ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Πρόγραµµα σπουδών "ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ" - Θ.Ε. ΠΛΗ11

Τεχνολογία Λογισµικού Ι
Κεφάλαιο 3
Βασίλειος Βεσκούκης
∆ιδάκτωρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
και Μηχανικός Υπολογιστών

v.vescoukis@cs.ntua.gr
Προδιαγραφή απαιτήσεων
z Το πρώτο βήµα στην ανάπτυξη λογισµικού

z ∆ιάκριση απαιτήσεων
Ανθρωποι

„ Από το σύστηµα Ανθρωποι

Μηχανές
("κλασσικές
µηχανές", Η/Υ)
Μηχανές
„ Από το λογισµικό ("κλασσικές µηχανές")
Λογισµικό

z Απαίτηση από το σύστηµα:

„ Η περιγραφή µιας εργασίας που θα πρέπει να εκτελείται από κάποια
συνιστώσα ενός συστήµατος (άνθρωποι, µηχανές, λογισµικό) ή ενός
χαρακτηριστικού το οποίο θα πρέπει να έχει ένα σύστηµα.

z Απαίτηση από το λογισµικό:

„ Μια λειτουργία που το λογισµικό θα πρέπει να εκτελεί ή µια συνθήκη
που θα πρέπει να ικανοποιείται όταν θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή
του.
∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης
Ταξινόµηση απαιτήσεων από το λογισµικό
z Λειτουργικές απαιτήσεις
Απαιτήσεις από το λογισµικό
„ Εργασίες (λειτουργίες) που
πρέπει να εκτελεί το
Λειτουργικές Μη-λειτουργικές
λογισµικό

z Μη-λειτουργικές απαιτήσεις Χρήσης

„ Χαρακτηριστικά που Αξιοπιστίας Φυσικές

πρέπει να έχει το Επιδόσεων Βάσεων ∆εδοµένων

λογισµικό Υποστήριξης Υλοποίησης Επικοινωνίας

Σχεδίασης

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Επεξεργασία απαιτήσεων από το λογισµικό
z (Requirements engineering)

Μελέτη Ανάλυση Προδιαγραφή

προβλήµατος απαιτήσεων απαιτήσεων

Απαιτήσεις από το Μοντέλα Ταυτότητα και

σύστηµα / ανάγκες περιγραφής περιγραφή
του πελάτη λογισµικού απαιτήσεων

Συµβολισµοί:
Εγγραφο προδιαγραφών
των απαιτήσεων
Προϊόν Εργασία
από το λογισµικό

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Ανάλυση και προδιαγραφή απαιτήσεων
z Ανάλυση απαιτήσεων
„ Μια ιδιαίτερα
ενδιαφέρουσα και
δηµιουργική εργασία.
Εύρεση και
Αντιµετώπιση
ταξινόµηση
„ Σχεδόν πάντα αποτελεί απαιτήσεων
συγκρούσεων

πρόκληση.
Αρχή Κατανόηση ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ
Ιεράρχηση
z Προδιαγραφή προβλήµατος

„ Η δοµηµένη και Επαλήθευση

απαιτήσεων
λεπτοµερής περιγραφή
των απαιτήσεων από
το λογισµικό.

Προδιαγραφή
απαιτήσεων

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Μελέτη περίπτωσης
z Ορισµός του προβλήµατος από τον πελάτη
Ο πελάτης µας είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία της γραµµατείας ενός
εκπαιδευτικού φορέα. Λόγω του πλήθους των σπουδαστών, των
καθηγητών και των µαθηµάτων, του όγκου και της πολυπλοκότητας των
εργασιών υποστήριξης (αρχείου, εγγραφών, κ.ά.), είναι αναγκαία η χρήση
µίας εφαρµογής λογισµικού.

Η εφαρµογή θα πρέπει να τηρεί αρχεία σπουδαστών, καθηγητών,

µαθηµάτων, εγγραφής σε µαθήµατα, καθώς και αποτελέσµατα
βαθµολογίας. Επίσης, θα πρέπει να εκτυπώνει καταστάσεις σπουδαστών,
καθηγητών, µαθηµάτων και βαθµολογίας µε κριτήρια που θα δίνει ο
χρήστης. Η εφαρµογή δεν θα πρέπει να επιτρέπει τη διαγραφή ενός
σπουδαστή ή καθηγητή από το αρχείο αν αυτός έχει εγγραφεί ή διδάξει
µάθηµα, αντίστοιχα. Το περιβάλλον λειτουργίας θα είναι ένας αυτόνοµος
ηλεκτρονικός υπολογιστής µε Windows 98.

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Μελέτη περίπτωσης
1. Ο "ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ" θα τρέχει σε αυτόνοµο υπολογιστή κάτω από το λειτουργικό σύστηµα
Windows 9x - 32 bit (95, 98, NT, 2000). ∆εν απαιτείται σύνδεση σε δίκτυο.

2. Ζητείται η τήρηση αρχείων µαθητών, καθηγητών και µαθηµάτων.

3. Κάθε µάθηµα διδάσκεται από έναν καθηγητή σε κάθε ακαδηµαϊκό έτος.

4. Κάθε σπουδαστής µπορεί να εγγράφεται σε κάθε µάθηµα όσες φορές θέλει.

5. Κάθε σπουδαστής αξιολογείται σε µαθήµατα στα οποία έχει εγγραφεί. Η αξιολόγηση αυτή
µπορεί να γίνεται περισσότερες από µία φορές τόσο κατά τη διάρκεια του ακαδηµαϊκού
έτους (ενδιάµεση εξέταση), όσο και µε τελικό γραπτό.

6. ∆εν πρέπει να επιτρέπεται η καταχώρηση βαθµολογίας σε µάθηµα στο οποίο δεν έχει γίνει
εγγραφή.

7. Επιτρέπεται η διαγραφή σπουδαστή µόνο αν δεν έχει εγγραφεί σε κανένα µάθηµα.

8. Επιτρέπεται η διαγραφή καθηγητή µόνο αν δεν έχει διδάξει κανένα µάθηµα.

9. Επιτρέπεται η διαγραφή µαθήµατος µόνο αν δεν έχουν υπάρξει εγγραφές ή εξετάσεις που να
το αφορούν.

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Μελέτη περίπτωσης
10. Ζητείται αλφαβητική εκτύπωση ολόκληρου του αρχείου των σπουδαστών.

11. Ζητείται αλφαβητική εκτύπωση των εγγεγραµµένων σε κάθε µάθηµα σπουδαστών.

12. Ζητείται αλφαβητική εκτύπωση ολόκληρου του αρχείου καθηγητών.

13. Ζητείται αλφαβητική εκτύπωση της βαθµολογίας σε κάθε µάθηµα.

14. Ζητείται η εκτύπωση της βαθµολογίας όλων των µαθηµάτων για κάποιο συγκεκριµένο
σπουδαστή.

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Μοντέλα παράστασης λογισµικού
z Ορισµός
„ Ενα µοντέλο παράστασης λογισµικού είναι ένα διάγραµµα ή ένα σύνολο
από οµοειδή διαγράµµατα το οποίο περιγράφει το λογισµικό από µία
συγκεκριµένη οπτική γωνία.

z ∆οµηµένη ανάλυση
„ ∆ιάγραµµα ροής δεδοµένων
„ ∆ιάγραµµα οντοτήτων συσχετίσεων

-
Ν
Ω Ν ΤΩ

∆Ι ∆Ε∆
ΙΣ Ε Ο ΤΗ

ΑΓ
ΡΑ Μ Ε
Τ
∆ιάγραµµα µετάβασης καταστάσεων

ΣΧ ΟΝ

Μ Μ ΝΩ
„

Ο
ΕΤ
ΣΥ Μ Α

Α
ΡΟ
Μ
ΡΑ

ΗΣ
Ν
ΛΕΞΙΚΟ

Λεξικό δεδοµένων

ΑΓ
∆Ε∆ΟΜΕΝΩΝ
„

∆Ι
∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων
z Τι είναι;
„ Ένα δίκτυο όπου "ρέουν" δεδοµένα τα οποία
µετασχηµατίζονται σε νέα δεδοµένα από µονάδες
λογισµικού.
„ Κάθε µονάδα λογισµικού θεωρείται ως µετασχηµατισµός
που εφαρµόζεται επί κάποιων δεδοµένων εισόδου
προκειµένου να δηµιουργήσει νέα δεδοµένα εξόδου.

Α Γ ∆
Μονάδα εκτέλεσης Μονάδα εκτέλεσης
Χρήστης Εκτυπωτής
πρόσθεσης τετραγώνου

Αρχείο

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων
z Συµβολισµοί και συµβάσεις

Α
Συµβολισµοί διαγραµµάτων ροής δεδοµένων Α Β Γ ∆
Μ Μ
Β
∆ιαδικασία /
µετασχηµατισµός
δεδοµένων Β
Γ
Α Α Β
Μ Μ
∆
Γ
Εξωτερική πηγή ή
αποδέκτης δεδοµένων
Α Α Γ

Ροή δεδοµένων
Γ
Μ Μ

Β Β ∆
Αποθήκη δεδοµένων

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων
z ∆ιαδοχικά επίπεδα λεπτοµέρειας
Α
Π∆1 ∆
Α∆1
Β
Π∆2 1

Ε Α∆2
Γ
Π∆3

Α 1.1
Π∆1 ∆
1.1
Α∆1
Η
Π∆2 Β Λ
Ι 1.1.1
Ζ Ε Α
1.2 Θ 1.3 Α∆2 Π∆1 1.1.3
Γ Κ ∆
Π∆3 Μ
1.1.2
Α∆1
Η
1.3

1.2
Θ
Β 1.3.1 1.3.2
Π∆2 1.2.1
Π Ρ
Ο
Ν Ε
Γ F 1.3.3 1.3.4 Α∆2
Π∆3 1.2.2 Τ

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων - παράδειγµα

ΧΡΗΣΤΗΣ 1.ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ

1.1. ∆ιαχείριση
αρχείων
Στοιχεία µαθητών κλπ
Αρχεία

ΧΡΗΣΤΗΣ Αρχείο
Εγγραφή 1.2.Εγγραφές σε εγγραφών ΧΡΗΣΤΗΣ
µαθήµατα
Αρχείο
Βαθµοί βαθµολογίας
1.3.Βαθµολόγηση
Επιλογές
Βαθµολογία

1.4.Εκτύπωση
βαθµολογίας

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

 ∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων – παράδειγµα

ΧΡΗΣΤΗΣ 1.ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ

1.1.1. ∆ιαχείριση
αρχείου µαθητών
1.1. ∆ιαχείριση
αρχείων Στοιχεία
Στοιχεία µαθητών κλπ
Αρχεία
µαθητή Εγγραφή Ενηµερωµένο
ΧΡΗΣΤΗΣ
Εγγραφή 1.2.Εγγραφές σε
Αρχείο
εγγραφών ΧΡΗΣΤΗΣ µαθητή αρχείο
µαθήµατα

Αρχείο
Βαθµοί βαθµολογίας

1.3.Βαθµολόγηση
Επιλογές
Βαθµολογία Αρχείο µαθητών
1.4.Εκτύπωση
Στοιχεία καθηγητή 1.1.2.∆ιαχείριση
βαθµολογίας
ΧΡΗΣΤΗΣ αρχείου
καθηγητών
Ενηµερωµένο
ΧΡΗΣΤΗΣ
αρχείο
Στοιχεία Εγγραφή
µαθήµατος καθηγητή

Αρχείο
καθηγητών
1.1.3.∆ιαχείριση
Ενηµερωµένο
αρχείου
αρχείο
µαθηµάτων

Εγγραφή
µαθήµατος

Αρχείο
µαθηµάτων

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων – παράδειγµα
ΧΡΗΣΤΗΣ 1.ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ

1.1. ∆ιαχείριση
αρχείων
Στοιχεία µαθητών κλπ
Αρχεία

ΧΡΗΣΤΗΣ Αρχείο
Εγγραφή 1.2.Εγγραφές σε εγγραφών ΧΡΗΣΤΗΣ
µαθήµατα

Αρχείο
Βαθµοί βαθµολογίας

1.3.Βαθµολόγηση
Επιλογές
Βαθµολογία

1.4.Εκτύπωση
βαθµολογίας

Αποτέλεσµα
1.2.2. ∆ιαχείριση εργασίας ΧΡΗΣΤΗΣ
Στοιχεία εγγραφών
εγγραφής

Αρ.µητρώου
Εγγραφή
ΧΡΗΣΤΗΣ µαθητή 1.2.1. Ελεγχος
δεδοµένων

Κωδικός
µαθήµατος Αρχείο εγγραφών

Α.µ.µαθητή

Κωδ.Μαθ/τος

Αρχείο
Αρχείο µαθητών
µαθηµάτων

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων – παράδειγµα
ΧΡΗΣΤΗΣ 1.ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ

1.1. ∆ιαχείριση
αρχείων
Στοιχεία µαθητών κλπ
Αρχεία

ΧΡΗΣΤΗΣ Αρχείο
Εγγραφή 1.2.Εγγραφές σε εγγραφών ΧΡΗΣΤΗΣ
µαθήµατα

Αρχείο
Βαθµοί
1.3.Βαθµολόγηση
βαθµολογίας
Αποτέλεσµα
ΧΡΗΣΤΗΣ
Επιλογές
Βαθµολογία
1.3.2. ∆ιαχείριση εργασίας
1.4.Εκτύπωση Βαθµός
βαθµολογίας βαθµολογίας

Στοιχεία
εξέτασης

Βαθµολογία

Αρ.µητρώου Βαθµός
ΧΡΗΣΤΗΣ
µαθητή
1.3.1. Ελεγχος
δεδοµένων
Αρχείο
Κωδικός βαθµολογίας
µαθήµατος

Υπαρξη
εγγραφής
Κωδ.Μαθ/τος

Κωδ.Μαθητή

Αρχείο
Αρχείο εγγραφών
µαθηµάτων

Αρχείο µαθητών

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων – παράδειγµα
ΧΡΗΣΤΗΣ 1.ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ

1.1. ∆ιαχείριση
αρχείων
Στοιχεία µαθητών κλπ
Αρχεία

ΧΡΗΣΤΗΣ Αρχείο
Εγγραφή 1.2.Εγγραφές σε εγγραφών ΧΡΗΣΤΗΣ
µαθήµατα

Αρχείο
Βαθµοί βαθµολογίας
Κωδ.
1.3.Βαθµολόγηση
Επιλογές µαθήµατος
Βαθµολογία
∆εδοµένα
1.4.Εκτύπωση
βαθµολογίας
εκτύπωσης
ΧΡΗΣΤΗΣ 1.4.1. Ρυθµίσεις
ΕΚΤΥΠΩΤΗΣ
εκτύπωσης
Σχολικό
έτος
∆εδοµένα
εκτύπωσης

Κωδ.
µαθήµατος

Σχολικό
έτος
1.4.2. Επιλογή και
µορφοποίηση
εγγραφών

Εγγραφές
Εγγραφές

Εγγραφές

Αρχείο Αρχείο
Αρχείο µαθητών
µαθηµάτων βαθµολογίας

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα ροής δεδοµένων
z Χρήσιµες συµβουλές
„ Σηµασία στα κρίσιµα δεδοµένα της εφαρµογής
„ Κατά τη µετάβαση σε νέο επίπεδο λεπτοµέρειας,
αναλύονται και οι µετασχηµατισµοί και τα δεδοµένα
„ Να µη συγχέεται µε παράσταση αλγορίθµου
„ ∆εν παριστάνεται πληροφορία χρονισµού
„ Ισορροπία µεταξύ ουσιώδους και κατασκευαστικής λεπτοµέρειας
„ Χρήση κατάλληλων εργαλείων

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα οντοτήτων - συσχετίσεων
z Τι είναι;
„ Μια περιγραφή της συσχέτισης µεταξύ των δεδοµένων
που χειρίζεται η εφαρµογή λογισµικού
„ Σύµφωνα µε το σχεσιακό µοντέλο δεδοµένων
„ Ιδιαίτερη γνωστική περιοχή των Βάσεων ∆εδοµένων

z Βασικές έννοιες
Οντότητα
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
Ονόµατα
ΑΡ.ΤΑΥΤ. ΟΝΟΜΑ ΕΠΩΝΥΜΟ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΛ
πεδίων
Α123456 Βασίλειος Βασιλείου Λέσβου 1 5554432

Α654321 Αντώνης Αντωνίου Νίκης 22 9876543 Εγγραφή

Μ195828 Γεώργιος Γεωργίου Βουλής 21 1234567

... ... ... ... ...

Πεδίο

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα οντοτήτων - συσχετίσεων
z Σχέση
„ Μια εννοιολογική αντιστοίχηση µεταξύ διαφορετικών οντοτήτων,
η οποία περιγράφεται µε ένα ρήµα
„ Ο δάσκαλος διδάσκει το µάθηµα
Ο πελάτης αγοράζει το προϊόν
∆Ι∆ΑΣΚΕΙ (1:Ν)
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΑΘΗΜΑ

ΑΡ.ΤΑΥΤ. ΟΝΟΜΑ ΕΠΩΝΥΜΟ ΚΩ∆. Θ.ΕΝ. ΤΙΤΛΟΣ ∆Ι∆ΑΣΚΩΝ

Α123456 Βασίλειος Βασιλείου Α41-1 4.1 Λογισµικό 1 Α654321

Α654321 Αντώνης Αντωνίου Α42-4 4.1 Λογισµικό 2 Α654321

Μ195828 Γεώργιος Γεωργίου Α37-2 3.7 Μαθηµατικά 1 Μ195828

Α37-3 Αυτοµατισµοί Μ195828

Είδη σχέσεων
... ... ... 3.8
z ... ... ... ...

„ Ένα προς ένα (1:1)

„ Ένα προς πολλά (1:Ν)
„ Πολλά προς πολλά (Μ:Ν)

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα οντοτήτων - συσχετίσεων
z Είδη σχέσεων
(1:1) (Μ:Ν)

... ... ... ... ... ...

... ... ...
... ... ...

z Συµβολισµοί
Συµβολισµοί διαγραµµάτων
οντοτήτων-συσχετίσεων

Οντότητα δεδοµένων

Συσχέτιση µεταξύ
οντοτήτων (α)

1
1
Ορισµός πολλαπλότητας
Ν συσχέτισης (α)
Ν

(1:1)

(1:Ν)
Συσχέτιση και ορισµός
πολλαπλότητας (β)
(Μ:Ν)

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα οντοτήτων - συσχετίσεων
z Παράδειγµα
Ν
Κάθε καθηγητής διδάσκει
1
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ∆Ι∆ΑΣΚΕΙ ΜΑΘΗΜΑ
„
πολλά µαθήµατα και
„ Κάθε φοιτητής, ΦΟΙΤΗΤΗΣ
1
ΠΑΙΡΝΕΙ
Ν
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ
Ν
ΑΦΟΡΑ
1
ΜΑΘΗΜΑ

βαθµολογείται σε κάθε
µάθηµα πολλές φορές (α)

z Αντίστροφα:
∆Ι∆ΑΣΚΕΙ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΑΘΗΜΑ
„ Κάθε µάθηµα διδάσκεται
από έναν καθηγητή και
ΒΑΘΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΣΕ
ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΜΑΘΗΜΑ

„ Σε κάθε µάθηµα, κάθε

φοιτητής λαµβάνει (β)

τουλάχιστον µία
βαθµολογία

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα οντοτήτων - συσχετίσεων
z Το παράδειγµα «ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ»

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

∆Ι∆ΑΣΚΕΙ

ΕΓΓΡΑΦΕΤΑΙ ΣΕ
ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΜΑΘΗΜΑ

ΒΑΘΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΣΕ

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα οντοτήτων – συσχετίσεων
z Χρήσιµες συµβουλές
„ Εντοπισµός των οντοτήτων και των σχέσεων. Όχι λεπτοµέρειες.
„ Ένα καλό διάγραµµα οντοτήτων – συσχετίσεων
συνήθως είναι απλό και αναγνώσιµο.
„ Βελτιστοποιήσεις κλπ καλό είναι να γίνουν αργότερα, κατά τη σχεδίαση.
„ Ανεξαρτησία από το περιβάλλον υλοποίησης,
ακόµη και αν αυτό είναι γνωστό.

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα µετάβασης καταστάσεων
z Γεγονός
„ Ενα γεγονός (event) είναι µια στιγµιαία µεταβολή στο περιβάλλον
λειτουργίας του λογισµικού, η οποία προκαλείται από εξωτερικούς
παράγοντες (χρήστης, λειτουργικό σύστηµα, άλλες εφαρµογές
λογισµικού).

z Απόκριση
„ Μια λειτουργία που εκτελεί το λογισµικό όταν προκαλείται ένα γεγονός,
ονοµάζεται απόκριση (response).

z Κατάσταση
„ Οταν το λογισµικό αναµένει γεγονότα, τότε λέµε ότι βρίσκεται σε µία
κατάσταση. Όταν συµβεί ένα γεγονός, το λογισµικό µπορεί να εκτελεί µια
λειτουργία και να µεταβαίνει σε µια άλλη κατάσταση.

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα µετάβασης καταστάσεων
z Ένα διάγραµµα µετάβασης καταστάσεων…
„ Εχει µια κατάσταση έναρξης και µια κατάσταση τέλους.
„ Περιέχει τις δυνατές καταστάσεις, τα γεγονότα και τις µεταβάσεις
 Για ολόκληρη την εφαρµογή ή
 Για οποιοδήποτε τµήµα αυτής (µονάδα, υποσύστηµα λογισµικού)

z Κατασκευάζουµε έναδιάγραµµα µετάβασης καταστάσεων όταν…

„ Κάνει σαφέστερη την περιγραφή της συµπεριφοράς του λογισµικού
„ Κάνει ευκολότερη την περιγραφή της υλοποίησής του, δηλαδή της
παραγωγής πηγαίου κώδικα
„ Περιγράφουµε την κατάσταση δεδοµένων

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα µετάβασης καταστάσεων
z Συµβολισµοί
Συµβολισµοί διαγραµµάτων
µετάβασης καταστάσεων

Κατάσταση

Κατάσταση έναρξης

Κατάσταση τέλους

Μετάβαση σε άλλη
ΓΕΓΟΝΟΣ/ΑΠΟΚΡΙΣΗ κατάσταση / λειτουργία
που εκτελείται

ΓΕΓΟΝΟΣ/ΑΠΟΚΡΙΣΗ
Μετάβαση στην ίδια
κατάσταση / λειτουργία
που εκτελείται

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

∆ιαγράµµατα µετάβασης καταστάσεων
z Ένα παράδειγµα

ΕΠΙΛΟΓΗ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΤΕΛΟΣ
ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΛΟΓΩΝ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ
ΕΠΙΛΟΓΗ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΑΙΤΗΣΗ
ΕΓΓΡΑΦΗΣ

ΑΠΟΡΡΙΨΗ
ΑΙΤΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟΡΡΙΦΘΕΝ

ΕΓΚΡΙΣΗ
ΤΕΛΟΣ
ΕΠΙΛΟΓΩΝ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΕΛΟΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΛΟΓΩΝ
ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Το λεξικό δεδοµένων
z Ορισµός
„ Μια οργανωµένη ταξινόµηση όλων των σχετιζοµένων µε δεδοµένα
στοιχείων των µοντέλων παράστασης λογισµικού
„ Με σαφήνεια και πληρότητα
„ Ωστε αυτά να γίνονται κατανοητά τόσο από τον αναλυτή του συστήµατος,
όσο και από τον χρήστη αυτού

z Το λεξικό δεδοµένων
„ Είναι βασικό στοιχείο της δοµηµένης ανάλυσης
„ Κατασκευάζεται µε πολλή δουλειά
„ Και χρειάζεται περισσότερη για να διατηρηθεί ενηµερωµένο

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Το λεξικό δεδοµένων
z Ενας πίνακας (ή µια Β∆) που για κάθε στοιχείο δεδοµένων
περιέχει τουλάχιστον…
„ Ονοµασία. Το κύριο αναγνωριστικό της οντότητας, πεδίου ή ροής δεδοµένων.
„ Βοηθητικές ονοµασίες. Ονοµασίες που χρησιµοποιούνται ισοδύναµα.
„ Πού χρησιµοποιείται. Αναφορά στους µετασχηµατισµούς, οντότητες κλπ οι οποίοι
χρησιµοποιούν το εν λόγω στοιχείο.
„ Πώς χρησιµοποιείται. Αναφορά στον τρόπο µε τον οποίο χρησιµοποιείται το εν
λόγω στοιχείο (ως στοιχείο εισόδου, ως αποτέλεσµα, πεδίο, κ.ά.)
„ Τι περιέχει. Περιγραφή του είδους και της µορφής της πληροφορίας που
αποθηκεύεται σε αυτό.
„ Ορια τιµών. Καθορισµός των επιτρεπτών τιµών που µπορεί να πάρει (αν
απαιτείται).
„ Αρχική τιµή. Καθορισµός της αρχικής τιµής του στοιχείου (αν απαιτείται).
„ Λοιπά στοιχεία. Υπόλοιπες χρήσιµες πληροφορίες.
∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης
Το λεξικό δεδοµένων
z Παράδειγµα από την εφαρµογή «ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ»
ΑΛΛΕΣ
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΟΥ ΠΩΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΡΙΑ
ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΘ Βάση ∆εδοµένων Πίνακας Εγγραφές καθηγητών -

της Β∆

ΜΑΘΗΜΑ ΜΑΘ Βάση ∆εδοµένων Πίνακας Εγγραφές µαθηµάτων -

της Β∆

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΒΑΘΜ Βάση ∆εδοµένων Πίνακας Εγγραφές βαθµολογίας -

της Β∆

ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΦΟΙΤ Βάση ∆εδοµένων Πίνακας Εγγραφές φοιτητών -

της Β∆

ΑΡ. Α.Τ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 7 χαρακτήρων -

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ "ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ"

ΟΝΟΜΑ ΟΝ Πίνακας Πεδίο Πεδίο 25 χαρακτήρων -

"ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ"

ΕΠΩΝΥΜΟ ΕΠ Πίνακας Πεδίο Πεδίο 25 χαρακτήρων -

"ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ"

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ∆ΙΕΥΘ Πίνακας Πεδίο Πεδίο 50 χαρακτήρων -

"ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ"

ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΤΗΛ Πίνακας Πεδίο Πεδίο 20 χαρακτήρων -

"ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ"

ΑΡ. Α.Τ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 7 χαρακτήρων -

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ "ΦΟΙΤΗΤΗΣ"

ΟΝΟΜΑ ΟΝ.Φ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 25 χαρακτήρων -

"ΦΟΙΤΗΤΗΣ "

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Το λεξικό δεδοµένων
z Παράδειγµα (συνέχεια)
ΑΛΛΕΣ
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΟΥ ΠΩΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΡΙΑ
ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ

ΕΠΩΝΥΜΟ ΕΠΦ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 25 χαρακτήρων -

"ΦΟΙΤΗΤΗΣ "

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ∆ΙΕΥΘ.Φ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 50 χαρακτήρων -

"ΦΟΙΤΗΤΗΣ "

ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΤΗΛ.Φ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 20 χαρακτήρων -

"ΦΟΙΤΗΤΗΣ "

ΤΜΗΜΑ ΤΜ.Φ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 20 χαρακτήρων -

"ΦΟΙΤΗΤΗΣ "

ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΜΑΘ Κ.Μ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 10 αριθµητικών -

"ΜΑΘΗΜΑ" ψηφίων

ΘΕΜΑΤΙΚΗ Θ.ΕΝ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 10 χαρακτήρων -

ΕΝΟΤΗΤΑ "ΜΑΘΗΜΑ"

ΤΙΤΛΟΣ - Πίνακας Πεδίο Πεδίο 50 χαρακτήρων -

"ΜΑΘΗΜΑ"

∆Ι∆ΑΣΚΩΝ ∆Ι∆ Πίνακας Πεδίο Πεδίο 7 χαρακτήρων -

"ΜΑΘΗΜΑ"

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΗΜ.ΕΞ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο ηµεροµηνίας < τρέχουσα

ΕΞΕΤΑΣΗΣ "ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ" (ΗΗ/ΜΜ/ΕΕΕΕ) ηµεροµηνία

ΕΙ∆ΟΣ ΕΙ∆.ΕΞ. Πίνακας Πεδίο Πεδίο 10 χαρακτήρων Ενδιάµεση,

ΕΞΕΤΑΣΗΣ "ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ" Τελική

ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜ. Πίνακας Πεδίο Αριθµητικό πεδίο 0-10

"ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ"

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - Πίνακας Πεδίο Πεδίο 100 χαρακτήρων -

"ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ"

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Προδιαγραφές των απαιτήσεων από το λογισµικό
z Αποτελέσµατα της εργασίας προδιαγραφής των απαιτήσεων
„ Μοντέλα παράστασης λογισµικού
„ Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
(Software Requirements Specification Document)

z Μοντέλα παράστασης λογισµικού

„ ∆ιάγραµµα ροής δεδοµένων (data flow diagram)
„ ∆ιάγραµµα οντοτήτων – συσχετίσεων (entity – relationship diagram)
„ ∆ιάγραµµα µετάβασης καταστάσεων (state transition diagram)
„ Λεξικό δεδοµένων (data dictionary)

z Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό

„ Μια δοµηµένη περιγραφή µε τη βοήθεια κειµένου
∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης
Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
1. Εισαγωγή
1.1. Ταυτότητα του εγγράφου z IEEE std 830-1993
1.2. Σκοπός
1.3. Εµβέλεια
1.4. Ορισµοί, ακρωνύµια, συντοµογραφίες
1.5. Πηγές αναφορών
„ Μια δοµηµένη και λεπτοµερής
1.6. Περίληψη
2. Γενική περιγραφή του λογισµικού
περιγραφή των απαιτήσεων από το
2.1. Στίγµα
2.2. Προοπτική
λογισµικό µε χρήση κυρίως κειµένου.
2.3. Γενικές λειτουργίες του λογισµικού
2.4. Χαρακτηριστικά χρηστών
2.5. Περιορισµοί
„ Βλ. το βιβλίο
2.6. Παραδοχές και εξαρτήσεις
3. Ειδικές απαιτήσεις
3.1. Απαιτήσεις εξωτερικών διαπροσωπειών
3.1.1. ∆ιαπροσωπείες χρήστη 3.2.Ν. Τρόπος λειτουργίας Ν
3.1.2. ∆ιαπροσωπείες υλικού 3.2.Ν.1. Λειτουργική απαίτηση Ν.1
3.1.3. ∆ιαπροσωπείες λογισµικού Περιγραφή, είσοδοι, επεξεργασία, έξοδοι
3.1.4. ∆ιαπροσωπείες επικοινωνιών 3.2.Ν.2. Λειτουργική απαίτηση Ν.2
3.2. Λειτουργικές απαιτήσεις Περιγραφή, είσοδοι, επεξεργασία, έξοδοι
3.2.1. Τρόπος λειτουργίας 1 ...
3.2.1.1. Λειτουργική απαίτηση 1.1 3.3. Απαιτήσεις επιδόσεων
Περιγραφή, είσοδοι, επεξεργασία, έξοδοι 3.4. Περιορισµοί σχεδίασης
3.2.1.2. Λειτουργική απαίτηση 1.2 3.4.1. Περιορισµοί από το υλικό
Περιγραφή, είσοδοι, επεξεργασία, έξοδοι 3.4.2. Συµµόρφωση µε πρότυπα
... 3.5. Χαρακτηριστικά του λογισµικού
3.2.2. Τρόπος λειτουργίας 2 3.5.1. Αξιοπιστία
3.2.2.1. Λειτουργική απαίτηση 2.1 3.5.2. ∆ιαθεσιµότητα
Περιγραφή, είσοδοι, επεξεργασία, έξοδοι 3.5.3. Ασφάλεια
3.2.2.2. Λειτουργική απαίτηση 2.2 3.5.4. Χαρακτηριστικά συντήρησης
Περιγραφή, είσοδοι, επεξεργασία, έξοδοι 3.5.5. Μεταφερσιµότητα
... 3.6. Αλλες απαιτήσεις

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
z Πρότυπο ΙΕΕΕ 830-1993
„ Μέρος 1: Εισαγωγή και ταυτοποίηση του εγγράφου
„ Μέρος 2: Γενική περιγραφή του λογισµικού
„ Μέρος 3: Ειδικές απαιτήσεις

z Προσαρµόσιµο κατά περίπτωση (3ο µέρος)

„ Απαιτήσεις επικοινωνίας
„ Λειτουργικές απαιτήσεις

z Ανάγκη σαφούς διάκρισης εννοιών

z ∆ύσκολη διατήρηση σε ενηµερωµένη κατάσταση

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
z Μέρος 1
„ 1.1. Ταυτότητα του εγγράφου
Χαρακτηρισµός του εγγράφου στο έργο.

„ 1.2. Σκοπός
Αναφορά στο σκοπό του εγγράφου: σε ποιον απευθύνεται, τι θέλει να
του µεταδώσει, πώς εντάσσεται στο έργο.

„ 1.3. Εµβέλεια
Τι θα καλύψει και τι όχι.

„ 1.4. Ορισµοί, ακρωνύµια, συντοµογραφίες

„ 1.5. Πηγές αναφορών
Βιβλιογραφία και αναφορά στις συνεντεύξεις.

„ 1.6. Περίληψη
Executive summary
∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης
Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
z Μέρος 2
„ 2.1. Στίγµα
Ποιος είναι ο ανταγωνισµός / συναφή προϊόντα και πώς διαφέρει από
αυτά (γενική περιγραφή)

„ 2.2. Προοπτική
Ποια είναι η επιδιωκόµενη πορεία του λογισµικού στην αγορά στην
οποία προορίζεται

„ 2.3. Γενικές λειτουργίες του λογισµικού

Ποιες είναι οι εργασίες που κάνει το λογισµικό, όπως θα αναφέρονται
περιληπτικά ώστε να το ταυτοποιούν

„ 2.4. Χαρακτηριστικά χρηστών

Ποιοι είναι οι χρήστες του λογισµικού και τι προδιαγραφές έχουν (για
όλες τις κατηγορίες χρηστών)

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
z Μέρος 2
„ 2.5. Περιορισµοί
Τι ισχύει στο περιβάλλον ανάπτυξης, χρήσης, στην σχέση µε τον
«πελάτη», στο νοµικό πλαίσιο ή αλλού, το οποίο µπορεί να θεωρηθεί
ως περιορισµός στην ανάπτυξη του λογισµικού

„ 2.6. Παραδοχές και εξαρτήσεις

Τι θα διαταράξει τα χαρακτηριστικά του λογισµικού ή της ανάπτυξης,
αν µεταβληθεί (κατά την ανάπτυξη, αλλά και κατά τη χρήση του
λογισµικού)

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
Μέρος 3

z 3.1. Απαιτήσεις εξωτερικών διαπροσωπειών

„ 3.1.1. ∆ιαπροσωπείες χρήστη
Περιγραφή της επαφής του λογισµικού µε τον χρήστη (οθόνες,
χαρακτηριστικά, φιλοσοφία λειτουργίας)

„ 3.1.2. ∆ιαπροσωπείες υλικού

Περιγραφή της επικοινωνίας του λογισµικού µε άλλες συσκευές

„ 3.1.3. ∆ιαπροσωπείες λογισµικού

Περιγραφή της επικοινωνίας του λογισµικού µε άλλες
εφαρµογές λογισµικού

„ 3.1.4. ∆ιαπροσωπείες επικοινωνιών

Προδιαγραφές και πρότυπα επικοινωνιών

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
Μέρος 3

z 3.2. Λειτουργικές απαιτήσεις

„ 3.2.1. Τρόπος λειτουργίας 1
3.2.1.1. Λειτουργική απαίτηση 1.1
3.2.1.2. Λειτουργική απαίτηση 1.2
...

„ 3.2.2. Τρόπος λειτουργίας 2

3.2.2.1. Λειτουργική απαίτηση 2.1
3.2.2.2. Λειτουργική απαίτηση 2.2
…

„ …
„ 3.2.Ν. Τρόπος λειτουργίας Ν

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
Μέρος 3

z 3.2.Χ.Χ Λειτουργική απαίτηση Χ.Χ

„ Περιγραφή
Λίγα λόγια για το «τι κάνει» το λογισµικό

„ Είσοδοι
Ποια είναι τα δεδοµένα και οι συνθήκες εισόδου, από πού προέρχονται

„ Επεξεργασία
Πώς πρέπει να γίνει η επεξεργασία των δεδοµένων εισόδου ώστε να
επιτευχθεί το επιθυµητό

„ Εξοδοι
Ποια είναι τα δεδοµένα που παράγονται και ποιες οι συνθήκες που
ισχύουν όταν εκτελεστεί η λειτουργία που περιγράφεται

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
Μέρος 3

z 3.3. Απαιτήσεις επιδόσεων

z 3.4. Περιορισµοί σχεδίασης

„ 3.4.1. Περιορισµοί από το υλικό
Τυχόν περιορισµοί που επιβάλλονται από υλικό (hardware) η χρήση
του οποίου θεωρείται δεδοµένη

„ 3.4.2. Συµµόρφωση µε πρότυπα

Περιορισµοί που επιβάλλονται από την ανάγκη να υπάρχει
συµµόρφωση µε πρότυπα

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Εγγραφο προδιαγραφών των απαιτήσεων από το λογισµικό
Μέρος 3

z 3.5. Χαρακτηριστικά του λογισµικού

„ 3.5.1. Αξιοπιστία
Απαιτήσεις αξιοπιστίας, ανάλογα µε την κρισιµότητα της εφαρµογής

„ 3.5.2. ∆ιαθεσιµότητα
Απαιτήσεις σε διαθεσιµότητα, δηλαδή σε ποσοστό χρόνου όπου το
λογισµικό µπορεί να χρησιµοποιηθεί παραγωγικά

„ 3.5.3. Ασφάλεια
Προδιαγραφή πρόσβασης

„ 3.5.2. Μεταφερσιµότητα
Περιβάλλοντα λειτουργίας

z 3.6. Άλλες απαιτήσεις

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Παράδειγµα προδιαγραφής απαιτήσεων
z 3.2.1. Λειτουργική απαίτηση Α1
„ Τήρηση αρχείου σπουδαστών. Η εφαρµογή εµφανίζει φόρµα µέσω της
οποίας ο χρήστης ενηµερώνει το αρχείο σπουδαστών. Εισοδος: στοιχεία
σπουδαστών από το πληκτρολόγιο. Επεξεργασία: ετοιµασία και
επαλήθευση της εγγραφής. Εξοδοι: ενηµερωµένο αρχείο σπουδαστών ή
µήνυµα λάθους.

z 3.2.2. Λειτουργική απαίτηση Α2

„ Τήρηση αρχείου καθηγητών. Η εφαρµογή εµφανίζει φόρµα µέσω της
οποίας ο χρήστης ενηµερώνει το αρχείο καθηγητών. Εισοδος: στοιχεία
καθηγητών από το πληκτρολόγιο. Επεξεργασία: ετοιµασία και
επαλήθευση της εγγραφής. Εξοδοι: ενηµερωµένο αρχείο καθηγητών ή
µήνυµα λάθους.

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Παράδειγµα προδιαγραφής απαιτήσεων
z 3.2.3.Λειτουργική απαίτηση Α3
„ Τήρηση αρχείου µαθηµάτων. Η εφαρµογή εµφανίζει φόρµα µέσω της
οποίας ο χρήστης ενηµερώνει το αρχείο µαθηµάτων. Εισοδος: στοιχεία
µαθηµάτων από το πληκτρολόγιο. Επεξεργασία: ετοιµασία και
επαλήθευση της εγγραφής. Εξοδοι: ενηµερωµένο αρχείο µαθηµάτων ή
µήνυµα λάθους.

z 3.2.4.Λειτουργική απαίτηση Α4
„ ∆ιαγραφή σπουδαστή. Η εφαρµογή εµφανίζει φόρµα στην οποία ο
χρήστης δίνει τα στοιχεία του σπουδαστή που επιθυµεί να διαγράψει.
Εισοδος: στοιχεία σπουδαστή προς διαγραφή. Επεξεργασία: έλεγχος
ύπαρξης σπουδαστή, έλεγχος εγγραφής του σε µάθηµα, έλεγχος
συµµετοχής του σε εξέταση. Εξοδοι: αρχείο µε διαγραµµένη εγγραφή
σπουδαστή, ή µήνυµα λάθους.

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Παράδειγµα διαγράµµατος ροής δεδοµένων

Αποτέλεσµα
∆ιαγραφή εργασίας ΧΡΗΣΤΗΣ
Αρ.µητρώου σπουδαστή
σπουδαστή

Στοιχεία προς
διαγραφή
Αρ.µητρώου Επίτρεψη
ΧΡΗΣΤΗΣ σπουδαστή Ελεγχος διαγραφής
δεδοµένων
Αρχείο
σπουδαστών
Υπαρξη Υπαρξη
εγγραφής εγγραφής
Υπαρξη
εγγραφής
Αρχείο
σπουδαστών Αρχείο
βαθµολογίας
Αρχείο εγγραφών

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης

Προβλήµατα στον προσδιορισµό απαιτήσεων
z Προβλήµατα επικοινωνίας
„ Ο πελάτης δεν αντιλαµβάνεται αυτό που περιγράφει και δεν περιγράφει
αυτό που αντιλαµβάνεται.

z Προβλήµατα προτύπων
„ Ο κατασκευαστής χρησιµοποιεί ad-hoc µοντέλα παράστασης λογισµικού
και συµβολισµούς, τους οποίους αργότερα ούτε ο ίδιος δεν θυµάται.

z Προβλήµατα γλώσσας
„ Ο τρόπος χειρισµού της φυσικής γλώσσας δηµιουργεί διφορούµενα και
ασάφειες, φαινόµενα ανεπιθύµητα και µε αρνητικές επιπτώσεις στο
λογισµικό.

z Προβλήµατα οικονοµικά
„ Το λογισµικό είναι προϊόν και πρέπει να παράγει κέρδος…
∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης
Συζήτηση - προβληµατισµός

Καταγράψτε όλες τις περιπτώσεις όπου

κατά την εκπόνηση της προκαταρτικής εργασίας βρεθήκατε σε σύγχυση
σχετικά µε τη χρήση των µοντέλων παράστασης λογισµικού και
βάλτε τες στο forum για συζήτηση

∆ρ. Βασίλειος Βεσκούκης