp)
opgeslagen,kuntu erbijvanafelke com- -Functiesmoetenin het Engels

I
puter ter wereld. b -Formuleswordennietaitijdgoedgecon-
+Mochtuwvasteschijfvastlopen,dan Indeling betekent opmaak verteerd, ceiwrwijzingenveranderen
raaktu dewerkmappenniet kwijt onvoorspelbaar
+Ukunt eenwerkblad onlinedelen.Zo Bij indelingdenkt u misschienaan de opstellingvan de
kuntu ermet meer mensen tegelijkaan tabel. zoals kopjes boven de kolommen en aanduidin-
werken eniemand latenmeekijkenals u gen links. aar bijGoogle Spreadsheetswordt met In- Als ugeenal te hoge eisenstelten onder
eenprobleemhebtmet uw rekenblad.In delingde opmaak bedoeld. Op het tabblad Bewerken weg aaneen rekenbladwiitwerken ofdat
Excel kunt u een werkmap ookdelen, kiest u via de knop Indelingde opmaak van de getallen. met anderenwiitdelen, danis Coogle
maar dat gaat langniet zo eenvoudig. Daarnaast vindt u knoppen voor de letters (vet, kleur, Spreadsheetsbeslistbruikbaar. Door het
lettertype) en om de cellen van rand enlof kleur te grote aantal functiesligtdenadrukdui-
I voorzien. De knop Indelingwissen (de cursieveT met delijkop het rekenwerkWie echter een
-Erontbreekteengrootaantal functies. het rode kruisje) haalt deaangebrachte opmaak weg rekenprogrammazoektwaarmeehij
DitkanCoogleSpreadsheets niet:
~ en verbouwt dus uw werkblad niet echtdediepte inkan, kan nog altijd niet
DI om Excel heen.
 ONDER ANDERE NAAM
I1
Zo doet
u meel
D.praril:zet de
gevraagde woor-
Ooit was er een dakdek- Zoalsu Computerldee's FAQpan niet in pseudoniemenvindt u een uitgebreide den of namen
het eeboortereeisterzult vinden als liistvanoenonendie hun familie l m zonder soaties of
ker die zijn
- bedrijf niet h&qman.&zijnerwelmeerBekende I
&enden.zo zijniadewijkden~en~stof leestekek in het

voerde onder zijn eigen

R~~~~ ~ ~
~ederlandersen ~uitenlanders

~
die hun
eigen1ijkenaamnietgebruiken.Bijde
i hetopenenvande
~
~ i i b e rvan
t ~iepenbr&k~eennamen
waarachterjedictatorialemacht in
~ h ~
1
bijbehorende bal k-
je in het diagram.

I
douanekunnenzebij radiolandverwacht,totjezekoppeltaan Vakjes met een-
paspoorten steevast rekenen opverbaas- LexHardingenWesselvan Diepen.En zelfde cijfer krijgen
Ook onder artiesten zijn de blikken.~enkaan~olanthkabauvan warenra&oompjes 5 0 ~ e n t e n ~ r . ~ r dezelfde
e letter.
KasbergenlWievenint dit?! net zovergekomenals CurtisJackson en Na correct invullen
er veel 'Rampen! 0pnLwikipedia.orgWjst-van- AndreRomelYoung? verschijnt in de
gele vakjes van bo-
ven naar beneden
het oplossings-
woord.
L Stuur uw oplos-
sing in via WWW.
computeridee.
nl/prijspuzzel.
Dan opent een
nieuw venster
waarin u het juiste
antwoord kunt
ingeven.
2 Stuur uw oplos-
sing op een vol-
doende gefran-
keerde briefkaart
naar
CoinputwId..
Prbouzd

I
g A Welkepoiiticuswordt ookwel 'Mozart'genoemd? H Wie is 'DeVader desVaderlandsrWijzoekenhierniet m/&
B WatisdeachternaamvanAnouk? zijnnaammetdiekieurerin,maareenanderebijnaam ml=&
8 C DeborahHarrywerdookvaakaangesproken met de die hij had. #KUBAH.Wknr
2 naamvan haarband. Hoeluiddedie? 1 Wie is 'De Beervan Lemmer'? Uw oplossing moet
E
3
C
D Hoe 1aatJokeDammanzich noemen?
E Wie(742- 814)waskoningderFranken,keizervan het
J AdrianusMarinus Kyvon(1947)speeldein speelfilms,
had muziekhits,wasveelte zienin theaters enis nog
binnen zijn voor
9juli200~...,..
Westen.heiligverkiaardindetwaalfdeeeuwenzou steedsvaakoptv.Wat is zijn artiestennaam?
circa twee meter lang geweestzijn? K Wie(voornaam)s~fdchvoordeElfstedentochtv;in
- F Wie heeft ais bijnaam'DeNachtburgerneestervan 1986inonderdenaamW.AvanBuren?
g Rotterdam'? L Wie(l94ó-199l)werdinZanzibargeborenals
G Wiestondtijdenszijnloopbaanbekendals
~eDunkingDutchman'?
b

Dit kunt u w....ien!

Als u de vraag goed beantwoordt en naar ons opstuurt, maakt u kansop de Nlntendo
Wii Spo& Pack & Conboller t.w.v. e 259.99. De NintendoWil is de spelconsole met
intuïtievebesturingvoor iadereen. Vla draadlom Muetooth-technokgie kunt u tot
vier Wii-afstandsbedieningen scinslulten. Het draadloze signaalIsadie# bkineneen
straalvan tien meter rond het systeem. Zawd de Wil-afstandst~~Ile~lng als da
Nunchuk-contdier bevatteneen drieassige bewegingssmm. De -h
bevat tevens een lulcispreker, trilfunctie en ultbreldlngsriuislultiiig Het WH sports
Pack Is een oompilatievan wrscheidene sporten op Mn Wil-dvd, die alle c o m p d h l
zijn met de nieuwe Wli-afstandbedlenlng. Meer Info vindt u opwwwsiritsndosl

Oplossen? www.computeridee.nl/priJspuuel
Met niet meer dan een browser kunt u nu al televisie kijken,
bellen, spelletjes spelen, e-mailen, agenda's beheren en be-
standen laden en opslaan. Hebben we eigenlijk nogwel een
computer met eigen software nodig nu een snelgroeiend aan-
tal diensten naar internet verschuift?
teedsmeer apparaten functie Breedbandverbindingenwordensteeds
S neren-bijna-alseenwl-
waardigepc. Denkbijvoorbeeld
aan mobieletelefoons,pda's en
spelcomputers.~egeiijkertijd is ereen
verschuivinggaandevantraditionelepc- I1
snelierenzijnop een gegeven moment
rap genoegom aile data eldersonder te
brengen. Het handigedaarvanis dat de
geg&ns overal t o e b l i j kzijn en
0neindiguitbreidbaar.Indezakelijke
software naarwebapplicaties.
-- Zo is er Imarkt wordthier algebruikvangemaakt
voore-mailgeen programma meer nood-
zakelijk, maar kunt u alvelejarencom- I
(incombinatiemet &$aweze~veri,indin-
gen).Watdusaverblijftiseenmonitor(of
I1
municerenvia webmail.Tekstenschrij- A John Gage, tv)),intern (flash)geheugen,toetsenbord
ven,notitiesbewarenenspreadsheets mede-oprichter en een moederbord met processor,
ontwikkelenkan ookal zonder Office- van Sun werd geluidshartenushansluitingen.De
software.Zelfs fotobewerking .is tegen-
-
beroemdmet zijn kostenvaneendergelijkapparaatzullen
woordigalonline mogelijk, zowelvan uitspraak'The een fractiezijnvandievande huidige
relatiefonbekendemakerstot marktlei- Network is the pc's. Bovendien zou defunctie die de pc
derAdobe.Dit isaliemaalmogelijkdank- 1 Computer: vandaagdedagnogheeftookmrgene
zij technologie alsJava,JavaScript, Flash
enXML,diesamenooksymboolstaan
voor 'web Z.û'(zie kader AJAX). Dankzij
men k-en worden door mobieleappa-
raten,die draadloosin contact staan met
het internet.Ookmoderne spelcompu-
dezetechnologie is het mogelijkdatweb ters zoudendierolop zich kunnen
dienstenen-applicaties steedsmeer tra- nemen, zoalszedatvandaagdedagal
ditionelesoftware op individuelepc's gedeeltelijkdoen.
vernagen. ~ epmg&mastaat
t dan
dus op eenserverop internet en niet 'The Natwurk L the
meerlokaalopdepc. computer'
t Het ideevaneen netwerkcomputer is
Netwerkcomputar A In dejaren niet nieuw. in1984sprakJohnGage,
Als deze trend zich doomt, kan hetwel negentigversche- medeoprichtervanSunMicrosyJtems,
eenszijndatwewereenpaarjaargeen nen de eerste de laterberoemd gewordenwoorden'the
pc metbesturingssysteemmeernodig netwerkcompu- networkis thecomputer'.Hij bedoelde
hebben. Eenwebbrowseris immersvoi- tem, zoals de Ja- hiermeedat niet de individuelecompu-
doendewor vrijwel ailebasistaken.Het vastation (geba- ter, maar het netwerksteedsmeercen-
is zelfs aannemelijkdateeneigen harde seerd op de Java- traal zou staan.De uitspraakwerdin de
schijfindetoekomstnietmeernodigis. taai). jaren negentigopnieuwlmningebla-
zendoor Scott McNealy(eveneensvan
,. rd
Web 2.0 AJAX . I
Sun)en LarryEllison(Chacle).Samen met
IBMen Netscape probeerden zijvorm te
De term 'AJAX' staat voor AsynchronousJavaScript geven aan de eerstenetwerkcomputers
and XML Het is een techniek voor interactievewebap- (ookwel'NC'genoemd).Kleinekastjes,
plicaties. Het is geen op zichzelf staande technologie. wals Sun'sJavastation, met beperkte
maar juist een combinatie van technieken. Het ken- hardwareen zondersofhvare,werden
merkendeaan sites die AJAX-technologiegebruiken is via eennetwerkaangeslotenop eencen-
dat ze dynamisch (oftewel asynchroon) gegevens kun- trale servermet data enapplicaties.De
nen verwerken en genereren, zonder dat degehele pa- vier bedrijvenvormdensameneenfront
gina opnieuw moet worden ingeladen. Hierdoor lijken tegenso&aremaker Mimsoft envoor
webapplicatiessteeds meer op zelfstandige software. speldendathetniet langmeerzou duren
Het bunwoord 'web 2.0' slaat op sites die gebruik ma- voordat eenbestwhgsysteemaís
kenvan deze technologie. Windows overbodigwerd.Helemaal
gelijkkregen zeniet.Na dedotmmcrisis
Netwerk-pc nog.... : ,
niet 'af' ,. . > :."'
.-.,
,$!;,i:-,:,
,s -:t..
'L!
Henk van Ess, internet trainer en
consulent (en bekendvan ma.
voelspriet.nl):
"Op mijn nieuwe NintendoWII,ja
een s&lletjescomputer, lees i k
elke ochtend eerst het wereld-
nieuwsvia het ingebouwdeNews
Channel en als iktijd heb. kijk ik
ook even naar mijn persoonlijke
nieuws in de elektronische knip-
selkrant die 's nachts is gevuld
met nieuwtjes die alleen mij inte-
resseren(RSS). Mijn telefoon kan
hetzelfde en ook filmen, navige-
ren, mailen en oh ja. bellen. Steed!
kleinereapparaatjes doen ieder
afiondertijk taken die een pc alle-
maal kan doen. De huidigegenera
tie netwerkcomputersis nog niet
mver. Goedkoop en niet mobiel is
vooral reuze handigvoor bedrij-
I Iven. De netwerkcomputerkrijgt
1l volgens mij pas vleugels als hij
niet meer aan een touwtie zit. Een
apparaatjedat het tien uur lang
doet. mee naar het strand kan.
niet duur is en direct Impulsen
'--redi#, dat zie ik wel zitten."
werd het evenstilrond de netwerkcom-
puter, hoewel de opmars naar bedrijven
enscho1endoonette.Maardankzijweb
Z.(tinitiatieven als Flickr,Del.iao.us,
Coogle Earth.YouTube. WikiPedia en
Joost,zoudenweweleens aan dewor
avond kunnenstaanvan grotevemnde
ringen.Nuwe hetwebmorveelmeer
gebruikendanalleenpassief informatie
verzamelen (ofwelhet vroegere 'surfen'),
lijkt de netwerkcomputerookrijpvoor
deconsument.
h
Mocht de netwerkcomputer opgrote
schaal realiteitworden,dan kandit de
huidigeK-wereldcompleetop z'nkop
zetten.Dat zoueenbedreigingvormen
voor klassiekeïï-bedrijven als Microsoft
en intel. dievandaagdedagrespectieve
lijk het soft-enhardwarematigehart van
de modernepcvenorgen.Eennetwerk-
computerheeft geenbesturingssysteem
nodig, met uitzonderingvaneenvol-
waardigeinternetbrowser.Zeifs een
in zicht
W.C.WmC.n VCFQ.IUCFC.I &Q.I~~QCIInL

Vincent Everts, ICT- en intemetevangelist"Er is abso-

luut eentrend gaande waarbijopslag en applicaties
steeds meer verschuhren naar het internet. Ikgebtuik
zeM Google Docs81Spreadsheets in plaatsvan Micro-
soft Office2007. Gewoon. omdat het vlot werkt en om-
&t mijn documenten online worden opgeslagenen ik
ze dus owalter wereld kan opvragen. De documenten
- -

zijn bovendien deelbaar met anderen. wat goed aansluit

op het feit dat samenwerkensteeds belangrijkerwordt.
Je kunt tegenwoordigzoveel met een webbmwser dat
het mindervan belangis welk besturingssysteemje ge-
~
1

-
brnikt zij het Windows, Mac OS of LinunTochver-
wacht ik dat het nog wel ewn zal duren v d a t ieder-
een met onlineapplicatieswerkt. De techniekgaatsnel,
maar mensenveranderen hund r a s ! maar la&aam."

krachtigedual-ofquadeoreptocemr is manierwaaropwesoftwaregebruiken 'Comet' ofookwelstreaming-Ajax

- (
n i e t n ~ j t h n ~ m p u dniti<chwran-Wbetaiendan genaamd,staat al klaar. Dezegaatuit van
eenconstanteverbindingtussen client
entraie miauchip. maarwebpagina's maarperkeer(ofopbasisvaneenabon- en server,wat vooral tengoedekomt aan
en -applicatiesm-eknniet al tewei nement),waarbijwe eon ti nu^ de snelheidvanonlineapplicaties.voor
r e b d p c h tBen uitaonderingvonnen overdemeestrccenevemie (opgestart steedsmeer handelingenis een internet-
s w i a l i o t i s c h e m ~ e zoals
n vanafhetinternet)).Hetgrootstevoordel browservoldoende.tll depopulariteit
&en bijworbeeidserieuzefotobe vandenetwalm>mpu&isdeprijs. vanwebapplicatiesverdergroeit. de
w em
r daarvoor is nog steedseen Omdathet netwerkdebasismmt, hoe mogelijkheden toenemenen de kinder
krachtigapparaatnodig.Maardereken- ven decomponentenniet al te duur te ziektenovemnnen zijn, is dewereld
krachtvaneenmodemeconsumenten- ziinenhetziinermkbeduidendminder echt klaarvoor denetwerkcomputer..

on netverkcom-
l&ht - nual-ookonlinetevierkrijgen ligthetmeestmorde hand dat decompu- uter van binnen.
(via'distributedcomputing').Ustvurt terzoalswijdienukennenindetoe Je zien alleen
eenopdracht,zoalshet berekmenvan I komstzaimrdengeiutegmdin andere en processor.
eheugen en aan-
luitpoorten; een
tersdiehet antwoordbinneneen mum I blauweiasempelen ab Blu-rayenhddvd arde schijf
ntbreekt.

I
versiteitmgebniikeadezemethodemr lenofinternetkn.
hunondemeken).Zoalseerderb e d r e
venkaneenn~kcomputerookzon- C 0 d d
derhardeschijf;opslagkanprima ûntwikM@m zoalsAjax-technologie
extemDezeanderiewerlnvyzezalookde qnnogmaardeeerstestap.Deopvo+,

Scott McNealy (Sun)gaf samen met

IBM. Oracle en Netscape in de jaren ne-
gentigvorm aan de netwerkcomputer.
Die hier getoonde SunRay 170 is een
moderne netwerkcomputer die in het
bedrijfsleven al volop wordt gebruikt.

www.cornputeridee.nl l4( 2007 61