Fakulteti i Shkencave kompjuterike

PUNIM SEMINARIK

LNDA: sistemet operative

TEMA: zhvilimi i sistemeve operative per telefonat celular

Ligjrues: Pr:Nderim Zeqiri

Student: Arben Haliti ID: 118119

Tetov 2012
1

Prmbajtje: 1 2 3 4 5 6 7 8 Qlimi.... Hyrje......................................... Mobile phones:nga alfabeti Morse Ju keni telefon.. Smart evolution telefon cellular.... Sistemi operativ pr cellular.. Zhvilimi istemit operative pr telefonat celular... Android 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 9 Android arkitektur.. Zhvilimi verzionit 1.5 dhe 1.6. Zhvilimi verzionit 2.0 dhe 2.1. zhvilimi verzionit 2.2.. Zhvilimi verzionit 2.3. Zhvilimi verzionit 3.0. 3 4 5 5 6 7 7 9 11 12 13 14 15 16

Windows phone 9.1 Fillimi sistemit Handheld PC 17 21 23 25 26

10 11 12 13

Phone windows 7 Symbian. Perfundim Literatura.

Qllimi
Kur flasim pr sistemet operative pr telefona celular kryesisht Mendohet n telefonat me sistemin operativ q ndrvepron me ushtrimin vet prdorues. Kto jan t ashtuquajturat "telefonat e menur", e cila sht e instaluar n disa prej sistemet operative tjera se funksionet baz t telefonave mobil par brez ka aftsin dhe nj kompjuter personal. Si t gjith sistemi i par operativ pr telefona celular q kan ndodhur kur e par telefonat celular ishin t ngjashme ose madje edhe t njjta ne nuk mund t flasim pr funksionim Sistemi n kontekstin n t ciln sot shum prej nesh mendojn. Pr kt arsye, tema e ktij seminari, zhvillimin e sistemeve operative pr celular telefonat, do t prqendrohet n zhvillimin e sistemeve operative q e bjn"Smart".Kto sisteme operative jan Android, Windows Phone 7 dhe Symbian. kto tri sisteme operative nuk jan i vetmi n treg. Prvecktyre madhe pjesa e emrit Apple IOS, e BlackBerry dhe Bada Samsung. Si mund t zhvilloj nj sistem operativ IOS ne nuk mund t vzhgojn vemas nga hardware, si sht zhvillimi i hardware, dmth mobile prcaktojn mundsit e telefonit dhe duke i dhn pr t zhvilluar versione t reja t ksaj sistemit operativ n t sht e vshtir t them asgj dhe t mos merren me m shum analiza e hardware, por sistemi operativ, i cili sht fokusi i ktij punimi. Blackbarry jo vetm sistemin operativ ose telefon celular. Kjo sht nj nga tjetr dhe dika m shum, nj rrjet t plot t shrbimeve t ofruara nga un prodhues. Ajo karakterizohet nga siguris s lart n transferimin e t dhnave dhe pr t Nivelet e larta t siguris n vazhdimsi mund t mbaj, n zhvillimin Ky sistem operativ sht pak i njohur. Njsoj si t veprojn IOS sistem, do sistem operativ me blackbarry shrbim sht i ndryshm, prshtatur pajisjen sht i instaluar. Si sht kjo operativ Sistemi - hardware shrbim varur, analiza e zhvillimit do t krkoj m shum hardware-i orientuar zhvillimin e ksaj bote alanlizu cili pasoi vetm harverskim mbshtetje pr zhvillimet e reja dhe trendet aktuale n bot. SAMSUNG BADA, m i vogli i t gjitha sistemeve operative pr celular telefonat. Zhvillimi i saj sht e vshtir pr t folur pasi ai u shfaq koht e fundit, ndrsa gjenerata e dyt e sistemit operativ t shpallur n vitin 2012, kshtu q vetm nga momenti i ndodhjes s saj mund t flasim pr zhvillim. Android, Windows Phone 7 dhe Symbian do t jet tem e ktij punimi pasi q sistemet operative jan t
3

prfaqsuara n mas t plot aktualisht n treg. Edhe pse Images, edhe n qoft se ne t marr versionin e fundit, e dostao prapa e mparshme dy, ka vendin e vet n kt pun, dhe do t kushtojn m shum hapsir sistemet operative, Android dhe operativ Windows Phone sistemet si q tregojn prirje m t madhe pr t rritur n mesin e prdoruesve dhe zhvilluesve veten zhvillimin apliukacije pr kto platforma. Qllimi sht q t bhen t njohur me zhvillimin e origjins s tyre, kshtu q versioni privih Versioni aktual deri m sot, krahasuar vetm zhvillimin e ktyre sistemeve operative pr t identifikuar pikat e forta dhe dobsit e tyre.

HYRJE
Komunikimi Telefonat celular po ndryshojn. Pajisje t lvizshme jan br m t vogla, t lehta dhe m t fuqishme, dhe infrastruktura e rrjetit t teknologjis fillestare zri i transmetuar vetm transformohet n nj rrjet me mundsin e transmetimit megabits njqindt pr sekond. Shum kompani t zhvillimit, si dhe t rrjetit Operatort n krkim pr t zhvilluar aplikacione t reja multimediale q mund t shfrytzojn Avantazhi i telefonave t fuqishm t ri - "smart phones" se t gjitha Funksionet objedninjuju m tradicionale t telefonave celular dhe kompjuter personal n nj pajisje. Pr nj koh t gjat telefonat celular jan pajisjet q jan br vetm komunikimi verbal. Sot, ata mbshtesin mesazheve tekst, e-mail, Surfing web, video dhe transmetimet audio ... Me kto transformime dhe re funksionalitetin ka nevoj pr m t lvizshme t sofistikuara sistemit operativ. N kt treg ende t rinj, dhe i padefinuar segment, disa prodhues duke u prpjekur pr t ndrtuar t till q vepron nj sistemit. Aktualisht shumica e sistemeve q dominojn n tregjet m shum Android, Symbian OS, Palm OS, Windows Mobile dhe Linux. sht e rndsishme t kujtojm se zhvillimi i sistemeve operative pr telefona celular n nj faz t hershme dhe gjitha opsionet jan t hapura, si dhe prodhuesit e msiprme nuk jan ende zn n mnyr t vendosur pozicionet e tyre. Prve ksaj, edhe pse tregjet shumica nuk jan t prjashtuar e shfaqjes s nj produkti t ri q do t krkonte pjes t tregut

Mobile Phones: nga alfabeti Morse

Krijues i alfabetit Morse, n 1842. Kabllo t lidhur dy pikat n New York, rreth 2 kilometra. Nj pjes e kabllos ishte nn uj, sepse Morse dshironte t tregoj se kabllo nnujore sht po aq efektive sa lart tela bakri. Megjithat, anija po kalonte npr kordonin dhe prer par lol theu kt eksperiment. Shkenctari nuk hoqi dor dhe vendosi q T vazhdoj t drgoj sinjale telegrafi me an t ujit. Kam arritur! Quite nga aksident dhe pa qllim, telegrafi Samuel e misionar device e par q sht n gjendje t drgojn mesazhe pa tela prmes elektromagnetnog fush. N kt mnyr, e themeluar parimin dhe goditi themelet pr gjetjen e nj pajisje q 150 vjet m von, prgjithmon ndryshuar pamjen shoqria njerzore.Nga ana tjetr, pr vshtrim futuristic e sotme mobile telefon por ne paguaj njohje Xhin Rodenberiju, paraprak Krijuesi I "Star Trek". Komunikues personale, Trikoder dhe shum t tjera pajisje nga kjo seri sot, pothuajse n mnyr t plot shklqimi i saj, sht n dispozicion t gjith bota. Ideja se njerzit q jan me mijra vite drit larg, komunikojn me njri-tjetrin prmes pajisjes xhep t vogl,hera e par paraqitur n kt film. Disa vite m von, t ngjashm pajisje t shfaqet n planetin Tok. Telefonat e par mobil jan mezi n gjendje t mbaj n nj an, duke e konsideruar q ishin t vshtira mbi 2 paund, dhe mundsit e kemi: Numri thirrs, dhe flasim Dgjojn. Kto karakteristika e telefonave celular kan par shkaktoi edhe m tej t tyre zhvillimit nj shqetsim i madh i designers e telefonave celular ka qen q ata bj at m t vogla. Gradualisht, dshira pr t zvogluar madhsin e telefonave celular kthehet n nj mani pr t rritur funksionalitetin e tyre. Pra sot, karakteristika e fundit t telefonave t zgjuar q mund edhe t largohet dhe Shumica e kompjuterave q ju keni n shtpin tuaj.

Cka esht celular?

N vitet e fundit kemi qen dshmitar rritje t jashtzakonshme dhe popullaritetin lloje t ndryshme t pajisjeve mobile. Sipas pajisje t lvizshme, n kuptimin m t gjer do t thot pajisje elektronike sht mjaft i vogl t jet n gjendje t qet t prshtaten n nj ant, xhep ose kllf revoleje, kshtu q ju mund t mbani me vete gjat gjith kohs
5

Telefoni celular sht nj pajisje elektronike q, duke prdorur nj rrjeti pa tel, lejon prdoruesit e quan n nj zon t gjer gjeografike. N Ky grup nuk prfshin telefonat pa tel n shtpi, sepse ata kan shum t kufizuara variojn nga disa dhjetra metra.

Smart EVOLUTION telefon celular

T gjitha rezultatet e hulumtimit nga burime t ndryshme japin t njjtin prfundim: smart telefonat celular (smart phones) jan mjeshtr celulare tregu pajisjet. Tehnolooka prmirsimin e prodhuesit t telefonis celulare (Nokia, Sony Sony, iPhone, HTC, Samsung, LG, Motorola, ...), t mbshtes zhvillimin e furnizuesit e sistemeve operative pr smartphones (Android,Symbian, Microsoft, PalmSource, Linux ...), evolucioni i ofrues i shrbimeve t transmetimit t t dhnave n pajisje t lvizshme (Mobile ofrues shkarkime) dhe nj kalim gradual tradicionale funksionalitetin e telefonis celulare t shrbimeve t reja, t dhnat orientuar (vlera dhe t dhnat e shrbime) nga ana e operatorve celular, t gjitha t krijoj nj efekt sinergjike dhe nj ndryshim n tregun e telefonave celular. Zhvilluesit e aplikacioneve mobile jan gjithashtu nj pun e madhe zhvillimin e aplikacioneve t reja celular, mjete t dobishme, lojra dhe m shum. I zgjuar Telefonat celular jan br nj pajisje t fuqishme zri q ndrtojn n funksionalitetin e nj telefoni celular me nj, t dhnat e reja komunikimit. Tregu ka pranuar telefonat e menur (mbi 10 milion shitur tashm n vitin 2003), si shumica e njerzve e kuptojn kto mundsi pajisjet. Sa pr biznesin, smart telefonat celular kan pasur t njjtin efekt si ai dikur kishte telefonat celular. Secili prej nesh sot merr t mirqen faktin se ajo mund t drgoni dhe t merrni telefonata zanore, Mesazh tekst, e-mail ose qasje informacione t ndryshme mbi ndonj vend, n do koh me t njjtn telefon celular. Smart telefonat celular, t cilat ishin projektuar fillimisht kryesisht si nj telefonat celular me funksionalitetin opsional t dhnave t komunikimit,kan aftsin pr t drejtuar shum aplikacione t ndryshme. N kt kuptim sillen njjt si PC raunri. T prfitojn nga kto mundsi ri-brez telefon celular telefon i zgjuar, prve zhvillimit t shpejt ekziston nj nevoj e hardware dhe sisteme operativ pr telefonat mobil.

Sistemi operativ pr celular

Operativ sistem (OS) sht i shtrenjt programet dhe rutinat simbolit subroutines) sht prgjegjse pr Menaxhimi ureeajima dhe kompjuter komponente, dhe pr t kryer baz sistem operacionet. Operativ sistem sjell s bashku pjes t ndryshme t kompjuterit sistemit dhe fsheh detajet e prfituesve t tyre funksionon. Operativ sistem tek obezbeeuje pune rrethin q trajtohen proceset dhe fotografi, n vend t bit, bytes dhe blloqe. Vendi sistemit operativ n procesin e duke prdorur nj sistem kompjuterik sht dhn n bllok- Skema e treguar n t djatht. Shumica e sistemeve operative t prmbaj nj krkes q obezbeeuje Ndrfaqja e prdoruesit pr trajtimin e sistemit operativ, t tilla si prkthyes linj komande (mjedisi komanda) dhe nj grafik user interface. Prve ksaj, sistemit operativ pr t drejtuar prdorues tjera (aplikacionih) programet. Sistemi operativ sht interfejsit ndrmjet prdoruesit dhe sistem kompjuterik.Ky sht nj koleksion i programeve q menaxhojn punn e nj sistemi kompjuterik (a ekzekutimin e programeve t aplikimit dhe koordinojn punn e tyre,menaxhimin e t gjitha resursimam operativ Sikemi). Dallimi themelor n mes t telefonave mobil n sistemet operative q jan instaluar n to. sht pranuar prgjithsisht se telefonat mobil klasifikuar n baz t sistemit operativ policor q ata prdorin, n vend se nga, pr shembull procesor ose pajisje hardware.

Zhvilimi sistemit operative pr telefonave celular

Zhvillimin celular software sht br n nj kompjuter t zakonshm. Kur kjo sht e zakonisht prdoret me mjetet tradicionale t zhvillimit pasuruar me aditive q lejojn ose lehtsojn programimin e pajisjeve mobile. M t rndsishme t tilla pajisje jan Simulators t pajisjeve mobile. Prdorimi i tyre i zhvillimin celular Software sht e mundur pa nj pajisje fizike cellular. Symbian OS platform t prdoret pr zhvillimin n t gjitha pajisjet me sistemit operativ. Java platform n t ciln ME zhvillimi sht i pavarur nga vepron sistemet dhe
7

hardware e pajisjeve mobile, ashtu si n standarde Java, por pajisja objektiv celular duhet t ket nj mjedis Run-Time Java. Python sht nj platform n t ciln zhvillimi sht i pavarur nga vepron Sistem hardware dhe pajisje t lvizshme. Ka shum versione t Python pr Java RunTime Mjedisit pr t. NET Framework Compact. Flash Lite sht versioni celular e platforms Flash standarde. Edhe pse zakonisht prdoret pr t krijuar animacion n internet, sht e mundur q t prdorin kto platform pr biznesin e IT zgjidhje. . NET Framework Compact sht nj platform n t ciln zhvillimi i pavarur nga sistemi operativ dhe hardware e pajisjeve mobile, por pajisje t lvizshme duhet t instalohet. NET Framework Compact. Microbrowser emr gjenerik pr nj krkim n internet pr pajisjet mobile. Ky sht emri pr nj grup t platformave q lejojn krijuar nj porosi website pajisjet mobile. Kto faqe jan br zakonisht duke prdorur WML. Ndonjher kto vende prodhuar n HTML thjesht, por numri i pajisjeve me microbrowserom t aft pr t lexuar kto vende sht ende relativisht i vogl.Brew sht nj platform t lvizshme zhvillim pr nj kompani amerikane Qualcomm. Prfshin funksionalitetin q zakonisht i prkasin sistemit operativ. Munges serioze t ktyre platformave sht mungesa e nj imitues t vrtet pajisjet mobile. Pr m tepr, t gjith zhvilluesve t krijoj tyre kan Produktet dorzuar Qualcomm m relativisht shtrenjt dixhital nnshkrimin dhe testimin.Palm OS platform t prdoret pr zhvillimin n t gjitha pajisjet me sistemit operativ.

SISTEMET OPERATIVE pajisjet mobile

Telefoni m konvencionale celular ka disa sisteme themelore operative prodhuesit e telefonit, t cilat ofrojn vetm mundsi t kufizuara. Bashkkohor telefonat e menur, t modeluara n kompjuter, kan sistemet e tyre operative nivele m t larta, t cilat rregullojn funksionimin e pajisjes, veanrisht komunikimit komponentet hardware me software aplikacionet (sipas nj prkufizim, smartphones jan pajisjet mobile q kan nj sistem operativ t nivelit t lart). Megjithat, kto sisteme operative jan t thjeshta se veprojn sistemet kompjuterike kan dika t ndryshme dhe prioritiete menaxhuar kryesisht wireless komunikimeve pajisjet, metodat razilitim e hyrjes s t dhnave, prdorimin e aplikacioneve multimediale dhe instalimit t reja. I par nivelet m t larta t sistemeve operative pr pajisjet celulare zbatuar kryesisht pr pajisjet
8

PDA, dhe shumica ishin OS Palm dhe e Microsoft Pocket PC dhe m von, Windows Mobile, ndrsa telefoni celular me nivelet m t larta t sistemeve operative m i zakonshm q prdoret Symbian dhe Windows Mobile. Sistemet operative m moderne t pajisjeve mobile jan: Symbian BlackBerry iPhone Windows Mobile Android Prve ktyre t rndsishme, jan ende n prdorim, dhe Palm Web OS, Bada (Samsung), Maemo (Nokia) dhe disa m pak t njohur sisteme operativ bazuar n Linux. T gjitha sistemet moderne operative kan nj grafik user interface (GUI) dhe mbshtet multi-user operacion (multitasking). N vetvete prmbajn mjetet m t rndsishme pr prvojn e prdoruesit prditshme: ora, Kalendari, shnimet, nj makin llogaritse, nj krkes pr nj lidhje pa tel, drgoni dhe merrni e-mail ksaj, nj prmbledhje t prmbajtjes multimediale, etj Ata priren t jen m t shpeshta prdorim t hapur sisteme operative, t cilat e lejojn prmirsim t leht dhe zhvillimin e aplikacioneve t tyre. Gjithashtu, shumica e prodhuesve t ndjek n rritje Popullariteti i rrjeteve sociale (Facebook, Twitter, etj) dhe oferta e saj t mundsin prdoruesve q n mnyr efikase t prdorur kto rrjete pr pajisjet mobile. Tregun botror n vitin 2010 ishte sistemi m i zakonshm operativ Windows Mobile OS. M tregon pjesn e operimit t caktuar Sistemi i telefonave t zgjuar n vitin 2010.

SISTEMI ZHVILLIMI funksionuar pr telefonave celular

ANDROID far sht Android? Nse ju do t dshirojn t ken kt shtjes s paku i prgjigjet ather themi se sht operativ i Google-it pajisjet sistem shpengim q me makin at, megjithat, do t thot m shum se kaq. 2005 vjet Google ka bler Californian komapniju ANDROID Inkorporuar dhe kshtu filloi zhvillimin e sistemit tuaj operativ dhe shum ndryshime dhe
9

versionet e fundit t vitit 2008 u shfaq n treg me G1 device prodhohet nga HTC pr T-Mobile operatori. Qllimi ishte GOOGLE sht pr t krijuar fleksibl t hapur sistemin operativ burim, t leht pr programimin pr zhvilluesit q do mogi n gjuhn e programimit Java shkruajn aplikacione q prdorin ashtuquajtura. Menaxhuar Kodi. Pr t lehtsuar zhvillimin, secili aplikacione, pa prjashtim, mund t hyni n t gjitha burimet n telefon ata jan plotsisht prioritetet t njjta - ndrsa Java library zhvilluar nga Google ka lehtsuar m tej zhvillimin e aplikacioneve pr kt sistem operativ. Sistemit operativ Andorid i bazuar n Linux, kernel monolit t lart pjesa e burimit t hapur Apache, kodi ose licencuar si nj lir-si paraqet nj sukses i madh dhe interesant e programuesit. Megjithat pijetore keqinterpretuar lidhje dhe Google Android. ANDROIT jo i zhvilluar nga Google, por nga ana e kompanive t grupuara n nj grup t quajtur Aleanca e Hapur Celular, por askush nuk e di kush bn far sakt n marrjen e prosesu sistemit Andoid operativ. Celular Hapur ALEANCA aktualisht ka m shum se 50 kompani antare nga t cilat 11 prodhuesit e telefonave celular ( HTC, Samsung, Motorola, Samsung, Asus, Garmin, Huawei, Sony, Toshiba, Acer, ...), 13 prodhuesit gjysmprues ( Intel, Marvel, Nvidia, Broadcom, SiRF, ARM, atheros, .. ), 10 operator telefonis mobile ( T-Mobile, Vodafone, ... ), T 12 kompanit pr zhvillimin e softuerit ( Google, eBay, ... ) Dhe 7 kompani t tjera - lista po ndryshon muaj pr muaj, neki Cancel, t tjert t bashkohen n zhvillimin e sistemeve operative dhe q ata gjithnj e m shum. Ne konkludojm se nuk sht i parndsishm globale Kompania treguar se Android teorikisht t rezultoj i madh know-how dhe shum pun, dhe konkurrenca ( tainje: Nokia sht pronar i sistemit operativ Symbian ) Vetm pr kt arsye nj numr i madh i sulmeve t bra n Android mendimi i tyre, sistemi operativ i zhvilluar nga kompanit e kaq shum nuk mund t jet e qndrueshme dhe unike. Por praktika e mohon Nokia finlandeze. Pjesa Symbian s tregut sht zvogluar jashtzakonisht, ndrsa Andoid nuk sht n rritje t shpejt, por prandaj vazhdimisht rritet dhe z nj pjes t madhe t tregut t sistemit operativ pr telefonat celular, q tregojn nj tendenc t till pr t'u br jajzastupljeniji sistemit operativ pr nj telefon celular sot. Android ofron pavarur nga prodhuesit dhe pajisjeve prvoj t ngjashme si prdoruesit e iPhone, me mbshtetje Custom software sht e gjitha m mir kur prdoruesit mund t gjeni pajisjet Kategorit e mesme dhe t lart q plotsojn nevojat e tyre.

10

ANDROID Arkitektur
Android sht nj program i projektuar operativ pr telefonat celular, t cilat jan prbhet nga sistemi operativ, interlayers dhe programet e tjera kryesore. Android baz e bn t Linux kernel, e version 2.6., E cila lejon t sistemit siguris jan rritur si baz pr stabilitetin e sistemit. Ajo karakterizohet nga nj sistem i Menaxhimi i kujtess dhe procese si dhe shrbime online. Kernel gjithashtu shrben si nj shtres e ndrmjetme midis hardware dhe pjess tjetr t pjesve t software. pr Android Ne mund t themi se ajo sht e bazuar n Linux, por Android nuk sht Linux. q nga Linux sht ndryshon n at q: - Nuk e mbshtet sistemin windowing - Nuk e mbshtet biblioteka glibc - Nuk prfshin nj seri t plot t shrbimeve standarde t komunikimit Linux. - Vetm mbshtet kernel standarde Linux2.6.24 m shum - Prdorni Zgjerime kerneli pr mbshtetje Android Android sht zhvilluar fillimisht t pavarur nga Google, q do t jet pas bashkimit OHA (Open Celular Aleancs). Nj pjes e Android sistemi operativ sht zhvilluar nga zhvilluesit t ndryshme private dhe quajtur Cupcake,sht emri pr update t sistemit q nuk sht zyrtarisht miratuar nga Google. Android sht i prbr nga disa thelbsor dhe t varur pjes t tilla si: operativ Linux kernel sistemi - nj komunikim n nivel, hardware kujtess sht menaxhuar, kontrolluar procesin, optimization software aplikimit pr pajisje t lvizshme. Referenca hardware design - prshkruan nj numr t aftsive q do t dhn mbshtetje Programi i krkuar kompjuterik pr pajisjet mobile. library Open Source - prdoret pr zhvillimin e aplikimit, duke prfshir SQLite, WebKit, OpenGL, dhe Menaxher Media. Run Koha - prdorur pr t kryer aplikimet dominuese Android, duke prfshir DVL simbolit Dalvik Virtual mashine), si dhe pr bibliotekn baz pr Android ofrojn funksionalitet t veant. Koha Run sht projektuar pr t arritur t vogl n performancn e puns memorie kur duke prdorur pajisje t lvizshme. Dalvik Machine Virtual - kryen software optimization pr pajisjet mobile.

11

 Korniza Aplikimi - e bra prezantim krkes-shtres e shrbimeve,lejon riprdorimin dhe zvendsimi i komponentve, prfshir dritare, Ofruesit menaxher prmbajtjen, menaxher Vendndodhja, thirrjet telefonike dhe peer-to-peer Shrbimet.

zhvillimi: version 1.5 dhe 1.6

Si u prmend m lart, dhe poglavlku reeneo, pajisja e par Sistemi operativ Android sht liruar nga HTC linj t prodhimit dhe t kryer sht e T-Mobile G1 emri. Kjo pajisje sht hartuar kryesisht pr demonstrat Sistemi i ri prmban nj produkt serik. Por jo pr revolucionart konsiderohen pajisja G1, suksesi i ktij modeli sht penguar e madhe e tij sipas shum dimensione. Me ardhjen e telefonit HTC Magic me Android version sistemit operativ 1.5 filloi epoka e Sistemi operativ q ka sjell nj prparim t shumpritur sistemet operative me kapacitetet e saj t reja: - Mundsia e video incizim ( versionet e mparshme jan ofruar vetm fotografit ) - Mundsia e instalimit t drejtprdrejt e video n "YouTube" - Mundsia e drejtprdrejt t ngarkoni foto t "Picasa" - Mbshtetja pr A2DP Bluetooth, e cila sht e domosdoshme pr nj Bluetooth stereo kufje dhe - Nj funksion pr lidhje Bluetooth automatik - Widgets reja dhe dosjet q jan ende prmirsimin ekranin fillestar - Animacion re gjat tranzicionit mes ekraneve - Copy / paste opsione b i kapshm nga motort e krkimit Gati gjysma e ktij viti sht dashur t presin pr versionin 1.6, i njohur tani si me emrin e koduar Donut. ardhja e versionit t ri sht t gjith konsumatort e lumtur telefon celular me sistemin Android operativ q shumica e pajisjeve dhe un mund t leht t prdoruesve pr t prmirsuar n versionin e ri - dhe sigurisht ndrtimin e tyre sot, dhe operacioni sht i domosdoshm Internet vetm aktive Lidhja dhe disa minuta t durimit. 15 shtator 2009 vjet tregon versioni 1.6 ka kaluar t rejat e mposhtme: - promovua n Android Tregut, e cila ka kontribuar pr prdorim m t leht dhe t prfshira Funksionet e m shum - Mbshtetje pr QVGA rezolut - Nj ndrfaqe t integruar pr t, kamera kamera dhe galeri
12

- Zgjedhje opsion nga imazhe t shumta n nj galeri, e cila sht lehtsoj fshirjen - Zhvilluar aftsin pr t krkuar m komandave zanore, nj koh t shkurtr dhe prgjigje integrimi m i mir i aplikimeve - Zgjerimi i identifikimit Njoftime: screen fillestar ju mund t shfletoni n Web, numratorin telefonik dhe log thirrje - Bordi mbshtetjen e teknologjive t reja: CDMA / EVDO, 902.1x VPN - Shfletuesi dukshm m t shpejt dhe software pr trajtimin e kamera

zhvillimit: version 2.0 dhe 2.1

26 Tetor 2009, ajo regjistrohet n historin e zhvillimit ANDROID sistemit operativ si data kur ajo u b n dispozicion pr mjedis t zhvillimit Android version 2.0 dhe. Nn emrin e koduar ECLAIR prve korrigjimet e zakonshme dhe optimizimin e versionit t ri ka br nj numr t gazetave. N fakt kjo sht data t them se Android sht br punoletan. Telefoni i par me operimin Sistemi ishte Milestone Motorola / Droid. sht e rndsishme t theksohet se pr 3 fundit Dhjetor 2009 erdhi Version 2.0.1, 12 janar dhe pastaj 201 vite version 2.1. Me versionin 2.1 nj numr i pajisjeve u shfaq n treg. Gazetat n versionin 2.1: - M mir hardversla Optimization -> shpejt - Mbshtetje pr rezolutave t shumta dhe madhsive ekran - Changed ndrfaqen e prdoruesit me m shum karakteristika individulanog rregullime - Nj ndrfaqe e re krkim - Mbshtetje pr HTML5 standarde - Lista e re - Image background me konstrastom mir - Zgjerimi Google Maps, fabrika me versionin 3.1.2 - Mbshtetje pr Microsoft Exchage sinkronizimin - Mbshtetje pr flash / LED n aparatin Foro - Kamera Digital zoom me - Mbshtetje pr multi - touch - Zhvilluar nj tastier virtuale pr prdorim m t rehatshme - Mbshtetje pr Bluetooth 2.1, me profilet e dosjeve drgimin dhe t tjera
13

- LIVE (live) Wallpapers Nga lart ajo mund t shihet se n versionet 2.0 dhe 2.1 ndodhur risi t rndsishme q kan nsatojale pr t ndrequr operativ Android mungesat sistemeve. N fakt, version 2.1 lejon pr prdorim t rehatshm t lvizshm telefon, dhe rrall mund t takohen disa nga prodhuesit e pajisjes suaj instaluar version hert.

zhvillimit: version 2.2

22 May 2010 vjet duket versionin 2.2 e cila u zvendsua nga ather "Aktual", version 2.1. Pajisjet e reja q shfaqen n treg erdhi nga versioni i ri, ndrsa povajljuju dhe prmirsimet pr lloje m t vjetra t telefon. Version 2.2, ose me emrin e koduar Froyo, ka prsri uintegrisano shum gazeta, sistemi bhet shpejt, mundsit jan t gjitha t mdha dhe m shum dhe m di se far sht edhe m trheqs.Gazetat, e cila boton nj version t ri 2.2: - Optimizimi i sistemit, prdorimin e prmirsuar kujtesn, m t shpejt - Integrimi i JIT, m t shpejt Java - Integruar Vhrome V8 Javascript motor pr t krkuar motor - Mbshtetje avancuar Exchange me funksione shtes - Nj ekran i ri pr fillimin, un ende ikona, directory search engine dhe - USB Internet ndarje (Tethering) - WiFi hotspot funksion - Kontroll i plot mbi internet celular (mund t revokohet) - Modeli aplikimet Refresh refresh me automatik - Ndryshime t shpejta n tastaure gjuhn dhe fjalorin - Kart Ramzena biznesit nprmjet Bluetooth - Mbshtetje pr fjalkalime numerike dhe alfanumerike - Aftsia pr t ngarkoj nj dokument me an t shfletues - Display animuar gifs n shfletuesin - Aplikacionet Instalimi pr memorie t jashtme - Integruar Adobe Flash 10.1 Prsri, sistemi i integruar n nj numr t ndryshimeve, dhe pak sht ndryshuar. Por pamja m e rndsishme n versionin 2.2 sht se sistemi sht prshpejtuar dukshm dhe se u shfaq pr t
14

mbshtetur Flash. Ky opsion i fundit ka kontribuar n lart prjetuar gjat shqyrtimit Web site, nuk kishte m n fund nuk sht m nj problem kur kemi dashur t shohim n nj video apo nj web faqe me flash elemente. Kodi burim ka psuar edhe ndryshime, dhe ka kaluar npr optimization. Por zhvillimi nuk u ndal ktu ...

zhvillimit: Ver.2.3
Pas Froyo dhe u pasua nga pushimet e vogla, dhe 6 Dhjetor 2010 vjet futi nj brez t ri, Android 2.3. Edhe pse pati zra se operativnis sistemi i kaluar npr ndryshime serioze, at e mori nj prdorues t ri interface, n realitet, n vend t sistemit t gazets revolucionare ka psuar nj proces optimization dhe kozmetik. Te rrejat n versionin 2.3: - Interface modifikuar minimalisht prdorues - New, jednododirni kopje - funksion paste - Mekanizmi i prmirsuar pr kursimin e energjis, autonomia m - Optimized kernel i cili provoi t punojn edhe m shpejt - Mbshtetje pr WXGA rezolutn dhe m shum se ajo - VoIP - NFC ( Pran - Komunikimi Fusha ) - Menaxhimi i aplikacioneve - Download Manager - Qasje t lir n zbatimin kamera - Mbshtetja dhe menaxhimi i sensor t rinj (xhiroskop gravitacionit, barometr) - Gjuha aplikimet audio hyrje dhe grafika - Mbshtetje m i mir dhe m t shpejt HAPUR ES - Sound ekefkti (uplifting bas, barazimin) - WebM/VP8 video dhe ACC, AMR - N vend t ksaj YAFFS ext4 file t sistemit Megjithat, duke par listn gornnji pormena, ne nuk mund t themi se nuk ka asgj Sistemi i ri. Shfaqja e VoIP, ose NFC ende pik t prparoj n zhvillim. Megjithat, publiku pret bum t madh, i cili jezaostao kt koh. I par telefon me sistemin operativ ishte Google Nexus S (Samsung i9020), i cili llogaritet edhe si nj model benchmark (sht i prbr prej
15

zhvillimit: version 3.0

N ndrkoh, shfaqja e iPad Apple apo Samsung Tregut Galaxy Tab Sistemi operativ mobil po prjeton exploziju. Ajo doli, ishte IKAO Samsung Tab Galaxy ka prjetuar sukses t madh, versioni aktual i Andorid nj neprua ndrfaqen e prdoruesit dhe prvoja, t cilat do t prshtaten kompjuter tablet. Sigurisht Google nuk sht ulur armt e kaluar. Ajo sht 26 janar 2011 futur n Android 3.0 - huall mjalti. Ky version ka kaluar tashm te rrejat revolucionare, si kt version sht zhvilluar thuajse nga zeroja. Pr t shikojm n ju solli Honezcomb: krejtsisht i ri "holografiki" user interface, optimizuar Tablet PC tre-dimensional ekran kryesor, me t reja dhe t rindrtuara widget t

- harversko nxitimi 2D - Renderscript motor 3D - Mbshtetje procesor me ma shum berthama - 100% compatibility me aplikacione t shkruara pr mparshme verizije Andorid nj - butonat virtuale sistemit (nuk ka nevoj m shum pr butona hardware ose pajisjet) - modifikuar multi-tasking - redizajniranai zmadhuar virtuale tastaura - rezvijenije theksuar, i tekstit kopje - funksionin e paste - ndrtuar n mbshtetje pr media transferimin, marrdhnie t drejtprdrejt me aparat fotografik dixhital - Mbshtetja pr jashtme USB ose Bluetooth tastiere - efikase sht gjetur rrjetet Wi-Fi si dhe lidhja Bluetooth - Programet e redesigned dhe prmirsoi fabrik

Natyrisht zhvillimi nuk do t ndalet ktu. Google pr t ardhmen e zhvillimit paralele dy sisteme operative dhe Andorid. Versionet 2.x do t jen t dizajnuara mobile Telefonat, ndrsa versionet 3.x jan t destinuara pr kompjuter tablet. far do t kto zhvillime t na sjell konsumatort nuk e di, por po t kemi parasysh nivelin dhe shpejtsin zhvillimit, ne mund t kini besim q ne do t shohim zgjidhje shum interesante dhe ide.
16

Windows Phone Fillimi sistemit Handheld PC

Microsoft s pari prezantoi nj sistem operativ bazuar n Windows CE, Microsoft Handheld PC 1.0 t mbshtetur n vitin 1996. Kjo ishte nj shum version osakaenoj Windows 95, por u mbajt ndrfaqe korisiniki n mnyr q Prdoruesit kishte telashe duke prdorur kt Telenor. Baza nuk sht nj Windows 95, por dy dshtuar projektin e mparshme dhe ajo WinPad dhe pulsar. Zhvillimi filloi WinPad n vitin 1992 si dshirn e Microsoft-it pr t zhvilluar nj operativ interaktive 32 sistemit, por pas dy vjet e dshtimit t zhvillimit me prvoj pr shkak t pajisjeve t dobt n at koh. Objektivi i projektit ishte q t zhvilloj nj pulsar nj aktuale t prgjithshme elektrike pa tel hardware, por pr shkak t aftsive t kufizuara teknologjike t kohs Projekti provuar t jet parealizueshme. Kshtu 1994 vjet nga platforma pulsar shkarkuar grup RISC udhzim dhe un jemi nga kernel, ndrsa WinPad dhe gjrat q lidhen me I quajtur hardware dhe kjo ka krijuar nj sistem t ri operativ Pegasi. Pegasus ende ngritur hardware serioze krkuar nga prodhuesit OEM (ata ishin Casio, Copmaq, HP, LG, NEC dhe Philips). Procesori sht Konsumi duhet t jet e ult, por t shpejt t mjaftueshme, ndrsa kernel duhet t jet knaqur me dika m pak se 1mb e kujtess pr kujtim t vogl Kapaciteti telefon n at koh. Hanheld PC 1.0 u bazuar n thelbin do t 1.0. Kto sisteme jan t mbshtetur vetm me microprocessors SuperH 3, 3000 MIPS 4000 dhe arkitektura MIPS, rezoluta e ekranit sht morla t jet 640 x 240 ose 480 x 240 px, kishte integruar Outlook Pocket dhe klientt e tjer pr elektornsku PAS. Microsoft Handeld PC 1.0 (CE 1.0) CE bazuar sistemet operative q nga paraqitja e 2.0 Version kernel ( Thupr ) T veanta a. Prve linjs handheld shfaqet dhe sistemin operativ projektuar Konkurrenca PalmOS (dhe fitues), Palm-sized PC ( m von Pocket PC ) Dhe PC Auto. Si sht tema e ktij punimi: Windows Mobile pr Pocket PC, PC Car me linj n prgjithsi ne nuk do t merret me t, ndrsa me operatvinim handheld sistemit ne do t shikojm n prfaqsimin Navi e njjt. S pari, duhet t kemi t qart Termi PC Handheld ( HPC ): Koncepti sht i mbuluar me pajisje t vogla dhe tastarurom Touch screen ( Tuocha ekran). Saj duket m shum si n nj fletore t vogl,se n PDA, por nuk jan
17

n prputhje, edhe me pa programe PC nga Pocket PC tuaj programet. Emrat, si ne mund t msohen nga Microsoft jan shum interesante. M CE 1.0 kernel ( Pegasi ) Handheld PC Bazuar 1.0, si dhe versioni i tij i Japanese ( Prdorimi i Unicode dhe Kernel sht prdorur tashm grup proiten tavolina karakter, n mnyr q n kt mnyr eliminohet edhe barrikada e gjuhs ). Handheld PC 2.0 sht i bazuar n CE 2.0 kernel ( Merkur ), E cila sht prkrahur tashm VGA, ekran 24 bit ngjyra paleta, LAN dhe tipi TrueType font. Handheld PC 3.0 Profesionale ( Jupiteri ) Eshte nje kernel-bazuar CE 2.1. 2000 vjet ka pasur nj ndryshim i emrit dhe 3.0 CE kernel baz sistemi, nuk sht quajtur PC Handheld 4.0, por PC Handheld 2000 I ri Kernel ishte shum m mir sesa versionin e kernelit 2.1, sht shtrir n: Zyra e Paketa dhe versionet e Internet 4:01 Expolrer Outlokk dhe 3.1. Sinkronizim sht br e mundur me ActiveSync 3.1. Microsoft Handeld PC 3.0 (CE 2.11) Zhvillimi i sistemit operativ n kt pik dhe u ndal. Newer handheld pajisje t drejtuar nj sistem operativ t quajtur Microsoft Windows CE.NET, nga t cilat mungon paket software Office dhe jan zvendsuar nga ndonj alternativ software zgjidhje n varsi t pajisjeve porizvoaa. Nga pika e sistemet software bazuar n kt sistem operativ jan t papajtueshme me Pocket PC dhe PC Handheld nga vija. Por kto dit, Microsoft Windows CE.NET prjetuar nj cikl t dyt t jets, domethn nj shum t pajisjeve t PNA dhe depresionit post-natal t prdorura sistemet personalizivane CE.NET baz operative me versionin m t fundit sot 5.0. Microsoft Windows CE. NET Professional Edition (CE 4.2) Palm-size PC, Pocket PC Sistemit operativ nga Microsoft projektuar ekskluzivisht pajisjet PDA sht u treguar 1998 vjet Palm-size PC 1.0 bazuar n er kernel 2.0.Nj version i prmirsuar, Palm-size PC 1.2 Color shfaq pas nj viti dhe kishte mbshtetje pr USB, FIR simbolit ( Infrared Fast ), Modulet Software pr t dhna Code ( SIP) Dhe aftsia pr t sinkronizoj me Windows CE 2.2 Shrbimet.Fillimi Palm-size PC Color Menu Prill 2000 ai mbrriti nga Microsoft dhe sistemi operativ i quajtur Pocket PC 2000 ( Shpat i vogl ) Bazuar n CE 3.0 kernel, e cila sht e kundrta e Palm-size PC ishte m optimizuar pr PDAs. " Taskbar "Zhdukur, " START "Un u zhvendos n cepin e siprm t majt n mnyr q koriscniki gjith Ndrfaqja e ka br t qart dhe m funksionale. Por kto ndryshime kan sjell edhe problemet e t cilat edhe tani mund t gjendet n platformat Windows Mobile t gjitha: p.sh humbur " Cancel "Button, do dritare mund t mbyllet me" N rregull " Butoni gjendet n cepin e djatht e cila gjithashtu kap ndryshimet. Problemi tjetr sht multi-tasking, si me " N rregull "Button Programet nuk mbyllet, por jan drguar n "prapavij". Ky sistem
18

operativ ka vetm nj rezolut mbshtetje QVGA, por vjen me paketn Office Pocket, q jan zhdukur nga PC Palm-madhsi.Tetor 2001 ka ardhur dhe Pocket PC vitit 2002 Fajkua ) Dhe tri saj versione: Premium, Professional, dhe Edition Phone. User interface ka psuar zhvillimit t mdha, por najinovatnije ndryshime jan br n fushn e transmetimit t t dhnave, u shfaq n versionin Connection Manager Phone Edition t dial pr t zgjedhur. Numri i programeve t fabriks sht edhe m e lart: MSN Messenger, Windows Media Plazer Terminal Services Client, Microsoft Reader dhe t prmirsuara dhe suite Office.far sht me rndsi t madhe q e mundsoi programimit ROM flash,dmth Instalimi mundsin e versionet e reja me upgrade) flash ROM. Pocket PC 2000 (me shpat i vogl) Pocket PC 2002 (Eminem) Pr trashgimtart Merlin s pritur gati dy vjet. Windows Moblie 2003 ( Ozon ) sht ofruar edhe tre nga versionet e tij. Ndryshimet jan kt her Mnyra m e rndsishme e transmetimit t t dhnave, pr shkak Komunikimi MENAGER psuar disa ndryshime t rndsishme ka ndodhur menaxher Bluetooth sht WindowsXP- nj i njohur Menaxher WLAN Konfigurimi. Internet Explorer ka marr disa features avancuar: tani mbshtet HTML 4.0, CSS, JavaScript 5.5, WAP 2.0, Edhe me t gjitha kto prmirsime edhe m tej nuk ishte gjja e drejt pr pse prdoruesit me prvoj dhe disa upareenja si versionin e ri Media Player (version 9), mbshtetje externoj tastier, ... Mars 2004, Microsoft ka nisur t Windows Mobile 2003 Edicioni i dyt. Ky version sht ende shum i popullarizuar n mesin e prdoruesve Edhe pse tregu mund t gjeni versione t reja dhe m t avancuar t ksaj operative sistemeve. Ndryshimet nuk jan numerike n kt sistem t ri, por ata jan shum t domethns: ekran sht nj software mund t ndrrohen nga 90 grad, dhe sht e prfshir . NET Framework 1.0 dhe prve QVGA rezolut sht mbshtetur nga rezoluta VGA. Windows Mobile 2003 (Ozoni) Windows Mobile 5.0 (Magneto) Me kt kemi marr deri n sistemet e sotme operative, Windows Mobile 5.0, i cili ishte emri i tij kod vjen nga emri i Mutant X-Men, i induktor (Ndoshta nuk sht nj '). Ashtu si me do version t ri t rishikuar t ndrfaqen e prdoruesit, por e drejta e gazetave n kujtesn e dinamik - RAM - e rezervuara ekskluzivisht pr Programet q jan aktualisht n prdorim, programet nuk mund t instalohet n at. Me kt ka eliminuar nj nga mangsit m t mdha t Pocket PC dhe ajo Data humbje pas bateri izpranjenja rezerv, por edhe n shum programe t zvogluar n mnyr drastike duke shpejtsi, si sht qasja n ROM kujtes m gjat se sa RAM. Pr fat t keq Mogo programe t vjetra jan bhet i papajtueshm me sistemin e ri, prndryshe shum t qndrueshme. Palet

19

piktori software e ka fituar antar t rinj n form t piks me energji elektrike, i cili sht br nj pjes integrale pjes e versioneve Office Mobile 10.01, Media Player 10.0, nj program pr GPS navigacion, IE fitoi mbshtetjen e ri. Mbshtesin ata morn dhe rrjeti i tret celular genereacije (UMTS, WCDMA), ndrtuar n tastier QWERTY, USB 2.0, t brendshme HDD, Mobile Direct3D dhe DirectDraw DirectShow. Ndryshuar mnyrn trajtimin e kabinetit t dosjes lokali ( *. Cab ), Program instalimi aktivizuar dhe memorie t jashtme dhe jo vetm n kujtesn e brendshme t kart. Megjithat, dhe ky defekt u shfaq t shkojn harta ( dosje ) Nuk sht aktivizuar.Versioni i fundit i sistemit operativ Windows Mobile, e version 6, paraqitur n festival 3GSM. Dokumentet m t rndsishme jan: mbshtetje pr nj rezolut t 320 x 320 dhe 800 x 480 rezolut VGA n hitet reale mbi materiale t internetit, Elementet grafike dhe t shndosh bazuar n sistemin operativ Vista, Windows Jetojn paket programimit (Live Krko Mobile, Live Messenger Mobile, Mail live Mobile), Windows Update, kart Crypto Memory, preinstalled. NET Korniza (SP1) dhe SQL Server Compact Edition 2005 Remote Desctop Mobile, Exchange 2007 mbshtetjen, si dhe nj turm e-mail zgjeruar funksionalitetin organizative.Windows Mobile 6 Professional Linja e telefonave t zgjuar, t ardhmen Ne nuk kemi folur ende pr degn e telefonave t zgjuar dhe Windows Mobile. I par ky sistem operativ sht Smartphone Microsoft 2002 ( Thumb ) N CE Kernel 3.0. Ky sistem operativ sht shfaqur pikrisht nj vit pas dukuri e Pocket PC 2002nd Microsoft qllimi ishte pr t hedhur n treg t till sistemit operativ q do t jet konkurrues ather dominues Symbian S60 sistemit operativ, por pa sukses. Mungesa e ekran touch prdoruesit Ndrfaqja e ka psuar e nevojshme (dhe t panevojshme), por pavarsisht ktyre ndryshimeve Ndryshimet ishin prdorimi i vetm i t pakndshme dhe e vshtir. Interesante n kt sistem operativ n korien RAM ekskluzivisht Pr ato aplikacione q prdoruesi sht duke prdorur (nse e keni vn re, Pocket PC pr kt funksionalitet sht dashur t presin pr versionin 5,0). I madh Mungesa e prdoruesit pa paketn e paralizuar Office - Dokumentet jan vetm n gjendje pr t par. Smartphone 2002 Tetor 2003 sht paraqitur dhe pasardhs i ktij sistemi, Windows 2.003 Mobile pr Smartphone. Risia sht e vshtir se do. Sidomos prshpejtimin e shpejtsis navigacion, Windows-i integruar Media Plazer 9 Pas nj vit e duke pritur me durim ka ardhur, dhe Windows Mobile 2003 Edicioni i dyt pr Smartphone me mbshtetjen QVGA, prmirsuar e-mail klient, Meda Player 10 dhe nj ndryshim t paprfillshme (e gjith kjo ishte rezultat i nj operon vit). Maj 2005 shpalli t Windows Mobile 5.0 pr Spartphone prmbante gazeta m shum se paraardhsit e tij, por ende
20

ka mbetur mjaft i paplqyeshme me audiencn sht kryesisht pr shkak t PDA dominuar n at koh. Gazetat ishin t njjta si n Pocket PC. Windows Mobile 5.0 pr Smartphone Pra, kemi ardhur deri n Windows Mobile 6 Standard, emrat e t veprojn Sistemi pr telefonat e menur. Prve disa upgrade vizual sht m n fund Microsoft paraqiti nj zgjidhje t reja t sistemit q e bjn arriti t bj luft me sistemin operativ Symbian S60 pr nj pjes t madhe t tregut. S fundi mundsi jo vetm pr t lexuar dokumente zyr dhe nj modifikimin e tyre (por jo krijimi i nj t ri-kjo nuk sht nj shaka). Ajo ka nj rrotullim , Ekran Menaxher Wireless (e cila sht nj mrekulli edhe mjaft i prdorshm) Windows Live, kartn e kujtess encryption, Book prmirsuar Adresa, Outlook m von, Mbshtetje pr Exchange 2007th Duket se Microsoft realizuar platformn serioze Telefoni pamentih ndjekur nga shpallja e nj brezi t ri e zgjuar prodhues i madh telefon. Windows Mobile 6 Standard Windows Mobile ardhmen obaava interesante me shpalljen e re Kernel sistemit operativ i bazuar n CE 6.0, foton. Kjo Sistemi operativ, i cili u shfaq 2008 vjet sht menduar q t bashkohen dhe Pocket PC Platform Spartphone. Shpallur si predh "modulare sklaita" fleksibl,Video mbshtetje thirrje. Pra, duke pritur pr vitin 2010 Microsoft ka br zyrtar njoftoi gjat, t gjitha mnyrat nj sistem inovativ operativ pr telefona celular Windows Phone 7 sht zhvilluar nn mango emrin kodit.

Phone Windows 7
Microsoft synimin se sistemi i ri operativ merr m shum kontrollin mbi ndrfaqen e prdoruesit t softuerit tuaj t telefonit. Dshira sht q t ln m shum hapsir pr partnert hardware risi. Ve Ideja e Microsoft-it sht se kt softuer bn dallimin n mes t ardhmen Telefoni m hert dhe do t ofroj telefon dhe kompjutera personale. Gazeta e par, t ciln do prdorues me kt bomilnog telefon Sistemi operativ ka par ndrfaqen e prdoruesit. Pr t ndrfaqes Microsoft ka br m shum personal mbshtetur n konceptin e tabels shah cilit fusha (Tjegull) informacion i adaptueshm dhe mund t rifreskohet automatikisht nga telefoni ose Internet. Disa fusha jan prditsuar automatikisht pr t reflektuar m Kontaktet ose informacion lokal, ndrsa t tjert mund t rregullohen me dor. Fushat dhe mund t grupohen n njsi tematike simbolit HUB), pr shembull, kontaktet e huaj quajtur "njerz" (njerz) ose ansore me foto quajtur "foto"
21

(fotografit). Njsi t tjera jan "zyra" (zyra), e cila prmban funksione pr shnimet dhe sinkronizimit dokumente me nj kompjuter, "lojrat" (lojra) q integron me rrjet Komuniteti Lojtaret Ngushlloj Xbox dhe "Muzika + video" (Music + Video) e cila sinkronizon kng dhe video nga jukebox Zune software prodavnicom muzik. Pavarsisht nga kto opsione t personalizoni disa aspekte t do Windows- Phonea qen njjt. do pajisje q prdor 7 Telefon Seria e Windows do t ket tre button: START (Cili mundson qasje t shpejt n t gjitha fushat e siprprmendura) KERKO (Sepse ju do t gjeni edhe numrat e telefonit) dhe BACK (Kthehu te hap mbrapa). Shum interesante dhe e dobishme gazeta sistem operativ sht se ajo njohin adresat n postn elektronike apo hyrje sende kalendarike, dhe kthehet ata n Lidhje tek Bing MAPS Sistemi ndrfaqe ka tastier QWERTY onscreen dhe mbshtet kontroll duke prekur t katr gishta n t njjtn mnyr q ajo punon dhe Windows 7 pr PC. Nj tjetr funksionalitetin huazuar nga kompjuterat personale dhe shfletues: kjo sht e bazuar n kodin e njjt q prdor Internet Explorer. Grafik Displayed jep prshtypjen e hapsirs, sepse ata prdorin nj shkronja holl dhe Titujt e mdhenj t prbr nga vetm nj fjal q nnkupton subjektin e secilit ekran dit, lokale, muzik, etj Teksti sht shfaqur duke prdorur nj m t sakt teknologji pr t shfaqur ClearType font, e cila lejon subpikselskoPozicionimi.Versioni i par i Windows 7 Series Phone edhe m tej nuk ka mbshtetje pr Adobe Flash. Me kt, Microsoft ndryshon nga Apple,
22

cila iPhone gjithashtu nuk ka mbshtetjen Flash, por kjo nuk do t mbshtes asnj t ardhme. Pr her t par publikoi nj ant t zhvillimit t softuerit t operatorve t telefonis mobile dhe t tjert ishin n gjendje t shtoni telefonat e tyre shrbime t reja dhe aplikimet. Edhe pse sistemi i ri thekson m shum funksione se Microsoft ka pr qllim zbatimin dhe q sht e kontrolluar fort ndrfaqen e prdoruesit pr Phone Windows 7, telefonat do t t jen n gjendje t ngarkess aplikimet dhe lojra nga prodhues t tjer q kan marr Microsoft certifikimit prmes e tr quhet "Piazza" (treg). Compatibility: Windows Mible aplikimi i mparshm nuk sht i mbshtetur.

Symbian
Revolucion i vrtet n botn e telefonis celulare ka ndodhur me shfaqjen e Symbian OS, dhe gjithashtu e para sistemet operative t njohura reale pr telefonat celular, e cila prmban shum opsione dhe ju lejon ta instaloni shtes aplikacionet. 1998 vit, formuar sht Partneriteti n mes t famshm n bot prodhuesit e telefonave celular dhe Pocket PC, Ericsson, Nokia, Sony Ericsson dhe Psion Software, quhet "Symbian Ltd"., Me qllim pr t hetuar PDA prafrimit kompjuterat dhe telefonat celular. Dhe n qoft se ju u zhvilluar m par nn Systems specializim operativ quajtur Epoc 1-3 (1997), i ndjekur menjher nga Epoc versionin 4, paragrafi i publikimit Epoc 4 - ER4), dhe ER5 version, sipas versionit t krijuar partneritet 6 sht drita e dits Un pash t quajtur "Symbian OS v6.0." Zhvillimi i mtejshm, nprmjet versionin 6.1 , 7,0, 8,0 (2004), 9.0, pr t Version 9.1, e cila ishte formuar n fillim t vitit 2005. vjet, kshtu q sot Symbian OS platform sht i prsosur n shum Telefonat celular reja gjeneruese. Megjithat, kompanit e mdha q kan bashkuar forcat e tyre ishin t ndar dhe rezultojn nga "Version i mitur" e OS. Shumica e ktyre telefonave u lirua nga Nokia (aka Seria Nokia 60 platform, n t ciln shumica menduar dhe kur thot 'imazhe'), dhe disa modele jan eliminuar dhe Samsung Sony Ericsson (Platform UIQ jo, gati si popullore si Seria 60). Nokia sht nj koh zhvilluar dhe 80 Seria platform, dhe tregun aziatik atje dhe NTT pranueshm Platform FOMA, por ata nuk jan veanrisht t rndsishme. Nokia sht prmirsuar shum dhe popularized OS Symbian se shumica e telefonave t tij prodhuar fundit vijn vjet me Symbian, t cilat jan edhe m t fuqishme dhe popullore Telefonat n treg t meta, ishin / janhow q ). I vetmi rival n kt operative Sistemi ishte Windows Mobile (tani ne jemi ktu
23

Android, Samsung Bada, Windows 7 Telefon, iPhone, ...), por q nuk sht kaq popullore jasht SHBA, si dhe ajo kontribuon n nj przgjedhje e vogl e krkesave shtes. Version i fundit Sistemi operativ Symbian m 9 Pra, versioni i par i vrtet i Symbian (Seria 60 platform) version sht 6 dhe Menjher pas 6.1, pr shembull, ku jan Nokia 7650, 3650 (t cilat jan shpallur revolucionarizoi botn e telefonave celular), si e telefonit t par - Symbian Nokia 9210 Communicator. Pastaj 2003 shfaq Symbian OS 7,0 dhe nj numr telefoni sht pranuar dhe ndjekur ndarjen e platforms: - UIQ (Sony Ericsson P800, P900, P910, Motorola A925, A1000) - Seria 80 (Nokia 9300, 9500), Seria 60 (Nokia 6600, 7310, 6670) - FOMA telefonat n Japoni. 2004 duket Symbian OS 8 dhe 8.1. bri disa risi n software krahasim me v7, shumica e dukshme sht nj dizajn t mir), por t gjitha aplikacionet t tjera t prputhshme, dhe pr kto dy platforma ka nj numr t madh t aplikacioneve. Jan ndjekur dhe nj prmirsim t madh n hardware - ekranet me 262,000 ngjyra procesor n 220 MHz, RAM memorie t lir nga 10 MB deri n 33 MB (pr N70), ... Kjo platform sht ende shum aktual, por popullariteti ngadal zvoglohet pr shkak t ... 2005 vjet ... Symbian OS 9.1 u shfaq n vitin 2006. dhe 9.2 vjet. Ndryshim mes OS8 dhe OS9 sht i madh, asnj aplikim nuk sht n prputhje, ka nj Format i ri pr instalimin - sisx, i cili krkon q do aplikim sht instaluar certifikuar nga Nokia, si nj prodhues i madh dhe nuk sht nj problem, Por "t vogla" zhvilluesve t ket nj problem t madh pr t lejuar e tregut freeware e saj aplikacionet. Platforma e re sht shum m e fuqishme se ajo e mparshmja, dhe telefonat q vijn me t jan hardware m t fort - n 330369 MHz procesor, pa pages RAM Memory shkon nga rreth 20 dhe mbi 40 MB, ekranet e mdha me 16 milion ngjyra WiFi, m shum hapsir e magazinimit, ... N OS 9.x futur "mbrojtje" q pengon "sprkat" n dosje t sistemit dhe pamundsia e shum ndryshime manuale n sistem. Ajo shrben pr t parandaluar virusin (n kt sukses), dhe pirateria.

24

PRFUNDIM
Si mund ta shikoni zhvillimin e sistemeve operative pr telefona mobil hyn n epokn e tij t art, dhe koha e tyre sht ende vijn t gjith si nj i njohur dhe prodhuesit m t vogla, sistemet operative software. do prodhues ka vet Vizioni i se si t duket si nj vend modern,, t qndrueshme t fuqishme sistemit operativ pr telefonat celular me nj shumllojshmri t aplikacioneve dhe shrbimeve dhe ky user interface q do t sjell t gjith kt dhe mesatare prdorues.Secili sistem operativ i projektuar pr telefonat celular ka avantazhet dhe disavantazhet, edhe pse sht subjektiv. Njerzit e biznesit jan t nevojshme aplikacionet e biznesit, ndrkoh q ende nj sistem i ri operativ favorizuar duke ofruar mbshtetje e madhe pr multimedia. Si rrjedhat e kohs, dhe pr kt arsye hardware napedkom dhe sistemet operative do t duhet t lulzojn n mnyr q t mbshtesin veori t reja q e bjn kt Arritjet teknike. Cili sht sistemi m i mir operativ, e cila sht m e mir se nj tjetr apo far sht m e mir prdorur? Pyetje e vshtir dhe prgjigja sht gjithmon subjektive. N nj triitu disa sisteme operative. Disa prej tyre kan hyr n fazn e zhvillimit, zhvillimin e individit ritm si ka sistemet operative t cilve epok sht ngadal duke i dhn fund pas gjat periudhs t zhvillimit. N do rast, nevoja pr operacional t ri Sistemet kurr nuk do t ndalet, n epokn e telefonave t zgjuar dhe un vetm hasur Un do t shohim zgjidhje shum m interesante n kt segment

25

LITERATURA
[1] http://web.zpr.fer.hr/ergonomija/2005/tomisic/stanje.html [2] Slaven Brumec(2008),magistarski rad na temi Razvoj mobilnihinformacijskih sustava, Varadin, Sveuilite u Zagrebu Fakultet organizacije i informatike Varadin [3] http://www.prekoramena.com/t.item.258/mobilni-telefoni-od-morzeove-azbuke-dozvezdanih-staza.html [4] http://mobilarena.hu/teszt/android_fejlodestortenete/android_tortenelem.html [5] Miroslav ajji, Bogdan Brki :Modeli sigurnosnog rjeenja za mobilne ureaje zasnovanih na Android operativnom sistemu, 17. Telekomunikacioni forum TELEFOR 2009, Srbija, Beograd novembar 24 26. 2009 [6] http://infoter.eu/cikk/it_biztonsag_mobil_operacios_rendsyerek_elemzes [7] http://www.mobilize.rs/2007/09/07/kratak-razvoj-symbiana [8] http://mobile.benchmark.rs/mobiln/telefoni/samsung-bada [9]http://www.tehnoguru.info/vesti-mainmenu-27/7726-izgleda-da-mozilla-razvijamobilni-operativni-sistem[10] http://connect.pcpress.info/connect-03-11/mobilni-operativni-sistemi-koliko-suprilagodeni-korisniku/ [11] http://logout.hu/cikk/mobil_oprendszerek_egymas_ellen/eloszo.html [12] http://www.mascobz.com/windows-phone-7-vs-iphone-os-4-0-vs-android-2-1-vswindows-mobile-6-5/ [13] http://lekanbaruwa.wordpress.com/2011/04/14/windows-phone-7-vs-ios-vs-android/ [14] http://sharpestminds.blogspot.com/?m=1feeds/posts/default?alt=rss

26