CIEPO

ULUSLARARASI OSMANLI NCES

VE OSMANLI TARH
ARATIRMALARI 6. ARA DNEM
SEMPOZYUM BLDRLER
14-16 NSAN 2011
UAK

CLT I
Yayna Hazrlayanlar
Prof. Dr. Adnan MAN
Prof. Dr. Tuncer BAYKARA
Do. Dr. Mehmet KARAYAMAN

Uak Tantm Yl Kapsamnda

UAK L KALKINMA VAKFI TARAFINDAN YAYINLANMITIR
I

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

CIEPO
ULUSLARARASI OSMANLI NCES VE OSMANLI TARH
ARATIRMALARI 6. ARA DNEM BLDRLER KTABI
(UAK / 14-16 NSAN 2011)

Yayna Hazrlayanlar
Prof. Dr. Adnan MAN
Prof. Dr. Tuncer BAYKARA
Do. Dr. Mehmet KARAYAMAN

ISBN 978 975 01264 5 1 (Tk. No)

978 975 01264 6 8 (I. Cilt)

Tm haklar sakldr. Bu kitabn tamam ya da bir ksm 5846 sayl yasann

hkmlerine gre, yazarlarn nceden izni olmakszn elektronik, mekanik,
fotokopi ya da herhangi bir kayt sistemi ile oaltlamaz, yaynlanamaz,
depolanamaz. Ancak kaynak gsterilerek alnt yaplabilir.
Yazma Adresi:
Mehmet Karayaman
Uak niversitesi, Fen-Edebiyat Fakltesi,
Tarih Blm / UAK
 0 276 221 21 34
mkarayaman@hotmail.com

Meta Basm Matbaaclk Hizmetleri

87 Sok. No. 4 / A Bornova
(0.232) 343 64 54 metabasim@gmail.com
zmir, Kasm - 2011

II

NDEKLER

CIEPO
ULUSLARARASIOSMANLINCESVEOSMANLITARH
ARATIRMALARI6.ARADNEMSEMPOZYUMU
(UAK/1416NSAN2011)

KONGREBAKANI
Prof.Dr.AdnanMAN

KONGREKOORDNATR
Prof.Dr.TuncerBAYKARA

BLMKURULU

Prof.Dr.AdnanMAN
Prof.Dr.AbdulRahimAbuHusayn
Prof.Dr.DimitriVASLYEV
Prof.Dr.FatmaACUN
Prof.Dr.lhanAHN

Prof.Dr.TuncerBAYKARA
Prof.Dr.AyeSTN
Prof.Dr.ElizabethZAKARIADOU
Prof.Dr.HuaChi
Prof.Dr.skenderPALA
Prof.Dr.MehmetAYDIN
Prof.Dr.JeanLouisBACQUGRAMMONT
Prof.Dr.MichaelURSINUS
Prof.Dr.MehmetEKER
Prof.Dr.SaimSAVA
Prof.Dr.MihailMAKSIM
Prof.Dr.SlavkaDRAGANOVA
Prof.Dr.TadashiSUZUKI
Prof.Dr.YuzoNAGATA

KOGRESEKRETER

Do.Dr.MehmetKARAYAMAN

DZENLEMEKURULU

Do.Dr.MehmetKARAYAMAN
Ar.Gr.GkhanKANICI
Yrd.Do.Dr.FilizOLAK
Ar.Gr.LeylaAksuKILI
r.Gr.Dr.AyinMAN
Ar.Gr.SelcenZYURT

III

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

IV

NDEKLER

NDEKLER
SUNU .......................................................................................................................... XI
NSZ .......................................................................................................................XIII
Al Konumalar
ADNAN MAN........................................................................................................XV
HALL NALCIK...................................................................................................... XVII
Prof. nalck Tarihiliinin Tahlil Denemesi
A.TEYFUR ERDODU ..................................................................................................1
rencisi ve Bir Meslekda Olarak Halil nalck
BLENT ARI.................................................................................................................27
Halil nalck Tarihiliinin zinde
AYEGL ZERDEM .................................................................................................33
G ve Yol: Modern an Ouz Gebeleri Kakaylar
A. AGHDAM, AKBAR .................................................................................................39
Trkiye Seluklularnda Ulam ve ktidar
A. AGHDAM, GAYE Y. ...............................................................................................49
Osmanl Tarih Aratrmalarnda Dipnotlar
ACUN, FATMA.............................................................................................................61
Sivas Vilayetinde Ulam (1867-1907)
AIKEL, AL HANLE, MURAT ...........................................................................71
Transport Roads In Middle East Before The Ottoman Empire
(On the Basis df Kitab-Al-Masalik Vel-Memalik By Ibn Hordadbeh)
AGALARL, MUBARZ Z. .........................................................................................103
Osmanl Merkez-Tara likilerinde dari fadelerin
Deerlendirilmesi: Uak rneinde
AKDA, HASAN ........................................................................................................109
ehirler Aras, Blgeler Aras ve lkeler Aras Ticaret Merkezi Olarak
ehir i Hanlar: Konyada Bir Han ve Bir Cinayet
AKZ, ALAATTN .....................................................................................................121
Seluklularn Erken Dneminde Siyasal Otorite
ALCAN, MUSTAFA ..................................................................................................135
Osmanl Ynetiminin Din Deitirmelere
(htida)Ynelik Tutumlar zerine Bir Deerlendirme
ASLAN, HALDE ........................................................................................................145
Trk-Rus Edebiyat ve Tarihi Aratrmalarna Gre II. Abdlhamit Dneminde
Osmanl-Rus likileriyle Birlikte Panslavizm ve Panislamizm Faaliyetleri
ASMA, BEYHAN ........................................................................................................155

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

XVI-XVII Yzyllarda Osmanl-Safevi likilerini

Etkileyen Faktr: Volga-Hazar Ticaret Yolu
AZML, DLAVER.....................................................................................................181
ln Kaps Maan: Hicaz Demiryolu Maan stasyonunun
nemine Dair Bir Deerlendirme
BAKTIAYA, ADL......................................................................................................195
Osmanl Devletinin Yemen Hkimiyeti ve Yemene
Ulamnda Msrn Rol
BATRK, SADETTN ..............................................................................................203
Yol ve Yolculuk Kelimelerinin Divan Lgatit Trk,
Atasz ve Deyimlerdeki Anlamsal zdmleri
BATUR, ZEKERYA ....................................................................................................213
Uak evresinin XIX Yzyl Ortalarndaki Yol Dzeni
(Bir rehber haritasna gre)
BAYKARA, TUNCER.................................................................................................229
Deve ve Yollar; 19. yy Sonlarnda Bat Anadoludan
Denize Uzanan Yollarda Devenin Kullanm
BELEN, NEZAHAT.....................................................................................................235
Trklerin Ezgili l: arklarda ve Trklerde Yol
BER, SEL KAYA, MUSA FATMA, ZEHRA EFE .......................................251
Arnavut Ayrlklarnn 1912 Ylndaki Giriimi: Sinje Memorandumu
BRECKL, HSAN B.................................................................................................265
Yol un Tarih Boyunca Ald Yol: Leheler rneinde
BURN, KAFYE KUU- ALTUN, ZEYNEP BETA, MERVE ....................291
Eskia Medeniyetlerinde Dnya Hakimiyeti Dncesi
BLBL, CEML........................................................................................................303
Mehmet Ali Paann Msrda Alglanmas
CEYLAN, SBEL.........................................................................................................311
Tracing History of Transportation in the Ottoman Empire Through
German Archives: Electrificaton of Tramways in Istanbul (1898-1914)
CN, DUYGU AYSAL.................................................................................................333
Osmanl Bat Seferleri Gzerghnda Bir Durak
Noktas Olarak Makedonya Topraklar
A, GALP ................................................................................................................345
Mahall Tarih Demografi Aratrmalarnda
Vilyet Salnmelerinin Veri Deeri: Uak Kazas rneinde
Ksm Zamanl Bir nceleme (1897-1898/1906-1907)
AKMAK, BRAY ......................................................................................................359

VI

NDEKLER

Tarihi Yarmada ve Tanzimat Dneminde Ulam: Cadde ve

Sokaklarn Yeniden Yaplandrlmasnn Mimari Btne Etkileri
ELK, GZDE...........................................................................................................395
Osmanl Devletinde Ulam ve Haberleme Balamnda:
Menzilve Menzilhne Kavramlar zerine Baz Tespitler
ETN, CEMAL ..........................................................................................................411
Osmanldan Cumhuriyete Trabzon Tebriz Ticaret Yolu
EK, RAHM...........................................................................................................431
zmir-Aydn Demiryolunun Bat Anadolu Ticaretine Etkileri
OLAK, FLZ.............................................................................................................455
Bir Prosopografi rnei: Sicill-i Ahvl Defterlerine
Gre Uakl Memurlar
DERMENC, KEVSER............................................................................................469
Kavalal Mehmet Ali Paa syan ve Mevlevler
DEMRC, SLEYMAN SAYGI, C. EBRU ............................................................487
Osmanlda Ulam ve letiimde Atn Yeri
DNGE, EMNE ........................................................................................................511
Hicaz Sanca in Bulgaristandaki Osmanl Evrak
DRAGANOVA, SLAVKA ..........................................................................................523
Ku Kanadnda Derviler
DLGER, ELF............................................................................................................535
Bizans Anadolusunun Ticar, Din (Hac) ve Asker Yol A
ELAM, NLGN..........................................................................................................545
Tuna Gazetesine Gre Osmanl Devletinin Rumelide
Bulunan Demiryollar
ERDOAN, MERYEM KAAN ................................................................................565
Bir II. Merutiyet Aydnnn Gznden Osmanl Devletinde
Ulam ve Ticaret
ERKEK, SALH ...........................................................................................................613
Osmanl Devletinde Savalarn Yol zerine Etkileri
ERTA, M. YAAR ....................................................................................................625
19. Yzyl Sonu ile 20. Yzyl Banda Osmanl Corafyasnda
Demiryolu Yapm ve Arkeolojik Kazlar Arasndaki Mnasebetler
GLE, MUSTAFA....................................................................................................653
Osmanlda Derbent Sistemi
GNER, MUKADDER ..............................................................................................675
Osmanl Devletinde Aznlk Hukuku ve Divan-I Hmayun Tercmanlar
GRBZ, VEDAT ......................................................................................................687

VII

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

Uakta ki Doal fet: 1887 Depremi ve 1894 Byk Yangn

HALAOLU, AHMET .............................................................................................695
19. Yzylda ve 20. Yzyl Balarnda Yabanc Seyyahlara Gre Uak
NAL, BURA.............................................................................................................709
Cumhuriyet Dnemi Trk Edebiyatnda Demiryolu, Tren ve
stasyon Hikayeleri
KARACA, NESRN .....................................................................................................731
Sina-Filistin Cephesinde ngiliz Propagandasna
Kar Trk Askerinin Cevab (Mays-Haziran 1917)
KARAKA, NUR .......................................................................................................747
Uaka Demiryolunun Gelii ve Sonular
KARAYAMAN- MEHMET ........................................................................................763
Midillili Mehmed Hayreddinin Aydn Vilayeti Seyahati
KELE, ERDOAN ....................................................................................................787
Milli Mcadele Dneminde Demiryollar
KISIKLI, EMNE .........................................................................................................807
Opinions of William Mitchell Ramsay About Transportation System of
Ottaman State at the End of the XIX. Century
KO, NURGN...........................................................................................................833
Milli Mcadele Konulu Oyunlarda (1918-2000) Anadoluya Gei
KOER, GLSN BLBL......................................................................................841
Yabanclarn Osmanl Devletinde Seyahat zgrlkleri
KONAN, BELKIS........................................................................................................849
Yeniada spanyada Baslan Relacin De Sucesos
(Vaka Anlatlar) rneklerinde Trkler
KUMRULAR, ZLEM................................................................................................857
V. Mehmed Read Dneminde Yaynlanan Yol Paras
Hakkndaki Kanuna Dair
MAT, GLBEN ...........................................................................................................871
uara Tezkirelerine Gre airlerin Hac Yolculuu ykleri
MUSALI, VSALE .....................................................................................................883
Birinci Dnya Sava Arifesinde Rus Msteriki ve
Seyyah B.M. Guryevin Osmanlnn Ulam Sistemi
Hakknda Raporu (stanbuldan Yaffaya Yolculuk)
MUSALI, NAMQ .......................................................................................................907

VIII

NDEKLER

lk ada Uak ve Tarihi Kral Yolu

OKKAR, REMZYE ....................................................................................................917
Emir Temur ve Yldrm Bayazt Arasndaki Diplomatik likilerin
Balanmas ve Geliimi
OLCAYEVA, AHSTAHAN, KADIROVA, NGORA ............................................939
Osmanl Dnemi'nden Trkiye Cumhuriyeti'ne Miras
Kalan Demiryolu Varlna Bir Bak
OAFOLU, OZAN....................................................................................................947
Osmanl Dnemi Uaktaki Dini Yaplar: Camiler ve Mescitler
NTU, MURAT........................................................................................................959
Mudanya-Konya Trenyolu Projesi ve Ferik Necip Paann Layihas
ZCAN, UUR ...........................................................................................................993
19. Yzyl ngiliz Oryantalist almalarna Gre Rusyann
Trkistanda Uygulad Smrgecilik Hareketinin Bir Unsuru
Olarak Demiryolu Siyaseti
ZDEMR, EMN......................................................................................................1015
1830lu Yllarda Uak ve Yresi
ZTRK, FATMA ....................................................................................................1027
Anadolu Trk Masallarnda Ulam Arac Olarak Hal
SAKAOLU, SAM ..................................................................................................1039
Osmanldan Cumhuriyete Ky-Mezra, Ky-Yayla, Arasndaki Glerin
ehir Hayatina Etkisiyle Meydana Gelen Deiikliklerin
Kltrel Hayattaki Yansmalar: Ardeen (Rize)
Yaylalar rnei, 1880-2000
SARA, HSEYN ...................................................................................................1043
Hilal-i Ahmer Dokuzuncu Uak mdad- Shhiye Heyetinin Faaliyetleri
SARI, BUKET............................................................................................................1059
Lidyadan Gnmze Kral Yolu zerinde Bir Yerleim Birimi:
Bagis/Sirge
SAVA, SAM ...........................................................................................................1079
19. Yzylda Uak Halknn Hal ve Kilim retimine
Tevik Edilmesi ile lgili Osmanl Politikalar
EN, MEHMET EMN ..............................................................................................1115
XVIII. Yzyl Balarna Ait Karasi Sanca Derbent Tahrir Defterine Dair
MR, NAHDE......................................................................................................1147

IX

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

Balkesir stasyon Caddesinin Almasna Dair

MR, SEBAHATTN............................................................................................1161
XV. Yzyln kinci Yarsnda Endlsllerin Osmanl mgelemi
KROV, QYAS...................................................................................................1169
Lokomotifin Yz Yllk Geliimi (18041904) ve Osmanlda Lokomotif
TEMZER, ABDN ...................................................................................................1181
II. Abdlhamidin ttihad- slam Siyasetinde Propaganda
esi Olarak Hicaz Demiryolu
TURAN, NAMIK SNAN..........................................................................................1195
Hasan Hsameddin Uaki
TURGAY, NURETTN..............................................................................................1219
pek Yolunun Afganistan ile Balantlar
TUTSAK, SADYE BEK, HAFIZ ..........................................................................1231
Ayine Dergisinde Kadn-ocuk ve Aileye Dair Kaytlar (18751876)
ULUSAN, AYAN ....................................................................................................1261
XIX. Yzyln Sonunda ve XX. Yzyln Balangcnda Kafkasya
ve Dou Anadoluda Demiryollarnn naatn Ynelik Projeler
VASLYEV, ALEXANDER......................................................................................1279
Kk Trklerin Askeri Seferleri stikametlerinde Kurulacak
Yeni Tuva Demiryolunun Projesi
VASLYEV, DMTRY...............................................................................................1283
Osmanl Devleti Dneminde Urfa Sancana Bal
Birecik Kazasnda Frat Irma zerindeki Ulam
YAAR, SELMAN ....................................................................................................1295
Baz Uak emeleri ile lgili Tespitler
YILDIRIM, M. ZAHT ..............................................................................................1313
Osmanl Modernleme Srecinde Demiryolu Ulamnn
Halkn Sosyo-Kltrel Yapsna Etkisi
YILMAZ, DURMU..................................................................................................1335
14. 16. Yzyllarda Bat Anadoluda Ticaret ve Kent A
YKSEL, ALA CANER ......................................................................................1341
Osmanl mparatorluunun Batllama Srecinde
Antik Yunan Roma ve Anadoluya likin Baz almalar
YKSEL, HASAN.....................................................................................................1359

NDEKLER

SUNU
Gnmz bilgi a, toplumumuz bilgi toplumudur. Bilgi, ba dndrc
bir hzla retilip oaltlmakta ve ayn hzla teknolojiye dntrlp pazarlanmaktadr. Demokrasiyi iselletirebilen, zgr dnce ortamn oluturabilen, kadrolarn ve bilgilerini an gereksinimlerine gre dzenleyebilen,
dnyadaki her trl gelimeye ayak uydurabilen niversiteler, lkelerinin
gelimesinde nemli rol oynamakta, devletleraras stnlk yarnda bir adm
ne kmaktadrlar.
niversiteler bir yandan evrensel amalar olan bilgi retme ve retilen
bilgiyi kullanlr hale getirme yolunda faaliyet gsterirken dier yandan da
bulunduklar ehrin ekonomik, sosyal ve kltrel hayatna canllk katmakta,
dzenledikleri sosyal, kltrel, bilimsel, sanatsal ve sportif etkinliklerle
toplumsal hayat canlandrmaktadrlar.
Uak niversitesi, kurulduu 2006 ylndan itibaren fiziki ve akademik
yapsyla, Trkiyenin ve Uakn bekledii hizmetleri yerine getirmede nemli
bir mesafe kat etmitir. Bir yandan yeni ina edilen binalaryla fiziki altyapsn
gelitirirken dier yandan da yeni alan blm ve faklteleri ile akademik
kadrosunu glendirerek, blgesinin nemli bir eitim ss ve cazibe merkezi
olmaya adaydr.
Akademik yayn faaliyetlerini, dzenledii kongre, sempozyum, panel ve
konferanslarla talandran Uak niversitesi, dnyada Osmanl tarihilerini
bnyesinde barndran en nemli kurumlardan biri olan ve CIEPO ksa adyla
bilinen, International Committee of pre-Ottoman and Otoman Studies (Uluslararas Osmanl ncesi ve Dnemi Osmanl Aratrmalar Komitesi)nin 6.
Ara Dnem Sempozyumuna ev sahiplii yaparak, akademik ve fiziki seviyesinin ne kadar gelimi olduunu bir kere daha gsterme frsat bulmutur. 1417 Nisan 2011 tarihleri arasnda gerekleen Sempozyuma, yaklak 13 lkeden
115 bilim adam katlmtr. Sempozyumun ana temas, Kral Yolundan
imendifere Ulam olarak belirlenmitir. Bu ana tema dnda siyasi, askeri,
ekonomik meseleler, ticaret, edebiyat ve uluslararas ilikiler zerine yaplm
son aratrmalar kapsayan bildiriler sunulmutur. Sempozyumun Uakta
dzenlenmesi nedeniyle, sunulan bildiriler ierisinde Uak tarihi ve kltrne
ynelik pek ok bildiri de yer almtr. Ayrca Sempozyumun alnda, Trk
XI

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

tarihi zerine yapm olduklar akademik almalar ile Trkiyede ve dnyada

hakl bir ne kavuan ok deerli bilim adamlarndan, Prof. Dr. Halil nalck ile
Prof. Dr. Dmitriy D. Vasilyeve, Uak niversitesi tarafndan fahri doktora
payesi verilmesi de ehrimize ayr bir heyecan katmtr.
Valiliimiz tarafndan 2011 yl, Uak Tantm Yl ilan edilmi ve yl
boyunca Uak tantmaya ynelik pek ok faaliyet dzenlenmitir. Uak
Tantm Yl ierisinde gerekleen, CIEPO 6. Ara Dnem Sempozyumuna
byk destek veren Valiliimiz, bildiri metinlerinin bir kitap haline getirilerek
yaynlanmasna karar vermitir. erisinde Uakla ilgili pek ok bildirinin de
yer ald sempozyum kitabnn yaynlanmas ile hem Uakn tantmnda
nemli bir boluk doldurulmu olmakta hem de sempozyum srasnda sunulan
bildirilerin geni kitlelere ulatrlmas salanmaktadr.
CIEPO gibi nemli bir organizasyonun Uaka getirilmesinde, Sempozyumun baarl bir ekilde gemesi iin gerekli dzenleme ve organizasyonlarn
yaplmasnda, bildirilerin kitap haline getirilmesinde ve hepsinden te, ehrimize gelerek deerli akademik almalarn bizimle paylaan bilim adamlarna
ok teekkr ediyor, Uakmzda bu tr bilimsel organizasyonlarn daha fazla
yaplmasn temenni ediyorum.
zdemir AKACAK
Uak Valisi

XII

NDEKLER

NSZ
Osmanl ncesi ve Osmanl Aratrmalar Uluslararas Komitesi
anlamndaki Franszcadaki ksaltmas demek olan CIEPO, 1972 Eyllnde, 8
ayr lkeden on bilim adamnn Bursadaki bir toplants srasnda ortaya
kmtr. Kurucular arasnda Prof. mer Ltfi Barkan (1902-1979), Alessio
Bombaci (1914-1979) ve Claude Cahen (1909-1991) vardr.
Komitenin ilk sempozyumu, Napolide 1974 yaplm, sonrasnda, iki yl
ara ile srasyla Hamburg 1976, Sarajevo 1978, Cuenca 1981, Tunus 1982,
Cambridge 1984, Pe (Macaristan) 1986, Minneapolis 1988, Kuds 1990, Ankara
1992, Amsterdam 1994, Prag 1996, Viyana 1998, zmir-eme 2000, Londra
2002, Varova 2004, Trabzon 2006, Zagrep 2008 ve Van 2010 dzenlenmitir.
CIEPOnun 20. genel sempozyumu, 2012 tarihinde Yunanistann Girit Adasnda
yaplacaktr.
Aradnem (interim) toplantlarna gelince, bunlarn konusu daha belirgindir; 1983de Viyanada ilki toplanm olup, 2. 1987de Leidende, 3. 1991de
stanbulda, 4. 1997de Budapetede, 5. 2009da Bikek (Krgzistan)da gereklemitir. Biz, Uakda 2011de yaplan interim sempozyumunu, eksik bilgi ile
4.olarak tanmlam isek gerekte 6. olacaktr.
Hibir lkenin hibir resmi kurumu ile dorudan balants olmayan,
uluslararas bilim kuruluu olan CIEPOnun bakanln uzun yllar J.Louis
Bacque-Grammond yapm idi. u andaki bakan ise Michael Ursinusdur.
CIEPOlarda sunulan bildiriler tamamen bilimsel ltler iermektedir. 1990dan
itibaren btn toplantlarna katlmaktan ve CIEPOyu Uaka getirmekten
kvan duyuyorum. Bu sempozyumda sunulan bildirilerin Uakda yaynlanacak
olmas ayr bir vn kaynadr.
Bildirilerin baslmasndaki desteklerinden dolay Uak Valiliine teekkr
eder, yaynmzn insanla, tarihe, bilime ve Uaka hayrl olmasn dilerim.
Prof. Dr. Tuncer BAYKARA
CIEPO Ynetim Kurulu yesi

XIII

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

XIV

NDEKLER

UAK NVERSTES REKTR PROF. DR. ADNAN MANIN

CIEPO 6. ARA DNEM TOPLANTISI AILI KONUMASI
Sayn Valim, Deerli Konuklar,
Yarm asra yakn bir sredir devam eden CIEPO (Comit International
des tudes Pr-Ottomanes et Ottomanes-Uluslararas Osmanl ncesi ve Dnemi
Osmanl Aratrmalar Komitesi) toplantlar, gerek dnyann drt bir tarafndan
gelen deerli bilim insanlarnn katlmlaryla gerekse sreklilii bakmndan
ilim dnyasnda sekin bir yere sahiptir.
Osmanl ncesi ve Osmanl Aratrmalar Uluslararas Komitesi, Prof. Dr.
. Ltf BARKAN'n bakanlnda uluslararas bir grup bilim insan tarafndan
1972'de kurulmutur. lk toplantsn da 1974 ylnda talya'nn Napoli kentinde
gerekletirmitir. Genellikle 2 ylda bir toplanan komite, bugne kadar 19
Sempozyum gerekletirmitir. Ayrca 1983 ylndan itibaren de Ara Dnem
toplantlar yaplmaya balanmtr. lki Viyanada yaplan Ara Dnem toplantlarnn 6.sn, bugn ve nmzdeki 2 gn boyunca burada gerekletireceiz.
CIEPO 6. Ara Dnem Toplantsnn bu yl Uakta, niversitemizde 1416 Nisan 2011 tarihleri arasnda dzenlenmesi bizler iin ayrca bir gurur ve
mutluluk kaynadr. 2008 ylnda Zagrebde dzenlenen sempozyumun alnda
CIEPO Dzenleme Kurulunu oluturan sayg deer bilim insanlar teklifimizi
oybirlii ile kabul etmi ve 6. Ara Dnem toplantsnn Uakta yaplmasna
karar vermilerdi. Bu vesile ile bizlere gvenip destek olan CIEPO Dzenleme
Kurulundaki deerli bilim insanlarna teekkr ediyorum. Sempozyumda bata
Trkiye olmak zere, Rusya, Azerbaycan, Bulgaristan, Fransa, Krgzistan,
zbekistandan 125 akademisyen ve aratrmac katlmakta olup, Uak ve
evresi tarihi, Osmanl ncesi ve Osmanl dnemi tarihi, kltr, medeniyeti ile
ilgili yeni bilgiler sunacaklardr.
CIEPO, tarihiliin adeta bir seyr-i slkudur. Geen bu sre zarfnda
Trk tarihiliinin ve Osmanl tarihi aratrmalarnn geirdii deiimi ve
gelinen noktay grmek isteyenlerin CIEPO toplantlarn takip etmesi gerekmektedir. Yeni bilgilerin bilim lemine sunularak paylald CIEPO, ayn
zamanda statlar ile raklarn bir araya geldii okuldur. te yandan katlm
yelpazesindeki zenginlik sayesinde kltrlerin bulutuu ve aktarld yerlerdir.
Bugn buraya hepimiz farkl yollardan geerek geldik. Yolun kltrmzde hem maddi hem de manevi bir anlam vardr. ncelikle bireyin geliimi,
aydn, kmil bir insan olabilmesi iin nce kendi iinde yollar kat etmesi
gerekmektedir. Kendi yolculuunu tamamlam, hayata farkl bir bak asyla
bakmay baarabilmi kiilerin hayatlarn ve yaptklarn hep beraber okuyor ve
anlatyoruz. Arivlerde, kitaplarda Onlarn kurduu devletleri, medeniyetleri

XV

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

aratryoruz, yazyoruz. Kendi tasavvurlarnda ina ettikleri yollarn gerek

hayattaki izlerini sryoruz.
Tarih insan ile balamtr ve yollarda yazlmtr. Medeniyetler yollar
vastasyla dnyann drt bir yanna yaylabilmitir. Devletler yollar bydke
bymtr. Zenginlik, yollarn lke lke, ehir ehir dolanmasyla artmtr.
pek Yolu, Kral Yolu, Roma yollar ve daha birou dnya tarihinin yazld
yerlerdir. phe yok ki bu yollar yaplmasayd, insanlk yola revan olmasayd
bugn farkl bir noktada olacaktk.
Gemite olduu gibi bugn de yollar medeniyetin, gcn, zenginliin
vazgeilmez unsurudur. nsanlk, yollar hkimiyet altna almak isteyen devletlerin mcadelesine onlarca kez ahit olmutur.
Ulusal ve uluslararas akademisyen ve aratrmacnn katlm ile dzenlenen CIEPO 6. Ara Dnem Toplantsnn ana temas da Kral Yolundan
imendifere Ulam olarak belirlenmitir. te bizler gn boyunca burada siz
deerli katlmclarmzn almalaryla Orta Asyadan Anadoluya oradan da
Avrupaya, yollarda Trk tarihinin izini sreceiz.
Biz gen bir niversiteyiz, kurulutan kurumsallamaya gl ve hzl
admlarla yol alyoruz. Kuruluumuzdan bu yana geen sre zarfnda niversitemizce dzenlenen 3. Uluslararas sempozyuma ev sahiplii yapmann hakl
gururunu yayoruz. te yandan 2008 ylnda Uluslararas III. Trk Bilim ve
Teknoloji Kongresi vesilesiyle niversitemize gelen Sayn Prof. Dr.
Ekmeleddin HSANOLUna Bilim Tarihi alanndaki kymetli faaliyetleri
nedeniyle Fahri Doktora payesi verilmitir. 2009 ylnda da gerek Uak ve
niversitemiz iin gerekse lkemiz iin nemli bir deer olan iadam ve
hayrsever Halil Kaya GEDK Beyefendiye niversitemizce Trk Sanayisine
katklarndan tr Fahri Doktora Payesi tevcih edilmitir.
Bugn ise burada niversite Senatomuzun 17 Mart 2011 tarihli toplants
sonucunda Eserleriyle Osmanl-Trk tarihinin daha iyi anlalmasn salayan,
tarih metodolojisindeki gelimelerin ncs olan, Trk tarihine ve kltrne esiz
katklar sunarak tarihin en doru ekilde okunup okutulmasna ynelik
faaliyetlerinden tr tarihilerin kutbu hocalarn hocas deerli stadmz Prof.
Dr. Halil NALCIKa ve Yapt aratrmalar ve almalar neticesinde Trk
tarihine ve kltrne salad katklardan dolay Sayn Prof. Dr. Dmitriy
VASLYEVe Fahri Akademik Doktora payesi verilmesi kararlatrlmtr.
mit ediyorum ki; yaptmz hazrlklar ve almalarla ile sizleri
buradan iyi ve gzel anlarla uurlayabiliriz. Bu vesile ile sempozyumumuzun
en verimli ekilde geeceine inancm belirterek, btn katlmclarmza ho
geldiniz diyor ve sizleri sevgi ve saygyla selamlyorum. .
Prof. Dr. Adnan MAN
XVI

NDEKLER

AILI KONUMASI
14-17 Nisan 2011 tarihinde 6. ara dnem CIEPO toplants dolays ile
Uak niversitesi tarafndan adma verilen Fahr Doktora pyesi merasimi
dolays ile niversiteyi ziyaret etme frsat ve ayrcaln elde ettim. Bu tevcih
imdiye dek aldm ayrcalklar arasnda cidden zel bir deer tamaktadr.
Uak niversitesi Senatosu ve niversitenin deerli Rektr Sayn Adnan
imana derin minnet duygularm burada bir kez daha ifade etmek istiyorum.
Uluslararas Osmanl ncesi ve Osmanl Tarihi Aratrmalar (CIEPO)
Komitesinin bu defaki toplants iin bu yeni dinamik bilim merkezini, Uak
niversitesini, semi olmas bir tesadf deildir.
Uak niversitesi modern ilmin en ileri bilim kollarn temsil eden
blmleri ve deerli retim yeleriyle imdiden byk ilgi ve takdir toplamakta,
uluslararas bilim toplantlarna ev sahiplii yapmaktadr. Uak niversitesinin
beer ve sosyal bilimlere ncelik veren yapsyla, Trkiye lsnde orijinal bir
bilim merkezi olma yolunda olduu herkese kabul edilmektedir.
6. ara dnem CIEPO toplants zellikle Seluklu, Osmanl ve Cumhuriyet
dnemlerini kapsayan orijinal aratrmalarn sunulduu ve tartld nemli bir
bilim platformu oluturmutur.
Byk baarlar dolays ile Sayn Rektr Adnan imana ve retim
yelerine candan tebriklerimi sunarm.
Halil NALCIK

XVII

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

XVIII

NDEKLER

CIEPO 6.ARA DNEM TOPLANTISI AILIINDA DZENLENEN

FAHR AKADEMK DOKTORA PAYES TREN

Uak Valisi Sayn zdemir AKACAK ve Uak niversitesi Rektr Prof. Dr. Adnan
MAN, Prof. Dr. Halil NALCIKa Fahri Akademik Doktora Payesini Verirken

Uak Valisi Sayn zdemir AKACAK, Prof. Dr. Dmitriy VASLYEVe Fahri
Akademik Doktora Payesi Verirken

XIX

CIEPO 6. ARA DNEM SEMPOZYUMU 14-17 NSAN 2011 UAK

CIEPO 6. Ara Dnem Toplants al treninden sonra dzenlenen ve Uak

niversitesi retim yesi Prof. Dr. Tuncer BAYKARAnn ynettii, Yrd. Do. Dr.
A. Teyfur ERDODU, Do. Dr. Blent ARI ve Ayegl ZERDEMin katld Halil
nalck'n Tarihilii' konulu panelden bir grnm

Halil nalckn Tarihilii konu panelden sonra, Uak Valisi Sayn zdemir
AKACAK ve Uak niversitesi Rektr Prof. Dr. Adnan MAN ile Prof. Dr. Halil
NALCIK, panelistlere plaketlerini verirken.

XX