MEHANIKA FLUIDA

Prosti cevovodi

1.zadatak. Nai brzinu vode kroz naglavak izlaznog prenika d=15 mm, postavljenog na
kraju gumenog creva prenika D=30 mm i duine L=25 m na ijem je prednjem delu
ugraen ventil koeficijenta otpora =3,5 (v.sl.). Izlazni presek naglavka je na visini H=1 m
iznad nivoa vode u rezervoaru u kome deluje natpritisak p
m
=3,5 bar. Koeficijenti gubitaka
su:
1
=0,5 na ulazu u crevo,
2
=0,1 celog naglavka i usled trenja
tr
=0,03.

Reenje:
Bernulijeva jednaina za nivoe vode u rezervoaru i izlazni presek naglavka ima oblik:
tr lok
2 2
a m a a
g g g
p p p p v v
H H H H H
g g 2g g 2g
+
= + + + = + + + +

2 2 2 2 2
a m a 1 1 1
tr 1 2
p p p v v v v L v
H
g g 2g D 2g 2g 2g 2g
+
= + + + + + +

.
v brzna vode na izlazu iz naglavka,
v
1
- brzina vode u cevi.
Jednaina kontinuiteta (protoka) je:
( )
2 2
1
D d
v v Q
4 4

= =
2
1 2
d
v v
D
= .
Zamenom prethodnog izraza u Bernulijevoj jednaini dobija se:
( )
( )
2 4 4
m
2 1 tr 4 4
4 4
2 3 2
p v d L d
H 1
g 2g D D D
v 15 25 10 15 v
1 0,1 0, 5 3, 5 0, 03 2, 9125
2g 30 30 30 2g
(
= + + + + =
(

(
| | | |
= + + + + =
(
| |
\ . \ .
(


tj. traena brzina iznosi
5
m
3
3, 5 10 p
1 2 9, 81 H 2g
10 9, 81 g
v
2, 9125 2, 9125
| | | |

| |

\ . \ .
= = v 15, 284 m/s = .


2. zadatak. Kroz cev prenika d=20 mm i duine l=8 m, u kojoj je ugraen ventil
koeficijenta otpora =5, voda pretie iz iz zatvorenog rezervoara u kome deluje natpritisak
p
m
=1,5 bar, u otvoreni rezervoar iji je nivo na visini H
2
=4 m. Odrediti protok vode kroz
cev, ako su ostali podaci: H
1
=2 m ,
1
=0,5,
2
=0,2 i
tr
=0,03 (v.sl.).

Reenje:
Bernulijeva jednaina za nivoe vode u rezervoarima ima oblik:
2
a m a
1 2 tr 1 2
p p p v l
H H 2 1
g g 2g d
+
| |
+ = + + + + + +
|

\ .
,
Tako da je brzina vode u cevi:
m
1 2
tr 1 2
p
2g H H
g
v
l
2 1
d
| |
+
|

\ .
=
+ + + +
.
Protok vode kroz cev je:
2
d
Q v
4

= ,
ili posle zamene brzine v dobija se da je:
m
1 2
2
tr 1 2
p
2g H H
g d
Q
l
4
2 1
d
| |
+
|

\ .
=
+ + + +
.
Unoenjem datih brojnih vrednosti dobija se da je protok kroz cev:
3
Q 0, 00116 m / s 1,16 l/s = =
3. zadatak Voda pretie iz rezervoara A u rezervoar B usled razlike nivoa h
o
=1 m kroz
cevovod duine L=30 m prenika D =100 mm. Koeficijent trenja je
tr
=0,03, a koeficijenti
lokalnih otpora iznose:
u
=0,5;
k
=0,31;
v
=4,25. Ako se na mestu ugradi pumpa,
koliku snagu koliku snagu treba da ima ona, pa da daje tri puta vei protok ali iz rezervoara
B u rezervoar A? Koeficijent korisnosti pumpe je =0,7.
(Gustina vode iznosi =1000 kg/m
3
.)

Reenje:
Bernulijeva jednaina za sluaj proputanja tenosti iz rezervoara A u rezervoar B, a za
nivoe vode u njima ima oblik:
2
a a
o tr u k v
p p v L
h 2 2 1
g g 2g D
| |
+ = + + + + +
|

\ .

2 2
o tr u k v s
v L v
h 2 2 1
2g D 2g
| |
= + + + + =
|
\ .
,
gde je
s
ukupni koeficijent gubitka cevovoda i on iznosi:
s
19, 62 = .
Brzina vode u cevovodu iznosi:
o
s
2gh
v 1 m/ s = =

,
pa je protok kroz cevovod:
2
3
D
Q v 0, 00785 m / s 7, 85 l/s
4

= = = .
Kada se postavi pumpa, onda e iz uslova zadatka brzina vode kroz cevovod imati
vrednost:
1
v 3v 3 m/ s = = .
Ako se sada napie Bernulijeva jednaina za strujanje iz rezervoara B u A:
2
a a 1
P o tr u k v
p p v L
H h 2 2 1
g g 2g D
| |
+ = + + + + + +
|

\ .

2 2 2
1 1
P o tr u k v o s o s o
v v v L
H h 2 2 1 h h 9 10h
2g D 2g 2g
| |
= + + + + + = + = + =
|
\ .
.
Napor pumpe iznosi:
P
H 10 m = ,
tj. jedinini rad pumpe je:
P P
Y g H 98,1 J/kg = = .
Snaga pumpe je:
P P
P
Q H
P 3300 W=3,3 kW

= =

, gde je
3
P
Q 3Q 0, 02355 m /s = = .
4. Zadatak. Iz rezervoara A voda pretie u rezervoar B kroz cevovod prenika D=60 mm
i duine L=9 m. U cevovod je ugraena Venturijeva cev koja je na najuem preseku
prenika d=30 mm spojena staklenom cevicom sa sudom C. Odrediti visinu H nivoa vode
u rezervoaru A pri kojoj e poeti preticanje iz suda C u cevovod. Ostali podaci, prema
slici su: h=1m,
u
=0,3;
v
=2;
k
=0,5, koeficijent otpora suenog dela Venturijeve cevi

1
=0,05, koeficijent ugla irenja difuzora k=0,4 i
tr
=0,02.


Reenje:
Bernulijeva jednaina za nivoe u rezervoarima A i B glasi:
( )
2
2 2
1
1
tr u k v 1
v v
v v L
H 2 2 1 k
2g D 2g 2g

| |
= + + + + + +
|
\ .
.
Iz jednaine kontinuiteta:
2 2
1
D d
v v
4 4

=
2
1
D
v v
d
| |
=
|
\ .
.
Prethodna jednaina postaje:
4 2
2 2
tr u k v 1 c
v L D D v
H 2 2 1 k 1
2g D d d 2g
(
| | | | | |
= + + + + + + =
( `
| | |
\ . \ . \ .
(
)
... (a)
c
- izraz u velikoj zagradi, koeficijent otpora datog cevovoda.
Bernulijeva jednaina za nivo vode u rezervoaru A i najui presek Venturijeve cevi je:
2 2 2
a a v 1 1
tr u v 1
p p p v v v L
H
g g 2g 2g 3D 2g

| |
+ = + + + + +
|

\ .
.
Koristei da je:
v
p gh = i
2
1
D
v v
d
| |
=
|
\ .
, prethodna jednaina postaje:
( )
4
2 2
tr u v 1 c1
v L d v
H h 1
2g 3D D 2g
| |
| |
+ = + + + + =
|
|
|
\ .
\ .
, ... (b)
u kojoj je
c1
- koeficijent otpora cevovoda od rezervoara A do najueg preseka
Venturijeve cevi.
Eliminacijom brzina iz (a) i (b) dobija se:
c
c1 c
H h 2, 48 m

= =

.


5. zadatak. Iz suda A koji se napaja vodom kroz cev (l
1
, d) istie voda kroz cev (l
2
, d) u
vidu natege. Na poetku cevi (l
1
, d) natpritisak je p
m
=2 bar. Ako su poznati podaci H
1
=5m,
H
2
=2m, l
1
=15m, l
2
=10m, d=40 mm,
v
=3,
tr
=0,02, treba odrediti koliko istie vode iz
suda. Lokalni otpori u nategi mogu se zanemariti.


Reenje:
Bernulijeva jednaina za preseke 1-1 i 2-2 glasi:
2 2 2 2
a m a 1 2
1 2 tr v tr
p p p v v l l v v
H H 1
g 2g g 2g 2g d d 2g
+
| |
+ = + + + + + +
|

\ .
.
2 2
m 1 2
1 2 tr v tr
p l l v v
H H 1
g 2g d d 2g
| |
= + + + +
|

\ .

Brzina strujanja iznosi:
m
2 1
1 2
v tr
p
2g H H
g
v 4, 55 m/s
l l
1
d
| |
+
|

\ .
= =
+
+ +
.
Protok se dobija iz jednaine kontinuiteta:
2
3
d
Q v 0, 00527 m / s 5, 72 l/s
4

= = = .