M!C I!

C
PHN MOT CHAM SOC KHI I NH................................................................................. 2
PHN HAI NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI T!NC PHN THN TH ................... 17
I. !............................................................................................................................................ 17
II. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI CO .......................................................................... 30
III. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI NC!C................................................................... 35
IV. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI PHN !NC........................................................ 46
V. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI TAY, CHN, X!ONC............................................ 63
VI. NH!NC VN IIN Q!AN TOI O PHN SINH !C VA AI TIT ........................ 73
VII. NH!NC VN IIN Q!AN TOI A.............................................................................. 80
VIII. NH!NC HIN T!ONC IIN Q!AN TOI S!C KHO .................................................... 95
IX. TAI NAN.................................................................................................................................120
X. CAC NH KHAC O TR M...............................................................................................131
XI. IY TH!YT VA PH!ONC PHAP........................................................................................146

PHN MOT

CHAM SOC KHI I NH

e bI bnh - an can phaI Iam g 7

VIc dau fIn Ia quan saf e ky d noI cho bac sI bIf nhung
frIu chung cua bnh. V o bn con, nn cac ba me d nhan duoc
ngay su fhay dI baf fhuong qua nef maf, finh fnh, su hoaf dng
cua con. Thi du ban nhan fhay da cua e bI man do chIu qua. Can
phaI noI d bac sI bIf, v sang nay, khI bac sI co maf fh da cua e
co fh IaI bnh fhuong rI.

Sau khI bac sI v, ban can phaI fIp fuc fheo doI su chuyn bIn
cua bnh va fhuc hIn nhung IoI chI dan cua bac sI d chua bnh
cho e.

Su co maf cua nguoI me bn con, gop phan khng nho foI vIc
frI bnh cho e v ngoaI phan cho con ung fhuc fheo don cua bac
sI, con co fIng noI, nu cuoI va ban fay cua nguoI me, Iam cho e
cam fhay yn fam.

1. NH!NC ! HI! C!A S!C KHO

A. KhI be khoe manh

- Trong Iuong can cua e bnh fhuong.

- Nef maf fuoI fInh, maf sang. KhI b e, ban cam fhay ma e
cang, maf.

- e fo ra vuI ve, ham choI, chu y foI moI nguoI va moI vaf
chung quanh.

- e an co ve ngon mIng, ngu yn gIac. Phan bnh fhuong.

. KhI be bnh

- e suf can.

- Nef maf faI, maf quang khng co anh maf.

- e ngam ngon fay khI ngu, gIac ngu khng Iau. e khng chu
y g foI chung quanh.

- e Iun cua quay, gIaf mnh, d quay khoc.

- e kho ngu.

- e khng chIu an hoac an if. Khng chIu ung hoac doI ung
baf fhuong |v con sf Iam co fh maf nuoc).

2. KHI NAO CN !A CON TOI AC SI

NhIu ba me ngaI dua con foI bac sI, ma chI foI gap bac sI d k
bnh cua con fhI. V nhung frIu chung bnh cua fre co fh fhay
dI fung gIo, nn vIc k bnh nhu vay chua du. Tu ho foI sung
phI, fu dI fuof foI fnh frang co fh bI fhIu nuoc nhIu khI chI co
mf buoc.

Tre cang nho, cang can phaI dua ngay foI bac sI, mI khI chau
sf, ho, nn oI, dI phan Iong nhIu Ian hay nhIu ngay. K ca nhung
frIu chung nhu bng nhIn quay khoc ma khng ro nguyn nhan,
hay khng chIu ung nuoc.

I voI cac chau da Ion fh co fh nhn vao fnh frang fng quaf
cua suc khoe, xem co dIu g dac bIf khng. Sf cao chua chac da Ia
dau hIu fram frong. TraI IaI, hIn fuong dau fung con o vung
bung, IaI Ia dIu can phaI chu y ma chI co bac sI moI fm duoc
nguyn nhan va huong dan chua frI.

Tom IaI, nu ban dInh dua chau foI bac sI, hay chuan bI fruoc
d fra IoI mf s cau hoI co IIn quan foI chau v fhan nhIf, frang
fhaI phan va cac nhan xef khac cua ban v chau be. Cung nn noI
voI bac sI rang chau co fIp xuc voI aI cung co nhung frIu chung
nhu chau khng d bac sI suy nghI v mf s bnh Iay Ian. Trong
Iuc cho doI, chua co bac sI, hay d chau nghI ngoI, bnh fInh. Tranh
nhung noI n ao, nhIu fIng dng. Khng nn cho chau dung baf
ky mf fhu fhuc g nu khng duoc bac sI huong dan fu fruoc.

Nu chau sf, hay cho chau ung nuoc.

3. NH!NC C! HOI V VIC SAN SOC KHI I NH

- e dang sf co nn dua chau foI bac sI khng

u chau be sf cao, cung van co fh dua dI duoc. ChI o phong
kham bnh, bac sI moI co nhIu phuong fIn d kham bnh cho
chau.

- Co can choang chan |mn) cho chau khng7

Nu chau dang sf, khng nn dap fhm chan v nhu fh se
Iam fhan nhIf fang fhm. CIu nhIf d phong fu 20o - 22oC khng
d gIo Iua, o dIu kIn nhu vay, chau chI can mac mf b quan ao
ngu, rng, fhoang Ia du.

- Can san soc fh nao cho be d chIu7

Can phong can fhoang va du am. Nu Iau khng mo cua s,
hay chuyn chau be sang phong khac mf Iaf, frong khI Iam v
sInh: quef nha, fhay vaI fraI gIuong... Sau do, dong cua IaI nu can,
d franh gIo, rI IaI chuyn chau v.

Hang ngay, van Iau maf, c, rua fay, chan cho chau nhu bnh
fhuong.

an co fh fam cho chau nhung chu y pha nuoc o nhIf d 37oC
va phong fam phaI kin, khng co gIo.

Trong suf fhoI gIan bI m, chau be nao cung mun co b hoac
me, ng, ba... o bn canh. VIc nay Iam cho e fhay yn fam va an
uI e raf nhIu, mI khI e bI kho chIu. Nu nguoI Ion khng co
dIu kIn o gan e, co fh cho e d choI, sach co hnh ve mau d
e gIaI fri.

Khng nn d e nhan fhay nef maf Io Iang, u sau cua nguoI
Ion v bnh fnh cua e.

- Can Iam g khI be ra nhIu m hI

Nu e sf va nguoI d m hI, fh Ia ff. V do Ia phan ung
cua co fh d Iam fhan nhIf ha xung. Nn Iau kh m hI va fhay
quan ao cho e.

- Co can baf chau nam faI gIuong khng7

Nu e fhay nguoI mf, e se fu dng nam nghI. Nhung nu
e khng mun nam, fh khng nn baf buc. Cu d e ngI day
hoac dI IaI frong phong. I faf |vo) cho chau.

I voI cac chau bI bnh can phaI chua frI Iau hoac dang frong
fhoI gIan phuc hI suc khoe, cu d chau choI bnh fhuong. ChI nn
franh nhung fro choI Iam chau bI kich dng va khng cho choI voI
fre khac d franh su Iay nhIm.

- Ch d an cua fre bI bnh nhu fh nao7

VoI fre so sInh, nu chau khng bI dI fuof, co fh cho an nhu
bnh fhuong; khng nn ep chau an va chu y cho chau ung nuoc
fhm.

- Nu be bI dI fuof, fh ngung cho bu sua va cho an fheo ch d
rIng |coI phan cac bnh fre em).

- VoI fre da Ion, co fh cho an sup, nuoc rau, chuI nghIn,
banh bif cf |banh m nuong 2 Ian), banh bich quy.

Nu chau co dau hIu khoI bnh, dan dan fro IaI ch d an bnh
fhuong.

Chu y: Khng nn ep buc cac chau an

- Nu e bI sf, hay cho chau ung nhIu nuoc ban ngay cung
nhu ban dm, v sf Iam co fh cac chau fhIu nuoc. chau d
ung, ngoaI nuoc frang co fh cho e ung nuoc cam, nuoc chanh,
nuoc sup, nuoc rau, nuoc duong v.v...

Thuong cac chau fhich ung nuoc maf hon Ia nuoc nong. Hay
cho cac chau ung nuoc maf - nhaf Ia cac chau hay bI nn oI. Nu
cac chau khng chIu an fh cac IoaI nuoc duong, sup, maf ong, nuoc
com... cung co fh cung cap cho cac chau mf if caIo.

CIo gIac san soc nn nhu fh nao7

Nn fu quy dInh gIo gIac, fhi du vao buI sang va 5 gIo chIu
ban se do nhIf d cho chau, Iau rua maf, ngoay I muI, cho ung
fhuc hay bI fhuc. VIc san soc co gIo gIac nhu vay do Iam chau bI
mf hon Ia phaI dIu frI Ian man ca ngay.
Sau khI san soc chau, ban nn ghI fhan nhIf do duoc Iuc sang,
Iuc chIu vao gIay cung voI cac hIn fuong |nu co) nhu: nn oI, dI
fuof, ho... d chuan bI noI IaI cho bac sI bIf, khI bac sI foI fham,
hoac noI qua dIn fhoaI.

Nu bac sI cho bIf bnh cua be fhuc IoaI Iay Ian

Nu e mac bnh co fh Iay Ian, phaI cach Iy e voI cac fre
khac, k ca cac nguoI Ion dang co mang.

Chu y: Khng d fhuc frong fam fay fre em

NhIu nguoI d fhuc dIu frI bnh cho cac chau o gan ch cac
chau nam, d fIn su dung. Nhu vay raf nguy hIm, nhaf Ia dI voI
cac chau dang frong fuI fhay caI g Ia cung cho vao mIng.

Thuc dIu frI cung phaI ung dung IIu Iuong va dung Iuc.

Cac chau nho fhuong d bI mau sac vIn fhuc, hoac vI ngof
cua fhuc hap dan.

4. MOT VAI VN CH!YN MON.

o fhan nhIf o hau mn nhu fh nao7

Iay ng do nhIf d da Iau rua sach, vay ng d muc fhuy ngan
xung duoI 36oC rI bI mf if vadoIIn vao dau ng.

I voI fre so sInh, daf be nam ngua, mf fay nam Iay 2 chan
be gIo In, con fay kIa duf fu fu phan dau, co dung fhuy ngan bn
frong va da duoc bI va-do-IIn vao hau mn cua e, foI gan hf
phan nay. Iam xong dng fac nay, fIp fuc gIu phan con IaI cua ng
do frong fay.

I voI fre Ion hon, d fre nam sap rI duf ng do nhIf d fu fu
vao hau mn. Trong fhoI gIan d ng do frong hau mn, nho dap
mn cho chau khoI Ianh. Can d ng do frong hau mn, if nhaf Ia 2
phuf.

Nu cac chau vua choI dua xong, hay d chau nghI ngoI if nhaf
1 fIng, rI moI fIn hanh Iay nhIf d. Can chu y bI va-do-IIn vao
dau ng do va duf fu fu vao hau mn chau be. ng fac nay, nu
Iam manh hoac vI vang co fh Iam xay saf bn frong hau mn va
chay mau. a co nhIu fruong hop nhu vay.

TaI nhIu nuoc, nguoI fa Iay fhan nhIf bang cach cho ngam
nhIf k o mIng, hoac kep vao nach. Nhung cac cach do khng
chinh xac bang cach do o hau mn.

af mach o c fay fh nao7

af ngon fro hoac ngon fro va ngon gIua In c fay cua e, o
phan gc ngon fay caI, khI e d ngua ban fay, ban se fhay nhIp
dap cua mach mau c fay. Tre cang nho, nhIp dap cang mau. o fre
so sInh, s nhIp dap bnh fhuong frong 1 phuf fu 120 - 140 dap. Tre
2 fuI: 110 dap/phuf. Tre 6 fuI: 60 - 80 dap/phuf. S nhIp dap nay
se cao hon bnh fhuong khI fre khoc, hay hoaf dng manh.

KhI e m, s nhIp dap se khng gIng bnh fhuong v mach
dap se yu hon.

Kham hong fh nao7

I voI fre nho, can phaI co mf nguoI fhu 2 gIup suc fh ban
moI kham hong cho e duoc. NguoI nay b chau be frn Iong, cho
maf chau huong v phia anh sang, gIu fay chan chau, d chau fua
nguoI vao mnh rI dung 1 fay an nhe vao fran chau d dau chau
nga v phia sau.

NguoI kham ngI phia fruoc chau be, mf fay Iam e mo mIng
ra, con fay kIa dung cung 1 chIc fha |mung) an IuoI chau be
xung va bao chau ku : "a... a...". Nhu vay, ban se nhn ro a-my-
dan o hong e.

5. IAM CI KHI SOT7

Khng dap hoac cho fre mac fhm quan ao

ChI mac mf b quan ao ngu cho fhoang. Khng dap chan da
hoac Ien. Nu can, chI dap chan don |nhu khan fraI gIuong). NhIf
d frong phong khoang 20oC Ia vua.

Thuc fhuong dung

HaI fhu fhuc fhuong dung d frI sf va ha nhIf Ia fhuc
aspIrIne |acIde acefyIsaIIcyIIque) va fhuc paracefamoI. Can d bac
sI chI dInh IIu Iuong, nhung cach dung chung nhu sau :
- Iuong fhuc finh bang s vIn fhuc dung frong 24 gIo phu
fhuc fheo s can nang hoac s fuI cua fre. an can nho Iuong
fhuc fI da duoc dung. Khng duoc cho e ung qua Iuong fI da
do.

- Iuong fhuc nay duoc chIa fhanh nhIu phan d ung fhanh
nhIu dof frong ngay. Thi du: mI ngay ung 2 vIn chIa Iam 4 Ian,
mI Ian nua vIn.

Mf s nguoI Ion pham saI Iam Ia cho fre ung hf ca IIu 1 Ian.
KhI fhuc hf fac dung, fhan nhIf cua fre fang cao df ngf gay ra
chung co gIaf raf dang ngaI o fre.

- MI fhu fhuc co fh duoc frnh bay duoI cac dang khac nhau
nhu vIn, dong goI, sIr, vIn daf o hau mn v.v... KhI dung, can
bIf ro mI vIn, mI goI, mI fha... fuong ung voI Iuong fhuc Ia
bao nhIu7 NhIu fhuc mang fn khac nhau nhung frong fhanh
phan cung co aspIrIne hay paracefamoI. oI vay, can doc cng fhuc
cua fhuc d khoI cho ung nhIu fhuc cung fac dung.

- ASPIRIN co frong cac IoaI fhuc mang fn khac nhau nhu
CafaIgIne, JuvepIrIne, AspegIc v.v... IIu Iuong fhuong dung Ia
0,05 g/ngay cho 1 kg can nang. Khng bao gIo duoc vuof qua
0,Ig/ngay cho 1 kg ean nang. Thi du: mf dua fre nang 12 kg, co fh
ung frong ngay |24 gIo) mf Iuong aspIrIne bang 0,05 g x 12 = 0,6
g. Iuong fhuc frn duoc chIa fhanh 6 Ian ung. MI Ian ung 0,1 g
cach Ian sau 4 gIo, nghIa Ia cu 4 gIo IaI ung 0,1 g aspIrIne.

PARACTAMOI co frong cac fhuc mang fn fferaIgan,
oIIpran. IIu Iuong fhuong Ia 0,02 - 0,03g |20 - 30 mg) cho mI
kIIgam can nang, frong 24 gIo. Iuong fhuc nay cung duoc chIa
Iam 6 Ian ung, mI Ian cach nhau 4 gIo.

HIn nay, cac bac sI co xu huong cho dung paracefamoI nhIu
hon Ia aspIrIne v paracefamoI d duoc b may fIu hoa hap fhu.

- Co fh dung xen ke 2 fhu aspIrIne va paracefamoI, 1 Ian
aspIrIne, 1 Ian paracefamoI. Nhu vay, se gIam duoc Iuong fhuc cua
mI fhu.

Phuong phap ha nhIf fu bn ngoaI

- Ngm nc: Nu dung fhuc rI ma fhan nhIf van chua ha
xung, co fh fam cho chau be bang nuoc co nhIf d fhap hon fhan
nhIf cua e fu 1 - 2oC, frong fhoI gIan 10 phuf. Co fh cho chau
ngam nuoc 2 - 3 Ian frong ngay.

Nhung, nu fhay maf e faI hoac nguoI run phaI b chau ra
khoI nuoc; choang khan va Iau kh ngay cho chau.

- Chm nc a: ung nuoc da vao mf fuI vaI hay cao su rI
daf vao gay, hoac nach, hang, co dm mf Iop vaI hay Ien. Co fh
Iam nhIu Ian frong ngay va fhay nuoc da khI da fan hf.

Nu khng co nuoc da, dap khan fam nuoc maf In fran cung
duoc.

- Nho mui: Nu bac sI da chI dInh dung fhuc nho muI co
khang sInh, hay dung dung cu bop - huf bang cao su, rua I muI cho
e bang dung dIch serum sInh hoc. Sau do, dung ng nho gIof nho
fhuc vao I muI cua chau.

Sau khI dung, phaI rua ng nho gIof bang cn 90o.

Truoc khI dung fhuc nho muI, d fhuc vao mf chen nuoc am
d ham cho fhuc am In.

- Xng: nuoc nong vao bn fam hay mf chau Ion rI pha
mf fha sup dau khuynh dIp hoac benjoIn vao. Phong fam dong
kin d hoI bc In khng bI fhoaf ra ngoaI. chau be frn fay hoac
d chau choI o duoI san co fraI khan. Khoac mf khan fam quanh
nguoI e, khng can mac quan ao. M hI e se ra nhIu. HoI nuoc
nong co dau se fham qua da duoc e fho hif vao phI.

Sau khI e ra m hI, quan khan quanh nguoI rI b ra khoI
phong fam, Iau kh nguoI cho e. Chu y khng d e bI Ianh khI ra
khoI phong. Phuong phap nay raf ff cho fre em bI sf v dau hong.

- Thut - Iay nuoc dun sI, d nguI, nhung con am. Cho fhuc
da duoc bac sI chI dInh vao nuoc. Nu chI mun cho e I duoc, cho
1/2 mung ca-ph fhuc bIcarbonafe de soude hoac mf mung ca-
ph dau -IIu hay parafIne nguyn chaf vao nuoc khuay nuoc cho
fhuc fan.

ung ng bop huf nuoc In bI fron dau ng, bang vadoIIn, dua
dau ng fu fu vao hau mn rI bop nhe ng cho nuoc fu fu vao ruf.
KhI nuoc da vao hf, ruf ng ra va bop 2 bn mng e cho khif IaI
d gIu nuoc frong 2 - 3 phuf, rI cho e ngI b d e "dI" ra.
6. MOT SO ONC TAC CH!YN MON

p gac m: Theo su chI dInh cua bac sI, nu ban can dap gac
In mf vf fhuong hoac caI nhof, Iay mf mIng gac ngam vao nuoc
am co pha cn 90o |pha 1 fha sup cn vao 1 baf nuoc). af gac In
nhof va cu 10 - 15 phuf, IaI Iam IaI.

t tay hoc vt thng: VIc dau fIn Ia rua vf fhuong. Rua
ky bang xa phong, khng d daf, caf hoac gaI o IaI frong fhIf. Sau
do bI fhuc saf frung, fruoc khI bang IaI.

Dung bng dnh |ang keo) - Cac IoaI bang dinh co san gac va
fhuc saf frung du co ban san o hIu fhuc. ung IoaI bang nay
cung phaI fhay hang ngay. Nu frong ngay, bang bI ban, phaI fhay
caI khac.

Buc bng: Nu vf fhuong chay mau, can rua sach, bI fhuc
saf frung, dap mf mIng gac In rI Iay cun bang buc IaI. Khng
duoc buc chaf d mau van Iuu fhng duoc phaI Iam sao d ch co
vf fhuong khng v buc bang ma phng In fim IaI, va so fhay
Ianh.

Nu buc bang o dau, d khI ngu bang khng bI fuf ra dI cho
fre mf caI mu IuoI hay mu ngu.

Nhng iu cn tranh: KhI chuom nong cho cac chau bang cac
dung cu bang cao su, fuI chuom v.v... phaI xem can fhan nuf cua fuI
co kin khng. oc mf khan ngoaI fuI chuom fruoc khI chuom cho
fre. Co raf nhIu fre bI bong v chuom. I voI nhung chau nho,
khng duoc dung cn, ruou Iong nao hay ruou bac ha d xoa vung
nguc nu khng co y kIn va su chI dInh cua bac sI.

Tim chch cho tre: I voI cac fre so sInh, nguoI fa franh
khng fIm mng ma chI fIm vao bap duI. Cng vIc nay nn d
nguoI khac Iam, b me chI nn dung bn canh d d danh va an uI
chau chu khng nn Iam nguoI phu fa cho nguoI Iam dau chau.

7. !NC TH!OC CHO TR

e bI sf va ban cho rang chau bI vIm hong. Ian fruoc anh e
cung bI nhu vay, va bac sI da cho ung fhuc. IoaI fhuc nay con
fhua, van d frong fu fhuc. Vay, co nn cho e ung fhuc 7

Khng nn!

V co nhIu fhu bnh khac nhau cung baf dau Iam cho hong
vIm do. Nu ban cho chau ung fhuc nhu vay, khI can kham bnh
d dIu frI cho chau, bac sI se gap nhIu kho khan, v nhung frIu
chung ban dau cua bnh chinh da bI fhuc Iam bIn maf rI!

Trong khI chua co bac sI, ban co fh frI bnh cho chau nhu fh
nao7

Nu fre:

B s mui : Nho fhuc nho muI |serum sInh hoc), dung vIn
fhuc daf o hau mn co fhanh phan dau fhng, dau khuynh dIp.

B i tt nhe: Tre frn 6 fhang: ngung cho ung sua, cho ung
cac dung dIch chng hIn fuong co fh maf nuoc |co ban san o hIu
fhuc), nuoc ca rf, khoaI fay nghIn, chuI nghIn.

B tao bon: ung vIn fhuc daf o hau mn hay dau parafIne.

B ho: ung sI r ho co fhanh phan fhuc fhuc vaf va khng co
CodeIne.

B git mnh, kho ngu: Nuoc hoa cam, Ioang.

B au bung: !ng if nuoc pha maf ong.

NgoaI nhung IoaI fhuc va bIn phap v haI frn, khng duoc
cho fre dung baf cu fhuc g nhaf Ia cac IoaI fhuc khang sInh va
suIfamIde, k ca fhuc bI ngoaI da. Can franh ca cac IoaI fhuc nho
muI Iam co f bao mang muI nhu PrIvIne, TIzIne, NaphfasoIIne...

K ca fhuc sf aspIrIne cung khng duoc dung fu do, khng co
su chI dInh cua bac sI.

IIu Iuongkhac nhau, fac dung khac nhau

Can cho fre dung fhuc dung IIu Iuong, dung cach dung da
duoc bac sI chI dan.

Nu fre khng chIu ung fhuc hoac ung khng du IIu Iuong
do bac sI chI dInh, can phaI bao cho bac sI d fm cach dIu frI khac.
V ung khng du IIu, bnh khng khoI.
Can chu y fuan fheo dung cach dung fhuc: ung Iam bao
nhIu Ian frong ngay7 MI Ian cach nhau bao Iau7

Khng duoc fu y fang IIu Iuong fhuc

Thuc ung qua IIu se gay ng dc, fajo ra nhung phan ung co
fh nhu man do, phaf ban, chuong bung...

ThaI d cua nguoI Ion khI cho fre ung fhuc

Khng nhung can Iam sao cho fre hIu rang phaI ung fhuc d
khoI bnh, ma nguoI Ion cung phaI fIn nhu fh d co fhaI d cuong
quyf voI fre. Mf dua fre phaI ung fhuc se nhn vao fhaI d
cuong quyf hay Iuong Iu cua nguoI Ion d fuy co ung xu.

Tuy vay, nn gIaI fhich cho e hon Ia dung bIn phap manh.
Khng baf buc nhung cung khng nan nI. Nn noI dIu dang d e
hIu: vIc ung fhuc Ia dIu khng fh khac duoc! Tranh khng ep
ung fhuc bang suc manh, v fhuc du Iong hay ran, co fh xung
fheo duong h hap vao phI gay hau qua raf nguy hIm.

Cac bIn phap cho fre ung fhuc

Nu fhuc vIn, fan ra fhanh bf rI frn voI nuoc duong. Nu
fhuc co vI dang, raf dang, nn pha voI muf qua co vI chua hoac
maf, scIa, chuI nghIn. Nu fre nhe ra, can coI xem chau da
ung duoc bao nhIu d cho chau ung fhm ma khng qua IIu
Iuong.

Tranh khng frn fhuc voI cac fhuc an fhuong ngay cua e
nhu sua, sup v.v..., v nhu vay, sau nay e nhn fhay sua se so,
khng chIu bu nua.

- Thuc d frong vIn bao khng nn Iay ra v co fh IoaI fhuc
nay can phaI d Iof xung da day rI moI d cho fan.

- SI r: Nhung fhuc IoaI sI r fhuong d ung. Truoc khI ung,
nn Iac du chaI dung fhuc.

- VIn daf o hau mn: Can Iam vIn fhuc uof hoac ngam vao
vadoIIn fruoc khI nhef fhuc vao hau mn fre. Sau do, gIu mng fre
khif IaI vaI phuf d fhuc khng bI roI ra.

ThoI gIan chua frI

e sf 40oC, bac sI cho ung fhuc khang sInh. Hm nay, fhan
nhIf cua e da xung foI 36o8. Vay, co can phaI ung fhuc nua
hay khng7

Van can phaI ung fhuc cho du IIu Iuong. frI khoI bnh
bang fhuc khang sInh, phaI fIp fuc dung fhuc fhm mf vaI
ngay, du cac frIu chung bnh da maf. Thi du frIu chung cua bnh
vIm hong, hoac ho Ia sf, khI hf sf khng co nghIa Ia da hf
bnh. Mun khoI duf bnh, phaI dung fhuc fu 8 - 10 ngay. Nu
khng dung fhuc du IIu Iuong, co fh bI bnh fro IaI.

8. T! TH!OC CIA INH

af fu fhuc o dau

Tu fhuc can daf o vI fri cao d fre khng voI foI duoc va phaI
co khoa. Tre nao cung fhich mo fu. KhI fhay cac hp fhuc Io fhuc
nho xInh, fre nao cung mun mo ra va nm fhu.

Nhung ng fhuc aspIrIne va cac chaI fhuc an fhan ma nhIu
nguoI Ion van coI fhuong, IaI fhuong Ia nhung fhu pham gay ra
nhIu vu ng dc nhaf cho fre em :

Khng nn d fu fhuc o nhung noI am hoac nong.

Trong fu. fhuc nn co :

- ng, gac

- ang buc, bang dinh |keo)

- Keo

- Kep

- Ong fhuf

- 1 Io serum sInh hoc

- 1 bnh fhuc saf frung

- 1 ng cap sf

- 1 Io xa phong nuoc

- 1 hp vIn nhuan frang IoaI daf hau mn

- 1 ng va-do-IIn

- 1 ng aspIrIne hay paracefamoI dang vIn, goI, hoac IoaI daf o
hau mn nhu: fferaIgan, oIIpraI...

NgoaI ra, co fh co mf hp bang cam mau IoaI "Sfop hemo":
bang + gac co fham chaf cam mau.

CIu fhuc fh nao7

ThInh fhoang, chung fa nn coI IaI cac fhu fhuc o frong fu
fhuc d xem IoaI nao con dung duoc, IoaI nao nn vuf dI, fhu nao
da dung hf, phaI mua b sung.

- Nhng ng thuc tim (chch): nu con hp fh han ngay con
dung duoc, co ghI o vo hp.

- Loai thuc khang sinh va sulfamide: fhuc dung fhua nn vuf
dI v nhung fhuc nay khI dung phaI do bac sI chI dInh.

- Thuc vin, vin con nhng, goi: phaI d o noI kh rao.

- Thuc nho mt: mf khI da mo rI, chI dung frong vong 15
ngay.

- Thuc m: nu bop ng fhuc mo fhay co nuoc ma phan con
IaI bI cung: vuf ca ng dI. Nhung fhuc mo co chua chaf khang sInh
hoac suIfamIde chI dung duoc frong vong vaI fuan.

- Cht bt: phaI d o noI kh rao.

- Dung dch serum sinh hoc: can fhay Iun.

- Sir: khI da mo, chI dung duoc frong fhoI gIan vaI fuan I

- Vin t hu mn: d noI kh rao.

ac sI chuyn khoa nhI

Co nhIu nguoI fich raf nhIu IoaI fhuc frong fu fhuc gIa
dnh, nghI rang nhu vay se ung pho duoc voI fnh hnh suc khoe cua
con caI va ca moI nguoI frong gIa dnh.

Tre sf7 Cho ung fhuc khang sInh! a bI man do7 I fhuc
mo! Mf7 Cho ung fhuc b! Kho ngu7 Cho ung fhuc an fhan!

Hanh dng nhu vay chua du va dI khI con khng co IoI v day
Ia su c gang xoa dau vf cac frIu chung mf can bnh nao do chua
duoc bIf.

Cac bac sI chuyn mn, can nhn vao cac frIu chung do d xac
dInh duoc bnh va quyf dInh cho e dung fhuc g d dIu frI
bnh.

Trong may nam dau, nguoI bac sI raf can cho fre, k ca cac
chau khoe manh. V ngoaI vIc chua bnh, bac sI con co nhIm vu
quan frong nua Ia phong bnh. Cho foI 6 fuI, cac chau can phaI
duoc bac sI fheo doI suc khoe, kIm fra su phaf frIn v moI maf,
fIm chich phong bnh va chua bnh.

O moI fhanh ph va fInh du co cac bac sI chuyn frI cac bnh
fre em va cac bnh vIn co khoa nhI rIng bIf, ban nn fm bIf cac
dIa chI do d dua cac chau foI kham suc khoe dInh ky va kham
bnh khI can fhIf.

9. C!ON SO S!C KHO C!A

MI fre em can duoc b me Iap cho mf cun s suc khoe. S
nay co ban san o cac frung fam y f faI khoa nhI, hoac co fh phaI
Iam Iay. hoac me cac chau se ghI IaI faf ca cac dIu co IIn quan
foI e fu ngay me e mang fhaI, ngay sInh, s can nang, chIu cao
o cac d fuI cua e, ngay moc rang nao, ngay baf dau chap chung
bIf dI, ngay phaI ung fhuc frI bnh g, cac bnh da mac phaI do
bac sI chan doan, cac Ian phaI vao bnh vIn hoac phaI chua frI dac
bIf...

Taf ca nhung dIu duoc ghI frn, nhu mf fhu Iy IIch v suc
khoe cua chau be, se gIup cho bac sI fm duoc cach phong bnh, frI
bnh va san soc suc khoe cho chau be mf cach dac Iuc

10. KHI NAM NH VIN

Ngay nay, vIc mf fre em phaI nam IaI bnh vIn khng con Ia
mf dIu dang Io Iang Iam. e nam IaI bnh vIn v bI m, nhung
chua chac v can bnh fram frong, so dI bac sI mun gIu e nam
vIn Ia d d fheo doI va co dIu kIn Iam mf s xef nghIm ma
fhI.

Khac voI fhoI fruoc, khI vao vIn e phaI fach roI voI gIa dnh,
ngay nay, cac bac sI va nhan vIn bnh vIn IaI mong bnh nhan co
b, me hay nguoI nha o IaI d san soc. Nhu vay fre em vua duoc an
ung day du, vua duoc yn fam v maf fInh fhan. Su cng fac gIua
nhung nguoI co chuyn mn v khoa chua frI voI gIa dnh bnh
nhan, co fac dung raf ff dI voI nguoI bnh.

Cung o IaI voI con frong bnh vIn, cac ba me co fh hoI y fa
hoac nhan vIn phuc vu chau, v:

- NhIf d cua chau, dang phan, fnh hnh suc khoe noI chung...
nhu fh nao Ia ff d du doan v fnh hnh suc khoe cua chau.

Co fh hoI fruc fIp bac sI dIu frI v:

- Can bnh cua chau be.

- Su dIn bIn cua bnh se nhu fh nao d bIf fruoc.

- Su dIu frI se Iau hay chong 7

- Ch d an ung cua chau can nhu fh nao d d san soc.

PHN HAI

NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI T!NC PHN THN TH
I. !
1. THOP

Thop Ia vung mm gIua cac xuong so bn frn fran cua fre so
sInh. Thop se cung IaI o khoang fu 8 foI 18 fhang fuI: cac xuong so
Iuc do se IIn IaI. Nu chau be da ngoaI 2 fuI ma fhop van con
mm, ba me can noI cho bac sI bIf. Nguoc IaI nu moI frong 1, 2
fhang dau ma chau be da khng con fhop nua, fh day cung Ia dIu
baf fhuong, co anh huong khng hay foI su phaf frIn cua dua be.

Cac ba me fhuong fhay fhop cang ra khI chau be khoc: do Ia
vIc bnh fhuong. Ca hIn fuong nhn fhay va so fhay fhop phap
phng cung vay.

Thop Iuc nao cung phaI def va dan hI. Nu fhop bI phng cang
In fh Ia hIn fuong baf fhuong: e co fh bI bnh o mang oc. Nu
fhop hom xung Ia bIu hIn co fh be fhIu nuoc.

Nu v mf faI nan nao do ma fhop bI va manh hoac fn
fhuong, phaI dua be vao bnh vIn ngay.

2. VY TRN !

Nu dau chau co nhung vay nho, phaI bI va-do-IIn In mI
chIu rI hm sau gI dau cho chau bang IoaI xa bng nhe
|shampoIng). Nu khng khoI, can hoI cac bac sI da IIu.

3. NH VIM MANC NAO

Ngay nay, bnh vIm mang nao Ia mf bnh dang ngaI, fuy
rang vIc chan doan va phaf hIn bnh co nhIu dIu kIn d fhuc
hIn duoc nhanh hon fruoc.

Mf frIu chung ro nhaf o fre so sInh Ia khI cac chau bI bnh
vIm mang nao fh fhop bI cang va phng In: can phaI dua chau dI
bnh vIn hoac foI bac sI ngay.
Nhung frIu chung o cac chau Ion Ia nn oI nhIu, phof ra
fhanh fIa, sf, dau dau va dac bIf Ia hIn fuong bI cung gay khng
fh gap c IaI, d cam dung duoc nguc nhu ngay fhuong gIng voI
moI nguoI. o bnh vIn, nguoI fa fhuong phaI Iay nuoc fuy d xef
nghIm xem chau bI bnh do vI frung hoac vI ruf.

nh vIm mang nao do vI frung: Iam cho nuoc fuy cua chau
be bI bnh co mu. Chau be cang nho fh bnh cang nguy hIm. Mf
s vI frung co fh Ia nguyn nhan cua bnh nay nhu vI frung bnh
phI |ph cau frung), IIn cau frung, hoac hemophIIus |xem muc
210: hemophIIus Ia g7). nh nay co fh xuaf hIn fhanh dIch.
Trong fhoI gIan co dIch, nguoI fa co fh Iay chaf mau o hong nhung
fre nghI bI bnh d xef nghIm va phaf hIn nhung fre co mang vI
frung. I voI nhung nguoI co fIp xuc voI nguoI bnh va cac fre bI
bnh, bac sI fhuong cho ung fhuc khang sInh hoac fhuc
suIfamIde frong 5 ngay IIn d frI hoac phong bnh.

HIn nay, da co fhuc fIm phong vI frung hemophIIus, nhung
chua co fhuc phong bnh huu hIu dI voI mang nao cau.

nh vIm mang nao do vI ruf: Chaf Iong Iay ra fu cf sng cac
chau bI bnh nay do vI ruf fhuong frong vaf, khng co mu va vI
frung. Nhung frIu chung cua bnh cung gIng nhu frn, nhung
nhe hon. Khng can fhuc khang sInh bnh cung fu khoI frong vaI
ngay, nguoI fa phaf hIn bnh bang cach xef nghIm khang fh
frong mau. nh co fh do chau bI quaI bI hay nhIm mf s vI ruf
khac.

nh vIm mang nao do Iao: HIn nay hIm fhay v cac chau da
duoc fIm CC phong Iao fu nho.

4. R!NC TOC HOAC KHONC CO TOC

NhIu ba me Io ngaI con mnh bI hoI v quang dau e de In gI
khI nam, khng co foc. Thaf ra, hIn fuong nay Ia bnh fhuong, chI
do v ma saf ma fhI. Ie dI nhIn, co nhIu dua fre khac cung nam
nhu fh ma van co foc. Nhung, foc e co fh manh maI hon, d
rung hon va chau hay nam Iau o mf fu fh hon Ia cac e khac, dac
bIf Ia nam ngua.

Nu chau da Ion nhung van rung foc fh ro rang Ia co van d
can chu y: co fh chau be co fhoI quen gIaf foc hoac soan foc mnh.
NgoaI ra, sau khI khoI bnh sf fhuong han cung bI rung foc. Mf
s duoc pham, fhuc ung cung co fac dung nhu vay.

Mf s if cac chau co nhung mang da frng khng co foc frn
dau do bI nam foc, can phaI chua frI ngay v bnh nay co fh keo
daI va Iay.

Mf s fre fu 2 fuI fro In bI rung foc fung mang IaI do nhung
nguyn nhan fam Iy.

NoI chung, khI xac dInh mf dua fre co chung rung foc, can
phaI dua chau foI bac sI d fm nguyn nhan va chua frI .

5. CHY

Mf chau be sach se van co fh Iay chay cua cac chau khac, cac
chau co chay hay gaI dau v bI ngua. Nhn ky vao foc cua cac chau,
ban se fhay cac frung chay nho, fron, mau xam bam vao foc.

Hay gI dau hang ngay cho chau bang cac chaf fhuc chng
chay ban o hIu fhuc frong 5 ngay IIn. Hay dung xa phong gI ky
IaI, chaI foc bang Iuoc bi |co rang Iuoc khif).

Nhung Iuoc vao dam nong d chaI rI Iay khan sach frum In
foc cac chau mf hI Iau.

Thay va gIaf ao gI, khan fraI gIuong va quan ao mI ngay cho
cac chau!

6. MT

Nhung van d v maf da duoc d cap frong nhung muc: dau
maf do, chap, Iac v.v...

Nu dau maf v bI chan fhuong can phaI foI ngay bac sI chuyn
khoa maf d kham maf. Taf ca cac hIn fuong baf fhuong o maf noI
chung; o gIac mac, fhuy fInh fh, con nguoI noI rIng, du anh
huong foI fhI gIac va co fh Iam kha nang nhn cua chau be kem dI.

Phaf hIn maf kem: Cung nhu vIc nghe kem, vIc nhn kem
ua cac chau can phaI phaf hIn va fm nguyn nhan fu som. Thi du:
hIn fuong Iac maf can phaI Iuyn fap cho cac chau cach nhn fheo
mf phuong phap rIng d chua frI va Iuyn fap cang som cang ff.

Co nhIu phuong phap fhu nghIm d phaf hIn xem cac chau
co bI kem v fhI gIac hay khng. Co chau moI duoc vaI fhang cung
can phaI deo kinh.

7. CIAM THI I!C

Tre moI duoc may fhang co fh mac chung gIam fhI Iuc nhn
khng fInh o mf bn hay ca haI bn maf. Co fh fhu don gIan bang
cach roI fIa sang vao maf chau rI fheo doI phan ung. Nu co nghI
ngo g phaI dua chau dn bac sI chuyn khoa maf.

8. CHAP IO MAT

Chap maf Ia IoaI mun nho moc o bo mI maf, duoI chan mf Ing
mI. Chap chong khoI nhung d bI IaI. Mun frI chap, chI can bI In
chap IoaI pommaf khang sInh.

Nguyn nhan chap Ia do mf IoaI fuyn nho o bo mI bI nhIm
frung.

9. CH!NC IAC MAT

Trong may fhang dau, co Iuc maf fre so sInh co ve nhu hoI Iac.
HIn fuong nay v sau fu nhIn se hf, v frong nhung ngay dau
cua cuc sng, haI maf cac chau chua phI hop khop voI nhau ma
fhI.

Nhung, nu hIn fuong nay keo daI va fhuong xuyn fh ba me
phaI dua chau foI bac sI chuyn khoa maf ngay, cang som cang ff.

Iac fhuong Ia khuyf faf cua mf bn maf. Can phaI fap Iuyn
cho bn maf bI faf. ac sI se bang kin bn maf khng bI faf IaI d
Iuyn fap cho maf kIa hoac cho chau deo kinh co maf kinh dac bIf
d dIu chInh huong nhn cho maf chau. KhI maf chau da nhn
duoc bnh fhuong rI bac sI co fh fhuc hIn fhm mf cuc phau
fhuaf fham my nho nua.

10. A! MAT O

NhIu khI cac chau nho vua bI ho, vua dau maf do. Iong frang
maf ngua, hoI sung va mau do. KhI chau hf ho, fh maf cung khoI.

Nu chau chI bI dau maf fhI, Iong frang maf mau do, Iun
chay nuoc maf, buI sang mi maf dinh vao nhau v dI mau vang dn
nI chau khng mo maf duoc, fh phaI dua chau foI bac sI kham
maf. Trong khI chua co bac sI, ban co fh rua nhe nhang maf chau
bang nuoc am.

Nu chau moI duoc may fuan ma da bI dau maf nhu vay fh
chung fa phaI fm xem co phaI chau bI fac ng I dao hay khng. I
dao Ia duong dan nuoc maf.

Chung dau maf cua fre so sInh: Chau be khI moI sInh ra d bI
Iay nhIm chaf ban hay vI frung vao maf. oI vay, khI moI Iof Iong,
chau fhuong duoc cac ba do fra fhuc phong bnh vao maf nhu
dung dIch nIfraf bac.

V nIfraf bac cung khng fru dIf duoc mf s vI frung nhu
frung bnh chIamydIa, ngay nay nguoI fa fhuong nho fhm fhuc
khang sInh nhu cycIIne.

KhI mf chau be vua sf, ho, va maf raf do, cung nn nghI foI
mf s bnh do vI ruf gay ra, chang han nhu bnh soI.

11. XO IO TAI

Mf s ba me mun xuyn vanh faI duoI cho con gaI d deo d
frang suc. VIc Iam nay khng co g nguy hIm voI dIu kIn cac
dung cu dung d xuyn I faI cho fre phaI duoc rua sach va fIf
frung can fhan, nhaf Ia hIn nay, khI dang co dIch bnh AIS fran
Ian frong fhanh ph.

12. VIM X!ONC CH!M O TAI

Sau vanh faI mI nguoI chung fa du co mf go xuong vng In
voI dac dIm Ia co nhung dIm nho hom xung, v fh duoc goI Ia
xuong chum. Trong s cac hom nay, quan frong nhaf Ia hom fhng
voI faI frong. KhI faI gIua bI vIm, hom nay d bI nhIm frung va
mung mu.
Ngay nay, chung vIm xuong chum khng con ph bIn nhu
fruoc kIa. Nhung vIc phaf hIn cac chau nho, nhaf Ia cac chau so
sInh mac chung nay o gIaI doan dau raf kho, v cac chau chI bIf
khoc ma khng noI duoc Ia dau o dau.

oI vay, cac ba me can chu y, khI fhay faI cua chau be chay
nuoc hay chay mu nhIu, mang nhI co sac fhaI khac fhuong, chau bI
sf va nguoI gay rc dI. Can dua chau foI bac sI chuyn khoa faI-
muI-hong d kham. Nu vIc ung fhuc khang sInh da keo daI may
fuan ma chau van khng khoI fh phaI phau fhuaf d chua frI.

13. VIM TAI TRONC

Phan frong faI, sau mang nhI khI bI vIm fhuong kem fheo
vIm hong. Cac chau be so sInh hay bI chung vIm nay v frong fu
fh nam, con duong fhng nhau gIua faI va sau muI fro nn rng
fhoang khIn vI frung va vI ruf d Iay Ian o ca 2 noI.

Nhung bIu hIn o chau be: Nhung chau be chua noI duoc
khIn nguoI Ion khng bIf chau dau o frong faI. Chau co fh khoc,
co faI xung gI, nhung cung khng du d moI nguoI hIu. Tuy vay,
co mf s frIu chung sau Iam chung fa co fh nghI foI chung vIm
faI frong: chau bI rI Ioan fIu hoa, dI fuof |Ia Iong), nn oI, ho, cua
quay Iun va kho ngu. VIc dau fIn cua bac sI Ia kham faI va coI
nhI faI cho chau.

VoI cac chau Ion fh vIc xac dInh bnh d dang hon v cac chau
noI duoc Ia fhay dau frong faI.

Phuong phap chua frI: Thoaf dau, khI faI be baf dau bI sung,
dau, bac sI fhuong cho fhuc nho vao faI d gIam dau. Sau nay khI
ch vIm da co mu, nhIu khI bac sI faI-muI-hong phaI fm cach
choc mf I fhung o nhI Iam II fhoaf cho mu chay ra va Iay mu xef
nghIm xem ch vIm bI IoaI vI frung hay vI ruf nao gay bnh.

HIn fuong faI chay mu: NhI co fh fu fhung d mu chay ra
ngoaI. Truong hop nay van can phaI dI kham bac sI chuyn khoa
faI-muI-hong, v nhu vay chua phaI Ia bnh se hf. Ngay vIc cho
cac chau ung fhuc khang sInh, bac sI cung phaI can nhac va fheo
doI. NhIu khI nhn b ngoaI nhI, fuong nhu da khoI v fhuc co fac
dung nhanh nhung fhaf ra khng phaI nhu vay. nh van am I,
chua khoI han va co nhung bIn chung vao xuong chum khIn dua
fre suf can, gay yu, va foI mf Iuc nao do, bnh IaI fro IaI.
Sau nhIu Ian ung fhuc khang sInh, faI khng co mu nua
nhung IaI co mf chaf nuoc sn sf. HIn fuong nay keo daI khIn
nhI bI fn fhuong nang Iam e bI gIam fhinh Iuc.

Trong fhoI gIan chua frI, e phaI gaI frong faI mf ng fhng,
co khI frong nhIu fhang.

Nu e bI dau faI nhIu Ian, bI dI bI IaI, cac bac sI se nao V.A
cho chau.

14. VANH TAI I ANC

Nu vanh faI chau be xa da dau qua, cho nn dinh vanh faI vao
da dau bang bang keo hoac baf chau dI mu xup xung ca ngay d
hong sua dI duoc caI dang cua dI faI.

an hay kIn fr doI foI khI chau In 8 hoac 9 fuI, v foI Iuc do
moI sua duoc cho chau bang phuong phap phau fhuaf raf don gIan.

15. VT IA TRONC TAI

Nu ban khng fh Iay ngay vaf ma e da nhef vao faI chau fh
dung c. Nhu vay, ban co fh Iam fn fhuong ng faI cua e. Hay
dua e foI bac sI khoa TAI-MuI-HoNC ngay. o do, bac sI co cac
dung cu chuyn mn d Iay vaf ra.

16. IC

Ic Ia chung bnh khng phaI Ia hIm fhay o fre em. Cac chau
co fh bI nghnh ngang hoac dIc hoan foan. Hau qua cua faf dIc
Iam cac chau cham bIf noI. NhIu ba me khng bIf con mnh bI
faf nay v fhay con van bnh fhuong, nghI rang chau be chI phaf
frIn cham dI chuf v fri fu. Mf chau be haf saI co fh v nghe
khng ff: can phaI kIm fra kha nang fhinh gIac cua chau.

Phaf hIn faf dIc cua cac chau cang nho, cang kho. , me cac
chau nho nn d y fheo doI phan ung cua cac chau voI cac fIng
dng hang ngay nhu: fIng noI nho, fIng radI, fIng fich fac dng
h, fIng kef cua v.v... Nu co dIu g nghI ngaI, nn dua ngay chau
foI bac sI chuyn khoa faI d fhu.

VIc kIm fra dInh ky v fhinh gIac cho cac chau fhuong duoc
fIn hanh khI cac chau duoc 9 fhang va 24 fhang. HIn nay, o cac
bnh vIn san hoac nha h sInh, nguoI fa da ap dung cac phuong
phap kIm fra fhinh gIac cho cac chau be moI sInh duoc vaI ngay
hay vaI fuan.

Nguyn nhan cua faf dIc fh nhIu :

- Chau be co fh bI dIc bam sInh do dI fruyn hoac bI nhIm
bnh ngay fu khI con frong bung me, nhu bnh fhuy dau chang
han.

- Chau bI dIc nhe sau khI mac mf s bnh; hoac bI vIm faI
ma chua frI nua chung; hoac do ung mf s fhuc khang sInh |nhu
genfamIcIne) va bI anh huong cua fhuc.

17. VT IA TRONC M!I

Nu e fng mf vaf nho va Iam kef vaf do frong muI, fh ban
can Iay ngay ra cho chau. Nhung phaI can fhan, nu khng, ban co
fh Iam cho vaf fuf sau fhm vao Iam fhuong fn foI phan nIm
mac bn frong. Nu kho Iay vaf ra, khng nn c ma nn dua e foI
bac sI chuyn khoa v faI-muI-hong v o do co nhIu dung cu chuyn
mn d fhuc hIn vIc do co kf qua.

18. SO M!I, VIM M!I, VIM M!I - HONC

S muI Ia mf chung nhe o fre em: fhan nhIf hoI cao hon bnh
fhuong, muI chay nuoc |mf chaf nhay Iong, khng mau). VoI cac
chau Ion, chI vaI hm Ia khoI. Cac chau be so sInh fh kem fheo mf
vaI hIn fuong nhu kho ngu, kho fho Iam cho cac chau bu kho |v
khI bu khng fho duoc).

Cac ba me co fh dung cac dung cu huf nuoc muI cho cac chau,
fhuong ban o cac hIu fhuc; nho muI cho cac chau bang cac IoaI
fhuc danh rIng cho fre em. Tranh dung cac fhuc co dau va cac
IoaI fhuc Iam co mach mau.

VIm muI-hong Ia chung bnh v muI nhung Ian fu phan sau
cua hc muI cho foI hong va co cac frIu chung nhu: chay nuoc muI,
co fh sf cao, fhan nhIf fang df ngf nn co fh gay co gIaf o cac
chau nho, ho, khng chIu an, Ia chay.
chua frI can: nho fhuc muI cho chau, cho ung fhuc sf.
nh se khoI sau vaI ngay.

Tuy vay, bnh co fh bIn chung nhu : vIm faI, vIm fhanh
quan, vIm ph quan va phI.

chua nhung bIn chung nay, phaI cho chau ung fhuc
khang sInh fheo IIu Iuong da duoc bac sI chI dInh.

VIm muI-hong faI phaf: Mua dng, cac chau be fhuong bI dI bI
IaI bnh vIm muI-hong, dan foI vIm faI khIn cac chau fhuong
xuyn bI ho, s muI, xung suc va cham Ion.

Nguyn nhan co fh do: dI ung, kha nang mIn nhIm cua co
fh yu, fhIu chaf saf, fhIu vIfamIn . Nhung, cung co fh do cac
dIu kIn v khi hau va noI o nhu: khng khi kh fu nhIn hoac v
suoI nong, buI phan hoa, su Iay nhIm gIua cac fre frong fap fh,
khoI fhuc Ia do nguoI Ion huf frong nha dong kin cua v.v...

Cung nn chu y rang co fh cac chau nho sau fhoI gIan franh
duoc mf s bnh v fhua huong kha nang mIn nhIm cua me va
do bu sua me, nay phaI dI vao mf fhoI ky fap fu chng choI voI cac
vI frung va vI ruf. o do, co fh coI mI Ian chau be bnh Ia mf Ian
co fh cua chau co dIp Iuyn fap d chng cuc xam Iang cua cac
nhan f co haI fan cng fu bn ngoaI, d fao cho mnh kha nang
chng nhIm. CIaI doan mIn nhIm cua fre hf khI chau 6 - 7 fuI.

oI vay, vIc dung fhuc khang sInh d chua frI cho cac chau
phaI fheo su chI dInh co can nhac cua bac sI. ChI dung fhuc d frI
bnh, chua han da Ia ff. PhaI danh phan fIu dIf vI frung va vI
ruf cho chinh co fh cua chau be, sao cho co fh co kha nang fu
mIn nhIm, fang cuong suc khoe cho chau be nhu cho chau fam
nang, fhay dI khng khi ch o |dI nghI o bIn, o nuI...), dung fhuc
d co fhm chaf gammagIobuIIne frong mau, f chuc cac cuc dI
fam nuoc khoang v.v...

Nu chau Iun bI dau faI cung nn nghI foI van d nao V.A o
hong cho chau. VIc nao V.A cung co fac dung Iam cho chau fho d
khI ngu, franh duoc faf ngay.

19. TT S!T MOI

Co chau be moI sInh da bI faf suf mI: mf duong nuf fu duoI
muI chay xung, che dI mI frn.
Chua faf nay phaI phau fhuaf Iam 2 gIaI doan: khau dinh IIn
ch duf cua mI va xu fri d nI phan ham bn frong vf nuf o vom
hong.

Trong fhoI gIan chua, cac chau be phaI bu bang nhung num vu
gIa dac bIf v nuf kho.

Sau gIaI phau, cac chau con can duoc fheo doI v cac maf rang,
IoI, faI-muI-hong va hoc phaf am cho chinh xac. Tf nhaf Ia dua cac
chau foI nhung kip chuyn gIa dIu frI faf nay.

20. RANC

RI Ioan moc rang, co fh khIn dua fre rn rI v dau, khng an
duoc va maf ngu. IoI chau bI sung Iam ma cung fay do nuoc daI
chay khoI mIng ca ngay. Chau quay.

an co fh Iam cho chau gIam dau hay qun dau bang cach :

- Cho chau mf mIng banh mm, mf caI banh bich quy.

- Tam vao khan fay mf if sIr hoac nuoc fhom rI xoa nhe vao
IoI, ch rang dang nhu In. Co fh fhay bang mf cuc nuoc da nho
quan frong khan.

- Cho chau ung aspIrIne.

I khI chau con bI sf va dI fuof |Ia Iong). Nu sf cao, cung
fac dung xau boI cac chau san co chung co gIaf. o do, kho xac dInh
duoc Ia chau bI sof do rang dau hay v mf bnh nao khac.

Trong fruong hop chau bI sf nhIu, nn d bac sI chan doan
nguyn nhan :

Iung Iay rang v faI nan: Nu chau be bI nga ma gay hoac Iung
Iay rang, nn dua chau IaI nha sI ngay d xem con co fh gIu duoc
rang khng. Mun rang khoI roI ra frong khI dI ban co fh boc
quanh rang mf doan keo cao su va bao chau can rang IaI.

Mun cac chau co b rang ff, phaI Iam g7

PhaI chu y cung cap cho cac chau du chaf CanxI va Phfpho
frong fhuc an. Nhung nguyn f nay co frong sua va cac san pham
cua sua, frung va rau.
- ay cac chau bIf cach danh rang fu nho.

- Tranh cac nguyn nhan gay sau rang nhu an keo buI fI

- ung fhm chaf IIuor hang ngay, fheo su chI dan cua bac sI.

21. S! RANC

Tre em co nhung caI "rang sua" cho foI 6 fuI. Tuy nhung rang
nay rI dan dan se rung hf, nhung cac bac cha me khng nn coI
fhuong hIn fuong rang sau cua cac chau. TraI IaI, rang nao sau
can phaI chua hoac nh dI d khng anh huong foI rang khac bn
canh sap moc hoac dang moc. Nhaf Ia cac rang dang moc IaI Ia
nhung rang vInh vIn.

Tre em co rang sau nhaI fhuc an khng ky. o do, vIc fIu hoa
khng duoc ff. ChI can co mf caI rang sau cung du Iam cho vIc
nhaI, nghIn fhuc an cua ca ham rang bI kem hIu qua. MI caI
rang sau IaI Ia mf vI frung co fh gay ra nhIu IoaI bnh do bI
vIm nhIm. Cac chau co bnh fIm hoac bnh fhap khop cap cang
phaI dac bIf gIu gn b rang cho khoI sau.

VIc can fhIf nhaf Ia: day cho fre cach danh rang fu nho, cho
fre dI kham rang fhuong ky, cho an if d ngof, khng an vao buI
fI, dung kem danh rang co chaf IIuor. u caI rang chI co mf
cham den, cung can foI bac sI chua rang ngay: cang chua som, cang
chong khoI va do fn fIn.

Nhung fhuc an ngof an frong bua an se bI nuoc bof fIf ra
nhIu Iam frung hoa finh chaf axif cua duong.

Nhung nu cac chau an keo nhaf Ia cac keo d dinh vao rang -
vao buI fI rI dI ngu, frong mIng khng du nuoc bof Iam fan keo
va frung hoa chaf xif do duong bIn chaf dong IaI o cac ke rang,
chaf axif nay se Iam hong men rang va pha hoaI cac chan rang.

KInh nghIm cho fhay chaf IIuor co fac dung chng sau rang.
oI vay, o mf s nuoc, nguoI fa pha IIuor vao nuoc ung, vao sua
hoac frn vao mui an. Mf s rau, ca co chua IIuor. Trong fhanh
phan nhIu IoaI fhuc danh rang ngay nay cung co IIuor. Cac bac sI
con huong dan cho cac ba me cho cac chau be moI sInh ung mf
Iuong nho IIuor mI ngay ngay frong nhung fhang dau.

22. HAT COM TRONC MINC

n frong mIng o phan frong ma va mI cua e, co fh co
nhung haf nho mau frang xam moc In raI rac, dI khI co nhIu Iam
be bI vuong va dau khI an, ung. o do, e khng chIu an.

Co fh Iay bng quan vao dau fam, fam fhuc saf frung va
cham khe vao cac haf frn.

Cho e an Ioang, maf |sua d hoI Ianh).

23. CH!NC T!A MINC O VI R!T

Chung bnh nay do vI ruf gay ra Iam cho bn frong mIng cua
chau be |ma, IuoI, IoI) co nhIu vf Ioef nho, nam duoI mf Iop mang
frang. KhI mang frang nay bong ra, nhung vf Ioef cang dau raf
Iam cho chau be khng an duoc, v vIc fIp xuc voI fhuc an, du Ia
fhuc an Iong, cung Iam cac chau dau. HIn fuong nay keo daI frong
4, 5 ngay. Trong fhoI gIan mang bnh, chau be chay nhIu nuoc daI,
mIng hI va co fh sf foI 40oC.

ac sI fhuong cho cac chau fhuc bI mIng. Cac ba me nuI
cac chau nn kIn nhan cho cac chau an if mf cac mon sup, nuoc
qua, nuoc duong uop Ianh... Trong khI chau be mang bnh, franh
d chau fIp xuc voI cac chau khac.

24. NH T!A O NM

nh fua Ia IoaI bnh nam bIu hIn duoI dang nhung dm
frang nhu can sua frong mm. Toan b ch moc nam mau do, dung
vao dau khIn cac chau be bo an. HIn fuong nay co fh xay ra ca
frong b may fIu hoa fu mIng foI hau mn. Tuy vay, bnh d khoI
nu cho chau ung fhuc dung fheo su chI dInh cua bac sI.

25. VIM XOANC HAM

nh vIm xoang fhuong hIm gap o fre em nho hon 4 fuI.
Cac chau nho fhuong bI bnh xoang do dI ung. Nu chau bI vIm
xoang man finh, cac bac sI fhuong chan doan bang cach chup X-
quang, cac xoang o maf. Mf chau be bI vIm muI, ph quan faI dI
faI IaI va ho daI dang cung fhuong phaI Iam xef nghIm nay.
26. NH!C !

nh nhuc dau fhuong hIm fhay o fre em duoI 4 fuI va chI
fhay o fuI da foI fruong hoc. Cac chau hay ku dau o mf bn fran,
dang sau mf bn maf. Con dau ran gIaf o dau nhu nhIp fIm, Iau
hang gIo, fro dI fro IaI, gay nn oI hoac Iam maf nay dom dom. I
khI da nhuc dau con kem fheo ca dau bung nua.

MI chau co fh dau mf kIu khac nhau.

Sau khI IoaI bo cac bnh khac, bac sI fhuong cho rang chau bI
nhuc dau v fruyn fhng, frong gIa dnh, ho hang fu xua da fung
co nguoI nhuc dau nhu fh.

27. A! !

Nu fre em baf chof bI dau nhuc dau du dI kem fheo sf va
nn oI, hay nghI ngay foI bnh dau mang oc va phaI dua chau foI
bac sI ngay. NhIu khI, chau chI bI cum fheo mua hoac nhIm mf
can bnh nao khac fhI. Nu chau hay bI dI bI IaI, nn cho chau dI
kIm fra maf, kham xem co bI vIm xoang khng. Cung nn d
phong xem chau bI fn fhuong o nao khng, co bI huyf ap cao
khng, co bI nhIm dc v khi xif cac bon khng7

V nguyn nhan gay ra chung dau dau fh nhIu, nn chI co bac
sI moI xac dInh duoc bnh va co khI con phaI cho chau dI chup hp
so nua.

Nhung nhIu khI nguyn nhan bnh IaI co finh chaf fam Iy nhu
chau be Io so mf dIu g, qua cam dng hoac bI cang fhang fhan
kInh v vua qua mf cuc fhI kIm fra o Iop hoc.

II. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI CO

28. TT VO CO M SINH

Chau be co fh bI faf veo c ngay frong nhung fuan I dau fIn:
dau chau be nghIng xung mf bn vaI frong khI cam IaI quay v
huong khac.

Nguyn nhan gay ra chung nay do cac bap fhIf c uc don chum
co faf nn keo c va dau v mf phia. I khI nguoI fa co fh nan
fhay mf cuc cung o ch bap fhIf co faf do.

NguoI fa co fh chua chung nay bang phuong phap van dng
frI IIu, hoac fIn hanh mf cuc phau fhuaf o day chang cua bap
fhIf. Chung nay cung co fh Ia do co faf o xuong sng c. Tuy nhIn
fruong hop nay hIm fhay hon.

29. TT VO CO O TR M

O fre em da Ion hon mf chuf, faf veo c co nhIu nguyn nhan
khac nhau: nhIu khI do mf chan fhuong nao do ma nguoI Ion
khng bIf, hoac do anh huong fu fh nam cua cac chau khI ngu.
Maf Iac cung co fh Iam cac chau veo c dI d nhn cho ro; hoac
bnh vIm hong Iam nI hach o c, vIc dung fhuc nhu fhuc
PrImperan chng nn - Iam co cac co bap o c du cung co fh Ia
nguyn nhan.

Nu chau be veo c v nhung nguyn nhan frn fh khng can
phaI chua frI, faf veo c cua chau cung se hf sau mf vaI ngay.

Nu faf nay keo daI, can foI bac sI d xef nghIm fm nhung
nguyn nhan co IIn quan foI h fhan kInh hoac bnh fhap khop.

30. T!YN CIAP

Tuyn CIap co vaI fro raf quan frong dI voI su phaf frIn foan
b co fh cua fre em. Nu fhIu fuyn nay hoac fuyn phaf frIn
khng bnh fhuong, Iuong hooc-mn CIap fIf ra khng du cung cap
cho co fh se dan foI cac chung: cham phaf frIn v chIu cao va v
fri khn. oI vay, can phaI chu y phaf hIn bnh cang som cang ff
v vIc chua frI bang hoocmn CIap fIn hanh cang som chung nao
cang ff chung ay cho su phaf frIn cua co fh va fri fu.

Nhung frIu chung cua can bnh v fuyn gIap co fh fhay
ngay frong nhung fuan I dau fIn cua chau be: chau khng hoaf
dng, khng ku, khng khoc, khng doI an, ngu nhIu va if cua
quay. IuoI be Ion khac fhuong khIn chau kho ngam vu hoac fu
bnh sua, chau dI fao, da faI va Ianh.

Nu chup X-quang, bac sI se fhay nhung dau hIu b xuong bI
dI dang hoac cham phaf frIn. Nhung mun xac dInh bnh mf cach
chac chan d fIn hanh chua frI, can phaI xac dInh Iuong hooc-mn
CIap frong co fh. VIc su dung cac chaf saf frung co If cho san
phu va cho cac chau be moI sInh co fh anh huong foI vIc fhu
nghIm dan foI nhung kf qua duong finh saI. oI vay, nguoI fa
khng dung cn If hoac efadIne frong Iuc do de nua.

Nguoc IaI voI vIc fhIu hoocmn CIap, IaI co cac chau be co du
hooc-mn nay, fhuong Ia bI dI fruyn fu me . Nhung frIu chung
cua bnh du hoocmn gIap Ia: maf II, buou c, Ia chay va mach
nhanh.

31. AMIAN

AmIdan Ia mf cuc fhIf nho nhn fhay d dang o cuI vom hong,
fu frn ru xung, raf hay bI vIm. NguoI fa chua xac dInh duoc ro
rang vaI fro cua cuc fhIf nay; nhung hnh nhu vI fri cua no Ia d
ngan can vI frung va vIruf fham nhap vao frong co fh qua duong
mIng.

32. VIM AMIAN - VIM HONC

Thng fhuong, fre so sInh if khI bI vIm AmIdan. Cac chau o d
fuI fu 2 - 3 fuI hay bI hon. Nu bI vIm, cuc amIdan sung In, fay
do hoac co nhung cham frang, chau be sf cao, nuf kho va co hach
o c, so vao chau se khoc v dau.

VIm amIdan Ia do IIn cau khuan hoac vI frung, ph bIn Ia
IoaI IIn cau khuan |sfrepfocoque). Trong fruong hop nay, hIn
fuong dau raf Ioang rng ca vung hong, can chu y chua frI v co fh
bIn chung fhanh vIm khop hoac vIm fhan.

NhIu chung bnh cua fre em baf dau fu vIm hong do IoaI IIn
cau khuan sInh ra dc f. VIm hong dang bach hau cang ngay cang
hIm fhay v cac fre em da duoc chung ngua. I bnh nay, fre
khng sf cao nhung maf suc nhanh, frong hong fhay co nhung
mang frang, day, dinh vao cac amIdan.

chua frI chung vIm hong, bac sI fhuong Iay mf if mang
nhay o hong cung mf mau mau d xef nghIm. ng fhoI cho cac
chau ung ngay fhuc khang sInh d ngan chan cac bIn chung do
frung IIn cau khuan gay ra.

VIm hong Ia mf chung bnh nhe, fhuong se khoI frong vaI ba
ngay. Nhung, dIu dang chu y Ia hay bI dI bI IaI nhIu Ian.

33. PH! TH!T CAT AMIAN

Caf amIdan Ia mf fIu phau fhuaf khng co dIu g dang Io
ngaI nu sau khI caf cac chau duoc san soc va fheo doI can fhan.
ChI caf amIdan cho cac chau fu 4 - 5 fuI fro In.

Truoc kIa, bac sI hay khuyn caf amIdan. ay gIo, vIc caf
amIdan chI fhuc hIn frong nhung fruong hop can fhIf nhu dua fre
bI vIm hong Iun Iun, nhIu Ian frong mf nam, cuc amIdan phaf
frIn fo foI d Iam cho chau be kho fho, bI dau khop nang, bI vIm
fhan hoac d d phong cac bIn chung co fh xay ra fIp.

Nn chu y rang nhung fruong hop amIdan Ion khng co nghIa
Ia bI vIm nang.

Truoc kIa, nguoI fa fhuong franh caf amIdan cho cac chau hay
bI dI ung. Ngay nay nguoI fa khng chu y nhIu foI dIu nay nua.

34. V.A

NgoaI nhung amIdan nhn fhay ro o hong fre em |amygdaIe)
con mf cuc fhIf nua o cuI I muI, sau vom mIng co fac dung bao
v duong h hap chng IaI su xam nhap cua vI frung va vI ruf.

Nu cuc fhIf nay bI nhIm, ban fhan no IaI Ia noI fap frung cac
vI frung va vI ruf o ngay nga ba TAI-MuI-HoNC va fro fhanh
nguyn nhan cua cac chung bnh v faI-muI-hong va duong h hap.
Kf qua Ia muI co fh fhuong xuyn bI nghef Iam chau be phaI
fho bang mIng, ngay, noI gIong muI, ho Iau khoI, sf 37 -38oC, buI
sang co fh da sf 38oC, bI hach, cham Ion, khng chIu an, hay
quay.

Truong hop nay, bac sI chuyn khoa faI-muI-hong hay d nghI
fIn hanh mf phau fhuaf hoac fhu fhuaf chuyn mn nho. Chau
khng can phaI nam vIn.

Tuy fhu fhuaf nay fhuc hIn nhanh, nhung khng Iam duoc
cho cac chau duoI 1 fuI.

35. VIM VOM HONC

Sau muI, co mf dIm gap chung cua cac duong foI fu mIng,
muI va faI. Nu dIm nay bI nam, hoac vIm, fre se bI ho.

36. VIM THANH Q!AN

Chung fa fhuong nhan dInh chung rang mf chau be bI vIm
fhanh quan khI chau ho ra fIng kh nhu cho sua, fung fIng mf
va bI kho fho. Tuy vay, nn phan bIf 2 IoaI vIm fhanh quan fheo
cac frIu chung sau :

- Chau be df nhIn bI ho va fho raf kho vao ban dm v fhanh
quan cua chau bI co fhaf IaI. Su co fhaf nay co fh se hf sau vaI gIo
nhung rI se faI IaI.

- IoaI vIm fhanh quan fhu 2 gay ra boI mf IoaI vIruf. nh
khI baf dau khng df ngf nhung fIn frIn ngay cang nang fhm.
Truong hop nay, phaI dua chau be vao bnh vIn ngay, v nghIm
frong hon fruong hop frn nhIu.

Trong khI bac sI chua foI hoac chua cho chau dI bnh vIn nu
co dIu kIn, Iam fang d am cua khng khi se co IoI cho chau be.

37. NH ACH H!

ach hau Ia mf bnh raf nguy hIm, ngay nay da bI IoaI fru
mf phan Ion do phuong phap fIm phong bnh. Nhung fre em
khng fIm phong bnh, khI mac bnh, c hong bI dau, co mf Iop
mang frang, day, dinh, ngay cang phaf frIn Iam cho fre fho kho.
ng fhoI, chau be bI mf, nguoI nhof nhaf, mach nhanh du fhan
nhIf khng fang nhIu.

KhI fre khng fIm phong bnh hoac fIm khng du IIu Iuong
ma co cac hIn fuong frn, can phaI dua foI bnh vIn ngay. ac sI
se Iay mf if mau o hong d xef nghIm xem co vI frung bach hau
khng.

III. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI NC!C

38. NCHT THO O CO VT IA TRONC !ONC HO HP

Co nhIu fruong hop e bI ngaf fho:

I ngaf v nam ngu duoI Iop chan nn bI fhIu khng khi hoac
e bI nghef fho v nuf mf vaf va vaf do nam ngang frn con
duong h hap. Thi du e nuf mf cu Iac hoac mf mau d choI. Kf
qua Ia e bI fac fho ngay hoac bI fac fho dan dan v vaf nuf mI
Iuc IaI bIf kin hon con duong h hap.

Trong fruong hop sau, chau baf dau ho, rI fho kho nhoc, mI
Ian fho IaI co fIng rn hoac rif. Maf e sam dan IaI rI e ngung,
khng fho nua.

PhaI Iam g khI chau be bI ngaf frn gIuong7 Nu fhay da be
fim hay xam, nguoI khng cu dng hoac bI co gIaf, hay d dau be
ngua ra phia sau d be fho d hon.

Nu fhay khng co kf qua g hay Iam h hap nhan fao cho e,
nho nguoI dI bao bac sI hoac dua e foI fram cap cuu ngay.

Nu be ngaf v nuf phaI mf vaf vao hong: Nu ban nhn fhay
vaf do, hay fhu c Iay vaf do ra bang ngon fay cua mnh va chu y
khng Iam cho vaf fuf sau fhm vao hong e .

Nu khng Iay ra duoc, hay Iam fheo phuong phap HeImIIch
nhu sau :

Phuong phap HeImIIch: NI dung chinh cua phuong phap nay
Ia baf chof an manh vao vung da day fheo huong fu duoI In. CIu
chau be o fu fh dung hay ngI |xem hnh ve). NguoI chua cho chau
dung o dang sau, nam ban fay fraI IaI daf In bung chau o frn rn
- vI fri cua da day - an fay phaI nam Iay nam fay fraI va baf chof
ep manh vao bung chau fheo chIu fu duoI In frn d cho Iuong
khng khi bI dn fu phI ra phia c hong se Iam ban vaf Ia ra. Co
fh Iam nhIu Ian, Ian sau cach quang voI Ian fruoc.

I voI cac fre so sInh, phaI ep bang cac ngon fay va chu y
nuong nhe v xuong cua cac chau con raf yu.
Nu khng daf duoc kf qua, phaI dua chau foI bnh vIn. Trn
duong dI, khng ngung Iam h hap nhan fao.

Ngaf v khoc: Co fruong hop cac chau nho fu 6 fhang foI 2 fuI
co fh bI ngaf v khoc. TIng khoc cua chau fung dof bI ngaf quang
v fIng nac. Chau vI fho nhung con nac IaI dn Iam chau khng
kIp fho. CuI cung chau ngaf dI, maf fim IaI v fhIu khng khi.
Canh fuong nay d Iam nguoI Ion Io Iang v xuc dng nhung khng
co g nguy hIm. NguoI Ion can gIu bnh fInh. Chau be se chong hI
fInh va fIng khoc IaI fIp fuc re In.

Can chu y san soc chau be hon nhung nn franh d chau cam
fhay rang: mun doI g cu khoc Ia duoc!

39. THO OC

Chung fho dc, fho fung con hI ha khIn cac chau be khng
chay nhay, choI dua bnh fhuong duoc nhu nhung dua fre khac Ia
mf chung bnh raf dang quan fam. V nguyn nhan chung bnh
nay co fh do su maf suc cua foan co fh hoac bI fhIu mau. Nhung
cung co fh do co fruc frac v TIM hoac b may H HaP; can phaI
qua xef nghIm d fheo doI.

40. THO CO TINC RIT

Tru fruong hop fre em ngay khI ngu, con nu chau fho ma co
fIng Iao xao hay fIng rif fh phaI bao ngay cho bac sI bIf, nhaf Ia
nu chau IaI bI sf. Co fh do Ia frIu chung cua mf bnh vIm o
muI hong hay vIm ph quan bnh fhuong, nhung cung co fh Ia
nhung bnh khac quan frong hon nhu: hen, vaf Ia mac frong c,
vIm fhanh quan v.v...

Co nhIu chau be so sInh khI fho da nghe nhu fIng ga ku do
fhanh quan co cau fao hoI khac fhuong Iuc moI sInh. Sau mf vaI
fhang, fhanh quan cac chau phaf frIn va dan dan fro fhanh bnh
fhuong, fIng ku kIa cung se maf.

41. NC!NC THO CACH Q!ANC

Trong nhung ngay dau moI sInh ra, e fhuong fho khng du.
I khI co nhung dof ngung fho chung vaI gIay hoac Iau hon 10
gIay dI voI cac e sInh fhIu fhang. HIn fuong nay co fh kem
fheo su gIam nhIp dap cua fIm, co nhung bIn c xau. o do, cac e
sInh fhIu fhang can phaI duoc fheo doI can fhan va duoc nuI
frong cac fhIf bI khi co may fheo doI nhIp fIm, nhIp fho. Nhung
con ngung fho frong gIac ngu cua fre so sInh hIn nay duoc coI nhu
nhung nguyn nhan ph bIn nhaf gay chf df ngf cho cac chau.

42. NCAT O CAZ

Nhung hoI Iam ngaf co fh co frong gIa dnh Ia:

- Caz dung d dun nau, fhoaf ra ngoaI v duong ng co ch ro
rI;

- Khi xyf cacbon |CO), Ia mf khi khng mau, sInh ra fu caI
may suoI am hay dun nuoc khng hoaf dng ff.

KhI co hIn fuong mf nguoI frong nha - Ion hay be - bI ngaf do
gaz, Khng duoc dung baf cu mf dung cu dIn nao v chI can co
mf fIa Iua dIn nho se gay ra nguy hIm kho Iuong fruoc duoc.

PhaI:

Khoa ngay bnh gaz IaI, mo rng cac cua, hoac dua nan nhan ra
ngoaI froI;

- Iam ngay h hap nhan fao cho nan nhan, nu nan nhan
khng con fho nua;

- Nho nguoI hang xom goI dIn foI co quan cuu hoa.

Nu nan nhan ngaf, nhung van fho :

Khng duoc cho nan nhan ung baf cu fhu g. VIc Iam nay
khng Iam cho nan nhan fInh IaI ma co nguy co Iam nuoc vao frong
phI, raf nguy hIm.

nan nhan nam Im, dau hoI fhap hon chan, quay dau sang
mf bn d franh khng cho IuoI fuf vao c hong va nu nan nhan
nn oI, fh khng bI nuoc fran xung phI.

43. HO

nh fhuong, nhung duong h hap Iun Iun duoc gIu gn sach
se do co nhung Iop Ing nho phu frn Iong ng khng ngung chuyn
dng d day cac chaf ban ra ngoaI. Ho Ia mf phan ung cua co fh,
dung hoI phI fng cac chaf Ia hoac chaf nhay do chinh ng dan khi
da fIf ra nhIu qua, ra khoI cac ng dan khi. oI vay ho Ia mf
phan ung bao v can fhIf cua co fh, cho nn nhIu khI, khng nn
fm cach ngan can vIc ho.

chua frI bnh ho, bac sI fhuong daf nhIu cau hoI d fm
nguyn nhan nhu: ho fu bao gIo, hay ho vao Iuc nao7 fIng ho vang
cao hay khan khan7 Kem voI vIc ho chau be co sf khng, co chay
nuoc muI khng, co kho fho khng, co chaf nhay o phan hay khI bI
nn oI khng 7... ac sI con chu y xem co phaI Ia chau bI Iay ho ga
hay bnh soI khng7

Chung fa nn phan bIf nhIu fhu ho khac nhau nhu sau:

' Ho cap finh fhuong kem fheo sf cac fre em bI vIm duong h
hap frn;

' Ho man finh do vIm Iau ngay cac duong h hap frn, nhu bI
vIm xoang chang han;

' Ho khng kem fheo sf co fh do dI ung nhu hen; fhuong cac
chau ho khan va ho fung con;

- Ho dm o cac chau so sInh do cac chaf nhay fich fu Iam fac
cac duong dan khi; d cac chau be khoI ho, chI can nhac chau be day
va b fheo chIu dung d cac chaf nhay fich fu frong cac duong dan
khi chay fhoaf dI; ho dm cung co fh Ia frIu chung cua su Iuu
fhng nguoc chIu cua cac chaf o doan fu mIng foI da day;

' Ho fIng khan khan fung fIng mf co fh do vIm hong;

' Ho fung con daI co fh Ia ho ga.

Nu baf chof chau be ho sac sua, khng bI sf nhung fho kho
khan Iam maf faI dI fh co fh do chau be da nuf hoac fng mf vaf
g vao hong.

Cach chua frI: Nhu frn da noI, nhIu khI khng nn ngan can
be ho. Cac IoaI fhuc an fhan, gIam ho co khI IaI co haI Iam cho
chau be kho fho. oI vay, cac bac sI fhuong fm IoaI fhuc co fac
dung Iam Ioang cac chaf nhay ra d d fng chung ra khoI cac
duong ng dan khi.
ChI khI nao chau be ho khan nhIu qua, bI maf suc v ho ban
dm fh bac sI moI cho chau ung fhuc an fhan d Iam dIu con ho
nhu frong fruong hop chau bI ho ga.

I voI cac chau bI ho kInh nIn, hay bI dI bI IaI, nguoI fa
fhuong ap dung phuong phap van dng h hap h fro vIc fho nhan
fao.

44. HO CA

Ngay nay, nho phuong phap fIm phong bnh, nn if fre em bI
bnh ho ga. VoI cac chau nho khng duoc nguoI Ion cho dI fIm
chung du IIu fh ho ga van Ia mf bnh daI dang, dang so.

Tu 8 foI 10 ngay sau khI fIp xuc voI mf fre khac mang bnh,
chau be baf dau co cac frIu chung bI Iay nhu: sf nhe, baf dau ho
va cang Iuc cang ho nhIu hon.

Tu ngay fhu 15 fro dI, chau ho fung con. MI con ho Iam nguoI
chau co dum IaI, maf do ran rua nuoc maf. Sau con ho, chau vI hif
fho fung hoI daI nghe co nhung fIng rif dac bIf. I khI mIng
chau co nhung chaf daI dinh khng nh ra duoc khIn chau bI nn
oI.

MI ngay chau nho co fh bI foI may chuc con ho, s con cang
nhIu chung fo bnh chau cang nang. HIn fuong nay keo daI fu 2
foI 3 fuan hay hon nua, rI moI fhuyn gIam.

Nu chau vua ho vua sf fh chau co fh bI fhm chung vIm
duong h hap.

Thuc khang sInh if fac dung foI bnh ho ga nn khI frI bnh,
cac bac sI chu yu dung fhuc an fhan Iam cho cac chau do ho va
ngu duoc.

V nhung con ho foI baf fhuong nn phaI fhay dI cach an cua
cac chau. Iuc nao chau ngof con fh franh fhu cho an ngay, khng
k gIo gIac.

I voI cac chau fu 12 - 18 fhang fuI - Ho ga raf nguy hIm dI
voI cac chau be o d fuI nay v co fh Iam cho cac chau chf v
khng fho duoc. oI vay, phaI cho chau nam bnh vIn d duoc san
soc ky cang frong mf fhoI gIan can fhIf.
VIc fIm chung phong bnh ho ga fhuong duoc phI hop voI
vIc phong cac bnh un van, bach hau, baI IIf baf dau fu 3 fuI.
Sau khI da bI Iay bnh, vIc fIm chich fhuc gamma gIobuIIne
fruoc khI chau be bI In con, cung co fac dung Iam gIam con hoac
ngan khang cho cac con ho xay foI

Theo nguyn fac, mf fre em da dI nha fre hay foI fruong, can
phaI d nghI o nha 1 fhang, k fu khI e bI con ho dau fIn. VIc
cach Iy chau be bI bnh voI cac anh, chI em frong nha cung can phaI
nhu vay.

45. HN

Hen Ia mf bnh co IIn quan foI cac ph quan va fh hIn fung
con do cac duong dan khi cua phI bI co fhaf IaI, Iam cho bnh nhan
khng fho ra duoc

Nguyn nhan cua hen co fh gIng nguyn nhan cua cac bnh
dI ung: co fh va nhaf Ia cac ng ph quan cua phI phan ung voI
cac buI phan hoa, Ing suc vaf, buI, mf s vI sInh vaf. Xef nghIm
mau hoac fhu nghIm bang phuong phap cay duoI da co fh xac
dInh duoc chaf gay phan ung hen.

nh hen Ia mf bnh gIa fruyn: ng, ba, cha, me, ho hang co
nguoI hen fh cac con chau sau cung d mac bnh.

Con hen nang hay nhe fuy o mI nguoI, mI Iuc. Mf dua fre
In con hen ngI frn gIuong, maf fim faI, dam m hI, c gang hif
fho kho khan voI nhung fIng rif dac frung cua bnh. Can an uI
chau khI bac sI chua foI va khng duoc dung fhuc g nu khng
duoc bac sI chI dInh fu fruoc.

Cac fhuc chua hen co fac dung chu yu Iam gIan ph quan d
cho con hen dIu dI. Nu con hen van fIp dIn, fh can phaI cho
chau vao bnh vIn.

nh hen Ia mf bnh phaI chua frI Iau daI. Cac con hen khng
gIng nhau co fh mf nam xay ra dI Ian, nhung cung co fh xay ra
nhIu Ian frong mf fhang, anh huong foI vIc hoc hanh va cuc
sng Iau daI cua fre. oI vay phaI chua frI foI cung.

Tam Iy bI quan cua fre bI bnh cung nhu su Io au cua cac nguoI
fhan co anh huong xau foI fInh fhan va Iam bnh fhm fram frong
oI vay, vIc dng vIn, khuyn khich an uI nguoI bnh Ia nhung
vIc Iam co finh chaf fam Iy, nhung IaI raf can fhIf.

46. VIM PHOI

Ngay nay, cac bac sI hay noI mf cach chung chung: vIm vung
phI. Chau be bI vIm vung phI fhuong co cac frIu chung nhu: df
nhIn sf cao, ma do, fho gap |dI khI canh muI phap phng v kho
fho), ho. Can phaI dua gap fre foI bac sI. VIc chIu X-quang se cho
bIf chau bI vIm phI co rng hay khng7

uoc chua frI ngay, bang fhuc khang sInh, fre se khoI nhanh,
frong vaI ngay.

47. VIM PH Q!AN

Mf chau be bI cum hoac co fh kem fheo ho. VIm ph quan
nu duoc chua frI ngay khI chau chI bI sf nhe, chau se khoI ngay
bang mf IIu fhuc khang sInh. Thuong fh chung ho khoI frong
vong 5 - 6 ngay nhung cung co khI keo daI foI 1, 2 fuan, nhaf Ia voI
cac chau chua bIf cach khac dom ra.

Nu chau da khoI, rI IaI bI IaI, khng nn cho chau ung IaI
fhu fhuc vua dung hay con IaI. Nn cho chau dI kham bac sI v
chung ho cua chau raf co fh IIn quan foI mf chung vIm man
finh vung muI hong. NgoaI ra con mf s bnh khac ma bac sI can
phaI nghe va fhu nghIm moI bIf duoc nhu bI dI ung, chang han.

48. VIM PH Q!AN ANC HN

Mf s fre em bI ho khI fhay dI fhoI fIf kIu ho fheo mua.
Chung nay gay boI vIruf Iam cac chau kho fho va khI fho co fIng
rif gIng nhu hIn fuong hen.

Chau ho, sf, bI rI Ioan fIu hoa keo daI nhIu ngay, bI dI bI IaI
nhIu dof, mua he rI IaI mua dng.

Mf s chau co fh chuyn fhanh hen fhuc fhu.

chua frI, can dua chau foI cac bac sI chuyn khoa d huong
dan cho chau v phuong phap fho. If cach fho se gIam duoc con
bnh raf nhIu.

49. NH IAO |PHAN !NC TH! .C.C)

HIn nay, bnh Iao khng con hoanh hanh nhu fhoI gIan cach
day 30 nam nua, v da co nhIu IoaI fhuc phong va chua frI hIu
nghIm. Tuy vay, bnh van con fn faI, nhaf Ia frong s nhung
nguoI co nho.

nh Iao gay nn boI vI frung KOCH |.K), do su Iay nhIm
fruc fIp. Tre em - nhaf Ia cac chau so sInh - d bI Iay bnh, nn can
phaI fIm phong cho cac chau bang vac-xIn .C.C |vI khuan mang
fn nguoI fm ra chung Ia CaImeffe va CuerIn). Cac chau co fh bI
Iay fu mf nguoI khng bIf mnh co bnh hoac mf nguoI co bnh
nhung IaI fuong Ia mnh da khoI rI.

CIaI doan bI Iay bnh dau fIn cua mf chau be chua fIm
phong .K goI Ia so nhIm co fh khng co frIu chung g nI baf,
phaI fhu nghIm moI bIf duoc |can cu vao kf qua fhu nghIm am
finh hay duong finh). Tuy vay, cung co nhung fre co nhung bIu
hIn nhu: sf, fnh frang suc khoe foan fhan bI suy sup, xung can,
gay m. Kf qua chIu X quang cho fhay co nhung dIm baf fhuong
o phI nhu su xuaf hIn cac hach o quanh khi quan va o phI. I
voI cac chau moI sInh, bnh Iao mang oc Ia mf bnh cuc ky nguy
hIm.

KhI fhay mf dua fre bI so nhIm Iao, nguoI fa fhuong d y fm
xem nguoI nao da Iay bnh sang chau va fhuong phaf hIn ra ngay
frong gIa dnh hoac nguoI fhuong fIp xuc voI chau.

VIc chua frI cho mf chau be bI so nhIm Iao raf don gIan: cho
chau ung fhuc khang sInh IoaI chng Iao frong fhoI gIan fu 6 dn
9 fhang.

Nhung phan ung voI fhuc fhu Iao: Nhung phan ung cua co
fh chau be dI voI fhuc fhu Iao cho fhay: co fh chau da fIp xuc
voI frung .K hoac chau da duoc fIm fhuc .C.C phong Iao rI.
NguoI fa fIm vao duoI da cua cac chau mf Iuong nho cac vI frung
Iao |.K) da bI chf, rI quan saf frang fhaI da o ch fIm.

' Nu co fh khng bI nhIm .K va chau chua fIm phong
.C.C fh khng co phan ung g o da: kf qua am finh.

Nu co fh da fIp xuc voI .K hoac da chich .C.C fh da co
phan ung: kf qua duong finh.
Co nhIu cach fhu nghIm: Iam fray mf dIn fich raf nho da
cua chau be rI nho mf gIof fhuc fhu Iao In vf fray; dap mf Iop
pommaf |fhuc mo) fhu Iao In da; dung kIm chich fIm vao duoI da
mf Iuong nho fhuc fhu.

VIc nhan dInh kf qua cua vIc fhu nghIm khng phaI aI
cung Iam duoc, v phaI co chuyn mn va kInh nghIm. oI vay cac
ba me can dua chau foI bac sI hoac noI chuyn mn d bac sI hoac
cac chuyn vIn Iam vIc. Can phaI dua chau foI dung hen, fhuong
Ia 2 foI 4 ngay sau khI fhu. Kf qua duong finh fhuong co cac dau
hIu nhu: ch chich fhu co mf vung do bao quanh, duoI da co mf
cuc so fhay cung hoac quanh ch chich co nhIu dIm nho hoI
phng, mau do.

Co fh co nhIu dau hIu fuong fu Iam nguoI fa Iam Ia kf qua
duong finh. oI vay, mun chac chan, nguoI fa fhuong fIn hanh
nhIu cach fhu nghIm, fung dof cach nhau mf khoang fhoI gIan.

Kf qua duong finh cho bIf dua fre da fIp xuc voI .K |nu
fruoc do, chau khng duoc fIm phong .C.C).

Nu kf qua duong finh raf ro rf fh chau vua bI nhIm .K
frong fhoI gIan gan day. Nu kf qua duong finh khng ro rf fh
kho xac dInh duoc fhoI gIan nhIm bnh. oI vay, nguoI fa fhuong
fhu if nhaf mI nam mf Ian cho cac chau, d du doan su fIn frIn
cua bnh bang cach so sanh cac kf qua cua mI Ian fhu voI nhau.

NI dung vIc dung .C.C: KhI dung .C.C d ngua bnh Iao
nguoI fa chich vao co fh cac chau be nhung vI khuan Iao cua bo, da
duoc Iam yu dI foI muc khng gay duoc bnh nua nhung van kich
fhich duoc h mIn nhIm cua co fh chau be san sInh ra cac khang
fh chng IaI duoc vI frung Iao, k ca cac vI frung Iao hoaf dng o
nguoI.

Cach fhuc hanh: Sau khI da bIf ro chau be da fhu Iao kf qua
am finh, bac sI fruyn ngay .C.C vao nguoI chau. Co fh fruyn
bang phuong phap Iam xuoc da; hoac chich fhuc vao duoI da; hoac
ung fhuc. Phuong phap ff nhaf Ia chich fhuc vao duoI da.

3 fhang sau moI kIm fra kf qua va chau be phaI co kf qua
duong finh. Nu kf qua am finh fh vIc fIm ngua vua rI chua
daf yu cau, phaI fIm ngua IaI.

O nuoc fa vIc chich ngua cho cac chau be da duoc fhuc hIn fu
Iau. VIc chich ngua Iao .C.C can fhuc hIn cang som cang ff. V
vay, nguoI fa fhuong chich cho cac chau ngay khI moI sInh.
Taf ca moI fre em du co fh chich ngua bnh Iao bang fhuc
.C.C, fru fruong hop chau dang bI bnh nao do hoac vua fIm
ngua mf bnh khac fh phaI fam hoan IaI mf fhoI gIan.

VIc chich .C.C khng Iam cho chau be bI sf hoac co phan
ung g khac ngoaI fru hIn fuong sau vaI fuan, ch chich co mf caI
vay nho, o duoI vay co mf cuc cung, chung quanh vay co mf vung
do. Nu chich duoI da o canh fay, co fh nI hach o nach. Co fruong
hop hach sung fo, co mu nhung fhuong se khoI nhanh.

VIc chich .C.C phong Iao da fo ra raf huu hIu, k ca dI voI
cac dang Iao nguy hIm nhu Iao mang oc. Tuy vay, vIc chich phong
phaI fhuc hIn can fhan va co qua frnh fheo doI v sau.

ung Ia sau khI da chich ngua, nu kf qua duong finh khng
ro rf chung fo kha nang mIn nhIm yu, can phaI chich IaI. Thaf
ra, kha nang mIn nhIm nay cung yu dI fheo fhoI gIan. oI vay,
fhuong cac chau phaI fhu Iao mI nam mf Ian d fhay nu can fh
chich ngua IaI.

ThoI gIan va nhung nhan xef, fheo doI cua mI Ian chich ngua
can phaI duoc ghI day du vao s y ba cua cac chau.

50. NH TIM M SINH

nh fIm bam sInh gm cac chung fIm do su phaf frIn baf
fhuong ngay fu khI frong bao fhaI. Co nhIu nguyn nhan foI nay
van chua duoc bIf.

Co nhIu bnh fIm bam sInh khac nhau do co su cau fao khng
bnh fhuong cua fIm :

' O cac vach fIm hay cac van fIm.

' O cac dng mach Ion xuaf phaf fu fIm. Cac dng mach nay co
fh bI hep baf fhuong, bI fhay dI vI fri, bI fhng nhau.

Mf s fruong hop duoc phaf hIn ngay khI e vua moI ra doI,
do fhay e bI fim faI, bI suy fIm nguy hIm foI finh mang.

Mf s fruong hop khac dIn ra ngam ngam, e chIu dung duoc
nn maI sau nay khI nghe fIm bac sI moI phaf hIn ra. Trong 20
nam nay, nn y hoc da co nhIu fIn b v cac maf chan doan va
dIu frI bang phau fhuaf cac bnh fIm bam sInh. Co fh chan doan
cho ca bao fhaI frong bung me bang phuong phap sIu am.
IV. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI PHN !NC

51. !NC TO

Cac co bap cua fre em duoI 4 - 5 fuI fhuong con mm. ap fhIf
if phaf frIn nn foan b vom bung yu. KhI e o fu fh dung, bung
e phng ra phia fruoc, rn II, Iung co fh hoI cong.

oI vay, fuy fheo s fhang va d fuI cua cac chau ma fa Iua
chIu b chau. Cac ba me nn hoI bac sI v vIc cho cac chau fap fh
duc d Iuyn fap co bung, ngay fu Iuc nho.

ung fo cung co fh Ia v cho cac chau an nhIu chaf bf qua va
fhIu vIfamIn .

Nu chau be bung fo ma IaI co cac frIu chung khac kem fheo
nhu: phan khng bnh fhuong, khng fang frong va ngung phaf
frIn ca v chIu cao, fh chau co fh dang mac mf s bnh cua b
may fIu hoa, can dua dn bac sI xem bnh.

52. C!ONC RON I O HAY CHAY N!OC

I voI cac fre so sInh, can phaI dac bIf chu y foI rn cua cac
chau frong 15 ngay dau. Ngay nao cung phaI fhay bang quan rn.
Nu fhay rn uof, do, can bao ngay cho bac sI bIf.

Cac hIn fuong rn chay mau hay co mu cung vay, k ca frong
ngay fhu 6 hay fhu 7, Ia ngay cung rn rung. Nu rn co nhung
vf do nho, bac sI co fh dung nIfraf bac cham vao. Trong khI khoc,
nu rn e hoI II In Ia chuyn bnh fhuong.

53. IOI RON - THOAT VI N

Mf s fre so sInh khI khoc, rn II fo In. HIn fuong nay
khng co g dang Io ngaI. Tuy rn nhu vay, nhung se khng bao gIo
bI fhaf, va se fu hf khI chau Ion In.

NhIu ba me chua cho cac chau nhu sau: boc mf dng fIn vao
frong mf Iop gac rI Iay bang, bang dinh In rn chau.
Tuy vay, nu fruong hop phan II Ion qua va may nam sau
cung khng gIam bof fh can phaI qua mf cuc phau fhuaf nho.

Thoaf vI ben, bn fraI hoac bn phaI b phan sInh duc

HIn fuong nay fhuong xay ra voI chau fraI. Chau be gaI cung
co fh bI, nhung if hon.

VoI chau fraI, nguoI fa fhay mf cuc cung o ben, nhIu khI o
ngay bu. ac sI chua frI bang cach bang chaf dIm do IaI va cung
co fh se phaI phau fhuaf fIp fheo.

Nu Ia chau gaI fh do Ia frIu chung cua su fhoaf vI bung
frung, can phaI phau fhuaf ngay. Khng duoc bang hoac ep v co
fh Iam vo bung frung.

Thoaf vI ben nghen - Nu ch II cung va dau an khng In nua
co fh baf dau chuom nong cho chau va cho chau ung fhuc an
fhan. Nu khng co hIu qua, can phau fhuaf cap cuu.

54. A! !NC O TR SO SINH

Trong may fhang dau, e hay khoc va co dau hIu nhu dau
bung. Co Iuc khoc fhef, frong vaI phuf hoac co fh vaI gIo, maf faI
dI, khua fay khua chan bIu hIn e bI dau. Nhung sau khI dI duoc
mf if phan hoac x duoc hoI ra |danh ram), con dau dIu dI va chau
be df nhIn fhI khoc.

Nhung con khoc cua e nhu fh fhuong xay ra frong nhung
fuan I dau, sau khI bu vao quang chIu, khng anh huong g foI
suc khoe cua e. e van fIp fuc Ion du.

Nguyn nhan cua nhung con khoc nay van chua ro. NguoI fa
chI du doan co fh Ia e bI day hoac rI Ioan fIu hoa; hoac e chof
fhay Ia voI quang canh xung quanh nn so haI; hoac v Iuong hoI do
su fIu hoa sInh ra o frong bung bI dn nen chuaa fhoaf ra duoc
Iam e kho chIu.

VIc xac dInh bnh cho e bao gIo cung Ia mf vIc kho khan.
Cap nhung fruong hop e khoc Iam ba me Io au, bac sI se xef doan,
IoaI dan nhung nguyn nhan d chon Iay mf nguyn nhan phu hop
voI frang fhaI cua e. NgoaI ra, cung co fh d y xem chau co bI
vIm faI, vIm da, vIm mang nao hoac cac b phan vung bung, dac
bIf Ia xem co bI Ing ruf khng.

55. A! !NC VA V!NC !NC

au bung Ia hIn fuong fhuong gap o fre em ma cung Ia chung
kho xac dInh bnh nhaf, v co raf nhIu nguyn nhan khIn cac
chau bI dau bung: fu kha nang cac co quan nI fang bI dau foI su
hoaf dng cua cac co quan bI fruc frac; co khI can phaI phau fhuaf
ngay ma co khI IaI chI v mf nguyn nhan fam Iy nao do.

Tuy vay, nguoI Ion nn bIf, khI co hIn fuong g fh can phaI
mang e dI cap cuu hoac dI phau fhuaf ngay: do Ia cac fruong hop
e dang khoe manh bng bI dau du dI; dau o mf dIm xac dInh;
dau khIn e phaI nam mf ch; dau kem fheo sf va nn. Nhung
hIn fuong nay co fh IIn quan foI dau ruf fhua, bI Ing ruf, bI
fac ruf, v.v...

Nu sau vaI gIo, e van chua hf dau fh can phaI moI bac sI
foI hoac dua chau dI bnh vIn. NhIu khI, nhung frIu chung
fuong fu gIng nhu frn IaI Ia nhung chung bnh chang h can foI
phau fhuaf. Thaf vay mf s bnh dIch fheo mua nhu cam cum,
vIm phI hoac vIm vung phI cung co fh gay dau bung. NgoaI ra,
cac bnh gan, ng fIu, sf xuaf huyf kem fheo chung fao bon nhaf
fhoI hoac Iap dI Iap IaI du co fh Iam dau bung. Cac chau con co
fh bI dau bung v gIun, san....

V hIn fuong dau vung bung, cac bac sI fhuong nhan xef fhay:
fre fhInh fhoang IaI ku dau bung, fuy ku dau nhung chau chIu
duoc va vIc nay da xay ra frong mf fhoI gIan daI. Xem nhu vay
fh raf co fh, day chI Ia mf van d fam Iy. oI vay, chua bang
fhuc khng khoI duoc. HIn fuong nay co nhung dac dIm :

' Tre fhuong ku dau quan vung rn vao buI sang, bua com
frua rI foI chIu fh khoI;

' Tre co fh fhay dau fung dof nhIu ngay rI IaI khoI.

' Tuy ku dau, nhung van choI;

' KhI dau, fre co fh kem an hoac kem ngu.

Tre dau nhu fh fhuong hay Iam nung, nhuf nhaf, mun gan
b me va ngaI dn fruong v.v...

Mun fm nguyn nhan dau bung cua fre em, fhuong phaI fIn
hanh mf cuc kham suc khoe foan dIn, Iam mf s xef nghIm
nuoc fIu; xef nghIm phan d fm frung gIun, X quang ruf, sIu
am o bung v.v...

Nu faf ca cac vIc Iam frn khng co kf qua g, nn dua chau
be foI mf chuyn gIa fam Iy.

RIng nguoI Ion- fhuong cung chIu va fo ra fhuong khI chau
ku dau - khng nn fo fhaI d Io Iang qua cua mnh. Nn c Iam ra
ve nhu su vIc chang co gI Ia quan frong ca. ThaI d nhu fh, fuy co
Iam cho cac chau chan nan, nhung IaI khIn cho cac chau chong
khoI bnh... fuong.

56. ANH RAM |XI HOI R!OT)

e hay danh ram, nhung fang can du, nhu vay Ia khng co g
dang Io ngaI ca. ChI can ba me chu y gIu gn ch d an ung cua e
sao cho khng qua nhIu chaf bf, chaf haf, va chaf duong. Nhung
chaf frn nu du fhua, khng fIu hoa hf frong b may fIu hoa
cua e se bI In men, gay day hoI va dI khI fhanh bnh Ia chay.

Nguoc IaI, nu e bI fao bon cung can co bIn phap d e dI
fIu duoc d dang hon.

57. KHONC TI! - Y !NC

I voI fre em, fu cac chau so sInh foI cac fre Ion, vIc xac dInh
xem co phaI chau bI day bung khng Ia raf kho. V nhung frIu
chung bnh cua cac chau fhuong chung chung nhu: nn oI, dau
bung va sf. Nhung frIu chung nay cung co fh dI fu vIc an khng
fIu dn bnh vIm gan sIu vI frung hoac bnh vIm ruf fhua.

oI vay, nu frong vong 24 gIo ma khng fhay chau do fh phaI
dua chau foI bac sI d duoc kham can fhan.

58. TAO ON

KhI dua fre Ia kho, phan cung, kh hoac dI fhanh fung vIn
nho, 2 hay 3 ngay moI dI fIu mf Ian, fh chau bI dI fao hay fao
bon.
Cung nn Iuu y rang, phan cung nhu vay Ia fao bon rI, nhung
mf s chau 2 ngay moI dI fIu duoc mf Ian Ia chuyn bnh fhuong.

I voI cac chau so sInh fao bon hay nhung Ia do ch d an -
nu chau bu sua me du dI 2 ngay mf Ian, phan chau van mm.
Nu chau khng dI fIu duoc, co fh v 2 nguyn nhan: hoac Ia chau
bu chua du no hoac Ia v me bI fao bon va chau cung bI anh huong.

Trong fruong hop dau, chau be cham Ion, fhuong khoc sau khI
bu xong: phaI cho chau bu bnh fhm, fheo su chI dan cua bac sI.

Truong hop fhu 2, ba me phaI caI fIn ch d an ung cua mnh
nhu fhm rau va fraI cay, nhung franh ung cac IoaI fhuc fay hoac
nhuan frang.

I voI cac chau be duoc nuI bang sua hp, vIc bI fao bon Ia
chuyn kho franh, du cac ba me da caf cng chon IoaI sua co fIng,
co fin nhIm, pha dung nhu chI dan, cho an dung IIu Iuong v.v...
Nu chau bI fao bon nhIu, bac sI co fh chI dan cach pha ch sua
cua chau sao cho co chaf a xif nhIu hon. Nu chau nho duoI 3
fhang fuI, nn fang Iuong nuoc fraI cay |cam) vao sua. Nu be Ion
hon, co fh cho an fhm nuoc sup rau, ung nuoc suI, nuoc khoang
va mf s fhuc nhuan frang nhe.

- Co fh fhay duong bang maf ong hoac keo ma.

- Cho cac chau ung nhIu nuoc hon. Co fh chau co fh bI maf
nhIu nuoc v frong nha nong qua.

HIn fuong fao bon o cac chau Ion cung gIng nhu o nguoI Ion.
ro nguyn nhan, chung fa hay fheo doI qua frnh dI chuyn cua
fhuc an frong b may fIu hoa:

Sau khI duoc nuf vao bung, fhuc an Iuu IaI o da day fu 2 - 4
gIo, rI dI xung ruf. Quang duong o ruf gm 6m ruf non va
1,5m ruf gIa o nguoI Ion. o cac chau nho, con duong nay ngan hon
nhung fy I v chIu daI gIua ruf gIa va ruf non van fh. ThoI
gIan fhuc an qua ruf fu 10 foI 20 gIo. Trong suf fhoI gIan nay, cac
fhanh ruf hap fhu hf cac chaf dInh duong frong fhuc an d bI
duong co fh. Nhung g con IaI duoc dua xung ruf gIa, fao ra
phan, gm cac chaf can ba phan Ion Ia cac chaf xo co frong vo fraI
cay, frong rau bI dn ep IaI o phan cuI ruf. Tuy fheo IoaI chaf ba,
khI Iuong nhIu hay if cung voI su hoaf dng cua co fh ma fhuc
an va cac chaf ba dI chuyn nhanh hay cham frong b may fIu
hoa. Nu cuc hanh frnh nay Iau qua, cac chaf fao phan bI maf
nuoc Iam phan se bI kh.

oI vay, d franh fao bon, nn chon cac fhuc an nao co fh dI
chuyn nhanh va fao chaf ba nhanh nhu: sua chua, fraI cay, rau,
chaf haf. Cac IoaI sua bo, sua c dac va cac fhuc pham d IaI if chaf
ba nhu duong, s-c-Ia, fhIf dI chuyn frong ruf cham hon.

Co mf s hIn fuong kem fheo chung fao bon cua cac chau nhu
: sf, khng chIu an, mf. Thuong cac chau bI fao bon IaI khng chIu
dI I v dau, nn phan da cung IaI kh fhm.

Mf s yu f fam Iy nhu Io Iang, so haI cung co fh gay ra su
fao bon. oI vay, khng nn d cac chau nho bI anh huong boI
nhung bIn dng cang fhang frong gIa dnh.

I voI fre em bI fao bon, nn:

- Cho cac chau ung nhIu khI an cung nhu ngoaI bua an;

- An nhIu fraI cay chin va rau xanh.

- Thay bo, mo bang dau fhuc vaf d frn sa Iach.

- o s-c-Ia va fhay duong bang maf ong.

Cac IoaI fhuc nhuan frang phaI dung fheo su chI dan cua bac
sI.

Khng nn d fre em bI fao bao dn muc hon 2 ngay khng dI
fIu. I voI cac chau be, nhIu khI chI can dung dung cu nhung
vao gIyxerIne fhng hau mn hoac mf fha ca ph parafIn Ia du.
NhIu khI, chI can Iay chIc ng cap sf dua vao hau mn chau be,
cung Iam chau dI duoc.

Nhung vIc Iam frn chI Ia nhung bIn phap kich fhich cho
chau be dI fIu duoc chu khng chua duoc bnh fao bon.

Chau nho bI fao se khng fhich an va co fh hoI suf can, nhung
khng nn v fh ma nguoI Ion Io Iang qua dang Iam cho chau cang
fhm so haI; khI dI fIu, do phan cung chau co fh hoI dau nn ngaI
ran. I voI cac chau da bIf nhan xef, khng nn mang cac chau v
vIc nay. Hang ngay cho chau ngI b dung gIo quang 10 phuf va
Iam nhu khng chu y foI chau d chau fu fhuc hIn cng vIc cua
mnh.

59. I T!OT HAY TI! CHAY, TI! CHAY CP TINH

I fuof hay fIu Iong, fIu chayo fre em co nhIu muc: phan
mm nhung van co khun, phan naf, phan Iong co Ian fhuc an
khng fIu hoa duoc, phan chI Ia chaf Iong.

Cach chua frI fuy vao frang fhaI bnh nang hay nhe , dI nhIu
hay if, Iua fuI bao nhIu frong quang fu 18 fhang dn 3 nam.

VoI be so sInh bu me - Nu e dI mI ngay 5 - 6 Ian hay nhIu
hon nua fh cung Ia vIc bnh fhuong. Phan cua e nhu fh nao Ia
fuy o chaf sua cua me. Nu e van chIu bu va fang can du fh
khng co g phaI Io ngaI. Me cua e van co fh yn fam cho con bu,
nhung chu y khng duoc ung fhuc fay, fhuc nhuan.

VoI be bu bnh - Nu e bu sua o bnh ma bI fIu chay fh phaI
can fhan ngay fu dau, franh d e bI maf nuoc va cac chaf muI
khoang nhIu.

Nu e dI nhIu Ian frong mf gIo fh du sac fhaI e khng co
g dang chu y, cung phaI dua chau foI bac sI. Nhung hIn fuong raf
dang chu y va Io ngaI Ia : phan xanh hoac phan Iong ma chau dI ra
fung fIa.

PhaI Iam g 7 Truoc fIn, phaI ngung khng cho e an sua nua
frong vong 1 - 2 ngay. Cho e ung Iam nhIu dof frong ngay: nuoc
duong, nuoc nau ca rf, nhung chaf muI khoang danh cho fre em
frong nhung fruong hop nay co ban san o hIu fhuc pha voI mf
Iuong nuoc nhaf dInh da duoc chI dan.

O d fuI fu 5 - 6 fhang fro dI, co fh cho e an fhm fhuc an
chng fIu chay nhu khoaI, chuI nghIn v.v... Iuong fhuc an Iong
cho cac chau an mI ngay vao quang 150 gram cho mI kg frong
Iuong cua cac chau, an Iam nhIu Ian, mI Ian d 20 - 30g. Nu cac
chau bI nn oI, nn cho e an Ianh.

Ch d an nhu frn co muc dich bu IaI Iuong nuoc e bI maf do
dI Iong. Nu phuong phap frn co hIu qua, e se dI phan fro IaI
bnh fhuong.
Ch d an kIng nhu frn khng nn keo daI qua 2 ngay.

KhI an bnh fhuong fro IaI, nn fang Iuong sua fu fu hoac dung
cac IoaI sua dac bIf fhich hop voI bnh frang cua chau.

Iu quan frong: Nu da an kIng ma e van khng khoI, bI
suf can va co frIu chung co fh fhIu nuoc, can phaI gap bac sI d
xem co can cho e nam vIn ngay khng.

Cung can Iuu y rang, khI fro IaI ch d an bnh fhuong raf co
fh e IaI bI dI fuof IaI. Nu vay, IaI phaI an kIng sua fhm 1 - 2
hm hoac yu cau bac sI xem co can dI IoaI sua khac khng.

Nhung nguyn nhan cua bnh Ia chay fhuong IIn quan foI van
d an ung cua e nhu:

- Pha sua dac qua hoac Ioang qua.

- Cho e an qua som nhung fhuc an kho fIu nhu: fhIf, rau,
frung, hoac cho an voI IIu Iuong nhIu qua; an nhIu bf qua;

- Thuc pham bI fhIu, sng.

' nh fIu chay con do vI frung hay vI ruf gay ra. Chung co
fh fu nhung vIm nhIm o hong, o faI xung gay bnh o ruf. ac
sI kham hong, faI va Iam xef nghIm phan co fh xac dInh duoc
dIu nay.

d phong cho e khoI bI fIu chay, nn chu y:

- Pha ch sua dung IIu Iuong va franh nhung fhIu sof da ghI
o phan frn;

- Tranh khng d chau be fIp xuc voI nguoI nao dang bI vIm
nhIm nhu ho, co mun nhof v.v...

- Rua sach va Iam fIf frung cac bnh sua fruoc khI dung sua
cho e an;

- KhI e moI bI fIu chay, ngung cho an sua ngay.

60. NH !ONC R!OT.

CIufen Ia mf IoaI prfIn co frong bf mf s haf Iuong fhuc
nhu Iua m, Iua mach, yn mach |khng co frong gao va d fuong).
Tre em fhuong khng fIu hoa duoc gIufen nn d bI Ia chay man
finh khI ba me baf dau nuI con bang chaf bf, dan foI hau qua Ia
ngung Ion. Mf cuc xef nghIm don gIan v ruf cua e frong fhoI
gIan nay se cho fhay ro hIn fuong nay, k ca voI cac chau moI vaI
fhang fuI.

chua frI, fruoc hf phaI ngung khng cho cac chau an
gIufen, du voI Iuong raf nho. I voI cac chau da phan ung voI
gIufen, can phaI kIng nhIu nam d chau khoI bI IaI.

HIn nay: nguoI fa da chu y ch fao cac IoaI "bf khng co
gIufen" danh rIng cho cac chau.

61. NH TI! CHAY MAN TINH

Mf s chau be khng hop voI sua bo, cu an Ia bI fIu chay.
Chua khoI, foI khI an IaI, IaI bI IaI. Co nhIu chau, ngay fu Ian bu
sua bo dau fIn da bI cac chung nhu dI ung, phaf ban, fIu chay.
Nguyn nhan do b may fIu hoa cua cac chau khng fhich hop voI
cac prfIn cua sua bo. oI vay, nu fhay sua bo bang mf IoaI sua
dac bIf khac, bnh chau co fh hf ngay.

Nhung nguyn nhan khac co fh do: saccar cac ba me van
fhuong cho fhm vao bnh, vao nI sup rau;

- Iacfdo - mf IoaI duong fu nhIn co ngay frong sua me hoac
sua bo.

- PrfIn co frong cac chaf bf ngu cc nhu gIufen.

V co nhIu nguyn nhan khac nhau, nn bac sI phaI fheo doI
ch d an va phan ung fIu hoa cua e moI xac dInh duoc nguyn
nhan nao Ia chinh, khng k foI mf s bnh duong ruf nua.

62. CI!N - SAN |IAI)

Tre em d bI chung gIun san v cac chau hay so mo vao moI vaf
rI IaI dua fay vao mIng. Hon nua, cac chau fhuong sng fap frung
voI nhau frong fruong, Iop, ma chung nay IaI raf d Iay.

Iam sao bIf duoc cac chau co gIun, san7

Nu co cac chau hay dau bung, khI fh fao bon, Iuc khac IaI fIu
chay, suc khoe suy gIam, kem an, kem ngu, hay quay: Xef nghIm
mau, fhay Iuong bach cau foan finh |eosInophIIe) fang. Xef nghIm
phan, co fh fhay frung gIun, san.

CI!N KIM - Cac chau nho fhuong bI gIun kIm, d Iay sang
nhau hoac fu Iam cho mnh bI nhIm IaI frung gIun cua chinh
mnh. Cac chau co gIun kIm hay bI ngua o hau mn. Cac be gaI fh
bI ngua ca o am h. Cac con gIun nho, gIng nhu nhung soI chI
frang, daI vaI mIIImef fhuong ra fheo phan. Co fh nhn fhay chung
co quay frong phan. Mun fhu duoc frung cua chung d xef nghIm,
nguoI fa dan mf doan bang dinh |bang keo) vao gan hau mn cua
chau be.

CI!N !A - Tre em co gIun dua v an cac fhuc an khng sach.
Trong co fh, gIun dua dI chuyn fheo mf duong dI phuc fap: frung
gIun no ra au frung o da day rI au frung dI chuyn In o gan, vao
phI, cuI cung fro v ng fIu hoa va Ion In o ruf. Qua frnh nay
fIn hanh frong vong 2 fhang gay ra nhung frIu chung nhu ngua
phaf ban va rI Ioan o h h hap.

NguoI fa xef nghIm phan d fm frung gIun. NhIu khI fu
nhIn gIun bI fng ra ngoaI qua duong hau mn hoac khI chau be
nn.

SAN - Chau be co san do an fhIf bo chua nau chin. Cac chau co
san fhuong dI ra nhung doan san nho mau frang. Nhung doan nay
chua raf nhIu frung o bn frong. NguoI Ion co fh fhay nhung
khuc san nhu fh o quan, o frn gIuong chau nam. NgoaI su vIc
nay, khng co hIn fuong nao khac.

Cach chua frI: HIn nay, co nhIu IoaI fhuc hIu nghIm d frI
bnh gIun san. MI IoaI co mf fhu fhuc rIng. frI gIun dua
hoac san chI can ung fhuc mf Ian. dI voI gIun kIm can phaI
ung 2 IIu, cach nhau 3 fuan I va gIu v sInh quan ao, fay, mong
fay, gIuong... d khoI phaI bI IaI. Taf ca moI nguoI fong gIa dnh, k
ca nguoI Ion du phaI chua frI cung mf Iuc voI chau be fh moI frI
hf duoc.

63. CH!NC MT N!OC CP TINH

Nu d co fh mf fre so sInh bI fhIu nuoc, fh e co fh chf.
Nuoc chIm foI 80% frong Iuong cua e. Mf dua be nang 5kg fh
frong co fh da co foI 4 Iif nuoc. Nu mI ngay, chau bI maf 500g
nuoc, s can cua chau cung bI suf xung 1/10. Mf nguoI Ion nang
70kg bI maf nuoc nhu be, co nghIa Ia suf 7kg/ngay.

Nguyn nhan maf nuoc co fh do fIu chay, nn oI, hoac bI foaf
nhIu m hI ma sau do IaI khng duoc nguoI Ion cho ung nuoc d
bu dap IaI Iuong nuoc da bI maf.

Tre duoI 1 nam hay 6 fhang fuI ma co fh bI fhIu nuoc fh raf
nguy hIm.

e co bIu hIn g khI bI fhIu nuoc7 KhI co fh bI fhIu nuoc,
e khng hoaf dng, nguoI nhu bun ngu, rn khe, ve maf bun
rau, xanh faI, maf fham, fhop frung xung.

Co mf cach fhu d dang: Iay ngon fay veo khe vao Iop da bung
cua e. Nu co fh e fhIu nuoc, Iop da nh In va cu gIu vf nhan
nhu fh, gIng nhu fa bau vao mf manh vaI vay. Iu nay chung
fo co fh chau e da maf fu 10% nuoc fro In. Nu chI maf khoang
5%, fh vf nhan khng Iau va da d bnh fhuong fro IaI. d xac
dInh Iuong nuoc co fh e da maf, ff nhaf Ia can e rI Iay s can
fruoc day fru dI s can moI.

Trong fhoI gIan nay, chau be fhuong bI dI fuof, phan Iong va
xanh. e van chIu bu bnh, nhung hay oI.

chua frI, can Iam cho chau khoI chung dI fuof: cho nhIn sua
va cho ung nuoc duong pha if muI, nuoc cu ca rf. TaI cac hIu
fhuc, co ban san nhung goI d pha fhanh dung dIch duong - muI
fheo fy I vua du. Nn cho cac chau ung if mf, Iam nhIu Ian. MI
ngay, chau be phaI ung fu 150 g foI 200 g cho mI kg can nang cua
chau. Thi du: chau nang 5 kg fh ung: 200 g x 5 = 1.000 g
nuoc/ngay. Nhu vay mf chau be can nang 5 kg phaI ung khoang
3/4 Iif nuoc frong 24 gIo.

Truong hop e van bI dI fuof ma khng chIu ung nuoc fh bac
sI phaI fruyn nuoc qua duong fInh mach cho chau. VIc nay chI
fhuc hIn duoc o bnh vIn.

Iu quan frong khI san soc mf dua fre Ia phaI nhan bIf kIp
fhoI fnh frang co fh cua chau bI fhIu nuoc d co bIn phap ung
cuu gap. ChI can d fnh frang nay keo daI mf vaI gIo Ia finh mang
cua chau be fro nn nguy kIch ngay.

oI vay, chung fa can hf suc chu y foI frang fhaI co fh, sac
maf, cu chI cua chau be khI chau bI: dI fuof, nn oI hoac foaf m
hI.
64. CH!NC KICH THICH R!OT KT

Chung kich fhich ruf kf cua fre so sInh Ia nhung phan ung
qua muc cua ruf gIa, co cac bIu hIn nhu: dI phan Iong, nhIu
hoac phan naf co Ian fhuc an chua fIu hoa hf nhu: nuoc cam vaf,
rau xanh v.v... NguoI fa cho rang day Ia hIn fuong cua ruf gIa
phan ung qua muc voI vIc fIu hoa chua ff.

Tuy vay, hIn fuong nay khng anh huong foI su fang frong
cua e. e van chIu an. Tu 3 - 4 fuI fro dI, phan e se ff hon va
e se fhI dI Iong.

Cac fre Ion hon, nhIu khI IaI bI dI fao hoac xen ke khI dI Iong,
khI dI fao kem fheo hIn fuong dau bung.

65. NH SAIMONIIA O R!OT

Ia IoaI vI frung fhuc nhom vI khuan fhuong han. o fre nho,
cac vI frung nay co fh gay bnh fIu chay cap finh va fhanh dIch o
noI guI fre hoac frong gIa dnh. KhI bnh nang, cac chau co fh fIu
ra mau, dI nhIu nn maf nuoc, bI sf cao... ac sI fhuong xef
nghIm phan d xac dInh bnh.

HIn nay, nguoI fa co xu huong khng chI chua frI bang fhuc
khang sInh - fru fruong hop bnh nang - ma chu y chu yu foI ch
d an kIng d khoI dI fIu va fm cach bu dap nuoc cho co fh.

66. S! I!! THONC NC!OC CHI! A AY - TH!C Q!AN

o su hoaf dng khng ff cua doan nI gIua da day va fhuc
quan ma cac chaf Iong frong b may fIu hoa fhuong van dI chuyn
fheo chIu MIng Thuc quan a day - Ruf, nay IaI dI chuyn
fheo chIu nguoc IaI o doan a day Thuc quan. HIn fuong baf
fhuong nay co fh gay ra nhung kf qua faI haI nhu sau: nn oI,
chay mau fhuc quan, ho sac v fhuc an dI nham ca vao nhung ng
dan khi o phI gay chf df ngf o cac fre so sInh. Cac cuc xef
nghIm bang X-quang va cac phuong fIn khac d do d axif cua
fhuc quan se cho bac sI bIf cac chau dang bI mac chung nay nang
hay nhe. franh hIn fuong nn oI cua cac chau do fhuc an dI
nguoc chIu fro IaI fhuc quan, cac bac sI fhuong yu cau cac ba me
cho cac chau hay bI chung nay an cac fhuc an dac hon va b cac
chau o fu fh dung, nhaf Ia sau khI an.
67. VIM R!OT TH!A

Kham bnh vIm ruf fhua cho fre em raf kho v cac chau if
hoac khng co kha nang xac dInh dIm dau. oI vay, khI cac chau
"bI dau o vung bung" hoac dau bung, nn cho chau foI bac sI. V dau
bung co nhIu nguyn nhan khac nhau.

au ruf fhua cap finh phaI phau fhuaf gap. Nhung nu chI
dau vua fh co fh Ia "man finh", vIc phau fhuaf co fh cham IaI
doI foI khI nao ch vIm da n dInh.

Cac fre nho if khI vIm ruf fhua cap finh. Trong fruong hop
chau bI chung bnh nay, chau se co cac frIu chung sau :

- au bung df ngf, khng phaI v mun dI cau v hm fruoc
da khng dI cau duoc nua.

Maf faI, maf quang, nn oI, sf khoang 38o - 38,5oC nhung
mach dap nhanh. Thu mau fhay bach cau fang cao hon bnh
fhuong.

Can phaI dua chau foI bac sI ngay d kham va xac dInh ch
dau cua ruf fhua, o phia bung duoI bn phaI.

Trong khI cho kham KHoNC uoc cho chau an hoac ung baf
cu fhu g, va nhaf Ia khng cho ung fhuc.

KHoNC chuom nuoc da hoac nuoc nong v Iam nhu vay con
dau dIu dI, che maf cac dau hIu khIn bac sI kho xac dInh bnh.
Sau khI bac sI da xac dInh bnh, hoac co nghI ngo phaI chuyn ngay
chau qua bac sI chuyn v phau fhuaf d phau fhuaf gap v nu
cham, khuc ruf fhua co fh bI vo Iam vIm nhIm ca mang bung
khIn vIc chua frI fro nn phuc fap hon.

Cac chau qua phau fhuaf ruf fhua fhuong chI nam vIn d 1
fuan I. Sau 2 - 3 fuan I, cac chau IaI choI va sInh hoaf bnh
fhuong.

I khI bac sI goI Ia bI vIm ruf fhua man finh cac chau hay bI
dau bung nhung khng dau du dI, khng kem fheo hIn fuong sf
va nn oI. KhI nan bung cac chau ku dau o dIm dau ruf fhua,
nhung raf co fh Ia do fuong fuong ma fhI.

68. CH!NC IONC R!OT CP TINH

Chac ban da fung nhn fhay caI ng nhom. No co mf doan ng
nho fuf vao frong mf doan ng Ion hon. KhI nao co mf doan ruf o
frang fhaI gIng nhu fh fh do Ia hIn fuong INC R!T.

Chau be bI Ing ruf se quay khoc, bI dau fung con maf faI dI
suc khoe sa suf.

Chung Ing ruf foI baf chof. Chau be dang manh khoe, bng
khng chIu an, khoc fhef In fung con. Tu 8 foI 12 gIo sau, chau dI
phan co mau hoac dI ra mau.

KhI co cac frIu chung frn, can dua chau foI bnh vIn ngay.
Nu chIu X-quang ruf, fhay co Ing ruf fh phaI quyf dInh ngay
vIc phau fhuaf. Tuy vay, cung co nhung fruong hop ruf fu nhIn
fu fhao Ing duoc ma khng phaI phau fhuaf, nhung van phaI fheo
doI.

69. NH PHINH AI TRANC M SINH.

Co chau be cham Ion, fao bon daI dang fu khI moI sInh ra bung
da phnh fo, khac fhuong. ang phuong phap soI X-quang ruf, bac
sI se phaf hIn fhay co mf doan ruf gIa cua chau bI gIan ra fIp
nI voI mf doan khac gan hau mn bI co IaI khIn cho cac chaf fhaI
khng Iuu fhng duoc o doan ruf nay.

Nu vIc xef nghIm ruf bang sInh fhIf sau do cung xac dInh
hIn fuong nay fh can phaI qua mf cuc phau fhuaf.

70. TAC R!OT

Nu mf chau be bI fac ruf, chau se khng dI fIu duoc va
cung khng danh ram duoc. o fre so sInh, fhuong Ia do Ing ruf
hoac chung fhoaf vI ben bI nghef ma ra.

Trong nhung ngay dau sau khI sInh ra, duong ng fIu hoa cua
be co fh co mf vaI dI faf, do khng phaf frIn day du nn co ch bI
xoan. TrIu chung dau fIn cua chau be fhuong Ia nn oI, oI ra nuoc
maf, chung fo ch bI fac o noI cac duong dan maf vao ruf.

Taf ca cac fruong hop bI fac ruf du phaI dua dI cap cuu o
khoa ngoaI.
71. IOI OM

Mf s chau be bI IoI dom do dI fao hoac fIu chay Iau. KhI cac
chau ran, phan cuI ruf gan voI hau mn |fruc frang) bI IoI ra
ngoaI, nhn nhu mf vong fron mau do. Cac chau ho hay khoc nhIu
cung co fh bI nhu vay. oan ruf nay sau do se fu dng co vao hoac
dung fay khe an vao cho chau cung duoc.

Nguyn nhan chinh cua chung nay Ia do dI fao Iau ngay, nhung
dI khI cung do hIn fuong chau be bI chung khng day duoc "cuf
su" - Iuong phan dau fIn - ra ngoaI.

Chung IoI dom fhuong frI bang fhuc, raf if khI phaI phau
fhuaf.

72. HP MON VI

Mf s chau be moI sInh duoc khoang 15 ngay da bI chung nn
oI va dI fao. Cac e fraI hay bI chung nay nhIu hon cac e gaI.
Nu bnh co chIu huong ngay cang nang, Iam cac chau mf v doI
ma khng an duoc, fh cac bac sI fhuong nghI foI chung hep mn vI.


Mn vI Ia mf co vong nI IIn da day voI doan dau cua ruf
non. Nu co vong nay bI day In se ngan can su dI chuyn cac chaf
frong b may fIu hoa fu da day xung ruf. Sua hoac cac fhuc
pham khac bI u fac o day se dI IaI phia fhuc quan va gay ra nn oI.

Cac bac sI phaf hIn bnh nay bang phuong phap X quang hoac
sIu am. Mf phau fhuaf don gIan se chua khoI han chung bnh
nay.

73. VIM CAN O VIR!T, O SI! VI

Tre em d bI bnh vIm gan do vI ruf. nh fIn frIn nhanh va
kho fhay. MoI dau, chau bI dau bung, nn, khng chIu an, mf, dI
khI nguoI man do. o gIaI doan nay, vIc xef nghIm mau se cho bIf
chau co mac bnh khng.

May ngay sau, chau co hIn fuong vang da, dI fIu if, nuoc fIu
mau sam, phan mau nhaf. VIc xef nghIm se cho bIf IoaI vI ruf
nao da gay bnh cho chau.
Nu chau be bI bnh vIm gan sIu vI A Ia IoaI ph bIn nhaf,
fh su phaf frIn bnh raf don gIan: fhoI gIan bI bnh fu vaI ngay
foI 2 - 3 fuan. VIc chua frI chu yu Ia cho chau nghI faI nha, khng
can phaI nam ca ngay frn gIuong. CIam Iuong mo frong ch d an
cua chau.

nh nay fruyn nhIm boI phan va Iay qua duong fIu hoa.
oI vay, mun phong bnh phaI gIu v sInh sach se 2 ban fay, cac
d dung frong phong v sInh, phong fam.

Mf chau be v fnh fIp xuc voI mf nguoI bnh, co fh fIm
gammagIobuIInes d phong bnh, ngay frong fuan I da fIp xuc

nh vIm gan sIu vI : If gap hon va dIn fIn cua bnh Iau
hon. nh nay Iay qua duong mau. HIn nay da co vac xIn fIm
phong bnh nay.

Truong hop dac bIf cua fre so sInh: Nu ba me bI Iay bnh
vIm gan sIu vI nhaf Ia frong 3 fhang cuI cua fhoI gIan sInh no,
bnh se fruyn fhang foI chau be Iuc sInh ra va se phaf bnh sau
khI chau sInh duoc 2 - 3 fhang.

Chau be IaI Ia ngun Iay bnh cho cac e khac, nn nu bIf ba
me da mang bnh fruoc khI sInh chau, fh chau be can duoc chich
gam ma gIobuIIne ngay fu khI moI sInh.

O cac bnh vIn san, nguoI fa fhuong co h fhng phaf hIn
bnh gan sIu vI fruoc khI sInh.

74. NH XO NANC T!Y

nh co finh chaf dI fruyn. e bI bnh nay co nhung frIu
chung nhu ho daI dang kem fheo dI fIu chay va cham Ion. o cac fre
so sInh, bnh Iam cho cac e khng fhaI duoc Iuong phan dau fIn
ra ngoaI - gay ra hIn fuong bi duong fIu hoa.

Cac bac sI fhuong phaf hIn bnh bang cach phan fich m hI
hoac fhu nghIm mau cua e. nh fro fhanh nang khI da anh
huong foI su h hap va phaI chua frI boI fap fh cac bac sI chuyn
khoa.

75. NH VIM THN

nh vIm fhan o fre em do IoaI IIn cau frung fan huyf
sfrepfocoque gay ra. Thoaf dau, chau be bI dau hong. 10 foI 15 ngay
sau, chau dI fIu if, nuoc fIu mau do. Maf chau phu In, dI khI
chau bI dau bung hoac dau dau kem fheo hIn fuong nn oI.

Xef nghIm nuoc fIu cua chau se fhay chaf aIbumIn va mau,
nhung khng co vI frung.

chua frI, chau can phaI nam nghI faI gIuong va fheo ch d
khng an muI.

Nu nuoc fIu cua chau co Iuong aIbumIn cao, fhan fh phu
nang fh do Ia bnh hu fhan mo |nephrose IIpoIdIque).

nh nay co fh chong khoI, nhung khI bI IaI fhuong hay fram
frong can chua frI Iau bang cac IoaI fhuc co corfIsone.

V. NH!NC VN CO IIN Q!AN TOI TAY, CHN, X!ONC

76. CAM MONC TAY

ThoI quen can mong fay fhuong fhay o Iua fuI fre em da foI
fruong. Khng phaI chI co cac chau co finh nhuf nhaf, suy fu moI
hay can mong fay. Ca cac em khoe manh, finh nf vuI ve coI mo
cung co fhoI quen nhu vay.

Khng nn Ia mang cac chau va nn fm cach xoa bo hIn fuong
nay bang phuong phap fam Iy nhu chu y xem chau hay can mong
fay Iuc nao7 Truoc khI dI ngu, khI choI mf mnh o nha, hay o
fruong7 Hay hoI cac chau xem cac chau co kho ngu khng7 Chau co
dIu g khng duoc vua y o fruong khng7 Chau so hay yu mn cac
ban, c gIao7

Nu ban khng quan fam nhIu v hIn fuong nay fh mf fhoI
gIan sau, con ban cung se fu dng bo fhoI quen do dI. Nhung nu
ban fm duoc nguyn nhan fao ra fhoI quen nay cua chau, ban co
fh gIup do chau som gIaI quyf duoc mf s van d v fam Iy khIn
fam hn chau duoc fhoaI maI va vuI ve hon frong cuc sng voI moI
nguoI.

77. VT M O: KP, KIM, CAI HONC, CAI X!ONC RONC

Rua sach bang fhuc saf frung. Nu frong ngon fay co mac IaI
gaI hay Iay nhip gap ra hoac I ra bang mf caI kIm khau da ho qua
Iua d saf frung. Sau do, nan cho mau chay ra rI rua bang nuoc
saf frung mf Ian nua.

Theo doI vf fhuong frong nhung ngay sau. Nu bI sung fay do
va dau fh can kham bac sI.

78. I KP NCON TAY

Xuong ngon fay cua e con raf yu of, nn khI an uI chau be bI
kep ngon fay phaI chu y fhm ch bI kep co go In mf cach baf
fhuong khng7 Thuong fh ch do chI bI fim va sung phng.
Nu bI g hay co doan ngon fay bI Ich, phaI nghI foI cac fruong
hop gIap xuong hoac fraf khop ngon, can phaI dua ngay foI bac sI.

79. !T TAY, CHN

Nu vf duf khng sau: Rua vf fhuong bang xa phong va nuoc
sach. ung gac |franh dung bng) d rua sach daf, caf rI bI fhuc
saf frung va bang IaI.

u da buc bang ky, cung khng d chau be choI duoI daf hay
frn caf v daf caf co fh Iof qua bang vao vf fhuong.

Thay bang mI ngay. Mf vf fhuong khI khoI se kh, sach va
khng con dau nua. Nu vf fhuong do, sung fay, co mu can dua dI
bac sI.

uf ngon fay: KhI buc bang o ngon fay, khng duoc buc chaf
qua. Can phaI d mau Iuu fhng frong ngon fay va co khng khi
frn vf fhuong.

Tranh nhung vf seo kem fham my: Nhung vf fhuong sau
frn ban fay, canh fay, o maf, o duI sau khI khoI co fh d IaI nhung
vf seo khng dep maf. oI vay, nn foI cac bac sI d khau vf
fhuong ngay fu dau. Khng nn d vf fhuong fu khoI.

Vf fhuong chay nhIu mau: CoI muc xuaf huyf |hemorragIe).

80. CAY X!ONC, ONC CN VA TRT KHOP

KhI bI nga, bI va cham manh hoac bI danh, co fh xay ra 3
fruong hop: xuong bI gay hoac nhung soI gan o cac khop xuong bI
cang ra baf chof va bI fn fhuong; hoac cac khop xuong bI fraf ra
khoI vI fri bnh fhuong cua chung.

u chau bI gay xuong, bong gan hay fraf khop fh cach san soc
chau cung co nhung dIm gIng nhau nhu sau:

- NguoI san soc chau phaI bnh fInh d khoI Iam chau fhm Io
so.

- Tranh khng nn x dIch chau, fru fruong hop baf buc nhu
chau bI nga o gIua duong.
- HoI chau xem chau dau o dau: chI quan saf fhI, khng nn so
vao ch dau.

- Nu co dIu kIn, c dInh ch dau va nho nguoI bao cho bac sI
hoac co quan y f, cho co quan cng an gan nhaf.

I. Truong hop bI gay xuong: o duI, chan, maf ca chan

Chau be bI nga khI chay hoac bI xe dung manh, chau cam fhay
dau chan va khng dung In duoc. Quan saf ch e ku dau, duoI
Iop quan ao chung fa cung co fh fhay ch do g In. xac dInh ro
xem co phaI e bI gay xuong hay khng, chung fa co fh fhao chI
hoac caf quan ao cua e d coI cho ro. So dI chung fa khng coI
quan ao e nhu Iuc bnh fhuong v can phaI franh: Khng duoc
dung cham hoac nang ch dau In.

Nu e chIu nam yn, co fh dung gI, chan d chen hoac dn
duoI ch dau cho chau.

Nu chau khng chIu nam yn, hay cua quay hoac can phaI dI
chuyn chau, can c dInh ch dau vao 1 hoac 2 caI nep |co fh dung
baf cu mf vaf g daI, bang g hoac chaf IIu khac nhu caI can chI,
mf fam van nho v.v...).

Cay xuong don ganh, vaI, canh fay, cang fay, ban fay

Nu khI nga, chau be do bang fay, khuyu fay hoac frong khI
choI dua, chau bI van cheo canh fay, du co fh dua foI nhung
fruong hop gay xuong o vung vaI, canh fay hoac ban fay. KhI bI
dau, chau be se fu do Iay canh fay bI fhuong o mf vI fri fhich hop
nhaf d do dau. Chung fa nn gIup chau bang cach buc mf khan
deo quanh c d do Iay canh fay frong fruong hop chau bI fhuong o
canh fay, c fay hay ngon fay.

Khng duoc fhu cho fay be cu dng hoac nang ch gay In

Nu phan xuong gay choc fhung da, hay caf bo phan quan ao
dung foI xuong, dap In ch do mf mIng gac mm va dung bang
dinh |bang keo) nhe nhang dan IaI.

II. Truong hop bI fhuong o dau, o Iung

KhI chau bI nga fu frn gh xung daf hoac ngI o gh fruoc
|du ngI frn duI nguoI Ion) khI xe f ngung df ngf hoac bI faI
nan, nn bI vang dap vao khung xe hoac phan kinh chan phia fruoc.
3 fruong hop co fh xay ra :
' Chau be van fInh, co fh fra IoI nguoI hoI chuyn: khng duoc
xoay nguoI chau, gIu cho dau chau be fhang voI chIu cua fhan
nguoI. Khng duoc d dau cuI xung hoac quay sang mf bn: chau
co fh bI chan fhuong so nao hoac cf sng.

' Chau be bI ngaf, nhung van con fho: co fh da bI vo so nao
|nhaf Ia co mf if mau chay ra muI hoac I faI). af chau nam
nghIng frn gI dau hoI fhap hon phia chan. ung nm dn cho
dau khng dng day.

' Chau be bI ngaf, khng con fho nua: PhaI Iam h hap nhan
fao ngay va dua dI cap cuu.

Nu can chuyn dIch chau, mf nguoI gIu dau cho fhang, mf
nguoI keo chan nhe nhe. NgoaI phan so, chau con co fh bI fhuong o
suon, o ham v.v... nua.

81. HONC TRT KHOP

O mf s gIa dnh, fhuong fhay co fnh frang bI fraf khop hang
bam sInh, nhaf Ia o cac chau gaI. Nguyn nhan co fh Ia do khI de,
fhaI ra frong fu fh nguoc, mng ra fruoc.

KhI moI sInh, phan dau xuong duI cua cac chau chua duoc hnh
fhanh day du. Trong nam dau fIn, phan xuong nay moI dan dan
hoan chInh va khop voI xuong chau. Ch khop nay co fh phang
qua hoac nghIng qua Iam cho xuong duI nh ra ngoaI fao fhanh
dang dI dang o mf bn hay ca haI bn hng.

Mun franh hIn fuong nay, nguoI fa phaI chua cho e fu khI
moI sInh bang cach dn mf vaf gIua 2 chan d chau be phaI nam
dang chan, hoac mac cho chau mf IoaI quan dac bIf goI Ia "quan
PavIIck". ThoI gIan chua nhu vay fuy fhuc vao cau fao dau xuong
cua fung chau.

Tnh frang khop xuong hng cua e gaI co fh bI dI dang phaI
duoc phaf hIn som khI chau be chua qua 4 fhang fuI bang phuong
phap sIu am.

Nu khng duoc chua ngay fu dau, frang fhaI fraf khop xuong
hng se Iam cac chau dI dung kho khan. KhI cac khop xuong da
hoan chInh, mun chua se maf nhIu fhoI gIan va nhIu fruong hop
phaI phau fhuaf.
82. VIM KHOP CP

nh vIm khop cap co fh do vI frung hoac vIruf. NhIu chung
bnh kem fheo hIn fuong dau khop nhu bnh cum chang han.

ang vIm khop nang nhaf do vI frung gay ra, Iam cho cac ch
khop co mu, co khI fac dung foI ca xuong.

VIm khop nhe fhuong o dau gI, khuyu fay. Cac ch vIm bI
fay do, so vao fhay nong va dau, mI khI cu dng cung fhay dau.
oI vay, cac chau bI bnh, fhuong cung chan, cung fay. Khng phaI
Ia cac chau bI IIf ma chI v cac chau khng mun cu dng. Truong
hop vIm sau, nhu o khop hang chang han, raf kho xac dInh bnh.
Can cho cac chau nam vIn d bac sI fheo doI va Iam cac xef
nghIm: soI X-quang, huf mu ra d xef nghIm va dIu frI mf fhoI
gIan daI bang fhuc khang sInh.

83. I KHP KHINC |CA NHAC)

Sau khI bI nga, hoac va cham manh chau be bI dI khap khIng.
Nu sau 1 - 2 hm chau van khng khoI fh can dua chau dI kham
bnh v co fh chau da bI fhuong fn phan xuong hoac khop hang,
dau gI hay chan.

xac dInh dung bnh, bac sI phaI chIu X-quang d kIm fra
cac xuong hang va xuong chan.

84. CHN VONC KINC

Nu chan cac chau be, frong vong 6 fhang dau, bI cong cung
khng co g dang Io ngaI. V o fh nam frong fu cung, chan chau
phaI nhu fh moI vua hop voI "khun". Sau khI ra doI dI chan chau
se fhang dan, nhaf Ia frong fhoI gIan chau fap dI

TuI fap dI: nh coI xuong Ia mf frong nhung nguyn nhan
cua hIn fuong chan vong kIng. Tuy vay, con mf s nguyn nhan
khac nhu: cac chau map map qua nang dI voI dI chan hoac cho
chau fap dI som qua. Co fh phan bIf 2 fruong hop sau:

- Xuong chan cong v bnh coI xuong |fhIu canxI va vIfamIn )
fh dIm cong nhaf nam o duoI, v phia cang chan.

- Xuong fam cong Iuc so sInh Iam chan cong o doan dau gI.
oI v xuong chI "fam cong" nn khng can cho cac chau dI gIay
co d dac bIf. Nn franh, khng d cac chau dI Iau.

ChI co fruong hop chan cong mf cach baf fhuong moI can foI
bac sI chuyn khoa chInh hnh d chua frI.

85. I TT CHN M SINH - CHN VO

Nu duoc phaf hIn som, frong nhung ngay dau sau khI sInh,
fh phan Ion cac fruong hop dI faf chan du co fh chua frI duoc.

I faf chan Ia do anh huong cua fh nam khng dung cua fhaI
nhI frong fu cung me, ma hIn nay nguoI fa chua bIf v Iy do g.

I faf hay fhay nhaf Ia phan frn cua ban chan quaf vao frong.
Nhung dI faf khac nhu: ban chan veo vao frong, veo ra ngoaI, veo
gof cung khng dang Io Iam nu cac khop van mm maI cu dng
duoc.

ChI kho chua frI nu nhung ch dI faf bI cung, co hIn fuong co
co hoac fraf khop.

Tuy vay, voI cach chua frI hIn daI, nguoI fa co fh chua duoc
da s fruong hop, chI phaI maf cng chua frI va fheo doI hang ngay,
frong fhoI gIan daI co khI foI 1 - 2 nam IIn.

86. CHN Q!AT VAO TRONC, HAY Q!O RA NCOAI

KhI dua be moI baf dau fap dI, dI ban chan co xu huong quay
vao phia frong. Nhu vay Ia bnh fhuong, if chau co ban chan huong
ra phia ngoaI ngay.

NguoI Ion chI can chu y nu nguyn nhan cua hIn fuong frn
Ia do cac khop o dau gI hay o khop xuong hng gay nn. Nu vay,
phaI noI voI bac sI.

Khng bao gIo duoc vI vang fu y cho cac chau dI nhung doI
gIay dac bIf d dIu chInh dang dI hoac chInh hnh xuong ma
khng co y kIn cua bac sI chuyn khoa.

87. AN CHN T

NhIu b me Io con mnh co ban chan bef: khI cac chau dung,
nhaf Ia khI cac chau bu bam foan b gan ban chan du fIp xuc voI
daf khng fhay phan hom o gIua gan ban chan, fuy rang Iuc nam,
van nhn fhay ban chan cua chau co ch hom bnh fhuong.

Thaf ra, foI Iuc cac chau hoI Ion, phan Iom nay moI ro. oI vay
khng nn Io qua som, va khng duoc cho cac chau dung nhung IoaI
gIay g dac bIf, nu khng co y kIn cua bac sI.

Hay cho cac chau fap dI chan daf d cac bap fhIf ban chan duoc
Iam vIc. I ban chan se quen voI dng fac bam vao daf va vao
nhung dIa hnh map m khac nhau.

Hay bay ra cac fro choI Iuyn fap nhu Iay mf vaf, chang han
caI buf ch, o duoI daf bang ngon chan caI va ngon fhu 2. Tap cho
cac chau dI kIng chan. KhI cac chau da Ion, fap cho cac chau nhay
day, mua nhIp dIu. ap xe dap 3 banh cung Ia phuong phap fap
Iuyn d cac khop xuong chan va doan xuong daI cua cang chan
hoaf dng.

88. ! COI !NC NHA!

KhI dung, nhn fhay ro chan chau be cong, haI dau gI cham
vao nhau. HIn fuong nay fhuong kem fheo dI ban chan bef, du
faI cac co bap va gan chu khng phaI faI xuong. oI vay day khng
phaI Ia mf faf cho foI Ion, ma chI fu 2 foI 5 fuI, Ia chau be se co
dI chan fhang bnh fhuong. Nu suc khoe chau be ff fh nguoI Ion
khng co g dang Io ngaI: so dI fam fhoI chau co dI chan nhu vay Ia
v frong Iuong Iuc nay cua phan fhan chau hoI nang dI voI dI
chan ma fhI.

NguoI Ion chI can chu y khng d chau be dI nhung quang
duong xa. Hay mua cho chau mf chIc xe dap 3 banh, cho chau fap
dap d dI chan khoe va cung caf hon, co fh mang duoc d dang
fam fhan cua chau.

fheo doI duoc su chuyn bIn cua dI chan fheo fhoI gIan,
ban hay d chau dung fhang va do khoang cach gIua haI maf ca
chan, 3 fhang mf Ian. an se fhay s do cang ngay cang ngan IaI.

Tuy vay, nu khI 2 dau gI dung vao nhau ma khoang cach
gIua 2 chan fu 8 foI 10 cm fh cung nn frao dI y kIn voI bac sI
chuyn v khoa chInh hnh fre em.

89. NH COI X!ONC

Nguyn nhan cua bnh coI xuong Ia do fhIu vIfamIn . anh
sang maf froI co vaI fro quan frong frong vIc ch fao vIfamIn cho
co fh, IoaI vIfamIn raf can fhIf cho vIc hap fhu chaf Can-xI. Tre
fhIu Can-xI Ia fhIu nguyn IIu chinh cho vIc ch fao cac f bao
xuong. o chau u, cac fre sInh vao mua fhu hay bI coI xuong v 6
fhang dau khng co anh nang maf froI. Chung fa nn nho rang,
kinh ngan can khng cho cac fIa cuc fim cua maf froI dI qua. oI
vay, nu cho fre nam sau cua kinh d fam nang fh cung bang
khng.

Tre em bI bnh coI xuong, fuy fheo Iua fuI ma co cac frIu
chung nhu sau: xuong so mm, xuong c fay, c chan fo, bef; fhop
Iau khng dong IaI; cham bIf ngI, bIf dI; cham moc rang; hay bI
chan vong kIng, meo cf sng, xuong Ing nguc va xuong hng.
Thanh phan mau cua chau be co Iuong Can-xI duoI muc bnh
fhuong co fh dan foI chung co gIaf.

d phong chung coI xuong, bac sI fhuong cho cac chau ung
fhuc co fu 1000 - 1500 don vI vIfamIn mI ngay IIn frong haI
nam dau. Cac chau bu sua me cung can phaI ung fhm vIfamIn .

Cac chau co mau da sam d bI coI xuong hon cac chau khac v
cac chaf mau o da co fac dung can cac fIa fu ngoaI cua maf froI. oI
vay, cac chau nay cang can phaI duoc chu y san soc nhIu hon

90. VO X!ONC SONC

Xuong sng co fh bI veo voI nhung kIu dang khac nhau Iam
cho Iung cong o phan frn, o phan duoI hoac veo fheo chIu ngang.
Nhung dang baf fhuong nhu vay co fh phI hop voI nhau nhu vua
bI cong vua bI veo.

VoI cac fre em so sInh: Iung fre so sInh, frong may fhang dau,
fhuong cong. Tre cang Ion, Iung cang fhang hon cho foI khI dn fuI
bIf ngI.

oI vay, o fhoI gIan xuong sng con yu. KhI d e o fu fh
ngI phaI co gI hoac vaf g dung d fua Iung v o d fuI nay cf
xuong sng cua e raf d bI xIu veo.

VoI cac fre Ion hon: Tre em fu d fuI bIf dI cho foI nam In 2,
In 3 hay uon cf sng Iung ra phia fruoc. ang dI nay se maf dan
khI cac chau Ion In.

O d fuI nay, nu fhay cac chau bI Ich vaI: khI dung fhang
vaI nay fhap hon vaI kIa fh nguyn nhan Ia do cf xuong sng
khng fhang, cong v bn phaI hay bn fraI hoac co fh da bI gu o
mf bn nao do.

Nu khI cho cac chau hoI cuI nguoI v dang fruoc ma cac
khuyf fap frn khng con nua fh chung veo xuong frn chI Ia do
phaI b sung su cao fhap khng bang nhau fam fhoI cua haI chI
duoI: cac fruong hop nay phan Ion co fh chua frI bang phuong
phap fap cac dng fac fh duc chon Ioc, hoac choI fh fhao.

NhIu chung veo cf sng co nguyn nhan fu cac bnh cua h
fhan kInh hoac cua cac co bap. Nhung nhIu khI ca nhung fre khoe
manh cung bI - nhaf Ia cac chau be gaI - ma khng fm fhay nguyn
nhan ro rf.

NoI chung, hIn fuong veo cf sng cua cac chau, can duoc chu
y fheo doI can fhan d xem no fIn frIn ra sao. Chung veo cf sng
da o fh n dInh hay co xu fh fIn frIn nang hon. oI vay, can
phaI cho cac chau foI cac bnh vIn chuyn khoa xuong mI nam 2
Ian hay 1 Ian, chup X-quang xuong, va so sanh cac hnh chup d
nhan dInh xuong cac chau phaf frIn fh nao.

Su phaf frIn khng bnh fhuong cua cf sng co muc d nhe o
fre em, co fh khng nhan fhay frong nhung nam dau. HIn fuong
nay can phaI duoc dac bIf chu y khI cac chau foI d fuI fu 11 foI
15, Ia gIaI doan day fh co fh phaf frIn nhIu, nhaf Ia dI voI cac
chau gaI.

91. TT N!T OT SONC

Taf nuf df sng Ia mf dI faf bam sInh cua df sng. KhI dua
fre da foI ngay ra doI ma df sng van chua hnh fhanh duoc hoan
hao, con bI ho phia sau khIn cho cac cau fruc fhan kInh cua fuy
sng co fh Iof ra ngoaI duoc. HIn fuong nay fhuong xay ra o doan
cuI sng Iung, vung fhaf Iung va xuong cung, if khI o doan Iung
frn hoac vung c.

Nu chI co hIn fuong ho xuong fhI fh co khI chang h frong
g. Co khI chI co phan mang boc fuy sng Iof duoc ra ngoaI, Iam
fhanh mf khI nam duoI da goI Ia "fhoaf vI mang nao. Nhung
nghIm frong nhaf Ia fruong hop ca fuy sng va cac r day fhan
kInh cung bI fhoaf vI ra ngoaI rI bI vIm, gay IIf chan, khng fu
chu duoc vIc dI fIu, fIu, nhIu khI kem fhm ca chung fran dIch
nao.
ay Ia mf dI faf raf nang, co cac hau qua nghIm frong dn
muc ngay frong 24 gIo dau fIn sau khI dua fre ra doI, bac sI phaI
daf van d voI b me dua fre va cac chuyn gIa nhI khoa va phau
fhuaf fhan kInh xem co nn dIu frI hay khng nn dIu frI g ca.

HIn nay, nguoI fa chan doan fruoc duoc dI faf nay o fhaI nhI
bang phuong phap sIu am, ngay fu fuan I fhu 16 foI 20 cua fhoI
gIan san phu mang fhaI.

VI. NH!NC VN IIN Q!AN
TOI O PHN SINH !C VA AI TIT
92. O PHN SINH !C I S!NC TY

an co bao gIo fhay con mnh hay dua fay vao b phan sInh duc
cua no hay khng7 Nu co, chac Ia e fhay kho chIu g do, chung fa
can chu y d chua frI cho e.

o be fraI, dau duong vaf cua chau do, bI sung va dI khI co mu.
Nhung chau nao bI hep da quy dau |PHIMOSIS) fhuong hay co cac
hIn fuong nhu frn |coI baI hep quy dau |PHIMOSIS)).

VoI cac chau gaI, dI khI cac mI Ion bI ngua va phng gIp co
fh co mu chay ra |coI baI VIm am h |VuIvIfe).

Ca 2 fruong hop cua e fraI va e gaI du can gIu sao cho b
phan sInh duc khng bI hap hoI, am uof: mun vay, khng nn cho
cac chau mac quan ao chaf, hoac cac IoaI quan ao kho fham bang
vaI fng hop hay cao su.

Cung can Iuu y, sau cac buI fam bIn mua he, dung d caf Iof
vao b phan sInh duc va Iuu IaI o day.

Tam va rua b phan sInh duc cho cac chau bang IoaI xa phong
gIau finh xuf, nhIu khI cung khoI. Nu khng co kf qua, can noI
cho bac sI bIf.

93. TT IO TI! THP

KhI e fraI co I fIu khng o gIua dau duong vaf ma IaI o phia
duoI duong vaf fh can phaI phau fhuaf d fao ra duong ng fIu
fhang bnh fhuong.

94. HP A Q!Y !

nh fhuong, Iop da boc chung quanh quy dau cua con fraI co
fh keo fuf ra dang sau, d I phan dau duong vaf ra ngoaI. Se
khng fhuc hIn duoc vIc Iam nay nu phan da boc bI dinh vao quy
dau hoac qua chaf, ch bao quanh quy dau nho hon ch chu vI Ion
nhaf cua quy dau khIn Iop da khng fuf ra sau duoc.
Truoc day, nguoI fa cho rang nhung fruong hop nhu fh can
phaI phau fhuaf Iop da bao quy dau, ngay khI chau be con nho fuI,
d dam bao van d v sInh, rua sach quy dau.

Nhung, hIn nay nguoI fa fhay khng can fhIf phaI Io som
nhu fh. NhIu chau be co da boc chaf nhu vay Ia dIu fu nhIn.
Iop da nay se rng ra khI cac chau Ion In. Nu can, se phau fhuaf
cho cac chau o d 3 - 4 fuI. ChI can fhuc hIn som hon nu, v Iop
da qua hep ma khI chau be dI fIu, nuoc fIu Iam phng quy dau,
khIn nuoc fIu kho fhoaf ra.

Phau fhuaf caf mo rng da quy dau som qua co fh dan dn
nhung su fruc frac v sau nay nhu : Iop da fuf xung vInh vIn
khng fro IaI duoc vI fri cu d bao boc va bao v quy dau nua. Nu
Iop da nay fao fhanh mf caI vong fhif chaf Iay doan gc quy dau
can fhIf phaI phau fhuaf cap cuu d gIaI foa su fuan hoan o quy
dau.

KhI da boc quy dau bI sung do, fIu fhay dau raf, co mu, nguoI
fa fhuong chua frI bang fhuc bI saf frung sau khI rua sach.

95. CAT A Q!Y !

TIu phau fhuaf caf da quy dau cua dua fre may ngay sau khI
sInh chI Ia fuc I cua nguoI o ThaI IsraeI, va mf s dan fc fheo
dao HI, khng ph bIn o cac nuoc khac.

96. TINH HOAN

V dI fInh hoan, goI nm na Ia hon daI, co fh co nhung fruc
frac sau dayo e fraI :

TInh hoan khng xung |fnh hoan Iac vI)

I khI, frong fuI dung fInh hoan |bu) cua chau nho, chI co 1
fInh hoan. Nhu vay, khng phaI Ia chau bI fhIu, ma v mf fInh
hoan con nam o phan bung, chua fuf xung fuI. Hay daf chau nam
daI frn gIuong, hoac frong bn fam nuoc am rI Iay fay an nhe vao
phia frn b phan sInh duc, ngang fam hang d Iam cho mf fInh
hoan nam frong do, fuf xung duoI. Truoc khI dn fuI day fh, co
fh caI "hf" nay se fuf xung nam dung vI fri cua no o frong fuI.

Sau 6 fuI, if co kha nang fInh hoan co fh fuf xung duoc nua,
v fh can phaI fIn hanh mf cuc phau fhuaf nho.

u fo - Cac chau fraI moI sInh ra co bu daI fo v co chaf Iong
bn frong cung voI cac fInh hoan. Sau mf vaI fuan, chaf Iong nay
se fIu dI va bu IaI co kich fhuoc bnh fhuong.

Xoan fInh hoan: O fre so sInh va fre nho co fInh hoan bI xoan
se Iam cho bu sung fo In, mau do fia. Tuy khng dau may va
khng sf, nhung van can phaI m gap ngay, d cuu cho fInh hoan
khoI bI hu hoaI.

97. VIM M HO, M AO

Cac chau gaI co fh bI vIm o b phan sInh duc, co mu fu am
dao chay ra. ac sI fhuong yu cau Iay mf if mu d xef nghIm va
cho chau ung fhuc khang sInh. Trong fruong hop bI nang, can
xem chau co bI vaf g Ia choc vao am dao hay khng.

98. AI NAM, AI N!

Ia frang fhaI cua dua fre ngay fu khI moI ra doI da co b phan
sInh duc dI dang, khng phan bIf duoc nam hay nu. Su dI dang
nay baf dau fu khI b phan sInh duc duoc hnh fhanh frong da con.

Truong hop fhuong gap nhaf Ia b phan sInh duc nu bI nam
hoa co am vaf phaf frIn II ra ngoaI nhu duong vaf. HaI mI Ion
chay x xung nhu caI bu nhung bn frong khng co fInh hoan.

NguoI fa cho rang nguyn nhan cua hIn fuong nay Ia do mf
chung bnh cua fuyn fhuong fhan da san xuaf ra hooc-mn nam
mf cach baf bnh fhuong, qua muc. Cung co fh do nguoI me da
dung fhuc chua frI bang hooc-mn frong gIaI doan dau cua fhoI
gIan mang fhaI.

HIn fuong nay fhuong gay kho khan cho cac bac cha me khI dI
khaI sInh cho con, khng bIf khaI Ia nam hay nu. Tf nhaf Ia khaI:
gIng chua xac dInh.

NguoI fa fhuong phaI doI foI khI chau be Ion In, fheo doI xem
su phaf frIn cua co fh va b phan sInh duc cua chau fhIn v phaI
nao nhIu hon. Sau do, co fh can fhIp fhm bang phuong phap
phau fhuaf d dInh gIng cho chau.
99. S! I!! THONC NC!OC CHA! ANC Q!ANC - NI! AO

Su Iuu fhng cua nuoc fIu fu bang quang v fhan cung Ia mf
su Iuu fhng baf fhuong, nguoc chIu fu nhIn. HIn fuong nay
fhan bI fn fhuong. Cac cuc xef nghIm v X-quang co fh cho fhay
bnh nang hay nhe.

chua frI, bac sI fhuong cho ung nhung dof fhuc khang
sInh frong fhoI ky dau, frong fhoI gIan mf vaI fhang d chng vIm
nIu dao. Nu khng khoI, co fh can phaI phau fhuaf.

100. VIM !ONC TIT NI!

NhIu fre so sInh bI vIm duong fIu fIn. Khng fh doI hoI
cac chau cho bIf nhung bIu hIn cua bnh nhu nguoI Ion nhu dI
fIu fIn fhay raf va dI Iun v.v. .. oI vay, khI fhay chau co nhung
con sf cao ma khng phaI do vIm hong chang han, fh chu y ngay.
NhIu khI bnh cua chau chI bIu hIn bang cac dau hIu nhu
khng chIu an, maf faI nhof, dau vung bung, khng hoac kem fang
can.

VIc xef nghIm nuoc fIu se cho bac sI bIf chau co bI bnh
hay khng. Nu chau bI vIm duong fIu fIn fh phaI dung fhuc
khang sInh ngay. nh nay phaI chua frI Iau, phaI Iam xef nghIm
nuoc fIu nhIu Ian d kIm fra va Ia bnh kho chua.

I khI, nguyn nhan bnh Ia do b may fIu fIn cua chau co
dI faf bam sInh. oI vay, bac sI can phaI fIn hanh do bnh bang
cach chup X-quang hay dung phuong phap sIu am nua. Nu qua
fhaf co hIn fuong dI faf o cac ng dan fIu fh IaI phaI dua chau foI
bac sI chuyn khoa v fIf nIu.

HIn fuong duong fIu khng fhng khIn co su dn fac va
nuoc fIu chay nguoc fu bong daI In fhan co fh Ia nguyn nhan
cua cac con dau dI dau IaI.

101. AXTON

Axfn Ia mf chaf duoc fao fhanh o gan fu chaf mo. KhI co fh
co mf Iuong axfn baf fhuong fh hoI fho se phang phaf muI ruou
fao. NguoI fa co fh phaf hIn axfn frong nuoc fIu bang gIay fhu
IabsfIx.
HIn fuong du axfn con kem fheo cac frIu chung nhu: oI
mua nhIu Ian, mf, sf, faI maf.

KhI chung fa nhIn doI, co fh se fIu fhu Iuong mo du fru frong
nguoI cung Iam Iuong axfn duoc san xuaf vuof muc bnh fhuong.
I voI fre em, chI can nhIn doI qua mf dm Ia co fh cung co hIn
fuong nay, nhaf Ia o cac chau dang m, sf, khng chIu an va bI nn
oI.

Tuy vay, cung nn chu y rang hIn fuong nn oI IIn fIp nhIu
Ian cung co fh do bI dau ruf fhua, dau mang oc, hoac co bnh fIu
duong, |bnh nay d duoc xac dInh bang cach fhu nuoc fIu hoac do
d duong frong mau). TrIu chung nn oI co IIn quan foI axfn, co
fh fIn frIn manh Iam dua fre co ve hf hoang, ngaf v bI maf
nuoc nhIu.

102. AN!MIN

KhI phaf hIn frong nuoc fIu co chaf anbumIn fh do Ia mf
dau hIu baf fhuong co fh do mf bnh v fhan gay ra.

Tuy vay, nn chu y rang vIc fhu anbumIn bang gIay fhu sau
khI bI vIm hong hoac vIm phI co fh co kf qua duong finh mac
du Iuong anbumIn frong nuoc fIu chua vuof muc bnh fhuong.
xac dInh ro rang, cac bac sI phaI fIn hanh do Iuong anbumIn co
frong nuoc fIu frong vong 24 gIo. Nu Iuong nay cao hon 0,1g fh
moI dang chu y va con phaI fhu nghIm fhm cac chuc nang cua b
may baI fIf nua.

Kf qua fhu anbumIn duong finh co fh Ia dau hIu cua cac
bnh v fhan nhu vIm fhan cap finh hoac man finh, hoac rI Ioan
chuc nang fhan.

103. NH AI RA CHT PHNYICTON

nh nay hIm xay ra, nhung Ia IoaI bnh frang dan foI su
cham phaf frIn v fri khn. Nu phaf hIn duoc bnh ngay fu
nhung ngay dau fIn cua fre em sau khI sInh fh co fh franh bnh
duoc, nhung chau be phaI gIu mf ch d an ung dac bIf hang
nhIu nam fIp fheo. ac sI xac dInh bnh bang nhung xef nghIm
nuoc fIu va mau, nhaf Ia mau |xef nghIm Cufhne). o Phap, bnh
vIn san nao cung fhuc hIn nhung xef nghIm nay cho cac chau so
sInh. oI vay cac ba me nn nhn qua quyn s suc khoe cua e,
xem e da duoc xef nghIm chua.

Nu kf qua xef nghIm duong finh, nn yu cau xef nghIm
IaI Ian nua cho chac chan, fruoc khI fIn hanh chua frI .

104. AI M

Tre em fhuong daI dam v chua chu dng dIu khIn duoc hoaf
dng cua bong daI. a s cac chau cu nhu fh cho foI fuI In 4, In
5. Mf s khng kIm soaf duoc ca co bap o hau mn nn con faf I
dun nua.

Co cac chau daI dam ca ban ngay Ian ban dm. S dng, fhuong
chI daI dam vao ban dm.

NghIn cuu v van d nay, cac bac sI fhuong fm xem chau be
co bI fn fhuong g o b may baI fIf hay khng. Kf qua cho fhay
phan Ion cac chau nho chua fhanh fhoI quen dIu khIn mf cach
chu dng su baI fIf ra ngoaI.

Co chau be da fhI daI dam mf fhoI gIan rI IaI bI IaI, do
nhung yu f fam Iy. Thay ban hoac em bI ch gIu, chau be Io so
cho mnh, Iun nghI foI van d do va ban dm IaI daI dam nhu d
gIaI phong khoI su uc ch ban ngay.

Trong khI san soc fre em, nguoI Ion nn fhng cam voI nI kh
fam nay cua cac chau, v chung khng mun nhu fh. Khng nn
mang hoac ch gIu chung chong ma chI nn an uI, dng vIn d h
fro cho chung chong co duoc mf frang fhaI fam Iy va fInh fhan
manh khoe va chu dng.

105. TI! !ONC

nh fIu duong Ia b nh cua co fh khng hap fhu duoc chaf
duong gIucose fu fhuc pham. Nguyn nhan bnh Ia do fhIu InsuIIn
- mf IoaI hoocmn do fuy fang sInh ra. NguoI bnh co cac frIu
chung: cam fhay doI, khaf IIn fuc, nguoI suf can mau chong, dI
fIu Iun va fIu nhIu. Nu khng duoc chua frI, nuoc fIu se co
chaf axfn va co fh bI hn m.

nh fIu duong d phaf hIn bang xef nghIm d fhay: nuoc
fIu co gIuc va fy I gIuc frong mau cao.
Tre em bI bnh fIu duong can phaI chua frI fhaf chu dao: bac
sI co fh chich InsuIIn cho cac chau hang ngay. TIu duong Ia mf
bnh gIa fruyn. Nu gIa dnh, ho hang co nguoI bI bnh, can phaI
dac bIf chu y va cho bac sI bIf d xef nghIm d phong.

VII. NH!NC VN IIN Q!AN TOI A

106. VT TRN A TR MOI SINH

KhI moI ra doI, da fre em fhuong co nhung vf co mau: vf mau
do fham nhu mau ruou vang, co nhIu cham nho hoac fung mang o
gay, fran, da dau... do cac mach mau nho |mao mach) duoI da bI
gIan no. Nhung vf nay se hf dan dan. Co chau foI 1 2 nam moI
hf: do Ia nhung vf bof, nf ruI hay vf cham. Nf ruI fo hoac
nho, co fh xuaf hIn o moI noI frn co fh. Can hoI bac sI chuyn
khoa da, v vIc chua frI fuy fruong hop co nhIu hay if, o mI chau
mI khac. |naevus).

Vf cham hay fhay o Iung duoI. Nhung vf cham nay cung se
hf dan khI cac chau Ion In.

107. VT OT HAY CHAM O

a cac chau moI sInh co fh co cac cham hoac mang mau do
sam: do Ia cac vf bof con goI Ia cham do. of do su ph daI cua cac
mach mau nho duoI da co dang phang nhu da, co dang nI frn da.
Nhung vf cham hay fhay o fran, c, gay, chan foc fre so sInh co fh
fu maf dI sau vaI fhang fuI, co khI phaI sau mf vaI nam.

Tuy rang mf s vf bof kho coI, Iam gIam su xInh xan cua cac
chau, nhung bac sI nao cung khuyn cac ba me phaI kIn nhan, cho
doI, franh khng nn can fhIp foI bang baf cu bIn phap g.

Nu vf bof ngay cang Ian rng va co hIn fuong chay mau fh
nn foI bac sI chuyn khoa v da d hoI cach chua frI. Ngay nay,
nguoI fa co fh dung fIa Iaze d chua frI hIn fuong nay.

108. HIN T!ONC TIM TAI C!A TR SO SINH

a cua e co fh co cac vung fim hay xanh. if fh o dau cac
ngon fay hoac mI: hIn fuong nay chung fo mau fhIu xy v su h
hap hoac su fuan hoan |fIm) cua chau chua ff. Nu hIn fuong nay
chI co raf if fh do Ianh, Iam cac mach mau bI co IaI.
Nu hIn fuong fim faI co fu khI chau moI sInh va cu duy fr
maI khng fhay do, fh co fh phaI fm hIu v cac bnh fIm bam
sInh.

Nu hIn fuong frn xay ra baf chof va nghIm frong fh co fh
do cac nguyn nhan: ngaf fho v vaf Ia, dau hong, vIm duong h
hap...

109. CH!NC VANC A C!A TR SO SINH

Sau khI sInh duoc may ngay, nhIu chau be co mau da mI
ngay mf vang fhm: do Ia chung vang da cua fre so sInh, mf su c
khng quan frong ma nguoI fa bIf ro nguyn nhan.

KhI ra doI, dua be mang fheo frong nguoI mf s hng huyf
cau du fru. Hng huyf cau Ia nhung phan fu frong mau co nhIm
vu nhan xy fu phI mang foI moI noI frong co fh, va Iun Iun
duoc fhay fh boI nhung Iop moI. Trong co fh da s fre em, vIc
IoaI bo cac hng huyf cau gIa o Ia Iach va o gan duoc fIn hanh
bnh fhuong. Nhung, mf s if cac chau co b gan con non yu chua
Iam duoc day du nhIm vu nay khIn mf s muI maf sInh ra
frong qua frnh huy dIf hng huyf cau bI fich fu o mau Iam cho
da cac chau co mau vang.

Nhung hIn fuong frn co fh se hf frong vong may ngay sau,
khI cac co quan frong co fh chau be quen dan voI cng vIc.

Mf s cac chau khac co fh bI dI faf bam sInh o cac duong ng
dan maf khIn nhung chaf mui maf da duoc gan bIn dI va fhaI
ra khng xung duoc ruf Iam cho phan co mau nhof hoac mau
frang.

110. ROM SAY

O vung c va Iung cac chau be fhuong co nhung nf man do, do
m hI gay ra. Cac nf nay se chong Ian hf nu gIu gn cho da cac
chau sach va kh.

111. A: NC!A NCAY, MN O

a fre em, nhaf Ia chau so sInh raf mong nn d bI fn fhuong
v cac nguyn nhan gay ra fu phia ngoaI cung nhu fu bn frong co
fh. Theo nam fhang, Iop da se do mong manh hon, nhung van Ia
mf Iop m nhay cam d bI phaf ban, dI ung hoac Ia noI bIu hIn
frIu chung cua mf s bnh nhu soI, In dau... Mf s bnh kho xac
dInh va kho chua, nn cac ba me san soc chau nn nhan xef d m
fa duoc ro rang voI bac sI.

IoaI da dac bIf nhay cam: Co nhIu e co IoaI da dac bIf
nhay cam foI muc chI so In da e cung Iam Ian da ung do mf Iaf.
o do vIc co saf da chau bang mIng vaI, suc mf if nuoc fhom hay
dau fhom, fam cho chau bang xa phong co hoa chaf fhom, chau bI
foaf m hI, nuoc fam co pha if nuoc hoa CoIogne v.v... cung Iam da
chau be phan ung.

C, c fay, c chan, vong bung Ia noI d bI kich fhich nhaf.
Mun Iam cho da e day dan hon, nn cho e dI choI o ngoaI froI
Iun, cho e fam nang nhung hay coI chung va co gIoI han d franh
bI chay nang hay say nang.

- Man do vung mng: Mng e Ia dIm hay co m hI, bI dam
nuoc fIu khI chau fe dam khng duoc fhay fa Iof ngay, nn hay bI
man do: da do, duI do, do o ranh gIua 2 mng, o nhung np nhan.
Nhung nf do hoI phng In va Iom o gIua, dI khI cung xuaf hIn
khI e moc rang, hoac frn foan b Iop da fIp xuc voI gh khI e
ngI.

be khoI man do, nn: fhay fa Iof Iun, Iau gh Iun, dung
pommaf saf frung bI In ch man do. Khan fraI gIuong |nu dung
cho e) cung nn fhay Iun, gh e ngI fhInh fhoang nn mang
phoI nang.

Sau khI fam cho e nn Iau fhaf kh hay say cho e bang caI
say foc, nhung phaI hf suc can fhan khng Iam e bong.

Nu ch man do ca fuan I chua khoI fh nn hoI bac sI, khng
can fhay dI ch d an cua e .

- Man do o c, nach va sau faI: Nhung ch man do bong va co
nuoc. an hay chu y coI c ao cua e co chaf qua khng, khng
nang fam rua va m hI Ia nguyn nhan cua nhung ch man do
nay.

Hay fhay quan ao fa Iof cho chau sau khI fam ky bang IoaI xa
phong co nhIu finh chua |axif), rI dung dung dIch saf frung IoaI
eosIne 1% bI cho chau.
ChI nn mac cho chau nhung quan ao bang vaI, fu cac chaf IIu
fhIn nhIn nhu bng, Ien chu khng nn dung cac chaf IIu fng
hop.

- e co nhung cham do va nhung mun nho frang chay nuoc o
gay, Iung, dI khI o vong quanh bung ch van quan khan quanh rn
Iam chau Iun cua quay, ngu khng yn gIac: franh dap cho e
nhIu chan qua hoac daf e frong phong nong qua. Tam cho e
bang xa phong co finh axif hoac nuoc pha chanh |d co finh axif).
Cho chau fam nang vua phaI, mI ngay.

Nu da chau van chay nuoc, can dI kham bac sI.

- Can noI g voI bac sI7 Nu ban IIn Iac voI bac sI qua dIn
fhoaI, nn noI ngay chau be may fhang, may fuI7 V co mf s
bnh chI xuaf hIn o mf d fuI nao do. Hay cho bac sI bIf fhm:
chau be co sf khng7 Ch da chay nuoc fh nao7 e da ung fhuc
g chua7

- Sf: Iay nhIf d cho e. Thuong fh cac bnh ngoaI da khng
Iam fre sf. Nu nhung nf man ngoaI da IaI kem fheo sf fh e da
mac bnh nhu: soI, nhIm khuan,... If fhan nhIf cua be khI sf,
bac sI se d chan doan bnh.

Nhung nf man do co fh maf dI sau vaI gIo, nhu o bnh soI.
oI vay, fruoc khI noI chuyn voI bac sI, ban can phaI nho IaI nhung
dIu sau

- Nhung nf do moc o dau7 Khap nguoI e hay chI co o mng7 o
nhung vf nhan frn duI, fay7 O c, frn maf, o Ing may, quanh
mIng, sau faI7 Nhung nf man baf dau o dau fruoc fIn7 Ian ra foI
dau7 n fay vao co hf do khng7

- Co fo nho cua nf man: bang dau muI kIm hoac Ion hon7

- Mau: do, do fim hay do sam... 7

- Nhung nf do roI nhau hay fung mang7

- Nf do co phng In, co vay khng 7 e co gaI khng7

- So vao nhung nf do fhay nhan hay rap7 Co ch nao mm
hoac cung khng 7
an co fh nghI rang nhung nhan xef frn khng quan frong,
nhung chinh chung IaI gIup cho bac sI xac dInh duoc bnh v mI
bnh co nhung dIm rIng chI khac nhau mf vaI chI fIf nho.

112. CH!NC NOI M!N NC!A.

Chau be khng ngu duoc v ngua, gaI. o vay, dI khI chau
khng chIu an, dI fuof hoac nguoc IaI dI fao. Trn da chau, xuaf
hIn nhung nf phng nho duong kinh chung Imm, mau do, moc
khap nguoI fru phan da dau: do Ia chung mun ngua. KhI phaf frIn,
mau cac nf mun ngua fhanh do fham, dI khI co vay vang, cung, so
vao fhay nhap fay. Khoang fu 8 foI 10 ngay sau mun ngua Ian d
IaI nhung vf do, rI vf nay cung nhaf dan.

Cac chau nho fhuong bI nI mun ngua nhIu Ian, cach quang
nhau vaI ngay hay hon.

Chung mun ngua co fh v nguyn nhan fIu hoa khng ff
hoac dI ung do bI cn frung df.

VoI cac fre so sInh, khng can fhay dI ch d an nu khng co
y kIn cua bac sI. Nhung ch ngua nhIu, co fh bI fhuc do
Mercurochrome hoac cn If 1%. Nu ch ngua bI nhIm frung hay
say saf nn dung bang dinh che In frn.

Cac ba me nn kIn nhan va yn fam; fh nao rI cac mun
ngua cung se Ian hf.

Trong fruong hop chau bI nhIu qua, bac sI fhuong cho cac
chau ung fhuc cho do ngua va nu can, chuyn qua bac sI chuyn
bnh ngoaI da va dI ung.

113. I !NC

I ung noI chung Ia phan ung cua co fh chng IaI su xam nhap
cua cac "chaf Ia" vao co fh, bang cach sInh ra cac khang fh.
Nhung chaf Ia con duoc goI Ia cac khang nguyn xam nhap vao co
fh qua da, duong h hap |muI, khi quan, phI) va duong fIu hoa.
I ung da fh hIn ra ngoaI fheo cac dang eczema, man do, phu da,
mun Ioef.

Nhung chaf Ia gay dI ung da bao gm cac hoa chaf nhu phan,
kem bI da d frang dIm, vaI mac fng hop, cac fhuc pom-maf
v.v..., cac duoc pham ung hoac fIm chich. Mf s fhuc pham
khng fhich ung voI fung nguoI nhu fhIf bo, fm, cua, ca...

Nhung bIu hIn dI ung cua b may h hap Ia: ho, hen, vIm
muI, vIm xoang, vIm ph quan.

Nhung chaf Ia gay dI ung duong h hap co fh Ia phan hoa,
Ing ga vIf, Ing cho meo, buI frong nha, ngoaI duong, vI khuan, vI
frung, mc.

may fIu hoa bI dI ung co cac bIu hIn: fIu chay frong fhoI
gIan ngan hoac faI dI faI IaI, nn oI, dau bung kem fheo dI ung da
nhu man ngua. I ung fhm duong h hap if khI xay ra.

Nhung chaf gay dI ung fhuong Ia fhuc pham hoac co frong
fhanh phan fhuc pham nhu chaf prfIn frong sua bo, Iong frang
frung, ca, fhIf, cac d bIn; mf s qua, Iac |dau phng), ngu cc cac
IoaI...

Mun chua frI dI ung, bac sI phaI hoI bnh nhan fI mI v n
np sInh hoaf, d bIf duoc fhuong bnh nhan bI du ung frong cac
dIu kIn nao, o ch nao, sau khI an g. Tu do fruy fm va xac dInh
"chaf Ia" Ia chaf g, o dau.

NgoaI ra, bac sI con phaI fm "chaf Ia" ca frong mau va fIn
hanh vIc cay vao duoI da mf s chaf d gay dI ung d fhu nghIm.
I voI fre em, vIc cay fhu nhu vay raf kho fhu duoc kf qua.

Chua frI dI ung Ia mf vIc Iam doI hoI mf fhoI gIan Iau, phuc
fap du vIc Iam co ve nhu don gIan: fm ra "chaf Ia", nguyn nhan
cua dI ung rI franh xa d d phong. NguoI fa cung dung phuong
phap fIm chich cac fhuc chng dI ung voI IIu Iuong ngay mf
fang.

I ung cung Ia mf chung bnh gIa fruyn nn co fh bIf ngay
fu Iuc dua fre moI sInh bang cach fhu mau. Sau do, d franh cho
cac chau khoI co cac frIu chung cua bnh nay, fh ff nhaf Ia cho
cac chau bu sua me.

|I ung duoc frnh bay fhm frong cac muc Hen, czema va
Man ngua)

114. CZMA.

CZMA co nhung frIu chung khac nhau fuy fheo d fuI cua
dua fre e moI may fhang hay da duoc hon 2 nam.
- I voI cac chau Ion fu 2 fuI fro dI, eczema fhuong bIu hIn
o cac ch gap chan, fay: da do, fhoaf dau uof, chay nuoc, sau do,
kh dI va ngua Iam dua fre kho chIu, khng ngu duoc.

czema fIn frIn frong mf fhoI gIan daI, fung fhoI ky va mf
s fruong hop, kem fheo bnh hen.

VIc chua frI doI hoI mf fhoI gIan Iau va fhuong bI dI bI IaI.

czema o cac chau so sInh: Tu fhang fhu 2 - 3 fro dI. Thuong
cac chau bI o dau, ma, fran, cam, co fh phaf frIn foI vaI, fay, Iung
ban fay, nguc... Nhung phan Ion hay bI o dau.

Thoaf dau da chau be do In rI co nhung dm nho xuaf hIn,
e cam fhay ngua nn khoc, cua quay, saf ma xung gIuong.
Nhung dm nho fIf ra mf chaf Iong, cung IaI fhanh vay Iam ch
da do kh IaI nhung van do va d co nhung vf nuf.

Mf chau be co fh bI eczema ngay fu nam dau va bI dI bI IaI
fung dof. ToI fhang fhu 18, chau be khoI nhung IaI co fh bI bnh
Hen fIp fheo. czema Iam dua fre d bI maf nuoc va nhIm frung.

VIc chua frI doI hoI su kIn fr. Mf s fruong hop can bI
fhuc co corfIsone.

Cac chau be bI eczema khng can kIng sua nhung khng nn
ra nang, gIo.

Trong fhoI gIan bI eczema, franh fIm chich cac vac xIn fru
fruong hop chich .C.C phong Iao.

Khng nn cho chau be IaI gan, hoac choI cung voI cac chau
moI fIm ngua bnh dau mua va hf suc d phong d chau khoI bI
Iay bnh nay.

116. MN O

a fre em co fh bI nhung nf man mau hng, xung quanh vIn
frang nhaf, hoI phng, fo nho fuy Iuc, gIng nhung nf bo ve can
Iam cho cac chau ngua. HIn fuong nay co fh xay ra voI ca cac
chau so sInh va co nhIu nguyn nhan. Co fruong hop v fhuc an
nhu frung |nhaf Ia Iong frang frung), ca, fhIf ngua, s-c-Ia, nuoc
cam, dau; co khI v cac duoc pham du IoaI nhu fhuc ung, fhuc
bI, fhuc chich |penIcIIIIne Ia mf fhi du); co khI v chau be fIp
xuc voI nhung hoa chaf hoac cay co. VoI su cng fac cua bac sI, cac
ba me hoac nguoI frng nom chau can fm ra nguyn nhan chinh d
chau franh khoI bI man do sau nay. VIc phaf hIn nguyn nhan,
fhuong khI raf kho.

cac chau do ngua, co fh cho chau ung mf fha ca ph xI
r chng dI ung |anfIhIsfamInIque).

nh gIun san |san IaI) cung gay man do ngoaI da. HIn fuong
man do co fh co ca o maf, b phan sInh duc... Nu bI o hong, chau
be se kho fho can phaI duoc chua frI ngay.

116. CH

Chung fa khng nn coI do Ia mf vIc dang xau h nu bac sI
cho bIf: chau be bI ghe. Che raf d Iay, o baf cu ch nao, baf cu vaf
g chau be da fIp xuc: quan ao, gIuong, gh...

oI vay chau be co fh da bI Iay ghe ngay frong nha hoac o nha
fre, o fruong.

Ch da bI Iay nhIm co cac mun ngua fhuong o c fay, o nhung
ch co np nhan o khuyu fay, o suon, nach, quanh vu, o vaI, rn, b
phan sInh duc, mng, gof chan, gan ban chan.

Nhung ch ky sInh frung ghe dao ranh d de frung, da bI
phng In mau frang nga, nhn ky fhay co IIn quan voI mf con
duong nho mau xam.

chua frI phaI nang fam cho cac chau, saf xa phong, chaI da
bang ban chaI rI bI fhuc saf frung |IoaI fhuc ghe) frn foan
fhan fh.

PhaI gIaf, nau cac quan ao, khan fraI gIuong, gang fay khu
frung gIay, dep cua ca nha.

Taf ca moI nguoI frong gIa dnh can duoc kham xem mnh co bI
ghe khng, v chI chua frI cho chau be fh khng du

117. CHOC IO

Chc Io Ia bnh ngoaI da cua fre em, do cac fu cau frung hoac
IIn cau frung gay ra. an dau o da moc In mf nf rp nho. Nf
rp fo In frong mf vaI gIo sau rI vo fhanh mf cham do, chay
nuoc, muI fanh; bn frn dan dan dong IaI fhanh mf Iop vay mau
vang, dinh nhu sap ong, cuI cung fhanh mau xam.

Cac chau hay bI Io o maf, quanh muI, mm hoac o frn da dau
|chc) va ca bn frong mIng nua. Nhung caI vay dI khI raf day.

Chc Io d Iay Ian. Chinh ban fay cac chau nho so vao nhung
vf Io cua mnh o ch nay, rI IaI Iam Iay Ian ra ch khac ngay frn
co fh cua chau. oI vay, cac chau be dang bI chc Io nn fam nghI o
nha, khng nn foI fruong hoac nha fre, d franh Iay sang cac ban.

ac sI fhuong cho fhuc bI In vf Io sau khI da cay Iop vay dI.
NguoI fa fhuong dap In vay mf Iop gac fam va-do-IIn mf fhoI
gIan d cho vay mm, fruoc khI Iam froc no dI.

118. NHOT

Mf ch da phng In, dau nhuc va do. Sau vaI ngay phan da o
gIua mong dI, nhn fhay.o duoI co mu: do Ia nhof. KhI nhof vo, mu
frang vang chay ra.

Thoaf dau o mf dIm frn da co fh moc In nhIu dau nhof
rI moI fu IaI fhanh mf caI duy nhaf. Cac chau fhuong co nhof o
dau, frong foc, o Iung, mng, duI, canh fay. Nu chau be moI may
fhang da co nhof fh raf dang ngaI v dIu nay chung fo co fh chau
da bI IoaI fu cau frung vang xam nhap. VI frung nay se co fh con
phaf frIn o faI, ruf, ng fIu, xuong hoac o b may h hap cua
chau, gay ra nhung bIn chung quan frong hon nua.

Trong khI cho doI bac sI dIu frI, ban hay dung gac mm phu
In frn nhof d franh quan ao co vao va Iay Ian ra nhung ch khac.

u chI co nhof, nhung chau be cung can duoc kham suc khoe
foan b.

NguoI Ion co nhof khng nn IaI gan cac chau so sInh, khng
duoc san soc hoac fruc fIp cho cac chau an, ung.

Nu chinh ba me bI nhof, phaI chu y rua fay, deo khau frang
khI fIp xuc voI e. Nu mf bn nguc co nhof fh chI cho bu bn vu
khng co nhof.

119. AP X

Ap xe Ia mf boc kin nhu mf caI fuI, co chua mu, do f bao va
cac bach huyf cau bI chf sau nhung fran chIn dau voI cac vI
frung df nhap vao co fh fao fhanh |fhuong Ia IoaI fu cau khuan
sfaphyIocoque). Im co fh bI ap xe fhuong cach voI cac co va m
Ianh khac boI mf vung bI fay do.

Ap xe o duoI da. Chung fa co fh fheo doI d dang su fIn frIn
cua no. Trong gIaI doan dau, khI mu dang hnh fhanh va fu dan vao
mf dIm, Iop da o do bI fay do, nong, sung va dau nhuc. KhI mu da
fich fu IaI mf noI, vung nay fro nn mm hon - nu Ia caI nhof,
nguoI fa fhuong noI nhof da "chin" - Iuc nay, can phaI nh hay
chich d cho mu fhoaf ra ngoaI. Nu fa khng Iam fh, ap xe cung
co fh fu vo. KhI mu dang fich fu IaI, nguoI bnh fhay dau, nhuc va
co fh sf.

Tom IaI, co fh nho 4 frIu chung dac frung Ia: sung - nong - do
- dau.

Trn day Ia su m fa hIn fuong bI ap xe "nong". Co khI su fIn
frIn cua ap xe raf cham va Iau khIn nguoI bnh khng chu y: do
Ia IoaI ap xe "nguI".

a cua fre so sInh va cua fre em raf mong manh, mf vf xuoc
nho, mf muI kIm chich cung co fh mo duong cho su vIm, nhIm.
o do, d phong bnh cho cac chau, can phaI gIu gn cho da cac
chau Iun sach se. PhaI rua sach cac d choI. NguoI Ion fIp xuc voI
cac chau cung phaI chu y co dI ban fay sach.

Nu fhay co ch nghI chau bI vIm nhIm, phaI dua chau foI
bac sI. Trong khI chua co bac sI, co fh Iau hoac dap In ch bI vIm
bang nhung mIng gac fam nuoc am co pha cn d Iam gIam dau va
han ch khu vuc bI vIm.

Ap xe Ia dIm bI vIm nhIm, du nho cung khng nn coI
fhuong, v do Ia cua vao cua cac vI frung. Chung co fh dInh cu o
day hoac phaf frIn foI moI noI khac cua co fh gay ra cac bnh
khac nhu vIm xuong, vIm phI v.v...

Nu con ban bI vIm nhIm Iun Iun, do Ia v suc d khang
cua co fh chau yu.

Iu nay co fh IIn quan foI mf can bnh nao do nhu bnh
fIu duong hay suy gIam mIn nhIm chang han. Cac can bnh nay
co fh co finh chaf ngan han hoac daI Iau.
120. M!N COM

Tre em fhuong co mun com o ban fay va ban chan, gIng nhu
nhung Iop chaI. Mf s mun nho mau hoI vang, bef co fh co o baf
cu ch nao frn fhan fh.

Nhung mun com nay Iay v nguyn nhan co fh Ia do vI ruf.
Nuoc Ia mI fruong ff cho hIn fuong Iay Ian. oI vay, khng nn
fam cung mf Iuc cho 2 fre em, nu mf chau co haf com.

Co fh Iam cho nhung mun haf com bIn dI bang cach Iay bng
fham cn I-f hoac mo SaIIcyIIc rI dap vao buI sang va buI fI In
frn ch co mun. ac sI con co fh khu mun bang nI fo Iong, hoac
bang phuong phap phau fhuaf.

Phan nhIu fruong hop, cu d fu nhIn rI chung cung Ian dI.

121. M!N ROP

NhIu mun mau do, nI In fhanh cum nhu nhung dau danh
ghIm, fron, bong. KhI cac mun fro fhanh frong suf, chI co phan
chan mun Ia do, fh ca dam kh nhanh, fhanh vay mau xam va se
khoI frong vong 10 ngay.

Nhung mun rp nhu fh fhuong fhay o mIng |chc mep), o
maf va ca o b phan sInh duc. NguoI Ion cung hay mac phaI.

nh d Iay v do mf IoaI vI ruf gay ra. I voI cac fre so sInh,
bnh mun rp raf nguy hIm v vI ruf co fh fan cng h fhng fhan
kInh cua cac chau be. oI vay, nu ba me bI bnh nay khI co mang,
khI sanh con, khI cho con bu du phaI co bIn phap phong bnh cho
con.

Cac chau e bI mun rp o mIng fhuong kem fheo sf hoac ho.
HIn nay, nganh y da co mf IoaI fhuc co fac dung manh foI vI ruf
cua bnh nay Ia ZovIrax.

122. ONC A

ong da Ia mf bnh ngoaI da fhuong gap o cac chau moI sInh
hoac frong fuI b am. Thoaf dau, da co mf cham do phaf frIn
nhanh fhanh mf bong nuoc bang haf Iua m . Sau vaI gIo bong vo
ra d IaI mf vf man do, o gIua co mf vong fron nho mau do fia,
chay nuoc. Cac nf nay co fh moc Ian khap nguoI fru gan ban fay
va ban chan. Sau 8 foI 10 ngay, da se fro IaI bnh fhuong.

ong da Ia mf bnh raf d Iay nn fhuong gap o nhIu chau be
frong cung mf fhoI gIan faI nhung fap fh nhu nha h sInh, nha
gIu fre v.v... e bI bnh co fh sf foI 38o-39oC hay hon nua. e
khng chIu an va co fh bI rI Ioan fIu hoa.

nh nay cung do IIn cau frung sfrepfocoque hay fu cau frung
sfaphyIocoque gay ra, nn bac sI se cho e ung fhuc khang sInh.
Nu khng chua frI can fhan, bnh cung co fh co nhung bIn
chung rac rI hon.

123. ONC

xac dInh bI bong nang hay nhe, nguoI fa dua vao 2 dIu: vf
bong rng hay hep7 nng hay sau 7

Su nghIm frong fuc khac cua vf bong Ia fuy o dIn fich bI
bong, co fh gay choang va maf nuoc. o mf chau be, dIn fich da
cac phan co fh nhu sau :

- au : 18%

- Nguc: 18%

- Iung: 18%

- MI canh fay: 9%

- MI bn chan: 14%

Nu dIn fich bI bong cua chau be frn 5%, can phaI dua dI
bnh vIn.

ong frn b maf da duoc goI Ia bong cap 1, fuy dau nhung d
Ianh. Sau hon 10 ngay ch bong d IaI nhung vf seo mau do.

Nhung vf bong sau |bong cap 2), Iau Ianh hon, fu 15-20 ngay.
Nhung vf bong nay co IIn quan foI da, fhIf va co fh ca xuong.
KhI chua frI, co khI phaI ghep cac m va cng vIc nay can fhuc
hIn fhanh nhIu dof.
ong sau Ia bong nang, Iam co da, fhIf, sau khI khoI o mf s
noI nhu: maf, c, nhung ch co np gap |nach, khuyu) ban fay, ngon
fay, nguc. Tuy vay, bI bong cap 1 nhung frn dIn fich Ion co khI
nguy hIm hon bong cap 2, ma dIn fich nho.

Nguyn nhan bong dI voI fre em fhuong Ia bI cac d dung nau
nuoc, fhuc an Iong sI, dI In nguoI, so fay vao am nuoc sI, ban Ia
|uI) v.v...

Cac fruong hop bong v hoa chaf |chaf fay rua, axif...), bong v
dIn fhuong bI o ngon fay, o mIng fuy dIn fich nho nhung Ia
nhung vf bong sau.

phong bong cho cac chau Ia bIn phap ff nhaf.

VIc nay chu yu Ia do su chu y can fhan cua nguoI Ion, vIc
fuyn fruyn nhac nho moI nguoI qua h fhng fhng fIn |radI va
fIvI) v vIc gIu gn cac chau nho xa cac ch dun nau, cac voI nuoc
nong, cac d dIn, cac hoa chaf su dung frong gIa dnh.

Iam g khI chau be bI bong7

- Truong hop bong frn da |cap 1): boc chau vao mf fam vaI
sach d chuyn chau foI noI cap cuu. Khng c gang coI bo quan ao
chau ra.

Truong hop vf bong nho, khng sau, nhe: rua nhe bang IoaI xa
phong saf frung rI bang bang IoaI bang mm, xp d co fh fhay
bang 2-3 ngay mf Ian.

124. NH ONA

nh na bIu hIn boI cac mun nho fap frung o vung nguc,
vanh faI, o fran hoac o Ing may. Nhung mun rp nay se fu kh
nhanh fao fhanh nhung caI vay. Nhung vay nay se bong ra vao
khoang 10 ngay sau, khng gay kho chIu hay dau nhIu cho cac
chau.

Chung nay do cac vIruf gay ra co Ie cung IoaI voI vI ruf gay ra
bnh fhuy dau. Raf co fh, co su IIn quan va Iay Ian gIua 2 chung
fhuy dau va dna.

125. HACH

Hach Ia nhung dIm phng chung fa co fh so fhay duoI da o
c, duoI faI, duoI ham, duoI canh fay, o nach, o ben. o cung Ia
nhung dIm san xuaf bach huyf cau cua mau co kha nang chng
su vIm nhIm. Tre em khI bI ho, vIm hong, vIm faI, soI.... fhuong
co nhung hach nI In o c.

Cac chau hay co hach o c, o nach va o hang. Hach co fh baf
chof do, nong va dau do Ia vIm hach do vI frung gay ra fhuong gay
sf va phaf frIn nhu mf ap xe co khI can phaI chich ra.

Nhung hach cung, khng dau, Iau khng fan fhuc IoaI vIm
hach man finh, can phaI cho bac sI bIf.

Nhung fre em hay co hach mI khI dau hoac co bnh g fhuong
Ia cac chau yu, ve maf xanh xao, hay moI mf, suc khoe kem.

Nhung IoaI bnh nhu soI, bnh fang bach cau don nhan do
nhIm frung bnh foxopIasmose... co fh gay phan ung cho co fh,
fao ra nhIu hach.

126. RAT VI IA HAN

Nu chau be nghIch phaI nhung Ia han - mf IoaI Ia co Ing d
cam vao fay chan nguoI dung cham foI no gay nhuc raf -hay dap In
ch da bI raf mf khan fam nuoc co pha gIam. Nu chau bI dau
nhIu, cho ung aspIrIn |nu bac sI dng y) hoac mf IoaI fhuc
chng dI ung |anfIhIsfamIne) .

127. NH VY IINR-MO!SSO!S

nh nay con goI Ia bnh "haI cuc" v cac chau be fhuong bI o
phan fhan duoI nhu mng, duI rI IaI foI phan frn nhu dau, foc,
ngay khI chau moI sInh duoc vaI fuan.

ay Ia mf bnh ngoaI da: da nhan khac fhuong va d m hI,
am va do. MoI dau o mng, b phan sInh duc, duI frong, bung. Sau
foI dau: phan da dau, Ing may co nhung vay nhon, bong mau vang
sam. KhI nhung vay nay bong ra, phan da o ch do do ung. HIn
fuong nay co fh xay ra o moI noI co vf nhan nhu c, nach, sau faI
hoac foan fhan.
Chau be khng sf va van co ve bnh fhuong. Mf s if co fh dI
nhIu phan hon moI khI.

chua frI, van cho chau an o muc bnh fhuong. ung dau
fhao mc |dau -IIu) Iau nhung ch bI vIm rI rua sach bang IoaI xa
phong gIau finh axif. ac sI co fh cho chau be dung cac fhuc bI
nuoc co mau hoac cac pom-maf co chaf khang sInh.

chau chong khoI, can gIu cho da chau fhaf kh. Mun vay,
phaI fhay quan ao cho chau Iun. o bnh vIn, nguoI fa d chau o
frung, ngoaI khng khi co nhIf d fhich hop.

Hf suc franh Iam cho chau d m hI nhu khng mac cho chau
nhung quan ao bang vaI khng fham, vaI fng hop, d Ien v.v...

nh nay fhuong se khoI frong vaI fhang. Nguyn nhan bnh
chua duoc ro nhung day Ia IoaI bnh khac voI eczema.

128. VIM TY VA CHIN M

- VIm fay: Ia mf IoaI ap xe co fh Ian rng |coI fhm v Nhof).

- Chin me: fhuong fhay o ngon fay, nhIu khI chI Ia mf dIm
nho co mu. Tuy vay, cung khng duoc coI fhuong va bo qua. Can
phaI rua sach, gIu sach va dI khI phaI chich d cho mu fhoaf ra.

VIII. NH!NC HIN T!ONC IIN Q!AN TOI S!C KHO

129. Nhung con kho chIu cua fre em

Ngay nay, nguoI fa hay gp chung mf cum fu if nhIu mo h
"nhung con kho chIu cua fre em". Nhung hIn fuong rI Ioan xay ra
df ngf nhu: fim faI df ngf ngung fho, chan fay mm nhun, ngaf
dI hoac In con co gIaf.

Nhung hIn fuong frn xay ra frong mf fhoI gIan ngan - vaI
phuf hay vaI gIay - va se qua dI khI chau be duoc san soc |Iay nguoI,
vuf nguc, fay, chan...) nhung rI IaI bI fro IaI, va co fh d IaI cac dI
chung.

Nguyn nhan fh nhIu nhu: bI rI Ioan fIu hoa, fIm mach h
hap hoac bI nghen fho.

ac sI phaI fm duoc nguyn nhan moI d ra duoc cac phuong
phap chua frI huu hIu, hoac cac phuong phap phong bnh.

130. TINC KHOC C!A

KhI e chua bIf noI fh fIng khoc cua e Ia phuong fIn
fhng fIn voI nguoI Ion v frang fhaI cua mnh, dang kho chIu hay
d chIu, dang can g, mun g, dang dau hay so...

o do, nguoI Ion can hIu fIng khoc cua e mun dIn daf
dIu g7

e oI: khoc fo, Iau.

e au: khoc re In, fo nho fuy fheo bI dau if hay nhIu.

e au ram ran, kho chIu: TIng khoc du du, ran ra, daI
dang.

e Quay, Iam nung: Khoc nuc no.

Cac ba me Ia nhung nguoI d fhng hIu fIng khoc cua con
nhaf va con chu y ca foI nhung nef maf, dng fac fay chan, cach
nam, quay, nhIp fho v.v.... cua e nua. Thi du e khoc dung gIo vao
mI buI chIu Ia can dI I. af chof re In hay rn khe: e bI dau faI
hoac dau bung.

131. CON KHOC

Tre em fhuong co nhung con gao, con khoc, dn nI maf xanh
dI v phaI nhIn fho. Co chau co fh ngaf dI mf Iaf. Tuy cac hIn
fuong nay d gay xuc dng cho nguoI Ion, nhung khng co g nguy
hIm.

Cac chau co finh hay hon, dI fhuong co nhung con nhu fh.
Cac bac sI co fh khuyn ban cach chua Ia: Iam fh nao cho cac
chau khng fIn vao kf qua cua vIc Iay fIng khoc Iam vu khi d
yu sach nguoI Ion nua.

132. MT

May fuan nay, sac maf cua con ban co ve faI nhof, maf fham
quang, nef mf moI. Chau khng chIu choI, ngam ngon fay va
khng chIu an. Chau chI mun nam du fhan nhIf khng cao,
khng sf.

Su mf moI cua chau co fh Ia do su phaf frIn cua co fh hoac
v bI maf ngu frong nhung ngay vua qua do dI ngu mun, day som
d foI fruong, khng ngu duoc v fIng n cua ra-dI-, fI-vI... Nhung
cung raf co fh, do Ia dau hIu cua vIc chau "sap bI bnh". Can cho
chau foI bac sI d kham bnh.

133. MOI NH!C VI ION

KhI dua fre bI dau Iau, dau dI dau IaI fh can phaI dI kham bac
sI. V ngoaI hIn fuong nhuc moI v fuI Ion, co fh co nhung nguyn
nhan khac nhu nhuc v bI dau hong chang han. KhI bI dau v mf
chung bnh nao do, fhuong co cac hIn fuong kem fheo nhu: fhan
nhIf fang, nguoI mf, suf can, hay chay mau cam. Ch dau so fhay
nong va bI fay do .

134. NC! KHONC YN CIC

HIn fuong fre em ngu khng day gIac hoac kho ngu fhuong
xay ra frong mf fhoI gIan ngan va khng nghIm frong. Tuy vay,
dI khI cung Iam anh huong foI suc khoe cua cac chau va Iam cho
gIa dnh Io Iang, co fh do nhIu nguyn nhan gay ra nhu moc rang,
vIm faI, vIm hong, kho fho. NhIu khI IaI do fre nong qua, v mac
quan ao bo saf mnh, hoac fre daI dam hoac phong ngu sang qua
hay n qua.

NgoaI nhung nguyn nhan frn, s con IaI Ia nhung nguyn
nhan fam Iy.

So haI Iam maf ngu: Tu 1 fuI fro dI, fre em fhuong kho ngu
hon v so bong fI, so ngu mf mnh. Truoc khI ngu, cac chau doI co
nguoI Ion bn canh, duoc ngu cung mf d choI quen fhuc hoac
duoc nung nIu, vuf ve. Taf ca nhung su vIc nay chung fo chau da
Ion hon fruoc, v cam nhan duoc hIn frang cua mnh dI voI mI
fruong chung quanh.

Nu nhung doI hoI cua cac chau xay ra mf cach df ngf va
keo daI, nguoI Ion can phaI fm hIu nguyn nhan.

Co khI chI v chau khng mun phaI nam frong caI gIuong co
chan song chung quanh nua. Hoac v chau hay nam mo fhay nhung
canh so haI, do cu dn fI Ia nghe fhay me khoc suf suI v chuyn b
chau Iun phaI vang nha. Mf chau be khac, mI Ian dI ngu Ia mf
Ian nguoI Ion phaI kho nhoc d danh, ep buc nhu danh vaf voI
chau, nhung khng aI chu y hIu fam Iy cua chau, mun doI me dI
Iam v - me chau Iam y fa fhuong v mun - va chI ngu yn gIac khI
fhay me da o nha. If duoc yu cau cua cac chau, Iam cho cac chau
yn fam se mang IaI cho cac chau gIac ngu ngon.

Xuc dng va kich fhich gay kho ngu: Co nhIu nguyn nhan
Iam cho cac chau nho kho ngu buI fI. Co chau kho ngu v ban
ngay da ngu mf gIac daI o nha fre. Co chau co fhoI quen ngu som,
nhung ca ngay b me vang nha, foI buI fI moI gap con, nn vuI
dua nung nIu chau Iam chau qua gIac hoac v xuc dng, vuI mung
qua fruoc khI ngu, cung Iam cho chau kho dI vao gIac ngu.

Truoc gIo ngu, khng nn Iam cac chau bI kich fhich nhu cho
cac chau fap dI, fap noI, hoac doI hoI qua o cac chau v nhung van
d sach se.

Cac chau nho, chua fhich ung voI fhoI gIan Iam vIc qua daI.
Nu cac chau phaI hoc qua mf o fruong, dn fI chau cung bI kho
ngu.
ay som: Co nhIu chau be co fhoI quen day som. cac chau
khoI quay frong fhoI gIan cho bua an sang nn nghI ra vIc g d
cac chau Iam hoac gIaI fri. KhI chau dI ngu buI fI, d mf s d
choI o bn canh cac chau. KhI fhuc day, chau se choI mf mnh ngay
o frong gIuong. Nu chau day som qua, nn caf bof cac gIac ngu ban
ngay hoac cho cac chau dI ngu cham vao buI fI.

Nhung chau baf buc phaI day som cung b me - d b me dua
foI nha fre khI dI Iam can phaI duoc cho ngu som, d dam bao fhoI
gIan ngu, nu khng se bI anh huong foI suc khoe.

Nhung IIu fhuc ngu: Nhu da noI o phan frn, cac chau be kho
ngu, khoc dm Iam nguoI Ion vua Io Iang, vua maf ngu Iay Iam cang
fhang fhan kInh cua ca nha. Nhung nu bIf Io cach dI pho fruoc,
fh nhIu khI raf don gIan: mf bnh sua am sua soan fu Iuc fI,
hoac nhIu khI chI can mf if nuoc am frong bnh fhI cung du Iam
cac chau IaI yn fri ngu fIp.

Tom IaI, d chua bnh kho ngu cho cac chau, phan Ion fruong
hop khng can dung fhuc. Can fm hIu nguyn nhan va dap ung
cac yu cau fam Iy cua cac chau Ia du. oI vay, nhIu khI b me cac
chau can nho foI su gIup do cua cac bac sI chuyn khoa fam Iy v
van d nay.

135. R!N, CIT MINH

Cac fre so sInh d bI gIaf mnh: co fay chan, run cam, run
nguoI... v nhung Iy do bnh fhuong |fIng dng, anh sang). Trong
khI fam hoac khI fhay fa Iof cung vay. HIn fuong nay Ia fhuong v
h fhan kInh cua chau con non ma fhI.

Cac chau Ion hon, cung hay gIaf mnh hoac run nguoI mI khI
co su vIc g Iam cac chau cam dng.

138. SOT - CACH HA SOT

Chung fa xac dInh Ia chau be bI sf khI nhIf d Iay o hau mn
cua chau cao hon 37,5oC. Than nhIf bnh fhuong cua moI nguoI
buI sang Ia 36,5oC va buI chIu Ia 37,5oC. Tuy vay, nu fa Iay
fhan nhIf cua mf chau be dang hoaf dng, chay nhay, choI dua
ma khng d cho chau co fhoI gIan nghI ngoI fh fhan nhIf cua
chau co fh Ia 38oC.
Sf Ia g7 Sf Ia dau hIu cua co fh dang chng IaI mf cuc
xam nhap nao do fu bn ngoaI vao cua vI frung hay vI ruf. Nhung
khng phaI Iuc nao cung vay. o cac chau so sInh co fh bI sf v an
sua dac qua, v suoI nong qua, v co fh bI maf nuoc ma khng duoc
ung du d bu IaI, v phong ngu hay fhoI fIf kh qua v.v...

Nn Iay nhIf d cho cac chau vao Iuc nao7 Sf Ia dau hIu dau
fIn cua bnh. KhI fhay mf dua fre khng chIu an, ban fay nong
fh vIc dau fIn can Iam Ia Iay fhan nhIf, |cap sf) cho cac chau.
NoI chung, khI cac chau co dau hIu g khng bnh fhuong, nn cap
sf d bIf fhan nhIf cua chau, nhung cung khng nn Iuc nao
cung cap sf va dam ra Io Iang khng dau v vIc nay.

KhI nao can dua be foI bac sI7

1 Nu chau sf frn 37,5oC, va moI duoI 6 fhang fuI.

2. KhI fhan nhIf cua chau fu 39oC fro In |dI voI cac chau
Ion).

3. Nu nhIf d cua chau 37oC Iuc sang, 38oC Iuc chIu nhung
cu sf nhe nhu fh IIn 4, 5 ngay rI.

4. Trong fhoI gIan chau dang bI bnh, bng fhan nhIf fang In.
Nhu vay Ia co fh co bIn chung.

5. ac sI da foI fham va cho ung fhuc. Nhung 2, 3 ngay qua
rI ma bnh van khng fhuyn gIam.

Tuy vay, nguoI Ion nn gIu bnh fInh. VIc chua frI can co fhoI
gIan.

Can chu y foI cac bIu hIn g, fruoc khI dua chau foI bac sI7

NguoI san soc chau be nn chu y quan saf cac bIu hIn bnh
cua chau, d fra IoI bac sI v nhung cau hoI sau:

- Chau co nn khng7 Co ho khng7

- NguoI chau co nI In vf g khng7

- Hong chau fh nao7

- IuoI chau fh nao7
- Phan chau co g khac fhuong khng7

- Chau co chIu an khng7

Co g Ia nu fhan nhIf chau fang nhanh7

Than nhIf cua fre em d fang nhanh hon va cao hon so voI
nguoI Ion. oI vay khng nn vI Io Iang.

Mf chau be sf 38oC IIn may hm rI dang Io hon Ia mf
chau khac 40oC v hong do. Co mf s chau d co nhIf d cao hon
nhung chau khac khI bI sf.

Co can Iam cho nhIf d cua chau be ha xung ngay khng7

NhIu ba me fhay fhan nhIf cua con cao, mun Iam sao cho
fhan nhIf cua chau ha xung ngay v nghI rang fhan nhIf cao Ia
bnh, Iam cho fhan nhIf xung Ia gIam bnh hay hf bnh. Thaf Ia
mf nhan fhuc saI Iam, nguy hIm.

Qua fhaf, sf gay mf. Cac chau be duoI 2 fuI, sf cao co fh
gay co gIaf. Tuy vay, fhan nhIf Ia caI fhuoc do fnh hnh bnh d
bao cho bac sI bIf. NguoI fa co fh dung fhuc d Iam ha nhIf d
xung, nhung bnh van chua khoI.

oI vay, frong fhoI gIan dIu frI bnh cho mf chau be, du fhan
nhIf cua chau da xung, chau do sf hay khng sf nua, fa van
phaI fIp fuc chu y fheo doI can fhan v chau co fh van chua khoI
bnh. Nn nho: khoI sf chua phaI Ia khoI bnh.

Iam fh nao d ha nhIf d7

NguoI fa fhuong dung fhuc ha nhIf nhu aspIrIn va
paracefamoI va cac phuong phap khac nhu fam, chuom Ianh, nuoc
da.

Sau khI ra vIn rI, khng can do nhIf d nua.

KhI bac sI da noI : "Chau be da khoI, co fh ra vIn rI!" cac ba
me khng can phaI fIp fuc do nhIf d cho chau nua. Nu chau co
nhIf d 37,2oC buI sang fh cung khng co g dang Io ngaI v dIu
cf yu Ia: chau co chIu choI va chIu an khng7

Than nhIf fhap qua

Sau khI khoI bnh, co khI fhan nhIf cua chau be o 36oC frong
3, 4 hm IIn fh cung khng co g dang Io ngaI fru fruong hop voI
cac fre so sInh.

Than nhIf dao nguoc baf fhuong

Mf s fre so sInh co 37,7oC buI sang va 37oC buI chIu co
fh Ia do nguyn nhan v TAI-MuI-HoNC, can phaI chu y sau nay.

137. MO HOANC AN M

CIua dm, dua fre bng fhuc day, hf hoang. Chau ngI In, so
haI nhn xung quanh va cung khng bIf faI sao mnh phaf hoang
nhu fh, fuy chI nho Io mo v nhung g mnh vua fhay frong gIac
mo. Sau do, chau IaI yn fam nam xung, ngu fIp.

I khI chau ku In, ve so haI Iuc fhuc day, buoc xung khoI
gIuong d foI nep mnh frn o goc nha. Nu nguoI Ion foI, chau se
bam vao chan cho do so, fuy 2 maf van nham nghIn va khng bIf
mnh dang m chan aI. Chau noI Iap bap chI vao bong fI hay
khoang khng, noI co mf hnh anh nao do chau vua fuong fuong
mnh da nhn fhay.

Trong fruong hop nhu vay, nguoI Ion nn gIu Im Iang, khng
can danh fhuc chau day. ChI mf Iaf sau, chau se bnh fInh va dI
ngu fro IaI. uI sang khI fhuc gIac, chau da qun hf faf ca moI
vIc da xay ra dm qua.

NguoI Ion nn Iam g7

Nu chau fhuc day, nn IaI ngI gan, cam fay chau va hoI chau
bang gIong bnh fInh. Nu chau mun k v nI dung gIac mo, hay
d cho chau k hf. Nu chau mun baf den, nn he cua d den noI
khac chIu vao phong, hoac baf ngon den dm. Khng can anh sang
choI.

Khng nn: Khng nn Ia mang hoac ch gIu, cho chau Ia
nhuf nhaf, Iam chau cang so hon.

Khng nn v fh ma dua chau sang ngu chung voI nguoI Ion.
Iam nhu vay, chau be se quen va fhay ngaI ngu mf mnh.
Hay fm nguyn nhan nhung gIac mo: Tre em o d fuI fu 2
dn 5 fuI fhuong co nhung gIac mo ngan. Nhung gIac mo do co fac
dung Iam fhan kInh cac chau fhu gIan, Iam mo dI frong fri oc bao
nhIu hnh anh va hoaf dng chau da nhn fhay xung quanh frong
ca mf ngay. Nhung nu chau m sang Iun va co ve so buI fI fh
phaI fm nguyn nhan. NhIu khI, nguyn nhan raf bnh fhuong
nhu: gIuong chaf qua, b quan ao chau mac khI dI ngu bo saf vao
nguoI qua, hoac chau bI nong, bI fuc nguc v dap qua nhIu chan.
Co khI IaI Ia bua com chIu an qua no hay vua coI mf chuyn dang
so frn fIvI. I khI, chau phaI mang fheo mf nI Io so vao gIuong
ngu v b me da ra Inh: "Cam duoc daI dam7". Chau so khI fhuc
day, bI anh chI em ch dIu v.v...

Nu ban da chu y franh gacho chau moI dIu xuc dng hoac
anh huong nhu frn ma chau van fIp fuc m hoang va so buI fI,
fh nn noI voI bac sI d chua frI cho chau bang phuong phap fam
Iy.

NguoI Ion nn hIu fheo cac fre nho v buI fI nhu sau: buI
fI phaI xa cach moI nguoI - nu chau ngu mf mnh - buI fI dang
so haI, moI vaf se bIn dI v khng frng fhay, k ca nef maf fhan
yu cua b me san sang bao v chau Iuc ban ngay. ung fhuc
khng chua frI duoc fan gc hIn fuong mo hoang cua fre em. Can
co su san soc va fnh cam cua cac nguoI fhan cung su cng fac cua
cac chuyn gIa fam Iy.

138. TOAT MO HOI

Toaf m hI Ia mf bIn phap quan frong cua co fh d chng
IaI nhIf d.

Truoc khI fhan fho: "Con fI hay d m hI nhIu qua!' cac ba
me nn fm nguyn nhan nao da Iam e nhu vay. V da dap nhIu
chan mn cho chau qua: vIc Iam nay co haI dIm khng co IoI. Mf
Ia: m hI ra nhIu, chau be d bI cam v dI fu frang fhaI bI nong
sang bI Ianh.

HaI Ia: dap nhIu chan, mac nhIu ao Iam cho co fh e khng
quen chng choI voI caI Ianh, se fro nn yu of hon nhung dua be
khac.

Cung co nhung dua fre hay foaf m hI nhIu hon nhung fre
khac. ay Ia dac finh cua chau ma fhI.
Nn Iam g khI be sf va foaf m hI

1. o Ia chuyn fhuong, khng co g dang Io ngaI.

2. Thay quan ao, fa Iof va Iau kh cho e d e khoI bI Ianh.

3. Cho e ung nuoc. VIc nay raf quan frong v co fh e bI
fhIu nuoc. Cho chau be so sInh bu bnh nuoc. Nu chau Ion hon, co
fh cho ung nuoc fraI cay.

4. Xem co phaI v chau mac nhIu quan ao hay dap nhIu mn
qua khng 7

5. Xem co phaI v phong nong qua khng 7

139. NCHIN RANC

Trong khI ngu, mf s fre em nghIn rang ken kef. HIn fuong
nay cung khng co g quan frong, nhung nu xay ra fhuong xuyn
fh co fh do v mf s nguyn nhan fam Iy ma nguoI Ion can phaI
fm hIu nhu: e co ghen fI voI anh chI em nao khng 7 Co cam
fhay bI bo roI khng 7 Co bI cang fhang, Io so v mf su vIc g
khng7

Nu fm fhay nguyn nhan va fang cuong fhm su au ym dac
bIf dI voI e, chung nghIn rang se khng con nua.

140. CH!NC CO CIT KHI SOT

Tre em o d fuI fu 6 fhang foI 2 nam, hay bI sf va co gIaf v
sf cao, khI cac chau bI vIm hong, vIm faI, vIm phI nhung
chung bnh cac chau fhuong mac phaI.

HIn fuong co gIaf fhuong xay ra o d fuI nay v h fhng
fhan kInh cua cac chau con non yu. Trong fhoI gIan bI sf, cu mI
Ian fhan nhIf In cao df ngf Ia cac chau IaI bI co gIaf.

TrIu chung cua co gIaf: Truoc khI co hIn fuong co gIaf maf
chau be faI dI, m man, cung nguoI IaI maf fron nguoc. May gIay
sau, hIn fuong co gIaf xuaf hIn o maf, o chan, fay frong mf vaI
phuf rI fhI. Chau be fho manh, nguoI Ia dI. Tu frang fhaI m
man, khng fInh chau dI vao mf gIac ngu m mf.
Trong cac fruong hop nhe , nguoI fa kho nhan fhay cac con co
gIaf v chau be chI cung nguoI hoac gIaf chan fay, maf faI frong mf
fhoI gIan ngan. Thay vao hIn fuong m man, co Iuc chau be nhu
khng nghe, khng nhn, khng cam fhay moI vaf chung quanh.
ChI co dI maf bI fron nguoc Ia frIu chung ro nhaf.

Trong Iuc bac sI chua co maf, can phaI Iam nhung vIc sau d
nhIf d cua chau be ha xung:

- CoI khuy ao hoac bo bof quan ao;

- Tam cho chau bang nuoc co nhIf d fhap hon fhan nhIf cua
chau 2oC frong 10 phuf; co fh fam nhIu Ian nhu vay;

- Chuom nuoc maf hay nuoc da;

- Co fh dung cac IoaI fhuc ha nhIf nhu aspIrIn, paracefamoI.

ac sI se fIp fuc dIu frI bang cac IoaI fhuc khac d cham duf
cac con co gIaf va ngan ngua khng xay ra nua.

Sau con co gIaf: ac sI fhuong yu cau b me cac chau dua
chau dI bnh vIn d Iam mf s xef nghIm, sau khI chau da qua
con. V, hIn fuong co gIaf raf co fh IIn quan foI fn fhuong o
mang oc.

Hon nua, can phaI co phuong phap d phong franh cho chau bI
IaI. Nu chau be IaI sf ngoaI cac bIn phap ap dung o phan frn,
bac sI co fh cho chau ung fhuc chng co gIaf VaIIum. Thuc gIof
ung Iam nhIu dof.

V hIn fuong sf cao kem co gIaf o nhIu fre fhuong xay ra baf
chof, nhIu Ian Iap dI Iap IaI nn co fruong hop, bac sI yu cau cho
fre ung fhuc d phong IIn fuc cho foI khI chau 4 - 5 fuI. Nhaf Ia
dI voI cac chau hay co cac con keo daI hoac bac sI da phaf hIn
fhay frong gIa dnh e co nguoI mac chung dng kInh.

Canh chau be bI sf co gIaf fhuong gay an fuong manh cho cac
nguoI fhan san soc chau. Tuy vay, khI con da qua dI fh chau IaI fro
IaI frang fhaI bnh fhuong.

141. CO CIT MA KHONC SOT

Nu chau be khng sf cao ma cung bI co gIaf fh co fh Ia do co
cac hIn fuong sInh hoc baf fhuong frong co fh nhu: Iuong duong
hoac Iuong CanxI frong nguoI bI suf mf cach baf fhuong, hoac
chau bI fn fhuong frong nao. Nu khng v co cac nguyn nhan
frn fh phaI nghI dn chung dng kInh.

142. CH!NC CO CIT O TR SO SINH

Cac fre so sInh bI nhung con co gIaf hoac fay chan co cung IaI
Ia do co fh bI fhIu chaf CanxI . Co fh cac chau nho can co cac fIa
nang hoac anh sang maf froI d hap fhu chaf CanxI.

Chung bnh nay fhuong kem fheo bnh coI xuong. chua frI,
bac sI fhuong cho cac chau ung cac fhuc frong fhanh phan co
vIfamm va CanxI.

143. CON CO CIT

Chung nay co dac dIm Ia fIp fheo mf con co gIaf Ia hIn
fuong chan, fay, dau chau be gap va co rum IaI v phia fruoc hoac
duI ra va uon ngua v phia sau. Nguyn nhan cua chung nay hIn
van chua duoc bIf ro fru mf vaI fruong hop do dI faf bam sInh cua
h fhan kInh.

Chung nay fhuong kem fheo hIn fuong ngung phaf frIn fam
Iy va van dng. KhI chau be In con, can phaI nho foI su gIup do cua
bac sI ngay.

144. CH!NC ONC KINH

ng kInh Ia mf chung bnh gay co gIaf co fh, khng phaI v
sf cao, cung khng phaI v co fh maf fhang bang v maf sInh hoc
nhu fhIu gIuc hay CanxI frong mau.

NguoI fa fhuong dung b quef |scanner) d do fm xem co phaI
do fn fhuong o nac khng. Nu cung khng fm fhay nguyn nhan
fh chI con IaI mf Iy do: bnh gIa fruyn.

O fre em, hIn fuong bI dng kInh co nhIu muc: co chau bng
nhIn nga vaf xung, cong nguoI In rI co gIaf fay chan va cac co
maf. I maf v hn do dan, fron nguoc, maf nhan nhum, fho kho
khan. Iaf sau, chau fho bnh fhuong fro IaI, cac co bap foan fhan
du fhu gIan foI muc, co chau fe dam. Sau do, chau co fh fhIp dI
frong gIac ngu. KhI fInh day, chau khng h bIf g v nhung su
vIc vua xay ra voI ban fhan mnh.

Co fruong hop cac hIn fuong xay ra khng day du nhu frn,
chI co hIn fuong cong cung nguoI hoac nguoc IaI, nguoI mm ru,
cng voI vaI su co gIaf o fhan fh, maf Io do.

Hoac e van fInh fao, nhung khng noI duoc, co fh bI co gIaf o
mf vaI noI khI e vua fhuc day, hoac dang frong gIac ngu.

Co cac chau nho 5 - 6 fhang da co cac bIu hIn co gIaf nhu fh.
IaI co cac chau fu 3 fuI fro In, co nhung Iuc nhu bI hn m, khng
bIf g frong mf vaI gIay.

ng kInh Ia mf chung bnh can phaI chua frI Iau, maf nhIu
cng suc, nhung ngay nay, khng con Ia mf bnh khng fh chua
khoI, hoac phaI chua suf doI. NguoI fa da coI mf s fruong hop
nhu mf IoaI bnh nhe, fuy rang, bnh nay van can foI su san soc
cua cac bac sI chuyn nganh.

KhI con frong fhoI gIan chua frI, cac chau can duoc fheo doI
fung ngay. Nhung nu frong 3 nam IIn ma chau khng In con
hoac co mf frIu chung g nua fh co fh ngung vIc fhuc fhang,
dIu frI. ChI can chu y f chuc sInh hoaf cho co n np, bao dam cho
cac chau khng bI maf ngu. Cac nha fam Iy hoc cho rang nn d cac
chau foI fruong nhu cac dua fre bnh fhuong khac. Khng nn Iuc
nao cung qua chu y foI cac chau v chinh Iam nhu vay se Iam cho
fInh fhan cac chau bI cang fhang hon.

Cac chau bI chung dng kInh van co fh fham gIa cac hoaf dng
fh duc fh fhao, k ca boI II, nhung phaI co nguoI canh chung.

Iu cf yu frong vIc cham soc cac chau bI chung bnh nay Ia
gIup do cac chau phaf frIn bnh fhuong v maf fInh fhan cung nhu
v fh chaf.

145. AN NCON MINC, AN !OC. TAI SAO7

NhIu ba me chI mong moI sao cho con an ngon mIng, an
duoc. Van d nay raf rng va nn chuyn fhanh van d: "NuI sao
cho con khoe fh hon. oI v nhIu chau co finh kho an, an if nhung
suc khoe van ff. Th Ia duoc rI. Van d e khng chIu an da duoc
noI foI o phan frn, phan nhIu do nguyn nhan fam Iy.
O phan nay, chung fa chI chu y foI : "TaI sao chau an khoe
fh7". I voI cac chau nho, vIc chau an duoc nhIu khng dang
mung va cung khng dang Io. V nu dong doI chau co nhung nguoI
fo beo fh chau cung co xu huong an nhIu d fhanh fo beo va maI
sau, co fh fhanh mf nguoI bung ph! Iu nay cung chang hay g!

Nhung nu chau an nhIu ma fang nguoI van bnh fhuong hay
m yu fh nn nghI ngay foI vIc chua frI cho chau bnh gIun hoac
san va co fh ca bnh fIu duong nua.

146. KHONC CHI! AN

HIn fuong fre em khng co bnh faf g ma bIng an, hay
khng chIu an phan Ion do nguyn nhan fam Iy chu khng phaI e
bI bnh. I voI cac fre so sInh cung vay. Van d nay co IIn quan
foI mf su rI Ioan nao do frong quan h gIua me va con.

Truoc hf, chung fa khng nn xp vI cac chau sau day vao
IoaI bIng an:

- Cac chau co finh an fhaf fhuong, khI nhIu, khI if mf cach fu
nhIn.

- Cac chau hay an vaf, Iuc dn bua, van an nhung an if.

Trn fhuc f, nu cng ca cac Ian an vaf vao bua chinh, fh cac
chau an fh Ia du rI.

Cac chau dang duoc d y san soc, co cac hIn fuong sau :

- ng nhIn bo an hay bIng an, co ve mf, sf, dau bung v.v...;

- Cac chau fu 6 - 18 fhang fuI bI dau hong; sau khI fIm
chung; sap moc rang hay dang moc rang;

- Cac chau vua caI sua me.

NgoaI ra, cac ba me cung nn d y foI cac nguyn nhan sau co
anh huong foI vIc an cua cac chau, nhu: fhay dI IoaI sua hoac
fhuc an ma cac chau khng ua, dung fha, mung d cho be an fo
qua, cho an kIu nhI nhef Iam e so, dang an IaI Iau mIng, Iam v
sInh Iam chau maf hung fhu.

VoI cac chau da bIf nhan xef, vIc fhay dI nguoI cho an, cach
dI xu voI cac chau khI an nhu nung nIu khuyn khich hay de doa,
mang chau du co anh huong, hoac Iam cho chau chIu an hay bo an.

Cac ba me cung khng nn qua may moc v gIo gIac. Chau be
dang ngu khng nn danh fhuc day d cho an hoac buI fI, nu
chau khoc co fh cho chau bu fhm mf if ngoaI bua chinh. NoI
chung, khng nn :

- af buc chau an, hoac phaI an hf;

- Khng can qua chinh xac v fhoI gIan cua bua an;

- cac chau an fu nhIn, frong khI an khng quay ray cac
chau v nhung san soc v sInh nhu Iau mIng, Iau maf, Iau fay.

Nn:

- cho cac chau an fu nhIn, v ham fhich;

- Cho an if hon kha nang an cua e mf if d nuI duong xu
huong fhem an, rI dan dan fang In frong cac bua sau;

- Nn cho an o ch fInh mIch, khng co fIng dng hay nhIu
nguoI qua IaI, Iam cac chau khng cham chu foI vIc an. Nu cac
chau van Ion du v chIu cao fh vIc cac chau phaf frIn hoI cham
v s can nang cung Ia chuyn bnh fhuong.

Iam cho cac chau khoI bIng an chu yu Ia van d fam Iy, fm
cach khuyn khich cho cac chau an Ia ff nhaf. Cac bac sI nu duoc
yu cau kham bnh cho cac chau bIng an fhuong Iam nhung cng
vIc co finh cach "fhu fuc" nhu : xef nghIm mau d do s hng
huyf cau, fhu phan d xem co bnh duong fIu hoa hay khng, fhu
cac phan ung v bnh Iao v.v... ,

147. KHONC PHAT TRIN ! KHI MOI SINH

Mf s chau be sInh ra fhIu can |duoI 2.500g), va khng du
chIu cao. Su kem phaf frIn nay da xay ra khI dua fre con o frong
bung me. Khac voI fre de non bI fhIu can do sInh ra khng du
fhang, hIn fuong nay co fh co nhIu nguyn nhan : frong fhoI
gIan mang fhaI me bI bnh hoac bI ng dc v dung fhuc co nhIu
dc f, v nghIn nang fhuc Ia v.v... Cung co fh v co su baf
fhuong o nhau fhaI.
148. THI! CN

Mf s chau be khng phaf frIn day du so voI d fuI, dac bIf
Ia v frong Iuong. Nu khng phaI v nguyn nhan fhIu an fh
phan Ion Ia v e bI bnh keo daI nhu : vIm faI gIua, vIm duong
fIf nIu...; fIm, fhan co ch bI dI dang bam sInh, bI bnh duong fIu
hoa nhu rI Ioan fIu hoa, rI Ioan v kha nang hap fhu cua ruf dI
voI mf s fhuc pham...

149. CY HOAC CANC NCAY CANC CY

Cay khng phaI Ia bnh. Nu chau co fang gay fh khng phaI
Io. Nhung, nu chau dang bnh fhuong, bng bI gay dI fh do Ia mf
dau hIu can chu y.

Nu chau be gay, khng Ion hoac Ion cham fh b me chau can
suy nghI d fra IoI 2 cau hoI sau ;

1. Thuo nho |nhu be, mnh co gay nhu fh khng7

2. Tuy gay nhu vay, nhung chau co an duoc, ngu duoc, co van
n dua vuI ve nhu cac fre khac khng 7

Nu cau fra IoI Ia :

- Co: fh khng co g dang Io ngaI. V "fang" nguoI cua chau Ia
nhu vay, gIng nhu fang cua b me.

- Khng: fh co fh v cac nguyn nhan nhu: an chua du chaf,
an khng dung gIo gIac, ch d, ngu khng day gIac, an, ngu khng
du d bI IaI suc fIu hao Iuc e hoaf dng.

Nu e bI gay mf cach baf fhuong qua fh cung nn nghI foI
mf s bnh nhu bnh fIu duong chang han.

150. TAI MAT OT NCOT

ua fre bng faI maf dI rI IaI bnh fhuong fro IaI. TaI sao 7 Co
dIu g Iam e so hoac e bI Ianh chang 7

Nu fh phaI suoI am cho e ngay. Sac maf e se hng fro IaI.

Co fruong hop e ho, ngaf muI va duoc nho fhuc vao I muI d
Iam co nIm mac, cung Iam sac maf e faI dI frong chc Iaf.

Con nhung fruong hop nhu sau, can phaI hoI bac sI:

Khng ro Iy do g, maf be bng faI dI va be bI ngaf: PhaI goI bac
sI hoac dua e foI bnh vIn ngay. Vay dIu g co fh da xay ra 7

e co fh da ung mf fhu g hoac fhuc dc dI voI e, ma fa
khng bIf |coI fruong hop Ng dc). Chan fay e da co Iuc co quap
IaI ma fa cung khng hay.

Nu be fInh nhung co ve bI choang, chan fay Ianh, ve maf so
haI: Co fh e bI ng dc hoac bI dau do mf vf fhuong nao do.
Trong khI chua co bac sI, hay daf e nam fhang frn gIuong, dau
hoI fhap hon chan va suoI am hoac chuom nong cho chau, mI bn
nguoI mf chaI nuoc nong d ngoaI chan va can fhan d khng Iam
chau bI bong.

Cung co fh day Ia dau hIu cua su xuaf huyf nI: hIn fuong
nay co fh da xay ra fruoc do hang gIo hoac fruoc nhIu ngay do
mf va cham manh Iam fhuong fn foI fhan hoac Iach.

e fhuong bI faI maf Iun nhu fh: Ro rang Ia hIn fuong nay
khng phaI do e bI xuc cam ma do nguyn nhan phuc fap hon.
Can phaI cho e foI bac sI.

151. CHM IT I

If dI Ia mf gIaI doan quan frong frong doI sng cua mf dua
fre, danh dau mf su phaf frIn ff v cac maf co fh, fam Iy va
fnh cam.

Nhung dIu kIn can phaI co d chau be bIf dI bao gm: b
xuong du cung cap, cac co bap, h fhng fhan kInh va nhaf Ia b
nao da phaf frIn duoc bnh fhuong foI muc nao do do qua frnh
duoc nuI duong day du voI fhuc an gIau v prfIn va vIfamIn, su
san soc v maf fam Iy va fnh cam cung co vaI fro quan frong kich
fhich dua be c gang frong vIc fap dI.

Tre em fhuong baf dau fap dI o d fuI fu 12 foI 14 fhang.
Nhung cung fuy vao fh frang fung chau, ma fhoI gIan nay co fh
x dIch fu fhang fhu 10 foI 18. Nu sau 20 foI 22 fhang fuI ma
chau van chua bIf dI, chung fa moI nn Io rang chau cham bIf dI:

VIc cham bIf dI cua fre em co fh do cac chau da fraI qua mf
fhoI gIan bI m, du chI Ia nhung can bnh ngan ngay va khng fram
frong nhu vIm xoang, hong, dau faI v.v... NguoI chau be map map
qua cung Ia mf nguyn nhan Iam chau be bIf dI cham hon cac
chau khac mf vaI fuan hoac mf vaI fhang. NhIu chau ham fhich
bo hay If nn cung qun Iang vIc fap dI.

Cac chau chua bIf dI sau fhang fhu 18 can duoc chu y: chau co
bI dI faf o doan xuong chan nao khng, nhaf Ia doan khop voI xuong
hng. NgoaI ra cung phaI chu y foI h co bap bI chung feo co bap
chan hoac mf s cac bnh v co bap khac khng. NgoaI ra, cac
bnh v h fhng fhan kInh va cf sng mac phaI sau khI sInh, hoac
do bam sInh du co anh huong foI kha nang gIu nguoI duoc can
bang hoac Iam chan bI IIf khIn dua fre khng dI duoc bnh
fhuong.

Nu fri khn chau be phaf frIn bnh fhuong ma IaI cham bIf
dI fh chau co fh bI fhuong fn o nao anh huong foI vIc dIu khIn
van dng cua co fh. NhIu phuong phap Iuyn fap dac bIf co fh
ap dung frong nhung fruong hop nay d gIup cac chau vuof qua
duoc nhung kho khan khI fap dI.

Nu nhung nguyn nhan frn du khng co ma chau be IaI
cham bIf dI fh nn foI van d fhIu chaf vIfamIn frong cac chaf
dInh duong hoac khng duoc nguoI Ion san soc day du va chu y
khuyn khich chau be fap dI khI da foI d fuI.

152. CHM IT NOI

Sau 3 nam fuI ma chau be chua bap be noI duoc 2 am khac
nhau, fh b me phaI chu y:

Truoc hf phaI nho bac sI fhu xem chau be co nghe duoc khng.
Raf co fh, chau bI dIc nhe, bI fhuong fn mf phan faI fhI ma
nguoI Ion khng bIf.

Sau do, phaI kIm fra xem chau co bI faf g khng bang cach
quan saf cac cu chI, dng fac, ung xu cua chau be khI chau choI
dua. ac sI co fh co cac cach fhu fheo phuong phap chuyn mn d
kIm fra v frang fhaI fInh fhan cua chau be .
HIn fuong e cham bIf noI con co fh Ia bIu hIn su phaf
frIn cham v nhan fhuc cua e hoac anh huong khng co IoI cua
mI fruong chung quanh dI voI chau.

Nu faf ca nhung nguyn nhan frn du duoc IoaI bo fh chI
con IaI cac van d nhu: chau be khng duoc nguoI Ion khuyn khich
noI, su chu y san soc chau chua duoc day du v.v... Chau cung se bIf
noI, nhung can phaI chu y Iuyn fap cho chau d khoI gap kho khan
khI chau dn fuI foI fruong.

153. MT TINC NOI

HIn fuong maf fIng noI khac hIn fuong cham bIf noI. Chau
be van phaf frIn fri khn bnh fhuong, nhung bng nhIn chau
khng chIu noI nua. HIn fuong nay co khI chI Ia fam Iy xay ra khI
chau be o ngoaI gIa dnh, nhu o fruong chang han. Chau co du fri
khn, nhung v cam dng, nhuf nhaf nn khng fh hIn duoc
nhung y nghI cua mnh.

KhI chau ch ngu duoc nhung cam xuc cua mnh fh chau IaI
noI duoc: do Ia hIn fuong "khng noI duoc co dIu kIn".

HIn fuong khng chIu noI hoan foan xay ra khI co mf cu sc
fnh cam df ngf. Chau co fh bo ca an va khng kIm ch duoc
vIc fIu fIn ra quan.

VaI ngay hoac vaI fuan sau su kIn Iam chau be xuc dng df
ngf, chau co fh IaI noI duoc mf cach cham chap.

Nhung yu f Iam chau be khng noI con co fh do mI fruong
da gay cho chau fhaI d fho o, khng quan fam foI cuc sng va moI
nguoI chung quanh.

154. NOI IAP |CA IAM).

Taf noI Iap fhuong gap o con fraI fu 3 - 5 fuI. NguoI fa cho
rang cac chau nay nghI nhanh hon noI, frong Iuc chua du fu vung
d dIn daf y nghI cua mnh. HIn fuong cac chau van duy fr faf
noI Iap khI da Ion, nguoI fa chua gIaI fhich duoc co fh finh nhuf
nhaf, d cam dng co anh huong raf nhIu foI faf nay.

NguoI fa phan bIf 2 IoaI noI Iap: Iap dI Iap IaI mf frong am
frong cau hay Iap ngay o am dau khI baf dau noI. Hoac phI hop ca
2 IoaI.
Mf nguoI noI Iap cung bIu fhI frang fhaI fInh fhan khng
bnh fhuong, co fh co quan h cang fhang voI gIa dnh va nhung
nguoI xung quanh. Mf chau be noI Iap fhuong co cu chI nguong
nghIu, Iung fung. So bI fru gheo, ch gIu cung Ia mf nguyn
nhan gop phan fao ra faf noI Iap.

chua bnh noI Iap cho cac chau, nn nho cac nha gIao
chuyn day v phaf am, dng fhoI dng vIn cac chau v maf fam
Iy.

155. KHA NANC PHAT M HAN CH |NOI OT)

NhIu chau be phaf am khng ro hoac khng phaf am dung
mf s am nhu r, I, n. .. v co faf o IuoI hoac IuoI khng o dung vI fri.
Co nguoI IaI cho nguyn nhan Ia faI rang.

Ngay nay, nguoI fa cho rang vIc chau be chI co kha nang han
ch v phaf am nhu fh, xay ra fruoc khI co nhung hIn fuong baf
fhuong v rang, va co fh franh duoc hoac chua khoI nu chau be
duoc Iuyn fap fu khI 4 - 5 fuI v dng fac un IuoI.

I56. TT S! !NC TAY TRAI

NhIu fre em co fhoI quen dac bIf, su dung fay fraI nhIu hon
fay phaI nn Iam vIc g cung fhuan fay fraI hon, fuy rang van
ngam nhn fhuan maf phaI |nham maf fraI IaI), hoac da bong chan
phaI manh hon chan fraI. khuyn khich chau be su dung fay
phaI, nguoI Ion nn d cac d dung hang ngay bn fay phaI cua
chau nhu fha an, buf vIf v.v... Nhung nu chau van su dung bang
fay fraI fh nguoI Ion can nhan xef xem cau fao co fh cua chau be
co dIu g fh hIn Ia fhIn v bn fraI khng, nhu maf fraI ff hon,
fay chan fraI khoe hon... va ban bac voI bac sI d cho chau su dung
bn fay fraI Ia chinh. Ngay nay, nguoI fa khng khaf khe voI nhung
chau fhuan fay fraI, v xef cho cung, fh gIoI nay khng co dInh Iuaf
nao dac bIf chI danh moI fhu fhuan IoI cho nhung nguoI fhuan fay
phaI. Mf nguoI cam buf vIf bang fay fraI chua chac se v fh ma
gap nhIu frac fro frong cuc sng.

Tuy vay, nu chau be dang su dung haI fay nhu nhau, fh cac
ba me nn huong cho chau su dung cho quen ban fay phaI nhu da
s chung fa.

157. NH!NC ONC TAC T TH!ONC.

Co nhung chau be hoan foan khoe manh nhung IaI co nhung
dng fac baf fhuong nhu Iac Iu dau fu fraI qua phaI, hoac gaf dau
nhu nguoI chao hang gIo dng h. IaI co nhung chau co fhoI quen
dap dau xung gIuong hoac dua fay so b phan sInh duc cua mnh
khI sap ngu.

NhIu nha chuyn mn cho rang d chua nhung hIn fuong
nay o cac chau, nguoI Ion nn chu y fm hIu cac chau v maf fam
Iy nhu co phaI chau cam fhay mnh khng duoc san soc day du
khng, chau co ghen fI voI anh, chI, em v vIc g khng, chau co
phaI uc ch frong nguoI mnh mf fnh cam g, mf nI bun hoac
nI so g ma chau khng noI duoc ra khng 7 Trong nhung fruong
hop nhu vay fh b me chI can fang cuong an uI, au ym chau Iam
chau yn fam Ia cac hIn fuong frn se gIam hoac hf ngay.

NhIu bac cha me da nho cac chuyn vIn fam Iy fIp xuc voI
cac chau be d fm nguyn nhan va phuong phap chua frI .

Nhung phan Ion fruong hop khng phaI chua frI g, khI cac
chau foI d fu 2 foI 4 fuI, cac hIn fuong frn cung se hf.

I khI, co fh cho chau ung fhuc an fhan fheo don va su chI
dInh cua bac sI, cung co nhIu hIu qua.

158. CH!NC CO CIT CO AP

Chung co gIaf co bap if fhay o fre em fu 3-4 fuI fro xung.
Chung nay co nhung bIu hIn co gIaf co bap frong fhoI gIan ngan,
xay ra baf chof, hay Iap dI Iap IaI nhIu khI khng c y nhu: nhay
mI maf Ia IIa, chep mIng, Iac dau, Iac c, Iac vaI IIn fuc v.v...

Nhung bIu hIn nay co fh do nguyn nhan fhan kInh bI cang
fhang, v Io ngaI mf dIu g. Nhung cu chI chep mIng, Iac dau, oan
nguoI ch dng, nhIu khI Iam cho nhung nguoI xung quanh fhay
kho coI.

Khng co fhuc chua frI chung nay. Chu yu Ia nguoI dang co
nhung hIn fuong co gIaf phaI chu dng bnh fam va fu chu. Cac
con co gIaf rI se qua dI.

Nhung fruong hop nang can phaI co su gIup do cua bac sI fam
Iy v fhan kInh.
159. CH!NC T! KY VA IOAN TM THN

Tu ky Ia hnh fhuc nghIm frong nhaf cua rI Ioan fam fhan o
fre em, co dac dIm Ia dua fre fu fach roI voI fhuc f va mI fruong
chung quanh. ua fre moI sInh khng fh hIn ro bnh, nhung fu
fhang fhu 18 fro dI, cha me va nhung nguoI san soc chau co fh
fhay ro cac frIu chung cua bnh.

Chau be Iuc nao cung co ve fho o, khng chu y g foI cuc sng
va cac hoaf dng chung quanh, khng dap IaI su san soc cua nguoI
Ion bang nef maf, cach nhn hay nu cuoI.

Cac hoaf dng fay chan fhuong khng IIn quan g voI nhu cau
fhuc f, Iap dI Iap IaI nhu may, nhu cac cu chI cua nhung con rI,
haI canh fay dung dua, nhIu khI khng an nhIp voI fhan fh. Chau
van Ion nhung fri khn fr fr, kem phaf frIn, khng noI duoc hoac
noI khng ra cau, kho hoa nhap voI xa hI. Nguyn nhan cua bnh,
cho foI nay van chua duoc xac dInh ro rang. Tu 20 nam nay, nganh
y hoc van dung IaI o cac dIm du doan: rI Ioan sInh hoa cua co fh,
dI dang nhIm sac fh va mf s hI chung can phaI nghIn cuu
fhm. I fm cac phuong phap chua frI , nguoI fa dac bIf chu y v
maf fam Iy cua cac chau bI bnh hoac phaI sng xa cach voI xa hI,
hoac cung sng chung nhung IaI bI cac ban cung Iua fuI ch gIu,
fru choc.

160. M!T TAY

Tre so sInh muf fay Ia vIc bnh fhuong. NguoI fa fhay nhIu
chau be moI sInh da co ngon fay caI ung do v cac chau muf fay fu
frong bung me. Tuy vay, fre muf fay cung Ia mf fin hIu d ba me
chu y xem chau da duoc an du chua. MI Ian chau bu fi me phaI Iau
khoang 15 phuf fh chau moI du no. Hoac nu chau bu bnh, fh
phaI kIm fra IaI xem nhung caI I o num vu cao su co Ion qua hay
nho qua khng7 V I Ion se Iam chau so v sua ra nhIu Iam chau
sac, ma nho qua fh chau phaI ra suc muf ma sua van ra if, Iam
chau mf. Sau nay, khI Ion In fhm mf chuf nua, cac chau cung
hay muf fay khI ngu, duong nhu co Iam vay moI yn fam.

Tu caI sua foI 6 fuI: Cu 3 chau fh co 1 chau muf ngon fay o d
fuI fu 1 cho foI 4 fuI. Cac chau hay muf ngon fay fruoc khI ngu:
khI chau khng co g d choI, khI chau fhay nguoI kho chIu hay
dang moc rang; khI me IaI sInh mf em nua Iam cho chau co y nghI
mnh bI bo roI; khI cac chau duoc chIu chung qua hoac nguoc IaI,
khI nguoI Ion fo ra nghIm khac dI voI chau.

NguoI Ion phaI Iam g7 Nn bnh fInh va yn fam cho doI,
khuyn bao nhe nhang. Cac chau muf fay nhu fh co anh huong foI
rang sau nay khng7 Khng. V rang cua cac chau o fuI nay chI Ia
rang sua, se rung d dI cac rang vInh vIn khac.

Sau 6 fuI: Chau be da hon 6 fuI con ngam ngon fay co fh do
fhoI quen fruoc khI ngu, hoac cung co fh Ia mf van d fam Iy.
Chau mun fro IaI fhoI ky may nam v fruoc: hI do chau chua phaI
foI fruong, ngI frong cac Iop hoc co ky Iuaf nghIm khac va nhung
baI fap vIf kho khan, mf nhoc nhu hIn nay. an hay c fm hIu
fam fu chau, an uI, khuyn khich chau. Nu ban Iam cho chau fu
hao voI d fuI cua chau, chau se fu dng bo muf fay ngay.

O fuI nay, cac rang vInh vIn da moc. oI vay, vIc muf ngon
fay co fh anh huong foI su du dan va hnh dang cua ca ham rang.
Nu co hIn fuong do rI, |fhi du ham rang frn hoac duoI co ve nh
ra), nn dua chau foI bac sI khoa rang ham maf d chInh ham cho
chau.

Nn Iam g d cac chau khoI muf fay7 Nn dng vIn khuyn
khich cac chau Ia chinh. Khng nn dung cac phuong phap fh bao
nhu: buc fay, baf deo gang fay hoac bI cac chaf dang vao ngon
fay.

161. NHAI IAI

Mf s fre k ca fre so sInh va fre da Ion - co fhoI quen o fhuc
an In mIng rI nhaI, gIng nhu IoaI nhaI IaI. Nguyn nhan co fh
do cac chau bI rI Ioan nhe v cac phan ung fnh cam.

Nu fhay chau bI gay dI, cac ba me nn cho bac sI bIf v faf
nhaI IaI nay nhIu khI can phaI cho cac chau nam bnh vIn hoac
chua frI bang phuong phap gIao duc.

162. NON OI

Cac chau moI sInh fhuong hay oI. Co nhIu nguyn nhan.
NguoI Ion coI soc cac chau nn chu y xem chau bI nn oI frong
fruong hop nao, co kem fheo cac frIu chung g khng fh moI xac
dInh duoc Ia hIn fuong nay khng quan frong hoac dang Io ngaI.
HIn fuong nn oI co fh nhu sau :

' ang khoe manh bng nn oI kem sf, fIu chay: co fh do bI
bnh fhuc IoaI faI-muI-hong, hoac v cac chaf fIu hoa dI chuyn
nguoc chIu o doan da day - ruf; bI dau mang oc; vIm nIu dao
v.v... Nn oI se dan foI hIn fuong co fh fhIu nuoc.

' ng nhIn bI nn oI, khng sf nhung khng mun ung, bI
dau bung khng dI fIu duoc: co fh bI rI Ioan fIu hoa hoac Ing
ruf, fac ruf. Can foI bac sI ngay.

' I nn nhIu Ian, bI dI bI IaI, ngung fang can: vIm faI hay
vIm nIu dao.

' MoI sInh duoc vaI fuan da bI nn oI: can chIu X-quang d
xem mn vI co bI hep khng. Nu can phaI phau fhuaf.

Phan Ion cac chau be nn oI v fhuc an chuyn dng nguoc IaI o
doan fhuc quan - da day.

Cac chau nho fhuong nn oI v dng co fam Iy, Iam nung me.

Cac chau Ion hon nu bI nn oI kem fheo dau bung va sf co
fh do cac bnh dau ruf fhua, dau mang oc, vIm gan...

163. O !

Cac chau e beo bu |map u) Ia v an nhIu qua. Cung co cac
chau Ia con chau nhung gIa dnh co nhIu nguoI beo map, nhung
nu nguoI Ion beo nhu vay fh cung Ia do an nhIu qua muc ma
fhI. oI vay, d cac chau khoI beo bu, nn co ch d an vua du
fheo su huong dan cua bac sI.

Su beo qua cua cac chau, nhaf Ia cac chau nho, khng co IoI cho
suc khoe. I voI cac chau Ion, chung fa nn chu y rang Iuong fhuc
an chau an hang ngay phaI k foI ca nhung Ian chau an qua vaf
nua, d ruf bof Iuong fhuc an frong cac bua chinh dI.

VIc chua beo cung kho v can co su quyf fam va fu nguyn
cua nguoI beo, co du fInh fhan chng cu cam d cua fhuc an cung su
gIup do va h fro cua cac nguoI fhan chung quanh.

164. TT NC!YN

Mf chau be khng may co fh bI faf nguyn Iam gIam fri
fhng mInh, gIam suc Iuc, gIam kha nang cam gIac cua maf, faI
v.v...

Nhung dau hIu bao dng: ngan ngua cac faf nguyn, cac
bac sI fhuong yu cau b me cac chau nho phaI chu y phaf hIn
nhung frIu chung Ia, dang bao dng cua cac chau frong fhoI gIan
som nhaf, ngay fu nhung fuan I dau hay fhang dau sau khI sInh.

Nhung frIu chung nay co fh khI co, khI khng frong 3 fhang
dau fIn nn phaI fheo doI IIn fuc. Thi du cac hIn fuong c cua e
qua yu khng gIu duoc dau fhang, kho ngI, kho dung v.v...; cac cu
dng fay chan, cu dng quay nguoI, su chu y foI moI hoaf dng
chung quanh, foI anh sang; mau sac v.v.. co nhung bIu hIn khac
fhuong. HIn nay, nguoI fa co nhIu phuong phap phaf hIn duoc
cac chau be bI yu v mf maf nao do nhu: nhn kem, nghe kem,
khng chu y duoc v.v...

Nu con mnh bI faf nguyn: Nn co fhaI d nhu fh nao7 KhI
co dua con bI faf nguyn, chinh b me Ia nguoI can duoc an uI d
chap nhan su vIc va bnh fInh nghI foI cach chua frI va san soc cho
chau be sau nay. Xa hI nao cung co cac f chuc danh rIng cho cac
chau nhu vay. me cac chau nn fm hIu v cac f chuc nay, d
dua cac chau foI sInh hoaf, khng nn fach mnh hoac fach cac chau
ra khoI cac hoaf dng cua cng dng. o Ia cach xu su cua nhung
nguoI bI quan, khng co ich g cho cac chau.

Trang sach nay khng fh noI hf mI fruong hop v co nhIu
IoaI faf bnh. o nuoc nao cung co cac dIa chI cac f chuc nhu: HI
cac phu huynh co con bI faf nguyn; Trung fam cac fre bI IIf; HI
cuu fro cac fre bI bnh v cf sng, v fhan kInh v.v... raf co ich cho
gIa dnh cac fre bI faf.

VIc san soc va chua frI cho cac fre faf nguyn phaI dua vao
ngun faI chinh cua b me Ia chinh. Nu b me khng du kha nang,
ho co fh nho su gIup do cua cac hI fu fhIn d duoc h fro.
Thuong nguoI fa phan bIf cac muc h fro dua vao fnh hnh cua
chau be:

- Chau can phaI co nguoI san soc hang ngay nhung khng can
Iuc nao cung phaI o IIn bn chau hoac phaI o IIn bn chau;
- Chau bI faf nang, can phaI duoc san soc bang cac phuong fIn
ky fhuaf cao, fhuc fhang daf fIn;

- TIn phi fn b me cac chau co fh ganh duoc bao nhIu7 can
duoc h fro mf phan hay faf ca7

- me cac chau co fh fham gIa san soc cac chau khng7 co
fh nghI vIc d o gan cac chau khng7

165. I OI X! T

HIn nay, nguoI fa quan nIm rang mf dua fre bI dI xu fI f
can cu vao cac hIn fuong sau: chau be bI danh dap hoac bI bo roI,
d cho fhIu an, fhIu mac, khng duoc san soc v maf fInh fhan; bI
IoI dung fnh duc.

Cac f fhuc xa hI da d ra nhIu bIn phap d bao v quyn IoI
cua fre em va frao nhIm vu cho cac nganh y f va Iuaf phap d
fheo doI va phaf hIn. Cac f chuc nay fhuong chu y dac bIf foI cac
gIa dnh co fh IIn quan foI van d nay.

IX. TAI NAN

166. TAI NAN

an co fh Ia nguoI chung kIn, hoac chinh ban co mf nguoI
fhan Ia nan nhan cua mf faI nan gIao fhng. Sau day Ia nhung
vIc can phaI Iam:

af nan nhan nam ngua, dau nghIng sang mf bn |fruong
hop bI nn mua). Yu cau moI nguoI gIan ra, bao cho cac co quan co
chuc nang nhu canh saf, bac sI va cho ho bIf ro rang nan nhan bI
fhuong nhu fh nao, nhe hay nang; noI ro noI xay ra faI nan |quan
phuong, s nha v.v.. d xe cap cuu bIf duong foI cho nhanh). Nu
ban mun bIf nan nhan con fho hay khng, hay d mf chIc
guong soI nho o fruoc mIng va muI nan nhan. Nu nan nhan con
fho, maf guong se bI hoI nuoc Iam mo. Nu nan nhan khng con
fho, phaI fhuc hIn ngay phuong phap cap cuu fho nhan fao |coI IaI
phan cap cuu fho nhan fao va phan bI fhuong chay mau). PhaI coI
cac khuy ao, quan, va noI Iong fhaf Iung.

an fhan mnh phaI gIu hf suc bnh fInh, nhaf Ia nu nan
nhan Ia mf dua be. ThaI d hoang hf, fhIu bnh fInh cua ban co
fh anh huong raf nhIu foI fInh fhan va frang fhaI cua chau be.

Iu khng nn Iam: Khng nn dI chuyn nan nhan fru
fruong hop baf buc. VIc guI nan nhan vao baf ky mf caI xe nao
du xe chaf, hep, buc nan nhan phaI ngI, nam o fu fh khng fhich
hop, d dua nhanh foI noI cap cuu co fh Ia vIc Iam kem khn
ngoan nhaf!

Nn daf nan nhan nam daI bn I duong d doI xe cuu fhuong
foI |nu da IIn Iac duoc).

Nu bnh nhan bI ngaf, khng duoc cho bnh nhan ung baf ky
IoaI nuoc g.

167. VA CHAM, NCT, CAC TR!ONC HOP NCA

Nu chau nga rI baf fInh, nn oI, co mau chay ra o mIng hoac
o muI, o faI, fay chan co gIaf khac fhuong phaI dua ngay foI phong
cap cuu. Trong khI dI chuyn chau, hoac cho doI bac sI foI, Nho :

- Tranh khng dI dng chau.

- af nam fhang nguoI dau hoI fhap hon chan, nghIng maf v
mf bn d nu chau nn, oI hay bI chay mau muI, mIng chaf Iong
khng vao duoc frong hong d xung phI;

- Khng duoc cho chau ung hay an baf cu fhu g.

' Cay Xuong - Nu dua fre nga fhay khng dIu khIn duoc
nhung cu dng fay, hoac chan nua fh chau co fh da bI freo khop
hoac gay xuong. Nan nhe canh fay, khop fay, khuyu fay, duI, chan
bac sI co fh xac dInh duoc ch gay o dIm chau ku dau nhIu.
Nhung, mun xac dInh ro rang, chinh xac phaI dua chau dI chup X-
quang.

HIn fuong gay xuong khI nga nhe chung fo xuong chau khng
chac |co fh v co fh fhIu chaf CanxI).

' Nga dap dau xung fruoc: Nu sau khI nga bI va manh vao
dau, chau bI ngaf du frong fhoI gIan ngan cung phaI dua foI bnh
vIn cap cuu ngay. u nhn bn ngoaI, ch va cham khng co dau
hIu g Ia vf fhuong nang, nhung bac sI van co fh yu cau phaI dI
chup X-quang phan so nao nu fhay can fhIf.

Trong fhoI gIan fIp fheo, nguoI san soc cac chau phaI chu y
fheo doI xem co cac hIn fuong nhu: nn oI, sf, co gIaf, sac maf faI
dan, gIac ngu khng yn hoac ngu m mf khng7

Trong suf 24 gIo cua ngay dau, can phaI fheo doI IIn fuc,
fhInh fhoang IaI goI xem chau co fInh IaI khng v nu co hIn
fuong chay mau frong nao, chau co fh ngu fhIp dI rI chuyn qua
frang fhaI hn m ma nguoI san soc khng hay bIf.

Mf s frIu chung dang Io ngaI khac Ia:

- Su fhay dI fhaI d df ngf: Hoac chau fu nhIn fo ra bang
quan voI faf ca chung quanh, hoac fraI IaI, fu nhIn vaf va, kich
dng, maf nhn bng bI rI Ioan, co khI nhn nhu nguoI Iac maf.

Can phaI moI bac sI foI bn gIuong bnh ngay d nhan dInh saf
hon nua fnh frang bnh cua chau.

Chau nga vao vaf nhon

Nu vaf nhon dam vao chan, fay fh chI Ia vf fhuong chay
mau can phaI cam mau va saf frung vf fhuong.
Nu vaf dam vao dau, bung, Iung : can phaI co bac sI chuyn
mn.

Nu vaf dam vao bung, frong khI bac sI chua dn, hay cho chau
be fIu fIn va nhan xef xem nuoc fIu cua chau co do khng d bao
cao cho bac sI bIf. HIn fuong chau khng fIu fIn duoc cung can
phaI noI ro.

Vaf nhon co fh Iam fhuong fn fhan, Ia Iach, ruf xuyn qua
fhanh bung. o do, can phaI xac dInh cac fruong hop frn bang
phuong phap sIu am vung bung.

Chau bI fhuong o cam, o maf: Rua vf fhuong bang nuoc sach
d Iam frI cac chaf ban nhu daf, caf. Sau do, rua bang fhuc saf
frung.

Nu vf fhuong Ion, vf seo hnh fhanh sau nay o maf chau se
anh huong foI su fham my cua nef maf. oI vay, phaI dua chau vao
bnh vIn d khau ghep da, Iam cho vf seo sau nay do xau hon.

Chau bI fham fim hoac nI u: Nhung vf fim va cuc u se fu
khoI sau vaI ngay. Tuy vay, co fh chuom nuoc Ianh vao ch u d
gIam dau va bang nhe ch da bI xuoc d franh va cham.

168. VT TH!ONC

Tu fuI bIf dI fre em fhuong bI nhung vf fhuong say saf do
dung cham manh va fe nga. Can phaI chu y xem nhung vf fhuong
do fo hay nho, nng hay sau, chay mau nhIu hay if va o ch nao, co
dinh daf caf hoac vaf g frong vf fhuong khng 7 Khng nn coI
fhuong baf ky vf say saf nao cua fre em, du Ia mf vf chich nho.
Vf fhuong can duoc rua sach ngay bang xa phong rI bI fhuc saf
frung nhu fhuc do Mercurochrome chang han. Sau cung, phaI
bang IaI. Vf fhuong nao cung co fh dan foI bnh un van. oI vay,
can cho cac chau fIm phong bnh un van.

Vf fhuong sau hoac nng nhung rng |vaI cm), can phaI dua
chau foI bac sI d rua saf frung va khau IaI nhaf Ia nhung vf
fhuong o maf, nu khng khau, khI IIn fu nhIn se d IaI nhung
vf seo kem fham my sau nay.

Nu vf fhuong chay mau, du chay mau hoI nhIu cung chI nn
an xung d cam mau, rI bang IaI.
Ngay nay, nguoI fa hf suc franh vIc Iam ga r |buc chaf d
cam mau).

169. CHAY MA! VI VT TH!ONC

Vf fhuong nhe: Chau be bI duf fay, bI nga say saf, bI cao xuoc
v.v... co vf fhuong chay mau. an hay rua cho chau bang xa
phong, nu co daf, caf dinh vao vf fhuong. Sau do, bI fhuc do
|Mercurochrome), rI bang IaI bang IoaI bang dinh co san ca gac, co
ban o hIu fhuc.

PhaI bang nhe fay, hoI Iong - khng chaf qua - v vf fhuong
can duoc "fho" va mau duoI vf fhuong can duoc Iuu fhng frong
mach.

KhI chau nho duf fay chay mau, ban co fh bop hay an In vf
fhuong mf Iaf, mau se ngung chay rI bI fhuc do va bang IaI.

Vf fhuong nang: Chau be bI fhuong sau v vf dao hay kinh vo
va bI chay mau nhIu. an hay Iam cho vf fhuong I ra bang cach
coI bo hoac caf ch quan ao dung vao vf fhuong. Nu co nhung
manh kIm IoaI, manh kinh, soI caf chung quanh vf fhuong, hay
Iau sach hoac gap bo. Khng can dung foI vf fhuong vI, cung chua
can rua vf fhuong.

uc vf fhuong IaI bang mf Iop bang day hoac daf In vf
fhuong mf caI khan fay sach rI an fay In vf fhuong frong vong
5 phuf. Iuc nay, vIc fruoc fIn Ia ngan su chay mau. VIc rua sach
hoac saf frung vf fhuong se Io sau.

Xac dInh duoc mf dng mach hay mf fInh mach bI duf Ia vIc
kho. Tuy vay, cung co fh nhan xef nhu sau :

TInh mach bI duf: mau chay fhanh Iop, mau do sam.

ng mach bI duf: mau phuf ra fung dof, mau do fuoI.

Nu sau khI buc vf fhuong, mau van khng ngung chay, ban
hay fm duong dng mach cua chau be va an manh ngon fay xung
mf dIm cua mach o phia frn vf fhuong |gIua duong fu fIm foI
vf fhuong) frong khI dua chau foI ngay noI cap cuu v.v..

Khng nn buc ga r, nu ban chua bIf phuong phap.
Chay mau muI: KhI mf chau be bI "chay mau cam", fuc Ia
chay mau o muI ra, ban hay cho mf mIng gac hoac bng Iam
ngung chay mau |co ban o hIu fhuc) vao bn I muI chay mau, va
Iay ngon fay de canh muI bI chay mau IaI.

Nu mau van fIp fuc chay, phaI dua foI bac sI.

Mf dua fre hay bI chay mau muI co fh v cac mach mau o
mang muI bI gIan no hoac co rI Ioan dng mau. oI vay, can cho
bac sI bIf.

170. TR M N!OT PHAI VT IA

o ban nang can an, cac fre em hay dua vao mIng nhung vaf
cac em co fh Iay va cam frong fay nhu mf hon bI, mf dng xu
chang han. Nhung vaf nhu fh co fh Iam fac duong h hap va Iam
cac chau bI ngaf fho. |Xem Ngaf fho).

Nu vaf Iof duoc xung da day fh Ia mf dIu may man. No se
dan dan dI fheo duong fIu hoa d cuI cung duoc fng ra ngoaI
fheo phan. ac sI khng can phaI can fhIp bang phau fhuaf ma chI
can fheo doI su dI chuyn cua vaf frong nguoI cac chau bang
phuong phap roI X-quang.

Nu vaf vua nho, fron, nhan, fh se fheo phan ra ngoaI sau 1 -
2 ngay.

Co 2 fruong hop dac bIf can chu y :

- Chau nuf vaf nhon nhu dInh, kep foc, kep gIay v.v... Nhung
dau nhon dam vao fhanh ruf nn khng dI chuyn duoc Truong
hop nay phaI phau fhuaf d Iay ra.

- Chau nuf hp hay Io nho co chua chaf dc hay chaf fay rua
co fh fac haI foI b may fIu hoa, nhaf Ia da day, nn phaI cap fc
dua chau foI bnh vIn.

171 . !ONC NHM R!O!

Nu fre em ung nham mf Iuong ruou du Ia mf, haI Iy nho,
cung can dua foI bac sI hoac foI bnh vIn ngay. Ruou co fh Iam
suf Iuong duong frong mau va gay hn m. TuI cua cac chau cang
nho, hau qua cang nghIm frong.
Nu ban nho muI nham cho cac chau, dang Ie nho fhuc nho
muI IaI huf fhuc fu mf Io cn, cac chau se khoc re In ngay. Hay
gIu bnh fInh va Iay nuoc sach nho fIp vao cho chau, cf d Iam
Ioang ruou dI va rua nIm mac muI.

Khng nn dung ruou hay cn d xoa bop cho fre em v Iop da
mong cua cac chau raf d hap fhu ruou. Chung fa cung nn chu y
rang co mf s fhuc danh rang chua mf d ruou khng fhich hop
voI fre em, khng nn dung cho cac chau.

172. NCO OC

Nu chau be ung phaI mf chaf dc g |chaf fay rua, fhuc...)
ban phaI Iam g 7

Hay bnh fInh

CoI ngay dIn fhoaI foI phong cap cuu hoac dua ngay chau foI
d cac bac sI rua da day, Iam fInh IaI... nu can, hoac quyf dInh guI
chau be foI nhung phong chuyn mn.

- Hay chuan bI fra IoI cho fhaf chinh xac v cac cau hoI:

' Chau be da ung hoac an phaI chaf g 7 NhIu hay if 7 ao
nhIu 7

' Iuc nao 7

' Chau da co nhung frIu chung g cua vIc ng dc 7

Mun fra IoI duoc cac cau hoI frn, ban phaI quan saf ch cua
chau be fu frn gIuong foI duoI daf, cac d vaf xung quanh, ca frong
fuI ao, quan cua chau nua. Mang faf ca cac vaf g ban nghI ngo foI
bnh vIn d dua cho bac sI.

Khng nn cho chau be ung fhm fhu g, k ca sua.

Khng nn c baf chau nn ra, nu chau khng Iam duoc.

Nguyn nhan: Nguyn nhan su ng dc cua cac chau Ia do II
cac nguoI Ion fhuong d cau fha cac IoaI chaf frong fam fay cua cac
chau.

- Thuc fay rua.

- uoc pham.

- Cac fhu hoa pham frang suc: nuoc hoa, sap mI v.v...

TaI sao can dua chau be foI bac sI7 Co nguoI hoI:

"TI khng bIf con fI da mo hp fhuc aspIrIn hay hp fhuc
ngu, va da ung chua. Co fh no chI muf co mf vIn, nhung cung co
fh Ia nhIu hon. Vay phaI Iam fh nao 7"

Tra IoI : Nu chau chI muf co mf vIn aspIrIn fh ban chI can
cho chau ung nhIu nuoc duong Ia du. Chac chan chau khng vIc
g ca. Nhung, nu khng bIf chac chan s Iuong chau da ung phaI
fh can dua chau foI bac sI ngay.

173. CAM NONC

Tre em, nhaf Ia eac chau moI sInh, raf nhay cam voI nhIf.
NgI frong phong nong qua, chau cung bI cam nong, v co fh bI bc
hoI nuoc qua muc.

Thoaf dau co fh chau foaf m hI d chng IaI caI nong. Nu
sau do, chau khng duoc ung nuoc d bu dap IaI Iuong nuoc da
maf, co fh khng foaf m hI nua va fhan nhIf baf dau fang In.

HIn fuong cam nong nhu vay Ia do anh huong cua noI o,
phong o nong hoac kin qua nhu fruong hop chau be ngI frong xe
hoI dong kin cua o ngoaI nang chang han. Nhung cung co fh xay ra
frong mua Ianh, khI chau mac nhIu quan ao qua va can phong IaI
duoc suoI qua am.

Trong moI fruong hop, vIc cho chau ung nhIu nuoc Ia can
fhIf.

TrIu chung cua chung cam nong: Thoaf dau chau be foaf
nhIu m hI, vaf va, doI ung v khaf. Sau do khng foaf m hI
nua, fhan nhIf co fh In frn 40oC.

Iam fh nao khI be cam nong7 Iam cho be maf, fam nuoc co
nhIf d fhap hon fhan nhIf cua be fu 2 - 3oC, chuom Ianh hoac
quan fa fam nuoc maf. Cho ung fhuc chng sf nhu aspIrIn,
acefamoI voI nhIu nuoc maf.
Nu fhan nhIf chau van khng gIam, can dua ngay chau dI
cap cuu, v chung cam nong cung raf nguy hIm.

franh hIn fuong CaM NoNC, chu yu can phaI PHoNC
nhu: khng cho cac chau mac nhIu quan ao qua, Iun chu y cho cac
chau ung du nuoc.

174. CAM NANC

Cam nang co fh coI nhu hIn fuong oNC cap 1, cap 2 voI cac
frIu chung: fhan nhIf fang, mach nhanh, da nong va kh |sau do
vaI gIo co fh do In), khng co m hI, nn oI va co fh ngaf.

In fich co fh bI fac dung boI nang cang rng fh nguy co
cang nang. Mf chau be bI say nang chIu vao maf co fh bI nguy
foI finh mang.

Nu dIn fich da bI fac dung cua nang frn 5% fh bac sI phaI
dua foI phong cap cuu.

|Xem fhm ang dIn fich da frn co fh, muc 6 v bong).

175. I CON TR!NC CHICH

I ong, fo vo df: NhIu b phan cua co fh raf nhay cam voI
noc cua IoaI ong nn raf nhuc nhI.

Chich nguoI, bao gIo ong cung d IaI ngoI. oI vay, phaI fm
cach Iay caI ngoI nay ra, rI rua ch bI chich bang nuoc pha gIam,
chuom nuoc da. Noc ong co fh Iam ch da bI chich fay do, dau raf
frong vaI ngay.

Nu bI ong chich nhIu ch - nhaf Ia o c, o mIng cac chau nho
co fh nn oI, nhIp fIm fang, kho fho, foan fhan bI phu n, c hong
bI phu, rI IoaI fuan foan, nhIu khI nguy hIm foI finh mang. oI
vay, khI fhay mf chau nho bI ong df o vung mIng va c, can dua
chau foI bnh vIn d d phong nhung bIn chung co fh xay ra.

I o Co T - CuI mua he, fhuong co mf s IoaI bo o co. Cac
fre nho choI dua frn co, d bI chung df, Iam da phng do, ngua.
Nn bI In da cac chau IoaI dung dIch chng ngua fhuong ban o cac
hIu fhuc. Cung co ca nhung pommaf bI fruoc vao da d chng
IoaI bo co.
I nhn df: Vf chich cua nhn fhuong Iam da phng In, do
va nhuc. I khI gay chong maf, sf nhung khng nguy hIm. ChI
can rua sach ch bI chich va chuom nuoc da. Nu can, ung aspIrIn
fheo chI dInh cua bac sI.

I muI df: Nu bI nhIu muI df, cac chau nho cua quay,
gaI va co fh fu Iam nhIm frung da, gay sf. Nn rua nhung nf
muI df bang xa phong co finh a xif hay nuoc gIam Ioang. I cho
cac chau cac dung dIch chng ngua ban o hIu fhuc. chng
muI, co fh dung cac IoaI fInh dau chanh hoac co roI ngua, bI In
nhung ch da khng co quan ao che.

RuI frau: Co IoaI ruI Ion - ruI frau - cung df va huf mau
nguoI. Vf df gay dau nhuc, can duoc Iau rua bang nuoc gIam. Nu
cac chau be dau nhIu, cho chau ung aspIrIn d gIam dau, fheo chI
dInh cua bac sI.

176. I O V OT

Nhung IoaI bo, ve o cho, o frong co, buI ram co fh gay cho
nguoI mf s bnh, nhaf Ia vao mua he chung fa hay dI chan daf
frn co, vao cac buI cay. Co nhIu bnh sf do IoaI bo gay ra. Con
sf keo daI kem fheo hIn fuong man do khap nguoI. I khI co ca
nhung mang da mau den. NguoI fa fhuong dung fhuc khang sInh
d chua frI.

IoaI bo, ve cung co fh gay ra bnh Iyme, mf fhu bnh co
nhung bIu hIn man do, IIf maf va dau cac khop. chua frI,
cung dung fhuc khang sInh.

177. I S!C VT CAN

Vf can cua cho, meo: Can phaI rua sach vf can bang fhuc saf
frung rI cho chau foI bac sI d ung fhuc khang sInh hoac nu
can, phaI fIm fhuc d phong bnh daI.

PhaI dua con cho da can nguoI foI so fhu y d kIm fra va fheo
doI xem no co bI bnh daI khng.

Vf ran can: ChI co IoaI ran dc moI nguy hIm. Thuong, ran
hay can vao fay vao chan nguoI. MoI dau, vf can khng gay dau
nhIu va d nhan fhay 2 vf rang cach nhau 6-8mm. Chung quanh
vf can fhuong co mf vung fu mau duoI da. Mau cua dIm nay
bIn dI dan fu do sang fim xanh. Vf can cang Iuc cang dau, fay
hoac chan bI phu fo dan, fro fhanh frang nhof voI nhIu dIm fu
mau.

Nhung phan ung cua co fh mI nguoI, mI khac: rI Ioan fIu
hoa, dau bung, nn oI, sf hoac Ianh foan fhan, nhIp fIm fang
nhanh foI muc fram frong, foan nguoI bI "sc".

Nhung vIc fruoc day nguoI fa fhuong Iam nhu chuom Ianh vao
vf fhuong, huf noc dc ra, buc ga r fh ngay nay khng con duoc
khuyn khich nua.

VIc fIm fhuc chng noc dc cung con co nhIu y kIn khac
nhau v fhuong co fh cung khng chIu dung duoc fhuc. Tf nhaf
Ia Iam cac vIc sau: Rua sach vf fhuong va dua gap nan nhan foI
bnh vIn d fIm fhuc chng un van.

ac sI se quyf dInh can phaI Iam g fIp fheo.

178. I NCA X!ONC N!OC

KhI vof chau be bI nga xung nuoc In, nu chau khng con fho
fh chua nn c gang Iam cho nuoc ra khoI phI ma phaI Iam ngay
dng fac cap cuu ha hoI fhI ngaf da. Nu kIp fhoI, chau co fh fho
IaI ngay nn dua ngay chau foI bnh vIn.

Nu fIm chau ngung dap, fh frong khI mf nguoI fhuc hIn h
hap nhan fao, mf nguoI khac fhuc hIn cach xoa bop fIm ngoaI
Ing nguc. Trong fruong hop khng co nguoI phu gIup, phaI vua
Iam h hap nhan fao, vua an fay fheo nhIp fho In xuong uc, mI
khI fa ha hoI vao mIng chau.

Trong fhoI gIan do, nho nguoI dI bao bac sI, hoac goI f cap cuu
nguoI fhuong fruc bn baI bIn v..v..

cac chau sau nay chong bIf boI, nn cho cac chau be Iam
quen voI nuoc fu nho nhung khng duoc roI maf khoI e, du chI cho
e fam frong chau fam o nha.

KhI cho chau be vao nuoc, phaI cho fu fu nhaf Ia sau khI vua
cho chau phoI nang.

179. CH!NC NCT KHI X!ONC N!OC

Co nhIu nguoI - ca nguoI Ion Ian fre em vua xung nuoc h;
ao, bIn d fam, bng ngaf xIu va bI chm hoac nuoc cun dI Iun.
Nu khng duoc vof ngay fh raf nguy foI. finh mang. Nguyn nhan
cua hIn fuong nay chua duoc xac dInh nhung nguoI fa cho rang do
Ia do co fh nhung nguoI do khng chIu duoc su fhay dI nhIf d
gIua khng khi va nuoc.

oI vay, chung fa khng nn fam nang Iau qua fruoc khI xung
nuoc. Va, khI xung nuoc, nn xung fu fu d khoI gay nhung cam
gIac df ngf v nhIf d, nhaf Ia dI voI fre em.

180. I IN CIT

Nu chau be cho fay vao chf dIn va khng ruf duoc fay ra,
khng duoc keo chau ra ma phaI dI ngaf cau dao dIn.

Nu chau dung vao mf day dIn, phaI gaf day ra bang mf caI
gay g hoac mf vaf cach dIn.

Nu chau be khng con fho nua, phaI fhuc hIn ngay phuong
phap h hap nhan fao va goI cap cuu.

181. VT CAO

NhIu chau be co nhung vf cao o maf do chinh nhung ban fay
xInh xan cua mnh fao nn. o Ia nhung dng fac fu nhIn nham
fham fhu va fm hIu xem co fh cua mnh fh nao. franh
nhung vf xuoc nhu vay, ban co fh caf mong fay cho e |Iuc e
ngu d caf hon). Vf xuoc do mong fay e fao ra Ia nhung vf xuoc
Ianh khng co g nguy hIm, se fu khoI va maf dau vf frong mf
vaI ngay.

182. VT MO CAO

Nhung vf xuoc do meo cao co fh fhanh bnh do mf IoaI vI
frung hoac vI ruf gay ra. ThoI gIan nung bnh fu 10 foI 30 ngay.
Vung bI cao se nI hach, co fh co mu. Thi du, nu e bI cao o canh
fay, hach se nI In o nach. Hach nI Iau fu mf foI ba fhang. Nu
cho e ung fhuc khang sInh fu som, co fh ngan duoc frang fhaI
hach co mu. ang khng, se phaI chich hach cho e.
X. CAC NH KHAC O TR M

183. C!M, TRANC THAI C!M

MI khI chau be mf hoac sf, chung fa khng nn nghI ngay Ia
chau bI cum. nh g fh phaI nho bac sI xac dInh v co nhIu bnh
khac nhau cung co nhung frIu chung ban dau gIng nhu cum: on
Ianh, run, fhan nhIf fang, maf do, hong kh, dau Iung va chan fay.
HIn fuong ho cang ngay cang nhIu khng phaI Ia frIu chung cua
cum. a s fre em h bnh Ia Ia chay va nn, cu 24 gIo hay 48 gIo Ia
IaI sf cao mf Ian.

KhI da xac dInh Ia chau be bI cum, bac sI se yu cau phaI d
chau nam nghI faI gIuong frong fhoI gIan mf vaI ngay. Nn cho
chau ung nhIu nuoc fraI cay, nuoc chanh.

Trong fhoI gIan co dIch bnh, franh d cac chau bI Ianh, mf va
fap frung noI dng nguoI.

Nu ba me bI cum, nn d nguoI khac san soc con mnh. KhI
can cho con bu, nn deo khau frang.

I voI cac fre fho, bnh cum co fh gay ra nhIu bIn chung fu
vIm faI, muI, hong foI vIm ph quan, vIm phI, ho, hen foI d
kho fho.

VIc fIm chung chng bnh cum cho cac chau hIn nay chua
fhuc hIn duoc rng khap nhung raf can dI voI cac chau co fh
frang yu va hay co bnh faI-muI-hong.

184. NH AN AO

nh ban dao do vI ruf gay ra Ia bnh hay Iay, co fh fhanh
nhung dIch nho v mua fhu va mua dng. nh fhuong gap o fre
em duoI 3 fuI, bng nhIn bI sf cao frong nhIu ngay. ToI ngay
fhu 4, fhu 5, e co fh khoI sf, dng fhoI khap nguoI e nI ban do
frong vaI gIo hoac mf, haI ngay.

Tuy nhung Iuc sf cao, chau be co fh bI co gIaf, nhung bnh
nay chI Ia mf bnh nhe.
185. CH!NC AN X!T H!YT

Chung ban xuaf huyf co dac dIm: cac vf do du co nI cach
nhau frn da, dI khI fhanh fung mang rng do mau fhoaf ra fu cac
mach II fI |mao mach) duoI da fao fhanh. Chau be bI ban xuaf
huyf dI khI s, chay mau cam, dau nguoI v.v...

Chung ban xuaf huyf co fh IIn quan dn su gIam s Iuong
nhung fIu cau frong mau, Iam rI Ioan su dng mau - hoac do su
hu haI cua chinh nhung mao mach duoI da Iam mau fhoaf ra duoc.

Nguyn nhan cua chung ban xuaf huyf co fh do nhIm frung
|vI frung mang nao cau), hoac vIruf |bnh soI, bnh fang don bao...)
hoac do chaf dc frong fhuc ma co fh chau phan ung IaI. Chung
nay con Ia bIu hIn cua mf s bnh nghIm frong v mau do fn
fhuong cua fuy xuong gay ra.

O fre so sInh - Cac chau so sInh ra doI sau mf cuc de kho cua
ba me, co fh co cac nf do frn maf: do Ia nhung mach mau nho bI
vo. HIn fuong nay se qua dI khng co g dang Io ngaI. K ca hIn
fuong xuaf huyf nho frong Iong frang maf cung vay.

Nu chung nay dI dI voI hIn fuong gIam dang k s Iuong
fIu cau frong mau fh phaI chu y xem chau co bI chung nhIm
frung so sInh khng.

Phaf ban v bnh dau mang oc: Nu cung voI hIn fuong phaf
ban, chau IaI sf fh phaI nghI ngay foI mf fn fhuong o mang oc...
va phaI dua chau foI bac sI hoac vao bnh vIn ngay.

Phaf ban do dang bnh fhap: Thuong fhay o cac chI duoI. Nu
phaf ban kem fheo hIn fuong dau vung bung fh phaI nghI foI fre
bI Ing ruf hoac co IIn quan foI fhan, nhaf Ia khI nuoc fIu co mau
va anbumIn. Cung co nhung fruong hop phaf ban co gIam s Iuong
fIu cau ma chang co nguyn nhan g ca.

Chung phaf ban noI chung fhuong khoI sau vaI fuan chua frI.
Nhung cung co nhung fruong hop keo daI foI 5-6 fhang: do Ia chung
phaf ban man finh. VIc chua frI maf nhIu cng suc hon.

186. NH TINH HONC NHIT

nh fInh hng nhIf do mf IoaI IIn cau frung fan huyf gay
ra. HIn nay bnh nay hIm fhay va cung khng con nguy hIm
nhu xua. ThoI gIan u bnh fu 4 foI 5 ngay. Cac chau bI bnh df
ngf sf cao, dau hong va co hach o c, chong maf va nn oI.

NguoI man do raf nhanh, nhung nf mau do nI nhau fhanh
fung mang rng, co nhung duong vIn khng du, baf dau fu c
nach, khuyu fay rI Ian ra foan fhan k ca maf, fru vung mIng va
maf. ac bIf chI sau vaI ngay IuoI cua chau bI bnh co mau do fuoI
nhu mau fraI dau.

Nu khng co bIn chung, bnh fhuyn gIam frong vong vaI
ngay: fhan nhIf xung, cac mang do Ian maf. Khoang 2, 3 fuan
sau, da baf dau bong, nhaf Ia o ban fay va ban chan co fh boc
fhanh mang vay.

Nhung bIn chung cua bnh nay, ngay xua raf nguy hIm
nhung nay hau nhu khng con nua nho fac dung huu hIu cua
fhuc penIcIIIIne dI voI cac frung sfrepfocoque.

Nhung bIn chung, nu co, fhuong fac dng foI fhan va khop.
KhI bI bnh, nguoI fa fhuong xef nghIm nuoc fIu d xem co
anbumIn frong fhanh phan khng.

HIn nay if gap nhung fruong hop bnh nay o frang fhaI nang.
Mf s fruong hop nhe xay ra frong fhoI gIan ngan voI cac frIu
chung da bIf nhu: bnh d Iay Ian, dau hong, xef nghIm fhay co vI
frung sfrepfocoque frong mau f bao Iay o hong ra; bong da chan,
fay.

187. NH AI IIT

Truoc day, bnh baI IIf Ia mf bnh fhaf dang so v bnh co
fh gay bIn chung fuc fh Iam cho khng fho duoc, hoac sau nay
Iam fre em bI feo co va baI IIf. Ngay nay, bnh nay gan nhu khng
con o cac nuoc ma fre em duoc ung fhuc ngua hay fIm phong
bnh nay cung voI mf s bnh khac nua.

Vay, nn Iam g dI voI cac chau nho noI con dIch bnh7 Co
nhIu fruong hop:

- Tre em da duoc fIm phong bnh frong vong 2-3 nam fro IaI
day: khng phaI Io ngaI g.

- Tre em moI fIm mf Ian: can fIm ngay Ian nua hoac ung
fhuc cho du IIu.
- Tre em chua fIm hoac ung fhuc phong bnh: dI fIm va
ung fhuc ngay.

Sau ngay fIm hay ung fhuc 8 ngay, fhuc se co fac dung.
Nhung can phaI fIm hoac ung fhuc fIp, dung ky han, du IIu
Iuong.

Cac chau mac bnh se co cac frIu chung: nn oI hoac cac bIu
hIn khac cua su rI Ioan fIu hoa, sf, dau frong chan, frong fay,
dau dau, hong do.

Hay cho chau nam nghI va dIn fhoaI ngay cho bac sI, hoac dua
chau vao bnh vIn.

188. NH ! M!A

Theo f chuc suc khoe fh gIoI |OMS) fh bnh dau mua ngay
nay gan nhu khng con nua. o Ia v vIc fIm phong bnh da duoc
fIn hanh frn khap fh gIoI va mI khI phaf hIn bnh, nguoI fa da
bIf cach Iy nguoI bnh, noI co dIch bnh voI moI nguoI.

Tuy vay, o mf s nuoc co dIu kIn v sInh kem, chung bnh
nay van co fh xay ra va chI can mf nguoI o noI bnh dI chuyn foI
noI khac se Iam cho noI do co dIch bnh. Nhung nho co su kIm soaf
ngaf ngheo o bIn gIoI v y f nn hIn fuong nay cung if khI xay
ra. Trn fh gIoI mI Ian o dau co bnh nay Ia nguoI fa IaI fhng
bao rng dI khap cac noI, va moI nguoI IaI fIm chung d phong
bnh.

O Phap, nguoI fa khng con chung ngua bnh nay nua, nhung
nhung nguoI dI du IIch sang cac nuoc khac van duoc khuyn cao
nn fIm chung d phong ngua.

Chu y - Nhung fre em dang bI ngua dI ung |eczema) khng
nhung khng duoc fIm phong bnh ma cung khng duoc fIp xuc
voI cac fre em nao vua fIm phong bnh.

Khng fIm chung phong bnh cho cac chau dang co bnh ngoaI
da hoac bnh fhan, bnh fhan kInh, bnh dau mang oc, vIm nao.

Vac xIn ngua bnh dau mua dI khI co fh gay nhung bIn
chung o da va nao. ay cung Ia mf Iy do d nguoI fa khng fIm
chung fhuong xuyn nua, khI fhay co fh bo qua duoc.
189. TH!Y !

Thuy dau Ia bnh nI mun hay gap nhaf o fre em. nh nay raf
d Iay nn hau nhu khng chau nao franh khoI bnh. nh nay do
fIp xuc fruc fIp, do nuoc bof va nhung vay mun. Sau khI fIp xuc
voI ngun Iay bnh fu 14-15 ngay, se co cac frIu chung: chong maf
va sf nhe. ac bIf Ia nguoI nI mun, baf dau o fhan, rI dn maf,
quanh mIng va da dau. Nhung mun nho d vaI mIIImef, co chua
mf chaf Iong bn frong, se kh IaI sau 48 gIo va hnh fhanh mf
caI vay. Chung 5-6 ngay sau, vay se bong ra d IaI frn da mf caI
seo Iau d vaI fuan. Nhung mun nho co chua vIrruf bn frong nn
d Iay sang cac chau khac.

HIn fuong mun nI In keo daI 2-3 ngay, gay ngua khIn cac
chau mun gaI Iam xuoc da, gay nhIm frung va cac mun Iau dong
vay. Thng fhuong, sau 15 ngay phaf bnh fh cac chau khoI.

Thuy dau Ia bnh nhe. Truong hop mun nI nhIu, cac chau co
fh bI sf cao nhung rI con sf se qua dI. Cung dI khI co fruong
hop bnh anh huong foI vung fIu nao va h fhan kInh Iam chau be
dI Iao dao frong fhoI gIan bnh dang phaf frIn. nh co fh keo daI
fhm mf if nhung cung khoI sau vaI fuan.

Trong fhoI gIan chau be bI fhuy dau, vIc chinh Ia gIu gn v
sInh cho chau: caf mong fay va gIu sach, khng d chau gaI d
franh nhIm frung da va Iay Ian sang chau khac, mac quan ao rng
va nhe. Khng can xoa phan va chI fam sau khI da hf mun. Nu
can, chI bI fhuc saf frung In nhung vay hoac mun fo nhaf. ac sI
co fh cho cac chau ung mf if fhuc an fhan d chau d ngu, khoI
quay va gaI v ngua.

KhI khoI han, chau moI duoc foI fruong hoac nha fre.

190. NH THI! MA! |CON COI IA N H!YT)

Nu ban fhay maf con mnh bI faI nhof, xIn cho vI kf Iuan
chau bI fhIu mau. oI v nhIu khI mau da fu nhIn cua chau Ia
nhu vay. Tf nhaf Ia cho chau foI mf bac sI.

Mau da chI Ia mf phan, can phaI nhn mau cua mI, IoI, Iaf mi
maf coI bn frong mi: nu mau sac cac phan nay nhof nhaf fh chac
chau be bI fhIu mau rI. Chung nay con kem fheo cac frIu chung:
mf moI, nguoI co ve Io do, u oaI, kem hoaf dng, khng chIu an.
Mau cua cac chau kem do hon bnh fhuong v fhIu huyf sac
f, mf fhanh phan quan frong nhaf cua hng cau co chua gan nhu
foan b chaf saf frong co fh. Huyf sac f co nhIm vu mang xy fu
phI foI cac f bao cua cac m.

Cac chau be fu 4 fhang fuI fro dI d bI mac bnh nay do vIc
nuI duong khng du chaf saf. TaI sao 7 V sua khng cung cap du
chaf saf cho cac chau.

Vay faf ca cac chau be chI nuI bang sua du bI chung fhIu saf
chang7 Khng phaI. KhI duoc sInh ra, cac chau da mang san frong
nguoI mf Iuong chaf saf can fhIf cua me fruyn cho rI. Nhung,
co nhung fruong hop dac bIf nhu cac chau sInh dI, sInh ba phaI
cung chIa nhau mf Iuong chaf saf cua me chang han. NgoaI ra, khI
cac chau bI m, bI fIu chay, bI bnh fhIu huyf sac f do dI fruyn
hoac ung fhuc Iam mf s hng huyf cau bI fIu dIf, chan an
nn Iuong saf duoc fIp f khng du cho co fh.

I voI cac chau be moI sInh, cac ba me nn chu y foI mau
phan cua e. Nu mau nhof nhaf Ia co van d!

191. CH!NC CAO H!YT AP

Tre em k ca cac chau so sInh cung co fh bI chung cao huyf
ap, du fruong hop nay hIm. Nguyn nhan bnh co fh do fhan co
van d, hoac khng xac dInh duoc.

o huyf ap cho cac chau be raf kho v cac chau hay cua quay.
Tuy vay, cang ngay cac bac sI cang chu y foI vIc nay va fhuong
phaI Iay s do cua cac chau o frang fhaI nghI ngoI, fhoaI maI, khng
so haI, d so voI cac s do mau cua fung Iua fuI, chIu cao cua e
fraI hay e gaI.

192. NH !A CHAY MA! |NH H!YT H!!)

Nguyn nhan bnh ua chay mau Ia do co fh fhIu mf s yu
f can fhIf cho su dng mau |co nhIu fh bnh; frong s do fh
bnh ua chay mau A Ia fhuong fhay nhaf). ChI co cac e fraI bI
bnh nay mac du bnh duoc fruyn cho e fu cac ba me khng bI
bnh.

Nhung frIu chung cua bnh baf dau fu d fuI chau be bIf dI:
mf vf fhuong nho nhu bI duf fay cung gay chay mau maI. HIn
fuong chay mau con co fh xay ra bn frong co fh, dac bIf o cac
khop nhu dau gI. Nu khng duoc bIf fu fruoc, nhung hIn fuong
chay mau ngoaI va frong co fh co fh dan foI nhung bIn chung
nguy hIm.

chua frI bnh, can fruyn nhIu Ian cho bnh nhan cac IoaI
mau fuoI, huyf fuong hoac mau co cac yu f dng mau. Thuong
can phaI co cac nhom bac sI chuyn nganh d fheo doI, chua frI va
dI pho voI cac bIn chung cua bnh.

Chau be bI bnh can phaI duoc Iun Iun bao v va fuyf dI
khng fIm chich bap fhIf.

193. NH NHIM KY SINH TR!NC TOXOPIASM

nh nay gay ra boI mf IoaI ky sInh o fhIf chua chin. Tre em
co fh bI bnh do an fhIf chua nau ky hoac do me da bI bnh nay
khI mang fhaI rI fruyn IaI cho con. nh co cac frIu chung nhu:
sf, nI hach, mf moI, dau bap fhIf, dI khI da bI man do. Tre em
da bI bnh mf Ian fh se duoc mIn nhIm. oI vay, nu cac e gaI
da bI bnh Iuc nho fh sau nay, khI cac chau foI fuI sInh no, co fh
chau da duoc mIn nhIm nn khng Iay sang con caI nua.

NhIu nguoI mac bnh ma khng bIf, nn co foI 85% phu nu
co mau mIn nhIm v bnh nay.

194. PHN KHONC INH TH!ONC

Tru fruong hop chau be dI fao hoac dI fuof, con nhung ngay
bnh fhuong, phan chau co fh nhu fh nao 7

Phan mm, if: Chung fo su fIu hoa bnh fhuong.

Phan co chaf nhay frang hay xanh: RI Ioan fIu hoa hoac e
bI s muI. Nu su h hap chau van bnh fhuong ma IaI dI phan
nhay fh can phaI noI cho bac sI bIf v chau co fh bI rI Ioan ngay
o mang nhay cua ruf.

Phan co mu: Nu frong chaf nhay Ian frong phan, co ca mu fh
chau da bI vIm o mf b phan nao do cua co quan fIu hoa. Mu Ia
cac bach huyf cau, cac vI frung da chf Ian voI cac manh nIm mac
bI bong ra.
Phan co mau: Nu ban fhay fa hay frong "b" cua chau be co
mau, hoac ro hon Ia co mau chay o hau mn cua chau be ra, can
phaI dua chau foI bac sI ngay. Nn gIu fa IaI va Iay mf if phan
frong b vao mf Io nho da rua sach, mang foI bnh vIn d Iam xef
nghIm.

Nu chau be van khoe bnh fhuong, khng sf fh frong doan
fruc frang co fh co mf cuc fhIf fhua |p Iip). ac sI se gIaI quyf
bang mf cuc phau fhuaf nho.

VIc Iay nhIf d cho chau be bang duong hau mn cung co khI
Iam fruc frang bI fhuong nhe |du nhIf k khng bI vo). Vf fhuong
nhu vay cung mau Ianh.

NgoaI ra con co cac nguyn nhan khac nhu: chau be dI fao, dI
fuof, Iam ruf bI fn fhuong nhe. Truong hop nay, phaI chua bnh
fao hay dI fuof.

Mf kha nang nua cung co fh xay ra Ia chau bI Ing ruf.

Phan xanh: Phan xanh khng han Ia dIu dang Io ngaI v chI
fh hIn vIc dI chuyn qua nhanh cua chaf fhaI qua ruf, Iam cho
phan khng du fhoI gIan co duoc mau bnh fhuong. Hon nua, nn
chu y rang vIc xy-hoa cua phan frong khng khi ngoaI froI, cung
co fh Iam phan cua chau be co mau xanh.

Phan xam: Chau be an sua bo c dac co fh Iam cho phan co
mau xam.

Phan mau nhaf hoac mau frang: Phan mau frang co fh Ia bIu
hIn cua gan hoaf dng yu, co bnh gan hoac fac ng maf o cac fre
so sInh.

Phan co mau sac: Rau, cu caI duong, ca rf du Iam cho phan
co mau sac cua chung. Chaf saf Iam phan co mau den.

Nu ban fhay phan cua chau be khac fhuong, nn Iay mau, va
mang foI bac sI d nu can fh Iam xef nghIm.

195. NHIM OC CHI

Trong cac phong o Iau khng sang sua, son bang IoaI son co
chaf ch frong fhanh phan, cac chau nho co fh cho nhung manh
son bI bong vao mIng va bI nhIm dc ch. TrIu chung cua hIn
fuong nhIm dc ch Ia: dau bung, dI fao hoac dI fIu chay, rI Ioan
fhan kInh, fhay nguoI hf hoang, bI co gIaf, bI fhuong fn v fhan
va mau.

VIc chua frI co muc dich IoaI ch ra khoI co fh qua nuoc fIu.

196. NH SOT NOI HACH, HAY NH TANC ACH C! ON NHN
NHIM TR!NC

Cac fre so sInh if khI mac bnh sf nI hach, cac chau Ion hay
mac bnh nay hon.

Cac chau mac bnh bI sf va nI hach o c, o nach, o hang.

Mun xac dInh dung Ia chau da bI bnh nay, phaI Iam xef
nghIm o phong fhi nghIm |fhu nghIm phan ung PauI-buneI).
nh fhuyn gIam mau nhung nguoI bnh con fhay mf moI frong
nhIu fuan.

197. SOT TH!ONC HAN

Nuoc ung, sua, kem, nuoc da, haI san |cua, so, c...) du co fh
Ia nguyn nhan gay bnh sf fhuong han, nhaf Ia v mua he.

nh fhuong han co cac frIu chung nhu sau: moI dau sf nhu
nhIu bnh khac; rI khng mun an, nn, dau bung, fIu chay |o
fre em, hIn fuong fIu chay co fh khng xay ra). Than nhIf co
fh In cao foI 40oC va khng fhuyn gIam mac du da chua frI nhu
nhung Ian sf khac, dI phan Iong, suc khoe suy sup nhanh.

KhI fhay chau be sf cao, chac cac ban phaI moI bac sI foI ngay.
Nu nghI Ia sf fhuong han, bac sI se yu cau cho chau nam bnh
vIn. HIn nay, da co nhIu IoaI fhuc khang sInh raf hIu nghIm
dI voI bnh fhuong han. Tuy vay, sau khI khoI bnh, fhoI gIan
phuc hI duoc hoan foan suc khoe raf Iau. nh fhuong han fhuong
Iam cho nguoI bnh maf nhIu suc khoe, khoI rI nhung van yu va
gay.

Nu ban so chau be hoac chinh ban co fh bI nhIm bnh, v
ban sap dI du IIch foI mf noI ma dIu kIn v sInh khng duoc dam
bao Iam, hay chich cho mnh va cho chau be IIu fhuc phong bnh
fhuong han. IIu fhuc se phaI chich Iam 4 Ian, mI Ian cach nhau
15 ngay, Iuong fhuc Ian sau nhIu hon Ian fruoc. Chich mf Ian rI
nam sau moI chich IaI. Ian fhu 3 cach Ian fhu haI 5 nam. Chich
fhuc dau va co fh bI sf.

HIn nay, vIc chich fhuc ngua bnh fhuong han khng duoc
chu y Iam, nhung cac bac sI van khuyn moI nguoI nn chich ngua
mI khI co dIch bnh hoac can phaI dI ra nuoc ngoaI.

Tre em chI nn fIp fuc foI fruong sau khI khoI bnh duoc 20
ngay fro dI. Nu mun foI som hon, can co chung kf qua hf frung
bnh o phan, sau khI fhu phan 2 Ian, mI Ian cach nhau 8 ngay.

Cac chau chung sng frong cung gIa dnh voI chau bI bnh,
khng can fhIf phaI nghI hoc.

198. HOI CH!NC AO |OWN)

HI chung do hIn fuong dI dang nhIm sac fh o cap nhIm
sac fh 21, dang Ie co 2 nhIm sac fh fhI fh IaI co foI 3. Su dI
dang nay dan foI hau qua chau be bI cham phaf frIn v fri khn,
co mf s dI faf bam sInh nhaf Ia o fIm, va mf ve maf dac bIf, haI
Ing may xch, ngo ngan v cham hIu.

NguoI bI hI chung nay cung nhu nguoI bI faf nguyn. Cac bac
b me nn IIn Iac voI nhung f chuc nhan dao, nhung fruong, Iop
danh rIng cho cac chau d duoc san soc dac bIf.

Nguyn nhan hI chung nay chua duoc ro, nhung hay fhay o
cac fre em sInh ra khI me da vuof qua fuI 40.

199. NH SOI

nh soI do vI ruf gay ra, fhuong gap o cac chau be frn 1 fuI,
co fh co dIch vao mua xuan. Sau khI bI Iay nhIm fu 10 foI 15
ngay, cac chau be co cac frIu chung nhu: ho, sf. HIn fuong ho
cua bnh soI co dac dIm Iam gIong chau be khan khan va Iam ran
rua nuoc maf.

Sau may ngay bI soI, faI, maf, chan, fay va foan fhan chau be
co nhung nf do nI In, rI IaI maf dI khoang 4, 5 ngay sau. Chau
be khoI bnh nhanh. Ngay nay, bnh soI if khI co bIn chung. Tuy
vay, o nhung chau be suc khoe kem va nhung be da den, bnh soI
van co fh gay ra vIm faI, vIm ph quan, vIm phI.

Chau be bI soI co fh Iay sang chau khac o fhoI ky fruoc khI nI
ban. NguoI fa fhuong chung ngua cho cac chau fu fhang 12 fro dI,
v fruoc do e con gIu duoc cac yu f mIn nhIm frong nguoI do
me fruyn IaI. Thuc ngua soI fhuong pha fhm fhuc ngua bnh
quaI bI, co fh Iam chau be sf nhe, fhuc chan duoc bnh k ca
fruong hop chau be da fIp xuc voI mf chau khac bI bnh, frong
vong 5 hm v fhuc fac dung nhanh hon vI ruf cac chau be d bI
bnh phI cang nn fIm phong bnh soI hoac dung chaf
gammagIobuIIne d fang cuong finh mIn nhIm cua co fh.

200. AIS

AIS Ia mf bnh nguy hIm, chua co phuong phap chua frI
hIu qua, do vI ruf HIV gay ra. VI ruf nay fan cng vao h fhng
mIn nhIm cua co fh Iam cho kha nang fu bao v cua co fh bI suy
yu fram frong. Mf nguoI bI bnh se mang frong mau nhung
khang fh dac bIf nn khI xef nghIm mau cua nguoI ay se cho kf
qua duong finh.

Mf phu nu fhu mau fhay duong finh co 20% kha nang fruyn
vI ruf bnh cho con frong Iuc con mang fhaI hay khI sInh no. Sua
me co fh Ia ngun Iay bnh. oI vay, cac phu nu mau da duong
finh khng nn co mang va cang khng nn de.

Tre so sInh co bnh fhuong fh hIn ro fu fhang fhu 6: suc khoe
suy gIam, ngung phaf frIn, bI dI bI IaI cac IoaI bnh nhIm frung,
nhIm ky sInh frung hay vIruf IIn quan foI cac bnh duong h hap
nhu ho; duong fIu hoa nhu fIu chay; h fhan kInh nhu dau mang
oc, baI IIf v.v... nh fhuong fIn frIn raf nhanh foI muc fram
frong.

Cac chau nho con co fh mac bnh nay do vIc fruyn mau fuoI
hoac cac ch pham cua mau co nhIm vIruf HIV.

NguoI phu nu mac bnh nay, can fheo nhung IoI khuyn sau
day, du cho IoI khuyn co phan khac nghIf :

- Nu Ia con gaI, khng nn Iay chng.

- Nu Iay chng, khng nn co mang.
- Nu co mang, phaI som cho ra fhaI.

- Nu mun gIu fhaI, khng duoc cho con bu sua me .

V, nu bI nhIm bnh, dua fre chI sng duoc vaI fhang, Iam b
me fhm dau bun. Nu khng Iay bnh, fh chau cung se som bI
m cI va fro fhanh mf ganh nang cho xa hI.

201. Q!AI I

Thng fhuong, cac fre em ngoaI 1 fuI moI bI bnh quaI bI, va
hay bI vao mua dng hay mua xuan. Nu fruoc khI sInh chau, ba
me da fung bI bnh nay fh cac em chac chan duoc mIn nhIm fu 6
foI 7 fhang dau.

nh quaI bI Ia mf bnh Iay. ThoI gIan nung bnh fu khI mac
bnh foI khI co cac frIu chung vao khoang 3 fuan, nhung bnh co
fh Iay sang chau khac fruoc khI co frIu chung bnh may ngay.

TrIu chung chinh cua bnh Ia su phng In cua fuyn nuoc bof
duoI faI, mf bn hoac ca 2 bn. Chau be nuf kho, dI khI ha mIng
cung kho. Tuyn phng Ion nhaf frong vong 3 ngay, so vao se Iam
chau dau. ToI ngay fhu 5, ch phng se nho dan va hf, nhung fhoI
gIan chau be bI sf co fh Iau hon, fu 5 - 6 ngay kem fheo hIn
fuong dau dau, nn oI va dau vung bung.

nh co fh co cac bIn chung nhe, dac bIf co fh Iam vIm cac
fInh noan o cac chau fraI da foI fuI fruong fhanh, gay dau don. oI
vay, chau be co bnh can phaI duoc cach Iy can fhan voI cac anh
fraI va ca b nua. HIn fuong vIm fInh hoan if khI anh huong foI
kha nang sInh san, khng nhu nhIu nguoI van nghI fruoc day.

Trong fhoI gIan bnh, khI con sf fh chau be con can phaI nam
nghI faI gIuong. NhIu khI chau hf dau o mf bn faI, chau da hf
sf, fuong da khoI nhung bnh IaI baf dau nI In o bn faI kIa.

San soc cac chau bI quaI bI, nn cho an fhuc an Iong, franh
phaI nhaI nhIu. do dau bac sI co fh cho cac chau dung aspIrIn
fheo huong dan va chuom khan nong In frn ch phng.

Cac chau co fh fIm phong bnh quaI bI kf hop voI vIc phong
bnh soI va dau mua. Cac chau khoI bnh chI nn fro IaI fruong khI
da hoI y kIn cua bac sI.
202. NH THP

NhIu nguoI nghI rang chI co nguoI gIa moI bI bnh fhap.
Khng dung. Tre em cung bI bnh nay.

Thuong fhay nhaf Ia bnh fhap khop cap, bnh nay fhuong if
gap o fre em duoI 5 fuI. o cac chau co bnh fhap, cac khop bI fay
do, dau, so vao ch dau fhay nong. MI Ian bI bnh, Iau vaI ngay co
bIn chung dang ngaI nhaf Ia bIn chung vao fIm.

nh nay do vI frung IIn cau frung |sfrepfocoque) gay ra, co
fh Ia sau mf Ian vIm hong.

Thuc khang sInh penIcIIIne raf co fac dung voI bnh nay.

nh fhap khop man finh fhuong co cac frIu chung nhu: sf
cao, co nf do duoI da v cac mach mau vo, co hIn fuong fran dIch o
mang fIm. ac sI frI bnh nay bang fhuc co corfIsone.

Con mf dang khac cua bnh fhap fre em gan gIng voI bnh
fhap khop o nguoI Ion: cac khop bI fn fhuong mf cach dan dan va
fung dof mf dan foI su cung khop va fhanh faf.

203. NH !ON VAN

Chung bnh nguy hIm chf nguoI nay may fhay da co fhuc
phong co hIu qua 100%. O VIf Nam 90% fre em da duoc fIm
phong bnh un van.

Nhung vI khuan gay bnh un van o khap moI noI: frong daf,
buI, phan nguoI va suc vaf... oI vay, kha nang nhIm bnh dI voI
moI nguoI du raf Ion, nhaf Ia o fhn qu. Vf fhuong khng can
sau hay rng, cung van co fh nhIm frung un van.

Phan Ion fruong hop chI v gIam phaI mf caI dInh rI, mac chan
vao mf soI day kem gaI, bI mf caI dam dam vao duoI mong fay, bI
xuoc fay v mf d choI cu da may ngay khng dung dn...

Vf df cua cn frung, vf rang cua cho, meo, du co fh Ia noI
xam nhap cua IoaI vI khuan un van.

oI vay, moI vf fhuong du fo hay nho cung can phaI rua sach
va saf frung. KhI chau nho bI fhuong, bac sI se quyf dInh co phaI
fIm phong fhm cho chau nua khng, du chau da vua qua mf dof
fIm phong rI. I voI cac chau chua fIm phong, phaI fIm phong
va fheo doI. Nu can, phaI fIm cho du IIu.

TrIu chung bnh un van: Tu 5 foI 14 ngay sau khI bI nhIm
bnh |sau khI gIam phaI dInh), dua fre bI cung bap fhIf, dac bIf Ia
o c va ham. Nan nhan foaf m hI, cang ngay cang kho mo mIng,
kho nuf, dau dau, dau chan fay, nguoI run ray, hoI sf vaf va rI bI
co gIaf hoac un cong nguoI. HIn fuong cac bap fhIf bI co cung Ian
ra foan fhan, can phaI chuyn ngay chau be foI frung fam cap cuu
chuan v un van.

204. NH CO

nh co co finh dI fruyn fhuong hay gap o cac chau fraI fu 4
foI 5 fuI. au hIu Iam cho phaI chu y dn bnh Ia: khI chau ngI
xm fh raf kho dung In.

Nguyn nhan bnh chua duoc xac dInh. HIn nay, nguoI fa da
d ra duoc cac phuong phap d ngan bnh fIn frIn va bIf fruoc
can bnh cua e bang cach xef nghIm mau mau fu Iuc moI sInh.

205. CH!NC OT T! HAY CAI CHT T NCO CH!A CIAI THICH !OC
C!A TR SO SINH

Nhung fruong hop fre em bI chf baf ngo fhuong xay ra frong
fhoI gIan duoI mf nam fuI. Nguyn nhan cua hIn fuong nay van
chua xac dInh duoc ro rang, nhung hau qua chac chan Ia mf nI
bun v han cho b me cua e va cung Ia nIm day duf khn nguI
cho nhIu fhay fhuc.

Chf baf ngo duoc dInh nghIa Ia caI chf foI voI mf chau be
dang manh khoe, ma khng fm duoc nguyn nhan xac dang. NhIu
b me bng fhay con mnh maf sac, nguoI mm nhun, da faf fho fu
bao gIo khng aI hay bIf ngay frong nI cua e. Mf s if fruong
hop, e IaI hI fInh IaI khI duoc cap cuu bang cac phuong phap
phuc hI su hoaf dng cua fIm va su h hap.

HIn nay, nganh y hoc moI fam du doan nhu sau: KhI ngu,
nhIp fho cua cac chau khng du, co nhung khoang fhoI gIan ngung
fho qua Iau gIua 2 Ian hif vao |Iau qua 20 gIay) Iam suy yu ca hoaf
dng cua fIm. Hoac frong b may fIu hoa, co fh xay ra su Iuu
fhng nguoc chIu cua cac chaf fu da day v ng fhuc quan, gay ra
nghen fho.

Nhung duoc pham co finh chaf an fhan, gay ngu cung co fh Ia
nguyn nhan, v anh huong foI su h hap.

Tu nhung du doan frn, nguoI fa da ch ra nhung may canh
chung cac chau be khI ngu. May duoc daf faI gIuong cua chau be;
khI fhay fhoI gIan ngung fho cua chau be Iuc ngu Iau qua muc cho
phep, may fu dng phaf hIu bao dng cho nguoI Ion bIf.

HIn fuong chf df ngf cua cac chau be hIn nay van con Ia
mf d faI d cac bac sI faI nhIu nuoc quan fam, nghIn cuu.

XI. IY TH!YT VA PH!ONC PHAP

206. NH!NC I! CN IT V TR SO SINH

Chung fa nn nhan dInh rang, fre so sInh khng phaI chI Ia
dua con fraI hay con gaI duoc fhu nho IaI. Tre so sInh khac voI
chung fa khng chI o co nguoI ma khac v cac nI fang, fy I cua cac
b phan va cach phan ung rIng dI voI fh gIoI chung quanh.

au - au cua fre so sInh khac voI nguoI Ion o phan fy I cua
dau dI voI co fh. No fo hon gap haI Ian so voI fy I sau nay. Vay
ma nhu fh Ia no da nho dI nhIu Iam rI, v khI duoc 2 fhang frong
bung me, caI dau va phan fhan fh con IaI bang nhau. KhI moI sInh
ra, phan co fh da Ion hon nhIu nhung so sanh voI cau fao cua mf
nguoI Ion, fh fy I gIua dau va nguoI cua e van gap dI fy I nay o
nguoI Ion.

NgoaI ra con phaI k foI phan da con nhan nheo, do, bong v
mo, xuong ham duoI ngan, c nho yu, vaI hep, bung phng, chan
fay ngan, xuong mm Iam cho no con gIng mf caI bao fhaI hon Ia
mf dua fre.

Toc - Mf s fre so sInh ra doI voI b foc den va day, moc fu khI
con nam frong bung me. Iop foc nay se rung hf d duoc fhay fh
boI mf Iop moI.

a - a e co nhIu nf do. Nhung nf nay se maf mau khI fa
cham foI va se chf dan v sau nay. Trn ma va muI e co nhung
dIm mau frang. Nhung dIm nay cung maf dan sau vaI fuan fuI.

Mong fay, chan - Cac mong fay, chan cua e du daI. Cho vI
caf mong cho e v ban d Iam baf mong cua e khIn ch do bI
nhIm frung.

Vu - Co dIu Ia Ia haI vu cua fre so sInh du hoI phng In va
co fh fIf ra vaI gIof sua. u Ia e fraI hay e gaI. NguoI Ion nn
nho, khng duoc Iay fay an vu e cho sua ra v nhu vay se co haI
cho cac fuyn vu. HIn fuong co sua nhu vay do rI Ioan hoocmn,
se fu hf frong mf fhoI gIan ngan, khng can dIu frI .

Trung ca va chaf Iong o b phan sInh duc - o be fraI, frn fran
va 2 canh muI co fh co mf vaI dm nho mau vang. ay Ia nhung
mun frung ca cua fuI so sInh. phan sInh duc cua e gaI co fh
co mf if chaf nhay chay ra, co khI Ian mf if mau. HIn fuong nay
Ia bnh fhuong, cung do hoocmn sInh ra khng co g dang Io ngaI.

u - KhI moI sInh, caI fuI da dung dI fInh hoan cua e fraI co
chua mf Iuong dung dIch khng IIn quan g foI cac fInh frung sau
nay, nhung cung Iam cho caI bu ra ve cang, fo fhu huf su chu y.
Iuong dung dIch nay se fIu dIf hf frong vong vaI fuan.

Phan - Truoc khI e duoc bu bua dau fIn frong doI, e da dI
ra phan rI. Phan nay con goI Ia "cuf su", vao khoang fu 60 foI
200g, Ia Iuong chaf fhaI co frong ruf e fu khI e con nam frong
bung me. Phan Ia mf chaf nhay, mau xam. Sau 3-4 ngay, "cuf su"
se duoc fhay fh dan bang phan do su fIu hoa sua fao ra. Phan nay
mau vang nhaf hoac vang fham.

Tinh mIn nhIm - Nu khI mang fhaI ba me da duoc fIm
phong cac bnh dau mua, bach hau, bnh baI IIf, bnh un van fh
cac chau be moI bnh cung duoc mIn nhIm cac bnh do. NgoaI ra
cac chau con mIn nhIm fu nhIn voI cac bnh soI va quaI bI nu
me chau da bI qua. Tuy vay, finh mIn nhIm nay se maf dI khI
chau be duoc fu 13 dn 18 fhang fuI.

Nhau - Trong vong fu ngay fhu 6 foI ngay fhu 10, cung nhau
dinh voI rn cua e se kh va rung ra, doan fuyf voI vf fich cuI
cung cua cuc doI frong bung me. Tu do e mI ngay mf no nang:
Iop Ing fo phu frn nguoI e rung dan, nhung cham do frn da
cung hf khIn foan Iop da co cung mf mau, mIn mang va sang
sua. yn fri Ia suc khoe cua e hoan foan ff, bac sI co fh kIm
fra foan dIn cho e v nhIp fIm, nhIp fho, mau da va nhung phan
ung v cam gIac.

NgoaI ra d bIf e so sInh hoan foan bnh fhuong khng,
nguoI fa con fhu mf s phan ung cua e nhu phan ung Moro: daf
e nam ngua, dang fay chan ra va d dau hoI ngua ra dang sau, fu
nhIn e se fhu fay chan va nguoI IaI nhu nhung dng fac, khI m
Iay me. KhI sc e o fu fh dung, fu nhIn e hoI nga nguoI ra phia
fruoc frong fu fh nguoI dI, khI so vao mI e , e se quay dau v
phia bI dung nhu d fm bau vu, so nhe vao Iong ban fay hay ban
chan, cac ngon fay va ngon chan se gap IaI nhu mun nam vaf

Nhung phan ung Moro se bIn dI sau 3 fhang, phan ung co fay
sau 6 fhang, phan ung co chan sau 10 fhang, phan ung bu me sau 4
fhang.

207. TR M SINH THI! THANC

Truoc kIa o mf s nuoc, faf ca cac chau e khI moI sInh ra can
nang duoI 2.500 g du bI coI Ia sInh fhIu fhang hay de non. o Ia
mf saI Iam v nhIu chau, fuy nang duoI 2500g, nhung da duoc
hnh fhanh du ngay, fhang frong bung me. Tre sInh fhIu fhang Ia
nhung dua fre hnh fhanh frong bung me khng foI 37 fuan k fu
ngay dau cua Ian kInh nguyf cuI cung cua ba me. Cac chau sInh
fhIu fhang co cac bIu hIn da nhan, fhay ro o faI, vu, gan ban
chan.

Cang fhIu fhang, s can cang nho. Cac h fhng h hap, fIu
hoa, dIu chInh fhan nhIf... du chua hoaf dng ff. o do sInh
mang cua chau e raf mong manh. Hon nua, co fh cua chau raf d
bI nhIm khuan va nhIm frung. Chau IaI khng du suc d bu fi.

V hnh dang, chau be sInh fhIu fhang co chIu daI duoI fIu
chuan, dau fo khng can dI voI fhan, nguc nho, bung phnh, da do,
mong, nhan nheo, con phu mf Iop Ing fo. TIng khoc cua e yu
of va nhIp fho khng du.

Nu suc khoe cua e khng dn nI nao, fh co fh nuI e voI
ch d dac bIf o gan me. Trong fruong hop e yu qua, can phaI
nuI duong o mf frung fam co chuyn khoa v cac fre fhIu fhang.

Nu ban phaI nuI mf chau be fhIu fhang faI nha, can phaI
fheo dung nhung IoI chI dan cua co quan nuI duong fre. Sua me Ia
fhuc an ff nhaf dI voI e. Nu khng co sua me, phaI nuI e
bang sua bf fh sua nay cung phaI Ia sua dac bIf, co Iuong chaf
dInh duong cao.

Ngay fu nhung ngay dau, phaI chu y sao cho e duoc cung cap
du Iuong vIfamIn A, C, d franh bI suy dInh duong. e cung can
duoc cung cap fhm chaf saf vao cac bua sua: fhoaf dau 8 bua mI
ngay |quan saf coI e bu da du chua), rI dan dan gIam xung 7, 6
bua/ngay.

e can duoc cac chuyn vIn san soc, fheo doI IIn fuc frong
nhung fuan I dau v s can nang, chIu daI, do vong so. Quan saf
cac dng fac nguoI, fay, chan; kha nang hoac phan ung v cac cam
gIac nhn, nghe... NoI chung, cac cam gIac v co fh va v fInh fhan
cua e du can duoc chu y dac bIf.

Nu duoc san soc dung muc, mf fre fhIu fhang co fh phaf
frIn nhu dua fre bnh fhuong sau 2, 3 nam.

208. TR SINH OI

Cac fre sInh dI, sInh ra fhuong nhe hon cac fre sInh bnh
fhuong, hoac frong haI chau fh co mf chau nho hon.

VIc san soc cac chau cung can fhIf nhu dI voI cac chau sInh
fhIu fhang vay.

Co mf dIu chac chan Ia co fh cac chau bI fhIu chaf saf v
cac chau phaI chIa nhau Iuong hop chaf saf Ie ra chI d danh cho
mf nguoI.

oI vay, ngay fu nhung fuan I dau fIn, phaI chu y cho fhm
cac fhuc b co hop chaf saf vao sua d cac chau bu .

209. KHANC TH C!A NC!OI

CammagIobuIInes Ia nhung khang fh co ngun gc fu co fh
nguoI, co fac dung chng duoc vI khuan va vIruf frong vong vaI
fuan I, duoc dung Iam fhuc fIm vao bap fhIf d phong hoac Iam
gIam mf s bnh. Co nhung IoaI gam ma gIobuhnes chuyn dung
chng cac bnh nhu: soI, gan, ho ga, un van vv... va mf IoaI chung
duoc dung d fang cuong kha nang d khang cua co fh. Cung co
mf IoaI Cam ma gIobuIIne duoc dung Iam fhuc chng dI ung.

210. HMOPHII!S IA CI7

HemophIIus InfIuenzae Ia fn mf IoaI vI frung fhuong gay ra
mf s cac bnh fre em nhu: bnh vIm muI-hong, vIm phI, dau
maf, vIm faI gIua va nhaf Ia bnh vIm mang oc. Co nhIu chung
IoaI, nhung IoaI HemophIIus Ia IoaI gay ra nhung bnh nang
nhaf.

NguoI fa da dIu ch duoc vac xIn chng HemophIIus va cac ba
me nn cho con chich IoaI vac xIn nay d phong bnh; nhaf Ia cac
chau nho da v fnh fIp xuc voI nhung nguoI dang bI bnh dau
mang oc |coI bang cac vac xIn nn chich ngua d phong bnh).

211. KIM TRA S!C KHO C!A V!A IOT IONC

Ia phuong phap kIm fra suc khoe cua fre moI sInh mang fn
gIao su bac sI nguoI My VIrgInIa Apgar. NI dung kIm fra gm 5
vIc: kIm fra nhIp fIm, nhIp fho, mau da, phan ung voI su kich
fhich bn ngoaI, fIng khoc. MI IoaI kIm fra cho dIm fu 1 foI 2
dIm. e nao daf fu 8-10 dIm Ia co suc khoe ff khI moI chao doI.

212. PH!C HOI S!C KHO SA! KHI KHOI NH

Ngay nay, nho su fIn b cua nganh Y uoc ma vIc chua khoI
bnh phan Ion khng doI hoI nhung fhoI gIan daI nhu ngay xua
nua. Nhung chung bnh fhng fhuong khoI frong vaI ngay. Tre IaI
fro IaI voI cac sInh hoaf bnh fhuong, Iau Iam Ia mf fuan sau khI
khoI bnh.

NoI chung, cac chau fhuong bI bnh frong vong 4~5 ngay.
Truoc day, mI Ian bnh fhuong Ia 2 foI 3 fuan I.

o fhoI gIan bnh ngan, nn vIc san soc sau khI khoI cung nhe
nhang. Tuy vay, cung nn chu y foI su fhay dI v fam Iy frong mf
s chau nhu:

- Sau khI bnh, IaI muf fay va co xu huong Iam nung, doI hoI
duoc chIu chung hon.

- I voI anh chI em, cam fhay mnh duoc b me chu y san soc
va chIu hon, nn d fao ra su ghen fI.

NoI chung, sau fhoI gIan nam vIn, xa cach gIa dnh, xa cach
voI cac sInh hoaf bnh fhuong, chau nho bay gIo cung can co mf
fhoI gIan d fhich ung voI nhIp sng chung nhu fruoc.

Cung co mf nhan xef: sau mI Ian bnh, cac chau IaI Ion In
mf chuf. o Ia su "bnh vo da".

213. PH!ONC PHAP CHO TR M VN ONC TP THO.

ang phuong phap Iam cu dng fay, chan, cac khop xuong va
cf sng, nguoI fa da Iam cho cac bnh ho faI phaf, bnh hen o fre
em, cac bnh h hap o fre so sInh, do han.
Phuong phap h fro su h hap nay con Iam cho cac ng dan khi
duoc fhng, sach. o bnh vIn, phuong phap nay duoc dung hang
ngay hoac nhIu Ian frong ngay do cac chuyn vIn fhuc hIn cho
cac chau raf nho, foI cac chau Ion. Cac bac cha me cung co fh hoc
duoc ky fhuaf cua phuong phap nay d ap dung cho cac chau o nha.

KhI gap cac fruong hop fre em gap faI nan, bI ngaf hoac ngung
fho, phaI nho nguoI goI ngay foI noI cap cuu. Trong khI cho doI,
khng duoc d phi fhoI gIan, ma chinh ban phaI Ia nguoI fhuc hanh
h hap nhan fao cho cac chau ngay.

Phuong phap huu hIu nhaf Ia mIng huf mIng con goI Ia "ha
hoI fhI ngaf" |xem hnh ve), ap dung cho moI fruong hop nhu nga
xung nuoc, bI dIn gIaf, bI ngaf hoI ga hoac mac vaf cung o c, xe
dung v.v... Iu quan frong nhaf Ia PHaI IaM NCAY, khng duoc
cham fr: moI nguoI chI can bI ngung fho vaI phuf cung du gay ra
nhung fn fhuong o nao khng fh phuc hI duoc nua.

KhI nan nhan o frang fhaI sau day, can phaI fhuc hIn h hap
nhan fao ngay:

1. Maf, mI xanh fim chung fo co fh fhIu xy.

2. Ngaf raf nhanh.

3. Ngung h hap.

VIc ban can Iam cho nan nhan:

1. Mo khuy ao c va nguc cua nan nhan, khng d c va nguc bI
bo chaf.

2. ngua dau nan nhan ra phia sau d duong h hapaduoc
mo rng va d IuoI khng bI fuf ra sau, chan duong dI cua khng
khi vao phI.

3. Hif mf hoI fhaf daI, rI ha mIng fo du d ngam duoc kin
mIng nan nhan |hnh ); nu nan nhan Ia mf chau be moI sInh
fh ngam kin ca mIng va 2 I muI cua chau |hnh C).

KhI ha hoI vao chau be, chau cang if fuI, cang phaI ha fu fu.
VoI e so sInh, ha ca vao duong mIng va duong muI.

4. MI Ian ha hoI xong, IaI ngI fhang In d hif fho cho duoc
nhIu.

5. Ha hoI fhI ngaf nhu vay cho foI khI nao fhay nguc chau be
phap phng, chung fo chau da fu fho duoc moI fhI.

6. Trong fhoI gIan fhuc hIn fho nhan fao gIu dau nan nhan
nga ra dang sau. C fhuc hIn nhIp fho fu 20 - 40 Ian mI phuf.

Kho khan khI fhuc hIn fho nhan fao: VIc fhuc hIn h hap
nhan fao se gap kho khan khI duong dan khi qua c nan nhan bI
vuong. Nu v IuoI nan nhan co vao, che c hong fh ngua fhm dau
nan nhan ra phia sau.

Nu co vaf ngang mac frong c nan nhan, phaI c Iay ra |coI IaI
phuong phap HeImIIch) rI nhanh chong "ha hoI fhI ngaf".

Nhung dau hIu chung fo chau be da fu fho duoc:

1. Sac maf chau hng In, khng faI nua.

2. Nguc phap phng.

Xoa bop fIm - Nu chau be da ngung fho may phuf fh fIm cung
ngung dap. Can phaI fhuc hIn phuong phap xoa bop fIm ngoaI Ing
nguc. V phuong phap nay cung co fac haI cho nan nhan, nn chI
fhuc hanh khI chac chan fIm nan nhan da ngung dap.

Nu khng co nguoI gIup do, mf nguoI van co fh vua ha hoI
cuu ngaf, vua xoa bop fIm, ha hoI, xoa bop fIm, rI IaI ha hoI cu
fhay dI nhu fh.

Phuong phap xoa bop fIm - Nan nhan nam ngua. NguoI cuu
nan dung gan ban fay an fhang goc manh In nguc cua nan nhan, o
phan ba duoI cua xuong uc v phia fraI. MI phuf an 60 Ian. Tranh
khng an qua v phia xuong suon cua fre em v xuong con yu, co
fh bI gay. |Xem hnh ve).

Phuong phap nay cung ap dung ca voI nguoI Ion nhung phaI ha
hoI va an fay manh hon.

215. TH!OC AN THN

NoI chung fh khng nn dung cac IoaI fhuc an fhan, fhuc
gay ngu, nhaf Ia cho cac chau be. Thuong cac chau be khng ngu
duoc Ia do cac fIng dng chung quanh hoac v nguyn nhan fam Iy
khac ma nguoI Ion phaI fm hIu d fao dIu kIn cho cac chau ngu
ff.

VIc su dung cac fhu fhuc nay chI co finh chaf fam fhoI, fhaf
can fhIf frong mf hoan canh baf buc. Khng duoc Iam dung
fhuc va su dung frong fhoI gIan daI.

Nhung IoaI fhuc an fhan du khng IoI cho su h hap, Iam cac
dng fac co bap khI fho ra hif vao bI yu dI. o do, khng duoc dung
cho cac chau moI sInh duoc vaI fuan, v fhoI gIan nay nhIp fho cua
cac chau chua duoc du. I voI cac chau Ion bI bnh duong h hap
cung vay. Ngay ca fhuc Iam dIu con ho cung phaI dung co chung
muc dung fheo su chI dInh cua bac sI.

216. II! PHAP VI I!ONC ONC CN

Phuong phap frI IIu nay cang ngay cang duoc ap dung nhIu
cho cac fre em, dua vao nhan xef: co nhung IoaI fhuc gay ra nhung
frIu chung bnh IaI Iam khoI chinh nhung frIu chung do o mf
nguoI bI bnh. NguoI fa chua gIaI fhich duoc co ch Iam khoI bnh
cua cac fhuc nay, nhung da ap dung co kf qua frong vIc chua frI.
Cac chaf nay duoc dung voI IIu Iuong raf nho, raf Ioang d khoI
dc, fhuong co ngun gc fhao mc nhu acomf, beIIadone, arnIca...,
Ia IoaI ngun gc dng vaf nhu apIs, canfharIs; hoac Ia nhung hoa
chaf nhu bac, fhuy ngan, ang-fI-moan, phf-pho, dng v.v...).
Thuong nguoI fa dIu ch fhanh cac vIn fhuc d fan frong mIng,
d cac chau be ngam.

Phuong phap nay fhuong ap dung d chua frI mf s bnh ma
cac IoaI fhuc fhng fhuong if hoac khng co hIu qua nhu bnh
xoang hay bnh hen.

Cac bac sI nhI khoa co kInh nghIm co fh chI ap dung cac chaf
fhuc nay d chua frI hoac phI hop voI ca cac fhu fhuc khac.

217. N!OC TI!

Cac ba me nn foI hoI y kIn bac sI nu chau be co nhung bIu
hIn sau :

- e da hon 3 fuI ma van hay daI dam, k ca ban ngay.
- e dI fIu Iun Iun, dI fIu fhay dau, nuoc fIu duc hoac mau
do.

Nhung hIn fuong do co fh Ia frIu chung cua cac bnh v
nIu dao |ng fIu). Tuy vay, chung fa cung nn nho rang mf s
fhuc pham co fac dung nhum mau nuoc fIu nhu cu caI do mf s
keo co pham mau, mf s duoc pham nhu chaf xanh-mefhyIene,
quInIne. HIn fuong sf cung khIn cho nuoc fIu co mau fham hon
moI ngay.

Iay mau nuoc fIu nhu fh nao7

1. fm aIbumIn fruoc khI chich vac xIn, mau nuoc fIu
khng can phaI fhaf fInh khIf, chI can sach |khng Ian phan). VoI
cac chau moI sInh, co fh quan bang fham d chau fIu vao bang.
VoI cac chau Ion hon, co fh Iay o b.

2. Nu can xef nghIm fm vI khuan nhu fruong hop mun bIf
co phaI Ia vIm nIu dao khng, mau nuoc fIu can phaI Iay fhaf
can fhan. Truoc fIn, phaI Iau sach b phan dI fIu cua chau be.
Sau do phaI Iay mau nuoc fIu khI chau dang fIu |Iay mau ngay o
fIa nuoc fIu). I voI cac chau nho, buc vao b phan dI fIu cua
chau mf bao nyIon sach hoac fuI dac bIf co ban faI cua hang
fhuc. Sau 1 gIo, nu chau be chua fIu, phaI fhay fuI khac.

218. CY PHN - XT NCHIM PHN

KhI chau be bI dI fuof, bac sI co fh yu cau Iay mau phan cua
chau mang dI xef nghIm d fm ra vI frung gay bnh cung IoaI
fhuc fhich hop d dIf IoaI vI frung nay.

VIc fm vI ruf frong phan Ia mf vIc Iam kho va phaI fhuc
hIn frong vaI ngay.

219. PH! TH!T CHO

Nu con ban can phaI qua mf cuc phau fhuaf, ban khng nn
hay nn Iam nhung dIu g 7

Khng nn gIau chau be foI phuf cuI moI cho chau bIf fI nay
chau khng ngu o nha. Hoac noI dI chau rang dua chau dI choI, dI
coI chIu bong v.v..., va m fa bnh vIn nhu Ia mf noI gIaI fri ma
chau se duoc huong nhIu dIu fhaf fhu vI!

Nguoc IaI, cung khng nn fo ve Io ngaI v mf faI nan co fh
xay ra va d chau bI dua foI bnh vIn mf mnh, khng co b me dI
kem, rI fIn fuong vao nhung IIu fhuc m, fhuc gIam dau frong
bnh vIn ma khng foI fham nom d dng vIn, an uI chau. Cung
khng nn cho chau bIf fruoc Iau qua, hang may fuan fruoc ngay
gIaI phau.

Nn - an hay gIu bnh fInh, co fhaI d bnh fhuong cho foI
fruoc ngay phau fhuaf d 2 ngay moI fm cach noI cho chau bIf,
chau can phaI foI bnh vIn d "khoI dau bung", d frI caI cuc nao
do fhuong Iam cho chau dau v.v... Chau be cang nho, fh cang bao
cham, nhung nn noI foI vIc nay d chau co fhoI gIan chuan bI san
sang v fu fuong.

an co fh noI cho e bIf, frong mf vaI ngay e o bnh vIn,
nguoI fa se san soc chau faI gIuong nhu fh nao, gIaI fhich cho e
faI sao cac bac sI va y fa IaI mac d frang, che muI, mIng, deo gang
fay. Hay noI voI e v caI gIuong day, v fac dung cua fhuc m va
cho e bIf, khI e fInh day se fhay ngay b me o bn canh. Hay k
cho chau bIf, frong s nguoI fhan frong gIa dnh: bac A, chu , cau
X, v.v... ngay xua cung phau fhuaf nhu chau nn bay gIo raf khoe
v.v...

Hay mang foI bnh vIn cho chau nhung d choI quen fhuc
cua chau: con bup b, ng nghe bnh cho bup b, buf ve v.v...

Trong nhung bnh vIn fu va mf s bnh vIn dac bIf, nguoI
fa fhuong cho phep nguoI nha ngu voI cac chau frong nhung dm
dau fIn o bnh vIn. Hay c o IaI voI cac chau cang nhIu cang ff.
Nu cac chau khoc khI ban v, hay hua voI cac chau ban se som fro
IaI va dua cho chau gIu chIc khan quang hoac dI gang fay cua ban
d Iam fIn.

KhI c y fa foI d dua chau vao phong phau fhuaf, nn gIu bnh
fInh, dng vIn va an uI chau. Hay d chau gIu IaI frong fri hnh
anh fhan fhuong cua ban fruoc khI dI va fIn rang, khI chau fro IaI
se IaI gap ban bn gIuong.

KhI fro v nha sau mf fhoI gIan o bnh vIn, hay gay IaI fnh
cam m am, yu fhuong Ian nhau gIua chau va cac anh chI em cua
chau.

220. VACCIN |VAC-XIN

Chu y : VIc chich ngua chI co hIu qua nu chich du IIu Iuong
va dung ky han. oI vay, khI dua chau dI chich ngua, ban hay nho
hoI ngay chich ngua Ian sau va ghI ngay do vao cun s suc khoe
cua chau d khoI qun. Nu foI ky han Ian sau ma ban khng dua
chau foI hoac foI cham qua, khng dung ngay fh co fh IaI chich IaI
fu dau.

ThoI gIan chich ngua |fIm phong bnh)

Thang fhu 3 - 4 - 5 hoac 4 - 5 - 6 : Chich ngua bach hau un van
- ho ga, baI IIf.

Thang fhu 6, 7 : .C.C.

Iuc 1 fuI : SoI, quaI bI, fhuy dau.

Iuc 5 - 6 fuI : Chich phong Ian fhu 2 : bach hau - un van - ho
ga.

Iuc 10 - 11 fuI : Chich Ian 2 phong bnh baI IIf.

Chich Ian 2 phong fhuy dau cho cac chau gaI.

Iuc 16 fuI : Chich Ian 3 phong baI IIf.

Chich phong vao dau7 Thuong, nguoI fa chich o Iung, gIua c
va vaI, hoac o phan frn canh fay, hoac o duI.

Nhung fre em nao khng chich duoc vac-xIn phong bnh7

ac sI se quyf dInh dIu nay, co fh Ia nhung fruong hop cac
chau bI bnh v fhan, bnh fhan kInh v.v... Hoac hoan chich fam
fhoI cho cac chau dang bI dI ung. Nhung chau co if aIbumIn frong
nuoc fIu, co khng IIn fuc, nu khng co dau hIu cua bnh fhan
cung can hoan.

ao quan vac-xIn - Vac-xIn phaI bao quan o nhIf d gan 0oC.
5-6oC, khng Iuu gIu duoc Iau. Tuy vay, khng duoc d vac-xIn
dng IaI, cho nn nu d o fu Ianh, chI d gan ngan nuoc da chu
khng cho vao ngan nuoc da.