AKARSULARDA BRKTRME

Akarsu Biriktirmesinde Etkili Olan Faktrler 1) Yatak eiminin azalmas (en fazla etkili faktr). 2) Ak hznn azalmas. 3) Yk miktarnn artmas. 4) Akmn dmesi. Akarsu gcnn azald yerde tad maddeleri biriktirmeye balar. Gcnn azald yerde nce iri maddeleri , gcnn tamamen azald yerde ise ince maddeleri biriktirirler. Bundan dolay akarsu biriktirmesi ile oluan yer ekillerinin yaps incelendiinde akarsuyun akm hakknda genel bilgileri elde edebiliriz. ri maddeler var ise akm yksek, ince maddeler var ise akm dktr.

BRKTRME EKLLER 1) Birikinti Konisi: Dalardan inen akarsu veya derelerin tad malzemeleri, da eteinde eimin azalmas sebebiyle yelpaze eklinde biriktirmesidir.

2) Da etei ovas: Birikinti konilerinin birlemesi sonucu oluan hafif dalgal dzlklere denir. Bursa ovas, Uludan eteinde olumu bir da etei ovasdr.

3) Da ii ovas: Etraf dalarla evrili ukur alanlara inen akarsu ve derelerin tadklar malzemeleri yatak eimlerinin azald yerde biriktirmesi sonucu oluan dzlklerdir.
Malatya, Mu, Elaz ovalar bu ekilde olumulardr.

4) Taraa (Seki): Akarsularn nce biriktirmesi, sonra tekrar andrmas ile oluan basamak eklindeki dzlklerdir. Sekiler eski vadi tabanlardr. Akarsuyun tekrar andrma yapabilmesi iin: Akm ykselmesi veya taban seviyesinin ykselmesi gerekir.

5) Delta ovas: Akarsularn denize dkld yerde tad malzemeleri biriktirmesiyle oluan dzlklerdir. r: ukurova, Bafra, aramba, Gksu gibi. Delta ovasnn oluabilmesi iin: 1) Dkld deniz s olmal (kta sahanl geni olmal) . 2) Ky aknts olmamal. 3) Gel-git olay kuvvetli olmamal. 4) Bol miktarda alvyon tanmal.

*Kuzey bat akarsularnn hi birisi dkld yerde delta ovas oluturamaz. Sebebi gel-git olaydr. *Trkiyede gel-git olaynn etkili olmadna kylarda oluan delta ovalar delil olarak gsterilebilir. 6) Irmak adas: Akarsu yatak eimini azald ve yatan geniledii yerlerde tanan alvyonlarn yatak iinde birikmesi ile oluur.

7) Taban Seviyesi Ovas: Deniz seviyesine yaklaan akarsularn tad maddeleri yata evresinde biriktirmesi ile oluan dzlklerdir. Bunlarn deltalardan fark; Deltalar deniz iinde, bunlar ise kara zerinde olumu olmasdr. TRKYE AKARSULARININ GENEL ZELLKLER

1) Yatak eimleri fazladr. Bunun sonucunda; *Ak hzlar fazladr. *Andrc etkileri fazladr. *Enerji potansiyelleri yksektir. *Ulama elverili deillerdir. 2) Rejimleri dzensizdir. 3) Akmlar dktr. Yalarn az, havzalarnn dar olmasndan dolay. 4) Boylar ksadr. Trkiyenin bir yarm ada olmas ve dalarn kuzeyde ve gneyde kyya paralel olmasdr. 5) Denge profiline kavumamlardr. Trkiyenin bugnk yer ekillerinin yakn bir dnemde olumu olmasdr. 6) Ulama elverili deildirler. Yatak eimlerinin fazla , akmlarnn dk , rejimlerinin dzensiz olmasndan dolaydr. zerinde kstl da olsa ulamn tek yaplabildii akarsuyumuz Bartn aydr. 7) Akarsularmzdan daha ok enerji retiminde, ime ve sulama suyu elde edilmesinde yararlanmaktayz.