4.

NTE: ZEKA VE KLK

A.Zeka llmesi Zekann Tanm

Zeka : alg,bellek,renme,problem zme,yeni durumlara uyma gibi birok zihinsel ilevin bileimidir.Zekann tanm birok aratrmac tarafndan deiik ekillerde yaplmaktadr.Bu tanmlarn bazlar unlardr :

Zeka, soyut dnme yeteneidir. Zeka, karlalan yeni problemleri zebilme yeteneidir. Zeka, evreye ve yeni durumlara uyma yeteneidir. Zeka,renebilme yeteneidir. Zeka,yaratc dnebilmedir. Zeka,zeka testlerinin lt eydir.

Zeka,kiinin yeni durum,engel ve sorunlar karsnda deneyimlerinden ve rendiklerinden yararlanarak o an iin gerekeni yapmas, uyum salayabilmesi,yeni zmler bulabilmesi yeteneidir.

Zeka,akl ve bellekten farkl bir yetenektir.Ak, kavramlar arasnda ilikileri kurar, bilinen yarglardan bilinmeyenleri karr.Zeka, uygun zamanda doru tepkilerin kmasn salar.

2.ZEKAYI AIKLAYICI KURAMLAR

Zeka,insan zihninin en karmak zelliklerinden biridir.Karmak ve soyut yaps, zekann anlalmasn,tanmlanmasn ve aklanmasn gletirmitir.Bu yzden zekaya verilen anlamlar dorultusunda farkl kuramlar ortaya konmutur.

a.Zekann Yapsyla lgili Kuramlar

Zeka testleri oluturulurken zekann yapsnn ne olduu zerinde durulur.Zeka ile ilgili kuramlardan Thurstone ok Faktr Kuramnda birincil zihinsel yetenekler olarak adlandrd kuramsal faktrlerin zekay oluturduunu ileri srmtr.Bu faktrler :

Szel anlay faktr; okudunu anlama,szel benzerlikleri bulma,szckleri tanma ve anlamlarn kavrama,vs.. Szck akcl faktr;belirli bir kategorideki szckleri isimlendirme eklinde zeka testlerinde bulunur.

Saysal faktr;basit aritmetik ilemlerin doru ve hzl yaplmasdr. Mekansal faktr; testlerde nesnelerin mekan iinde sabit ve deien durumlar tanmlar. arma dayanan bellek; zekann bellekle ilgili ilevlerini deerlendiren faktrdr.Testlerde arm iftleri eklinde ortaya kar. Algsal hz faktr;grsel ayrntlar,benzerlikleri ve farkllklar abuk ve doru olarak alglamay ieren faktrdr.

b.Bilgi lemleme Kuram

Gnmzde genel olarak zeka ayr bir yetenek eklinde ele alnmamaktadr; alg renme,dnme gibi yeteneklerin oluturduu bir btn olarak grlmektedir. Jean Piagetnin bilgi ilemleme kuramna gre; zeka,bireyin doumundan itibaren geliir.Her basamakta farkl bir ilev kazanr.

3.ZEKANIN BELRLEYCLER

a.Kaltm ve evre Etkileri

Kaltmla gelen gizil gcn ilk etkileri annenin dl yata iinde gelien oulcuk(dllenmi yumurtann ilk hali) ve dlt zerinde grlmeye balar.