Aratrma

Termik Santrali
Nasl alr? Yer Seimi Neye Gre Yaplr?

anma ile ortaya hararet enerjisinden elektrik enerjisi reten merkez yanma bir kazan veya buu srecinde gerekletirilir ve suyun buhara dntrlmesini, daha sonrada bunun yksek basn altnda (160 bar),yksek scaklkta (550C) ok stlmasn salar.buu nce trbinin yksek basnl blmnde ve arkasndan tekrar dan epey stldktan sonralar orta ve alak basnl blmler de geniler. Kendilerini izleyen bu genilemeler srasnda hararet enerjisi mekanik enerjiye dnr. Kondansatrde soutulunca su tekrar dan eski haline geer; trbinden ektii buharla alan 1 tekrardan stma blmyse suyun ssn ykseltip kazana gnderir. buu ve su 1 kapal devre halinde dolatklar sebebiyle,bu evrim sonsuza kadar yenilenir. Duman kazan knda byk oranda hararet yitirir ve havaya verilir; Bylece yanma olay gerekleir. Kmrle alan santrallerde dumann arkasndan elektrostatik dzenekler yardmyla tozu alnr ve bacadan dar atlr.Bu arada trbinde yaratlan mekanik g 1 alternatre iletilir ve burada elektrik enerjisine dntrlr.Trbo-alternatr gurubunun uzunluu 600 mega voltluk 1 kuvvet sebebiyle ara sra 50maar; verilen elektrik akmysa 20 000 voltluk 1 gerilim altnda 19 200 ampere ular. ada 1 termik santraln verimi %40 dolayndadr. Bir termik santraln kurulaca yerin seimi birok etkene baldr.Bunlardan balcalar, g kaynann yaknl (maden ocaklar,limanlar,rafineriler,vb.) yaktn santrale getirilme yntemleri (demiryolu,denizyolu,vb.) ve zellikle souk 1 kaynan varldr.1 termik santraln bilanosu incelendiinde, reti len 1 kilowatt sebebiyle 4000 kilojoule dan ok 1 enerjinin soutma suyuna harcand anlalmtr.

Su 1 akarsudan alnrsa,bu suyun gnmzde en epey 7-10C arasnda stlmasna msade veril mektedir;bu da byk 1 debi gerektirir. Szgelimi, 600 megawattlk 1 g grubun da soutma sebebiyle saniyede 22 metrekp su gerekir. Bu nedenlerden tr,byk santraller yalnz byk akarsularn zerinde veya deniz kysnda kurulur.Bununla ile,termik santrallerin yol at hararet art,su bitkileri ve hayvanlar sebebiyle ciddi meseleler yaratr.Suyun az, santrallerin epey sayda bulunduu blgelerde, ounlukla hiperbol biiminde byk kulelerden oluan haval (atmosferik) soutma sistemlerinden yararlanlr. Termik santraller iinde linyitli olan lar dierlerinden epey daha kritik ve kuvvetli olup,lkemizin toplam elektrik retimi iinde linyite dayal termik santrallerin paray giderek artmaktadr. Yerli g kaynaklarmz iinde gnmz de de nemini koruyan linyit yataklar lkemizin hemen btn yerinde bulun maktadr.En byk linyit yataklar,AfinElbistan, Mula,Soma,Tunbilek Seyit mer,Konya,Beypezar,Adana,Tufan beyli ve Sivas havzalarnda bulunmakta olup, kurulu termik santraller de bu blgelerde mekan almaktadr.lkemiz de 177 tane sahada grnr 7, mil yar ton linyit rezervinin ,4 milyarn 1100 Kcal/kg civarnda sl deere sahip olan Afin-Elbistan linyitleri oluturmak tadr. Linyit, ev sektrnde, termik santrallerde ve sanayi sektrnde yaygn bi ekilde kullanlmaktadr. Nite likli olanlar ev ve sanayi sektrlerinde dk sl deerli olanlar ise termik santrallerde tketilmektedir.Linyitlerin byk ksm dk nitelikli olduundan %77 den fazlas termik santrallerde kullanlmaktadr.

lkemizdeki enerjiye balantl hava kirlilii,daha epey, bu dk kalorili linyitlerin yaklmas sonucu oluan gazla rn atmosfere karmasndan kaynak lanmaktadr.Yanma gazlar, karbondioksit (Co2), karbonmonoksit (CO), azot oksitler (NOx), uucu organik bileikler (VOC), kkrt dioksit (SO2), metan (CH4) v.b. gazlar birlikte tanesel nesne iermektedir. Yaklan kmr, bu kirlilikle rin yansra kl ve kln ierdii kadmiyum, civa, kurun, arsenik v.b. ar metallerin evreye yaylarak kirletmesine sebep olmaktadr.Linyitlerin dk nitelikli olmalar nedeniyle termik santrallerin etraf hava kalitesine etkisinin azaltlmas sebebiyle oluan kirleticilere kar denetim sistemlerinin uygulanmas epey nemlidir.lkemizde elektrik retimi yaklak %60 termik santrallerden elde edildiinden ve linyitlerimizin kkrt ve kl ieriklerinin de yksek olmas nedeniyle,byk miktarda linyit kmr kullanan termik santrallerin kirletici emisyonlar da epey yksek olmakta ve evreye verdikleri ziyan da buna orantl biekilde artmaktadr.

www.kangaldasin.tr.gg

lkemizde linyit birlikte alan ter mik santrallerin emisyon debileri hayli yksektir. Bu santrallerin toplamna toz emisyonlar 7,7 ton/sa, kkrt dioksit 213,8 ton/sa, azot oksitler 48,5 ton/sa, karbon monoksit iki,4 ton/sa, uucu hidorkarbon bileikleri 0, ton/sa ve metan emisyonlar ise 0,12 ton/sa bi ekilde hesaplanmtr.

Aratrma
Zararlar Nelerdir.?
Termik santralinden kan dumanlar

Termik Santrallerinin

ermik santraller, sala ve doaya zararl radyo aktif atklar retmektedir. Trkiye Atom Enerjisi Kurumunun aratrmalarna gre, termik santrallerin bacalarndan kan partikller ve kazan dan alnan klde radyoaktivite vardr. Rzgr ve ya etkisi ile kller evreye yaylmakta veya toprak altna szarak yeralt sularnn kirlenmesine neden olmaktadr. Termik santrallerden kaynakl hava kirlilii yaand ve radyoaktif maddelerin insan salna etkileri ise pek ok bilimsel almaya konu olmu tur.Merkezi sinir sistemi bozukluklar, anormal doumlar, solunum yolu hasta lklar, gelime bozukluklar, renme yeteneinde azalma, kalp hastalklar, cilt hastalklar ve kanser gibi vakalar grlebilmektedir. Ayrca termik santrallerden kan maddeler (SO2/kkrt dioksit) asit yamurlar eklinde havay kirletmekte, toprak ve suyu etkilemekte, doal bitki rtsn ve ormanlar yok etmektedir. Asit yamurlarnn dier zararl etkisi ise, bakr (Cu) ve kurun (Pb) gibi zehirli ele mentlerin ime sularna karmasdr. Ter mik santralin bulunduu yre halk ise dorudan bu tehditlerle kar karyadr. Termik santraller kalitesiz linyit yataklar sebebiyle etraf kirliliine niin olur. Termik santrallerin bacalarndan kan kkrt,azot ve karbon oksitleri havada su buhar birlikte birleerek asit yamurlarn olutururlar.Topran ve sularn kirlen mesine niin olurlar;atk nesne olan kl lerin ar birikimi topran kirlenmesine sebep olur.Uucu klleri tutmak sebebiyle bacalarna taklan filtreler bazlar defa yetersiz kalr ve atmosferi kirletir, Ar etraf sorunlarna niin olduklarndan tercih edilmemesi gerekir.

Kl Atklar evreyi, Irmak Ve Denizleri Kirletir

ermik santrallerde retilen enerjinin sadece %30-40 oranndaki bir blm elektrik enerjisine dntr lebilmekte; kalan ksm ise "kaak enerji" olarak adlandrlmakta ve kazanndan radrasyon ile kmakta ya da baca gazyla birlikte bacadan atlmaktadr. Termik santrallerin en nemli evresel etkilerinden biri de soutma suyuyla ilgilidir ve termik santrallerin soutma suyu gereksinimi byktr. Bu nedenle termik santraller genellikle nehir, gl veya deniz gibi soutma suyu kullanlabilecek kaynaklara yakn yerde kurulmaktadr. Atklarn denize atlmas, karaya serpitirme ok eskiden beri kullanlan sorumsuz atk yntemidir. Deniz, akarsu ve gllerde yaplan atk s boaltmlarnn en az dzeye indirilmesi; denizlerdeki biyolojik yaam tehlikeye sokan termal kirlilik kaynaklarnn yaylmasn nlemek uluslararas dzeyde szlemelere de girmitir. Termik santrallerin en ok ikayet ed-i len ve evreye zarar dokunan ve yazmzn banda da gncel rnekler vererek aklamaya altmz gibi kl atklardr. rnein 100 Megawat gcn de bir termik santralde 1 ylda -3,8x105 K cal/sn termik etki, 750 ton Karbon monoksit; 45000 ton Kkrt dioksit, 3500 ton kat paracklar; 26000 ton Azot oksit; 250 ton hidrokarbon; 5560 m3 kl darya salmaktadr.

Yeil Bitki rts Gazlardan Kuruyacaktr

ermik santrallerin bacasndan kan ve bitki rtsn en ok etkileyen gazlar kkrt dioksit ve azot oksitleridir. Bitkilerin bu gazlara en hassas olan ve etkilenen organ yapraklardr. Yapraklardaki stomalar vastasyla yaprak bnyesine giren bu gazlar yapraktaki klorofillerin yapsn bozmaktadrlar. Ayrca yank etkisi, serbest asit halinde yzeysel olarak da ortaya kabilmektedir. Bitkiler zerinde kirletici etkisiyle ortaya kan zararlar ayr boyutta grle bilmektedir. Bunlar akut kronik ve gizli zararlardr. Akut zararlanmaya urayan bitkiler derhal lmekte, kronik zararlanma ldrc olmamakla birlikte bitki kalitesini byk oranda bozmaktadr. Grnmeyen (gizli) zarar ise zaman iinde ortaya kmaktadr.

www.kangaldasin.tr.gg

Aratrma
Kangal Etyemez ky Tohma ay (Terelik)

Etyemez Termik Santrali

uraya kadar termik santrali hakknda bilgilendik.Asl konumuz Etyemez Kyne kurulacak olan termik santrali. Soyak Enerjinin ald Etyemez Kynde sondaj almalar yaplyor. Kmr rezervi ve kalitesi incelendikten sonra santral kurulup kurulmayacana karar verilecek. Etyemez halknn ve evre kylerinin kurulmas dnlen santrale kar kayglar ve tepkileri var. nk Kangal Termik Santralinin yllardr evreye verdii zararlar ortada duruyor. Fratn en byk kolu Tohma suyu zerinde kurulan santralin havaya, suya, topraa yllardr zehir veriyor ama kimse nin sesi kmyor.Bunu biz mi sylyoruz. Elektrik retim Aye bal evre Yeni ve Yenilenebilir Enerji Daire Bakanl'nn 2007 ylnn Nisan aynda hazrlad rapor, termik santrallerimizin lm kustuunu ortaya koydu. Basndan gizlenen rapor bir ekilde basna szd ve yalnzca Radikal Gazetesinde ( http://www.radikal.com.tr/haber.php?hab erno=218189 ) yer ald. lkemizde kurulu yalnzca drt santralin (anakkale 18 Mart an, Afin Elbistan B, Bursa Orhaneli ve Mula Kemerky) geer not ald rapor da,dier santrallerin snr deerlerin onlarca kat zerinde hava kirlilii yarattklarn ortaya koydu. Havaya salan kl paracklarn- dan 2-5 milimetrelik olanlar akcier kanserine yol ayor. evre mevzuatnca metrekpte 100 mg olmas gereken toz - kl emisyonu; Manisa Soma A Termik Santralinde 7538 mg (75 kat fazla) Ktahya Tunbilek Termik Santrali nde 7398 mg (74 kat fazla) Manisa Soma A termik Santralinde 5895 mg (59 kat fazla) Sivas Kangal Termik Santralinde 1595 mg (16 kat fazla) K.Mara Afin Elbistan Termik Santralinde 1298 mg (13 kat fazla)

Zonguldak atalaz B Termik Santralinde 1224 mg (12 kat fazla) Ktahya Seyitmer Termik Santralinde 1115 mg (11 kat fazla) 1983 ylnda bacas ttmeye balayan Kangal termik santralinin bacasn dan kan duman ve kllerin nlenmesi amacyla gazete ve televizyonlarda yap lan haberlerden sonra ancak 2008 ylnda kaymakammz smail Altan Demirayak harekete geti.1983-2008 Elektrik retim Aye bal evre Yeni ve Yenilenebilir Enerji Daire Bakanl'nn 2007 ylnn Nisan aynda hazrlad rapora gre tam 25 yldr normal deerinin tam 16 kat zehir sat. Tm bu bilgiler ve veriler karsnda Etyemezde kurulmas dnlen santral hakknda Etyemez halknn ve evre ky sakinlerinin endie duymalar kanlmaz bir hal alyor.Halkn endielerini gidermek ve ED raporunu sunmak iin Kangal da yaplan toplantda Kaymakammz Demirayak evreci bir grnt izerek bu endielere ynelik sorularn irket yetkililerine sormu, irket yetkililerinin toplantda yaptklar aklamalar ise endieleri giderici olmamtr.irket yetkililerinin aklamalarnn zeti; verilecek zarar en aza indirgenecektir eklindedir.

Hamalda Neler Olmutu?

angal ilemizin Hamal ky arazisinde bulunan Termik Santralin evre kirlilii yaratt ve bu kirliliin son zamanlarda artmas kylerde ikayetlere yol amt. Kyller santral kllerinin rnlere zarar verdiini, hayvanlarn l doduunu santralin yaratt kirlilik yznden kyde tarmn bitme noktasna gel diini haykrmlard.Atk kllerin bo araziye dkldkten sonra zerinin kapatlmamas nedeniyle rzarda bu kllerin dalarak araziye yaylmas da zarara yol at belirtilmiti. Ayrca bacalardan bir tanesinin filtresiz olmas da bu bacadan kan gaz ve atk maddelerin de zarara yol amasna da dikkat ekilmiti. Bunlarn nlenmesi iin acilen baca filtresinin taklmas ve kllerin etrafnn kapatlarak zerinin toprakla rtlmesi gerektii srarla belirtilmiti.

Kangal Termik santralinden kan duman (Hamal Ky/Kangal)

www.kangaldasin.tr.gg

Aratrma
Tohma ay (Terelik) Etyemez Ky Sivas Kangal Termik Santralinde 11953 mg (12 kat fazla, dnyada 120 kat) Gkova Yeniky Termik Santralinde 10900 mg (11 kat fazla, dnyada 110 kat) Mula Yataan Termik Santralinde 8206 mg (8 kat fazla, dnyada 80 kat) K.Mara Afin Elbistan Termik Santralinde 7255 mg (7 kat fazla, dnyada 70 kat) Ktahya Tunbilek Termik Santralinde 6215 mg (6 kat fazla, dnyada 60 kat) Ktahya Seyitmer Termik Santralinde 3000 mg (3 kat fazla, dnyada 30 kat) Manisa Soma A Termik Santralinde 3000 mg (3 kat fazla, dnyada 30 kat) Manisa Soma A Termik Santralinde 3000 mg (3 kat fazla, dnyada 30 kat) Kmr santralleri, yeraltndaki radyoaktif maddeleri de havaya veriyor.Yataan'da insanlar 24 yldr radyoaktif polonyum madde sini soluyor. Ege niversitesi Nkleer Bilimler Enstits ve Ankara niversitesi Fen Fakltesi Biyoloji Blm akademisyenlerinin yaptklar ortak aratrmaya gre, st snrn gdalarda kilogramda 370 bekerel olan radyoaktif Polonyum-210 maddesi Yataan Termik Santralinin olduu blgede 1228 bekerele kadar ykseldiini belirlendi.

Gizlenen Rapor Ve Gerekler

lkemizdeki Termik Santraller Hakknda Saklanan Gerekler Elektrik retim Aye bal evre Yeni ve Yenilenebilir Enerji Daire Bakanl'nn 2007 ylnn Nisan aynda hazrlad rapor, termik santrallerimizin lm kustuunu ortaya koydu. Basndan gizlenen rapor bir ekilde basna szd ve yalnzca Radikal Gazetesinde ( http://www.radikal.com.tr/haber.php?hab erno=218189 ) yer ald. lkemizde kurulu yalnzca drt santralin (anakkale 18 Mart an, Afin Elbistan B, Bursa Orhaneli ve Mula Kemerky) geer not ald raporda, dier santrallerin snr deerlerin onlarca kat zerinde hava kirlilii yarattklarn ortaya koydu. Havaya salan kl paracklarndan 2-5 milimetrelik olanlar akcier kanserine yol ayor. evre mevzuatnca metrekpte 100 mg olmas gereken toz - kl emisyonu; Manisa Soma A Termik Santralinde 7538 mg (75 kat fazla) Ktahya Tunbilek Termik Santralinde 7398 mg (74 kat fazla) Manisa Soma A Termik Santralinde 5895 mg (59 kat fazla) Sivas Kangal Termik Santralinde 1595 mg (16 kat fazla) K.Mara Afin Elbistan Termik Santralinde 1298 mg (13 kat fazla) Zonguldak atalaz B Termik Santralinde 1224 mg (12 kat fazla) Ktahya Seyitmer Termik Santralinde 1115 mg (11 kat fazla) evre mevzuatnca metrekpte 1000 mg olmas gereken kkrt emisyonu; (dnya normlarnda bu snr deer 100 mg olarak kabul ediliyor. )

irket Yetkililerinin Aklamas;

evre kamulatrma koordinatr lerin den Seyfettin Trlekor ve Projeler Koordinatr Ergn Semeler kamula trma sreci bata olmak zere sistemin nasl ileyecei hakknda katlmclara bilgi verdi. Kendilerine lazm olduu kadaryla kamulatrma yapacaklar n, onun haricinde kalan ksmn yre halkn madur etmeyecek ekilde karlkl anlama yoluna gideceklerini belirtti. Santralin evresel etkileri konu suna da deinen Trlekor , en son teknolojik imkanlarn kullanlacandan ve evreye olabildiince az zarar verile ceini anlatmaya gayret etti. Kurulacak olan santralin eski santral lerle kartrlmamas gerektiini vurgu layan irket yetkilileri kendilerinin de evreye duyarl olduunu belirterek teknolojik imkanlar erevesinde evreye verilecek olan olumsuz etkile rin en aza indirgeneceini de belirttiler. Bakanlm temsilcilerinden Erdal Sall ve l evre ube mdr Sema nur Koru bakanlk ve ilgili kurumlar olarak santralin evresel etkileri ile yakndan ilgilendiklerini, ED raporu sonunda yre halknn tekrar yazl olarak bilgilendirilecei ve bir problem olmas durumunda vatandatan gelebilecek her trl gr ve dnceye ak olduklarn , verilen dilekelerin ciddiyetle gndeme alnacak dedi.

www.kangaldasin.tr.gg