You are on page 1of 9

urBmwv$m;tpdk;&awGeJ@ tm%mydkiftzGJ@tpnf;rsm;[m

rdrdoufqdkif&mEdkifiHawG 'grSr[kwf rdrdwdk@qdkif&mtoif;tzGJ@awGudk


tkyfcsKyf&mrSm “aumuf±dk;wzufeJ@oJwzuf” enf;em/
wenf;tm;jzifhajym&&ifawmh “qkay;'g%fay;pepf”
udkusifhoHk;avh&Sd=uygw,f? 'DxJrSm'Drdkua&pDuswJh
tpdk;&awGeJ@toif;tzGJ@awGu “aumuf±dk;” au|;wmudkOD;pm;ay;+yD;
tm%m&SiftpktzGJ@awGuawmh “ESifwH” udkydktav;xm;=uw,f?
'Dae&mrSm Armjynfu vlrsm;xuf ydkxl;aeyHkuawmh “oHr%dESifwH”
awGeJ@ “aumuf±dk;twk” awG azgazgoDoDoHk;aewmygyJ?
t=urf;zuftkyfpdk;r_usifhoHk;&m ayg&dom'wdkif;jynfwjynf
zefwD;xlaxmifaewJh jyif;xefvSwJhzdESdyfr_awG tvdrftnmawG/
npfywfpkwfyJhwJhvSnfhzsm;r_awG/ +zD;jzef;uvdrfusr_awGwavS}uD;eJ@
aygif;pyfxm;wJhArmjynf[m [pfwvmeJ@ *dkbJvf(pf)udk
jyefajymif;trSwf&apygw,f?
Armjynfppftkyfpk[m olwdk@&J@zG@Hòzd;a&;vkyfief;awG “atmifjrifr_”
udkºuGm;0ga=umfjim+yD; 'g[molwdk@taeeJ@wdkif;jynfudk tkyfcsKyf
EdkifpGrf;eJ@tkyfcsKyfxdkufpGrf; oufaojyaewJhoabmrsKd; avoHv$ifhaew,f?
'gayrJh ordkif;rSmjyef=unhf&if [pfwvm&J@ wwd,*smreD
EdkifiHawmf}uD;[m 'kwd,urBmppfrjzpfrDumvwHk;u etz Armjynfxufydk+yD;
tav;xm;avmufwJhzGH@òzd;a&;eJ@ pD;yGm;a&; atmifjrif jzpfxGef;r_awG
trsm;}uD;jyEdkifcJhw,f? [pfwvm&J@ atmfwdkbef;vdk@ac:wJh
[dkif;a0;vrf;r}uD;awG[m e0w-etz&J@vrf;wHwm;awG xuf
tyHk}uD;ydktqifhjrifhcJhw,f? [pfwvm[m 1933 ckrSm
tm%m&vm+yD;aemuf(3)ESpft=um 1936 ck bmvifòrd@awmfrSm tkdvHypf
tm;upm;òydifyGJ}uD;udk tdrf&SifEdkifiHtjzpfvufcHusif;yEdkifcJhw,f?
tJ'DtkdvHypfyGJawmf[mqdk&if 'kwd,urBmppfrwdkifrDumvu urBmrSm
tcrf;em;t}uD;us,fqHk; yGJvrf;obif}uD;jzpfcJhw,f?
tJ'geJ@,SOf=unhfvdkufwJhtcg Armjynfu e0w/ etz[m tm%m&+yD; (13)
ESpf=um+yDjzpfayrJh ta&S@awmiftm&Stm;upm;yGJudkawmifrS
vufcHusif;yEkdifwJh taetxm;r&Sdao;ygbl;? wcguavvHk;xGm;usif;y cJhwJh
jrefrmh±dk;&mavSòydifyGJwdk@/ jrefrmh±dk;&mjrif;cifobifyGJwdk@/
trsKd;om;tm;upm;yGJawmfwdk@/ &efukefòrd@awmf0efrm&oGefwdk@
tm;vHk; [mvnf; olwdk@p&dwfeJ@olwdk@ uG,faysmufoGm;cJhyg+yD?
[pfwvm[m b,favmuf}uD;yJ *smreDEdkifiHudkzG@Hòzd;wdk;wufap+yD;
wdkif;jynfpD;yGm;a&;udkjr‡ifhwifay;EdkifcJhygap/ 'gawGtm;vHk;udk
ol@&J@emZD0g'eJ@ vHk;0O\kHzsufqD;ypfcJhw,f? vlawGu[pfwvmudk
zG@Hòzd;a&;eJ@pD;yGm;a&;atmifjrifr_awGtwGuf owd&rSwfrdraebJ
ol@&J@ tvGeftusL;=urf;&rf;um;qdk;npfr_eJ@ vl@ordkif;rSmtqdk;±Gm;qHk;
vlom;rsKd;EG,fqef@usifa&; &mZ0wfjypfr_awGtwGufom trSwf&ae
=uygawmhw,f? tvm;wlyJ Armjynf&J@emrnfqdk;eJ@ [dk;[dk;ausmfwJh
ppfAdkvfcsKyfrsm;[mvnf; Armhordkif;rSmtqdk;0g; t,kwfrmqHk;/
t±dkif;pdkif;t=urf;wrf;qHk; tm%m&SifawGtjzpf
xm0pOfO'gef;wGif&pfygvdrfhr,f? a&S;u&SdcJhbl;wJh trdkuf±dkif;qHk;
ya'o&mZfrif;qdk; rif;npfawGeJ@ 'kwd,urBmppfwkef;u Armjynfudku|
efðytkyfcsKyfoGm;wJh *syefzufqpfawGxufawmif omvGefqdk;0g;vSwJh
tpdk;&rif;rsm; tjzpf ordkif;rSwfwrf;rSm emrnfusef&pfcJhrSm
vHk0taotcsmygyJ? ppftkyfpk&J@zG@Hòzd;a&;eJ@pD;yGm;a&; “atmifjrifr_”
awG t}uD;tus,f ºuGm;vHk;xkwfaewm[m ArmjynfolawGtay:
olwdk@usL;vGefaewJh &mZ0wfjypfr_awGudka&m
wdkif;jynftvHk;pHkysufpD;qHk;±_H;r_awGudka&m
b,fvdkrSracszsufEkdifygbl;?
ppftpdk;&u jynfwGif;+idrf;csrf;a&;eJ@ywfouf+yD; 0ifhºuGm;aewJh
aemuf “atmifjrifr_” qdkwmudkvnf; 'kwd,urBmppfrjzpfrD *smreDjynfrSm
“w&m;Oya'pdk;rdk;a&;eJ@ +idrf0yfydjym;a&; jyefvnfwnfaqmuf” &mrSm
[pfwvm&J@atmifjrifr_eJ@ ,SOf=unfhvdk@&w,f?
“vufeufudkifvrf;pOfudkpGef@v$wf” +yD; “Oya'abmifxJ0if” odk@r[kwf
“vufeufeJ@+idrf;csrf;a&;” vJcJhwJh Armjynfuwdkif;&if;om;
vlrsKd;pkolykeftzGJ@awG[m wu,hfrlrSef+idrf;csrf;a&;vkyfief;pOfppfppft&
jzpfoifhjzpfxdkufwJhtwdkif; rdrdwdk@vufeufudkiftzGJ@awG zsufodrf; +yD;
t&yfzufvltzGJ@tpnf;eJ@ wckwnf;aom trsKd;om;wyfrawmfxJudk
aygif;pnf;a&maESmoGm;wmrsKd;jzpfrvmcJhygbl;? tJ'Dtpm;
'DtzGJ@tpnf;awG[m olwdk@udk,fydkifOya'awG udk,fydkifppfwyfawG
tjynfhtpHk&SdwJh wu,fhvufawG@tpdk;&awGjzpfvm=uw,f? olwdk@ [m
yrm%tawmftwef&SdwJh vlOD;a&awGeJ@ e,fajra'oawGudk
pdk;rdk;tkyfcsKyfae=u+yD; tJ'Dae&mawGrSmqdk&if A[dktpdk;&[m
E_dif;,SOfcsuftm;jzifh =oZmtm%m roufa&mufEdkifbJjzpfaew,f?
Armjynf&J@tpdwftydkif;trsm;pkrSm jynfwGif;ppf[m jynfwGif;
“ppfat;wdkufyGJ” yHkpHwrsKd;tjzpfudk ajymif;vJoGm;w,fqdkwJhtcsufudk
ppftpdk;&utpGrf;ukefzkH;uG,fzdk@óud;pm;aew,f?
“Oya'abmifxJ0ifa&muf”cJhwJh wdkif;&if;om;vufeufudkif(17)zGJ@[m
etztpdk;&/ etzArmhwyfrawmfeJ@twl Armjynfudk
woD;wjcm;tvkyfvkyfvnfywfaewJh tpdk;&(18)zGJ@&,f
tenf;eJ@trsm;vGwfvyfr_&Sd=uwJh wyfrawmf(18)ckwdk@&,f tifrwef
±_yfaxG; ayGvDpGm a&m¹yGrf;aESm,SufaewJh
txl;tqef;wdkif;jynfwrsKd;tjzpfudk a&mufoGm;apcJhw,f?
ppftpdk;&eJ@oD;jcm; “+idrf;csrf;a&;” oabmwlcsufawGvkyfcJhwJh
cGJxGuftyJht&GJ@av;awG tm;vHk;udkygxnfhwGufvdkuf&ifawmh
urBmay:rSm A±kwfokuQtEdkifqHk;
+idrf;csrf;a&;tpDtpOfawGjzpfaeygawmhw,f?
“vufeufESifh+idrf;csrfa&;vJvS,fa&;” qdkwmudk wu,fawmh
“vufeufeJ@rl;,pfaq; vJvS,fa&;” vkd@ o±kyfazmf&ifydkoifhawmfygvdrfhr,f?
,kwfrmyufpufvSwJhAdkvfcsKyfrsm;u rl;,pfaq;awGudk
jynfwGif;oHk;pGJr_twGuf r&nf&G,fbJ jynfy “tdufpfydk@”twGufyJ
&nf&G,fxkwfvkyfaeoa&G@ aemuf+yD; “qufa=u;tcGeftc” awG
rSefrSefay;aeoI rl;,pfaq;vkyfief;udkcGifhðyzdk@
v#dK@0Sufay:vpDcsxm;w,f? ppftkyfpk[m bdef;bk&ifcGefqm
yxrqHk;cH,lcJhwJhoabmxm;jzpfwJh jrefrmjynf
rl;,pfaq;xkwfvkyfr_eJ@ urBmhtiftm;}uD;EkdifiHawG
EsL;uvD;,m;vufeufxkwfvkyfr_udk *k%f,l0ifhºuGm;pGm wef;n‡d±_jrifcsufudk
vufcHxm;+yD; urBm}uD;wckvHk;udk olwdk@&J@ “rl;uvD;,m;vufeuf” eJ@
+cdrf;ajcmuft=uyfudkifzdk@ ±l;rdkufpGmpdwful;aeao;w,f?
vdrfnmr_/ vSnhfzsm;r_/ taumuf}uHr_/ npfywfr_awG[m
Armjynfppftpdk;&&J@ “aumuf±dk;twk” vuQ%m&yf}uD;awGjzpfw,f? 'gayrJh
olwdk@&J@ “oHr%dESifwH” udkvnf; avsmhwGufvdk@ r&ygbl;? [pfwvm&J@
wwd,*smr%DEdkifiHawmf}uD;eJ@ ,SOfvdk@&wJh aemuf
vuQ%m&yfwckuawmh 'Duae@ u&ifeDeJ@u&ifvlrsKd;pka'oawGrSm
ArmjynfppftkyfpkuusL;vGefaewJh vlrsKd;wkH;okwfoifowfjzwfr_ ______ __

yJjzpfw,f? 'DvlrsKd;wkH;okwfoifr_[m 18-&mpkaemufydkif;wkef;u


Armbk&ifatmifaZ,s ac: tavmif;bk&m;u rGefvlrsKd;awGeJ@
xdkif;vlrsKd;awGtay: vlrsKd;ðzwfokwfoifyGJawGvkyfcJh+yD;aemufydkif;
Armjynfordkif;rSm t=urf;wrf;t&ufpufqHk; vlrsKd;wkH;okwfoifr_ jzpfygw,f?
&GmvHk;u|wfuG,faysmufoGm;&w,f/ tvkt,ufcH&w,f/
jymyHkb0udka&mufoGm;&w,f? toufarG;0rf;ausmif;zdk@
enf;emtcsuftvufawG/ ypPnf;ud&d,mawG tukeftpifzsufqD;cH&w,f?
e,fajrvlxkw&yfvHk;udk pepfwustuGufcspDpOf+yD; &Sif;vif;ypf&mrSm
a,musfm;awGqdkowf/ odk@r[kwf roefrpGrf;'kudQwjzpfatmifvkyf/
rdef;rawGudkawmh rk'drf;usifh+yD;owfypfw,f? tJ'gawGudk
“aomif;usef;oltjrpfjywfacsr_ef;a&;/ jzwfav;jzwfppfqifa&;”
emrnfeJ@usL;vGefcJhwmjzpfw,f? EdkifiHwumu
pHkprf;avhvma&;orm;awGeJ@ owif;orm;awG
ArmjynfvlrsKd;pka'oawGrSm&SdwJh vlowfuGif;awGqD vGwfvyfpGm
oGm;a&mufavhvm cGifhr&ao;oI ArmjynfuvlrsKd;okwfoifyGJ&J@
twkdif;twmyrm%udk jynfhjynhfpHkpHkodEdkifrSm r[kwfayrJh
aocsmwmuawmhjrefrmjynf u rdp>mewfqdk;udk,fpm;vS,ftm%mydkifawG[m
avmavmq,f oD[d*fòrd@eJ@b&yfqJvfòrd@awGrSm EdkifiHwumppf&mZ0wfr_
cHk±Hk;wif ppfaq;cHae&wJh qm;AD;,m;eJ@
&0rf'gtm%mydkifawGeJ@wwef;wnf;ygyJ?
ppftpdk;&vufatmufrSm pOf;pm;}uHqvdk@&or# qdk;0g;,kwfrmvSwJh
tpdk;&tkyfcsKyfr_ vkyfenf;vkyf[efawGtm;vHk; touf0if taumiftxnf
jzpfwnfvmcJhw,f? t"rRvkyftm;ay;pepf (um,tvkyfomrubJ Om%tvkyfeJ@
tEkynmtvkyfawGyg ay:wm qGJcdkif;cH&) uav;vkyftm;/
uav;ppfom;t"rRaumufr_/ tqrwefaoG;pkyftvkyf±HkawG ac|;wyfpcef;awG/
aus;&Gm/ &yfuGufrsm; t"rRzsufodrf;ajymif;a&G@ae&mcsr_awG/
t"rR“tvSLaiG” aumufcHr_awGeJ@ qufa=u;aumufcHr_awG/ wenf;tm;jzifh
ray;rae& w&m; r0if tcGeftcaumufcHr_awG/ jcpm;r_eJ@tvGJoHk;pm;r_awG/
wynfhvufom; a&mif;&if;aumif;pm;a&;pepfeJ@ aqGrsKd;om;csif;aumif;pm;
a&;pepfawGpojzifhæpojzifh[m ArmjynfqdkwJh ayg&dom'EdkifiH/ t0dZ…
mxdyfacgif plygrm;uwf}uD;rSm raumif;wmrSefor#vdkcsifwmajym
tukef&Sdw,f jzpfaeyg+yD? 'Dvkyf&yfawGudk aumufuspf,kwfrmvSwJh
tpdk;&uvkyfaqmifaewJh &nf&G,fcsufuawmh 8888 vHk; tHkºuGr_ }
uD;qifEJ$cJhwJh 90 ckESpfa&G;aumufyGJrSm
'D§csKyfudkyHkatmrJay;r_wdk@twGuf jynfolvlxk}uD;udk
vufpm;acstjypfay;zdk@&,f tpkd;&toHk; p&dwfawG av#mhcsEdkif+yD;
jynfolvlxkqDu "m;jywkdufvk,ufum ppftkyfpktwGuf
tjrwfaiGawGn‡pfxkwf,lzkd@&,fjzpfw,f? Armjynf &J@tusOf;axmifawGeJ@ac|;
wyfpcef;awG[m ajrurBmay:u ,rrif;&J@bHkAdrmefawGjzpfvm+yD;
±kyfykdif;pdwfydkif;n‡Of;yef; EdSyfpufr_/ &ufpuf =urf;ñuwfr_eJ@
vl@tcGihfta&;azmufzsufr_awGrSm {w'*f&wJh acwftrDqHk;enf;emawGudk
usihfoHk;ae=uw,f? wu,fhwu,frSm e,u (etz&J@w&m;0if twkdaumuf) qdkwm
“erl;exl; ,rrif;udk,fpm;vS,f” &J@ twkdaumufvJjzpfEdkifygw,f?
ppftpdk;&&J@ wu,fhpGrf;yum;[m wyfrawmfaxmufvSrf;a&; vkd@ ___

w&m;0ifemrnfrSnfhac:xm;wJh v#dK@0SufykvdyftzGJ@vufxJrSm &dSygw,f?


'Dv#dK@0Sufykvdyfom r&dSvdk@uawmh iwHk;it v'luswJh ppfwyf[m
tm%mudka&&SnfcsKyfudkifEkdifrSm r[kwfygbl;? acwfaemuf us
a[mif;EGrf;+yD; armf',fatmufaewJh Armjynfppfwyf[m 1988 ckESpfwkef;u
tm%m&SifAdkvfcsKyf}uD; ae0if; “w&m;0if”&mxl;u
rqif;cifav;rSmajymcJhovkdyJ b,fvdkrSefatmif
ypfowf&r,fqdkwmavmufyJodwJh evAdef;wHk; owW0g}uD;omjzpfw,f?
'gayrJh cifnGef@&J@wpHkw&mvnfvnf0,f0,fydk&dSwJh
v#dK@0SufykvdyfawGuawmh tm%ma&&Snfqkyfudkifxm;Edkifa&;
tvkyfjzpfavmufatmif b,fol@udk ypf&r,f/ b,ftcsdefrSmypf&r,f/
b,ft&yfa'orSmypf&r,fqdkwmeJ@ypf&wJhta=umif;&if; b,fvkdjy&r,fqdkwmudk
odpGrf; em;vnf=uw,f? 'guvnf; ae0if; acwf&J@tarGjzpfwJh
v#dK@0Sufykvdyf axmufvSrf;a&;tzGJ@twGuf tuef@towfr&dS bwf*sufaiG
____

oHk;pGJcGifhay;xm;wm&,f/ t[ef@twm;taESmifht,Sufr&dS tcGifhtm%mawG


ay;xm;wm&,fwdk@ tpGrf;jzpfw,f? 'Dtcsuf wcsufxJa=umihfyJ
erl;exl;ppfwyf}uD;[m wyfxJuacgif;rmorm;awG rauseyfwJh=um;u
v#dK@0Sufykvdyft}uD;tuJcif!Gef@udk ±dkusKd; emcHae&wmjzpfw,f?
v'lppfwyf&J@xHkxdkif;wHk;twJh oHr%dESifwHyJjzpfjzpf/ 'grSr[kwf
v#dK@0Sufykvdyf&J@ wpHkw&m yg;eyfvnf0,fwJh oHr%dESifwHyJjzpfjzpf/
tJoavmufeJ@wEdkifiHvHk;udk OD;pD;zkd@ rvHkavmufao;bl;qdkwmudk
cifnGef@eJ@ol@&J@v#dK@0Sufykvdyf[m oabmayguf=uw,f? 'ga=umifh
wwd,*smr%DEdkifiHawmfwkef;u *dk;bJvfpfvkyfcJhovkd
vdrfnmvSnfhzsm;r_awG/ taumuf}uHuvdrfusnpfywfr_awG t}uD;tus,f
vkyfzkd@vkdw,fqdkwJh oabmxm;udkcH,lusifhoHk;cJh=uw,f? 'gayrJh
olwdk@[mvHkòcHpdwfcs&wJhtm%meJ@ tuef@towfrJh csrf;omºuG,f0 a&;
aemufudkvkduf&if; (12)ESpfvHk;vHk; tjyif;txefvdrfnmvSnfhzsm;
nm0g;+zD;jzef;vmcJhaomfvnf; bmwckrSrSef;csuf raygufjzpfaewJh
tckaemufydkif;rSmawmh vdrfzkd@vSnfhzdk@ukef=urf;awG
enf;emawGcrf;ajcmufvmwJhyHkawG@ae&w,f?
tm%mudkxdef;xm;Edkifzkd@twGuf e0w§etz[m 1997
tm&SpD;yGm;a&;uyfrqdkufcifwkef;u vDuGrf,l;eJ@r[moD,mwdk@
tmabmfv$ifhcJhwJh “tm&Swefzdk;” vdk@qdkwJh[mudk
oHa,mifvdkufcJh=uw,f? tJ'Dtmabmf&J@ t"duqdkvdkcsufuawmh
'Drdkua&pDoabm w&m;[m taemufwkdif;t,ltqomjzpfw,f? tm&SeJ@rqdkifbl;/
a&S;acwf*&deJ@ a&mrEkdifiHawGrSm aygufzGm;vmwJh
'Drdkua&pDtkyfcsKyfa&;yHkpH[m taemufwdkif;eJ@yJudkufnDw,fvdk@
r_dif;wdkufcJh=uw,f? olwdk@u 'Drdkua&pDtpdk;&awG[m
a&S;a[mif;*&deJ@ a&mrrSmomay:cJhwmr[kwfbJ vGefcJhwJhESpfaygif;
2500ausmfu a&S;a[mif;tdENd,jynfrSmvnf; ay:cJhzl;w,fqdkwJh trSefw&m;udk
wrif zkH;uG,fyazsmufxm;=uw,f? Ak'<jrwfpGmbk&m;¹rGuf=um;cJhzl;wJh
“*%”EdkifiHawGqdkwm[m 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;pepf usifhoHk;aewJh
EdkifiH awGjzpfw,f? Ak'<&Sifoufawmfxif&Sm;&dSpOfwkef;u a0omvD/
ukodem±HkeJ@ (urBmhyxrqHk;wuUodkvfausmif;wnf&dS&m) wuUodkvfjynf
wdk@[m “*%”EdkifiH trsKd;tpm;awGjzpfw,f? 'D“*%”EdkifiHawGrSm
oufOD;qHydkifbk&ifpepfeJ@ tm%m&Sifbk&ifawG rtkyfcsKyf&bJ 'Drdk
ua&pDenf;usa&G;aumufwifajr‡mufxm;wJh ygvDrefv$wfawmfawGuyJ
tkyfcsKyf=uw,f?
rZPsdra'ovdk@ac:wJh tdENd,wdkufi,fordkif;udkjyef=unhf&if
'DoHk;EdkifiHomrubJ tjcm;wdkif;EkdifiHtawmfrsm;rsm;[m vGefcJhwJhESpf
2000 ausmftcsdefwkef;u wcsdefr[kwfwcsdefrSm
'Drdkua&pDtkyfcsKyfr_atmufrSm &SdcJh=uzl;wmawG@&w,f?
Ak'<bk&m;&Sifu ukodem±Hk jynfudk y&dedAŠmefðy&m
aemufqHk;pHXmetjzpfa&G;chJwm[m wdkufqdkifr_oufoufr[kwfygbl;?
tJ'DEdkifiH[m 'Drdkua&pDEdkifiHjzpfvdk@ Ak'<&J@ ºuGif;usefr,fh
"mwfawmf/ arGawmfawGudk bufvdkufr_r&SdbJ r#r#wwcGJa0Edkifr,f/
cGJa0&mrSmvnf; ya'o&mZfbk&ifawGxuf 'Drdk ua&pDtpdk;&u
ydk=oZm}uD;rSmjzpfvdk@ Ak'<u ukodem±Hkjynfudk
a&G;cs,fcJhw,fvdk@qdkygw,f? Ak'<[m oHCmhtzGJ@tpnf;udk xlaxmif&m
rSmvnf; 'Drdkua&pDtajccHay:rSm xlaxmifzGJ@pnf;cJhwmjzpfw,f?
“*%”pepf&J@ tajccHrlawGeJ@ywfouf+yD; Ak'<a[m=um;cJhwJh w&m;
awmfjzpfwJh “ty&d[med,w&m;ckESpfyg;”qdkwm[m wu,fawmh
'Duae@txdusifhoHk;vdk@&wJh 'Drdkua&pDtajccHrlawGjzpfw,f? 'ga=umifh
'Drdkua&pD[m taemufwdkif;tawG;tac:eJ@xHk;wrf;tpOftvmawGeJ@om
oD;oef@wdkufqdkifwmr[kwfbJ usaemfwdk@ ta&S@ wdkif;&J@
tawG;tac:eJ@ xHk;wrf;tpOftvmawGrSmvnf;
tjrpfwG,faew,fqdkwmawG@&w,f? rZPsdra'o(tdENd,wdkufi,f)rSm ay:
xGef;cJhwJh “*%”pepfvdk@ac:wJh 'Drdkua&pDtpdk;&yHkpH[m
*&deJ@a&mrEdkifiHawGrSmay:cJhwmxuf ydk+yD;awmhawmif
a&S;usEdkifygw,f?
wbufrSm=unfh&ifawmh vDuGrf,l;tifukr`%Du a=umfjimjzef@csDaewJh
‘uGefjzL;&Syf0g'’eJ@ tJ'Dwefzdk;rsm;qdkwm[m tm&Swdkuf
ta&S@ajrmufa'o t0ef;t0dkif;&J@tjyifudk wcgrSrxGufcJhygbl;? yifv,f&yfjcm;
w±kwfvlrsKd;todkif;t0ef;uvJG+yD; ta&S@awmiftm&SeJ@ awmiftm&SrSm
t"duv$rf;rdk;jyef@ESH@aewJh ax&0g'Ak'<bmom0ifawG/
[dENLbmom0ifawG/ rGwfpvifawGeJ@ c&pf,mefawG&J@b0eJ@
aer_xdkifr_yHkpHawGxJ wcgrS r0ifEdkifcJhygbl;?
e0w§etz u ppfwyftwGif;rSm tajctaetm;vHk; aumif;w,f/ ppfwyf[m
pnf;urf;&dSw,f/ waoG;woHwnf;&dSw,f/ opPm&dSw,f/
&mxl;qufcHa&;pepfawG &Sif;&Sif;vif;vif; owfrSwf+yD;om; ckdifcdkifrmrm
twnfwus&dSw,f? ppfom;awG[m t&yfom; awGxuf wdkif;jynftkyfcsKyf&mrSm
ydkt&nftcsif;&dSw,fvdk@ eif;uefajymaeayr,fh olwdk@[m
wGif;(2)wifOD;wa,muf xl;xl;qef;qef;eJ@ aoaomolonf ok\mefodk@
oGm;onfjzpf+yD;wJhaemuf (6)vausmf=umvmwJhwdkifatmif ol@ae&mudk
vlpm;rxdk;Edkif/ 'grSr[kwf rxdk;&Jjzpfaew,f? odk@ayrJh
&[wf,mOfysufuswJhtem;u &Gmuav;uawmh tqifhjr‡ifhcH&+yD;
tpdk;&taxmuftrawG/ taqmuf tOD;awG/ vufaqmifypPnf;awG wyHk}uD;
csD;jr‡ifhcH&w,f? =unfh&yHku tJ'D&[wf,mOf ysufuswm[m
trsKd;om;atmifyJGw&yf &vdkuf ouJhodk@ygyJ//
ppfwyfwGif;rSm w&m;0ifowfrSwfxm;wJh yifpifoufjynhfaewJh vuf&dS
etzAdkvfcsKyfawG[mvnf; yHkrSeftwdkif; t+idrf;pm;,l+yD; wqifhedrfh
ppft&m&dSawGudk olwdk@ae&mawG 0if,lcGifhay;&rSmudk
pdwfrcsjzpfaew,f? 'ga=umifh wyfwGif;u rSefwrf; &mxl;wdk;jr‡ifha&;
tpDtpOfawGtm;vHk; xpfaigh&yfqdkif;ukef+yD; tv,ftvwftqifh
t&m&dSawG=um;rSm rauseyfr_awG wae@xufwae@ wdk;yGm;ae w,f?
atmifeufwjzpfvJ/ *kwfusm; odk@r[kwf e0wwjzpfvJ etz[m
EdkifiHwumjypf'%fcwfta&;,lr_awGeJ@ zdtm;awGudk vHk;0
*±krpdkufbl;vdk@ aºuG;a=umfaew,f? 'Dzdtm;awG[m Armjynftay:
bmrSrxdcdkufapbl;vdk@vnf; ajymao;w,f? 'gayrJh ta&;,lr_wck 'grSr[kwf
±_wfcstjypfqdkr_wck xGufvmvdkufwmeJ@ olwdk@[m vHk;0
qwfqwfcgemoGm;+yD; t+rJyJa'gow}uD; jzpfoGm;wmcsnf;yJ jzpfw,f?
olwdk@u ‘udkvdkeDvufopf0g't}uHtpnf’awGudk rr_bl;vdk@ qdkayrJh
EdkifiHwum&J@ta&;,lr_ wckckay:vmwmeJ@ csufcsif;yJ
owif;pm&Sif;vif;yJGac:+yD; t±l;csD;yef;jiif;y,f±_wfcswmawG vkyf&w,f?
EdkifiHjcm;oHwrefawGeJ@ owif;orm;wcsdK@udk rdkif;,Gef; ac:oGm;
jyo+yD; rl;,pf rxkwfaeygbl;vdk@ tmrcHcsufay;&w,f? olwdk@u ArmjynfrSm
t"rRvkyftm;ay;r&dSbl;/ Ak'<bmom"avhxHk;pHt& apwemvkyftm;ay;yJ
&dSw,fvdk@ awmufavsmufjiif;aecJhaomfvnf; tdkift,fvftdk
urBmhtvkyform;tzJG@}uD;u jypf'%fcwf ta&; ,lwJhtcgrSmawmh
t"rRvkyftm;ay;r_ w&m;0ifcGifhðyxm;wJh pnf;rsOf;Oya'wcsdK@udk
y,fzsufwJhtrdef@/ !¸ef=um;csufawG xkwfjyefay; &w,f?
e0w§etzu jynfytm;udk;ykqdef±dk;awG tqdk;jrif0g'DawG
e,fcsJ@aemufvdkuf jynfajy;awGeJ@ udkvdkeDvufopf0g'DawG[m etz
oduQmusatmif awmufav#muf}uHpnfv_yf&Sm;aew,fvdk@
t+rJyJpGyfpJGcJh=uw,f? urBmhtvkyform;tzJG@(ILO)/ urBmhusef;rma&;tzJG@
(WHO)/
urBmhuav;rsm;&HyHkaiGtzJG@(UNICEF)/EdkifiHwumvGwf+idrf;cGifhtzJG@pw
mawGeJ@ Oa&myor*~(EU)wdk@ tar&dueftpdk;&wdk@&J@ ta&;,lr_awG/
jypfwifcsdK;ESdrfwJhxkwfjyefcsufawGtm;vHk;[m
'Dykqdef±dk;tqdk;jrif0g'DawGay;wJh owif;rSm;awGtay: tajccHxm;w,fvdk@
wkef@jyefjiif;qdkavh&dSw,f? 'gayrJh urBmhabmvHk;tzJG@csKyf(FIFA)u
jrefrmhvufa&G;piftoif;udk csdef;xm;wJh abmvkH;yGJvmupm;zdk@
ysufuGufvkd@ ta&;,ltjypfay;+yD; aemufxyfupm;cGifhydwf/
'%faiG±dkufwJhtcgrawmh etz[m b,fol@udkrS vuf!‡dK;xdk; tjypfzdk@vdk@
r&bJ jzpfaeygawmhw,f? bmvdk@vJqdkawmh ‘jrefrmhtm;upm; urBmudk
v$rf;&rnf’qdkwJh aygawmawm aºuG;a=umfoHeJ@ ,SOfwJG+yD;
EdkifiHhvufa&G;pifabmvHk;toif;&J@ cGifhrv$wfEdkifp&m oduQmus
t&SufwuGJ ±SHL;yJGawGudk ESpfeJ@csD+yD; qufwdkuf
±kyfjrifoH=um;wdkuf±dkuf xkwfv$ifhr_awGuae wwdkif;jynfvHk;u
uGufuGufuGif;uGif; jrifawG@xm;+yD;vdk@ jzpfygw,f? zDzm&J@ ta&;,lr_[m
wdkif;jynf*k%foduQm usqif;r_eJ@ ywfouf+yD; ppftkyfpk&J@
wm0ef&dSr_udk b,fvdkrSjiif;r&/ qifajcay;r&atmif t&Sif;vif; txif&Sm;qHk;
jyovdkufwmyJ jzpfw,f? 'DudpPrSm etz[m wdkif;jynfudk b,fvdkrSvdrfvdk@
vSnfhvdk@ r&awmhbJjzpfoGm;cJhw,f? 'ga=umifh ppftkyfpk[m
'DudpPwckvHk;udk
zHk;zdxm;vdkuf+yD; owif;rD'D,mawGxJrSm vufa&G;pifabmvHk;toif;eJ@
ywfoufwmawG bmrSrxnfhoGif;zdk@ ydwfyifwm;jrpfwmudkyJ
vkyf&awmhw,f?
Armjynf[m 1987 ckrSm ‘zGH@òzd;r_tedrfhqHk;wdkif;jynf’ (LDC)tqifh
owfrSwfcH&wJhtcg tJ'Dwkef;ua&m tckaemufydkif;a&m
tm%m&yk*~dKvf}uD;rsm;u 'g[m “tqif;&JqHk;wdkif;jynf”vdk@ t"dy`m,f
roufa&mufwJhta=umif;/ abm*aA'ynmydkif; toHk;tE_ef; wckomjzpfa=umif;
xyfwvJvJ ajymcJh=uw,f? 'ga=umifh tcktcg ukvor*~u 'DudpPudk
&Sif;vif;oGm;atmif wHqdyftopfuyfay; vdkuf+yDjzpfw,f?
tJ'DwHqdyftopfuawmh ‘aºuG;xl irJGwdkif;jynf’ (Heavily Indebted Poor Country-HIPC)
tqifhjzpfygw,f? ae0if;eJ@ ol&J@ rqvygwD[m wdkif;jynfudk
ESpfaygif;tpdwftwGif;rSm (LDC)tqifha&mufatmif vkyfcJhw,f? tck e0w§etz xJu
ae0if;&J@ wynfhvufom;awGuawmh wdkif;jynfudk (12)ESpfxJeJ@ (HIPC)ac:
aºuG;xlirJG/ jynfqif;&Jtqifhtwef;a&mufatmif vkyfEdkifcJhw,f? wu,fhudk
tHhcsD;beef; atmifjrifr_}uD;ygyJAsm//
rajzmifhrrSef zHk;uG,fodk0Sufr_ (vlodrcH&Jr_)/ a&S@aemufrnDr_
(ckwrsKd;awmf=umwrsKd;vkyfr_)eJ@ wm0efrcHr_ (tmrrcH acgif;a&Smifr_)
awG[m e0w§etz pD;yGm;a&;ay:vpD ('grSr[kwf ray:vpD
vdk@ajymwmydkoifhr,fxifygw,f) &J@ t"dutrSwfvuQ%mawG jzpfw,f?
'gawGeJ@wJGv#ufuawmh tifrwefvabmfuswJh a-mufwvJGpDrHcef@cJGr_/
wm0efrJhr_/ vHk;vHk;udkrodem;rvnf wHk;˜tr_eJ@ ±l;a=umifa=umif
armufrm rmefrmecufxefr_wdk@uae ay:xGufvmwJh ±l;trdkufrJr_
oufoufwdk@jzpf+yD; 'gawGtm;vHk;tay:rSm twW avmb}uD;vSwhJ
wudk,faumif;ºuG,f0csrf;oma&;u v$rf;rkd;}uD;pdk;aeygw,f?
olwdk@&J@ “yk*~vduydkifðyvkyfa&;” pDrHcsufqdkwm[m
wu,fawmhEdkifiHydkifvkyfief;XmeawG/ ypPnf;ud&d,mawGudk olwdk@u|
ef,Hk awmfa&mif;&if;awGudk jyeftiSm;csay;wmyJjzpf+yD;
wu,f±dk;om;ppfrSefwJh yk*~vduydkifvkyfa&;pDrHcsufawGvdk
ajzmifhajzmifhrwfrwf eJ@ jzpfoifhjzpfxdkufpGm
EdkifiHydkifvkyfief;awGt+yD;tjywf zsufodrf;a&mif;cs+yD; vHk;0O\Hk
yk*~vduEdkifiHom;rsm; wOD;csif;ydkifqdkifr_odk@ ajymif; vJypfwmrsKd;
r[kwfygbl;? ppftkyfpk&J@ “vGwfvyfwJhaps;uGufpD;yGm;a&;” atmufrSm
tusdK;tjrwf&aewJh “yk*~vdupD;yGm;a&; vkyfief; &Sif” awGuawmh
EdkifiHydkifvkyfief;XmeawG/ jrefrmhpD;yGm;a&;OD;ydkifvDrDwuf eJ@
jrefrmhpD;yGm;a&;aumfydka&;&Sif;wdk@vdk ppfwyfydkifpD;yGm;a&;
vkyfief;awG/ olwdk@&J@ u|ef,Hkawmfwynfhvufom;
a&mif;&if;vufwqkyfpmeJ@ wcsdK@aomwdkif;&if;om; “+idrf;”tzJG@awG&J@
xdyfoD;acgif; aqmifawG/ aemuf+yD; tm;vHk;od=uwJhtwdkif;
vufnd‡K;!¸ef&m a&jzpfaewJh ppfAdkvfcsKyf}uD;rsm;wdk@yJ jzpfygw,f?
e0w§etz&J@ “trsKd;om;nDvmcH” vdk@ac:wJh[meJ@
tajccHOya'a&;qJGa&;qdkwJh cyfnHhnHhvkyfZmwf}uD;uawmh 'D§csKyfeJ@
wdkif;&if;om;vlrsKd;pktzJG@awGu zJh&GJ@qkwf+zJypfvdkufvdk@
vufawG@tm;jzifh qdkif;rygAHkrygeJ@ t&SufwuJGZmwfodrf;oGm;&yg+yD?
tdrfeD;csif;xdkif;EdkifiHeJ@ vufeufudkifyÉdyuQvH_@aqmfzefwD;+yD;
jynfolawGudk trsKd;om;a&;0g'/ rsufuef;rsKd;cspf0g' rd_if;wdkufzdk@
vSnfhuGufzefwD;wmuvnf; olwdk@ar#mfrSef;xm;wJh &v'fawGjzpfrvmbJ
wdkif;jynfeJ@ vlxkawGxJ ydk+yD;r+idrfrouf 0±kef;okef;um;
jzpfvmapwmeJ@ olwdk@tay: ydk+yD;
t,Hkt=unfrJhoGm;apwmawGyJjzpfvmvdk@ etzu aemufjyefqkwfvdkuf&w,f?
v#dK@0Sufykvdyf (0g)ppfaxmufvSrf;a&; vlqdk;*dk%f;om;awGeJ@ }
uH@§zGwf ([pfwvm&J@ &Syf!dkwyfzJG@rsKd;) vlrdkufawGu ta,mif aqmif
Ak'<bmomoHCm twkawGeJ@ rlqviftwkawGokH;+yD; bmoma&;/
vlrsKd;a&;t"du±k%f; vH_@aqmf=unfhawmhvnf; wcsdK@aom a'ocH
xdyfoD;AdkvfcsKyfrsm;u rdrdwdk@&J@{&mr0ifaiGawG
xdcdkufavsmhusoGm;rSmpdk;+yD; qef@usif=uvdk@ tpDtpOfawG
uarmufur jzpfoGm; &jyefw,f? wzufrSmvnf; oHCmtppfawGu etzbufudk
jrm;OD;vSnfhvmvdk@ rsufvHk;jyL;vm&w,f?
'DvdkeJ@ olwdk@[mvdrfvnfvSnfhzsm;a&;twGuf
aemufqHk;tm;udk;&menf;vrf;udk xkwfoHk;&awmhw,f? tJ'guawmh a':atmif
qef;pk=unfeJ@ “v#Kd@0SufpGmawG@qHkaqG;aEG;jcif;” ygyJ?
olwdk@rSm vdrfvnfvSnfhzsm;p&m
wjcm;enf;vrf;r&dSawmhbl;jzpfaeyg+yD? 'D “aqG;aEG;yJG”
vdk@ac:wJh[mudk vkyf&mrSmvnf; vdrfnmvSnfhzsm;zdk@rSwyg;
wjcm;&nf&G,fcsufr&Sdygbl;? 'D “aqG;aEG;yJG” [m etz&J@ aemufqHk;xkwf
tqifhjrifh±dkufpm;vSnfhjzm;a&;“aqmhzf0J”omjzpfygw,f? 'gudkoufaojyaewJh
tcsuftvufaygif;rsm;pGmxJu wck avmufxkwfjy&&ifawmh etz
ajyma&;qdkcGifh&dSolwOD;u Armjynfu aphpyfaqG;aEG;r_eJ@
ajrmuftdkif,mvef/ ygvufpwdkif;/ oD&dvuFm wdk@u
awG@qHkaqG;aEG;r_awGudk xyfwlEd_if;jycJhwmudk=unhf&if
odEdkifygw,f? wu,fuawmh Armjynfjy\emeJ@ tJ'DEdkifiHawGu jy\em awG
bmrSrqdkifwm todom}uD;yg? tJ'DEdkifiHawGujy\emawG[m rwljcm;em;wJh
vlrsKd;/ bmom tkyfpktodkif;t0dkif;awG=um; vufeufudkifyÉdyuQawG
&mpkESpfawGeJ@ csD+yD; =umaecJhw,fqdkwJh aemufcHordkif;a=umif;
&dSw,f? Armjynfjy\emuawmh todkif;t0dkif; tkyfpkwckxJ (vlrsKd;ruJG/
bmomruJG)rSmyJ tpdk;&tm%m&xm;wJh vufeufudkifzdESdyfoleJ@
vlxkaxmufcHr_&xm;wJh vufeufrJh twdkuf tcHtkyfpkwdk@=um;u
yËdyuQjzpf+yD; ordkif;a=umif;t&vnf; (12)ESpfom&dSao;w,f?
(ae0if;tkyfpdk;wJh ESpfumvawGrSmawmh tpdk;&eJ@ yÉdyuQjzpfaewJh
vufeufrJhtwdkuftcH zJG@zJG@pnf;pnf;r&dScJhygbl;?) ppftkyfpk[m
“aphpyfaqG;aEG;yJG” awGudk b,fawmhrS r+yD;Edkif rpD;Edkif atmif
a&&SnfqGJusif;yoGm;+yD; ArmjynfolawGeJ@ wurBmvHk;udk t±l;vkyf/
vSnfhpm;nm0g;zdk@ óud;pm;rSm ,HkrSm;p&m r&dSygbl;?
'gayrJhvnf; tcktcg olwdk@[m tifrwef@udk usOf;xJ=uyfxJa&mufae+yD;
tJ'Duae azmufxGufzdk@ t±l;trl;/ toJtoef/ ±kef;ueftm;xkwf
^m%feD^m%feufawG tpGrf;ukefxkwfoHk;aeayrJh t+rJyJ
t&m&meJ@ta=umif;a=umif; tvJvJeJ@ tuJGuJG jzpfaew,f?
'DtusOf;t=uyfxJuae olwdk@udk,fydkiftpGrf;tpeJ@olwdk@ vGwfajrmuf+yD;
olwdk@&J@ tqHk;pGef&nfrSef;csufyef;wdkifjzpfwJh (88)rwdkifrDu
tajctaeawGqDudk (odk@aomfvnf; “qdk&S,fvpfqdkif;bkwf”awmh
rygawmhbJ) jyefoGm;Edkifzdk@[m txl;cJ,Of;ygvdrfhr,f? vHk;vHk;
rjzpfEdkifbl;vdk@ ajymwmu ydkrSefygvdrfhr,f? 'gayrJhvJ etzqdkwJh
rdp>mtarSmifhya,m*udk t+yD;tjywfawmxkwfESifrypfEdkifao;wJh
'DtawmtwGif;rSm pumh'f'Hk;ysHawG/ trftdkif*sD (29) ppfav,mOfawGeJ@
EsLuvD;,m;"mwfaygif;zdkwck 0,fvdkufwm&,f/ rl;,pfaq; vkyfief;eJ@
wjcm;qkd;0g;,kwfrmvSwJh tpdk;&tkyfcsKyfr_vkyf[efrsKd;pHku&wJh
r[mhr[mtjrwftpGef;vd_if;vHk;}uD;awGay: pD;vdkufaewJh t±l; wydkif;
rmecufxefarmufrm+yD; aumufuspfpOf;vJrdkuf±dkif;vSwJh
AdkvfcsKyf}uD;rsm;&J@ pdwfaeoabmxm;t&&,f/ +yD;cJhwJh (2)ESpftwGif;
xdkif;/ b*Fvm;a'h&SfeJ@ tdEdN,tpdk;&wyfawGeJ@
vufeufudkifwdkufcdkufr_awG ('ghtjyif rkef;udk;rSm
w±kwfEdkifiHom;awGeJ@ w±kwfjynfol@ppf awGudk tpkvdkuftòyHvdkuf
vlowfyJGyg) tygt0ifjzpfwJh atmhESvHk;emp&m
pGrf;aqmifcsufrSwfwrf;t&&,fwdk@udk=unfh&if 'Duae@ EdkifiHwumrSm
±GH&Smp&maumif;wJh 0dkif;y,fcH acG;avacG;vGifhwaumifjzpfaewJh
Armjynf[m r=umawmhwJh tem*wfumvrSm “qdk;oGrf; ”EdkifiHwck
jzpfvmwmawG@&&if tHh=op&mr&dSygbl;?
rav;&Sm;EdkifiHu a'gufwmr[moD,mu wwd,urBmEdkifiHawG
zGH@òzd;wdk;wufzdk@twGuf tm%m&Sif“vlaumif;” awGvdkw,fvdk@
0g'jzef@w&m;jycJhw,f? tJ'D'¾m&D,Hkwrf;pum;udk Armjynfppftkyfpku
tm;wufoa&móudqdkaxmufcHcJhw,f? olwdk@wawG[m
“e,fpnf;rjcm;tm%m&Sifrsm;tzGJ@”udk xlaxmifcsifaeyHk&w,f? 'gayrJh The only
good dictator is a dead dictator qdkwJh pum;udk ordkif;uoufaojycJh+yD;jzpfygw,f?
Armvdk teD;pyfqHk;qdk&&ifawmh “tm%m&Sif vl±dk;vlacgif;
(acgif;cGH)qdkwm ocFsKdif;ukef; rSmyJ&dSw,f”vdk@ qdk&rvm;/ 'grSr[kwf
“aumif;wJh tm%m&Sifqdkwm toufr&dSawmhwJh tm%m&SifyJjzpfw,f” vdk@
qdk&rvm; rajym wwfyg? b,fvdkyJjzpfjzpf Armjynftaetxm;t& ajym&&ifawmh
“aumif;wJhe0w§etzqdkwm ZD0defðywfoGm;wJh e0w§etzyJ jzpfygw,f?”
*gr%d

You might also like