Professional Documents
Culture Documents
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)
GRAFK VE FOTORAF
NSAN FGR ZM
ANKARA 2008
Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. NSAN FGR ZM .................................................................................................... 3 1.1. nsan Figrnn deal Oranlar .................................................................................... 3 1.2. Kadn Figrnn deal Oranlar ................................................................................... 5 1.3. ocuk ve Gen nsan Figrlerinde Orant.................................................................... 6 1.4. Model ve Anatomi........................................................................................................ 9 1.5. lme Teknii............................................................................................................ 19 1.6. Farkl Durularda Kala Pozisyonunun nemi.......................................................... 26 1.7. Desende Denge........................................................................................................... 29 1.8. Desende Planlar.......................................................................................................... 31 1.9. nsan Figr izim Aamalar ................................................................................... 36 1.10. Ressamlardan rnekler ............................................................................................ 50 UYGULAMA FAALYET.............................................................................................. 55 LME VE DEERLENDRME.................................................................................... 57 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 59 2. HAREKETL FGR ZM........................................................................................... 59 2.1. 15-20 Dakikalk Hzl Desen izimi .......................................................................... 59 UYGULAMA FAALYET.............................................................................................. 65 LME VE DEERLENDRME.................................................................................... 67 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 68 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 69 KAYNAKA ......................................................................................................................... 70
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE NKOUL YETERLK 211GS0106 Grafik ve Fotoraf Ortak Alan nsan Figr izimi nsan figr izimi ile ilgili temel kavramlarn ve uygulamalarn yapld renme materyalidir. 40/32 Basit geometrik formlarn izimi, cansz modellerden izimler, tors, insan figr detaylar modllerini alm olmak nsan figr izimi yapmak Genel Ama Uygun ortam ve ara gere salandnda; insan figrn gzlemleyip inceleyerek l, oran ve desen tekniine uygun izimini yapabileceksiniz. Amalar MODLN AMACI Bu faaliyette verilecek bilgiler dorultusunda, uygun ortam salandnda; 1. Canl modeli farkl bak noktalarndan l-oran ve desen tekniine uygun izebileceksiniz. 2. Canl modelin farkl bak noktalarndan 15-20 dakikalk hzl izimlerini desende l oran kurallarna ve tekniine uygun yapabileceksiniz. Ortam: Grafik atlye ve laboratuvarlar, snf, iletme, ktphane, ev, bilgi teknolojileri ortam vb. Donanm: vale, resim altl, resim kad, , numaral resim kalemleri, canl model, kl atlye ortam, konu ile ilgili grsel yaynlar LME VE DEERLENDRME Modln iinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen lme aralaryla kazandnz bilgileri lerek kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modl sonunda size lme arac ( test, oktan semeli, doru yanl vb.) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgileri lerek deerlendirecektir.
ii
GR GR
Sevgili renci, Figr, ressamn ele alabilecei en ilgi ekici temalardan biridir. Ressam iin dier konulara gre daha byk bir mcadele gerektirir, nk izgiler ve formlar arasndaki orantlar ve koordinasyon, izleyen kiiye ve ressama ok yakn olan bir gereklii aa karr. Bir baka konuda gze batmayacak bir hata, burada ok belirgin olacaktr. Bir figr izmek, kolay bir i deildir. Byk bir gzlem yeteneini ve bol miktarda uygulamay gerektirir. Sabrnz yitirmeyiniz. Bu modlde, insan figr izimi ile ilgili gerekli bilgi ve uygulamal izimleri bulabileceksiniz.
ARATIRMA
Ailenizden veya arkadanzdan birini karnza model olarak alnz, modelinize hareketsiz duru verdirerek proporsiyonlarn aratrnz. nsan figr izimi ile ilgili aratrmalar yaparak bulduunuz bilgileri arkadalarnzla paylanz. ocuk, gen ve yal insanlarn vcut yaplarndaki farkllklar gzlemleyiniz.
1. NSAN FGR ZM
1.1. nsan Figrnn deal Oranlar
Figr: Genel anlamda resimde kullanlan canl eleman. nsan ve hayvan resimleridir.
nsan figrnn orantlarn saptamak iin elimizde, kanon ls bulunmaktadr. Kanon: Modl ad verilen bir l biriminden yararlanarak insan vcudunun oran ve boyutlarn saptayan bir lme sistemidir. Normal figrler iin; yedi buuk balk kanon, deal saylan figrler iin; sekiz balk kanon, Kahraman figrleri iin; sekiz buuk bal kanondur.
Sanatlar tarafndan genelde kullanlan kanon, ideal insan figr orantlarna uygun olan sekiz balk kanon dur (1/8). Bu bilgiler dorultusunda, aadaki figr incelendiinde;
Figr, sekiz ba yksekliinde, iki ba geniliindedir. Gbek ukurundan omuz arasna izilen dikey izgi ile iki meme ortadan ikiye ayrlr. Ayn izgi aa doru izildiinde ap aras ve bacaklarn tam ortasndan geer. Omuz genilii, iki ba uzunluu kadardr. ene altndan meme ucuna kadarki mesafe bir ba ykseklii, kasklara kadarki mesafe ise iki ba ykseklii kadardr. Her iki dirsek de gbek deliinin biraz stnde, aa yukar bel hizasndadr. Bilekler kasklarla ayn hizadadr. Avucu ap eller aaya serbest brakldnda, elin uzunluu yzn uzunluuna eittir. Kasklardan ayak parmak ularna kadarki mesafe drt ba ykseklii kadardr
Kadn ba, erkeinkinden daha kktr. Kadn omuzlar, erkein omuzlarndan daha dardr. Gsler daha aada, meme ular da erkee gre biraz daha aadadr. Kadn beli erkek belinden daha incedir. Gbek delii daha aadadr. Kalalar nispeten daha byktr. ene ile meme ucu oran bir ba ykseklii kadardr.
Alttaki resimde iki yandaki, alt yandaki ve on iki yandaki ocuklarn kanonlar verilmitir.
ki yanda bir ocuun kanonu: ki yanda bir ocuun figr, 5 kanondan meydana gelir. Ba, gene vcuda oranla byktr. Bacaklar uzamam, kalalar ve karn vcudun dier blmlerine gre daha genitir. Alt yanda bir ocuun kanonu: Figr, 6 kanondan meydana gelir. Vcut geliiminden dolay boy daha uzundur; karn genilii daralmaya, bel kvrm ortaya kmaya balar. Vcut, yetikin insan llerine daha yaknlamtr. Gsn oran ve orants yetikin insan figr ile ayndr On iki yanda bir ocuun kanonu: Figr 7 kanondan meydana gelir. ocuk vcudunda gsn gelimesi tamamlanmadndan gs ile kala ayn geniliktedir. Kaslar yeterince gelimemitir. Kask, karn ve meme ular yetikin insan kanonuyla ayndr.
nsan anatomisinin canl modelden n (plak) almalar yaparak renilmesi en yararl olan yoldur. Anatomi bilgisine sahip olmak, formun doru olarak ifade edilmesinde yardmc olacaktr. nsan formu bir btndr. Bu formu meydana getiren elerin her birinin kendine zg yapsal form zellikleri ve birbiri ile ilikisi vardr. Ba, kol ve bacaklarn, gvdenin kendi yapsal zellikleri iinde incelenmesi gerekir. Vcudun skelet ve Kas Yaps
Anatomi bir formun daha iyi izilebilmesi ve yorumlanabilmesi iin bir aratr. Bununla beraber kemiklerin hareketlerini, kas yapsn, proporsiyonlarn, maslar bilmek gerekir. Proporsiyon: Paralarn birbirleriyle olan ilikisi, orandr. Aadaki izimde figrn hareketine gre kas yaps detayl olarak verilmitir.
10
Vcudun taycs ve genel hareketlerin belirleyicisi olan iskeleti tanmann ve incelemenin yarar olacaktr. izim yaparken figrn hareketine gre iskelet yapsn gz nnde bulundurmak gerekir.
11
12
Vcudun Mas Yaps Mass: (Kitle, blok) Yekpare bir biimi meydana getiren cisimlere denir. Bir eyin btn, toplu olan eydir.
nsan vcudu geometriksel olarak farkl lde dikdrtgene ayrlr. Bunlar: ba, gs ve karn maslardr. Desen izerken vcudun planlarn geometriksel olarak alglayarak izmek desenin salaml asndan nemlidir ve kolaylk salayacaktr.
13
Yukarda planlar 1. izimde basit geometrik formlarla, 2. izimde silindirik formlarla, 3.izimde kbik formlarla ifade edilmitir. nsan yapsnn anatomik zelliklerini, biimsel ve yapsal niteliklerini tanma, yorumlama, karlatrma yapabilmek iin srekli canl modelden izimler yapma, yaplan hatalar daha aza indirgeyecektir.
14
15
Resim 1.14: nsan figrnn anatomik yapsna uygun izim rnekleri (Michelangelo, 1475-1564).
Model olarak seilen kii giyinikse bile izim yaparken elbisenin altnda bir anatomik yap olduunu unutmamak gerekir. ncelikle model plak gibi dnlmeli elbise sonradan izilmelidir.
16
Desen iziminde kuma kullanm formun ifade edilmesine yardmc olur. Figrn zerinde giysi olmadn dnerek iziminizi tamamladktan sonra, zerindeki giysiyi izmeye balamadan nce kuman vcut zerindeki ald ekli gzlem yapmalsnz. Kol ve bacaklarn bkm yerlerinde kuman oluturduu kvrmlar kuman sert veya yumuak dokulu olmasna bal olarak farkllk gsterir. Aadaki ekilde farkl katlama ekilleri ve kuman ald form rneklerle verilmitir.
17
18
19
Modelin En ve Boyu Arasndaki Orannn Tespiti Modele doru elinizi dirsekten krmadan uzatmalsnz. Bir gznz kapatp kalemi, lsn alacanz modelin bann tepe noktasna gelecek ekilde ayarlamalsnz. Baparmanz ban alt noktasna kadar kaydrp sabit tutmalsnz. Daha sonra tespit ettiiniz ba lsn parmanz kaydrmadan aa veya yanlamasna kaydrarak modelinizin ka ba ykseklik ve eninde olduunu belirleyebilirsiniz.
20
21
Modelin kaplad alan basit geometrik form ile ifade etmek, kompozisyonu kada yerletirmede kolaylk salayacaktr.
22
Karlatrmal aratrma izgileri, desende paralarn yerlerini doru tespit etmede kolaylk salar.
23
24
25
Vcut arl bacaklara dengeli olarak datlmaz ve bir bacaa dierinden fazla yk binerse kala pozisyonu oluur. Omuz aada kala yukarda olduu pozisyonda vcudun arlk taraf aada olan omuz tarafndaki bacaktadr. Kala pozisyonu olutuu zaman vcudun aks izgileri artk birbirine paralel deildir. Vcudun arl bir bacak zerine binmise vcudun arlk merkezini belirten dikey aks izgisi arln bindii ayak bileine doru kayar.
26
Figr yrrken, koarken, diz kerken ya da otururken bile kala pozisyonu faktr her zaman vcudun arlnn dengelenmesinde vazgeilmez bir rol oynar.
27
Figr izmeye balayacanz zaman nce vcudun arln hangi bacan tadn bilmeniz gerekir. Figr dmdz durduunda gs ve kalada hareket olmadndan kala pozisyonu faktr de sz konusu olmaz. Aadaki birinci izimde figrde hareket olmad iin kala pozisyonu da olumam ve omuz-kala hizasndan izilen yatay krmz izgiler birbirine paraleldir. Dier iki izimde figrn hareketi ile birlikte omuz ve kala pozisyonundaki harekette krmz izgiler birbirine paralel deildir.
28
29
Aadaki izimleri dikkatlice inceleyerek arlk merkezleri ve destek noktalarn belirleyip figrlerin denge durumlarn inceleyebilirsiniz.
30
31
32
33
34
35
36
37
nsan figrnn oranl olarak izim aamalar aadaki resimlerde grlmektedir. Sizler de insan vcudu oranlarn dikkate alarak kendinize en uygun yntemle izimlerinizi yapabilirsiniz.
38
39
40
41
Deseninize hacim vermek iin farkl yntemler kullanabilirsiniz. Sadece aratrma izgileri ve son izgilerinizin netletirilmesi, desende hacim etkisi uyandrr.
42
Ik alan blgelerde ak izgi tonlar, karanlkta kalan ksmlarda izgilerinizin daha belirgin olmas gerekir.
43
Modelinize uzaktan, gzleriniz ksk olarak baktnzda modelin ayrntlarndan uzaklap daha ok k ve renk zelliklerini daha iyi alglarsnz. Detaylar kaybolur ve modelinizin blmlerini basit geometrik formlar olarak grrsnz. Bu da size deseninize hacim etkisi verirken yardmc olur.
44
Deseninizde daha detayl hacim etkisi vermek iin izgilerinizi rastgele olarak deil formun zelliine uygun olarak kullanmalsnz.
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
Modelinizin sizden uzaklnn bir buuk ile iki metreyi gememesine dikkat
ediniz. 2- Kompozisyonun kada yerletirme plann yapnz. 3- Aksnz iziniz, modelinizin boyunun ka ba yksekliinde olduunu tespit ederek aksnz zerinde iaretleyiniz. 4- Modelinizin ba ovalini ve orta hat aksn iziniz. 5- Omuz kala yatay izgilerini modelin duruuna gre tespit edip iziniz. 6- Omuz ve kala geniliini ba yksekliine gre tespit ediniz. 7- Vcudun blmlerini izerken birbiri ile orantlarn aratrma izgilerini kullanarak tespit ediniz.
Desen izerken kaleminizi yaz yazar konumda deil, avu iinde rahat bir
ekilde tutunuz ve kaleminizi bilek, dirsek ve omzunuzu rahat hareket edecek ekilde kullannz.
55
Hacimlendirmeyi aktan koyuya doru yapnz. nce 2B daha sonra koyuluklar 4B ve 6B ile belirgin hale getirebilirsiniz
56
DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz sorularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz.
57
B. UYGULAMALI TEST Modelinize ayakta veya oturtarak hareketsiz duru verdiriniz. 50x70cm llerindeki resim kadna resim kalemiyle desende l ve oran dikkate alarak teknie uygun iziminizi yapnz. almanz aadaki deerlendirme leine gre deerlendiriniz. Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet ve Hayr kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz. Deerlendirme ltleri 1.Bilgilerinizi gzden geirdiniz mi? 2.Malzemeyi temin ettiniz mi? 3.Modelin sizden uzakln ayarladnz m? 4.Kompozisyonun kada yerletirme plann yaptnz m? 5.Kalemle l alma tekniini uyguladnz m? 6.Modelin aksn izdiniz mi? 7.Ban oval formunu izdiniz mi? 8.Ba lsne gre modelin en ve boy llerini tespit edip aks zerinde iaretlediniz mi? 9.Modelinizin genel basit formunu izdiniz mi? 10.Vcut blmleri arasndaki proporsiyonlara dikkat ettiniz mi? 11.iziminizi yaparken bilek, dirsek ve omuz eklemlerini rahat kullandnz m? 12.Belirli aralklarla modelle iziminizin karlatrmasn yaptnz m? 13.Modelinizin karakteristik yapsn izdiniz mi? 14.In geli ynne gre izgilerinizde ak-koyu deerler kullandnz m?? 15.izgilerini baz blgelerde inceli kalnl kullanarak deseninize hareket kazandrdnz m? 16.iziminizde modelin anotomik yapsn dikkate aldnz m? 17.Temizlik ve dzene dikkat ettiniz mi? 18.Zaman verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi? 19.izdiiniz desenden memnun kaldnz m? DEERLENDRME Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz Evet ler kazandnz becerileri ortaya koyuyor. Hayr larnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Tamam Evet ise dier renme faaliyetine geiniz. Evet Hayr
58
ARATIRMA
Kalabalk ortamlarda farkl pozisyonlardaki insan figrlerini gzlemleyiniz l alma tekniini kullanmadan oran- oranty gznzle tespit ederek izim altrmalar yapnz. Srekli yannzda eskiz defteri taynz. Doal ve ilgin insan figrleri, mekan ii, sokak grntleri, eitli obje izimleri yapnz.
2. HAREKETL FGR ZM
2.1. 15-20 Dakikalk Hzl Desen izimi
Canl modele hareketli durular verdirilerek desen izimine saat tutularak balanr. Sre bittiinde modelin duruu deitirilir. Ksa sreli desen almalarnda gzle l alma yntemi uygulanr. Desenler eskiz halindedir ve fazla detaylara yer verilmez. nemli olan desenin salam (oran- orantsnn doru) olmasdr. Ksa sreli desen izmek, kiinin grsel algsn glendirerek baktn grme alkanl kazandrr.
59
60
61
62
63
64
66
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet ve Hayr kutucuklarna (X) iareti koyarak kontrol ediniz. Deerlendirme ltleri 1.Bilgilerinizi gzden geirdiniz mi? 2.Malzemeyi temin ettiniz mi? 3.Modelin sizden uzakln ayarladnz m? 4.Kompozisyonun kada yerletirme plann yaptnz m? 5.Kalemle l alma tekniini kullanmadan sadece gznzle l alma tekniini uyguladnz m? 6.Modelinizin hareketine uygun olarak temel akslarn izdiniz mi? 7.Modelin l oran, hareket, yn ve karakterine dikkat ettiniz mi? 8.iziminize ara vermeden altnz m? 9.Modeli nce btn olarak grp ayrntlarn izimine daha sonra getiniz mi? 10.Temizlik ve dzene dikkat ettiniz mi? 11.Zaman verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi? 12.izdiiniz desenden memnun kaldnz m? DEERLENDRME Uygulama faaliyetinde kazandnz davranlarda iaretlediiniz Evetler kazandnz becerileri ortaya koyuyor.Hayrlarnz iin ilgili faaliyetleri tekrarlaynz. Cevaplarnzn tamam Evet ise dier renme faaliyetine geiniz. Evet Hayr
67
68
12 13
14
69
KAYNAKA KAYNAKA
ANDRAS Szunyoghy, Feher GYRGY, Anatomy Drawing School, Knemann, Kln, 1996. BARBER Barrington, Tolga TANYEL (eviri),izimin Srlar, Mira Yaynclk, stanbul, 2005. ALARCA Sadettin, Gzel Sanatlara Hazrlk Karakalem Resim, nklap Kitabevi. Tm Ynleriyle izim Sanat, Remzi Kitabevi. EROLU Kadriye, Yaymlanmam Desen Ders Notlar, stanbul, 2007. FRANKS Gene, We Art Of Pencil Drawing, USA. GEML Salih, Plastik Sanatlar Eitiminde nsan Anatomisi, Meltem Ofset, Konya, 2006. HAMM Jack, Drawing The Head & Figure, Grosset&Dunlap, New York. HEPGLDAL Betl, Yaymlanm Desen Ders Notlar, stanbul, 2007. HOGARTH Burne, Sanatsal anatomi, Engin Yaynclk, stanbul Marmara Atatrk Eitim Fakltesi,H.Avni ztopu Desen Atlyesi renci almalar, stanbul. PARROMON M.Jose, nsan Figr izimi, Remzi Kitabevi, 1996. PETRE Brain, Van Gongh Paintings, Drawings and Prints, Phaidon Press Limited, Oxford. Serap ETKE, Kz Teknik Liseleri iin Desen, M.E.B.stanbul, 2006. www.conceptart.org www.elfwood.com/farp/figure
70