Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TRKYEYI SARSAN 78 GN

TTN ATE

Mslm ULUSOY
muslum.ulusoy@hotmail.com

Mslm ULUSOY

TRKYEYI SARSAN 78 GN

TTN ATE
Mslm ULUSOY

Yayn Ynetmeni Mslm ULUSOY Kapak Tasarm Mslm ULUSOY

Sayfa Dzeni Mslm ULUSOY

Birinci Bask Ocak 2011

Ktphane Bilgi Kart (CIP): ULUSOY, Mslm TEKEL, TEKEL iileri, Direni, Grev, Genel Grev,Dayanma Grevi, Oturma eylemi, Alk Grevi, lm Orucu, 4/C, Trk-, Tekgda-, Kesk, Disk, Kamusen, Hak, Mealeli Yry TRKYEYI SARSAN 78 GN

TTN ATE
Eski ISBN: 975-97990-1-4 Yeni 13 haneli ISBN: 978-975-97990-1-4

5846 SayIl Kanuna gre yayn haklar yazara aittir. Kaynak gsterilerek alnt yaplabilir.

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

MSLM ULUSOY
1958 Ylnda Koubabada doan ve eitimini Ankarada tamamlam olan Mslm Ulusoy, biyoloji retmeni olarak Aktepe Lisesi, Ankara Gazi Lisesi, Ankara Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ile Glba Dr. erafettin Tombulolu Lisesinde grev yapmtr. Yazarn; 2002 ylnda, Anadolu ve Avrupada Trk Damgas KOU BABA -I, 2003 ylnda Yrein Sesi- TRKLER, 2006 ylnda DRENEN TRKLER Ouzhandan Mustafa Kemle Trk Yurtlarnda Alevlik syanlar-Taht Kavgalar 2008 yl Ocak aynda HTLALC TRKLER- Gen Trklerden Cumhuriyet Halk Frkasna ve 2010 yl Haziran aynda DEVRMC TRKLERadl kitaplar yaynlanmtr. Yazarn eitli dergi ve gazetelerde yaynlanm aratrma ve incelemelerinin yan sra, yayna hazr durumda; Yrein Sesi- ARKILAR, yayna hazrlanan; Anadolu ve Avrupada Trk Damgas KOU BABA-II adl aratrmalar bulunmaktadr.

Mslm ULUSOY

NDEKLER nsz TEKEL Tarihi Giri siz TEKELciler Bakente Doru TEKEL iileri AKP Genel Merkezi nnde TEKEL iileri Atatrk Spor Salonuna Hapsediliyor TEKEL iileri Abdi peki Ak Hava Hapishanesinde Sprn unlar Direni Karargh Bayndr Sokak TEKEL Vatandr Vatan Satlmaz Baba Ne Olur Gitme Babakan Benim Babakanm Deil retmenim Yeni Ylda Yeni Umutlar Son Sz Direnenler Syler Ekmek Bar zgrlk in Demokrasi Ve Haklar Mitingi Baaracaz Ya Da leceiz Ala Yatmak Direni Krkna Basyor Bak Postac Geliyor TEKEL ileri Ankaragc Galatasaray Manda Bugn Salonumuz s Kokuyor Eve Dnnce Tavuk Yemeyeceim Trkiye i Snfna Selm Tayyip Erdoan Delikanl Bir Babakan Deil TEKEL in Annem ld Babamn da lmesini stemiyorum Yiit Dt Yerden Kalkar Her Yer TEKEL Her Yer Direni Biz Alm Deil Fabrika stiyoruz Direni adrnda Nian Treni TEKELin Atei AKPyi Yaksn Diye Yola ktk Trk- Greve Genel Greve Hamdullahn lm lm Deil Beni Korkutan ocuklarmn Geleceidir Aslnda Biz Kaybettik adrlar Kaldrlyor 4 7 10 13 15 22 28 31 40 54 64 81 95 104 120 125 136 142 158 164 172 182 188 202 207 212 218 230 236 243 256 268 277 283 289 297

nsz

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Abdi peki Parknda slak, akn, ellerinde ekmekleriyle dolaan birilerini grdmde armtm. Yllardr bu blgede oturan ve yrede yaplan tm eylemleri yakndan izlemi biri olarak bir gariplik olduunu dnmeye balayarak kim bunlar diye merak ettim. lk defa byle acemi eylemciler(!) gryordum. Nedense aklma Kyden ndim ehire filmi gelmiti. Onlarn aknl, safl beni etkilemi, acmtm. Aralarna girdim, konumaya altm. Anlattlar dertlerini ama, aramzda bir set vard. Yeterince tatmin olamyordum. Bu durum beni kamlamaya balamt. Kararllklarn ve mcadele ruhunu grdke srarla aralarna girdim. 78 gn boyunca onlarlaydm. Aslnda, 78inci gnn akam bu kitap tamamlanmt. TEKEL adrlar sklrken iilerin kar k bu mcadelenin devam edecei sansn bana verdii iin beklemeye karar verdim. Nisan eylemi gerekletirildi. Birok iinin direnme ruhu devam ediyordu. Yaplan faaliyetleri izledim. TEKEL iilerinin mutlaka baarya ulaaca eylemleri ortaya koymalarn bekleyerek kitab baskya sokmadm. Ancak, TEKEL iileri ylesine ustalkla pasifiye edilmiti ki, bunda Hkmetin, Trk- ve TEKGIDA-in zerine den grevleri byk bir maharetle yerine getirdiini grdm. TEKEL iileri satlmlard ve kendilerini toparlyamyorlard. Artk kitabn yaynlanmas gerektiine karar vererek 18 Aralk 2010 gn le saatlerinde eitli illerden Ankara'ya gelen ve Abdi peki Park'nda toplananTEKEL iileriyle bulutum. 20-30 kii kadardlar.'4-C uygulamalarn' pro testo ederek, adr eylemlerine yeniden balayacaklarn aklyorlard. "4/C'ye, taeronlamaya ve gvencesiz almaya hayr" sloganlarnn atld eyleme eitli sivil toplum rgtleri ve sendikalar ile Milletvekili etin Soysal da katlmt. TEKEL iileri adna Manisa TEKELden Arzu Gne bir basn bildirisi okuyordu. Bu basn bildirisi: 4/C'ye Kar, zlk Haklarmz in Yrttmz Mcadele Birinci Ylnda! Trk- ve Tek Gda- Ynetimlerinin Mcadeleden Vazgemesi, zlk Haklarmz la Birlikte Herkese ve Gvencesi Verilmesi Talebinin Meruluunu ve Hakllmz ortadan Kaldrmaz! Hamdullah Uysal' Unutmayacaz!diye balyor du. Arzu konumasn. TEKEL iisi olarak direndik, hak aradk. Bedeller dedik. Hamdullah Uysal arkadamz kaybettik, birok ii, ailelerinin yannda olmad iin ekonomik kayplarn yannda yaknlarn da kaybetti; kiminin ocuu intihar etti, kiminin evi yand, kimi einden ayrld... Bu byk mcadeleye ramen, 78 gn sonunda iilerin iradesi dnda TEKGIDA- 'in mcadeleden havlu atmasyla TEKEL Direnii baarszla uratl

Mslm ULUSOY

d. Diyerek srdryordu. O ve arkadalar nn balattklar 2.TEKEL Direnii, bu gn de 76'nc gnndeydi.Bu mcadelenin gl bir ekilde yrtlememesinin ve Ankaradaki direniin yarm braklmasnn sorumlusu olarak TEKGIDA- Sendikasn gryorlar, TEKGIDA- Sendikasnn AKP Hkmeti ile ibirlii yaparak TEKEL direniini hezimete uratarak AKP hkmetini koruduunu sylyorlard. TEKGIDA- Sendikas 4 Ekim 2010'da stanbul'da sendikaya gelen iileri ieri al ma m, penceresini mcadeleye kapatm, 4/C iin mcadele etmeyeceini aka beyan etmiti TEKEL iilerinin i kayb tazminatlar kesilmi, sendika mcadeleyi terk etmi, Anayasa Mahkemesi davay gndemine bile almamt. Artk evlerine ocuklarna ekmek gtremiyorlard. Szlemeli olarak i ba yapan arkadalar, bir ay altktan sonra ylsonu nedeniyle cretsiz izine karlmt. Ayn ii yapan kadrolu memurlara gre daha az cret alyolar, iyerlerinde yabanc saylyorlard. stanbul'da balattklar eylemin 78'inci gnnde 2.TEKEL direniini ve adr eylemini balatacaklarn sylerken kararl ve inanl grnyorlard.Yeni mcade le hedeflerine, yeni yoldalar ve yeni katlmlarla ulaarak haklarn geri alacakalarna inanarak: Kurtulu Yok Tek Bana Ya Hep Beraber Ya Hi Birimiz!, Biz Haklyz, Biz Kazanacaz! demeye devam ediyorlard. Okuduklar basn bildirisiyle hedef ve yeni mcadele yntemlerini aklayan TEKEL iileri, Ankara direnii srasnda trafik kazasnda len Hamdullah Uysal'n hayatn kaybettii Mithatpaa Caddesine doru: Hamdullah Uysal lmszdr sloganlar atarak yrye geip, Salk Bakanl nnden Mithatpaa Caddesine girmiler, kazann olduu yere geldikle rinde bir dakikalk sayg duruunda bulunmulard. Kaza yerine Hamdullahn resmi ve krmz karanfil braktktan sonra Sakarya Meydanna yryerek, blge esnafna krmz karanfiller datp, Sakarya Meydannda bir sre daha slogan attktan sonra eylemi sona erdirmilerdi. TEKEL iilerinin 15 Aralk 2009 gn balatarak 78 gn srdrdkleri Trkiyeyi sarsan Ankara direnii, Trkiye Cumhuriyeti tarihinde bir ilkin yaanmasyd. Onlarla bu mcadelenin iinde olmak, yaamm boyunca kendimi ok ansl olduumu hissettiim bir an olduu gibi, bu kitab kaleme alm olmak da yle. Zevk, ibret ve heyecanla okuyacanz umarm. Mslm ULUSOY 24 Aralk 2010-Ankara

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL Tarihi
1862 ylnda ttn iin kurulan nhisar (TEKEL)n yar hissesi 1884te Fransz Reji irketine devredilmi, Osmanl son dnemlerinde borlarn deyemez duru ma dnce, borlarna karlk ttn gelirlerini Duyun-u Umumiyeye devretmek zorunda kalmt. Bylece ttn ve ttnclk tamamyla Reji nin denetimine girmi, binlerce ttn ekicisi ve tketicisinin lm sreci balamt. Bu dnem Cumhuriyetin ilanna kadar srd. 1924 ylnda sonradan ad TEKEL olacak kurum oluturulmutu. Ttnden baka, alkoll ikiler, tuz barut ve patlayc maddeleri de iine alan nhisar hizmet lerini yrtme grevi, 1932 ylnda kurulan nhisarlar Umum Mdrlne dev rediliyordu. nhisarlar Umum Mdrlnn ad 1941 ylnda TEKEL Genel M drl olmutu. Barut ve patlayc maddeler 1934, bira 1939, ay ve kahve 1942, kibrit 1946 ylnda devlet tekeli altna alndysa da, kahve 1946, kibrit 1952, barut, patlayc maddeler ve bira 1955 ve ttn 1986 ylnda TEKEL kapsamndan kartlmt. TEKEL Genel Mdrl, 1941-1983 yllar arasnda srdrd faaliyetini 1983ten itibaren Kamu ktisadi Kuruluu olarak devam ettirmi,11 Mart 1987 tarihinde Ttn, Ttn Mamulleri, Tuz ve Alkol letmeleri Genel Mdrl (TEKEL) adn almt. 1997-98lerde balayan zelletirme furyasnda, zelletir me Yksek Kurulu (YK) 05.02.2002 tarihli ve 2002/6 sayl karar ile TEKELi sata sunmu, faaliyeti sadece ttnle snrlanan TEKEL, 2002 ylnda Ttn Yasasnn karlmasyla TEKEL destekleme almlarndan vazgemiti. Trk ttncl Reji dneminde olduu gibi yeniden ok uluslu irketlerin insafna terk ediliyordu. Artk sadece 81 Yaprak Ttn Bakm ve leme Tesisi ile stanbul Cevizli, Adana, Malatya, Bitlis, Tokat ve Ballcadaki fabrikalar kalmt. Kurulduundan bu yana TEKEL, her trl ttn ve ttn mamulleri, iki, tuz, kibrit, ay ve kahve alanna giren retim, sat ve d ticareti gerekletirerek, lke ekonomisine byk katklar salamt. TEKELde saylar on binleri akn personel alm, bata Dou, Gneydou, Karadeniz ve Ege blgesi olmak zere Trki yenin her blgesinde yz binlerce kyl rnlerini TEKELe satm, milyonlarca insann geim kayna olmutu. TEKELin bu ilevi: Turgut zal ile 1983 ylndaki 45. Hkmetten balayarak Turgut zal 46. Hkmet,Yldrm Akbulut 47. Hkmet, Mesut Ylmaz 48. Hkmet, Sleyman Demirel 49. Hkmet, Tansu iller 50. Hkmet, Tansu iller 51. Hkmet, Tansu iller 52. Hkmet, Mesut Ylmaz 53. Hkmet, Necmettin Erbakan 54. Hkmet, Mesut Ylmaz 55. Hkmet, Blent Ecevit 56. Hkmet, Blent Ecevit 57. Hkmet, Abdullah Gl 58. Hkmet, Recep Tayyip Erdoan 59. Hkmet ve yine

Mslm ULUSOY

Recep Tayyip Erdoan Babakanlnda 60. Hkmet dnemlerinde kaybolmaya balam, zelletirme srecinde TEKELin piyasadaki pazar pay yzde 70den yzde 38e dmt. Philips Morris, JT, BAT gibi byk sigara tekellerine verilen tavizler sonucun da TEKELin pazar pay srekli gerilemi, TEKEL, kaybettike Philips Morris, JT, BAT kazanmt. zelletirme kapsamnda olduu iin, teknoloji yenilenmesi iin yatrm ya plmayan TEKELin alan says da zelletirme srecinde azaltlnca, yerli ttn den retilen sigarann pazar pay yzde 57den 20lerin altna dmt. Yerli ttnden retilen sigara miktar 1992de % 62 iken, 2004te % 21e d mt. TEKELin retimlerinin kalitesinin kastl olarak drlmesi yannda Trki yede retilenin ok altnda bir fiyata lkeye sokulan kaak sigara TEKELin pazar paynn dmesinin en byk nedenlerinden biri olmutu. TEKEL 2009 ylnda son kez olmak zere 108 bine yakn reticiden ttn satn almt. Artk bundan sonra da almayacakt. Kyller Ttn Yasasndan sonra ttn ekmekten vazgemek zorunda kalm, 108 bin civarndaki ttn reticisi isiz kalmt. Baka rn elde etme olanaklar olmayan sadece ttn retimine uygun kra topraklarn terk etmekten baka areleri yoktu. TEKEL, Cumhuriyet dneminde sadece zelletirme kapsamna alndktan sonra bilinli olarak zarar ettirilmi, bilinli olarak kertilmiti. TEKEL iilerinin isiz kalmas, ayn zamanda retici kylleri de madur etmi, reticiler ya rn n satamayacak ya da yabanc irketlere ok ucuza satmak zorunda kalacaklard. AKP, Adana ve Malatya TEKEL fabrikalarn da kapatmay istiyordu. Adanann kamuda kalan tek fabrikas olan TEKEL sigara fabrikas arazisi toplu konut ya da alveri merkezi yapmak iin bekleyenlerin azn sulandryordu. Ama TEKEL Sigara Fabrikas iileri direniyorlard. Ttn iileri gemilerinde birok ii mcadelesine de nderlik ederek baarlar salamlard. 1929 ylnda da zmir'de ngiliz-Amerikan ortakl olan Glen Tobaco'da, zmir ileri Sendikas Birliinin kadn iilerinin gerekletirdii direni, bir pazartesi sabah saat onda alma yerlerinde oturma greviyle balamt. Eski ve yeni Trke ile bir kada: "cretlerimize yzde on zam istiyoruz" diyerek isteklerini yazmlar; suskun olan btn kadn iiler sadece parmaklaryla isteklerini yazdklar levhay ve szc setikleri kadn iiyi gsteriyorlard. Sessiz direni ksa zamanda etkisini gstermi, iveren kadnlarn isteklerini kabul etmek zorunda kalmt. Bu direni iverenin gzn ylesine korkutmutu ki, kadn iilere verilen zam erkek iilere de uygulanmt.

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

zelletirme srecinin balamasyla TEKEL'e bal sigara fabrikalarTabac Turc Nargile ve Pipo Ttn Sanayi ve Ticaret Aye devredilmi bylece zelletirme 2008 ylnda tamamlanmt. Sigara fabrikalarnn satndan sonra elde Trkiye Ttn Mamlleri Tuz ve alkol iletmeleri kalnca zelletirilen TEKEL iletmelerin deki iiler bu iletme bnyesine nakledilmilerdi. ilerin kimi Mu'tan Bitlis'e, kimi Samsun'dan Tokat'a ve dier illere gitmek zorunda braklmt. Hkmet, iilerin tepkisini nlemek iin TEKEL iilerine srekli olarak isiz kalmayacaklar, baka kamu kurumlarna aktarlacaklar vaadinde bulunuyor, an cak verilen szler yerine getirilmiyordu. Yaprak ileme tesislerindeki ttn balyalar gnden gne azalm, kyl ttn retmedii, TEKEL de, alm yapmad iin ttn gelmiyordu. iler alamyor lard.Yllardr emek harcadklar ileri artk yoktu. Babakan, Tekel iilerinin tazminatlar denerek iten karlacan aklad nda TEKEL iilerinin harekete gemekten baka areleri kalmamt. TEKEL ilerinin eylemleri kamuoyunda etkisini gstermeye balaynca iktidar szcleri: Zaten yan gelip yatyorlard", "almadan devletten para alyorlard" diye rek TEKEL iileri aleyhinde propagandaya balamt. Bu sylemler, eylemdeki TEKEL iilerini kamlyor, eyleme scak bakmayanlar dahi eylemlerin iine atl yordu. Fabrikalar satlmasayd ilerinde alyor olacak olan iiler kendilerini savunuyorlard. TEKEL iilerinin eylemlerin artmas zerine iilerin tepkisini dindirmek isteyen Hkmet, 4/Cyi ortaya atmt. Bu kapsamda alrlarsa maalar de cekti ama hi olmazsa isiz kalmayacaklard. Her yl i szlemeleri yenilenirse ilerine devam edeceklerdi. Ya geici iilii kabul edecekler, ya da yeni bir i aramak zorunda kalacaklard. TEKEL iileri bu sus payna kanmamlar, dn biletlerini almadan elerini, ocuklarn brakp Ankara'da zlk haklarn almak iin yollara dmlerdi.

Mslm ULUSOY

Giri
2009 yl Trkiyede halk hareketlerinin nitelikli eylemlere dnt mcadelelerin sklamasna sahne olmutu. Her kesimden halk kitleleri kendilerine dman olarak grdkleri iktidara, dolaysyla da onun destekisi Avrupa Birlii ve ABDnin Ortadou ve Asyadaki politikalarna tepkilerini daha youn bir ekilde dile getiriyordu. Mustafa Kemalin kurduu Trkiye Cumhuriyetinde demokrasi adna, zgrlkler adna, insan haklar adna demokrasi, zgrlkler ve insan haklar adm adm ortadan kaldrlyordu. Btn bunlar, o kadar dzenli, planl gerekletiriliyordu ki, halkn bunun farknda olmas, bu entrikalar yorumlayabilmesi olasl pek yoktu. Birka TV ve gazete dnda btn medya iktidarn sesi olmutu. Onlar, iktidara vgler dizip, borsa ve para piyasalarnda uluslararas sermayeye hizmetlerini srdryordu. Orta halli sanayi kurulular dahi ulusal niteliini kaybetmi, varlklarn srdrebilmeyi uluslararas Tekellerin acentas olmakta gryorlar, ulusal kimliini srdrmek isteyenlerin ensesinde iktidarn klc sallanyordu. Kendilerine ekidzen vermezlerse en azndan vergi denetimleri ve eitli soruturmalar balyordu. Yaamn emei ile srdrenlere kar ok sinirlenen, sinirlenince de hakaretler yadran Tayyip Erdoan. lkesinin emekisini hor grp aalyorken; adalete, hukuka ve bilime kar da tepkiliydi. Bunlarn gerekli olduuna inanmyordu. Ona gre, yargnn ald kararlar da, emekiyi yani "ayak takm"n kolluyordu. Tayyip Erdoan kendi yanda zenginler ve patronlar ile siyaset yapmak istiyordu. lke zenginliklerinin emperyalist lkelere peke ekilmesinden nemalanacak olan yandalarlaryla el ele srekli borlanp, lkeyi daha da baml hale getirmek istiyorlard. Tayyip Erdoan'la birlikte lkeyi yneten ba lar, her trl yolsuzluk, talan ve smry kolayca srdrebilmek iin cehalete ihtiya duyuyor, her trl gericilii gelitirip kkrtyorlard. Eer; ayak takmdedikleri, ii, emeki ve kyller, bamsz bir Trkiye, i, a ve kazanlm haklarnn ellerinden alnmamas, tarm rnlerinde da bamlln reddedilmesi, insanca yaam, eitlik ve zgrlk isteklerini gerekletirirse ayaklar ba olurdu. Ve Tayip Erdoana gre de: "Ayaklarn balar ynettii yerde kyamet kopar"d. Tayyip Erdoann ynettii lkede erefli iadamlarna da hayat hakk yoktu. Onurlu zenginler, yllardr altrdklar iileri iten atmak yoluna gitmeyi ar ediyordu. z sermayesini tketmek pahasna, mitle ekonomide bir dzelme bekliyordu, ama bu bekleyiler bounayd. Tayyip Erdoan ise iadamlarna:

10

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Krizi bahane etmesinler, zuladakileri karsnlar diyordu. Tekstil endstrisinin merkezi Denizlide zuladan bir tabanca kmt. erefini kurtarmak iin fabrikasndaki odasnda tabancayla intihar eden Funika Holding Ynetim Kurulu Bakan Osman Nuri Szkesen: lmmden kimse sorumlu deildir yazl bir notla birlikte bor ve alacakla rnn listesini brakmt. Tayyip Erdoann ynettii lkede, kyllerin rettikleri mahsullere kotalar konularak ulusal retim engellendii gibi, kyly destekleme adna, retim olsun olmasn, tarlas olan herkese tarla miktarnca primler verilerek tarlann ekilmesi engelleniyordu. retim iin harcanacak parann retilen mahsulden elde edilecek gelirden az olmas kylnn destekleme primini alarak tarlasn ekmemesiyle so nuland iin, ertesi yl retim dyor ve ithal edilen rnler fahi fiyatlarla tketiciye satlyordu. Hkmetin uygulamalar karsnda Tayyip Erdoann balar arasndan da atlak sesler kmaya balamt. AKP Tokat Milletvekili Hseyin Glsn, Tokat Belediyesi Nikah Salonu'nda yaplan AKP l Danma Meclisi Toplantsnda Tokat TEKEL sigara fabrikalarnda alan iilerin madur edilmeyeceini sylerken, top lantda konuma yapan AKP l Bakan Mustafa Boyraz da: TEKELin zelletirilmesi srecinde Tokat Sigara Fabrikas'nn kapatlmas ve retiminin durmasnn asla sz konusu olmadn belirttikten sonra: TEKELin zelletirildii gn burada alan 3 bin ii istedii takdirde kamu nun baka bir kurumunda hibir hak kaybna uramadan ayn artlarda almaya devam edeceini sylemiti. Tayyip Erdoan ise 05 Aralk 2009 gn stanbulda yaplan Stlce ve Hasky motorlarnn suya indirilmesi treninde etrafn saran TEKEL iilerine: Biz TEKELle ilgili sreci daha nce btn sendika temsilcileriyle konutuk, kendilerine gerekeni syledik. u anda TEKELde depodan baka hibir ey yok. Artk reten bir yer deil. zelletirme kapsam ierisinde TEKEL artk devrediliyor ve arzu edenler ihbar tazminatn, kdem tazminatn zaten alyor. Bunun yannda isteyenlere 4/ Cde istihdam kapsn ayoruz.Kusurabakmayn biz sizi u andaki ilevinizde istihdam edemeyiz. Bu konudaki gerekli alma zaten yaplyor. Gerekli olanlar sendika temsilcilerine sorarsanz onlar size anlatr.Ltfen buray da provake etmeyin. zellikle Trkiyede bugne kadar ne yazk ki ba bu tr unsurlar ortaya kyor. Ve bu tr unsurlar bu lkede almadan, yatarak para kazanmak istiyorlar. Biz artk yatarak para kazanma dnemini kapattk. Bu yok. reteceksin kazanacaksn. retmeden vermek yok. Diyordu. TEKEL iilerinin youn olarak bulunduu Tokatn AKP l Bakan Mustafa Boyraz:

11

Mslm ULUSOY

1987'den beri Erdoan'n yol arkadaym diye vnrd. Yedi yldr Tokat AKP il bakanl grevini srdrm, 21 Haziranda nc kezAKP il bakanl grevine seilmiti. Yapt aklamada: "21 Hazirandaki kongrede bakan seilmeme ramen Tokatta baz gelimeler devam etti. Biz tekilat terbiyemiz nedeniyle hibir zaman bu konuda konumadk" diyerek istifa dilekesini vermiti.. Onun istifasn verdii gn olan 17 Aralk Perembe gn Ankarada TEKEL iileri polisin acmasz saldrsyle kar karyayd.

12

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

siz TEKELciler 8 Aralk 2009 gn Yaprak Ttn letmesi Mdrl nnde TEKGIDA- Sendikas Adana ube Bakan Cafer Yaar, Ttn, Ttn Mamulleri, Tuz ve Alkol letmeleri A.. Genel Mdrl'ne (TTA) bal iyerlerinin kapatlacan ve bura larda alan iilerin 4/C statsnde baka kurumlara tayinlerinin kartlmasn sosyal ykm anlamna geldii iin protesto ettiklerini, iilerin zlk haklar koru narak, baka kamu kurumlarna nakledilmesini istediklerini dile getiriyordu. TEKEL iileri topluca faks ekmek iin postaneye giderlerken ksa bir sre D400 karayolunu keserek, hakllklarn haykrmak istiyorlard. Karayolunu uzun sre kesmenin de bakalarn hakkna tecavz olacan d ndkleri iin, eylemlerini fazla srdrmeyerek otogarn iindeki postaneye giderek toplu bir ekilde fakslarn ektikten sonra, evrede toplanm halka sorunlarn ve uradklar hakszlklar anlatyorlard. Herey bitmemiti. Mcade lede karal olduklarn vurguladktan sonra karayolunun bitiiinde olan iyerlerine dnerken : Haklyz kazanacaz!lmek var dnmek yokTEKEL iisi kle deildir sloganlar atyorlard. D-400 karayolu zerinde bir sre durarak taleplerini dile getirdikten sonra i akitlerinin 31 Ocak 2010 tarihinde feshedilmek istenmesini bir kez daha protes to etmiler, ardndan da, stikll Marn sylemeye balamlard. TEKEL iilerine mdahele iin gelen polis, , stiklal Marn dinlemedii gibi, onlarn bitirilmesini de beklemeden saldrya gemiti. iler, polisin davranna tepkiliydiler.TEKEL iileri polisin stikla Marna yapt saygszla zlrken, polis, trafii engellemekten dolay iilerin her biri ne 140ar TL para cezas kesmiti. Polisin tavr, para cezasnn ceplerini yakmas ve birde Adanann sca TEKEL iilerini kavurken onlar Ankarada yaplacak 15 Aralk eylemine katlm iin arlarn yapm, sloganlar atarak i yerlerine dnmlerdi. Manisada da 780 TEKEL iisi vard. siz kalmamak ve haklarnn gasp edilmesime kar mcadele ediyorlard. Saruhanl daTEKEL iilerinden bir grup, 11 Aralk 2009 gn Saruhanl- zmir yolu kenarlarnda fidan dikim trenine katlan evre ve Orman Bakan Veysel Erolu'na sorunlarn anlatmak iin gitmilerdi. Sanyorlard ki, iinde bulunduklar durum Bakan tarafndan bilinmiyordu. mitle komulard fidan dikme treninde nutuk atmaya hazrlanan Veysel Erolunun yanna. Fakat Bakann yanna dahi yaklaamamlar d ama, bir not iletebilme imkan bulabilmilerdi. Veysel Erolu da, iilerin kendisini dinlemeye, alklamaya gelen

13

Mslm ULUSOY

AKP taraftar olduunu dnd iin onlar dinleyeceini sylemiti. Veysel Erolu krsde konuuyor, konutukta couyor ve fidan diken iileri gstererek: u 15 liraya alan arkadalarn nasrl ellerine bakn! diyordu. Onu dinle yen TEKEL iileri bu szleri duysun da kendilerine hkmetin sunduu imkanlarn kymetini bilsinler istiyordu. Ama oradaki TEKEL iileri kymet bilecek gibi deildi. Bu szlerin kendilerine arptlmak istendiini dnyorlard. Babakann birka gn nce syledii szleri anmsatp laf TEKEL iilerine, zaten yatyorsunuz de meye getirmiti. Babakan da stanbul'daki bir trende TEKEL iilerine hitaben: Artk yan gelip yatma dnemi bitti dememi miydi? TEKEL iileri Veysel Eroluna Yuh ekmeye balaynca Vali ve Emniyet Mdr hemen devreye girmi, polisler iileri susturmak iin harekete gemi lerdi. Fakat iilerden biri akbetlerinin ne olacan renmek iin srar ederek: "Sayn Bakanm, durumumuz hakknda bir eyler sylemek istiyorum'' diyerek sz istemi, iiye sz hakk vermeyen Bakan: "Ben senin ne syleyeceini biliyorum. Bu konuda Bakanlar Kurulunda g rme yapld. Babakanmz sizin sorununuzun zm hakknda gerekli akla may yapacaktr'' diyerek onu azarlamt. Bu tavr karsnda TEKEL iilerinden biri: "Sayn Bakanm iimiz yok. Bundan sonra ne yapacaz'' deyince Veysel Erolu, "Depolarn boalmasna karn maalarnz deniyor mu? deniyor!. Sizi madur etmemek iin tazminatlarnz da denecek'' deyince yuh! sesleri daha da artmaya balamt. yice sinirlenen Veysel Erolu: "Burada aa dikme treni gerekletiriyoruz. yle yuhalamalara gerek yok. Aranzda birka kiinin galeyanna geliyorsunuz, yuhalama yapyorsunuz. Artk Trkiye'de yan gelip yatma dnemi bitti. Yatarak para kazanma dnemi bitti. Artk herkes iini yapacak'' diyerek TEKEL iilerini iyice ileden karmt. AKP hkmetinin saldr ve karalamalara maruz kalan TEKEL iileri fidan dikim alann dan ayrlp iyerlerine dndnde, devreye sokulan belediye bakan araclyla yeni bir baskya da muhatap olmulard.

14

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bakente Doru Adyamanllar leden sonra saat iki de 6 otobsle Ankaraya doru yola kmlard. Pazarckta durdurulan aralarda kimlik kontrolleri yapldktan sonra otobsler yollarna devam ediyorlard. Geri dnmemek zere gittiklerini dnenlerin ounluu oluturduu yolculardan kimse sabaha kadar uyumamt. A Abuzer ustann yourduu i kfteyi ekmek iine koyup yannda turu ile yiyerek ve dier otobslerin de payn verip zamanlarn geirmilerdi. Abuzer usta i kfteleri otobsn tavanna yaptrmamt ama TBMMde mebuslarn i kfte partisini hatrlayp dalga gemeyi de ihmal etmemilerdi. Syledikleri trkler ile gam ve kasavetlerini datmaya almlar: Glbana vardm glleri oktur, Gzeller geliyor sevdigim yoktur. Uy gelin gelin, sevdal gelin, ldrdn beni. Glbana vardm tren duruyor, Annem beni gurbet ele yolluyor. Uy gelin gelin, sevdal gelin, ldrdn beni. trksn defalarca sylemilerdi. Aksaraya kadar iki kez mola vermiler, uyumadan, coku iinde geliyorlard. Aynur, AKPye oy verenlerden deildi ama kendi destekledii bir parti de olsa TEKEL iilerine bu uygulamay onlar yapm olsa bile haklarn korumak iin mcadele etmekten kanmayacak biriydi. Yola karken ksa bir srede geriye dnemeyeceklerini tahmin eden Aynur, 1993 ylnda ie balam 1997de Malatya, 2006 ylnda ise Samsundayd. Son 1,5 ylda da Adyaman Yaprak Ttnde alyordu. Astm hastalna yakalanmt. Bu hastalk ttn tozu iinde almann kanlmaz bir sonucuydu. Ttndeki toz, nefes borusu ve akcierlere hava tayan hava yollarnn duvarlar evresindeki kaslar gererek yolu daraltyor, hava yollarnn yzeyleri iltihaplanp imeye balyor, balgam oluuyor, bu da hava yollarn daha da daraltp tahri ediyordu. Astm hastas olan kiinin nefes alp vermesi zorlayor, ksrk, hrtl solunum, gste skma ve solunum gl yayorlard. Beiriden saat 15.30 sralarnda otobsleriyle Ankaraya yola kan 178 TEKEL iisi, TEKELin avlusundan karayoluna ktklar andan itibaren polisin sorgulamalarna muhatap olmaya balamlard. Kendilerini Beiriden Batmana ulatracak olan 18 km yolu iki saat otuz dakikada ancak alabilmilerdi. Batmana geldiklerinde saat 18di. Beiri-Kurtalan-Bekirhan-Kozluk-Sason ve Batmandan gelenlerle 7 otobslk konvoy oluturmulard.

15

Mslm ULUSOY

Yollarda kontroller sklkla devam ede dursun, iiler trkler marlar syleyerek gece 23 srlarnda Diyarbakra ulamlard. Blgedeki TEKEL iileri burada polisin kendilerini engellemek iin yeni giriimde bulunacan tahmin ettikleri iin iki koldan Ankaraya gitmeyi planlamlard. kinci grupta yer alan Beirililer, Diyarbakr-Adana, I. Grup ise Elaz zerinden Ankaraya hareket etmilerdi. Otobslerde bahari trkler syleniyordu yoksulluk yokluk zerineYank sesli iiler: Salarndan bir tel aldm Haberin var m yar yar Haberin var m? Ben gnlm sana verdim Haberin var m yar yarHaberin var m? Gzden rak dilden uzak Ben seni sevmiim eyvah Haberin var m yar yarHaberin var m? diyordu. Dillerde trkler sylense de, iiler iini kaybetmek, gelecek korkusu ve tedirginlik iindeydiler. Btn gece boyunca karanlkta slk alarak gelecek korkusunu yenmek istiyorlard. Konumalaryla mcadele azmi veriyorlard birbirlerine leden sonra saat te 240 yolcusuyla Bitlisten 6 otobs yola kmt. Diyarbakr, Urfa, Adana zerinden Ankaraya geliyorlard. Ankaraya hareket etmeden nce bir basn aklamas yapmlard. Ekmeklerini kaybetmemek iin gnlerce AKP Genel Merkezi nnde oturma eylemi yapmaya hazr olduklarn ifade ederek: "Bu gidiin dn yok. Bu son eylemimiz olacak. Otobslerimizi de ona gre kiraladk. Haklarmz alncaya kadar Ankarada oturacaz. ocuklarmzn haklarn aramaya gidiyoruz" diyorlard. Gasp edilen zlk haklarn, kadrolarn geri almak iin Ankara yolundaydlar. Herkes neeli, herkes korkulu, herkes heyecanl ve tedirgindi ama, ekmek davas peinde olduklarn arkadalarndan hi birinin unutmamasn, hibir partinin kuyrukusu olmadklarn, srekli olarak vurguluyorlar ve ona gre davranyorlard. Denizliden otobsle yola kan TEKEL iileri yolda Dinar, Sandkl ve Afyonda polis tarafndan durdurulmutu. Polislerin kendilerini sk sk durdurmas karsnda iilerin tepkileri iyice artmt. Polisle aklama yapmakta zorlanyorlard. Polis amiri: Sizi gnderirsem bamz belaya girer diyerek kendilerini savunmaya alyorlard. Ankaraya yaklatklarnda da durdurulmular, 2-3 saat bekletildikten sonra ndeki polis aracnn klavuzluunda cenaze gtrr gibi ar ar Glbana

16

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

gtrlmlerdi. Kaplumbaa yryyle gidie iiler tepki gstermeye balamlar, otobslerden inerek halaylar ekip sloganlar atyorlard. 14 Aralk saat 22de zmirden kalkan 23 otobs TEKEL iilerini Ankaraya getirirken Ambarlar civarnda polis tarafndan durdurulmu, kontrollerden sonra yola devam etmelerine izin verilmiti. Sabah saatlerinde de Ankara giriinde jandarma tarafndan durdurulmu, TEKEL iilerini tayan dier otobsler gibi Glbana ynlendirilmilerdi. Malatyadan saat 21 de yola kan TEKGIDA- afileri asl 4 otobs, TEKEL iilerini Ankaraya gtryordu. Fatma, otobse binerken kendisini uurlayanlarn alamas karsnda: -drt gn sonra dneceiz nasl olsa diyerek, onlar teselli etmiti. Otobsn ii gergindi. Kadn iilerle erkekler, n koltuklarda oturmak iin yara girince aralarnda tartma yaanm, kimi iiler kserek zel arabalaryla Ankara yoluna dmlerdi. Domuzlar, TEKEL iilerinin yolunu kesmiler, Akada yol ayrmnda otobslerinin nne gemilerdi. arpmada 3 kayp veren domuzlar, yolu amak zorunda kalmlar, TEKEL iileri telef olan domuzlar yolun zerinden kaldrrken, dier domuzlar kamlard. Bu olay, TEKEL iileri tarafndan kendilerine engel olmak isteyen domuzlara verilmi bir ders olarak deerlendiriliyor, domuzlara kar kazanlm ilk zafer olarak yorumlanyordu. Sra dier domuzlardayd. Her trl olumsuzlua ramen TEKEL iilerinin dillerinde yine trkler vard. Yllardr ii olan, a olan sar ttne nazire yaparak gzel Malatya trksn syleyerek geliyorlard. Neek sar sen neekten sarsn Kurban olam Beydann karsn Sordum sual ettim kimin yarsn Ben sormadan dolu gibi dky Malatyal TEKEL iileri Diyarbakrdan gelen otobslerle birlikte konvoy oluturarak yollarna devam ederken kendilerine atfedilen: Devletin mal deniz yemeyen domuz yaktrmasn hatrlayp, domuzlarla ilgili muhabbeti epeyce srdrmlerdi. Ekmek mcadelesinde daha birok domuzla karlaacaklarn dnerek uzayp giden yollar ayorlard. Darende ve Mucurda mola verdikten sonra Krkkaleyi getiklerinde hava aarm, yamur otobs ykamaya balamt. Kayaa geldiklerinde polis tarafndan durduruldular. Samsunlu TEKEL iileri de sendikann belirledii toplanma merkezlerinden otobslere binerek gecenin 12sinde hareket etmilerdi. Elerinin ve kadn iilerin yapt pasta brek reklerden yiyorlar, sloganlar atarak sabah saatlerde

17

Mslm ULUSOY

balatacaklar eylemin atmosferine girmeye alyorlard. Otobslerinde trkler syleniyordu. zellikle Halil brahim ve Yiit Muhta Olmu Kuru Soana, Sar Salm Mavi Gzlm yolculuk boyunca tekrarlanp duruyordu. Samsun Yaprak Ttn iilerinden Mithat tedirgindi. 47 yanda haklarn aramak midiyle Ankaraya gidiyordu ama, sonlarnn ne olacan dnyordu. Kaafas karma kark sorlarla doluyken, biraz olsun uyumak istiyor, zaman zaman dalp gidiyorsa da yine kafasndaki sorularla, dncelerle bouuyordu. Mithat, trkler sylyordu, kafasn kartran dncelerden uzaklamak iin, trklerden ve atlan sloganlarn ardndan yine endieli dnceler kafasnn iinde cirit atyordu.Yeniden balyorlard trklere Halil brahimi, Yiit muhta olmu kuru soanay sylyorlard. Sonra yine dnceler iinde: Ya olmazsa, ya hakkmz vermezlerse? sorularyla gn aarmaya balyordu. i ahabettin, yolculuk boyunca Yozgatta 4/C yznden intihar eden arkadan dnm, 4/Cyi kabul ederek bu kapsamda alanlarn: ln geri dnmeyin, asla 4/Cye gemeyin szleri kulaklarnda nlamt. Peinde kotuu ve cansiperane destekledii siyasetilere imdi kzyor, kendilerine verdikleri szleri tutmamalarna ierliyor, kendilerini umursamamalarn iine sindiremiyordu. ktidar milletvekili S.Kn tavr onlar kahretmi, A.Ynin tavrndan ise kmsenme ve aalanma hissetmilerdi. On yldr devam eden huzursuzluk iindeydiler: yerlerinin durmunu dnyorlar: hale var!.. te satld!.. Satlacak!..gibi szler kulaklarnda nlyor, bir lokma ekmekleri boazlarnda dmleniyordu. ahabettin, politikaclarn dnekliini, oynakln bugne kadar fark edemedii iin kendini suluyordu. Samsundan gelen TEKEL iilerinin otobs de Kaya evre Yolu ayrmnda polis tarafndan durdurulmu, tek tek kimlik kontrol yaplyordu. Ve yine gerein, polisin, karsndaydlar: Ylgnlk Yok, Direni Var,lmek Var Dnmek Yok sloganlaryla iki saat devam eden bekleyi, ellerine Trk Bayran alp yollar kapatarak balattklar protesto eyleminden ksa srede sona ermiti. Rizeli Zeki, elinde kocaman bir Trk bayrayla yola atlaynca dier iiler de bayraklarn alarak yolu kapatmt. Yoldaki aralar iilere destek ve sevgi gsterisinde bulunuyorlar, el sallyor, kornalar alyorlard. Polis efleri telsizleriyle konuuyorlard. ileri kontrol altna alamamann gerginlii iinde tedirgindiler. 5 bin civarnda ii Ankara-Krkkale yolunu kesmiti. Ellerinde Trk bayraklaryla karaya ayak bastlar. Onlar, Samsundan geliyordu. Emperyalizme vurulan darbenin balad ehirden: Sana hasret sana vurgun gnlmz Neredesin mavi gzlm, nerde nerde nerdesin dost

18

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bu gemi bu Karadeniz Sar salm mavi gzlm Nerde nerde nerdesin dost diyerek geliyorlar: lmek var dnmek yok Ylgnlk yok direni var sloganlar atarak Polisin: Dou arabalar dursun sizler gidin! teklifini kabul etmemilerdi. i aban, AKPli H, ve blge milletvekillerinin daha nce kendilerine sorunu zmek iin sz verdikleri halde szlerini yerine getirmediini sylyor, Kurban Bayramnda bayramlamaya gittiklerinde AKPli S.Kn: 4/C sizler iin byk nimet. Sizin oyunuz 20 bin olsa ne yazar. Sizin oylarnzn bizim iin deeri, itiiniz ay kadar bile deil! , AKPli A.Ynin: Biz devletle iinin evliliini bitireceiz szlerinin daha iyi kavryordu. Bafra TEKEL iileri de 4 otobsle Ankaraya geliyordu. Yolculuk boyunca kendi aralarnda tartyorlar, konuuyorlar, birbirlerini srekli uyaryorlard. Karlarnda byk bir halk desteiyle hkmet olmu AKP vard: AKP olmasayd da baka bir parti olsayd belki daha vicdanl olurdu diye dnyorlard. Tayyip Erdoann iyi bir senarist olduunda birleiyorlar, Hitlerin Almanyas ve Mussolininin talyas ile kyaslyorlard. Tayyip Erdoann senarist bir adam olarak ok iyi yetitirilmi biri olduunu, gzlerin iine baka baka gerekleri ters yz ettiini, halka da yanl bilgiler aktararak ok sper rol yaptndan bahsediyorlard. Eylemlerini kime kar verdiklerinin bilincindeydiler. Eylem srasnda ylgnla debileceklerin olabileceini, ylgnla denlerin bunu baka biriyle paylamamas gerektiinde anlamlard. Ylgnlklarn bakasyla paylaanlarn karsndakini de ylgnla drebilecei endiesini tayorlard. Ankara giriinde otobsleri durdurulunca polisle ilk kez kar karya gelmilerdi. Polis, TEKEL iilerinin Ankaraya giriine izin vermiyordu. TEKELe girdii gnden beri eylemlerin iinde olan Ramazan ve arkadalar mcadele iin kararlydlar. Birok kii otobslerden inmi lmne yola yatmlard. Polis emekiler arasnda bl-ynet taktiini uygulamaya sokmutu. Doudan gelen baz aralarn geiine izin vermeyeceklerini, bunlarn dndakilere izin verileceini sylyordu. Direniilerden pek ou dier otobslere girip tm arkadalarna gei izni verilmeden hi bir otobsn gitmemesi gerektiini sylyorlard. Ramazanda, drt otobste konuma yapm, Diyarbakrdan gelen otobse yol verilmezse yola devam etmeyeceklerini sylemiti. Bir sre sonra bir polis efi Cumhurbakannn Ankaraya giri izni verdiini aklyordu. Polis efinin aklamas iilerin kafasn kartrmt. Cumhurbakannn TEKEL iilerinin Ankaraya giriiyle ne ilgisi olabilirdi?

19

Mslm ULUSOY

Yrtme gc hkmetindi. iler polis efinin Abdullah Gl neden iyi gstermek amacnda olabileceini bir sre tarttktan sonra Babakanla Cumhurbakan arasndaki ekimenin polisten renmeye alyorlard. i Ramazan polis efine: Cumhurbakannn iilerin Ankaraya giriine verilecek izinle ilgisi var diye sormak zorunda kalmt. Tokatn TEKEL iileri de gece yars 15 otobsle Ankaraya hareket etmilerdi. Onlar da bakentte kendilerine ev yapmaya karar vermilerdi ama, polis Ankara giriinde: Girmeniz yasak diyor baka bir ey demiyordu. TEKEL iileri dertlerini AKP Genel Merkezinin nde dile getirmek iin yollara dmlerdi ama, polis onlar Kaya evre Yolu sapanda durdurunca eylem de balamt. TEKEL iileri Ankara-Samsun yolunu trafie kapaynca gvenlik gleriyle pazarlklar balamt. Murat, Mardinliydi. Diyarbakr TEKEL Ttn ileme Fabrikasnda 12 yldr alyordu. Ei Erganili olduu iin arkadalar ona enite diyordu. Birka gn nce Ofis semtinde haklarn aramak iin eylem yapmlard. 12 Aralk gn AKP il binasna gittiklerinde basn aklamas yaptklarnda da polisin engeliyle karlamlar, birka arkadaylabirlikte gzaltna alnmt. O gnden bugne harl harl alarak Ankaraya gelmek iin hazrlklarn tamamlamlard. AKP Diyarbakr milletvekilleri onlarn Ankaraya gitmelerini istemedikleri iin: Gitmeyin. 4/C ile ilgili alma yapyoruz. Bu sorunu zeceiz diyorlard. Oysa, 31 Ocak gn i akitleri sona eriyordu. Blge milletvekillerinin: Asla fabrikay kapattrmayacaz sz fos kmt. Diyarbakr TEKELde alanlar Ankaraya hareket edecekleri gn ilerine gelerek, saat 16ya kadar almlar, iten ktktan sonra 18e kadar hazrlklarn tamamlayp otobslerdeki yerini almlard. Diyarbakr knda bir sorun yaamamlar, Erganiden hareket ettiklerinde 17 otobs olmulard. Ankara giriinde dier TEKEL iileri gibi durdurulduklarnda otobstekilerin ou, kendi arkadalarnn iradesiyle toplanma amal olarak durduklarn sanyorlard. Ama, bir sre sonra yle olmad aa kmt. Neden beklediklerini bilmeyen TEKEL iileri, her otobste grevlendirilmi olan sorumlular zorlamaya balam, otobslerdeki iiler kontrol edilemez olmutu. Tepkisi iyice artan iiler otobs terk edip yol zerine ylmaya balamt. Karayolunun zeri iilerden baka polislerle doluydu. Olay yerine jandarma da gelmiti. iler ve gvenlik gleri arasnda tartmalar balam, jandarma, iilerin geiine izin verdii halde, polisin engelledii sylentisi iiler arasnda yaylmt. Sylentiler o kadar hzl yaylyordu ki, daha sonra da polisin

20

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Diyarbakr TEKEL iileri dnda dier illerden gelenlere gei izni verdii, Diyarbakrllarn gidemeyecei syleniyordu. O srada ipler kopmu, dier illerden TEKEL iileri de Diyarbakrllar olmadan Ankaraya girmeyeceklerini, ancak birlikte gideceklerini belirterek karayolunu trafie kapatmt. TEKEL iileri ilk snavn vermi, yaratlmak istenen provakasyona dur! deyince direnenler szlerini sylemi ve yol almt. TEKEL iilerinin otobsleri, polis eskortlar ve helikopterler eliinde Ankaraya giriyorlard. iler eylemi sessiz yapmay planladklar halde, seslerini ykseltmeye zorlanmlard. Direni, iilerin Ankaraya girilerine izin verilmesiyle sonulanm, polisler iileri, halkn gznden uzak gzerghtan,ehrin iine soklmadan, AKP Genel Merkezine gtryordu. 10 dakikalk yol 2 saatte alnmt. Adana, Adyaman, Ankara, Amasya, Aydn, Batman, Bursa, Bitlis, Denizli, Diyarbakr, Hatay, stanbul, zmir, Malatya, Manisa, Mula, Mu, Siirt, Samsun, Tokat ve Trabzonun merkezi veya bal ilelerde bulunan 40 akn iyerinin kapatlmasna kar mcadele veren TEKEL iilerinin hazrlklar srerken TEKGIDA- Sendikas 14 Aralk gn Ankaradaki basn toplantsnda: TEKEL iisinin baka kamu kurulularna zlk haklaryla beraber nakledilmesi gerektii,TEKEL iilerinin 4/C statsnde almaya raz olmadn sylediklerini Babakanlk, zelletirme daresi Bakanl, Maliye Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl ve Devlet Personel Dairesi Bakanlna defalarca yazl olarak bavurulduu ve zm alternatifleri nerildii, ilgililerin zm retme ynnde almalar yapacaklarn ifade etmelerine ramen, szlerini tutmad dile getirilmiti. TEKEL iisinin zelletirme maduru olmad, kapatlma maduru olduu halde, iilerin zelletirme maduru gibi gsterilerek, sefalet cretine, 4/C statsne mahkm edilmesinin kabul edilmeyecei aklanyordu. Tayyip Erdoann TEKEL iilerine yan gelip yatma dnemi bitmitir yaktrmasna karlk: TEKEL iisi ne yatmak, ne de almadan para almak peindedir. Onuruyla, aln teriyle, emeiyle yaamak, sefalet creti deil, halen almakta olduu creti istemektedir.deniliyordu. yerleri kapatlan TEKEL iileri kendilerin 4/C statsne geirilmesine kar karak, baka kamu kurulularna zlk haklaryla gemek taleplerini dile getirmek iin 106 otobsle Ankara'ya gelmiti ama Ankara Valisi: AKPnin nnde eylem yaplmasna izin vermeyeceiz. Diyordu.

21

Mslm ULUSOY

TEKEL iileri AKP Genel Merkezi nnde 14 Aralk gecesi Ankaraya hareket eden TEKEL iisileri Glba ve Kaya ynnden Stzne gelmilerdi. Yoldan geen aralar iileri alklyor, korna alarak, selamlayarak destek veriyorlard. Armada Al Veri Merkezi nne geldiklerinde youn bir kalabalk vard. Polisler, panzerler, TEKEL iileri maheri bir kalabalk oluturmulard. iler, Armada iine girerken srekli aranarak ieri alnrken, leye doru eitli bahaneler uydurularak iilerin Armadaya girii engellenmeye allyordu. zel gvenlik grevlileri iilerden TEKGIDA- armal apkalarn kararak ieri girmelerini istiyordu..st katlarda bulunan tuvaletleri iilere kapatmlard. Armadada bir barda 2 liraya ay imek zorunda kalan iiler, yedikleri tosta 11 lira deyince neye uradklarn ararak, bu alveri merkezinin kendilerine uygun bir yer olmadn anlamakta gecikmemilerdi. Hseyin ve arkadalar burada yedikleri kazn acsyla, daha uygun fiyatla yemek yiyebiliriz dncesiyle Atatrk Orman iftliine gitmek iin taksiye atlayarak taksiye 17 lira deyince felekleri amt. Atatrk Orman iftliinde yemek yedikten sonra tekrar taksiyle AKP Genel Merkezi nne dnerken bindikleri taksiye bu sefer 7 lira demilerdi. Ard ardna kazklanmalar karsnda daha temkinli adm atmak zorunda olduklarn dnmeye balyorlard. TEKEL iilerinin akn devam ediyordu.Armada Alveri Merkezi nnde otobslerden inerek AKP Genel Merkezi'ne doru yrye geenler ellerindeki : 4/C'ye hayr", "Geleceimizle oynamayn", "iyiz, haklyz, kazanacaz", "Bu ate sizi de yakar" yazl pankartlaryla ilerliyorlard. Yaam Sokak'ta oluturulan polis barikat karlarna dikilmiti. 2 bin kadar polis, ok sayda panzer ve toplumsal olaylara mdahale aralar kendilerini karlyordu. AKP Genel Merkezi'nin evresi ara trafiine kapatld iin blgedeki iyerlerinin alanlar dahi, polis kontrolnden sonra iyerlerine gidebiliyorlard. Polis srekli olarak eylemin yasal olmad ynnde uyarlarda bulunuyorsa da TEKEL iileri ikazlar tnmyordu. TEKGIDA- Sendikas da, eylemden sonu alnncaya kadar AKP binas nnden ayrlnmayacan duyurmutu. TEKEL iileri polis barikatlarnn nnde sloganlar atarak hkmeti protesto ediyordu. Sabah saatlerindeki buzlanma ve don, yava yava zlmeye balam, scaklk 5 derece civarndayd. 2 TEKEL iisi st giysilerini karp ii arkadalarnn omuzlarna km, haklarn isteyerek Ankara'dan ayrlmayacaklarn: "lmek var, dnmek yok" diyerek dile getiriyorlard. TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel, saat 12.30 civarnda konumaya balamt. TEKEL'in alkoll ikiler ve sigara fabrikalarnn:

22

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

"stihdam artrlacak" denilerek zelletirildiini, ancak birok ilde bu iletmelerin kapatldn dile getirdikten sonra: "Biz, bu iletmelerde retim yaptk, yan gelip yatmadk. Biz almak, retmek, rzkmz kazanmak istiyoruz" diyordu. Hkmetin iilere, sendikayla anlatk demesinin gerei yanstmadn dile getiren Mustafa Trkel: "Allah ahittir, kapal kaplar ardndan anlama yaplmamtr" diyerek TEKEL iisinin, 4/C ad altnda 10 ay sreyle dk cretle altrlmasn kabul etmeyeceklerini sylyordu. zelletrme maduru olmadklarn, iyerlerinin kapatlmak istendiini, bu nedenlede kamu kurumlarndan birine atamalarnn yaplmasn isteyen Mustafa Trkel: zlk haklarmzla kamu iletmelerine nakil hakk verilmeden buradan gitmiyoruz " diyerek Ankara'y terk etmeyeceklerini sylemi: " stten dolu yasa, alttan lav ksa sorunumuz zlene kadar buradayz " diye konuuyor, TEKEL iileri de: " ekmek yok, alm da yok", "lmek var, dnmek yok" eklinde sloganlar atyorlard. Konuma bittikten sonra TEKEL iilerinin temsilcileri ve sendika yneticileri TBMMye gitmiler, yaptklar grmelerden de bir sonu alamamlard. eitli illerden 40 akn iyerinin kapatlmasna kar mcadelelerini srdren TEKEL iilerinin yapabilecekleri tek ey, AKP Genel Merkezi nnde sabahlamak olacakt.Kara bulutlarla kapl gk kubbeyi karanlk bastnda, TEKEL iileri AKP hkmetini: ''4/C'ye hayr'', ''iyiz, haklyz, kazanacaz'', ''Bu ate sizi de yakar'' sloganlaryla protesto etmeye devam ediyordu.Polis ise srekli olarak: Eyleminizi yaptnz evlerinize dnn ars yapyordu.Polis ve iiler arasndaki iti kak srasnda iilerden gz altna alnanlar olmu, TEKEL iileri polisin gzaltna ald arkadalarnn derhal serbest braklmalarn isteyerek: Onlar serbest brakmazsanz kendimize zarar veririz! diye diretiyorlard. Direni sonu vermi polis gz altna alnanlar serbest brakmt. leden son ra balayan kar, akama doru yamura evirmiti. iler souu iyice hissetmeye balaynca, souun etkisini biraz olsun krmak iin evreden bulup buluturduklar kasa ve ambalaj artklarn yakarak snmaya alyorlard. Baz TEKEL iileri kendilerini getiren otobslerinin yannagitmeye balam, evlerine dnme hazrlndaydlar.Erbaadan gelen TEKEL iilerinin bir ksm dasaat 17-18 gibi AKP nnden ayrlmaya baladnda polis telsizinden yaplan: Oray datn..! talimat iilerde panie yol amt.

23

Mslm ULUSOY

TEKEL iilerinin bir ksm da yaan yamurun da etkisiyle dalm, sokaklarda dolayorlar, snabilecekleri bir yer bulmaya alyorlard. Gitmek ve kalmak arasndaki kararszlk, aslnda direnmek ya da pes etmek anlamna da geliyordu. TEKEL iilerinin nemli bir ksm kalp direnme karar vermiti ama,. Erbaallar getiren otobs de geri dnme hazrln tamamlamt. AKP Genel Merkezi nnde bulunan sendikann ses aracndan Yuh Yuh trks alnyordu. Karanln nemi gzlerine am, ok halindeki iiler, zor bir karar vermekle kar karyaydlar. Polis, TEKEL iilerini AKP nnden uzaklatrmak iin, geceyi Atatrk Spor Salonunda geirmeleri ynnde bir teklif ortaya atmt. Bylece eylemdeki birliktelii krabileceklerini hesaplyorlard. Bu teklif, iiler tarafndan tepkiyle karlanmt. TEKGIDA- Bakan ve sekreteri, TEKEL iilerini Atatrk Spor Salonuna gitmeleri, geceyi orada geirmeleri ynnde ikna etmeye alyorlarsa da baz iiler AKP nn terk etmemek iin direniyordu. Kadn iilerin geceyi geirmeleri iin Trk Metal- Sendikasnn alt kat ayarlanmt. TEKEL iilerinden Atatrk Spor Salonuna gitmemek iin direnenler, sele serpe yaan karn altnda AKP Genel Merkezi nnde kalmlar, dierleri ise otobslere tka basa doluarak iilerinden Atatrk Spor Salonuna gidiyorlard. Adyamanl Abdullah, keyiflice serpeleyen yamur ve karn altnda gecenin 11ine kadar bekledikten sonra Atatrk Spor Salonunda gecelemenin uygun olacan dnenlerdendi. Birok arkada AKPnin nnde kalmasnn bir anlam olmadn dnyordu. Atatrk Spor Salonuna varanlardan ansl olanlar, orta ksmnda bulunanlard. Bunlar bir az olsun snmlard ama kenarlarda kalanlar souktan donuyorlard. Yapabilecekleri bir ey kalmamt. Kendi ayaklaryla geldiklerini dnerek, uykusuz geen gecelerinin ikincisinde Ankarann ayazn kapal bir mekanda tadyorlard. AKP nnde kalmakta direnenler ise, sokaklarda sabaha kadar gezmiler, otogar, Ankaray istasyonuna kadar yrmler, elleriyle ektii iki tekerlekli arabalarla kat toplayanlarn yoksulluunu, hayretle grmlerdi. Yanlarndan geenler giyim kuamlaryla sk sk kendilerini souktan korumulard ama yine titriyorlard. Ayaz heryerde ayazd ama, Ankarann ayza bir bakayd. Kulaklar, burunlar eelenmi, rzgar gzlerine arptka gzlerini kprdatamamlard. Yrrken mermere oturmu gibi dklerini hissediyorlard. Sabah gne ldadnda kaldrmlardaki ince buz katmanlar erirken, TEKEL iileri de Abdi pekiye gitme planlar yapmaya balamlard.

24

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Gece AKP Genel Merkezi nnde kalan Bitlisten Fuat ve arkadalar souun etkisinden bir nebze kurtulmak iin ate yakmlard ama, polisin biber gaz namlular onlara ynelerek dalmalarn istiyordu. Onlar, gecenin ne kadar Ttn Atelerinin banda marlar syleyip, sloganlar atmlard. Polisin tacizlerine daha fazla dayanamayp dalmak zorunda kaldklarnda kimi otogara kimi metroya kimi de ak bulduklar kahvehane vs yerlere snarak souun etkisinden kurtulmaya almlard. Sabah ayaz krlmaya baladnda TEKEL iileri Stz sokaklarn yine doldurmular, ilerleyen saatlerde de Armada alveri merkezini dolayorlard. Birok ii tost yemek iin girdikleri yerlerde alkn olmadklar bir cret deyince baka bir gerein farkna varyorlard. i maayla karn bile doyuramyorlard. Harcadklar paralarla normal lokantalarda karn doyurabilirken burada ancak tost yiyebiliyor ve ay iebiliyordu. stelik Armadann gvenlikileri yine TEKEL iilerinden balarndaki TEKGIDA- Sendikas apkalarna musallat olmular, karlmasn istiyorlard. Sonu alamaynca da yine tuvaletleri kapatmaya balamlard. Enitenin gznn nne, ei ve ocuklar geliyordu. u TEKELde alt srede hep bor-dert iinde olmutu. Ald maaa destek olsun diye i kfte yourmu, boyaclk yapmt. Bylelikle ev kirasn deyebiliyor, ocuklarn muhannete muhta etmemeye alyordu. Kafasnda ynla sorular oluuyordu. Ne yapacakt. Nasl geindirecekti ocuklarn? Ne halt etmiti de AKPye oy vermiti. imdi maa yarya decekti. Szlemeyi imzalarsa ikinci sene szlemeyi yenilemezler ve isiz kalrsa ne olacakt? Yarn bugnden dnyor, doluya koyuyor almyor, boa koyuyor dolmuyordu. ocuu baarl bir renciydi. Kendisi de Okul Aile Birliinde grevliydi. Ne yapacakt bir zm bulamyordu. AKPye dini inan nedeniyle oy vermiti. Bunlar nasl Mslmand? Kendi ocuklar zengin, atafat iindeydi. iler ise, bir lokma ekmee muhta edilmeye allyordu. Murat ne yaptn bilemez haldeydi. stelik seimlerde AKPyi desteklemesi nedeniyle birok arkadayla aras da bozulmutu. Kulaklarnda nlyordu seim srasndaki tartmalar hatrladka. i arkadalar sloganlar atyordu. Birka arkada dikkat ekmek iin belden stn soyunmular arkadalarnn omuzlarnda hakllklarn dile getiriyorlard. Murat, kardaki AKP Genel Merkezinin camlarna bakt. O camlarn arkasndan kendilerini izlediklerinin farkndayd. Sendikalarn da kapal kaplar ardnda Hkmetle pazarlk yaptn ve haklarn savunmak iin samimi davranmadn dnyordu. imdi i baa dmt:

25

Mslm ULUSOY

Bir eyler yapmalym! diyordu. Bakasna zarar vermeden bir ey yapmann yolunu buldu. Kendine zarar vermek..! Hem lrse alaca maan iki kat para ocuklarna kalacakt. Eini de ok seven Murat, onunla ortaokuldan beri arkadat. Kendilerini irvan ir hikyesindeki Ali ve Nino1 ile zdeletiriyorlard. Eine de evlendikleri gnden bu yana bir tatil dahi yaptramadn dnd. Muratn kafasnda frtnalar esiyor, diniyor, yeniden balyordu esmeye Bakan Mehmet imekle yaplan grmelerin sonucunun olumlu olmad, daha sonra iyiletirmelerin yaplabilecei, iilerin geri dnmelerinin istenildii ortaya ktnda Muratn dinmek bilmeyen frtnalar yeniden balamt. Oysa ne hayallerle gelmilerdi. Haklarn alp dneceklerdi. Daha ilk gnde dnmeleri isteniyordu. Murat konuma yaplan yerdeydi. Mikrofonu almak, konumak istemiti ama ona mikrofonu veren kimdi? Hayalleri yklmt. Byk bir umutsuzluk iinden cebinden aksn kard. Artk,AKPye oy veren bileinin yaama hakk yoktu: Bu elimle AKPye oy verdim. Bileimden kesip, kanlarm AKPnin camlarna pskrteyim. Yaptm hatann bedelini byle deyeyim! deyip, bileini kesmek iin ban ald. O anda biri sivil polis olan birka kii,mdahale etmilerdi. Muratn daha nceden kalp rahatszl olduunu bilen arkadalar onu teskin etmeye alyorlard. Murat, hakszlktan bahsediyor, konuuyor, konuuyor,konuuyordu. Hastaneye kaldrlan Muratn nabz kontrolnn ardndan tedavisi yaplmt. Diyarbakrdaki ocuklar, televizyonlarda olay grr grmez Ankaraya gelmek istemilerdi. Telefonla aramlar, durumu renmilerdi. mknszlklar nedeniyle einin yanna gelemeyen Muratn Ninosu ok zlmt. Ama Muratn ihtiyac olan morali veren yine Nino olmutu. Bir insann bana gelecek en byk felaketle karlatn dnyordu Murat. Eitimli bir insan olarak yetitirmek, topluma kazandrmak iin aba harcad ocuklarnn durumunu dndke endieleniyordu. inden arta kalan zamanlarda kendisini i kfte yourmas, boyaclk yapmas einin krelerde annelik yapmas hep ocuklar iin deil miydi? Murat, 4/Cye gemeyi aileden birisinin karlmasyla e deer tutuyor: Ben salkl olduum srece alrm ama, bu statyle gvencesi olmayan bir ortama srkleniyoruz diyordu. Onun iin 4/Cye gemek demek, srekli uurumun kenarnda durmak demekti.
1

Ali Han irvanir Azerbaycan Trk' olan mslman bir gentir,Nino Kipiani ise Azerbaycan'da yaayan Grc aristokrat bir ailenin kzdr Nino kendini Avrupal hisseden, Asya'nn geri kalm geleneki bir yer olduunu dnr. Ali ise kk ran'a dayanan Asya'nn dnya medeniyetlernin merkezi olduuna inanan ve Mslman geleneklerini korumak isteyen kkl bir ailenin oludur.Ailelerinin grleri genlerin zerinde etkili olmasna ramen aralarndaki ak bir ok engelle birlikte din,ideoloji,kltr engelini de amtr.

26

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Murat bileine ba sapladktan sonraki kendisini paralamak istercesine rpnm, sivil polis ve arkadalar Murat kontrol altna almak iin ok zorlanmlard. Onlarn engellemesiyle Murat ucuz atlatmt. Olay srasnda medya Muratn szlerini yaynlamam sadece grntleri vermiti. Hastaneye kaldrlan Muratn nabz drldkten sonra detayl aratrma yaplmak gerei duyulmasna ramen Murat, kendine gelir gelmez tekrar eylem alanna dnmt. Saat 23 sralarnda AKP Genel Merkezi nnde direnen arkadalarnn yanndayd. Onun geldii sralarda polis TEKEL iilerini Atatrk Spor Salonuna gtrebilmek iin urayordu. Gece 01 sralarnda Atatrk Spor Salonuna giden Murat da bir koltua yorgun argn kendisini atmt. Atatrk Spor Salonu'na gitmeyen TEKEL iileri sabahn erken saatlerinde AKP Genel Merkezi nnde toplanmaya balamlar, Atatrk Spor Salonu'ndaki arkadalarnn gelmesini bekliyorlard. Polis ise,bir yandan Abdi peki Parkna otobslerle gtrleceklerini sylerken, te yandan da, eylemin kanunsuz olduunu, datlacaklarn duyuruyordu. Yamurlu bir gnn ardndan geceyi Atatrk Spor Salonunda geiren iiler de polisin evlerine dnmeleri ynndeki basksyla kar karyayd. Polis, onlarn dar kmalarna izin vermiyordu. 2000 civarndaki topluluk hapsedilmiti. iler kmak iin direniyordu. TEKEL iileri arasndan ykselen bir ses: Arkadalar biz buraya yatmaya gelmedik..! Yatacaksak dnp evimize orada yatalm.!derken, iilerin zerine kapanm demir parmaklkl kaplarn arkas dizi dizi polislerle doluydu. Otobslere hamsi gibi tka basa doldurularak getirildikleri Atatrk Spor Salonunda geceyi, skorboardlarn olduu yerde, Demokrat Partinin afis ve pankartlarnn zerinde geiren Zeki, sabaha kadar uyuyamamt. htiya giderme imkn bulamad gibi, elini yzn bile ykayamamt. Daha nceden protesto eylemi iin Ankaraya geldiklerinde bir gn kalmlar, geri dnmlerdi. 2008 ylnn ubat aynda zelletirme daresi nnde toplandklarnda gn boyu sren bekleyilerinin ardndan yine polis saldrsna uramlar, gaz bombal, coplu saldrsna maruz kalmlard.inde bulunduklar imdiki durum ise eskisine hi benzemiyordu. ler imdi baka ve Zeki aknd. Eylemin ikinci gn olmu, belirsiz bir bekleyi iinde arkadalaryla konuuyor, neler yapabileceklerini tartyorlard.

27

Mslm ULUSOY

TEKEL iileri Atatrk Spor Salonuna Hapsediliyor Sabaha kadar sandalye zerinde oturan Adyamanl Ahmet, zaruri ihtiyalarn karlamak iin tuvaletler nnde bir saatten fazla sra beklemek zorunda kalmt. Tuvalet ve lavabo kuyruklar onlarca metreyi bulmutu. Samsundan gelenler kapya yakn bir yerde olduklar iin bfeden bir eyler alp, yiyip iebiliyorlard. Uzaklardaki iilere birey kalmyordu.lerleyen saatlerde seyyar satclarn getirdii simitler, aylar, soukla bouan iilerin imdadna yetimiti. iler sabahn erken saatlerinde salondan dar ktklarnda Atatrk Kapal Spor Salonunun bahesinin demir parmaklklarnn, dardan polislerce kuatlarak etten duvar rldn grdklerinde ok olmulard.Kendi aralarnda iinde bulunduklar durumun deerlendirmesini yapyorlar, youn bir tartma devam ediyordu. Polisin: Evlerinize dnn dayatmasyla demir kaplar srglenmiti. Kilitli kaplarn iine hapsedilmi olan TEKEL iileri ok tepkiliydiler. Polisin iilerin dar kmasn engellemesi karsnda kendilerinin hapsedildiini dnen iilerarasnda ykselen bir ses: Biz mlteci miyiz? diyerek barrken n sralardan: Ylgnlk yok. Direni var lmek var dnmek yok sloganlar atlmaya balam, i ve arka taraflardan da sesler ykselmeye balamt. Kimi: Hem buray hem kendimizi yakarz derken, kimi de: Camlar aa indiririz.diye baryordu. Atatrk Spor Salonu'nun bahe parmakllar arkasnda polis, bahe iinde ise iiler ylmt. Ortadaki kaln korkuluklar arasndaki demir kap ara sra alyor, ieri bazlar girip kyordu. Demir parmaklklarn arkasnda polisin kalkanlar ve silahlar arasra yzn gsteren gne klarn yanstp iilerin gzlerini kamatryordu. Aralanan kapdan ieri birisi giriyordu ki, iilerden biri polise: Allahn seversen kapy kapama. Biz ekmeimizin peindeyiz deyince iere girmekte olan polis duraksamt. Bu duraksamay frsat bilen iiler kap aralna ayaklarn, bacaklarn uzatarak kapnn tam kapanmasn engelleyerek tm gleriyle demir kapya yklenmilerdi. Atatrk Spor Salonu'nu iindeki herkes, kapya ynelmi, polislerle iilerin ortasnda kalan kap, polislerden yana esnemeye balamt. iler: Direne direne kazanacaz..!diye barrken polis hoparlrnden:

28

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Yaptnz eylem kanunsuzdur. Evlerinize, memleketlerinize dnn.! Duyurusu yaplyordu. Hoparlrn uultusu kulaklar nlatrken Zeki, onu bastrrcasna haykryor, itiraz ediyordu; Sizin elinizde mahkeme karar m var, neden bizi burada hapsettiniz, benim zgrlklerimi kstlayamazsnz? diye baryor: Biz vatan blmeye gelmedik, hakkmz almaya geldik. diyordu. Sabaha kadar gzlerini yummadan oturan Adyamanl Abdullah da, kaplarn kapatlmasna kar karak arkadalarna: Arkadalar biz buraya yatmaya m geldik..! Yatacaksak evimize dnelim! Diyordu. Kalabalktan sesler iyice ykselmeye balam: Burann camlarn yere indiririz..! Atee veririz..! nidalar herkes tarafndan kabullenilir olmutu. Zeki polislere baryordu: Sizler..! Bizi demir parmaklklar arasnda tutamazsnz..! Polis efleri de aknd. Yllardr byle bir direnle karlamamlard. Tecrbeliydiler, birok eylemde grev almlar, birok kiiyi coplamlar, biber gaz skmlar, ne yapp yapp ieri tkmlar, skneti salamlard. Karsndakilerin en k kendi yalarndayd. Aralarnda olunun polis olduunu ve u anda grev yaptn bildii iiler de vard. Baba ii ve oul polis kar karyaydlar. Oul polis, babasn copluyordu. Baz polislerin elleri iilere vururken sanki kalkmyordu. Polis efi dalm: imdi benim yldzlarm skp maamn yarsna bir greve atansam ben ne yaparm? diye dnyordu. Kendine geldi. Kendisinin grevli olduunu hatrlad. iler demir parmakllklar zorlamlar, parmaklklarn arkasndaki binlerce iinin korkun gc polis barikatn ykmt. Sanki bir sel, nnde ne var ne yoksa ykp geiyordu. Polisler, yapabilecekleri ne varsa yapmaya alyor grevlerini ihmal etmiyorlard. Adyamanl Abdullah ve yanndakiler parfm iesine benzer bir ieden pskrtlen bir madde ile kar karyaydlar. Abdullahn ne olduunu bilmedii bu madde, onu yalayarak gemi, gzlerini yakmt. Onun arkasnda olan bir sendika ube bakan ise gazn tam hedefindeydi. Gazn etkisiyle yerde birikmi olan suyun iine kapaklanmt. Adyamanl Abdullah baylan bir arkadan kucaklayp bir kenara ekerek ayltmaya alyordu. Polis gaz bombas da atmaya balamt. Ama iiler, Atatrk Spor Salonundaki kuatmay krmlard. Adyamanl Abdullah ile arkada Mehmet telefonla konuuyorlard. Gazn etkisi altnda olan Mehmet telefonda: ldm..! Gzm grmyor..! Kr oldum!.. diye alarken, Abdullah bir yandan:

29

Mslm ULUSOY

Allahm biz ne gnah iledik de byle bir zulmle karlatk diye dnyor. Bir yandan da yrmeye alyordu. Ortalk can pazaryd. Demir kap ile kaldrm arasndaki byk su birikintisinin ii, suyla sarma dola olmu iiler ve polislerle doluydu. Adyamanl Abdullahn nnde Rizeli bir ii yklp kalm, yamur sularnn oluturduu birikintinin iinden: Uyy..! Oldim..! Kr oldim..! diye baryor, alyor, dvnyordu. Abdullah onu yerden kaldrmt. Bir taraftan yryorlar dier taraftan da onu teskin etmeye alarak: oluk ocuumuzun hakk iin buralara geldik. Diyorsa da o alyor, susmuyordu. Souk gecenin uykusuzluu, al ve yorgunluu geirdii oka eklenince ii dp baylmt. Bir ii, polislerin elindeki parfm iesine benzer tpten gzlerine sktklar ilk defa grd eye garip garip bakarak baryordu: Biz buraya vatan blmeye gelmedik!.. Polisin elindeki spreyden payn alan Adyamanl Abdullah da gzlerinin grmediini hissedince alamaya balamt. Yannda bulunan arkada da: Oy ldm. Kr oldum! diye feryadna devam ediyordu. i Ramazan da kapya yaklap zorlamaya balayanlar arasndayd. Kap alnca kaldrm zerine kmak zorunda kalan polislerden biri yal bir iiye byk bir hn ve btn gcyle cop vuruyordu. i yere dmt. Bu zalimlie dayanamayan Ramazan polise dnp: Utanmaz! Senin baban yanda bir adam neden vuruyorsun? diye karak: Sen bizi korumak iin buradasn!.. diye barmt. Araya polis efi girerek: Gerginlik yaratmayn!.. diye yattrmaya alyordu. Ramazan: Gerginlik yapan sizsiniz!. Biz AKP nne gideceiz!. Biz buraya gelirken otobs paras getirmedik!. Diye baryor, polis efi de: Sizi Abdi peki Parkna gtreceiz! diye cevap veriyordu. Polis kuatmasnn yarlmas srasnda ayakkabs ayandan kan bir ii ayakkabsn aryordu suyun iinde. Kapa alm barajdan boalan suyun tazyiki gibiydi iilerin dar k Ayakkabsn arayan ii yere boylu boyunca uzanmt. erinden dar frlayan iiler ve polislerin birou byk su birikintisi iinde debeleniyordu. TEKEL iileri, farkl illerden gelmi olmalarna ramen, her blgeden tandklar mutlaka vard. Birok ii farkl fabrikalarda ve iyerlerinde deiik dnemlerde alt iin tand birka kiiye rastlyorlard. Bu durum aralarndaki iletiimi kolaylatryordu. Polis kuatmasnn yarlmasnn ardndan gvenlik yetkilileri iilerin 5erli kolda sralar oluturularak Abdi peki Parkna gtrlmesi karar almlard. iler,

30

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

stasyon nnden geip Opera kprsnden Atatrk Bulvarna inip Ankara Radyosu nnden Shhiyeye, oradan da Abdi peki Parkna gelmilerdi. TEKEL iileri Abdi peki Ak Hava Hapishanesinde TEKEL iileri Abdi peki Park'na geldiklerinde ilk ileri parktaki el heykeline Trk Bayra asmak olmu, sloganlar atarak halay tutmulard. Genel Maden- Sendikas'nn, Tek Gda-'in eylemine destek vermek iin Trkiye genelinde i yavalataca anons edildiinde byk bir coku yaanyordu. Abdi peki Parknda toplanan TEKEL iilerinin amac evrede bulunan esnaf ve mahalle sakinleri tarafndan bilinmedii iin, halktan ilgi de yoktu. Merakl baklarla ne olduunu anlamaya alan gelip geenler, slak slak dolaan iileri grdnde aryorlard. ilerin dkleri halde byle dolamalarna bir anlam veremiyorlard. Battal boy plastik poetler iindeki iiler, yamurdan korunmaya alyorlard. Oturacak yer olmad iin banklara nbetlee oturmaya alyorlard. Hzn artran yamur iileri iyice huzursuz etmiti ama, onlar buna katlanmak ve baarmak zorunda olduklarna inanyorlard. Zaten baka areleri de yoktu. Ttn Ateleri yaklmaya balanm, trkler sylyorlar, halaylar ekiyorlard ama, akllar fikirleri, AKP Genel Merkezi nndeki arkadalarndayd. AKP Genel Merkezi'ne yrmek istiyorlard. Polis ise iilerin AKP Genel Merkezi'ne yrmesine engel olmak iin parkn tm klarn kapatm, iileri yeniden kuatma altna almt. Baz iiler Salk Sokak tarafndan k yaparak, birka kiilik gruplar halinde dolmulara binerek AKP Genel Merkezi nne ulaabilmilerdi. Abdi peki Parknda toplanan iilerin AKP nne gitme teebbsleri polis tarafndan engellenirken, le vakti bir grup ii, polis barikatn aarak Atatrk Bulvar'na kmlar ve gzaltna alnmlard. Hava scaklnn 4 derece civarlarnda olduu Ankara'da, Abdi peki Parknn yeni konuklar polis kuatmasn kaldrmak iin ara sra giriimlerde bulunuyorlard. Polis srekli olarak iilerin barikat zorlamamalar ynnde uyarlar yaparak, eylemin yasa d olduu, mdahalede bulunulacan tekrarlyordu TEKEL iilerinin ise geri ekilmeye hi niyeti yoktu. Kaybedecekleri bir eyleri kalmadn dnyorlard. Polis coplaryla tekmeleriyle kalkanlaryla iilere saldrmaya balamt.Bir yandan da biber gaz pskrtmeye balamt. iler: lmek var dnmek yok diyerek direniyorlard.

31

Mslm ULUSOY

Polis, aknd. Yllardr bu alanda birok mitingler yaplmt ama byle bir direnile karlamamlard. Arasra aklamalar yapmak suretiyle iilerin direniini krmay, onlar pasifletirmeyi deniyorlard. Hatta, AKP Genel Merkezi nnde bulunan TEKEL iilerinin Abdi peki Park'na doru yrye getiini anons ederek iilerin kkrtmaya gelmemesini istiyordu. Pskrtlen biber gazndan iilerin yan sra polisler de etkilenmi, baygnlk geirenlerden bazlar parkta bekletilen ambulansta tedavi edilmiti. Biber gaz denilen kimyasal bileiklerin, toplumun gvenliini salamaktan ok, toplum saln tehdit ettii 1969 ylnda seksen lkenin imzalad Cenova Szlemesi ile kabul edilmiti. Bu gazn savata dahi kullanm yasaklanmt.Oysa polis, bu gaz alabildiince kullanyordu. TEKEL iilerinin hak arama mcadelesi toplumsal gvenlii tehdit edici bir eylem de deildi. Buna ramen polisin biber gaz kullanmakta srarc olmas dikkat ekiyordu. Polis, TEKEL iilerine psikolojik bask uygulayarak, onlara destek amacyla parkta bulunan halktan soyutlamak istiyordu. Bunu salamak iin de halkn dikkatini ekmek amacyla: Hak arayndayz diyorsunuz. Ama bize saldryorsunuz. Ltfen sakin olun. Dnden beri sizin gvenliiniz iin alyoruz eklinde gerei arptc anonslar da yapyordu. Abdi peki Parkna TEKEL iilerne yiyecek getirenler, polis tarafndan kkrtc olarak nitelendirilmeye allarak iilerin onlarla diyaloa girmesi engellenmeye alyordu. Zaten iiler herhangi bir kkrtaya kar kendilerini kontrol ediyorlard.Aama polisin bu tr anonslar daha duyarl olmalarna neden oluyor, kendi kabuuna ekiliyorlard. Bylece polis, iileri yalnz brakma amacn gerekletirmi oluyordu.Aslnda,TEKEL iileri polisin oyunun farkndayd. Polisin kendilerine ynelik sert mdahalesine tepki gsterek: Biz, ekmeimizin peindeyiz. Bizimkisi ekmek davas diye cevap veriyorlar, biber gazndan etkilenen iiler havuzun hastalk yapabilecekpis suyuyla yzlerini ykamaya alarak gazn etkisinden kurtulmay deniyorlard. AKP Genel Merkezi nnde bekleyen arkadalarn merak eden iiler, TEKGIDA- Sendikasndan Mecit Ama zorlayarak birlikte arkadalarn almaya gitmek istiyorlard. Adyamanl Abdullah, Abdi peki Parknda bir kez daha polisle kar gelmi, bu defa da karsndaki kalkanl polislerin acmasz tekmelerinin kurban olmutu. Polislerin elindeki yangn tplerine benzer tpler ve kalkanlar Kt! Kt! diye vcudunun deiik blgelerine inip kalkyordu. Tpler iilere doru pskrtlyordu ama, bu tplerden pskrtlen gaz, sabahleyin gzlerini yakan gazdan deildi. Adyamanl Abdullahn sanki boaz sklyordu, bouluyordu.

32

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Birok kii baylp yerlere serilmiti. O artk, tek ey dnyordu, lm gze almt ama, ylesine kolay da lnmyordu. Adyamanl Abdullah, ne yerin ne de gn kendisini kabul etmedii duygusundayd. Havuzun kendisini kabul edeceini dnerek souk sulara kendini atacakt. zerinde klotu kalacak ekilde soyunup suya girdi. Diyarbakrl bir arkada da pijamasyla suya girmiti. Yedikleri iki n gazn etkisinden su ile kurtulabileceklerini, hem de hakllklarn duyurmak iin baka arelerinin kalmadn dnyorlard. Kendisiyle birlikte birok kii de kurtuluu havuza girmekte bulmutu. Suyun iinde yzne su serpiyor, serptike daha da kt oluyordu. Kardan bir arkada daha alayarak havuza doru gelirken: Sen atee atarsan kendini ben de atacam.! Sen lme gidiyorsan ben de geleceim.! Diyerek zerindeki elbiseleri soyunuyordu. Abdullahn: bo! Gelme!..Gelme!.. diye sesleniini duymuyordu bile. Alayarak suya o da atlamt. ylesine souktu ki su, jilet gibi kesiyordu. Abdi peki Park bomba sesleri arasnda: "lmek var dnmek yok!," ekmek yoksa bar da yok!" sesleriyle inliyordu. Adyamanl Abdullah bann zerinden geen, anlam veremedii seslerin bomba olduunu suyun iindeyken anlamt. Bir sre sonra sudan ktnda ne yapacan bilemez haldeydi. Baz arkadalarn polis gtrm, bazlar da hastanelere kaldrlmt. ilerin bir ksmnn da polis tarafndan memleketlerine geri gnderildiini duymutu. TEKEL iilerinin pek ou da yabancs olduu Shhye sokaklarna dalmt. Ankaray bilmiyorlard. Kahveler, pastaneler, ay ocaklar, ne yapacan bilemeyen slak, akn iilerin aknna uramt. Zaman ilerledike aknlktan kurtularak kendilerine gelmeye balamlar, birbirleriyle irtibat kurmaya alyorlard. Daha nce byle bir ey yaamam olan Adyamanl Abdullahn hali iler acsyd. Buraya sadece hakkn almak iin gelmiti ama imdi: Hak aramann bedeli bu galiba? diye dnyordu. AKP Genel Merkezi nnde bulunan iiler ile polis arasnda da byk bir gerginlik yaanyordu. Polis iilere: Atatrk Spor Salonundaki arkadalarnz Abdi peki Parkna gtrdk sizleri de otobsle oraya gtreceiz diyordu ama, iiler polise gvenmedii iin otobse binmiyorlard. Uzunca sren iti kakn ardndan polis, iilerin yryerek Abdi peki Parkna gitme isteini kabul etmek zorunda kalmt. Yaam Sokak'tan yrye geen TEKEL iileri, sloganlar atarak yrrken, evre ve Orman Bakanlnn karsndaki yeillik alanda Tayyip Erdoan'n fotorafn grnce nefretle yuhalayarak talamlard. Yamur altnda geen uykusuz gecenin ardndan yorgun den ayaklardan biri, Atatrk Orman iftliine gelindiinde

33

Mslm ULUSOY

yryemez olmutu. Arkadalar onu bir taksiye atp Mesa Hastanesine gtrrken, yamur halen yayor, iiler Celal Bayar Bulvarndan Shhiyeye doru ilerliyordu. Halkn, iilere byk bir destei vard. Otomobilindekiler korna alarak, evlerindekiler pencerelerinden, balkonlarndan el sallayarak onlar selamlyor, moral veriyordu. Zaman zaman trafikte aksamalar meydana gelirken, rahatszlanan iilerden biri daha ambulansla hastaneye kaldrlmt. Yamur sinsice yayordu. Yryen iilerin ounun yamurluu ve emsiyesi yoktu. Ayaklar vck vck su iinde, elbiseleri slakt. Terlemi vcutlarn duman tterken, binlerce kii att admlarn farknda bile olmadan yryorlard. TEKEL iileri 4 saat sren yryn ardndan Abdi peki Park'na geldiinde sevin ve sloganlarla karlanmlard. Byk hasret gideriliyordu. Sanki yllardr birbirlerini grmemi dostlar karlamt. Sarldlar birbirlerine... Gelenler, yanan Ttn Atelerinin bana davet edilmiler, banklarda oturanlar yeni gelenlere yer vererek onlarn yorgunluklarn gidermesini salyorlard. aylar ikram edildi. Saat 19 civarlarndaki karanlkta buluma ile hasret giderilmi, slak ayazn tt bedenler odlananTtn Ateleri ile stlmaya allyordu. iler birbirlerine iyice sokulmulard. Polis mdahelelerine tepki gsteren ve ilk gn Ankarada olmayan iiler, hatta memleketlerine giden iiler bile, eylem alanna geri gelmilerdi. 16 Aralk 2009 akam Abdi peki Park ilk gn bulumasndan daha kalabalkt. Trkler syleniyor, halaylar ekiliyordu. iler Ekya Dnyaya Hkmdar Olmaz daha cokulu daha anlaml sylyorlard. Bir yanm sard mfreze kolu Bir yanm sard Varici olu Be yz atlyla kestiler yolu Ekya dnyaya anam hkmdar olmaz Zbeyde, Tokattan ayrlmadan nce Diyarbakrdan gelen ehit haberlerini duyduunda ok korkuyordu. imdi Abdi peki Parknda Diyarbakrl ii arkadalarnn hi de korkulacak birileri olmadn anlam, ii snmt. ylesine btnlemilerdi ki tek yumruktular. Herkes, arasna tanmad kiileri sokmamak, bir kkrtmaya meydan vermemek iin, zenli davranyordu. Kendilerine destek iin gelenlere teekkr ediyorlar, ama aralarna almyorlard. Yola karken hi kimseye zarar vermeden, krp dkmeden eylem yapmak iin kavillemilerdi. Onlarn bu kararllklar kendilerini destekleyenlerin saysn da hzla artryordu.

34

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL iilerine halkn byk bir destei olduunu kefeden siyasi partiler, sendikalar, belediyeler, milletvekilleri yardma komu, destek yamaya balamt. Ttn Ateleri TEKEL iileri geceyi Abdi peki Parknda geirecekti. Esnaf, iiler yaksn diye bo kasalar gnderiyordu. Yaklan Ttn Ateleri etrafnda toplanarak snan iiler gecenin ayazna kar da direnie gemilerdi. ankaya Belediyesinin adr gnderdii iiler arasnda duyulduunda sevinlerine diyecek yoktu. Ayaklar ien Beirili Ahmet, yaadklar alk susuzluk ve souklar karsnda seslerinin duyulmamasna ok ierliyordu. Karamsar deildi ama, sesini duyurmak iin bireysel olarak bir eyler yapmak zorunda hissediyordu kendini. Kapal otoparkn altndaki dkkndan bir metre hortum satn almt. Bir pet ieye de arkadann arabasnn deposundan mazot doldurup Abdi pekiye dndnde, saat akamn sekiziydi. Elindeki gazeteye sarl mazot iesi ve Trk bayra ile el heykelinin avu iine trmand. iedeki mazotu batan aa zerine dkt. Kendini yakmak iin hazrlad gazete parasn tututurmak iin kibriti akt. Yaan yamur gazeteyi slatt iin aklan ilk kibrit hemen snm Ahmeti tututurmamt. El heykeli zerinde akan kibrit parktakilerin dikkatini ekmi, ardndan aklan iknci kibrit gazeteyi tututurmutu. Ahmet bir yandan kendini tututururken dier yandan da teki elindeki Trk bayran ,yanmasn diye daha yksee kaldryordu. Tutumu gazetenin alevleri ortal aydnlattnda, Ahmet, kendini tututurmutu. Heykelin dibindeki TEKEL iileri olay fark ederek hemen Ahmetin zerine battaniyeler atmlar ve onu sarp sarmalayarak alevleri kontrol altna almlard. Ba dnmeye balayan ve kendini kaybeden Beirili Ahmet, hemen hastaneye kaldrlmt. Tansiyonu 16ya ekeri 450ye frlamt. TEKELde alt sre iinde almaktan frsat bulamad iin ufak tefek sayd salk problemleri iin doktora bile gitmemiti. eker hastas olduunu dahi bilmiyordu. Doktorlar onun mutlaka hastaneye yatmas gerektiini syleyerek sabaha kadar hastanede tuttular. O memleketine de dnmek istemiyordu. Sonu lmde olsa eyleme devam edecekti. Fel olabileceini sylediler. O, fel olsa da direnecekti. lse ka yazard? 4/Cyi kabul ederse alaca maa geimini salamaya yetmeyecekti. lrse, eine ve ocuuna balanacak maa ile onlarn daha iyi bir yaam sreceini dnyordu. Hi olmazsa ei ve ocuuna mahcup olmayacakt. TEKEL iileri Babakana ve Hkmete seslerini duyurmak iin yntemler aramaya balamlard. Ama Babakann hakaretlerine kar da byk tepki iin-

35

Mslm ULUSOY

deydiler. Yllardr canla bala zveriyle altklar halde, karlatklar duruma ok zlyorlard. Abdi peki Parknda TEKEL iilerine getirilen kumanya ve dier destekler polis tarafndan engellenmeye allyordu. Hereye ramen tm TEKELciler zor ve kararl mcadeleleri sonucu akam saatlerinde Abdi peki Parknda bulumular, daha da kararl bir ekilde direnmek iin bilenmilerdi. Polisin saldrsndan sonra baz iilerin baygnlk geirmesi, baz iilerin soyunup havuza girerek basnn ilgisini ekmek istemeleri iktidar yanls yayn organlarnca alay konusu edilmiti. ktidar yanls medya bu durumu: TEKEL iileri 2 gndr Ankara'da: yle bunaldlar ki bu soukta soyunup havuza bile girdiler diyerek manetlerine tamlard. Onlarn bu yaklam TEKEL iilerinde byk bir tepki oluturmu, Abdi peki Parknda yaklan Ttn Ateleri etrafnda btn gece ekilen halaylarda ve atlan sloganlarda kendini gstermiti. Ttn Ateleri Milli Mcadele yllarnda emperyalizme kar yaklm oban Ateleri gibiydi. bek bek iiler, direni trkleri sylyor, halaylar ekiyorlard. Yreklerinde korku kalmamt. Gzler akmak akmakt. zerlerindeki l topran savurup atmlard. Artk ylgnlk, korku onlardan uzakt. Ya leceklerdi ya da alacaklard. te son noktaya gelinmiti. Direne direne kazanlacakt. Abdi peki Parknda Trkiye ii snf tarihinin yeni ve temiz bir sayfas alyordu. Emperyalizme kar mcadelenin merkezi Ankarada Seymen Alaylar, Mustafa Kemali karlayp onun askeri olmulard. Ankara yeni bir douma gebeydi. Szlemeli statye gemek istemeyen TEKEL iileri, istediklerini alana kadar Ankara'da kalacaklard. ilerin bir blmnn alk grevine balad 17 Aralk gn aarrken belediye temizlik iileri p torbalarn toplarken iilerinden birisi kaldrmak istedii p torbasna defalarca yekindii halde bir trl kmldatamamt. Temizlik iisinin akn baklar arasnda p poetleri iinde geceyi geirmi olan TEKEL iisi uyanm, gzlerini ovuturarak ar ar ayaa kalkm, temizlik grevlisi de bu ar yk kaldrmaktan kurtulmutu. Yeni gne uyumadan uyanan Abdi peki Park sakinleri, ankaya Belediyesince gnderildii sylenen orbalar imeye balamt. orba gece ayaznn stne iyi gelmiti. Ackm iilere bu orba can simidi olmu, ileri snm, kendilerine gelmilerdi. TEKEL iileri, ankaya Belediyesine kran duyuyorlard. Saatler ilerledike iilere dier kurulularn ve vatandalarn destei yamaya balamt. Eline yiyecek, giyecek bir eyler alan halk, sendikalar, dernekler TEKELcilerin yardmna kotuka iilerin kendilerine gvenleri de artmaya balam, direni ruhlar kamlanmaya balamt. Baz milletvekillerinin iileri

36

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

ziyaret iin gelirken getirdii binlerce kiilik kumanyann ise polis tarafndan parka sokulmad syleniyordu. Abdi pekide Polis Kuatmas Enite ve arkadalar, yaan yamurun altnda yanan atelerin etrafnda snmaya alarak, ayazl geceye inat, trklerle sabah etmiti. iler, sorumluluklarnn o kadar bilincindeydiler ki, eylem yerlerinden uzaklamamak, bir dzensizlie neden olmamak iin, yz metre ilerdeki kapal pazar yerine dahi gitmemilerdi. zeri kapal olan pazar yeri souun etkisini bir nebze olsun krabilirdi. Onurlarndan taviz vermeyen direniiler, yaklan Ttn Atelerinin banda emmame syleyerek halay ekiyorlard. Enite, daha Diyarbakrdan yola karken kendilerine saldrlabileceini tahmin ediyordu ama, bunun dn yaadklar dzeyde vahi olabileceini aklna bile getirememiti. Zifiri karanln en son noktasndan beliren aydnlk, Abdi pekiye indiinde, ay ve simit iilerle bulumaya balamt. Emein dostlarnn getirmeye balad destek TEKELcileri sevindiriyordu ama, bir yandan da destek almak zorunda kalmann burukluundaydlar. alyorlard, retiyorlard, az da olsa bir gelirleri vard. imdi muhta duruma dmerdi. Evleri, ocuklar akllarndan bir trl kmyordu. imdi tanmadklar birilerinin getirdii bir eylere muhta olmulard. Bu duygu onlarn arna gidiyor, ok gereksinim duyduklar scak orbay yudumlarken, sanki boazlarna bir eyler tkanyordu. Hemen gzlerinin nne ilerinden atlm iilerin televizyonlardaki grntleri geliyor, onlarn mcadelesine kaytsz kalm olmann pimanln yayorlard. Ve kafalarn kartran bir eydi destein kimin, ne amala gnderdiinin farknda olamamak. yle ya, kendileri daha nceki eylemlere destek vermemilerdi. Bakalar onlar niin desteklesindi? Gelen desteklere sevin, gemiteki tavrlarna pimanlk, destekleri sorgulayamamann hzn, dzene ve iktidara kar hn, havuzun bandan esen rzgrlarca herkese fsldanyordu. TEKEL iileri gndr ailelerinden, evlerinden ayrydlar. Arkadalarna yaplan zulmn altnda ezilmek istemeyen, eylemin banda katlmam ya da katlamam TEKEL iileri, drt bir yandan komular, Abdi peki Parkna smaz olmulard. Park daha da kalabalklamt. 16 Aralk gecesi Tokattan Ankaraya hareket eden bir grup TEKEL iisi de sabahleyin AT ye, oradan da Abdi peki Parkna gelmilerdi. O sabah garajlara inen yzlerce ii arkadalarn yalnz brakmamak iin hemen Abdi peki Parkna kouyorlard.

37

Mslm ULUSOY

Gnn ilerleyen saatlerinde bir yandan halaylar ekilip, sloganlar atlarak, gergin bekleyi devam ediyordu. Sendikann aracndan yaplan konumalarla iilerin hakll dile getirilirken polis anonslar mcadele ruhunun kreltilmesi iin: Aranzda provokatrler var denilerek hem iilerin birlik beraberlii bozulmaya allyordu. Morali bozulan iiler ise yanlarnda arkadalarn ve destekileri grdkleri iin kkrtclarn kim olduunu merak ediyorlard. Polis iileri datmak iin, kendisi bir yandan kkrtma yapyor,te yandan da tehditlerini daha sklkla dile getirmeye balam, TEKEL iilerinden saat 15.00'e kadar dalmalarn istiyordu. TEKEL iileri polisin: "Grubun ierisinde provokatrler olduu" ynndeki anonslarna tepki gstererek: "Aramzda bir tek provokatr tespit edilsin, her eye razyz" diyorlard.iler, polis saldrsna gereke yaratlmak istediinin farknda olarak son derece dikkatli davranmay ihmal etmyorlard. Sendika temsilcileri de iilerin haklln deiik sylemlerle dile getirerek Hkmet ve Babakana seslerini duyurmaya alip, gndr sefalet iinde Ankarada olan iiler iin Babakandan insaf dileniyorlard. Hkmetten ise ses, soluk yoktu. 31 Ocak'ta artk ii olmayacak olan iiler: Sayn Babakan bir temsilciniz gelsin bize bir aklama yapsn. arsn ye nilerken, hakllklarn etraflarn sarm olan polislere de anlatmaya alyorlard. Bylece polisin saldrganlktan vazgeebileceini umuyorlar, polisleri de ikna etmek istiyorlard. Sendika yneticilerinden biri: Emniyet mdrlerim, sizi yarn memur yapsalar, polis memurlarn yarn zel gvenliki yapsalar buna raz olur musunuz? diyerek polise yalvaryordu. Bu yakar ,TEKEL iilerinin kararllnda hi bir krlma yaratmad gibi, haklarn alamazlarsa, asla Ankaradan ayrlmayacaklarn da, ak bir ekilde ifade ediyorlard. TEKEL iilerine destek iin birok milletvekili de oradayd. TEKEL iileri Babakann ikiden fazla ocuk yaplmas ynndeki tavsiyelerine gnderme yaparak, hakl seslerine kulak verilmemesi, taleplerinin karlanmamas durumunda, ikiden fazla olan ocuklarna Babakann bakmasn istiyorlard. Ankarann yal, gnein bulutlar arasndan arasra yzn gsterip iileri umutlandrd, bazen kskn, bazen bark atmosferinde, birka saat sonra neler olabileceini herkes gibi Ramazanda tahmin edemiyordu. O, Abdi peki Meydannda elinde Trk bayrayla beklerken MHPli Oktay Vuraln kendisine doru geldiini grnce gemiine dnmt.

38

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Yllardr MHPye hizmet etmi, lk Ocaklarnn ynetiminde grev almt. ahsi tankl olmad halde Oktay Vuraln ona doru geliini, elindeki Trk bayrana balamt. Ramazan, kzgn ve sert bir ifadeyle: Yanma niye geldin? diyerek ona kt. Bir politikacnn tm ustaln sergileyen Oktay Vuraldan: Destek iin! cevabn alnca dizlerinin ba zlm, sert baklar trplenmiti. ifade tarzn yumuatan Ramazan, kararl bir ekilde: Senin buraya gelmen ok nemli ama, neden Mecliste bizim haklarmz savunmuyorsunuz? diye sordu. Kurt politikac: Sesimiz duyulmuyor diyerek hemen mazeretini ileri srd. Ramazan kararlyd. Onlarn mcadelesini yeterli bulmuyordu: Neden milletvekilliinden istifa etmiyorsunuz? Gcnz istifa etmeye de mi yetmiyor? diyerek ona inanmadn gsterdi. Oktay Vuraln da syleyecek sz kalmamt. Ramazan TEKELde ii olduu dnemlerde sendikal faaliyetler iinde yer alm, birok olumsuzluklar yaad dier sendikaclarla geinememiti. Hep yalanclarn, dalaverecilerin baa geldiini dnyordu. AKPnin iktidara geliinde byk rol oynayan mam Hatip Lisesi mezunlarndan biriydi. imdi ac ac dnyor: AKP iinde bir tane bile vicdan sahibi bir milletvekili de mi yok?. diyordu kendi kendine. Bayramlama srasnda AKP Samsun milletvekili S.Kn: Sizin verdiiniz oy bizim iin erezdir sz bir kez daha kulaklarnda nladnda ne kadar nemsiz olduklarn dnerek dald gitti gemiine Abdi peki Park, su kaynanda kaynayan kum gibiydi. Binlerce ii ve destekileri ve merakllarla dolup tayordu. Kimi destek iin kimi meraktan gelmiti, sivil polislerde grevleri icab oradayd. ilere destek vermek zere parka gelen Aydn Milletvekili Recep Taner, iilerin dalmas iin anons yapan bir emniyet mdrne: "Bu kadar saygszlk olmaz. TEKEL iisine yaptnz neden Habur'dan gelenlere yapmadnz? Ltfen biraz saygl olun!" diyerek tepki gstermiti. Gvenlik glerinin yanl uygulamasn knayarak, iilerin hakl mcadelelerinde yalnz olmadklarn dile getirip: "Gaz yiyeceksek hep beraber yiyeceiz" diyordu. eitli partilerden 20yi akn milletvekili Abdi peki Parknda polislerin ka nunlar erevesinde hareket etmesi, davranlarna dikkat etmesi, iddet kullanmamas gerektii ynnde uyar yapyor, iilerin gzaltna alnacak olmas durumunda, polisin nce kendilerini tutuklamas gerektiini sylyorlard.

39

Mslm ULUSOY

Abdi peki Parknda ok sayda milletvekilinin bulunmas ve bunlarn iileri destekleyen kararl tutumlar, iilerde polisin kendilerine mdahalede bulunamayaca kansn uyandrmt. Ama polis, anonslar mdahale edileceini srarla tekrar ediyordu. Hatta, iilere destek iin alana gelen Rahan Ecevit, mdahale yaplaca gerekesiyle polis tarafndan parka sokulmamt. Sprn unlar Polis, TEKEL iilerine srekli anonslar yapp: " inizde provokatrler var" diyerek eylemin yasal olmadn tekrarlamaya devam ediyordu. Takm elbiseli biri elindeki telsizin mandalna basm: Sprn unlar..! talimatn vermiti. Shhye Meydan tarafndaki metro k nndeki TOMA 5 harekete gemi, ardndan da Salk Bakanl tarafnda bulunan TOMA 4 panzeri de tazyikli su pskrtmeye balamt. Polis iilerin arasnda olan milletvekillerinden de alandan ayrlmalarn istemiti. Ama onlar, grubun en nnde iilerle kol kola girmilerdi. etin Soysal, iilere herhangi bir zarar gelmesi halinde alandan ayrlmayacaklarn sylyordu. Recep Taner, Mustafa zyrek, Cevdet Selvi, etin Soysal, Ramazan Kerim zkan, Ali Rza Ertemur ve Srr Sakk oradayd. Recep Taner, iilere hitap ettii srada polis panzeri zerinden grubun dalmas iin anons yapan bir emniyet mdr ile tartarak: TEKEL iisine yaptnz neden Haburdan gelenlere yapmadnz? Ltfen biraz saygl olun derken iiler de: ldrn burada bizi diye baryor, iilerin sloganlar altnda Recep Taner: Gaz yiyeceksek hep beraber yiyeceiz diye konumasn srdryordu. etin Soysal da: Burada sizlerle beraber gaz yemeye razym. Ben de sizlerle beraber alk grevine balyorum. Sayn Emniyet Mdr; grdnz m ite... En byk provokatr burada, Meclisten diyordu. Ankara Valisi Kemal nal, Emniyet Mdr Orhan zdemiri valilie arm yaplan deerlendirme sonunda mdahale karar almlard. 16.00da gruba mdahale edilmesini isteyen Orhan zdemir, siyasi hareket eden kiilerin de gzaltna alnmasn emretmiti. Polisin iileri son uyarsnda, milletvekillerinden de alandan ayrlmalar istenmesi zerine milletvekilleri en nde iilerle kol kola girmi etin Soysal, polise: Buray terk edecek birileri varsa sizsiniz. Ltfen buray terk edin diyordu. Cevdet Selvi ileri Bakanln aryor, mstearla grmek istiyor, ancak mstear onunla grmeye bile tenezzl etmiyordu.

40

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Sendikann ses arac mdahaleyi nler midiyle sk sk stiklal Marn tekrar ediyordu. Milletvekilleriyle kol kola girmi TEKEL iilerine gz yaartc bomba ve tazyikli su ile mdahale edilmiti. Biber gazndan etkilenen etin Soysal iki kii koluna girerek alandan uzaklatrmaya alyordu. Basnl su ve gazdan dier milletvekilleri de etkilenmilerdi. Trk- Genel Sekreteri de olan TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel ile TEKGIDA- Genel Sekreteri Mecit Aman da aralarnda bulunduu 29 kii gzaltna alnmt. Polis olaylar grntlemek isteyen basn mensuplarna saldrarak onlarn grev yapmasn da engellemeye alyordu. Sendikann ses arac mdahale yaplmasn nler midiyle srekli stiklal Marn tekrarlatyor, iiler de ellerinde Trk Bayran ykseklerde dalgalandrarak stiklal Marna elik ediyorlard. Polislerin burnunun dibinde elinde Trk Bayra tutan Ramazan ve arkadalarnn ellerindeki bayraklar polisler tarafndan ekitirilmeye balamt. Bu davranlar normalin dnda bir tavrd. Sanki Trk bayra onlarn dman gibiydi. Polisler, coplarn da iilerin karnlarna sert bir ekilde drtyorlard. Bir gn nce AKP Genel Merkezi nnde Diyarbakrl Muratn bileini kesme giriimi, bir ok iiye rnek olmu, bu hareketten sonra mcadele azmi daha da artan Ramazan, polisin bu davran karsnda; Bama vur! Srtma vur! Ama bayrama dokunma, bayrama vurma! diyerek polise baryordu. Hava yamurlu olduu iin iiler battal boy p poetlerinin alt ke ularndan kol, orta yerden de ba delii aarak zerlerine giymilerdi. Polisin: Size on dakika veriyorum. Eer dalmazsanz mdahale edeceiz uyars geldiinde, polislerin kendilerine mdahale edemeyeceini dnen kadn iiler, en ne sraya gemilerdi. Herkes yamura ve panzerlerden pskrtlen suya tedbir olarak zerine byk p torbalarndan geirmeye devam ediyordu. Polis, Abdi pekide sanki meydan sava olacakmasna hn ve kinle saldr hazrlklarn tamamlam, dmannn zerine saldrmak iin maskelerini takmlar, biber gaz tplerini ve gaz bombalarn ellerine almlard. Amerikan filmlerindeki saldr hazrlndaki rambolar gibiydiler. Hcum borusunun almasn bekliyorlard. Karlarnda duran kadn iilere: Biraz sonra size gnnz gstereceiz der gibi dileri gcrdatyorlar, nefretle bakyorlard. Kadn iilerden bazlarnn alamaya balamas yle kadn gzyalarn gren polisler kendilerinin ne kadar gl olduunu ispat edebilmi olmann mutluluunu gstermek iin haince ve sardomik srtyorlard. Kadnlarn gzyalar ve gn gzyalar birbirine karmt. Bu at korkudan deil, lkesinin iine dt durum iindi.

41

Mslm ULUSOY

Polis panzerlerinin skt basnl su, dedii iiyi sersemletiyordu. iler su skan panzerlerin nnde dizilmiler, panzerin hareket etmesini engellemeye alyorlard. Naylon torbalar balarna geirmeye abalayan iilerden birinin telefonu almt. Hastaneye yatrlm olan olunun ameliyata girecei haberi veriliyordu. Polisin pskrtt lam suyu iilere svanrken eylem alanndan arkadalarn brakarak ayrlan Erbaal ii Gazi Hastanesinde ameliyata girecek olan olunun yanna gidiyordu. Tokatdan gelen Zbeyde n srada tam polislerin karsndayd. Elleri buz kesmi, kalbi yerinden karcasna arpyordu. Kendisine kinle bakan, di bileyen polislere, hibir ktlk yapmadn dnyordu. Kendi kendini teselli etmeye alarak, bize saldrmazlar diyordu. Yerinde oturuyordu. Hibir taknlk yapmamt. Arkadalaryla kol kola girip yere melirken, biber gaznn etkisine kar limonlarn hazrlamlar, stiklal Mar sylemeye balamlard. stiklal Marn sylerken ilerinde korku kalmyordu. Bir daha sylediler cokuyla. nc kez istiklal Mar sylerken panzerler lam suyunu pskrtmeye balamt. Herkes, iyice naylon torbalarna sarlm, yamur, gzya ve panzerlerin pis suyu birbirine karmt. Abdi peki Meydannda ellerinde Trk bayra olan iilere, lacivert elbiseleri olan birileri saldryor, lacivert elbiseliler, iileri ve Trk bayran esir alarak Abdi peki Parkn igal ediyordu. Trk bayraklar yerlerde, lacivert elbiselilerin ayaklar altndayd. Polis su pskrtmeye baladnda panzerden sklan suyu scak bulan Selma: Bu su iyiymi en azndan snyoruz..! diye espri yaparken naylonlara skca sarlm kadnlar glyordu. Bu gl ssz yerde alnan sla benziyordu ki, atlan bombalarn birdenbire ortal kaplayan ses ve dumanyla yok olmutu. Polisler, bir koyun srs iine, koyun srsnden daha kalabalk bir kurt srs dalm gibi iiler zerine nefret, kin ve hnla saldryordu. TEKEL iileri korku, panik ve aknlk iinde bir yerlere kamaya alyorlard. Kimisinin nefesleri kesilmi, gzleri yanyor, alyorlard. Kimileri polis tarafndan yerlerde srkleniyordu. Kimi kadnlar salarndan tutulup ekilirken, kollarndan tutulmu iilerin, belinde, gsnde, tekmelerinin ulaabildii her yerde polis potinleri patlyordu. Baz polisler sanki judo antrenmanndaydlar. Karlarnda hedef olan hareketsiz iilere hcum ederken deiik yntemler denemeyi ihmal etmiyorlard. galci bir gcn ordular gibiydi polis. Gz dnm polisin biri bir kadnn salarndan tutarak gzlerinin iine biber gaz skarken sadiste glyordu. Polislerin su pskrtmeye balad zaman namazn klmakta olan Adyamanl Ahmet bombalar atldnda havuzun kenarndayd. Yklmt. De kalka -Kur

42

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

binas nne kadar gelmi, birisi onu kollarndan tutup -Kur binas iine ektiinde: Ac biberi ok severim ama, biber gazn kimseye tavsiye etmem diyordu. ilerin boazlar kilitlenmi, soluklar kesilmiti. Sadece grev yaptn dnen ve aznlkta kalan vicdanl polislerden bazlar iilerin yaad acnn farkndaydlar. Bir polis elindeki pet iedeki suyu avucuna alp gzn ykamaya alan iiye: Elinle ovuturarak srme, suyu gzne serp diye baryordu. Erbaadan bu sabah gelen Ali ve arkadalar Salk Sokak tarafndan biber gaz frlatldnda en ndeydiler. Onlar da, el ele tutunmu, kenetlenmilerdi. Atlan bombalardan birisi ayaklarnn dibine dm, dne dne gaz yayyordu. Kadn iilerden birisi yere dm, kalkmak iin abalarken kargaa iinde yere tekrar dm, debeleniyordu. Ali gzlerini aamamasna karn, yerdeki bombay eliyle alp geri polislerin zerine atmaya abalyordu ama bu amacna ulaamamt. Bombay bulamad. Polis iileri nne katm sprrcesine kovalyordu. iler pazar yerine doru sprlyordu. Birisi esnafn tezghlarndan birinin zerine ylp kalmt. Esnaf, iinin gzndeki yanma gesin diye limon skyordu. Pazarn iinde sakinleip kendini toparlayan iiler, biraz gzlerini anca tekrar Abdi peki Meydanna yneldiklerinde lojistik destek alan polis, yeniden biber gaz skma taarruzuna gemiti. TEKELciler tekrar kamaya balamlard. Polis bombalar pazaryeri, Hacettepe kava ve kapal otopark evresindeki sokaklara dmeye baladnda, evrede bulunan halk byk bir tepki gstermeye balamt. Halkn tepkisiyle kendine gelen polis amirleri, saldrlarn azaltmak iin emir yadryordu ama polisler, verilen emirlere uymuyor, ya duymuyorlar ya da dikkate almyorlard. Saldrnn balamasndan beri bir saat gemiti. Ali ve arkadalar telefonla irtibatlaarak Shhiye kprsnn altnda bir araya gelebilmilerdi. Daha sonra Shhiye kapal otopark iine park etmi olduklar otomobillerinin yanna gelerek derin bir nefes alabilme imknna kavumulard. Abdi Peki Parknn Shhiye kprs tarafnda havuzun iinde bulunan kulbeler tarafna bombalar atlyordu. Orada patlayan bombalarn etkisinden kurtulmak isteyen iiler ceketlerini, apkalarn burunlarna tkyorlard ama nafileydi. Yerlere oturmu olan iiler biber gaz ve gaz bombasnn etkisinden kurtulmak iin oradan uzaklamak zorunda kalyorlard. zmirli Hseyinin nne den gaz bombas dne dne gaz pskrtyor, etraf saran kesif duman, solumay engelliyordu. Nefes alamadn hisseden Hseyin, bir an ldn dnd ama kendini brakmad. Dumann iinden bir an nce syrlmak iin aklna suya dalmak, kendini havuza atmak gelmiti. Orada havann temiz olacan dnyor, ama ne

43

Mslm ULUSOY

yapacan bilemiyordu. Havuz tarafn gzne kestirmiti ama, yerler insanlarla doluydu. Kimi kalkmak istiyor, belini dorulttuunda srtna, kafasna gelen polis tekmesiyle tekrar yere uzanyordu. Biraz soluklanmak isteyen iiler oturarak, ne olup bittiini gzlemlemeye alyorlard. Hseyinin ayaklar da aklnca hareket etmiyor, git dedii yere gitmiyordu. Ama o havuza girebilirsem kurtulurum dncesiyle bilinsizce ilerliyordu. Daha dorusu arkadan gelen insan seli onu srklyordu. Kendisini pazar yerinin yanndaki lokantann nnde bulmutu. Havuzu geip kar kyya gemek gazdan kurtulmak dncesini gerekletire memiti. Lokantadan ieri daldnda garsonlar hemen limon getirmilerdi. Hseyin, limon suyuyla gzlerini ykarken, aklna ocukken gzlerine limon dedirdiinde gzlerindeki yanma gelmiti. imdi ise limon gzlerini yakmyordu. O gzlerini ykarken, darda polis iilerden tuttuunu gtryordu. Abdi peki Park deiik bombalarn denendii bir gn yayordu sanki. Acaba polis yeni alnm silahlarn denemesini mi yapyordu TEKEL iileri zerinde? Silaha taklp atlan bombalar, bir iinin ayana arpm ve krmt. Bir ii yere dm kalkamyordu. Abdi pekideki vahet yreinde biraz merhamet krnts kalm polisleri de harekete geirmiti. Polisin biri yerde yatan iinin beline aya ile basarak zafer gsterisi yaparken, baka bir ii, polisin zerine yrmt. telerden bir polis, zafer gsterisi yapan polise baryordu: Lan erefsiz ne yapyorsun? Mulu Alican yerden kalkamyordu. Beli krlmt. Arkadalar tarafndan acil servise kaldrlmaya alyordu. Bir ii havuzdan baryordu: Cumhurbakan buraya gelsin..! Halimizi grsn..! Birok ii kapal otoparka snm, kimi hastanelere kaldrlan arkadalarnn yanna gitmilerdi. Bazlar Trk-iin nne gitmek istiyorlard ama oray da bilmiyorlard. Islanmlard, yedek elbiseleri de yoktu. ounun bavullar kaypt. Yeni elbise almak iin maazalara girmeye utanyorlard. Kpr altndaki dkkanlara alverie gitmiler, esnaf onlara desteini fiyatlar yarya drp elbiseler vererek gstermiti. Ortalk sakinlemeye baladnda TEKEL iileri yava yava Trk- nnde toplanmaya balamt. Yarm saat kadar nce bir kadn iinin suratna kalkanla vuran polis, kprnn altndaki tuvaletlerin nndeydi. Onu tanyan bir TEKEL iisi: Lan sen erkek misin? erefsiz!.. diyerek zerine yrmt. Yarm saat ncesinin gzpek saldrgan imdi korkan biri olmutu. Abi bana ta attlar diye kendini savunmaya gemiti. TEKEL iisi polise azna geleni sylyordu:

44

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Erkeksen zerindeki elbiseyi kar teke tek gel..! Kadna el kalkmaz..! Sen evlendiinde karna bile sesin kmaz..! Sen erkek deilsin..! Diyordu. Yarm saat nce kadn kalkanyla ldrmeye alan korkak, areyi oradan uzaklamakta bulmutu. Abdi peki Parknda bombalar yere dtke patlyor, yere denlerin bazlar daha patlamadan geri polislerin zerine atlyordu. ilerin ou biber gazn, gaz bombasn gz spreyini yeni tanmt. Zbeyde, gznn nn gremiyor, nefes alamyor, aklna ocuklar geliyor, alamak istiyor, alayamyordu. Oturuyordu ama, arkadan bir g onu ileriye doru itiyordu. Yuvarlanrcasna arkadalarnn zerinden tepe takla, kafa st yere aklmt. Sadece: Boaltn buray..! Boaltn buray..! seslerini hayal meyal duyuyor, hibir ey gremiyordu. Kendine geldiinde ayaktayd. Nasl kalktn bilmiyordu. Gzleri kapal, hi bir eyi grmyordu. Birden aklna ei gelmiti. Kendini toparlayarak gzlerini amaya alt. El heykelinin olduu yerdeydi. Nefes alamyordu. Boazna sanki yumruk tkanm, ne yukar kyor, ne aa iniyordu. Zbeydenin gzleri ei Rzay aryordu. Havuzun iinde baz arkadalarn gryordu ama herkesin zerinde naylon olduu iin kimseyi tanyamyordu. Sonunda elindeki antasndan eini tanmt. Ona yetimek iin komaya balad. Her yan amura bulanmt. Son bir gayretle Rzann antasn yakaladnda: lyorum! diyebildi sadece. Rza, elindeki limonu biber gaznn etkisini geirmek iin Zbeydenin yzne sryordu ama, o gaz bombasnn etkisindeydi. Zbeyde ile Rza el eleydiler ve kayorlard. Banklardan atlarken ikisi birden yere kapaklannca, iinde biraz vicdan krnts kalm polislerden biri Zbeydeyi kaldrmaya alt. Kendisini biraz toparlam olan Rza polise: Brak erefsiz! ldrdnz..! diyerek Zbeydesini kolundan tutup ekmiti. Zbeyde olup bitenlerin farkndayd ama, konuamyordu. Pazar yerine doru kayorken bir yer grmler, oraya saklanmak istemilerdi. Daha nceden oraya snm olanlar, kapy kilitleyip kimseyi ieri almyorlard. Pazar yeri tezghlarnn birinin altna sndlar. Korku iinde polisin arkadalarn acmaszca kovalayn izliyorlard. Pazar yeri iinde alveri yapan bir kadn, boynu poulu bir iinin yakasndan tutmu: Siz vatan hainisiniz..! diye baryordu. Bunu gren Ramazan kadna yaklam: Abla..! Kime diyorsun? diye kmt. Kadn, poulu iiyi gsterince:

45

Mslm ULUSOY

lerinin ellerinden alndn, isiz kalmak ya da ok dk cretle altrlmaya zorlandklarn anlatt. Durmuyordu Ramazan: Kendilerinin vatan haini olmadklarn, asl vatan hainlerinin gnlerdir soukta ayazda hak mcadelesi srdren iilere vatan haini diyenlerin olduunu syledi. Kadn bunun zerine tavrn deitirip poulu olan arkadan kastettiini syleyince Ramazan: O da vatan haini deil. O vatan hainiyse ben de vatan hainiyim. Diye konumasn srdrd. Poulu iiyle blc rgt arasnda balant kurarak ona vatan haini diyen kadn susturulmu, kadn, Ramazann mdahalesi zerine iilerin hak araylarnda olduunu, syleminin yanlln anlamt. Pazar esnafnn da TEKEL iilerini savunmas kadn sylediklerine piman etmiti. Pazar tezghnn altnda kendisini gven altnda hisseden Zbeyde, kendilerine yaplan zulmn nedenlerini tartyordu kafasnda. Ne yapmt da bunlar bana gelmiti? Bu gne kadar evinde ocuklarnn birbiriyle yksek sesle konumalarna dahi hibir zaman izin vermedii halde imdi yaadklarna isyan ediyordu. Grlt patrt iinde olmasna alyordu. Onun alamas karsnda tezgh altna snanlardan astm olduu iin dar kamayan Ankaral bir mhendis Zbeydeyi teselli etmeye alarak: Alama...! Gl ol..! diyordu. Ortalk tenhalamaya, sakinlemeye balad zaman, bulunduklar yerden korka korka ktklarnda Zbeyde: Bizi tanyp gtrrler diye ok korkuyordu. Grup oluturmadan ikier ikier yrmeye karar verdiklerinde: Artk her ey bitti..! diye dnmeye balamlard. Shhiye sokaklarnn akn yolcularnn telefonlar almaya balam: Ankaradan ayrlmayacaz. Herkes, Trk- nnde toplanacak! mesajn alyorlard. Gznde gzl olduu iin biber gaznn etkinsi fazla hissetmeyen aldan gelen TEKEL iisi pazar yerine doru kamaya alrken nndeki iki kiiyi elleriyle tutarak ilerlemek zorunda kalm,lokanta ve pastaneden verilen limon ve suya ulaabilen ansllardan olmutu. Her yan tutmu olan polis sanki her eyi yakp ykmak, yok etmek istercesine saldrsn srdrrken AKPye oy vermenin bedelini ar deyen iiler, bilmedikleri sokaklarda nereyi bo bulmularsa oraya kouyorlard. Geri dnp baktklarn da polis yine pelerindeydi. Hacettepe kavandaki dolmu duraklar slak, perian ve akn iilerle doluydu. Polis kovalad iilerin ardndan bomba atmaya da devam ediyordu. Durakta dolmu bekleyen yal bir kadn polise haykryor:

46

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Yeter artk yaptnz!... Bunlar gavur mu?derken, azgn polislerden biri yal kadna copunu gsterip: Orospu sus sen konuma..! diye barrken, halktan kiilerden de gzyan tutamayanlar, alayan iilere karyordu. Hastaneye kendisini zor atan iilerden birisine sorular sorup bilgi edinmek isteyen doktora TEKEL iisi ok ak ifade ile: Sen doktorsun. Sana hasta gndermiyorlar. Sen de hastaya bakamyorsun. Hkmet de sana sen bo oturuyorsun diye iine son verirse sen ne yaparsn? diyerek derdini dkyordu. Polis, ambulanslarn Abdi peki Parkna girmesine izin vermemiti. Bitlisli Fuat, yerde yzst yatan arkadan srtlam yoldan geen aralar durdurup hastaneye gtrmek iin rpnyordu. Uzun bir urayla Shhiye kapal otopark nnde bekleyen ambulansa arkadan yetitirebilmiti. st ba amurlar iinde ve slakt. Abdi peki Parknda yerler, ayaklar altnda ezilen insanlarla doluydu. Meydan n ortasndaki adra snan bir kadn ii, ortamn etkisinden kurtulabilecei midindeydi ama, ona doru ilerleyen bir polis, bir yandan gaz skyor, bir yandan da: l..! geber..! diye bararak adrn kapsn iyice kapatp, kadnn boularak lmesini salamaya alyordu. Durumun farkna varan evredeki birka kii son bir gayretle mdahale ederek arkadalarn kurtarp hastaneye kaldrmlard. Sokaklara dalm iileri kovalamaya devam eden polis, gaz bombalarn iilerin nne atyordu.Kendilerini kovalayan polisten kaan iiler, nne dm gaz bombasnn etkisinden kurtulamyordu. Hfzshha Enstitsnn bahe korkuluklarna iyice yapm bir kz ocuu, bir eliyle demir parmaklklar sk sk tutarken, teki elinde tuttuu cep telefonuyla babasyla konuuyor: Baba beni kurtar diye alyordu. Denizlinin milli grlerinden H.Hseyin de sorunlarn zmn AKPde grm ona oy vermi olanlardand. nanlar uruna kandrlm olmas bir yana, hakk gasp edildiinde de i iten gemiti. Yapabilecei baka bir ey kalmad iin hakkn aramak iin Ankara yolunu tutmak zorunda olduunu hissetmiti. Polis panzeri Toma 5in tam yanndayd. Srtna yedii gl polis copuyla sendelemi, dmemek iin kendisini zor dengeleyebilmiti. Polisler, kalkan ve tekmeleriyle onu kryerek itiyorlard. Sonunda kendisini havuzun buz gibi sularnda bulmutu. Polislerden birisi elini ona uzatm kmas iin yardm etmek istiyordu ama o ok kzgnd. Polisi tersleyerek elini vermedi. Arkadalar ona Deli avu diyorlard. Souk suyun iindeki Deli avu, gazn etkisiyle nefes alamyordu. Nefesi tutulmutu. Son bir gayret ile havuzdan dar

47

Mslm ULUSOY

kmay baararak bilinsizce yrd imenlerin bitiminde kftecinin yanna gelmiti. Limon ald. Avucuna skp gzlerine burnuna srd. Islakt. Kaskat kesilmi, yordu. Elbisesi zerinde tr tr buz tutmutu. Cep telefonu almyordu. Ayanda ayakkablarnn olmadn fark etmiti. Birka arkadayla Shhiye Kprs altndaki esnaflardan elbise ve ayakkab almaya gittiler. Esnaf, Deli avuu stp yeni elbiseler giydirmiti. ylesine scak davranmt ki esnaf, fiyatlarnn yarsndan daha az fiyatlarla satmlard elbiseleri, ayakkaby. Deli avu snp giyindikten sonra dier arkadalaryla haberlemiti. Shhiye ok katl otoparknda arkadalaryla buluup Trk- Genel Merkezine gideceklerdi. Deli avu elbise ve ayakkab almt ama gocuk alabilecek paras olmad iin yine yordu. Souun iyice etkisini gstermeye balad akam saatlerinde kendilerini Trk- Genel Merkezine atmlard. ilerin kimi elbiselerini kimi oraplarn kalorifer petekleri zerine atm kurutup, snmaya alyorlard. eitli dernek sendika ve ferdi yardmlarnn iinden kendilerine uyan giysileri alyorlar, karnlarn doyurmaya alyorlard. Bitlisli Fuat ve arkadalar Ankaraya eyleme gelmeden nce ev ev ky ky dolamlar, sendikann gnderdii aralarla dzenledikleri eylem iin destek istemiler, yeterli katlm salayamamlard. Devlete ait trafik lambasnn dahi olmad Bitliste, TEKEL kapatlnca her ey bitmi, ttn paras alp, geim salayanlar iin bundan byle bu imkan da ortadan kaldrlmt. Fuat: nsanlarn ne yapacaklar mehul! diyordu. O gnn yorgunluu ve yaad olumsuzluklar iileri yldramam, aksine kinlerini artrmt. Birka saat ncesinde fenalk geiren iiler iin ok sayda ambulans istenmi, iiler alarken TEKGIDA- Sendikas Genel Bakan Mustafa Trkel de gzaltna alnm, TEKGIDA- Genel Sekreteri Mecit Ama yanndaki bir grup iiyle birlikte ellerini havaya kaldrarak: ''Teslim oluyoruz..!'' diyerek polislere doru yrmlerdi. Mdahale srasnda polis alana ambulans giriini engelledii iin gazn etkisiyle fenalaan yzlerce kadn erkek yerlerde kvranyordu. Kendini iyi hisseden iiler, yerlerdeki arkadalarn kaldrmaya alyor, omuzlarnda ambulanslara tayordu. zmirden Nuri de, durmakszn yerde yatan iileri srtlayp ambulansa gtryordu. i Hseyin: Doduumdan leceim gne kadar askeri olduum lkemde bize yaplan bu muameleyi asla unutamayacam. Ben vatanm iin lrm. ok zoruma gidiyor. Hazmedemiyorum. lkemin yaad olaylara ve iinde bulunduu duruma alyorum.

48

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bizler yavrularmzn ve lkemizin gelecei iim lm gze aldk. ocuklarmz 4/Cye mahkm edersek ocuklarmz okutamayacaz. Var olan haklarmz istemekten baka bir talebimiz yok diyordu. Polis telsizinden yaplan anonslar blgeye ok sayda ambulans gnderilmesini istiyordu. Ambulanslardan nce gzaltna alnanlar iin 8 belediye otobs Abdi pekiye ulamt. Polis, TEKGIDA- Sendikasnn anons aracn da gzaltna almay ihmal etmeyerek grevini hakkyla yapmt. Ramazan slakt. Yz yanyordu. Arkadalaryla nce bir acil servise gitmeyi, ardndan da Trk- Genel Merkezi nnde bulumay kararlatrmlard. Kapal otoparkn altndaki dkkanlardan yeni elbiseler alarak giysilerini deitirdiler. ar esnaf onlara itenlikle yardmc oluyor neredeyse bedava denecek bir cretle onlar giydiriyordu. Ankara Valisi de olaylarla ilgili bir aklama yaparak: 6 bin iimizi biletlerle Ankara'ya getirdiler ve ortadan kayboldular. Biz beklenen davran gsterdik ve geen gece -1 derecedeki havada iileri Atatrk Spor Salonu'na gtrdk. Kanunsuz da olsa bu eylemden beklenen sonu alnm oldu. Sorunlar zlnceye kadar sokak eyleminin srecei sylendi. Trk- ve TEKGIDA Bakan'na sylememize ramen iiler sahipsiz kald. Yan unsurlar da bu eyleme destek vermeye balad. Bu eylemi ok daha kalc yapma durumu kt, buna msaade edemezdik. Saat 16.00 itibaryla mdahale edildi. Herhangi bir yaralanma ve can kayb yoktur. Keke szler dinlenseydi ve mdahaleye gerek kalmasayd. Provokasyonla ilgili bilgiler vard, ok kr atlattk. Biz hasm deiliz, devletiz. Bu mdahale olmasayd, skntl gnler bizi bekliyordu. Bizi de zd ama gerekliydi." diyerek polis saldrsnn sorumluluundan syrlmaya alyordu. Ankara Valisi Kemal naln "provokasyon olaca bilgisini aldk" aklamas, AKP valilerinin bavurduu en geerli yntemdi. Bylece istemedikleri eylemlere izin vermedikleri gibi, eylemlere mdahale ve sorumluluktan kamak iin hemen bu yola bavuruyorlard. ileri Bakan Abdlkadir Aksu'nun, 2005 ylnda valiliklere gizli bir genelge gndererek, birtakm provokatif eylemlerden bahsetmesi valilerin, AKPye ynelik her trl hak arama mcadelesini provokasyon olarak nitelendirip polis saldrs iin bahane olmutu. ileri Bakan Beir Atalay ise, Abdi peki Park'nda TEKEL iilerine mdahale emrini kendisinin vermediini, olaydan polislerin mdahalesinden sonra haberi olduunu, konuyu incelettirdiini aklarken, Abdi peki Parknda polisin TEKEL iilerine uygulad vaheti sahiplenen yoktu. Trkiyenin ve dnyann her yanndan tepkiler meydanlara inmeye balam, Dil ve Tarih Corafya Fakltesi rencileri Atatrk Bulvar'nda:

49

Mslm ULUSOY

TEKEL iisi yalnz deildir'' sloganlaryla polis saldrsn protesto ediyordu. Bu srada Abdi peki Parknda polis saldrs durmutu ama, iilerin eylemleri havuzun sularnda ellerinde ekmek ve hak arama lklaryla hala devam ediyordu. Megafonla havuz iinde olaylar protesto eden ve hak mcadelelerindeki hakllklarn dile getirmeye devam eden iiler: olmazsa bar ve kardeliin olmaz diyerek, hkmetin TEKEL iilerine kar tutumunu protesto ediyorlard. Samsundan Zeki, krmadan dkmeden, hakkn arayan, lkesini seven insanlara byle zulm edilmesini bir trl anlayamyordu ama, polisin iileri etkisiz hale getirip, ara sokaklara dattktan sonra geldikleri yere gndermeyi planladnn farkndayd. Polis saldrs srasnda bulunduklar 3-5 metrekarelik alana 7-8 bomba dmt. Neydi bu iddet, bu celal diye dnyordu. Abdi peki Park her yandan sarlm, iilerin gidebilecei sadece Salk Sokak, Marmara Sokak ve pazar yeri taraf kalmt. Polis acmaszca saldryor, saldryordu. Abdi peki Parknn avu am eli, Tanrya bu zulmn durmas iin yalvaryordu sanki. Avu am iki elin parmaklarna aslm Trk Bayra, ortal kaplam youn duman arasnda hznle dalgalanmaya devam ediyordu. Polise saldr emri veren amirleri ve onu uygulayan, uygulamasnn yannda saldrda kendi katklarn ortaya koyup amirlerinden aferin alan polisler, akam evlerinde gittiklerinde evdeki ailesinin ona acyarak, kiminin de irenerek baktklarnn farkndayd. Olaylarda grevi gerei iddet kullanmak zorunda kalan polisler ise utanyorlar, lkesinin durumunu hznle izliyordu. Adanal kadn iilerden birisi pazara yakn yerdeki banklardan birine oturmak zorunda kalmt. Polislerden biri onun perian ve ackl haline dayanamam: Abla, sizin bu halinize ok zlyorum. Ama bu iilerin %75i AKPye oy vermedi mi? diye sormak zorunda hissetmiti. i kadn, polise bakmaktan baka bir ey diyemedi. nk mecali yoktu. Polis saldrs nedeniyle kalp krizi geiren 2 ii hastaneye kaldrld haberi ajanslarna dmt ama Abdi peki Parknda bulunan iiler, doktor muayenesinden geirilseydi hepsi de aylarca i gremezlik raporu alabilirlerdi. Hasarsz ii yoktu. Samsunlu Zeki grebildii arkadalaryla Trk-in nne gidiyordu. Herkes birbirine telefon ediyor, Trk-te bulumak zere randevu veriyorlard. Panzerin skt renkli su havadan yamurla birlikte yadnda iilerin yzn yakmaya balamt. Bu su baka bir suydu. En n sralarda bulunanMuratn da stne gaz pskrtlmeye balanmt polislerce. Ynn kaybeden Murat gaz yedikten sonra kendisini havuzun kenarnda bulmu ve arkadalarndan iki kiiyi

50

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

sudan karmaya alyordu. nne den gaz bombasn eliyle almaya alrken koltuunun altna ok iddetle vurulan bir polis tekmesiyle yere yuvarlanm, nefesi durmutu. yerinin kapatld kendilerine tebli edildii gn de ayn nefes darln yaamt. Suyun ierisine dm, itilmi ve girmek zorunda kalm olan iiler, yzlerini gzlerini ovuturuyorlar, nereye gittiini bilmezcesine dolap duruyorlard. Murat, ynn pazar yeri tarafna evirmi, ilerlemeye alyordu. Pazar tezgahlar altna birok ii saklanmaya alyordu. Murat birinden ald limonu gzlerine srdkten sonra, yanda tarafta ii tka basa dolmu apartmanlardan birine girmek istediyse de baaramamt. Hacettepe kavandan Samanpazar ynne doru kayordu. Tren yolu kprsnn alt ve kavak hnca hn doluydu. Dolmu bekleyenler polisin davranna tepki gsteriyordu. Polis bombalar kaan iilerin n tarafna dryor gazn etkisine kaplan iiler tek tek yere seriliyordu. Yoldan geen aralarn kaplar alp iiler ieri alnmaya allyordu. Nefes alamadn hissettikten sonra baylan Murat Numune Hastanesine gtrmlerdi. Orada gzlerini am, Saat 20 civarlarnda kendine geldiinde ortalk iyice kararmt. Arkadalar doktorun mdahalesinin gecikmesi zerine tepki gstermiler doktor da: Eylem yaparken bana m sordunuz? diyerek onlar tersleyince ortam gerginlemiti. Dier doktorlar mdahale ederek iileri tersleyen doktoru gndermiler, kendileri daha nazik bir ekilde tedavi yapyorlard. Murat ei ve ocuklarna ok deer veriyor ve seviyordu. Yapt her ey onlar iindi. ki gn nce AKP Genel Merkezi nnde: AKPye bu elimle oy verdim diyerek bileini kestiinde erken mdahale onu kurtarmt. Nino ve ocuklarnn gelecei iin hayatn ortaya koymutu. Enite ve arkadalar Numune hastanesinden ktklarnda gidebilecekleri yerleri yoktu. Yllardr aidat dedikleri baba evi dedikleri Trk- Genel Merkezine gitmeyi kararlatrarak oraya varmlard ama Trk-i grevlilerinin kendilerine olan tavrn: Neden geldiniz? Bamza bela oldunuz der gibi alglyorlard. Zbeyde kendini ok kt hissediyordu. Eli,yz, elbiseleri amur iindeydi. Barmaktan sesi kslmt. Bu srada Tokatta televizyon izleyen ocuklar olaylarn iinde annesinin babasyla bulutuu an naklen izlemilerdi. Oullar birka kez ekran dondurup grdklerinin annesi ve babas olduuna iyice kanaat getirince telefona sarlm, annesini aryordu. Ama Zbeydenin sesi kmad iin babas Rza konuuyordu ocuklaryla.

51

Mslm ULUSOY

Mdahaleden sonra ortalk, dalm pazar yeri gibiydi. Polise, evreye hibir zarar vermeyen iilerin her biri bir keye savrulmutu. Yabanc olduu Shhiye sokaklarnda bir mddet slak slak dolatlar. Birbirlerini telefonla aradlar. akndlar. Gzleri nemli, alamaklydlar. Gz yailar iine akyordu. Hep soruyorlard kendi kendilerine: Biz ne yaptk ki, polis bize zalimce davrand diye. Bu saldr ve zulm onlara direnme gc alamt. Hep bir azdan: lmek var dnmek yok diyorlard. ilerden bazlar belden st giysilerini karmlar, ellerinde Trk bayra ve levhalarla havuzda dolayorlard. Havuz etrafnda toplanan iiler ise Hkmet ve Tayyip Erdoan aleyhinde sloganlar atmaya devam ediyorlar, Souktan enesi titreyen bir ii: Biz buraya lmeye geldik. Hakkmz alncaya kadar gitmeyeceiz. Oy verdim, Elim krlsayd da oy vermeseydim. 600 lirayla ben nasl geineyim? Burada olmak bizim kanuni hakkmz. Biz hakkmz almaya geldik buraya, ama bize mdahale edildi. Bir ok arkadamz hastanede" diyerek havuzun iinde dolayordu. Havuzun etrafndaki gazetecilerden birisi: myor musunuz? Zatrree olabilirsiniz" szne: "Biz zaten lmz." yantn alyordu. Adyamanl Abdullah, arkadalarnn baz siyas partilerde buluulmas neri sine scak bakmamt. Partilere gitmenin amalarna uygun olmadn dnyordu. aresizlik iindeydi. Polise teslim olmaya karar verdi. Hemen karda bulunan polis otobsne giderek ak kapdan ieri girdi. Polisler armlard. Adyamanl Abdullah: Ben teslim olmaya geldim.! Beni tutuklayn! dedi. Polislerden ses seda yoktu. Polisler onlar szmeye balamlard. Birka dakika kadar sonra arka koltuklarda oturan polisin biri: Siz kimsiniz? deyince: TEKEL iisiyiz diye cevap verdiler. Polis: Biz teslim almyoruz, 200 metre ileride ankaya Emniyet Amirlii var, gidin oraya teslim olun!diye karlk verdi. Ayaklarnda derman kalmamt Abdullahn, hi bir yere gidecek hali yoktu. Polislere dikleerek: Hayr siz teslim aln! dedi. Polislerden baka biri: Git kardeim bamzdan, yediin gaz yetmedi mi?diyerek elindeki gaz tpn gsterdi. Kar koltukta oturan polis: Kafay m yedin ? diyerek onu kovar gibi yapt. Adyamanl Abdullah ve onu takip eden arkadalar tutuklanmak konusunda srarcydlar. Tutuklanrlarsa hi olmazsa souun etkisinden kurtulabileceklerini dnyorlard. Ama polisler yine

52

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

zalimdiler. Onlar tutuklamyorlard. Abdllah ve arkadalar polis otobsnn giriine oturmulard. Polisler onlarn zerindeki gaz kokusundan rahatsz olunca biber gaz tpn iilere gstererek: Yedikleriniz yetmedi mi deyip tpn ynn onlara dndrerek pskrteceklerini gsterdiklerinde Adyamanl Abdullahn ayaklarna can gelmiti. Hemen arkadalaryla birlikte oradan uzaklatlar. Otobsteki polislerin kimi glyor, kimi de ac ac onlara bakyordu. Baka yolu kalmamt Adyamanl Abdullah ve yanndakilerin. artk Ankara sokaklar onlarn yeni merkezi olacakt. Direneceklerdi ama bir karargh lazmd. Srekli olarak dier arkadalaryla haberletiler ve Trk-in nne gitmeye karar verdiler. Samsunda televizyonun banda Abdi peki Parkndaki olaylar izleyen bir ocuk, babasnn polis coplaryla yere kapaklann grnce alamaya balam: Babam ld Babam ld..! diyerek annesine sarlmt. Trk- Genel Merkezi nnde toplanan 30-40 kii grevlilere TEKEL iisi olduklarn syleyerek ieri girmilerdi. Onlarn geliinin bir saat sonrasnda Trkin nndeki Bayndr Sokak dolmu, ine atlsa yere dmez hale gelmiti. TEKEL iileri baba oca dedikleri, Trk-e snyorlard. TEKEL iilerinin akam 21:00 sralarnda Trk- Genel Merkezinde toplanmaya baladklarnda, gnll salklar da orada bir revir kurmular, iilerin yaralarna merhem olmaya alyorlard. Dnyann birok lkesinin medyas : Trkiyede uyuyan dev uyanyor haberleriyle alkalanyordu. Eylem devam edecekti. DSK , TEKEL iilerine kar yaplan saldry: i snf bu hakareti kabul etmeyecektir. Hkmet'in iilere ynelik tahammlsz ve vahi tutumunu iddetle knyoruz. Bata Trk- Genel Sekreteri Mustafa Trkel olmak zere gzaltna alnan iiler derhal serbest braklmal, Hkmet iilerden zr dilemelidir. " diyerek knarken, Trk- Ynetim Kurulu ise yazl aklamasnda: Hak arayan savunmasz insanlara tazyikli su sklarak, biber gaz kullanlarak, medya mensuplarnn grevlerini yapmalar engellenerek, Trkiye'yi utandran tavrlar bir kez daha sergilenmi, iilere kar orantsz g kullanlm, Abdi peki Park bir cehenneme evrilmitir. Trk-, uygulanan iddeti knamakta, gzaltna alnan Trk- Genel Sekreteri Mustafa Trkel ile TEKEL iilerinin hemen serbest braklmasn talep etmektedir diyordu. Akam saat 18.00de Sakarya Caddesinde toplanan byk bir kitle polis saldrsn protesto ederek:

53

Mslm ULUSOY

TEKEL iisi yalnz deildir!, TEKEL halkndr Tayyip satlmtr!, TEKEL iisi direniin simgesi!, iye kalkan eller krlr!, AKP terrne son! sloganlaryla saldry protesto ediyorlard. KESK adna yaplan aklamada da: AKPnin faizan yzn yine gsterdiini ve iileri, hakkn arayanlar zor yoluyla sindirmek istemesine karn TEKEL iisinin mcadeleyi srdrdn, TEKEL iisinin mcadelesine omuz verecekleri syleniliyordu.

Direni Karargh Bayndr Sokak

Saldr sonras ok geni bir alana dalan ve kuytu sokaklarda kaybolan iiler, saldrnn etkisinden kurtulup kendilerine geldike arkadalaryla iletiim kurmular, Trk-te toplanmaya devam ediyordu. TEKEL iilerinin haklln destekleyen kitle rgtleri ve halk da Kzlay cadde ve sokaklarndayd. Trk- Genel Merkezi nndeki kalabalk gittike artarken gergin bir bekleyi balamt. Polis tarafndan gzaltna alndktan sonra fadesi alnarak serbest braklan Mustafa Trkel, Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu ile Trk- Genel Merkezi'ne gelmiti. Mustafa Trkel demokratik tepkilerinin engellenmek istenmesinin kendilerini yldrmayacan sylyor ve: Trkiye Cumhuriyetine yakmayan bir fotorafn olumamas iin aba gsterdik. Yasal izgileri amamak iin her trl gayreti gsterdik, ama bu manzara Trkiye Cumhuriyeti devletine yakmad. Hakkmz sonuna kadar koruyacaz" diyordu. Ankara Valisi Kemal nal da yapt aklamada: "Sylememize ramen iilerimizin sahipsiz kaldn grdk ve yan unsurlar bu eyleme destek vermeye baladlar. Aldmz bilgilere gre, dier illerimizden de Ankara'ya gelip bu eylemi ok daha kalc yapma durumu ortaya kt. Buna tabii ki msaade edemezdik. u anda ok kr, ne polisimizde ne vatandalarmzda yaralanma, can ve mal kayb yoktur. zntmz vardr, keke szler dinlenseydi ve mdahaleye gerek kalmasayd." diyerek kendini savunuyordu. Adalet Bakan Sadullah Ergin ise, yaanan olaylarn yasal platformda olup olmadnn ayr bir tartma konusu olduunu dile getirerek: Ancak, milletvekillerimizin maruz kald muameleyi kabul edebilmemiz, bunu tasvip edebilmemiz mmkn deildir. Ben arkadalarmza gemi olsun dileklerimi iletiyor ve zntlerimi ifade ediyorum" derken, hkmet yanls bir izgi izleyen Hak- Genel Bakan Salim Uslu,hak aramaya gelen iilerin devlet adna polisle muhatap olmasn eletiriyor, eylem biimi ve eylem yeri konusunda insani nlemleri almayan sendikann da sorumlu olduunu ne sryordu.

54

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Gelimelerle ilgili birok kurum ve rgt aklamalar srdrrken TEKEL iileri ac gerek ile kar karyayd. lerine son veriliyordu. Onlarn. tm haklarn koruyarak kamuda almaya devam etme istekleri dorultusunda balattklar eylem yeni bir aamaya gelmiti. Hkmetin onlar 4/C kapsamna alarak kolay lokma halinde yutmak istemesi, geici ii konumunda istihdam ederek bata i gvenceleri olmak zere birok haklarn ellerinden almak istemesi, maalar neredeyse yar yarya drerek, birok sosyal hakkn da elinden almas, szleme bitiminde ise kolaylkla iten atabilmesi, TEKEL iilerince kabullenilmemiti. Akam televizyonlar Abdi peki Parkndaki olaylarn grntleriyle doluydu. Ankaradaki eylemlere katlmayan yada katlamayan TEKEL iileri ise, arkadalarnn yaad zulme ve belirsiz geleceklerine, sessiz kalamayacaklarn anlamlar ve bavullarn topluyorlard. Ankaraya akn vard. Abdi peki Parkndaki eyleme polisin acmaszca mdahalesi, eyleme katlmam TEKEL iilerinin de tepkisine neden olmutu.Trkiyenin her yanndan Ankaraya geliyorlard. Bir otobs dolusu TEKEL iisi gece 11.300 civarlarnda 43 kiiyle Erbaadan Ankaraya hareket ediyordu. Her TEKEL iisi 40 TL otobs parasn kendisi vermiti ki, baz TEKEL iileri de bor bularak ototbs parasn denkletirmiti. Otobste tedirginlik ve heyecan egemendi. Hey Onbeli ve Yiit Muhta Olmu Ac Soana trksn syleyerek gelmilerdi. Sabah saatlerinde Ankaraya indiklerinde eski hkml statsnde iisi olarak alan Mesut, stanbul TEKELden arkada olan Metin ve Binaliyi bulmaya alyordu. Arkadalarna da kararl bir ekilde mcadele srdrmek gerektiini heyecanla anlatyordu. i Alinin ise kzgnl zerindeydi. Yolculuk boyunca dindirememiti fkesini. Ekmek mcadelelerine yeterli duyarll gstermeyen, Ankaraya gelmek iin otobse bindii halde otobsn hareketinden sonra kimseye fark ettirmeden svan: Delikanl bir arkada! Betonlu sokan ocuudedii TEKEL iisine ok kzyordu. Onun kzd baka biri de, Ttn Yasasna ilk imza atanlardan birisi olan Tokat milletvekiliydi. TEKEL iileri dn karlatklar azgn saldrya ramen dimdik ayaktayd. 18 Aralk sabah Bayndr Sokak ve Tuna Caddesinin kesitii keyi tutmu olan Trk Genel Merkezi nnde Mustafa Trkel : Bak kemie dayand. Eylemimize sonu alncaya kadar devam edeceiz diye konuuyordu. Bu mcadele artk, sadece TEKEL iisinin deil, tm ii snfnn mcadelesi olmutu. Trk- ynetimi de, Trkiyenin eitli illerinden Ankaraya gelen TEKEL

55

Mslm ULUSOY

iilerinin polis engeliyle karlamamalar iin, Ankaraya toplu olarak gelmemeleri uyarsnda bulunuyordu. iler: Trk-Krt burada AKP nerde?, Dou-Bat-Kuzey-Gney hepsi burada, te Alm yazl pankartlar amlard. Belden st plak bir ii AKP Adana Milletvekili Dengir Mir Mehmet Frat protesto etmek iin elindeki: Ya szn tut ya istifa et, sz namustur yazl levha ile arkadalarnn omzundayd. TEKEL iilerinin direnii; Petrol-, Toleyis, Kristal-, Hava-,Tmtis, Deri-, TEKGIDA-, Basisen ve Trkiye Gazeteciler Sendikasnn ortak aklamasyla Trk greve arlarak destekleniyordu. Sendikalar yaptklar aklamada: Hkmetin emek kart ve btn dnyada iflas etmi piyasac ve neoliberal politikalarna kar sendikalarn ortak duruu ve kararll byk nem tayor. Bu konuda en byk grev konfederasyonumuz Trk-e dmektedir. Trk- ynetim kurulumuzu btn ye sendikalarn ortak davrann salayacak, bir kolektif mcadele hatt, politikas ve stratejisi oluturmaya ve acilen yaama geirmeye aryoruzdedikten sonra genel merkezi stanbulda bulunan Trk-e bal sendikalar olarak hak mcadelesi veren TEKEL iilerinin ve dier emekilerin yannda olduklarn aklayarak hkmetin emek kart uygulama ve politikalarna son vermesini itiyorlard. Trk- Genel Merkezinin n direni karargh olmu, gn boyu dayanma ziyaretleri devam ediyordu. KESK yeleri 17.30 sralarnda Yksel Caddesinden yrye geerek TEKEL iilerini ziyaret heliyordu. Zaman zaman polis engeline taklmalarna karn, Ziya Gkalp Bulvarndan Sakarya Caddesine gelerek cokun sloganlarla Bayndr Sokaa ulamlard. Yryler, TEKEL iileri tarafndan cokuyla karlanrken, yeni destekiler de gelmeye devam ediyordu. 18.30 civarlarnda BDSPlilerin yry korteji TEKEL iilerinin yanna: Yaasn snf dayanmas!, Direne direne kazanacaz!, ilerin birlii sermayeyi yenecek! sloganlaryla gelmiti. TEKEL iilerinin Ankara'da srdrdkleri eylemi desteklemek iin Kocaelide de destek yry yaplarak: iler yalnz deildir, Gn gelecek devran dnecek AKP hesap verecek, Saldrya urayan ii arkadalarmzn yanndayz sloganlarnn atld haberleri direni kararghna ulatnda mutluluk yaratmt. Kocaeli Bro Emekileri Sendikas (BES) adna yaplan aklamada: TEKEL iilerinin i gvencesi ve zlk haklar iin verdii mcadelenin her zaman yannda yer alacaz. Kocaeli Emek ve Demokrasi Platformu olarak TEKEL iilerine ynelik saldry knyor, hkmeti TEKEL iilerinin talep dorultusunda hareket etmeye aryoruz" deniliyordu.

56

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Direni karargahnda TEKEL iilerine kumanya datlm, oluturulan revir de iilerin tedavisi yaplmaya da balanmt. ilerin, geceyi geirebilecekleri sendika misafirhaneleri tespit almalalr srdrlyordu. Hkmetin terristlere gsterdii olaan d hogr, anayasa, yasalar ve uluslararas szlemelerden doan haklarn kullanan TEKEL iisine gsterilmeyip pols saldrsna maruz brakknca Trkiye ve dnyann birok yerinde TEKEL direniine destek balamt. Adyaman'n Besni ilesindeki TEKEL iileri, AKP ile binas nnde zelletirmeyi protesto ederken, Besni Belediyesi iileri de onlarla omuz omuzayd. AKP binas nnde sloganlar atan iiler, TTA'nn kapatlmas ve 4/C'yi eletirerek. Ankara'da yaplan eylemi destekliyorlar: "Aln terimizin peindeyiz. Mcadelemiz ylmadan sonu bulana kadar devam edecektir" diyorlard. Dileri Bakan Ahmet Davutolu, TEKEL iilerinin eyleminde yaananlara ynelik yapt deerlendirmede: Trkiye'de belli politikalardan honutsuzluk sz konusu olduunda, bu honutsuzluun demokratik haklar kapsamnda nasl dile getirileceinin kurallar bellidir. Bu da, herhangi bir demokratik lkede olduu gibi, izinli gsteriler, mitingler ve protestolar eklinde yaplabilir. zinli gsteri ve yerler konusunda herhangi bir kstlama olursa, tabii ki bu demokratik haklara aykr olur. Ama eer bu gsteri yapma zgrl herhangi bir yerde, herhangi bir zamanda, gece ve gndz demeksizin, snr tanmakszn kullanlmaya kalklrsa, bu sefer de kamu dzeni sarslmaya balar. Dnk gelimeler bizim grmek istemediimiz tablolardr" diyordu. Geceyi sendikalarn misafirhanelerinde geiren iiler, sabah saatlerinde Trk Genel Merkezi nne gelmilerdi. Hava souktu. Souktan korunsunlar diye kadn iiler ve ocuklar Trk- Genel Merkez binasna alnyordu. Souktan korunmak iin Trk- Genel Merkez binasna ynelmi, giri kaps merdivenlerinden kan bir kadn ii ayazdan zangr zangr titriyordu.Koltuunun altna sktrd bir kitap yere dnce, elip, siyah parmaksz eldivenleriyle zerinde Ben iyim yazl kitab alarak kapdan ieri girdi. Ttn iilerinin sendikal mcadelesini anlatan bu kitap 1948 ylnda, stanbul Ttn ileri Sendikas kurucularndan biri olan Zehra Kosava tarafndan yazlmt. Ta kaldrmlar ve asfaltn konuu olan dardaki iiler ise sendikann aracndan yaynlanan mzik eliinde halaylar ekip, taleplerini ieren slogan atyorlard. KESK, BASK Trkiye Kamu-Senin yan sra deiik sendikalardan yaplan aklamalarda, Abdi peki Park'nda iilere yaplan polis mdahalesine tepkiler

57

Mslm ULUSOY

dile getirilirken, Manisadan gelen TEKEL iileri sabah saatlerinde AKP Genel Merkezi nne yrmek istemilerse de evik kuvvet tarafndan engellenince AKP binasnn nnde baylm olan bir kadn ii hastaneye kaldrlmt. TEKEL iileri direnirken, alma ve Sosyal Gvenlik Bakan mer Diner, 2004 ylnda Trk-'in teklifiyle 4/C'yi kararlatrdklarn aklyor, TEKEL firmalarnn 2001 ylnda MHP Genel Bakan Devlet Baheli'nin de imzas bulunan kararnameyle zelletirme kapsamna alndn dile getirerek: "2004 ylnda kartlm bir kararla 4/C'yi biz Trk-'in teklifiyle kararlatrdk ve Bakanlar Kurulu karar olarak kt. Onun arkasndan bu arkadalarmzn hibirisi kapnn nne konulmamaya balad. imdi unu soruyorum bu hak arama mdr? Eer biz hakk yanl tarif edersek, o zaman gerek hakk bulmakta zorlanrz." Diye konuunca TBMMde muhalefetin tepkisine neden olmutu. Bu tepki karsnda: zlk haklar da veriliyor arkadalar, hi endie etmeyin" diyerek Jkmetin geri adm atabilecei sinyalini veriyordu. TEKEL iilerinin eylemi Mecliste de gndeme oturmu, yazl, szl soru nergeleri veriliyor, birok milletvekili konumalarn TEKEL iilerininin durumuna deinmeden bitirmiyorlard. Ama TEKEL iileri karlarnda hakllklarn anlatacak bir hkmet yetkilisi bulamyordu. Bafral TEKEL iisi Ahmet: Bafra'da 270, Trkiye geneli 12 bin iinin hakknn yeterince aranmamasnn ve skntlarn anlatacak bir hkmet yetkilisinin olmamasnn kendilerini perian ettiini sylyordu. TEKEL iilerinin 31 Ocak 2010 itibariyle i akitleri sona erecek, bu tarihten sonra baka kurumlarda 4/C kapsamnda altrlacaklar, bugne kadar kazanlm btn haklar ellerinden alnacakt. Bafral Ahmet kendince nerilerde bulunuyor: K ortasnda ailelerimiz perian olacak. Bu uygulama, okullar kapandnda yaplsayd daha iyi olmaz myd? Herkesin oluk ocuu var. K ortasnda madur edilmenin ne anlam var? Anlayabilmi deiliz." Diyordu. TEKELdeki idareciler ve memurlarn var olan haklar korunurken kendilerinin madur edilmesinin dndrc olduunu syleyen Bafral Ahmet: Sonuta biz iiyiz. Ne grev verilirse onu yaparz. Amirlerimiz i verdi de biz yapmadk m? Sorumluluk neden bize fatura ediliyor? Biz bu lkenin evlad deil miyiz? kinci snf muamele bizi kahrediyor. Babakan; 'yatarak para kazanma dnemi bitti' diyor. Biz iiyiz, iveren deiliz. Haliyle yatan konumunda da deiliz. " diyordu. Abdi peki Park'ndaki polis saldrsndan bu yana Trk- Genel Merkezi nndeki bekleyi devam ederken binlerce ii TEKGIDA- Sendikas ile Trk-

58

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

ynetimi arasnda sren grmelerin sonucunu bekliyordu. Abdipekide gzaltna alnan TEKEL iileri de serbest braklmt. TEKGIDA- sendikas: Eylemimiz tm mdahalelere ramen devam edecek. TEKEL iileri olarak yaplacak grmelerden istediimiz sonucu alncaya kadar eyleme devam edeceiz diyordu. Trk- Genel Merkezi nndeki iilerin direnii ve Ankaraya yeni gelen iilerin akn sryordu. Eyleme katlmak iin gelmekte olan iilere, polis engeliyle karlamamalar iin, Ankaraya toplu olarak gelmemeleri ars halen gndemdeydi. iler: Trk-Krt burada AKP nerde?, Dou-Bat-Kuzey-Gney hepsi burada, te Alm yazl dvizler ap sloganlar atarak halaylar ekmeye devam ediyorlar, Babakandan yatmak iin deil, almak iin mjde bekliyorlard. Babakann : Trkiye'de bugne kadar ne yazk ki baz bu tr unsurlar ortaya kyor. Bu tr unsurlar bu lkede almadan, yatarak para kazanmak istiyorlar.szleri iilerin kulaklarnda nlyor ve mcadele azimleri daha da artarak direnleri ykseliyordu. Devlet imkanlarn sonuna kadar zorlayan hrszlar ve devleti smrmeye alm kiiler, drst kiileri, aptal olarak gryord. Devleti soyanlarn bu eylemlerine dayanak oluturmak iin syledikleri: Devletin mal deniz, yemeyen domuz szlerinin TEKEL iilerine uyarlanmak istenmesi TEKEL iilerinin beynine mh gibi aklm, bir trl unutamadklar bu sz hazmedememilerdi. Babakann hkmetin acmasz uygulamalar karsndan kvranan, can ekien bir kylye: Anan da al git deyiini de unutulamamt. Alt yrtk ayakkabyla siyasete giredii sylenen Tayyip Erdoana direni karargh kulislerinde TEKEL emekilerinin kendine zg yorumlaryla burada yazlamayacak sluplarla gerekli cevaplar veriliyordu. Emek dnyasnn TEKEL iilerine destei etkisini gstermeye balamt. Trk Kamu Sen'e bal Trk Ulam Sen ile KESK'e bal Birleik Tamaclk Sendikas (BTS) yelerinin balattklar i brakma eylemi devam ediyordu. Eylemin balad akam saat 22.00'den itibaren Haydarpaa garndan trenler hareket etmeyince gece greve mdahale eden polis, iileri iyerlerinden dar dar karm ve 4 sendika yesini de gzaltna almt. Ankara'dan Adana'ya gitmekte olan ukurova Mavi Treni'nin 6 grevlisi Krkkale garnda i brakm, bir sre bekleyen tren baka grevliler tarafndan seferine devam ettirilebilmiti. Balkesir Tren Gar'nda iki Mavi Tren, iki Dokuz Eyll Ekspresi, bir Karesi Ekspresi ve Ktahya seferini yapan bir posta treni bekliyordu.

59

Mslm ULUSOY

TCDD, yolcular otobslerle yollarna devam ettirirken Eskiehir'deki trenler Eskiehir gar ile Enveriye istasyonunda bekletiliyordu. Ankara'dan Adana'ya gelen yolcu treni Nide Ulukla, Malatya'ya gidecek tren Gaziantep Fevzipaa, Malatya'dan gelecek tren de Kahramanmara Narl ilesinde durdurulmutu. Kayseri'den gelecek Erciyes Ekspresi ile Elaz'a gidecek Frat Ekspresi, hi hareket edememiti. Emekiler gcn gstermi, eyleme katlm yeterince olmasa da etkisini ok iyi hissettirmiti. Bu gelimeler direnii TEKEL iilerinin de mcadele gcn artryordu. TCDD Genel Mdr Sleyman Karaman, i brakma eylemlerinin ardndan yapt aklamada "25 Kasm'daki eylemde, trenlerin nn keserek, makinistleri zorla trenden indirdikleri iddiasyla 16 TCDD alannn aa alndn ve haklarnda inceleme balatldn, inceleme tamamlanmadan bu kiilerin greve iadesi mmkn deil" diyordu. Nerede iilerin hak arama mcadelesi balyorsa, orada saldrgan polis timleri hazr oluyordu. stanbul'da da itfaiyeciler polisin gaz ve tazyikli suyla yapt saldrnn hedefi olmutu. Fatih Sarahane'deki parkta toplanan Belediye- Sendikasna ye iiler, buradan caddenin kar tarafnda yer alan stanbul Bykehir Belediyesi binasna yrmek isteyince polis, gruba biber gaz kullanp tazyikli su skarak saldrya gemiti. Emekilerin birlii ve dayanmasn engellemek szkonusu olduunda tm devlet gleri grevlerini eksiksiz yerine getiriyordu. Yeni bir gnn sabahnda TEKEL iileri Trk- Genel Merkezi nnde yine toplanmaya balamlard. Bnyesi zayf olan kadn iiler havann souk olmas nedeniyle genel merkez binasnn iine alnyor, dier iiler ise sendika aracndan alnan mzik eliinde halaylar ekip, taleplerini ieren slogan atyorlard. Gn ortasna doru yeterli olmasa da eitli sendika dernek siyasi partiler tarafndan getirilen kumanyalar datlyordu. iler iin orba datmak halkn yapabildii en kolay yardm ekli olmutu. Evlerinde bulabildikleri en byk tencerelerde kaynattklar orbalar eline alan kadnlar, plastik bardaklara doldurduu orbalar iilere datyorlard. Bu datm dzenli olmad iin, datmn olduu blgelerde olan iiler yararlanrken birok ii de bu ans yakalayamyor, baz iiler de kendisine ar ettii iin sraya girip orba almyordu. AKPli Abdulkadir Aksu, Cuma namaz knda Trk-i Genel Merkezi ile ayn sokakta olan bir lokantada le yemeine gelmiti. Buras direni kararghnn olduu sokakt. Eski ileri Bakan Aksuyu yakndan tanyan Batmanl bir TEKEL iisi, lokantadan karken ona Batmanl olan Maliye Bakann kastederek:

60

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bakan Bey, u ngiliz ocuu niye Batman'a gelmiyor diye sormutu. Abdlkadir Aksu Batmanl iiye cevap vermeye tenezzl etmeyerek arabasna doru yrrken, Diyarbakrl TEKEL iileri de milletvekilleri olan Abdulkadir Aksu ile konumak isteyince korumalar ve polisler tarafndan engellenince seslerini sloganlarla duyurmaya alyorlard. TEKEL iileri polisin saldrsna uramt . ktidarn borazan Haber Vakit Gazetesinin internet sitesi ise bu haberi tersyz ederek saldr kervanna katlp: TEKEL iileri Abdulkadir Aksu'ya saldrd balyla vermiti. Bu habere kar bir aklama yapmak zorunda kalan Abdlkadir Aksu ,Trk- Genel Merkezi yaknnda Necati etinkaya ve Ali Cokun ile birlikte bir kafeteryada vakit geirdiklerini, burada kendilerini gren TEKEL iilerinin sorunlarn dinlediini , TEKEL iilerinin eski bir bakan olarak kendisinden yardm istediini, kendisinin de iilere konuyla ilgileneceini syleyerek kafeteryadan ayrldn, ancak bu srada Trk- nnde bekleyen iilerin de ayn istekle yanna gelmeye altklarn, kendisiyle grmek isteyen dier iilerin herhangi bir tepkisinin sz konusu olmadn, polisin iileri uzakta tutmaya almasndan tr byle bir sonucun kartlm olabileceini syleyerek iktidar yanls internet sitesini yalanlyordu. Gnlerdir ayakta olan TEKEL iileri soua kar da direniyorlard.Halktan gelen destekler pek dzenli olmasa da iiler arasnda paylatrlmaya allyordu. Srtnda battaniyeler ykl birisi direni sokana geldii andan itibaren battaniyelerin arlndan kurtulup ferahlamt. Battaniyeleri alan TEKEL iileri soua kar kendilerini savunabilecek bir battaniyenin sahibi olmular ve dalmlard. Battaniye leri getiren adam satacak battaniyesi kalmad iin sevinliydi ama bu sevinci fazla srmedi. Battaniyelerin parasnn gelmesini bekleye dursun battaniyeleri alan gitmi, srtndaki son battaniyeyi alan iiden battaniyenin parasn istemiti. TEKEL iisi de adamn para istemesine armt. Onlar, battaniyelerin destek iin datldn sanyordu. iler battaniyelerin yardm olmadn, adamn satc olduunu rendiklerinde son battaniyeleri alanlar aralarnda para denkletirip satcnn parasn vermiler, dier battaniyeleri alanlar tannamad iin satc da aresiz ve akn kalmt. TEKEL iilerinin kalacak yeri yoktu. Destekilerden iileri evlerine davet edenler oluyorsa da iiler ekingen davranyorlard. Direni blgesindeki otellere gidenler yksek cretlere dayanamayarak ucuz otellerin bulunduu Ulucanlar, Samanpazar, Hamamn, Ulus civarlarndaki otellere yryerek gidip gelmeye balamlard.

61

Mslm ULUSOY

TEKEL iileri direniin beinci gnnde de hkmetten hakl taleplerini dikkate alan olumlu bir tepki alamamlard ama, sokaklarda gergin tartmalar iinde umutla bekleyi devam ediyordu. iler iinde bulunduklar durumu enine boyuna irdeliyorlar, snf bilincine varm tek tk ii, hkmetin istedikleri haklar vermeyeceini, bu kararlarn d glerin basksyla alndndan sz ederken, kapitalist emperyalist sistemin iileri sendikaszlatrarak gszletirmek istedii, krizin ykn emekilere ykmaya altn sylyorlard. Baz iiler ise uysal davranlarla ve hkmeti kendilerine acndrarak hakllklarn kabul ettirip hkmeti ikna edilebileceklerini dile getiriyorlard. AKPye oy vermi iilerin bir ksm ise durumu Tayyip Erdoann bilmediini, danmanlarnn ve brokratlarnn onu kandrdn, yapacaklar grmelerle Babakan ikna edebileceklerini dnyorlard. Bu dnceleri dorultusunda ortaya attklar eylem biimlerini uygulamaya alyorlard. Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu sendika ube yneticileri ve beraberindeki ii temsilcileri, devlet bakanlar Ali Babacan, Hayati Yazc ve Salih Kapusuz ile grtkleri halde bir sonu alamamlard. Hkmet sadece iilere nerilen koullar ile ilgili iyiletirmeler yapabileceini sylyor, ayrntya girmiyordu. Bunun bir oyalama taktii olduunu gren iiler de, Ankaradan ayrlmayacaklarn dile getiriyorlard. Hkmet ile iiler arasnda arabulucu havasnda olan, Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu ise, iilerden byk bir tepki alyordu. Giydikleri kefenlerle Trk- binasnn camlarna kan iiler, Trk- Genel Merkezi nnde alktan len bir iinin cenaze namazn klyorlard. ilerin zerlerine giydikleri beyaz kefenlerin zerinde: ''Kefeni hazrladk geldik", "Kefeni giydik geri dn yok" yazlar yazlmt. Cenaze namaznn ardndan halaylar ekilerek sloganlar atlmaya balamt. TEKGIDA- Sendikas Genel Bakan Mustafa Trkel, grmelerden bir sonu kmad iin iilerin beklemeye devam ederek tepkilerini srdreceini kendisinin de iilerle birlikte olacan ifade ediyordu. Geceyi Trk- Genel Merkezi'nde, konferans salonunda yere serdikleri kartonlar zerinde ocuklaryla birlikte geiren kadn iiler ve dier sendikalarn misafirhaneleri ve zel imkanlaryla geceyi geiren erkek iiler sabahn erken saatlerinden itibaren Trk- Genel Merkezi ile civar sokaklarda toplanmlard. iler: Trkiye sevdamz, ekmek iin kavgamz","Direni var ylgnlk yok","Direne direne kazanacaz' sloganlar atyorlard. Direniin 5 gn olduunu gsteren pankart Trk- duvarna aslm, yoklama yaplarak Siirtin enitesineYuh..! ekilmiti. Kefen giyen TEKEL iileri kefenlerin zerinde:

62

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

"Kefeni hazrladk da geldik","Kefeni giydik geri dn yok","Emekli olamadan ld" yazmlar, alktan len bir iiyi drt iiden oluturulan musalla ta zerine yatrmlard. inin kucanda bir adet ekmek vard. iinin alktan lmt. iler de: "Uyduk imama yaptk ocuk, Allahm sen yardm et" dvizi amlar. "Trkiye sevdamz, ekmek iin kavgamz" slogan atarken DSP Genel Bakan Masum Trker ile DSK Genel Bakan Sleyman elebi TEKEL iilerini destek ziyaretine gelmilerdi. Trk- genel Merkezi nne bastonla gelen DSK Genel Bakan Sleyman elebi, TEKEL iileri ile onur duyduunu ve TEKEL iilerinin mcadelesinin, tm ii snfnn mcadelesi olduunu, TEKEL iilerinin, verdii mcadelede yalnz olmadn belirterek: unu bilin size yaplan saldrlar DSK'e de yaplmtr, ii snfna da yaplmtr. Babakan 'ayaklar ba olursa kyamet kopar' dedi. Esas kyamet sizin babakanlnzdan dolay kopuyor. Babakan bu lkenin deerlerini reten iisini daha tanyamam" diye konutu. DSK olarak TRK- ile el ele vererek dayanacana sz vererek: Omuz omuza bedeli ne olursa olsun yrmeye, eylem yapmaya, retimde ge len gc kullanmaya ve genel greve hazrz. Btn sendikalara ar yapyorum. Gelin bu TEKEL oyununu bozalm. Buna son verelim" diyordu. DSP Genel Bakan Masum Trker de: "Emek olmadan Trkiye'nin var olamayacan bilenlerdeniz. Baz arkadalarnz 'AKP'ye oy verdim' diye bileklerini kesiyor. Bileklerinizi kesmeyin, AKP'nin biletini kesin" diyordu. Petrol Batman ube Bakan da bir aklama yapm: 4/C stats ylda 10 ay altrmay ngren, dzensiz, rgtsz, gvencesiz ve dk cretli bir alma statsdr. TEKEL iileri bu ereti istihdam biimini kabul etmiyor, gvenceli, kadrolu ve rgtl almak istiyor. TEKEL iilerinin sesine kulak verilmeli ve 4/C srarndan vazgeilmelidir.dedikten sonra Hkmetin TEKEL iilerine ynelik aalayc tutumunu, yan gelip yatma sylemini ve emekilere ynelik iddeti ve polis devletini artran uygulamalarn ve polisin, Ankara'da TEKEL iilerine sert bir ekilde mdahale etmesini ve ierisinde TEKGIDA- Sendikas yneticilerinin de olduu bir grup iinin gzaltna alnmasn iddetle knamt. Trk- Genel Merkezi'nde Ankara Tabip Odas, Salk ve Sosyal Hizmet Emekileri Sendikas (SES) ile doktorlar, tp fakltelerinden birok rencinin gnll katklaryla oluturulan revirde iilerin salk kontrol yaplyordu. Eylemin balad andan beri salk sorunu yaayanlar, zellikle 17 Aralk gn polis saldrsnda yaralananlar, vcutlarnda zedelenme oluanlar, gazn etkisiyle

63

Mslm ULUSOY

astm krizi, gz rahatszlklar, alerjik reaksiyonlar, boaz iltihab, zatrree, yksek tansiyon, iddetli ba ars, migren ile strese bal kriz geirenler, kendileriyle dayanma iinde olan salklara kouyorlar, tedavi ediliyorlard.

TEKEL Vatandr Vatan Satlmaz Ahmet Taner Klal Spor Salonu ile eitli sendikalara ait misafirhanelerde yine perian bir gece geiren TEKEL iileri, TEKGIDA- Genel Sekreteri Mecit Aman: TEKEL iilerini Bayndr sokaa hapsettik, diye dnenler yanlyorlar. TEKEL iilerine Trkiye'nin drt bir yanndan destek yayor'' demesine ve onlar kendi balarna eylem yapmamalar ynnde uyarsna ramen buna kulak asmyorlard. Kendilerinin belli bir blgeye hapsedildiini dnen TEKEL iileri,ses getirecek eylemler yapmann hazrl iindeydiler. evre esnaf ile de iyi ilikiler kuruyorlard. Direni kararghna baz CHP'li milletvekilleri, Ankara Tabip Odas, ada Hukukular Dernei bata olmak zere birok sivil toplum rgt destek iin geldiklerinde, yanlarndaki ocuklaryla birlikte Trk- binas iinde yerlerde yatan kadnlar sloganlar atarak yrye gemilerdi. Saat13.00'te Sakarya Caddesi'nde Cumhurbakan Abdullah Gl'n ei Hayrnnisa Gl ile Babakan Tayyip Erdoan'n ei Emine Erdoan'a hitaben yazdklar mektuplar okuyorlard. Bir kadn ii bir ocuun annesine yazd iiri okurken duygu bulutlar ortam kaplam, gzyalar Ankaraya geldikleri gnden beri yaadklar nc kasrgay oluturmutu. AKP Genel Merkezi, ardndan Abdi peki Park, imdi de Sakarya Meydan gzya seline boulmutu. i kadnlar mektuplarnda Hayrnnisa Gl, Emine Erdoan ve kadn milletvekillerine mit balamlar: Kadn olarak, anne olarak bizi en iyi sizler anlarsnz" diye balamlard mektuplarna Gnlerdir Ankara sokaklarnda evlerinden yuvalarndan ocuklarndan ayr kaldklarn, ocuklarnn a ve susuz beklediini, yattklar yerden para kazanmak istemediklerini,imdiye kadar reterek para kazandklarn, imdiden sonra da alarak, insan gibi, onurlaryla yaamak istediklerini yazmlard. Kadn iiler: Haklarmz kaybetmeden baka bir kamu kuruluunda almak istiyoruz. Yarn korkusu olmadan, bor har iine dmeden, namerde muhta olmadan yaamak istiyoruz. Derdimize are arayn. Kadn ve ana yrei ile bize kulak verin.

64

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bizi 4/C sefaletine mahkm ettirmeyin." Diye yazdklar mektuplarn postaya vermilerdi. Kadn iiler zerlerine giydikleri: "Gemileri yaktk, geri dn yok" yazl beyaz kefenleriyle: "Trk- salla hkmet decek" sloganlar atarken: "Emine'ye Prlanta iye Biber Gaz", "iyiz Kadnz AKP'yi Ykacaz", "Kadn Bamza Ayaktayz", "Eve Dnmyoruz, ocuumuza Ne Syleyeceiz" yazl dvizler tayorlard. TEKELin gemiinde nemli kazanmlara imza atan kadn iiler, 1929 ylnda da zmir'de ngiliz-Amerikan ortakl olan ttn iletmesi Glen Tobaco'da, bir kadn ii direnii dzenlemilerdi. alma yerlerinde oturma grevine balamlard. zmir ileri Sendikas Birlii tarafndan rgtlenen eylemde: cretlerimize yzde on zam istiyoruz diyerek taleplerini yeni Trke ve eski Trke yazmlard. veren, kadn iilerin sessiz direnii karsnda pes edip isteklerini kabul etmek zorunda kald gibi kadnlarn ald cret artn erkek iilere de uygulamak zorunda kalmt. AKPnin iktidara gelmesine katk salayan TEKEL iilerinin birou hl, Cumhurbakan ve Babakann elerinin parmaklarna takacaklar milyonluk taklarn ve kendi ocuklarna alacaklar gemiciklerin hesabnda olduklarn gremedikleri iin onlara yazd mektubu postalandktan sonra, sloganlar atarak Trk Genel Merkezi nndeki direni kararghna dnmlerdi. Hereye ramen yllardan sonra kendisine gelmeye balayan ii snf, Ankarada direni srdren snf kardelerini desteklemek iin kendi rgtlerini zorlamaya balamt. Trk- stanbul ubeler Platformu Taksim Meydannda bata TEKEL iileri olmak zere son gnlerde polis saldrsna maruz kalan itfaiye ve demiryolu iileriyle dayanma iinde olduklar mesajn veriyorlard. i snfnn bana reklenmi sendika aalar ve Trk- brokratlar iilerin mcadelesi karsnda ne yapacan bilemez durumdayd ama, yine de bir eyler yapmalar iin zorlanyorlard. Tabandan gelen baskyla Trk-'i uyaran sendikalar, genel grev arsnda bulunuyorlard. Yaplan yrye DSK'e bal Birleik Metal-, Genel-, Dev Salk-, EitimSen ve stanbul Tabip Odas gibi birok rgt katlm: Gn gelecek devran dnecek hainler halka hesap verecek!,TEKEL iisi yalnz deildir!,Emee uzanan eller krlr!,Zafer direnen emekinin olacak!,Kurtulu yok tek bana ya hep beraber ya hibirimiz!,Genel grev, genel direni!, Yaasn snf dayanmas!,Sokaa, eyleme genel greve!,i memur

65

Mslm ULUSOY

el ele genel greve!, tfaiye iisi yalnz deildir!sloganlarn atarak, gelimeler karsnda etkili tavr almaya yanamayan Trk- ynetimini protesto etmilerdi. Trk-'e bal sendikalardan bazlarnn yneticilerin protestolar nlemeye almlard ama, iiler:: Trk- uyuma yene sahip k!, Trk- uyuma, Ankara'y basarz! sloganlarn haykryorlard. Yryler Galatasaray Lisesi nne geldiinde Haber- 1 No'lu ube Bakan ardndan da Hava- Genel Bakan yaptklar konumada Trk- ynetimini eletirerek Trk-'e; AKP'nin arka bahesi olmaktan vazge, iinin nne ge! ars yapmlard. Konumada Ankara Valisinin provokasyon olabilir aklamasna da yanr verilerek: Sizden daha iyi provokatr m olur deniliyordu. Yaplan konumalar snf dayanmasnn nemini vurgulanarak 21 Aralk'ta direnilerinin birinci ylnda olacak olan Sinter-Metal iilerine de destek ars yaplmt. eitli sendikalarn temsilcilerinin yapt konumalarn ardndan bir TEKEL iisi, gsterilen dayanma iin teekkr etmi, sloganlar atlarak eylem sonlandrlmt. Trk- Genel Merkezi giri kaps merdivenlerinde duran Diyarbakrl bir ii omuzlarna yaslanan, gz yalar iindeki bir kadn bann scakln hissettiinde yreinin ya erimiti. Daha nceden tanmad kadnn omuzlarna yaslanp alay, ona eini ve ocuklarn hatrlamt. Kadn ii Denizlidendi. Kendisinin Diyarbakrdan olmasnn hi nemli olmadn dnyordu. Binlerce kilometre telerden bir emeki ile kendisi arasnda hibir ayrmn olmadn dnyordu. kisi de ellerinde ekmek tutuyor, zerlerindeki beyaz kefenleriyle bir yandan alyor, bir yandan da: Direne direne kazanacazdiye haykryorlard. Zilenin Acakeili Kynden Mehmet Beng TEKEL iisiydi. Yllar ncesi kynden ayrlarak ekmeinin peine dmt. Kyde kalan genlerin evlenmesi de zordu. Kz vermiyorlard. O da, kynden ayrlp Tokat TEKELde ie girmiti. Birka gn once Abdi peki Parknda hkmetin, polisin, kin ve nefreti, yamur, panzerin pis suyu ve gaz bombalar zerine yamt. Sanki orada lm yaamt. Polisin elindeki gaz tpn ona evirip, zerine kabaday kabaday zerine gelerek kendisine skmasn, zerlerine bomba atlmasn, bir trl iine sindiremiyor, hazmedemiyordu. Ozand. Bir kitab yaynlanmt. Yaadklarn da iirlerine yanstyordu. O:

66

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL Vatandr Vatan Satlmaz diyordu.Kendileri iin uygun grlen 4/C uygulamas yle dile getiriyordu. 4/C nedir garda imdi diyeyim, Aln simgesi kle deil mi? Farkl bir anlam varsa duyaym, Aln simgesi kle deil mi? Aa olur sana kurum amiri, Tattrr ta, tozu, demiri, Ksacas yadrrlar emiri, Aln simgesi kle deil mi? Hastalanma hakkn bile bulunmaz, Byk dertten ameliyat olunmaz, Otuz gnden fazla rapor alnmaz, Aln simgesi kle deil mi? Ylda bir ay k var unutma, Tazminat yok insanlar yanltma, Cehennemi cennet gibi tantma, Aln simgesi kle deil mi? alma saati kt belirsiz, lmiyesi yaatyor gelirsiz, Bal brahim konuuyor olursuz, Aln simgesi kle deil mi? Abdi peki Park semalarn bomba sislerinin kaplad gnden bu yana, ekilen aclara, iddete ve zulme direnie katlmak iin 5 bin ii daha Ankaraya gelmiti. siz kalaca iin zlk haklaryla kamu kurumlarna gemek isteyen TEKEL iilerinin eylemin nc gnnde gzaltna alnan TEKGIDA- Sendikasnn drt yneticisi: Toplant ve Gsteri Yryleri Yasasna aykr ekilde 7 bin iiyi organize ederek AKP Genel Merkezi nne getirmek, iileri kkrtmak ve tahrikte bulunmak ile sulanyordu. imdi 5 bin civarnda ii daha direnmek iin Ankaraya gelmi, 12 bin civarndaki TEKEL iisi hedefine Babakan koymutu. TEKELciler Babakann kendisi ya da grevlendirdii bir bakandan zm bulmasn bekliyordu. TEKEL iisi, Ankaray mesken tutmutu. Zira, dn paralar dahi yoktu. Polisin TEKGIDA- yneticilerini Toplant ve Gsteri Yryleri Yasasna aykr davranmakla sulamas karsnda Mecit Ama, iilerin AKP nne polis tarafndan ynlendirildiini aklaynca, tepkileri dindirmek isteyen ileri

67

Mslm ULUSOY

Bakanl ve Ankara Valilii,Abdi peki Parkndaki polis terr iin inceleme balatmak zorunda kalmt. TEKEL iileri eylemlerini srdrd sokaklarda ayazn etkisini krabilmek iin esnafn verdii kasalar yakyordu. Direnii destekleyenler odun da getirmeye balamt. ilere: Odun arabas geldi odunlarnz aln haberi ulatnda, kamyonet zerindeki odunlar kap kap alnm, tenekeler ve varil sobalarn iine doldurulmutu. Gz ap kapayncaya kadar kasasnn boaldn gren kamyonet sahibi: Nereye gtryorsunuz odunlarm? diye barmaya baladnda odunlarn destek iin deil, bir lokantaya getirildi anlalmt. Odun almaya geciken iiler dona kalmlar, ellerindeki odunlar tekrar kamyonete yklemek zorunda kalmlard.Odunlarn ilk nce gtren iilerin odunlar sobalarda alev alev yanmaya balamt. Denizlili bir ii sobann alevlerini keyiflive seyrederken: Sobalarnda kuru mee yanyor Efem trksn mrldanyordu. Akam saatlerinde bir grup TEKEL iisi omuzlarnda bulunan tabutla Trk- binas nne gelmiler, bu tabutla eve gideceklerini sylyor: Souk, yamur, kar, tipi veya frtna bizleri yldramaz diyorlard.Haklarn kazanmadan Ankara'y terk etmeyeceklerini syleyerken duygusallaan bir ii: Bu AKP'ye yakmaz. Benim anam AKP'ye oy verdi. Memleketime gidince ailemden uzak durup, onlara neden oy verdiniz diye ceza vereceim.'' Derken kaldrm kenarndaki bir ii: Bu AKP'ye yakmaz da kime yakr?diyerek ona kinaye yapyordu. Tabutu kaldran iiler: "lmek var dnmek yok", "Vur vur inlesin AKP dinlesin" eklinde slogan ata ata, Trk- binasnn nne gelmilerdi. Trk- Genel Merkezi nndeki iiler, zaman zaman alnan mzik eliinde halay ekiyor, sloganlar atyorlard. Bayndr Sokan gzde halaylarndan birisi de emmame idi. Aslnda emam/emamok, kavun trnn en kk ve en tatl olanna deniliyordu. Buna Gneydou Anadolu Blgesinde mam ya da mamok da deniliyordu. Yre insan kz ocuklarn severlerken gzel ve narin olan bitki (iek) ve hayvan adlar ile arma geleneine uygun adlar kullanyorlard. Halaya adn veren emam de, gzel ve narin bir kz sembolize ediyordu. emam emam emam bk Domam domam domam bk emam bka mele Domam bka mele Genim da zerdele Nehit para mele

68

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Rev ser kele emam tto vt e Esl xwe egt e emam nan dpje Girkan hildavje TEKEL iileri Ankaradaki 6. gnnde deiik yntemlerle taleplerini kamuoyuna duyuruyor, toplumsal destekleri de artyordu. klim koullariyice arlam,karak btn iddetiyle devam ediyordu.Beton kaldrmlarn souu, iilerin ayaklarndan vcuduna yaylmaya balamt. Mustafa Trkel, sendika ve konfederasyon ynetim kurullarnn toplanarak, Trk- Bakanlar Kurulu'nu yarn veya br gn toplantya arabileceklerini duyurmu, iilerin kararl ve inanl bir ekilde sonu alana kadar eylemlerini srdreceklerini belirtiyor: Biz var olan hakkmz koruma derdindeyiz, bunu elimizden almaya kalkanlarn hukuksuzluuna kimse dur demeyecek mi? " diye soruyordu. Sendikalarn misafirhanelere smayan TEKEL iileri, Ahmet Taner Klal Spor Salonu'na yerletirilmi olmalarna ramen souktan kurtulamamlard. Buna ramen eyleme katlanlarn says artmaya devam ediyordu ki, sadece zmirden gelenlerin says 2 bin civarndayd. TEKEL iilerine destee gelenler ellerindeki bayrak ve flamalaryla direni sokaklarna sloganlarla giriyorlar, iiler tarafndan sloganlarla ve alklarla karlanyorlard. TEKEL iileri ve destek iin gelenler dayanmalarn: Direne direne kazanacaz!, Kurtulu yok tek bana ya hep beraber ya hi birimiz!, Zafer direnen emekinin olacak!, TEKEL iisi yalnz deildir! sloganlaryla dile getiriyorlard. Bu gn gelen destekilerin pankartlarn altnda Alnteri, BDSP, DHF, EHP, ESPG, Halk Cephesi, Kaldra, Partizan, 78liler Giriimi ve Tm-GD gibi rgtlerin adlar yazlyd. Ahmet Taner Klal Spor Salonu ile eitli sendikalara ait misafirhaneler, oteller, yaknlarnn evlerinde de konaklayan iiler, ie gider gibi Trk- Genel Merkezi'nin bulunduu Bayndr Sokaa geliyorlar, gncel tartmalarla olaylar deerlendiriliyor, mzik eliinde halaylar ekiilip sloganlar atlyordu. inde bulunduklar tm ekonomik, sosyal zorluklar karsnda TEKEL iileri, kadn, erkei, ocuklaryla gece gndz demeden, tm basklara, engellemelere, saldrlara ve olumsuz hava koullarna ramen, kararl, onurlu mcadelesini srdryordu. Yllardr srdrlen zelletirme soygunu AKP dneminde daha da azm, TEKEL iletmelerinin yabanc irketlere peke ekilmesiyle 12 bin ii isizlie

69

Mslm ULUSOY

mahkum olma noktasna gelmiti. TEKEL iileri, zlk haklarn korumak, i gvencelerinin salanmas ve baka kamu kurum ve kurulularnda bu haklaryla birlikte alabilmek iin mcadele bayran ykseltmilerdi. ki yldr alkol, kibriti, tuzu zelletirip, kapatp, orada alanlar ttne yarak tka basa doldurmulard.Bu srete kurduklar tezgah ile ucuza ttn sattklar gibi, iyi satan rnlerin retimini de durdurmulard.imdi ise: TEKEL zarar ediyor diyerek iileri once 4/Cye kapsamna alp her trl yasal gvencenin dna tayarak sessiz sedasz tasfiye etmeyi planlyorlard. zelletirilme srecinin balamsyla deiik blgelerde mcadeleler balatlmt ama yeterince etkili olmamt. Artk son kozlar oynanyordu. Ankarada: lmek var dnmek yok aryla birleen iiler, AKPnin uluslararas sermayeye teslimiyet, emekilere saldr politikasna dur diyorlard. Byk Ortadou Projelerinin e bakan olduunu aka dile getiren Tayyip Erdoan, kylerde retimi durma noktasna getirmi, isizlik, yoksulluk son kerteye gelmiti. Ankaray direniin merkezi yapan TEKEL iileri kararlydlar. Bu hakl mcadeleyi kkrtma ve saldr ile yok edebileceini sanan emperyalistlerin yerli uzantlar korkmulard. TEKEL iilerinin meru ve demokratik mcadelesi, tm yurtseverleri, sendikalar, demokratik kitle rgtleri ve siyasi partileri birbirine kenetlemeye balamt. Sakarya Caddesine balanan cadde ve sokaklar direnie ev sahiplii yapyordu.Gece ve gndzlerinde direni trkleri sylenen direni karargah sokaklar tm yurtseverlerin,aydnlarn emekilerin gzbebei olmutu. Bu direni geni halk ynlarnn umuduydu. Bu umudu krmak isteyen Hkmet iilerin zlk haklarnda iyiletirmelerinin yaplabileceini aklamt. Bunun karlnda TEKELiilerinin hemen Ankaray terk etmesini istiyordu. Hkmetten kesin ve net sonu isteyen TEKEL iileri buna inanmad gibi, Hkmetle ibirlii iinde olan Trk- ynetimini de: Bizi satan biz de satarz!diyerek uyaryordu. TEKEL iileri tm ii ve emekilerin, zgrlk mcadelesi verenlerin midi olduklarnn bilinci ve sorumluluu iinde mcadele kararlln devam ettiriyordu. Birok sendika ve siyasi rgtllk TEKEL iilerinin mcadele azmini en st seviyede tutmak iin, tm olanak ve imknlarn iilerle paylayorlard. Bata EMEP, i Partisi, DP, TKP ve dierleri direni alanndaydlar. AKPnin Devlet Bakan ve Babakan Yardmcs Blent Arn ise: "TEKEL iileri, bizim kardelerimizdir. zelletirme sebebiyle i anlamalar askya alnmtr. Bu konuda hkmet olarak bir iyiletirme yapacaz. Ancak TEKEL iisi kardelerimiz, yryler dzenleyerek bizi ve hkmetimizi eletiri

70

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

yamuruna tutarsa; grltye de pabu brakmayz" diyerek TEKEL iilerini tehdit edip, aba altndan sopa gsteriyordu. TEKEL iilerinin mcadele kararll hkmeti ylesine korkutmutu ki, polis, her an iin her yerde, ele geirecei ilk frsatta, iilere saldrmak iin hazr bekliyordu. Kzlay sokaklar niformallar dnda da sivil polislerle de kaynyordu. En kk bir protesto eyleminde protestocularn onlarca kat polis, mdahale iin hazrd. TEKEL iilerine destee gelenler, polis tarafndan engellenmeye allyordu. Gven Park bitiiindeki dolmu ve otobs duraklarn olduu blgede, polisin deiik zamanlarda biber gaz ve gaz bombalaryla gstericilere saldrmas, halkn ve esnafn byk tepkisine neden oluyordu. Polisin att bombalar karsnda gstericiler ve halk evredeki maazalara snyor, polis maazalarn iine dahi bomba atyordu. Maazalar panjurlarn kapatnca ieride kalanlar gazn ve havaszln etkisiyle lm tehlikesi geiriyordu. Bulvarlarda otobsler iinde bekleyen polislerin ellerindeki Zaman Gazetesini araf gibi aarak okumas halka verilen gzda gibiydi. evreden geen halk onlara irenerek, nefretle bakyordu. Milli Mdafaa Caddesinde ellerinde flamalaryla TEKEL iilerine destek iin toplanm olan Gen-Sen yeleri polis tarafndan kuatlmt ama onlar kararllkla, sloganlar atarak Sakarya Caddesine gitmek istiyorlard. Onlarn kararll karsnda polis barikat kaldrmak zorunda kalm, Kzlay Meydann geen Gen-Sen yeleri Sakarya Caddesini takip ederek direni kararghna gelmiti. Gen-Sen korteji iiler tarafndan alk, sloganlar ve cokuyla karlanmlar birbirlerini barlarna basmlard. Abdi peki Parkndade polisce itildii havuzdaki souun etkisiyle sal bozulan ve doktorlar tarafndan dinlenmesi tavsiye edilen Deli avu, Denizlideki evinde televizyonlarda verilen direni karargah grntlerini karmyor, iinde bulunduklar durumun kendince deerlendirmesini yapmaya alyordu. Kz geen yl Denizli birincisi seildii halde, iinde bulunduklar sknt nedeniyle bu yl baars dmt. Deli avu, isyanlardayd. Neydi bu bana gelenler? Daha iyileememiti ama, hemen Ankarada direnen arkadalarnn yannda olmas gerektiine karar vererek, direni kararghna dnmt.Tuna Caddesindeki bfenin nnde duran birisi kendisine tandk gelmiti. Hafzasn zorlayarak hatrlmaya alm ve Abdi peli Parknda kendilerine saldr emrini veren polis amiri olduuna kanaat getirmiti. Yanna yaklat. Bu polis efinin babasnn Niksarl bir TEKEL iisi olduunu duymutu. Paltosunun yakas altnda duran telsizle gizli gizli konuan polis amiri Deli avua: Neden burada duruyorsun? dediinde Deli avu:

71

Mslm ULUSOY

Burada durmak yasak m? dedikten sonra: Senin baban emeki deil mi? TEKEL iisi deil mi? Neden byle davranyorsun? diye sordu ve szlerine devam ederek: Sana ay imeye geleceim diyerek 17 Aralkta verdii saldr emrinin hesabn ondan soracan syledi. Trkiye'nin drt bir yanndan gelen iilere her gn eitli illerden katlm srerken TEKEL iilerine, siyasi partiler, demokratik kitle rgtleri, esnaf ve halkn destei, artarak devam ediyordu. CHP Ordu Milletvekili Rahmi Gner ve bir zamanlar iiler tarafndan kovalanp aaca trmanmak zorunda kalan CHP stanbul Milletvekili Bayram Meral, TEKEL iilerine destek iin ziyarete gelmilerdi. Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi Kadn almalar Anabilim Dal retim yeleri ziyarete geldiklerinde, iileri desteklediklerini, her zaman onlarn yanlarnda olacaklarn ve eylemlerinde baarlar dilediklerini belirterek, bu eylemde mcadeleleriyle n plana kan kadnlarn, sendika ynetiminde de daha ok yer almasn gerektiini sylemiler, Prof. Dr. Glay Toksz elindeki bir demet gl bir kadn iiye vermiti. Trk Harb- Genel Bakan Ahmet Kalfann da iinde olduu Atamas Yaplmayan retmenler Platformu ile Trk-'e bal sendikalar gruplar halinde TEKEL iilerine destee gelip, iilerle kucaklamlard. TEKEL iilerine ileri tedavi desteinde bulunmaya alan Ankara Tabip Odas'ndan doktorlar, SES Ankara ubesi'nden salk emekileri ve Tp rencileri Komisyonu yeleri, revirde, grip ve souk algnl ile akcier rahatszlklar olan iilere salk hizmeti vermeye alyordu. Eylemin balad ilk gnden bu yana da tedavi iin revire bavuran ii says da bine ulamt. Trk- Genel Merkez Binas dezenfekte edildii iin bavullar eline tututurulan TEKEL iileri Bayndr Sokan kaldrmlarndaydlar. Sendikalarn misafirhanelerinde koltuklarda, sandalyelerde ve yere serdikleri kartonlar zerinde uyumak zorunda kalanlarn yannda, kendi imknlaryla otellerde kalan iilerin barnmadan kaynaklanan salk problemleri iyive arftmt. Btn bunlarla birlikte daha nceden ttn iyerlerinin geleneksel hastalklarnn dnda bel ars, boaz enfeksiyonu ve bbrek, akcier rahatszlklar ba gstermeye balamt. Dkap Hastanesi'nde anjio olan bir TEKEL iisinin tedavisi devam ederken 17 Aralk gn Abdi peki Park'nda azgn polis saldrs sonucu yaralanan, ald tekme darbeleri yznden L3 vertebra kr (omurgann kuyruk sokumuna yakn blgesinde krk) tehisi ile Numune Hastanesine yatrlan Mulu TEKEL iisi Ali-

72

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

can Akyelin fel tehlikesiyle kar karya olduunun aklanmas, iiler arasnda fkeyi iyice kabartmt. Mu'un Hasky lesi Sayanlar Mahallesinde 7 ocuuyla birlikte yaamakta olan Alican'n ei Nazife, 12 yldr Mu Yaprak Ttn letmesi'nde alan ve hakkn aramak iin 14 Aralkta Ankara'ya gittiinde polisin saldrsyla yaralanan kocas iin endieli bir bekleyie girmiti. Baka bir geim kayna olmayan aile, Alican'n ald maaa muhtat. Doktorlar Alicann yatalak kalabileceini sylediklerinde Nazife, en by 16 en k 2 yanda olan 7 ocuuna nasl balkabileceini karar karar dnmeye balamt. Komularann baht kara dedikleri Nazife alyordu. K mevsiminin balangc ve Ttn Ateinin yaklnn yedinci gn Ankara zeri kara bulutlarla kaplanm, aralklarla ve saanak eklinde yamur ,dalara kar yaarken 500 civarndaki TEKEL iisi le saatlerinde Antkabir'e gdip Mustafa Kemalin huzuruna kmllard. Sayg duruunda bulunduktan sonra stiklal Marn sylenmi, iilerden birisi: yi ki burada polis yok diyerek, daha nceleri stiklal Marn okuyular srasndaki polis saldrsn anmsamt. Mozoleye karanfil brakarak Atatrk'e dert yanan TEKEL iileri, Antkabirin dna kp Trk bayra ap direni kararghlarna doru yrye gemilerdi. Mecit Ama: Bizi geici ii yapmak istiyorlar. Biz bunu kabul etmiyoruz. Biz artk mlteciye dndk. Bize yazk lkenin drt bir yanndan geldik. Arkadalarmz bir haftadr betonun stnde yatyor. Artk bizin sorunumuza zm getirsinler. Biz fazla bir ey istemiyoruz. Amzn peindeyiz" diye konumu, TEKEL iileri slogan atarak Trk- Genel Merkezi nne dnmlerdi. Hkmetten t kmyordu. Yaplan zelletirmeyle sadece devletin faiz aklar kapatlyordu.Ama yetmedii iin yeni satlacak iletmelerin listesi hazrlanyordu. Devletin sanayi ve ticari hayattan ekilmesini isteyen sermaye evreleri yaptklar talan iin klf bulmulard. En yksek paray verene Atatrk dneminde ve cumhuriyetin ilk yllarnda kurulan iletmeler, lisanslar satlyordu. Bu satlar srasnda alanlarn i garantisi de istenmiyordu. Bunlardan birisi de TEKELdi. TEKEL,17 dakika sren bir ihalenin ardndan 1 milyar 720 milyon ABD dolarna British American Tobacco (BAT)ya satlmt. Trkiyede Camel sigarasn da reten irketin pazar pay yzde 10 civarndayd. imdi TEKELin Samsun, TEKEL 2000, Maltepe markalarn satn almlard. retim iin, sadece isim hakk yeterliydi. i, fabrika ve depolarn onlar iin bir nemi yoktu. TEKEL ihalesine BAT dnda teklif veren dier firmalar, TEKELin fabrikalarn aldklar gibi, orada alan iilerin alma hakkn da garanti ederek fiyat vermilerdi. Bu nedenle verdikleri teklif

73

Mslm ULUSOY

British American Tobacco (BAT)dan daha dkt. AKP hkmeti iilere alma imkn vermeyen British American Tobaccoyu yani fazla para vereni tercih etmi, iiler TEKELde kalmt. Bu sat ile TEKELin sadece markas satlmt. TEKEL, IMFnin emriyle zelletirme kapsamna alm, 22 ubat 2008de zelletirilmiti. zelletirmenin bedeli British American Tobacco (BAT)nun, drt yllk krna denk geliyordu. British American Tobacco (BAT)nun amac TEKELde retimi arttrmak deil, sigara pazarn kontrol altna almakt. Bu nedenle de TEKELi alr almaz, sigara fabrikalarn kapatmt. 2001ylnda 477 bin olan ttn reticisi 2008e gelindiinde 194 bine dm, bu nedenle de yaprak ttn ve tuz iletmeleri zelletirilmiti.Sra iilerden kurtulmaya gelmiti. AKP milletvekilleri ise, retim yapmayan fabrikalardaki iilere nasl olsa maalarn aldklar iin susmalarn,tlemiti. iler bu duruma tepki gsterince de: Hibir i yapmadan para dyoruz diyerek susturuyorlar, bir yandan da: Yazk deil mi bu devlete diyerek TEKEL iilerini isizlere ve halka hedef gsteriyorlard. Birok yerde halk, TEKEL iilerinin almadan para aldn sand iin onlara destek vermemiti. Fabrikalarnda yapacak i bulamayan iiler, bankamatiklerden maan alyordu ama, almadan cret almann eziklii iindeydiler. Nihayet yolun sonu grnm, TEKEL iilerinin yl sonunda i akitlerini fesh edilerek ylda 10 ay asgari cretle alma imkan sunulmutu. Ama iiler kendilerine yaplan teklifi kabul etmeyip direnie gemiti. TEKEL iilerinin direniini eylem baladndan beri henz eyleme katlmam iilerin Ankaraya gelmesiyle devam ediyordu. Gruplar halinde siyasi partileri ziyaret edeen iiler her kesimden destek aryorlard. TEKEL iileri, polisin kendilerine ynelik saldrsyla ilgili olarak Ankara Valilii ve Ankara Emniyet Mdrl hakknda su duyurusunda bulunma giriimlerine de balamlard. TEKGIDA- Sendikasnn bal olduu Uluslararas Gda, Tarm ve Turizm ileri Sendikas da(IUF), hkmeti TEKEL iilerine kar adil davranmaya aran kampanyay elektronik ortamda balatmt. E-posta ile zelletirme daresi Bakanl, Babakanlk Basn-Yayn Dairesi ve Devlet Personel Dairesi Bakanlna gnderilen yazlarda 12 bin iinin zlk haklar korunarak dier kamu iletmelerine geirilmesi isteniyordu. Bugn toplanacak Bakanlar Kurulu toplantsnda TEKEL iilerinin durumunun grlecei aklandnda, Trk-in de Bakanlar kurulu toplantsnda alnacak kararlarn ardndan tekrar durum deerlendirmesi yapaca bildirilmiti. TEKEL iileri Ankara dndaki illerde de hakllklarn ve taleplerini dile getiren eylemler yapyorlard. Tokatda da, bir basn aklamas yapan TEKEL iilerinin

74

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

yaknlar ve emekiler, Ankara'daki direnii destekliyorlard. Eylemde konuan TEKEL iileri, bir ay nce TBMMde yaplan grmelerde Tokat milletvekillerinin: Sizin davanz bizim davamz. Sonuna kadar yannzdayz dediklerini akladktan sonra: Peki biz gaz bombas yerken neredeydiniz.? Diye sorarak; Ylmayacaz. Ankarada olacaz. Gerekirse lene kadar direneceiz. Biz lmeye hazrz. Diyorlard. Yaplan gsteride: lmek var dnmek yok!, i memur el ele genel greve!, iye uzanan eller krlsn!, Direne direne kazanacaz! sloganlar atldktan sonra bir TEKEL iisinin kz konumu, baka bir TEKEL iisinin kz da iinde bulunduklar durumu dile getiren TEKEL iisi Mehmet Bengye ait bir iiri okumutu. AKP Tokat l binasnn nne doru yrye geerek Tokatn en ilek Caddesini kapatan iilerle polis arasnda sk sk gerginlik yaanrken kadn iiler polislere: Arkadalarmza gaz sktnz, bize de skn. Kendinizle gurur duyuyor musunuz? diyerek seslenmilerdi. AKP binas nnde iilerin eleri ve ocuklarndan oluan bir grup AKP il ynetimi ile grmeye gitmise de AKP l Bakanndan: oluk ocukla konumam!yantn alarak dnmek zorunda kalmlard. Bu durum iilerin tepkisi iyice ykseltmi, tek eridini kapattklar yolu tamamen kapatmak istemilerse de polis ve sendika yneticileri kadn iilere engel olmutu. Basn aklamasndan sonra AKP il binasna limon atan iiler yine sloganlarla TEKGIDA- binasna gelmilerdi. iler sendikadan Ankaraya gitmek iin otobs kaldrlmasn isteyerek Ankara yolculuk iin hazrlklarn yapmaya balyorlard. K gelmiti Ankaraya. Bayndr Sokan kalabal, arklarla, trklerle halaylar ekip coarken, gr sloganlar, ses aracndan yaynlanan mzii bastryordu. Toplanan kalabalk bizzat eylem yapanlard. Yoldan geenler de eylemcilere destek iin iilerle konuuyor bir mddet sloganlar atarak hkmeti protesto edip moral verdikten sonra evlerine gidiyorlard. Eylem alannda TEKEL iileri gibi sabah olunca direni kararghna gelip, akam olduunda evlerine dnen destekiler de oalmaya balamt. Ard arkas kesilmeyen ziyaretiler iilerden mitliydi, iiler de ziyaretlerden destek bularak kendilerini daha gl hissediyorlard. Kadn iilerin ou Trk- Genel Merkez Binas nnde oturumasna ramen zaman zaman sokakta halay ekenlerin arasna da katlyorlard. ok yenler yada yorulanlar ieri girip nbetlee sandalyelere otururarak dinleniyorlard. Alnndaki izgilerin daha yalym gibi gsterdii stanbullu Glden, siyah paltosuna iyice sarlm, elindeki poetinin iinde, filmleri ve ilalaryla giri kapsnn yannda bir kesinde direniin ilk gnlerinden itibaren kadn iilerle diyalog ku-

75

Mslm ULUSOY

ran desteki Gnl hanmla dertleirken, bek bek toplanm iiler kendilerini ziyarete gelenlere hakllklarn anlatyor, destekiler de onlara yardmc olabilmek iin yapabilecekleri her eyi yapmaya alyorlard. TEKEL iilerinin elerine, ocuklarna, ailelerine olan zlemleri doruklardayd. TEKEL iilerinin ailelerinin destekleri de onlarn mcadele azmini krklyordu. Ankaraya gelilerinin ilk gnlerini parklarda geiren ve ok sknt eken kadn iilerin bir ksm imdi Teksif Sendikas'nn misafirhanesinde kalyordu. Alt ocuunu stanbul'da brakarak eyleme katlmak iin gelen bir anne son iki seimde oyunu AKP'ye verdii iin ok zgnd. Buulu gzlerini yere dikip piman ve utanga bir edayla direneceini sylyordu. ilerin ayaklarna kara sular inmiti. Soukta buz tutan ayak parmaklarnn szs ve ayakta durmann verdii rahatszlk, ekilecek cinsten deildi. Yrrken ekilen zorluklara ramen misafirhanelere giden kadn iiler, erkeklere gre kendilerini ansl sayyorlard. Gnler ilerledike direni merkezine ulaan yardmlar bollamt. Ama datm dzenli olmad iin tm iiler yararlanamyorlard. Birok ii de sraya girip yiyecek almay kendine yediremedii iin ihtiyalarn kendi imknlaryla karlamaya alyordu. TEKEL iilerine destek olmak iin eylem yerine gelen aileler, iileri evlerinde misafir etmek iin teklifte bulunuyorlarsa da kadnlar hep birlikte kalmak istediklerini, eylem alanndan ayrlmayacaklarn sylyorlard. eitli niversitelerin rencileri de iilere destek iin oradaydlar. iler kendilerine verilen destek ve dayanmadan honuttular.TEKEL iileri sendikalarn desteinin nemli olduu ve genel grevin zm beraberinde getireceine inanyorlard. Trk- binasnn duvarna aslan beyaz bez pankart zerine eylemde olan TEKEL iilerinin geldikleri iller yazlm, altna Alm biz yaptk diye eklemilerdi. mza ise Onurlu TEKEL iileri idi. Bu imza ksaltlarak OTeklinde de yazlyordu. TEKEL iileri, direnilerinin sekizinci gnnde srarla genel grev ars yapyorlard. Dn yaplan Bakanlar Kurulu toplantsnn ardndan Maliye Bakannn, TEKEL iilerinin taleplerinin karlanmayacan sylemesine byk tepki gstermilerdi. Hkmetten hala umudunu kesmemi olan TEKEL iilerinin hayal krkl daha sert tepkiye dnmt. iler arasnda ngiliz Mehmet olarak anlan Bakan, TEKEL iilerinin zlk haklar ile baka kamu kurulularna aktarlmasnn gndemde olmadn sylyordu. Bakanlar Kurulu toplantsnn ardndan, sonular deerlendirmek zere Trk Bakanlar Kurulunun yarn saat 10.00'da Trk- Genel Merkezi'nde toplanaca aklanmt. Kurul, TEKEL iilerinin durumu bata olmak zere, TCDD ve maden iilerinin durumlarn da deerlendirilecekti.

76

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Hkmet ise AKP Genel Bakan Yardmcs Salih Kapusuzu, TEKEL iilerinin temsilcileriyle grmeler yapmak iin grevlendirdini aklyordu. Direnen TEKEL iileri ise Trk-'e genel grev ars yapmaya devam ediyor, eylemleri boyunca: Trk- greve, genel greve!", "lmek var, dnmek yok!" sloganlar atp: "Genel grev, genel direni" ve benzeri dvizleri tayarak Trk, Krt hak gasplarna kar beraber mcadele ettiklerini: Trk, Krt burada. AKP nerede?, Dou bat kuzey gney hepsi burada. te alm dvizleri tayarak dillendiriyorlard. Trke, Krte ,Arapa ve Lazca seslendirilen arklar eliinde halay ekiyorlard. Babakan Tayyip Erdoan, Suriye'ye giderken Esenboa Havaliman'nda yapt aklamada yaklak iki yl nce sendika yneticileriyle konuyu grtn ve kendisinden erteleme talep ettiklerini ifade ederek: 10 bine yakn kii bu depolarda alarak deil, almadan cret alyorlar dedikten sonra 4/C ile herkesin eitim dzeyine gre farkl cretlendirme yapacaklarn, konunun zerinde altklarn ve alma sresinin 11 aya karlacan syleyerek, saylar 70 bine yaklaan tm 4/C'lileri kapsayacan syleyerek konumasn: TEKEL iilerinin geldikleri yere dnmelerini, bu tr oyunlara da gelmemelerini zellikle kendilerinden rica ediyorum. Diye noktalamt. TEKEL iileri tm ezilenlerin umuduydu. Bu direni, gkyzn kaplam karanl yaran k gibiydi. TEKEL iileri bir yandan ekmekleri iin mcadele ederken, bir yandan da: Alm Biz Yaptk diyerek i sava kkrtclarna, halklar arasna dmanlk tohumu ekenlere, yalanc demokratlara, satlm ibirlikilere tokat vurmu oluyorlar, kardeliinin yolunun emekilerin birlik ve mcadelesinden getiini gsteriyorlard. TEKEL iileri, eylemlerinin 8. gnnde nbet sistemine gemilerdi. Eyleme katlan iilerden izinleri, raporlar bitenler iyerlerine dnyorlar, onlarn yerine de izin ve rapor alp gelenler nbete balyordu. Bylece eylemin sreklilii salanm oluyordu. Kadn iilerin yk daha ard. Zaman zaman evlerine dnp evin ilerini dzenledikten sonra tekrar geliyordu. Ylgnlk ve korku yoktu. Dzenli ve planl bir kararllkla daha emin admlarla hedefe doru ilerliyorlard. Bu sistem ileyii, sanki anakkale savalarnda Bombasrtnda yaanan ruhu artryordu. Bombasrtndaki arpmay Mustafa Keml yle anlatyordu: Karlkl siperler arasnda mesafemiz sekiz metre, yani lm muhakkak, Birinci siperdekiler hibiri kurtulmamacasna tamamen dyor, ikincidekiler onlarn

77

Mslm ULUSOY

yerine gidiyor, fakat ne ayan gpta bir anlay ve inanla biliyor musunuz? leni gryor, dakikaya kadar leceini biliyor, hibir umutsuzluk bile gstermiyor, sarslmak yok.! Okuma bilenler ellerinde Kuran Kerim, cennete girmeye hazrlanyorlar. Bilmeyenler kelime-i ahadet ekerek yryorlar. Bu Trk askerlerindeki ruh kuvvetini gsteren ayan hayret ve tebrik bir misaldir. Emin olmalsnz ki, anakkale muharebesini kazandran, bu yksek ruhtur.2 Bu sabah Tokattan gelen 3 otobs direni kararghnn yeni nbetilerini getirmiti. Bu otobste TEKEL iilerinin eleri ve raporunu yenileyip, izinlerini uzatp dnenler vard. Trabzondanda bir otobs dolusu TEKELci gelmiti. Ankarada 7 bin 200 civarnda ii direni kararghnda nbetteydi. CHP stanbul Milletvekili etin Soysal TEKEL eyleminde milletvekillerine polisin biber gaz skmas olayyla ilgili sessiz kalmakla sulad TBMM Bakan ahini ziyaret etmi, Mehmet Ali ahinin de olayla ilgili soruturma balatacan syledii haberleri iiler arasnda yaylmt. TEKEL iileri Adyaman'da AKP l Bakanlna limon brakmak iin Demokrasi Park nnde toplanarak basn aklamas yapp ardndan parti binasna kadar sloganlar atarak yrmler, Demokrasi Parknda idem Bakr basn aklamasn okumutu. Ankara'da hak arayan TEKEL iilerinin yaknlar olarak, bu onurlu direnie sonuna kadar destek verdiklerini belirttikten sonra Ankara'daki polis saldrsn knamlard. ok sayda TEKEL alannn yaknn gzyalarn tutamad protesto srasnda sloganlarla parti binasnn bulunduu caddeye gelen gruba yine polis engel olmutu. AKP binasna limon brakmak isteyen gstericiler stiklal Marn sylerken polis barikatn aan ii ocuklar ve polis arasnda arbede km, kucanda kk ocuu olan TEKEL iisi polis tarafnda kyasya coplanmt. Halk polise byk bir tepki gsterirken, elinden bir ey gelmeyen yal kiiler alyorlard. Eylemciler direnmeye devam edince, polis bir heyetin AKP binasna girmesine izin vermek zorunda kalmt. TEKEL iileri AKP il binasna girdiklerinde AKP yneticileri binadan svmlard. iler limonlar verecek ynetici bulamadklar iin limonlar yneticilere ulatrmak zere alanlara brakmak zorunda kalmlard. Trkiyede her yer TEKEL ,her yer direni olmaya balamt. Malatyadaki TEKEL iilerinin aileleri ve emekiler de eylemdeydi. Kernek pek Caddesi'ndeki TEKEL depolar nnde sloganlar ve ellerinde pankartlarlaryla yrye gemiler, Kernek ve Cengiz Topel Caddesi ile Milli Egemenlik Caddesini takip ederek AKP l binas nne geldiklerinde TEKEL iisi Ahmetin olu Mslm:
2

Ulusoy Mslm, htilaci Trkler GEN TRKLERDEN CUMHURYET HALK FIRKASINA Sf:146 Kamal Yaynlar 2008-

Ankara

78

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Ben, sadece beni yaatmak iin ekmek kavgas veren bir TEKEL iisinin ocuuyum. Bir haftadr anamz, babamz, eimiz, gzlerimizin nnde Ankara'daki eylemlerde yerlerde srkleniyor.Coplanyor, buz gibi sulara gmlyor. Cier ve gzlerine zehirli gazlar sklyor. Anamz ve babamz ne su iledi de coplanyor, diye kendi kendimize soruyoruz. Onlarn tek istei, bizler okulumuzdan olmayalm, a kalmayalm, evimiz barkmz, dalmasn. nsan gibi yaamak istiyorlar" diyerek konumu, TEKEL iilerinin 4/C'yi kabul etmediklerini dile getirmiti.Mslm: Onlar Ankara'da direniyor, biz ise onlara buradan g veriyoruz. Biz onlarn ocuklar, eleri ve yaknlar olarak haklarmzn verilmesini istiyoruz" diyordu. Direni karargahna Krkkale Milletvekili Osman Durmu TEKEL iilerini ziyarete geldiinde kartondan yaptklar ve zerinde: MFnin imam gel kaldr cenazeni, AKP imam yazl bir tabut getiren TEKEL iileri protestolarn srdryordu. TEKEL direniinin balad gnden bu yana ilk kez saat 18.00'de Petrol-i Sendikasnn organize ettii bin kiilik scak yemek iilere datlmaya balamt. Bu srada Trk-'e bal sendikalar ve SES yeleri iilere destek iin gelmiler, sloganlar atlarak hkmet protesto ediliyordu. Direnite yeni bir gn daha balarken iiler her zamanki gibi toplanm sobalar yaklmt. aylarn buhar, yanan ttn atelerinin dumanyla birlikte gklere yolculua karken TEKEL iilerine destek ziyaretleri erken balamt. Ses aracndan direni trkleri yayn balam, sloganlar yeri g inletiyordu. Trk- Bakanlar Kurulu iilerin: ''Trk- greve genel greve'', ''alter inecek bu i bitecek'' ve ''Salla Trk- hkmet decek'' sloganlar altnda saat 10.00da toplandnda Mustafa Kumlu; TEKEL iilerinin mcadelesinin ekmek mcadelesi, eve giren parann, sofraya konan ekmein mcadelesi olduunu syledikten sonra: ''yle bir Trkiye'de yaamaktayz ki, gvenlik glerince Ankara Abdi peki Park'na ynlendirilen ve bu alanda hibir taknlk yapmadan ekmek mcadelesi veren TEKEL iilerine yine ayn gvenlik gleri su ve biber gaz skabilmektedir. Trk-'in Genel Sekreteri, TEKGIDA- Sendikamzn Genel Bakan Mustafa Trkel ile sendika yneticileri, savunmasz iiler gzaltna alnabilmektedir. Trk- tarihinde ilk defa ksa sreyle de olsa Trk-'in Genel Sekreterini gzaltna alma ayb bu hkmet dnemine mal olmutur. Hi kukusuz bu durum Trk demokrasi tarihine kara harflerle yazlacaktr. Dorusu ben Trkiye adna ok utanyorum'' diyordu. Trk- Bakan Mustafa Kumlu, AKP hkmetini eletirdikten sonra: '' Sayn Babakan bilmelidir ki, provokatif eylemlerin iinde olan Ankara'da eylem yapan TEKEL iileri deildir. Onlar byk bir disiplin ve dikkat iinde hibir

79

Mslm ULUSOY

taknlk yapmadan hak arama eylemlerini srdrmektedir. Asl provokasyon ve uygunsuz davran, TEKEL iilerine Abdi peki Park'nda gvenlik glerince yaplan saldrdr. TEKEL iilerinin byk bir destek grd dorudur. Bu destein giderek daha da byyecei anlalmaktadr. Sayn Babakann toplumun her kesiminden gelen destei deerlendirirken ban ellerinin arasna alp 'Biz nerede hata yapyoruz?' diye dnmesinde, biraz da ineyi kendine, uvaldz bakasna batrmasnda yarar vardr. Sadece TEKEL iileri deil, zelletirmeye, kapatmalara ve isizletirmelere muhatap tm iilerimiz huzursuz ve endielidir. stanbul'da Belediye- sendikamza ye itfaiye iileri yeni yl itibariyle isizlikle kar karyadr. eker iileri Trkeker'in zelletirilmesi ile birlikte akbetinin ne olacan bilmemektedir. Yine Sellz- sendikamzn rgtl olduu Taucu Kat letmeleri'nin kapatlmas zerine maduriyet yaayan iilerimiz 4/C statsne mahkum edilmeye allmaktadr" demi ve iilerin merakla bekledii toplantya girmilerdi. iler alnacak kararlar heyecanla bekleyerek gnlk aktivitelerini srdryorlard. TEKEL iilerinin salk sorunlarnn artmasyla birlikte ila sknts da yaanmaya balamt. Tabipler Odas, Eczaclar Birlii ve gnll eczaclarn destek olarak getirdii ilalar tkenmiti. Gnlk olarak revire bavuranlarn says 200 bulmutu. aresizlikler iindeki TEKEL iilerine Arif Damar, Edip Akbayram, Vedat Trkali, Orhan Aydn, Nihat Behram gibi baz aydn ve sanatlarn destek iin imza kampanyas balatmalar bir nebze moral destek olmutu. Direni kararghndaki bekleyilerini halaylar ekip sloganlar atarak srdren iilerden birinin ei telefonla aradnda halay brakp bir keye ekilen ii uzun uzun konuarak eini ve ocuklarn ikna etmeye alyordu:inin ei: Falann filann eleri hep burada sen oralarda ne duruyorsun evine dn diyerek onu evine aryordu. AKP tekilatlar direniin krlmas iin iilerin ailelerine dolayl yollaradan bask yapmaya balamt. Bundan etkilenenler annda direni kararghna yanstmt. Ama iiler mcadelelerine yle inanmlard ki Bafra TEKELden Ramazan grip olduu halde hastaneye gidemiyor: Domuz gribi olmusun diyerek karantinaya alrlar eylem alanndan uzak kalrm diye korkuyordu. Hastal ilerlemi, gribin etkisi her yann sardnda o da hem ailesini grmek, hem de tedavi olmak iin Samsuna dnmeye karar vermek zorunda kalmt.

80

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Baba Ne Olur Gitme evredeki esnafla, TEKEL direniilerinin diyalogu da ok iyiydi. Geceleri kapanan dkkanlar, anahtarlarn iilere brakyor, iiler orada kalyorlar, sabah iyeri alaca zaman iyerini tertemiz bulan dkkan memmundu. Polis, esnaf zerinde bask uyguluyor, esnaf da inadna direniyordu. iiler mesin diye kahvehaneler sabaha kadar dkkanlarn ak tutuyordu. ilere yiyecek giyecek yardmnda esnafn nemli bir katks vard. Hkmetin ve AKP evrelerinin TEKELi kapatmak iin kurduu tezgahla iiler ve esnaf birbirine drdnn henz farknda olamayan Tokatl iilerden biri: Tokat esnafndan lyorum desen bir bardak su alamazsn. Diyerek kendisinin Tokatl deil Erbaal olduunu sylyordu. Bu ayn zamanda Tokat ve Erbaa arasndakiyerel ekimeyi de yanstyordu. TEKEL iisi Tokat Sigara Fabrikasnn alt dnemlerdeki iyi konumlarn hatrlarken gzlerinin ii glyordu. Bekar iilerin peinde dolaan kz babalarnn onlar yakn takibe aldklarn anmsyor,TEKELde alan biri iin kz istemeye gidildiinde: Olum TEKELde alyor denildiinde bo dnlmediini anlatyordu. Sabah ayaz yerini hafiften ldayan gnein scaklna terk etmek zorunda kalmt. Sokaklar doldurmaya balayan insanlar ve onlarn yakt atelerin duman, hprdete hprdete yudumlanan ayn buharna karyordu. Tekme, cop, biber gaz, tazyikli su, yamur, amurdan sonra yaama daha sk sarlan iiler, kaldrmlarn hatrl konuu olmut. Kaldrmlar, ileke TEKEL iilerine kucak ap onlarn annesi olmutu. Bayndr Sokan kaldrmlarnda kuytu bir keye duldalanm isiz anne ocuunu, kaldrmlar da anneyi emziriyordu. Direnen TEKEL iileri kendilerine destek oluturabilecek her imkndan yararlanmaya alyorlard. CHP ve MHP'li milletvekillerinin giriimleriyle bu partilerin genel merkezlerine gidecekler, dertlerini anlatacaklard.TEKEL iilerini gtrecek olan otobsler Mithatpaa Caddesinde durdurulmutu. ilerin de oraya gidip otobslere binmesi polis tarafndan engelleniyordu. CHPli etin Soysal ve Mehmet Sevigen ile MHPli Hasan zdemir otobslerin yanna gelerek ileri Bakan Beir Atalay ve Ankara Valisinden otobslere izin verilmesini istemilerdi. 16 otobsle gerekletirilmesi planlanan ziyarete polisin gvenlik gerekesiyle izin vermemei zerine otobs says 8'e indirilmek zorunda kalnmt. Ama yine de izin verilmiyordu. Aslnda hkmet TEKEL iilerinin eylemi srdrdkleri yerden

81

Mslm ULUSOY

ayrlmalarn salayabilmek iin her frsat deerlendirmek istiyordu ama, kkrtmaya gelmek istemeyen iiler de bu oyuna gelmiyordu. Uzun uralarn ardndan polis, iilerden bir grubun bir otobs ile CHPye baka bir otobs ile de MHP Genel Merkezine gitmesine izin vermiti. Bayndr Sokaktan Mithatpaa Caddesine kp kendilerini bekleyen otobslere binen iilerin hareketine polis yine gvenlik gerekesiyle izin vermemi, otobslerden inen iiler, Mithatpaa Caddesinin sanda ve solunda toplanarak slogan atmaya balaynca trafik de aksamt. Saat 11.00'de MHP Genel Merkezi'ni ziyaret edecekleri aklanan ancak polis tarafndan bulunduklar yerden hareket etmelerine izin verilmeyen TEKEL iileri, iki saatlik gecikmenin ardndan MHP Genel Merkezi'ne gelerek parti yneticileriyle grebilmilerdi. MHPden yaplan aklamada: Kendi halkna kar gaddar bir ynetim uygulayan AKP'den hesap sorulacaktr'' denilerek TBMM nezdinde giriimde bulunulup nerge vererek ziyarete neden izin verilmediini sorulaca dile getiriliyordu. Grmeler bittikten sonra baz TEKEL iileri ellerinde tadklar limonlarla parti genel merkezi nnde parti yneticileriyle fotoraf ektirerek direni kararghna dnmlerdi. CHP Genel Bakan Deniz Baykal'n ise be parti otobsyle TEKEL iilerini almak zere iilerin eylemi srdrdkleri Trk- Genel Merkezi'ne hareket ettii aklanmt. Baykal'n iilerin direncinin krlmamas ve sahipsiz olmadklarn gstermek iin iilerin yanna gelecei vurgulanrken TEKEL iilerinin CHP Genel Merkezi'ne gitmelerinin siyaseten engellendii aklanyordu. DSK ise TEKEL iileriyle dayanmak iin yarn btn i yerlerinde ie bir saat ge gitme kararn uygulayacaklarn, ayrca Asgari cret Tespit Komisyonu almalarna katlmayacaklarn aklam, DSK Genel Bakan Sleyman elebi: "Yarn lkemizin btn demokrasi glerini, emekilerini, emek dostlarn, aydnlarn, genlerini, kadnlarn, iilerini ve isizlerini 'Hepimiz TEKEL iisiyiz' demeye aryoruz."derken, TMMOB direnii TEKEL iilerine destek amacyla saat 12:30'da yeleri Trk- Genel Merkezi'ne yryorlard. 28 ilden Ankaraya gelen TEKEL iileri,yemeklerini yol cretlerini her eylerini kendi ceplerinden karlamlard. Tokatl Murat, Ankaraya gelirken evine 20 lira brakabilmiti. Evi ve okula giden iki ocuu bir haftadr 20 lirayla idare ediyorlard. Buraya gelirken eleri ve ocuklar da gelmek istemiti. Kiminin ei: Beni de gtr..! diyerek kavga ederken. Bismilli Mehmetin kz da: Baba ne olur gitme, seni orada dvecekler, biber gaz skacaklar diye alam, gitmemesi iin babasna yalvarmt.

82

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Sendikalar arasndaki post kavgasnn farknda olan iiler, Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlunun iki yl nce Babakanla oturup anlatn unutmak onu affetmek istiyorlard. Onlar, Kumlunun da hatasndan dnm olabileceini dnerek Yeter ki dik duruunu devam ettirsin. Genel grev karar alsn. Almazsa bugn 12 bin TEKEL iisi yarn binlerce ii olur. Diyorlard. Snf bilincine sahip olan iiler bu direnii iin balangc olarak gryorlar, eylemin dalga dalga geleceini, Haziran 15ten sonra Karayollar, TEDA, eker Fabrikalar vs.deki gelimelerle buradaki iilerin de kendi konumlarna deceini dile getirerek: Biz bu sorunu zersek onlarn da ufkunu am olacaz. diyordu. iler, bu eylem kararn kendilerinin aldn, sendikalarn mecburen kendi arkalarndan gelmek zorunda kaldn syleyerek sendikalara: Biz onurumuz iin geldik, siz de kendi onurunuzu kurtarn. Gelin! Hep beraber gcmz birletirelim! Trkiye genelinde eylem karar alalm! nk biz bugn bu kvlcm ateledik. zerimize nasl geldiler, ama ona ramen dayandk, duruyoruz.diye ar yapyordu. Direnii iiler daha nceden kararl davranamayan baz arkadalarnn kendilerine katlmasndan da memnundular. Her gn yeni katlm olmas, iilerdeki dayanma ve kararll gsteriyordu. Onlar sorunu lm kalm meselesi olarak gryorlar; 4/Cye geip her gn leceimize, ya bir kere lrz, ya da hakkmz alrz! diyerek genel grev karar alnmas gerektiini, aksi halde ii komiteleri kurup, eylem kararlar alabileceklerini syleyenler dahi vard. Onlar iin siyasi gr farkllklarnn bir nemi yoktu. Direnen herkes ekmeinin derdindeydi. TEKEL iisi ounlukla AKPye oy vermiti. Birou parti tekilatlarnda yneticilik, temsilcilik yapm, nceleri Refah Partisinden olanlar daha sonra AKPli olmulard. Birou Tayyip Erdoan hayranyd. ocuunun adn Recep Tayyip koyanlar bile vard. Ama imdi nefret ediyorlard. Bir ii Babakann: 4/C kapsamnda alrsan sana i verelim. Hem ihbar, hem kdem tazminatn al, gel 4/Cde al.szne karlk: Kdem tazminat zaten bizim kazanlm hakkmz, bir ltuf deil. 4/Cde vergi iadesi dahil 680 lira verecekler stelik bir ylda 10 ay alacam. u anda maam 1300 lira, emekli olunca da 1200 alacam. Benim bundan vazgememi istiyorlar.diyordu. Aslnda 4/Cnin imzalanmasyla da i bitmiyor, her yl szlemenin yenilenmesi gerekiyordu. Bylece Hkmet kendilerinden bamsz ayakta durabilecek gleri ortadan kaldrmay planlyordu. iler Mustafa Kumlunun TES-ten geldiini,

83

Mslm ULUSOY

AKPnin TES-te kurulduunu, bu nedenle de Trk-ten bir ey beklenemeye ceini sylyorlard. Kumluyla TEKGIDA- Bakan Trkel arasnda da bir kavga olduunu herkes gryordu. Hak- ile TEKGIDA- Sendikas arasndaki yetki savan Hak-in kaybetmesiyle TEKEL iilerinin cezalandrlmas iin dmeye basldn sylyorlard. TEKEL iileri mahkeme sonulanana kadar 4/Cnin gndeme getirilmediini, AKP milletvekillerinin TEKEL iilerine: Burnunuz bile kanamayacak arkadalar, btn haklarnzla direkt gei olacak dediini anlatarak Diyarbakrda Mehdi Ekerin: 3 bin 500 iiyi ben istihdam edebilirim.szlerini, Hatayda Sadullah Erginin: Ben sizin avukatnzm, siz 4/Cye gitmeyeceksiniz, 4/Cdekiler sizin cretinize ekilecek. Kesinlikle madur olmayacaksnz.demesini hatrlatarak, bu konumann CDsini datmlard. zlk haklaryla baka bir kuruma yerletirilmek, emekliliklerini garanti altna almaktan baka bir ey istemeyen iiler istekleri kabul edilmedii taktirde: Ala yatarz diyorlard. TEKEL iileri Hkmetin alm sylemine de: Burada hepimiz Krdz, Trkz, Aleviyiz, Snniyiz, erkeziz...Birbirimizle ekmeimizi blyoruz, hibir sorunumuz yok. diye karlk veriyorlard. Ankara halknn destei TEKEL iilerini ok mutlu etmi, moral salamt. Hastanelik olduklarnda taksiciler, eczaclar, onlardan para almam, esnaf yapabilecei her eyi yapmt. Emekli maan alan vatandan borlarn dattktan sonra geri kalan 50 lirasn da TEKEL iilerine verip: i arkadalara ay-simit aln demesi onlar alatmt. Hkmetin uygulad zelletirme ve taeronlatrma politikalarna kar tepkiler gibi byyor, kitle rgtleri, halk, siyasi partiler, sendikalar iilere youn destek veriyordu. Direni halkn gnlnde da gibi byyor, byyor, byyordu. Siyasetilerin, medyann el stnde tuttuu, borsa, yatrmclar ve hissedarlarn gndemden dmedii son yllarda, TEKEL iileri alanlarn, emekilerin de var olduunu, dikkate alnmas gerektiini herkese hatrlatyordu. Onlar, isizlik ve yoksulluk reten sisteme kar direniin simgesiydiler. Egemen gler ellerinden geleni yapm iin bu noktaya geleceini asla dnmemiler, byle olsun istememilerdi. Cop gsterip, biber gaz atp, panzerlerle su pskrtrlerse TEKEL iileri de eker gider sanmlard. Oysa TEKELciler gerek iiydiler kollarndaki zincirlerden baka kaybedecek bir eyleri yoktu. Onlar, gerekten emekiydiler. Ekmekleri elinden alnmak istendiinde ne yapmalar gerektiini igdsel olarak bildikleri iin gsteri peinde deildiler.

84

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Haydi..! Bir eylem yapalm.! Vermezlerse dneriz. diyerek gelmemilerdi. Olmak ya da olmamak ikilemi arasnda var olan gleriyle direniyorlard. TEKEL iilerinin direnii yaanrken benzer durumda olan stanbul itfaiye iileri de direniteydiler. tfaiye Mdrl 'geici taeron ii' kullanarak itfaiyecilere bask uyguluyordu. Can ve mal kurtarmann tecrbe ve eitim gerektirmediine hkmederek yanda bir irketin niteliksiz, dk cretli elemanlarn, vasfl itfaiyecilerin yerine yerletirmilerdi. Bylece cretler aa ekilerek sosyal yardmlar ve rgtl emekiler yok ediliyordu. TEKEL iilerinin Ankaray mesken tutuu onlarn da mcadele azmini artrmt. Tayyip Erdoan stanbul Belediye Bakanlndan Babakanla gelmiti. Onun yerine gelen yandalar da stanbul itfaiyecilerine kan kusturuyordu. ocuu nun adn Recep Tayyip koyan bir TEKEL iisi imdi ondan nefret ediyor lanetler yadryordu. Samsun Yaprak Ttn iilerinden biri : "ehirlerimizden Ankara'ya doru yola ktmzda korkuyorduk. Ankara'da polis bize saldrnca hepimize bir gven geldi. imdi kendimizden eminiz ve kazanana kadar direneceiz. O saldr geri adm atmamz deil, birbirimize kenetlenmemizi salad. Moralimiz imdi daha iyi, kendimize de direniimize de gveniyoruz."derken, stanbullu itfaiyeciler de TEKEL direniilerinden ald ilhamla zerlerindeki psikolojik basky krm ve direnie gemilerdi. Trk-teki toplantnn sonucunu bekleyen TEKEL iileri Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlunun yapt aklamadan tatmin olmam, yaplan aklama iiler tarafndan yalvarrcasna bir konuma olarak deerlendirilmiti. iler kzgnd ama bu gelime iilerin direncinin artmasn salam kendilerine gvenini artrmt. Kendilerinin gcnden baka gvenilecek bir yerleri yoktu. Sendikalarn bana yerlemi olanlarn grntden baka anlamlar olmadn gryorlard.Soyguncular dzeninin ele balarnn birbirinden farkl olmadklarn, el birlii ile ii gtrdklerini anlyorlard.TEKEL iileri arasnda Tevfik Fikretin Han' Yamasn bilenler olduu gibi bilmeyenler de vard. Bu sofrack, efendiler-ki iltikaama muntazr Huzurunuzda titriyor-bu milletin hayatdr; Bu milletin ki mustarip, bu milletin ki muhtazr! Fakat sakn ekinmeyin, yiyin, yutun hapr hapr... Yiyin efendiler yiyin, bu han- istiha sizin Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin! Efendiler pek asnz, bu ehrenizde bellidir Yiyin, yemezseniz bugn, yarn kalr m kim bilir? Bu nadi-i niam, bakn kudumunuzla mftehir! Bu hakkdr gazanzn, evet, o hak da elde bir...

85

Mslm ULUSOY

Yiyin efendiler yiyin, bu han- istiha sizin Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin! Btn bu nazl beylerin ne varsa ortalkta say Haseb, neseb, eref, oyun, dn, konak, saray, Btn sizin, efendiler, konak, saray, gelin, alay; Btn sizin, btn sizin, hazr hazr, kolay kolay... Yiyin efendiler yiyin, bu han- istiha sizin Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin! Bykln biraz ar da olsa hazm yok zarar Gurur- ihtiiam var, srur-i intikaam var. Bu sofra iltifatnzdan iste ab u tab umar. Sizin bu ba, beyin, cier, btn su kanl lokmalar... Yiyin efendiler yiyin, bu han- istiha sizin Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin! Verir zavall memleket, verir ne varsa, maln Vcudunu, hayatn, midini, hayalini Btn ferag-i halini, olanca evk-i balini. Hemen yutun dnmeyin haramn, helalini... Yiyin efendiler yiyin, bu han- istiha sizin Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin! Bu harmann gelir sonu, kaptrn giderayak! Yarn bakarsnz sner bugn trdayan ocak! Bugnk mideler kavi, bugnk orbalar scak, Attrn, tktrn, kap kap, anak anak... Yiyin efendiler yiyin, bu han- istiha sizin Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin! Mustafa Kumlu yapt aklamann ardndan iddetle protesto edilmiti ama, TEKEL iileri mcadelelerinin bir aksamaya uramamas iin yararlanabildii lde Trk-ten yararlanmak gerektiini dmyorlard. Trk-te oluacak honutsuzluun mcadeleye zarar verebilecei anlaynn sonucu olarak Mustafa Kumluyu ziyaret eden bir drup ii iek verip gnln almt. Organize edilmi bir grup TEKEL iisi de Mustafa Kumlu'nun Trk- Genel Merkezine gelii srasnda: ''Trk- nerede biz oradayz'', ''TEKEL seninle gurur duyuyor'',''En Byk Bakan Bizim Bakan'' sloganlar atarak onu karlayarak,belki bir ie yarar midiyle pohpohlamlar, kadn bir TEKEL iisi de Mustafa Kumluya iek vermiti.

86

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Mcadelenin boyutlar geniledike, direni kararghnda polis provokasyon lar da hzn artrmt. Akam ge saatlerde gnn yorgunluuyla misafirhanelere dnen TEKEL iileri o gn yaananlar btn detaylaryla analiz ederek ertesi gn iin planlamalar yapyorlard. Direni kararghnda iiler yeni gne Halkevlerinin datt orbay ierek balyorlard. Direnie destek olmak iin Trk-, DSK ve KESK'e bal sendikalar bir saat i brakma eylemini her Cuma gn tekrarlayarak hkmete uyary srdreceklerdi. TMMOB ve Halkevleri TEKEL iilerine destek iin oradaydlar. TEKEL iileri akam saatlerinde AKP binalar nnde yapacaklar eylemlerin hazrlklar iindeyken ankaya Belediyesi alanlar gnn erken saatlerinde Trk binasnn nne gelerek: "Genel grev genel direni", "Yaasn snf dayanmas", "Zafer direnen emekinin olacak" ve "Hepimiz TEKEL iisiyiz" sloganlarn atyorlard. Ankaraya gelilerinin 11.gnnde TEKEL iileri, Trk-'in alm olduu srekli eylem karar gerei ilk aklamasn Kocatepe Camii yanndaki AKP Ankara l Bakanl nnde yapyordu. TEKEL iilerine destek iin Trk-'e bal baz sendikalar, KESK, EMEP,TKP, DP, Kaldra, TGB, Trk Metal Sendikas ve eker- Sendikas yeleri oradayd. Trk- adna yaplan aklamada: nce kaliteli ttnlerin alnd; kt ttnlerin Trk halkna iirildii; ardndan TEKEL'in zelletirildii; daha sonra genetii deitirilmi ekerin satlmaya baland ve ardndan eker fabrikalarnn zelletirilmeye alldna dikkat ekilmiti. Eylem sona erdiinde TEKEL iileri Tayyip Erdoan'n yatarak para kazanyorlar szlerini ve Abdi peki Park'ndaki polis saldrsn ellerindeki yanan mumlarla protesto ederek Kocatepeden direni kararghna yryorlard. Trkiyenin her yannda TEKEL iilerine destek devam ediyordu. stanbul ilide Cevahir Alveri Merkezi nnde toplanan yaklak 500 kii, AKP ili le Bakanl nne sloganlar atarak yrmler, burada basn aklamas yaplmt. Aklamada,Babakan Erdoann TEKEL iileri iin yatarak para kazanyorlar demesi ve TEKEL iilerine saldrlar ile Trk Genel Sekreteri Mustafa Trkel gzaltna alnmasn iddetle knanarak sloganlarla protesto edilmiti. Ankarada da eitli kurulular TEKEL iilerinin mcadelesini destekleyen aklamalar yapmaya devam ederek 26 Aralk Cumartesi 16.00'da Ankara Sakarya Meydannda miting yaplaca aklanyordu. TEKEL iileri, etnik kken farkllklarn mcadelelerine yanstmadan smrclere kar birlikte direniyorlard. Temel ayrmn snfsal ayrm olduu, dier ayrmlarn uzlalabilir elikilerden olduu bu direni srasnda hi bir kukuya meydan vermeksizin uygulanmt. Snf dayanmasnn yok edilmeye

87

Mslm ULUSOY

alld, sendika ve kitle rgtlerinin uyuukluk iinde olduu gnlerde balayan TEKEL direnii, topluma cesaret vererek, kendine olan gvenini yenilemiti. Polis terr, kt hava koullar, barnma ve beslenme sorunlar, TEKEL iilerinin kararlln deitiremiti. Trk-in bana reklenen sendika aalarnn houna gitmese de emeki halk katmanlar, genlil, memurlar aydnlar, hukukular, doktorlar, bilim insanlar eczaclar, mhendisler, sanatlar harekete gemilerdi. Yllardr halkn ekonomik, demokratik, sosyal, siyasal haklarn gasp etmek iin yaplan pervaszca hareketlere TEKEL iileri tarafndan nokta konulmutu. Egemen glerin korkulu ryas olan TEKEL iileri rgtsz olarak balatt bu eylemiyle bata sendika aalar olmak zere tm emek dmanlarna, emperyalizmin ua gerici iktidarn temsilcilerine, emein gcn gstermiti. TEKEL iilerinin kararll lkenin tepesine reklenmi ibirlikilerin karanlk ve puslu vadisinde gittike byyen gibiydi. TEKEL iilerinin mcadelesi halkn gerekleri grerek aydnlanmasn salamt. Herkes neler olup bittiini anlamaya alyor, iktidarn yalanlarn yutmuyordu. Gerei gren halk katmanlar da haklarn gasp edenlere kar mcadele bayran dalgalandrmak iin direni karargahna kouyordu. Bu gelimeler, AKP st dzey ynetiilerinin kendi tekilatlarna dahi sz geirememesi sonucunu dourmaya balamt. AKPli Tokat Belediye Bakan Adnan iek, TEKEL iilerinin eylemi iin: ilerimizin demokratik haklarn kullanarak yapm olduu mcadelenin onurlu bir mcadele olduu kanaatindeyim. nallah yaplan bu eylemler daha doru bilgilerin yukarya tanmasn salar" demek zorunda kalmt. Bayndr Sokakta yol zerine boylu boyunca dizilen mumlar yaklarak TEKEL yazlmt. Yzlerce mumun verdii k kendine has bir aydnlk sayordu. Mumlarn etrafna toplanm iiler, ellerindeki Trk bayran dalgalandryorlard. Bu direnite Trk bayrann alarak ve her eylemde stiklal Marnn okunmas emperyalistler ve onlarn uaklarna: Biz bamsz bir lkeyiz ve bir bayramz varmesaj veriliyordu ki, Mustafa Kemal nderliindeki Trk halk, emperyalizmin korkulu ryas olmutu. stiklal Marnn ilk ktasnda ifade edilen: Korkma, snmez bu afaklarda yzen al sancak; Snmeden yurdumun stnde tten en son ocak . szleri emperyalistler ve uaklarna yeniden vurulacak olan amarn habercisiydi. TEKEL iileri sabah saatlerinde Trk- Genel Merkezi nnde kendilerini ziyarete ve destee gelen halk, esnaf, eitli sivil toplum kurulular, memur ve ii sendikalar ile siyasi partiler, rencilerle birlikte trkler sylyor,halaylar ekiyorlard. Attklar sloganlar emperyalizme kar isyan ateini krklyorlard.

88

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

98 ube ve 112 bin yeleriyle eylemlerinin her aamasnda TEKEL iilerinin yannda olacaklarn syleyen Alevi Kltr Dernekleri: TEKEL iilerinin Trkiye'deki ii hareketinin direniinin simgesi olduu syleyerek Antalya Konyaalt ubesinin getirdii yzlerce kilo portakal ve limonlar datyordu. Direni karargh sokaklarnda Trke ve Krte arklarla halaylar ekilip sloganlar atlrken, Maden Mhendisleri Odas Bakan ve odann baz ynetim kurulu yeleri de TEKEL iilerine destek iin gelmilerdi. Trk- Samsun 6. Blge Temsilcilii tarafndan, AKP l Bakanl nnde yaplan basn aklamas ve protestolarla Ankara'daki eylem desteklenmiti. Trk, KESK ve DSK'e bal sendikalar renciler ve halkn katld eylem Atatrk ant nnde stiklal Mar okunmasyla balamt. AKP l Bakanln korumak iin yine polis barikatn kurmutu. Basn aklamas polis barikatlar karsnda yaplyordu. Trkiye'de alma yaamna ilikin yaanan tm sorunlarn sorumlusunun hkmet olduunu syleyen Trk- Samsun 6. Blge Temsilcisi: "Sadece TEKEL iileri deil, zelletirmeye, kapatmalara ve isizletirmelere muhatap olan tm iiler huzursuz ve endielidir. Bugn emekilerin Trkiye'nin drt bir yannda verdii mcadele ekmek mcadelesidir" dedikten sonra emekilerin ocuklarn okula gnderebilmenin, hastalarna ila alabilmenin, ev kiras deyebilmenin, gaz alabilmenin, elektrik ve su parasn deyebilmenin mcadelesini verdiklerini dile getirilmiti. Birka gn nce MHP ve CHP genel merkezlerini ziyaret eden TEKEL iileri, bu kez de Saadet Partisi Genel Merkezi'ni de ziyaret ederek Genel Bakan Numan Kurtulmu ile grmlerdi. Numan Kurtulmu: Yapmakta olduunuz direni, Trkiye'nin uluslararas kresel emperyalizme kar gsterdii direniin bir gstergesidir diyerek her platformda TEKEL iilerinin yannda olacaklarn sylemiti. TEKEL iileri artk direni uzman olmut. Eylem tecrbeleri artt iin polisin her an yapabilecei biber gazl saldrlarna kar tedbirli olmay adet haline getirmiler, biber gaznn verdii acy dindirmek iin kullandklar limonu eylemlerinin sembol yapmlard. Kiloyla aldklar limonlar omuzlarna asarak tayorlard. TMMOB yapt aklama ile TEKEL iilerine olan desteklerini: imdi "genel grev, genel direni" deme zamandr. imdi hep beraber, hep birlikte bir kez daha ve inanarak syleme zamandr: Kurtulu yok tek bana, ya hep beraber ya hi birimiz" diyerek dile getirmiti. Her yerin TEKEL, her yerin direni olduu yerlerden biri de stanbuldu. Kadn ve ocuklarn da aralarnda bulunduu bir grup, Kartal'daki TEKEL Cevizli nnde bir araya gelerek yaptklar aklamada:

89

Mslm ULUSOY

''Bugn iilerin, emekilerin, Trkiye'nin drt bir yannda verdii mcadele ekmek mcadelesidir. Yani eve giren parann sofraya konan yemein mcadelesidir'' deniliyordu. DSK'e bal Genel- Sendikasna bal iiler de Esentepe'deki Kartal Belediyesi Destek Hizmetleri Mdrl nnde toplanarak eitli pankart ve dvizler ap sloganlar atmlar, Trkiye'nin yangn yerine dndn belirterek: ''Cumhuriyet tarihinin en baskc siyasi anlay ile kar karyayz. Emekilere kar saldrlar devam ediyor. Ankara'da soua, yamura kar TEKEL iileri direniyor. TEKEL iileri Ankara'da oban ateini yaktlar. Bizim de bu atee destek vermemiz lazm. Bize dayatlan klelik yasalarn, bize uzatlan deli gmleini giymek istemiyoruz'' diyorlard. Ttn Atei zmiri de sarm, Bornovadaki Karayollar 2. Blge Mdrl nnden ,11 gndr souk, yamur demeden eylem yapan TEKEL iilerine selam gnderiliyor: Sadece TEKEL iileri deil, zelletirmeye, kapatmalara ve isizletirmelere muhatap olan tm iiler, huzursuz ve endielidir. Deniliyordu. stanbulda itfaiye iileri, eker iileri, Taucu Kat letmelerinin iilerine uygulanan siddet protesto ediliyordu. Trkiye Takmr Kurumuna (TTK) bal zlmez, Karadon, Kozlu, Amasra, Armutuk Messeseleri ve Merkez Servisleri ile MTA iyerlerinde ie 1 saat ie ge balanmt. Hkmetin alanlarn hak ve taleplerine kar duyarsz ln srdrdn syleyen Genel Maden ileri Sendikas Genel Bakan: Mcadele eden emekilere ve onlarn temsilcilerine kar saduyu ve nezaketten uzak, kaba ve iddet ieren davranlarla atma ortam yaratlmak isteniyor. Bir yandan iilerin rgtlenmesi engelleniyor, dier yandan rgtl iileri ve sendikalar datacak dzenlemeler yaplyor'' diyerek Madenci Ant nnde TEKEL iilerine destek vererek, AKP hkmetini protesto ediyordu. Manisa ve ilelerde, kapatlan TEKEL Ttn Depolarnda alan iiler Manolya Meydannda eleri ve ocuklaryla birlikte 4/Cyi protesto ederken, zlk haklarn istediklerini dile getiren TEKGIDA Manisa temsilcisi Hseyin Gl: Manisada 950 madur TEKEL iisi var. 4/C statsnde olduumuz zaman maamz 3te 1 oranna dyor. Biz yan gelip yatacaz demiyoruz. TEKEL iisi arkadalarmzn arasnda yalar 40n stnde olanlar var. Bunlar nasl baka bir yerde alabilir. Kim alr onlar ie. Biz kapatlan yerlerimize uygun olacak bir yer istiyoruz diye konutuktan sonra babalar Ankarada direnite olan 10 yandaki Elif Akda ve 11 yandaki Halit Alan, iir okuyarak hkmete seslenerek Babakan insafa aryorlard.

90

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Adana'da Bykehir Belediyesinde alan 163 otobsn ofrleri saat 10.00-11.00 arasnda 1 saat kontak kapatnca duraklarda uzun sre beklemek zorunda kalan vatandalar da TEKEL iilerinin haklarn almas iin ofrleri destekemilerdi. Ttn Atei alevleri Krkkaleyi de sarm, TEKEL iilerine destekleyen Trk Metal Sendikas iileri 1 saat i brakmlard. Trk Bakanlar Kurulu Bildirisini okuyan Trk Metal Sendikas Krkkale ube Bakan, srekli eylem karar erevesinde 25 Aralk 2009 Cuma gnn TEKEL iileri ile dayanmak iin eylem gn ilan ederek TRK-e bal sendikalara ye iilerin 25 Aralk 2009 Cuma gn bir saat ge i ba yaparak almama hakkn kullanacaklarn ve tm illerde i knda AKP binalar nnde kitlesel basn toplantlar dzenleyecekleriini, bu eylemin, drt hafta her Cuma gn birer saat artrlarak srdrleceini aklyordu. Ayrca 28 Aralk Pazartesi gn TRK-e bal sendikalarn tm profesyonel yneticileri Ankara Gven Parkta buluup TBMMde grubu olan siyasi partiler ziyaret edecek, 30 Aralk 2009 aramba gn TRK- Bakanlar Kurulu toplanarak izlenecek yol haritasn belirleyeceklerdi. Trkiye Komnist Partisi (TKP)nin 26 Aralk Cumartesi gn saat 16:00'da Sakarya Caddesinde dzenledii mitinge, TEKEL iileri ve Genlerbirlii'nin taraftar topluluu Kara kzllar da bu mitingdeki yerini almt. Cokulu kalabaln arasnda kadn bir TEKEL iisi etrafna toplananlara hi yatarak para kazanmadn 55 kiloluk ttn balyalarn el arabasyla tadn, sadece emekli olduunda emekli ikramiyesiyle bir ev alabilme hayali kurduunu anlatyordu. TEKEL iilerinin direniinin 13. Gnne gelinmiti. iler,sabah saatlerinde Trk- Genel Merkezi nnde toplanm , yine mzik yayn balam, halaylar ekiliyor, hkmet aleyhine sloganlar atyorlard. ilere seslenen Trkel, TEKEL iisinin 13 gndr nemli bir mcadele verdiini belirtip, Babakan Erdoan'n TEKEL iileriyle ilgili aklamalarna deinerek: "Sayn Babakan TEKEL iisini retmeyen, yan gelip yatan kiiler olarak gsteriyor. Sayn Babakan'dan rica ediyoruz, ltfen slubunuza dikkat edin. Ltfen Trk-'e, TEKGIDA-'e kar sylemlerinize dikkat edin. Bizi incitiyorsunuz." Dedikten sonra TEKEL iisinin sorunlarnn zlmemesi durumunda Trkiye'deki herkesin genel greve hazrlkl olmas gerektiini syleyen Mustafa Trkel: "Bu mcadele artk sadece TEKEL iisinin deil, emekinin, tm ii snfnn, hakszla urayanlarn, her kesimin mcadelesi olmutur.Geri adm atmayacaz" diye konuurken direni karargh her kesimden halk, sivil toplum kurulular, memur ve ii sendikalar ile siyasi partilerden gelenlerle dolup tamt. Yurdun her tarafnda Trk- Bakanlar Kurulu'nun ald karar dorultusunda nceki gn mesaiye bir saat ge balayanlar arasnda Balkesirin Ayvalk ilesinde

91

Mslm ULUSOY

Belediye- Sendikas yesi 200 ii de bulunuyordu. Ayvalk Belediye iileri saat 08.00de balattklar bir saat ie ge balama eylemiyle TEKEL ilerine destek vermiler: Ekmek mcadelesi iin sesini duyurmaya alan TEKEL iisi kardelerimize destek vermek iin bugn bir saat i brakma eylemi yapyoruz. Haklarn aramak iin meydanlarda olan TEKEL iilerine tazyikli su ve biber gaz sklmasn, onlarn coplanmasn ve gzaltna alnmasn grp de kaytsz kalabilmek mmkn deil. Diyorlard. Manisa Akhisarda TEKEL ilerine destekleyen EMEPlilerbildirilerinde: 2010 ylna girmeye hazrlandmz bugnlerde lkemizdeki yaam koullar giderek arlamakta, isizlik sorunu derinlemekte ve emekilerin talepleri grmezden gelinmektedir. Hak arama mcadelelerini zorla ve iddetle bastrmaya alan iktidar, bir yandan ekonomik krizin ykn ii snf ve emekilerin zerine ykmaya alrken, dier yandan bata saln paral hale getirilmesine, asgari cretin yine alk snrnn altnda tutulmasna, iilerin ve emekilerin kdem tazminatlarnn ortadan kaldrlmasna, sendikal rgtllklerin engellenmesine ynelik tasarlar hazrlamaktadr. 14 gndr Ankara'da souk ve yamur demeden iyerlerinin kapatlmasna ve 4/C statsne geirilmek istenmelerine kar kan kadnl erkekli TEKEL iilerinin mcadelesi iktidar tarafndan iddetle bastrlmak isteniyor. Tm Trkiye'nin gz nnde TEKEL iileri haklarn savunduklar iin insanlk d davranlara maruz kaldlar. Ekmek mcadelesi veren iilere tazyikli su ve biber gaz skld, coplandlar, gzaltna alndlar. yle ki, iilere destek amal ziyarette bulunan milletvekilleri bile ayn tutumla karlatlar. Oysa, TEKEL iilerinin talepleri olduka aktr. TEKEL iileri yllardr; altklar iyerlerinin zelletirme politikalar karlnda birilerine peke ekilip kapatlmasna kar kmakta, kdem tazminatlarnn ve sendikal rgtllklerinin yok edilerek 4/C statsne geirilmek istenmelerine kar kmaktadrlar. Bugn mrn TEKEL fabrikalarnda alarak geirmi iilere, emekleri grmezden gelinerek kap nnn gsterilmesi kabul edilemez bir durumdur. TEKEL iilerini 'Yatarak para aldklar' iin sulayanlarn nce TEKEL fabrikalarnn niye bu hale geldiini aklamalar gerekmektedir. TEKEL, dnyann 5. byk iletmesi durumundayken, dnyann en kaliteli ttn Trkiye'de retilirken, ttne kota koydurup, yabanc sigara TEKELlerine pazar amak iin adm adm bitirilen bir iletme durumuna getirilmitir. Gzmzn nndeki sigara fabrikasnn durumu ortadadr. 1977 ylnda temeli atlan ancak bugne kadar hibir retimin yaplmamas iilerin deil, iktidarlarn sorunudur. Bugn fabrikann bu duruma gelmesinde, vergi borlar gereke gsterilerek Maliye'ye devredilip, kime satlaca noktasnda pazarlklar yaplmasnda iilerin hibir gnah yoktur. Bir zamanlarn ttn mer-

92

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

kezi olan Akhisar'da kotalar yznden ttnn bitirilmesi ve sigara fabrikasnn elle saylacak kadar ttn balyalarnn depoland bir yer hale getirilmesinden iktidarlar ve onlarn politik anlaylar sorumludur. Yine unutulmamas gereken bir baka nokta, ttn retiminin en hzl olduu zamanlarda bu ttnn hazrlanmasnda TEKEL iilerinin emekleri olduudur. 14. gndr Ankara'da yaananlar sadece TEKEL iisinin sorunu deildir. Bu sorun emeiyle geinen tm ii ve emekilerin sorunu durumundadr. nk, iyerlerinin zelletirilerek kapatlmas ve 4/C statsyle kdem tazminatlarnn yok edilmek istenmesi btn alanlarn nnde duran bir tehdittir. Bugn TEKEL iisine yaplmak istenen yarn bata eker olmak zere kmr, petrol ve dier retim fabrikalarnda da uygulanmaya allacaktr. Bu yzden TEKEL iisinin savunduu haklar btn ii snfnn ve emekilerin haklardr. Biz Emek Partisi (EMEP) Akhisar le rgt olarak TEKEL iisinin mcadelesini desteklediimizi bildiriyor ve tm vatandalar da bu mcadeleye destek vermeye aryoruz. Diyorlard. Direni kararghnda da eitli sivil toplum kurulular, memur ve ii sendikalar ile siyasi partilerden yaplan destek ziyaretleri devam ederken Ankara Nzm Hikmet Kltr Merkezi ocuk Kumpanyasndan minikleri de oradayd. Uzunca bir sredir ocuklarndan ayr olan iiler, ocuklarn ziyaretiyle duygulu anlar yayorlard. TEKEL iilerinin kararghna ellerinde karanfiller ve kendi hazrladklar dvizlerle gelmilerdi. TEKEL iilerinin yannda olduklarn syleyen ocuklar: TEKEL iisi yalnz deildir slogan atarlarken TEKEL iisi Karanfilin tyleri diken diken olmu,memleketindeki ocuklar burnunda ttmt. Gzlerinde biriken yalar arkadalar grmesin diye arkasn dnmt ama, boaznda dmlenen hkrklar tutamayp, hngr hngr alamaya balamt. ocuklarn arasna katld. Dier iilerde duygulanarak gzyalarn tutamamt. Erbaal TEKEL iisi Karanfil: Memleketteki ocuklarm ok zledim. Sanki,onlarn sesini duydum. Diyordu. Krkkalede TEKEL iilerine destek veren MKE ve TPRA iileri, KESKe bal sendika yeleri ve i Emekliler Dernei yeleri AKP il binas nne sloganlar atarak yrmler, vatandalar da alklarla hem TEKEL iileri, hem de TEKEL iilerine destek iin yryen protestocular destekliyordu. AKP il binas nne yaplan konumada Babakann TEKEL iilerine syledii yatarak para kazanyorlar sz ve itfaiye iileriile demiryolu alanlarna uygulanan iddet knanmt TEKEL iilerine yiyecek ve giyecek yardmlar sryordu. TEZ-KOOP- Sendikas TEKEL iilerine destek iin 100 kiinin konaklama ve yemek ihtiyacn ile,

93

Mslm ULUSOY

1.500 adet yamurluk ve 200 adet battaniyenin kadn iiler ncelikli olmak zere datacan aklamt. TEKEL iileri, MHPnin Meclisteki grubunu Mustafa Kumlu, TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel, Trk- Ynetim Kurulu yeleri ve baz sendika yneticileri ile birlikte ziyaret ettiklerinde, Oktay Vural, Babakan Erdoann TEKEL iilerine, Yan gelip yatarak para kazanyorlar demesini hatrlatarak, hkmet yelerine yakmayan bu aklamalarn, eylem yapan iilerin tansiyonunu her gn daha da ykselttiini sylerken: "Bu insanlar, yetim hakk yiyenlerin yerine koymak isteyen bir dili knyorum" diyerek bu sz Babakana iade ediyordu. TEKEL iileri, MHPdeki grmelerinin ardndan Gvenparkta kendilerini bekleyen iilerle birlikte Trk Genel Merkezine doru yrye getiklerinde polisin Kzlay Metrosunun altndan gemeleri dorultusundaki isteini reddederek polisin barikatlarna yrmlerdi. Daha sonra, Kumlu ve baz sendika yneticileri alt geitten yollarna devam ederken TEKEL iileri polis barikatn zorlayarak zmir Caddesine ynelmi ve Gazi Mustafa Kemal Bulvar tarafndaki polis barikat kerterek: "Ylgnlk yok, direni var","Basklar bizi yldramaz" sloganlar atarak Sakarya Caddesine geip, sloganlarla Trk- Genel Merkezi nne gelmilerdi. Trk- Genel Merkezi nnde iilere seslenen Kumlu, 30 Aralk aramba gn toplanacak olan Trk- Bakanlar Kurulunda yol haritalarn belirleyeceklerini sylyordu. Tayyip Erdoann TEKEL iileriyle ilgili olumsuz aklamalar n Trk-i zdn dile getirerek iilerin polise kar tepkilerinde daha nazik olunmasn istiyordu. iler ise Kumluya; Genel Grev Genel Direni sloganlaryla karlk veriyordu. Mustafa Kumlu yarn da 11:30'da CHP grubunu ziyaret edeceklerini belirterek: Bize kzm Babakan 'Ty bitmemi yetimin hakkn yedirtmem' diyor. TEKEL iileri yatarak deil alarak para kazanmak istiyor. iler Babakan'n dman deil. Babakan zm yollarn dnmelidir"diye konuuyordu. Ankarada bulunan Genel Maden ileri Sendikas (GMS) Genel Merkez Yneticileri, ubeler Bakan ve profesyonel yneticileri akama doru Trk- Genel Merkezi nne: TEKEL iisi yalnz deildir, Madenci, TEKEL omuz omuza, Zafer direnen emekinin olacak, Yaasn snf dayanmas, Hkmet arma, sabrmz tarma sloganlar atarak geldiklerinde TEKEL iileri ve direni sokaklarnn isiz ve hasta bakan Rahmi, zerine giymi olduu TEKGIDA- sendikas yazl nlyle sloganlar atarak onlar karlamt.

94

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Babakan Benim Babakanm Deil retmenim Bir TEKEL iisi, oturan zerinde yorgun ve bitkin, dirseklerini dizlerine koymu ban da avularnn iine almt. Olunun: Baba..! Senin eve para getirmen iim cop mu yemen, eylem mi yapman gerekiyor? diye sorduu an dnyordu. Oluna verecek cevap bulamamt. Ba ne eik geziyordu. Hkmetin kendilerine neden kin ve nefret duyduunu anlamaya alyordu. Ama emin olduu bir ey vard. Mcadele etmezse hakkn alamayacakt. Yorgunluunu unutup ayaa kalkt, yumruklarn iyice skt. Havaya kaldrd: Zafer direnen emekinin olacakdiye haykrd. Onu takip eden iiler susmak bilmiyordu. Trk- Genel Merkezi nnde konuan GMS szcs: TEKEL iisi yalnz deil. Zonguldak maden iisinin kalbi, TEKEL iileriyle birlikte atyor. Her trl gelimeyi maden iisi arkadalarmza anlatyoruz. Burada verdiiniz mcadeleye Zonguldakta, Amasrada ve MTA alanlar olarak Trkiyenin drt bir yannda destek olduk. TEKEL iisine destek amacyla 25 Aralkta gerekletirilen 1 saat ie ge balama eylemine madenciler byk bir younlukla katld. Mcadelenizde her an yannzda olacaz diyordu. ehir Planclar Odas Ankara ubesi olarak yelerini TEKEL iileriyle dayanmaya ve ihtiyalarnn karlanmas iin duyarlla ararak battaniye, erkek ve kadn i amar, kuru ay ve eker gibi maddelerin 31 Aralk 2009 tarihine kadar ubeye getirilmesini istiyorlard. CHP Genel Bakan Deniz Baykal, ok sayda milletvekili ve ankaya Belediye Bakan Blent Tank ile TEKEL iilerini ziyarete geldiinde: Hkmet TEKEL iilerinin sorununu zmezse bu ykn altnda kalr demiti. Baykal konumasnda 4/Cnin bir sosyal hukuk devletinde tasavvur edilemeyecek bir klelik dzeni olduunu ifade ederek 4/C sisteminin artk srdrlemeyeceini belirtikten sonra CHPnin 5 parti otobs TEKEL iilerini CHP Genel Merkezine gtrm, iilerle fotoraf ektirerek sohbet eden Baykal konuklarna ay ve kurabiye ikram etmiti. Tokatl TEKEL iisi Zbeyde, yaamn paylat Rzayla birlikte 19 yllk TEKEL isisiydi. 31 Ocak 2010 gn kapatlacak ekmek kaplar iin ok zlyorlard. ki ocuklar vard, hem kendisi hem ei isiz kalnca tutar dallar da kalmayacakt. Yavrular annesiyle babasnn isiz kalacan bildikleri iin zlyorlard. Biriktirdikleri harlklarn bile babalarnn czdanna koymaya balamlard.

95

Mslm ULUSOY

Zbeyde ouklarnn bu davrann grdke ok etkileniyor, kendisini yaral hissediyordu. Boaz yrtlrcasna barmak istiyordu fakat ocuklarnn duymasn istemedii iin yapamyordu. Televizyonlarda gazetelerde TEKEL iileriyle ilgili yaplan yaynlar izlerken, hkmet temsilcilerinin gerek d aklamalar karsnda da isyan ediyordu. 8 yandaki olu retmenin: Cumhurbakanmz, babakanmz, valimiz kim? sorusuna cevap vermek iin parmak kaldrarak sz almt: ocuk retmenine: Babakan benim Babakanm deil retmenim...! Deyince retmeni: Neden ? diye sormu, ocuk: O benim annemin, babamn fabrikasn kapatyor, ilerini ellerinden alyor diye cevap vermiti. TEKEL iilernin Ankara direniini desteklemek amacyla Bitliste Nurullah Eren Caddesindeki Ulu Camii yannda yamura ramen toplananlar, yaktklar mumlar ile TEKEL iilerini destekliyorlard. Eylemde konuan TEKGIDA- ube Sekreteri Fatih Bayndr, hkmetin bu hatal karardan geri adm atmas gerektiini, TEKEL iilerinin zlk haklarnn ellerlinden alnmamas iin 15 gndr Ankarada namus ve erefleri ile mcadele ettiklerini sylyordu. Fatih Bayndr: Biz de ii arkadalarmza destek vermek amac ile Bir mumda siz yakn kampanyas balattk. Bu amala Ankarada bu souk k gnlerinde emeki arkadalarmza Bitlisten ve Trkiyenin her yerinden destek vermeye alyoruz. Trkiye byk bir devlettir. Umuyoruz ki devlet att bu hatal admn biran nce farknda olur ve geri adm atar. Diyordu. Yllardr haklar gasp edilen alanlarn, yaam standartlarn hzla dren 'esnek istihdam yasalar' kademe kademe sosyal kazanmlar silip sprmt. Taeron altrma sistemi tecrbesiz iilerin hayatlarndan olmasyla sonulanmaya balamt. tfaiye tekilatlarnda bile 'geici taeron ii' altrlarak,can ve mal kurtarmada, tecrbe ve eitimin nemi gz ard ediliyordu. AKP zihniyeti yandalarna ihale ettii bu hizmetlerde cretleri aa ekmi, sosyal yardmlar kestii gibi emek rgtlenmesi de engellenmiti. Tam iler tkrndayken u TEKEL iileri de nereden kmt? AKPnin kabusu haline gelen TEKEL iileri, haklarn almak iin arabesk dumanl kahvehaneler ve sis km birahaneleriyle nl Bayndr, nklap sokak ve Sakarya Caddesi ni mekan tutmulard. Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu ve dier sendika bakanlar TBMMye gitmek iin yola ktklarnda TEKEL iileri de heyetle birlikte Meclis'e gitmek istiyordu ama Trk-ten: Bakanlar gidip grecek, biz onlar bekleyeceiz" anonsu yaplnca iiler slk alarak:

96

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Ya hep beraber ya da hi birimiz" sloganyla byk bir tepki gstermiler, TEKEL iileri ve sendika yneticileri arasndaki gerginlik, iilerin TBMMye yrye gemeleri zerine daha da artmt. TEKEL iileriyle sendika ynetimi arasndaki atlak bymeye balamt.Durmakszn: Trk-, iine sahip k" sloganlar atarak sendika yneticilerini protesto ediyorlard. CHP Genel Bakan Deniz Baykal Trk- Bakan Mustafa Kumlu, Trk- yneticileri ile TEKEL iilerini Mecliste kabul ettinde Trk-in ok nemli kararlar alaca dnemin iinde olduklarn belirterek, gelimeleri byk bir ilgi ve dikkatle izlediklerini, uzun bir sredir sendikal yaamda bir tahribatn yaandn, ekonomik bunalmn skntlarnn byk lde alanlar tarafndan paylalmasnn kanlmaz hale geldiini sylyordu. Trk-in ok dengeli ve ll bir ekilde bu durumun ynetmeye altn, Babakann dnk aklamalaryla kendilerini hayal krklna urattn, Erdoann yetimin hakkn yedirmem ifadelerini kullandn hatrlatan Baykal: "Bu insanlar bahsettiin yetimlerin kendisi. Onlar, kimsenin hakkn yemiyor. Yetimin hakkn nce sana kar korumak lazm." Diyerek, CHP olarak TEKEL iilerinin mcadelesine sonuna kadar destek vereceklerini ve zerlerine den grevleri sonuna kadar yapacaklarn dile getirmiti. 15 gnden beri Ankarada bulunan TEKEL iilerinden izni biten ya da rapor sreleri dolanlar geri dnmeye balamlard.Hkmet , iilere rapor verilmemesi iin hastanelere bask yapmaya balamt. TEKEL iilerinin byk bir ksm yetimhanelerde yetien insanlard.TEKEL Diyarbakrdan gelen Mzeyyen, alt fabrikann kapatldn i akdi fesihlerinin iilerin adreslerine gelmeye baladn,kendisinin de fabrikann kapatlma yazsnn geldii gne kadar altn sylerken , alanlara yllk izin verilmemesi iin fabrika mdrlerine yaz gnderildiini ifade ediyordu. TEKEL iilerine halkn destei artarak devam ediyordu.Gecekondu semtleri bata olmak zere birok mahalleden ev kadnlar yaptklar hamur ilerini direni alanna getirip iilere datyor. emekliler sabah evlerinden ie gider gibi kp direni kararghna geliyor,akam olunca da evlerine dnyorlard. 75 yandaki yal bir kadn: Tm iilerin birleip, ibirlikilere kar rgtl mcadele vermesi gerekir diyordu. TEKEL iilerinin kalaca yer sorunu, ekilmez bir hal alm olmasna karn hkmetin kl kprdamyordu. Direnmekten vazgemeyen ve sendikalarn misafirhanesinde geici olarak kalan TEKEL iileri, kendilerini evlerine davet eden

97

Mslm ULUSOY

vatandalarn evinde konuk olmalar iin duyuru yaplmasna karn, iiler eylem yerini terk etmiyordu. TEKEL iileri: Milyarlar bize lazm, size kuru yok, hadi evinize dnn diyen Tayyip Erdoana: lmek Var, Dnmek Yokdiyerek hkmetle anlama yaplmadan evlerine dnmeme kararllndaydlar. Hkmet, TEKEL iilerini 657 Sayl Devlet Memurlar Kanununun istihdam ekillerini belirleyen 4. Maddesindeki: c) Geici personel: Bir yldan az sreli veya mevsimlik hizmet olduunda Devlet Personel Dairesinin ve Maliye Bakanlnn grlerine dayanlarak Bakanlar Kurulunca karar verilen grevlerde ve belirtilen cret ve adet snrlar iinde szleme ile altrlan ve ii saylmayan kimselerdir.maddesine gre altrmak istiyordu. Bu maddeye gre TEKEL iileri imdilik kapnn nne konulmuyordu. Ama birok hakk elinden alnyor amar olan durumuna sokuluyordu. Ne ii, ne de memurdular. Geici personel oluyorlar, her yl yaplacak szlemeleri yenilenirse ilerine devam edebileceklerdi. Bylece iten atlmas szkonusu olduunda herhangi bir gvencesi kalmamt. 12 ay maa yerine ylda 10 ay maa alp 2 ay isiz kalacaklard. stelik maalar da u an almakta olduklar maalarnn te biri kadar olacakt. Uzmanlk alanlarnn dnda, istenilen herhangi bir alanda altrlabileceklerdi.Hkmet hem iilerin hakkn gasp ediyor, hem de TEKEL iilerini: Yetimin parasn yedirtmem!diyerek sulayp ste kyordu. Yetim hakk yiyenler denildiinde akla devleti dolandranlar, ihale yolsuzluu yapanlar, kamuda yolsuzluk yapanlar, ihalele komisyoncular, devlet maln zimmetine geirenler, tefeci bankalar vs anlalyordu ama, hemen hemen tm kadrolar bunlardan oluan Hkmet, TEKEL iilerine yetim hakk yedirmemek iin ura veriyordu. Bu da iiler arasnda byk tepkilere ve esprilere neden oluyordu. Muhalefet partilerinden CHP ve MHP, 4/Cnin kaldrlmas iin kanun teklifi vermi, CHP Grup Bakanvekili Kemal Kldarolu TBMM Bakanlna verdii kanun teklifinde; kamu kurum ve kurulularnn temizlik, gvenlik, yemek ve tama gibi hizmetlerini veren taeron firmalarda alanlarn, asl iveren olan kamu kurumlarnn ii kadrolarna geirilmesi, kamu kurumlarnda szlemeli ve geici olarak istihdam edilen personelin ise, memur ya da ii kadrolarna atanmas, memur ve srekli ii kadrolarna geirilen szlemeli ve geici personelin, kamu kurum ve kurulularnda altrldklar srenin, kdemlerinden saylmasn, istiyordu. Hkmet, muhalefet partilerinin verdii teklifleri Mecliste gndeme aldrmayarak, TEKEL iilerinin hak mcadelesini ideolojik olarak nitelendiriyor, iilerin mcadeledeki haklln kabul edenleri de karalyordu.

98

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Ankaradaki eylem devam ederken TEKEL Bursa Yaprak Ttn letme Mdrlnde alan 142 kii de, 31 Ocak itibariyle iten karlacak olmalarn protesto etmiler iiler adna konuan Tahsin Gm,TEKELde ou iinin i yokluundan yatar vaziyet geldiini,daha nceki yllarda kapatlan TEKELin sigara fabrikalarndan gelen iilerle birlikte Yaprak Ttn letmelerinde personel fazlal olduunu, i verilmeyince de personelin alamadn, ayn durumun eker fabrikalar iin de sz konusu olduunu dile getirmiti. TEKGIDA- Sendikas Genel Sekreteri Mecit Ama, TEKEL iilerinin 17 gndr Ankara sokaklarnda souk, k demeden mcadele ettiklerini, ekmek kavgalar iin urarken Trk-'in hep yanlarnda olduunu vurguladktan sonra : 'Biz kocaman bir aileyiz. Ailede ufak tefek eyler yaanr. Ama bir ka saat sonra ocuklar anne, babalarndan zr diler. Dnk nezaketsizlik iin Bakan'n hogr gstereceine inanyorum.Dn baz genlerin de ierisinde olduu uygunsuz grntler yaand'' diye konuunca iilerin Trk- Genel Bakan Mustafa Kumluyu protesto etmelerinin sorumluluunu TEKEL iilerine destek iin gelen genlere ykmt. Mustafa Kumlu da bir aile olduklarn vurgulyp: Sizin gsterdiiniz tepkiye alnganlk gstermedim'' diyerek, dn yaananlarn baz basn organlarnca doru yanstlmadn ifade etmiti. Mustafa Kumlu: Baz televizyon kanallarnda 'Kumlu yeter artk evinize dnn. Biz eylemlere devam edeceiz' dedi eklinde haberler verildi. Bunlar doru deil'' diyerek,TEKEL iilerinden eylemlerini kendilerine yakan ekilde devam ettirmelerini isteyip: 17 gndr hkmetten anlay bekleyerek sorunu zmeye alyoruz. Buras sizin eviniz. Baka snacak yeriniz var m? Siz bana 'yuh' ekseniz, 'istifa' deseniz size kim sahip kacak?'' diye soruyordu. ilerden eylemi saduyuyla esnaf ve polisi rahatsz etmeden srdrmelerinin nemine dikkati eken Kumlu: Yeni yl bizlerle kutlayacaksnz. Yanllk yapmaya, Kumlu'nun ahsnda Trk'e zarar vermeye hakkmz yok. Aksi halde Trk- zarar grr dedikten sonra babasnn omuzlarnda kendisini dinleyen kk bir kz ocuunu kucana alp:: Babasna destek olmaya gelmi! diyerek seviyordu. AKP hkmeti iilerin kdem tazminatn gasp etme, zel istihdam brosu ad altnda kle simsarln yasallatrlma, temel tketim maddelerine zam yapma hazrlklar iindeyken direnen TEKEL iileri alternatif ylba kutlamas hazrlklar yapyordu. TEKGIDA- Sendikas Genel Sekreteri Mecit Ama, TEKEL iilerinin gnlerdir onurlu bir mcadele verdiklerini belirttikten sonra: Burada alternatif bir ylba kutluyoruz. Peki Babakan nerede kutluyor? diye soruyordu.

99

Mslm ULUSOY

Ankaradaki sivil toplum rgtleri, sendikalar ve destekiler Trk- Genel Merkezi nnde binlerce ocuk, ii, emeki, anne TEKEL iisiyle birlikte olacak hakkn arayanlar yalnz brakmayacakt. TEKEL iisi asla yalnz yrmeyecekti ama, yetimin hakkn oullarna, aldklar gemilere boca edenler, dolar milyarderleri yeni ylda yalnz kalacaklard. TEKEL iileri insann insana kulluu yok olsun istiyorlard ve yeni yla bu umutla gireceklerdi. Yeni ylda yetimin hakkn geri almaya kararlydlar. TEKEL iilerinin yeni yl kutlamalaryla srdrdkleri direnie destek iin kekler de gelmiti. Kekler oyunlaryla direni kararghna ayr bir renk katmlar, kekleri karlarnda gren TEKEL iileri ksa bir aknln ardndan nee iinde izlemeye balayarak bir ou da keklere elik etmilerdi. paral eritli patiskadan etekleri zerinde pskll kuaklar, ssl beyaz gmlekleri zerinde krmz yelekleriyle"Bakentli Bitirim Kekler", ellerinde zilleriyle, uarcasna dnyor, oynuyorlard.Coan iiler ve destekilerin att bahileri azlaryla yerden almay ihmal etmeyen kekler herkesi bylemiti. Gsterinin ardndan 10dan geriye sayarak, yurdundan yuvasndan uzak TEKEL iileri direni sokaklarnda 2010 ylna girmilerdi. girmilerdi. TEKEL iileri 2009un son, direniin 17. gnndeydiler. Direni kararghndaki souk betonlardaki yeni yl kutlamasna Noel Tayyipte katlmt. Halkevlerinin Trk- Genel Merkezi nne getirdii Noel Tayyip hediye bohasn ap, datma baladnda Biber Gaz, Kriz, sizlik, Ulam Zamm, Akaryakt Zamm paketleri TEKEL iilerinin tepkisine yol am,Noel Tayyip, herkesin gzn korkutmutu. Noel, Noel olal ilk kez korkutuyordu. Var olduundan beri herkesi sevindirmiti ama, Noel Tayyip onun yzn kara karmt. Noel Tayyip krsde konuurken: Size srprizlerle geldim. Geyiklerim grevde olduu iin onlar getiremedim. Halkm.! Size yeni zamlar getirdim. Kriz bizi teet geti diye konutuka iiler tarafndan slklanarak protesto ediliyordu. Bu srada iiler arasnda iir yazlm katlar dolayordu ve mit Yaar Ouzcann Ayten iiri TEKELe uydurulmutu. Ben bir TEKEL'dir tutturmuum Oh ne iyi, TEKEL'li iirler yazp isyan ediyorum ne gzel Houma gitmiyorsa rengi sokaklarn Biraz TEKEL sryorum gzelleiyor Szler sylyorum, iirler yazyorum TEKEL iileri stne Saatim her zaman TEKELe be var Ya da TEKEL'i be geiyor Ne yana baksam grdm o

100

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Gzm yumsam aklmdan TEKEL geiyor Bana sorarsanz mevsimlerden TEKELdeyiz Gnlerden TEKEL ertesidir Odur gn gn beni yaatan i kokusu sarmtr sokaklar Onlarn gzleridir afakta grdm Akam kzllnda onlarn 4/Cyi, zelletirmeyi, BAT vmeyin yanmda dverim TEKEL iilerini vecekseniz ne ala, oturabilirsiniz Bir sigara da sizinle ieriz, TEKEL'li iki laf ederiz Onlar siz de seversiniz benim gibi Ama yama yok TEKEL'i size brakmam Aln tek kat elbisemi size vereyim Cebimde bir on liram var Onu da aln gerekirse Ben TEKEL iilerini dnrm, mem kere adn tekrarlarm, karnm doyar Paraszlk da bir ey mi, lm bile kt deil TEKELsizlik kadar Onu duymayan hkmet yklsn nnde eilmeyen vekiller devrilsin Onu sevmeyen AKP ta kesilsin Kapansn onu grmeyen gzler Onu vmeyen diller kurusun ki kere iki drt, elde var TEKEL Bundan byle dnyada Direniin ad TEKEL olsun Direni karagahnda TEKEL iileriyle yeni yla hazrlanan Sevin Eratalay iilere: Herkese umut oldunuz! diye seslendikten sonra, Nereye Payidar Nereye ve Gnln Yoksa Ezilmeye Sen De Katl Direnie..ilerle...ilerle...ilerle... arklarn syleyerek tm iileri, emekileri TEKEL iisiyle dayanmaya aryordu. Edip Akbayram: ok byk bir demokrasi dersi verdiniz. Polis coplar gaz bombalaryla size saldrdlar. Bu adamlar bir gn gelecek bunun hesabn fzlasyla verecekler diye balad konumasnda ,TEKEL iilerinin eyleminin Trkiye iin nemli bir demokrasi mcadelesi olduunu sylyordu. Yeni yla, emekilerle birlikte girmeyi

101

Mslm ULUSOY

istediini, bunun kendisi iin bir onur olduunu dile getirdikten sonra, yeni yln emekilerin umutlarnn yeerdii bir yl olmas dileinde bulunmu ve Meydanlar sylemiti. Duysun sesimizi duysun dost dman Meydanlarda birlik olmaya geldik El ele kol kola omuz omuza zgrln trksn demeye geldik Hak verilmez alnr diyenlerin Bu uurda dnlmeze gidenlerin Bizden once can vermi yiitlerin Destann tekrar etmeye geldik El ele kol kola omuz omuza zgrln trksn demeye geldik Edip Akbayram ardndan da Gzel gnler greceizocuklar sylerken iiler bir yandan arklara elik ediyor, bir yandan da: " Direne direne kazanacaz", Her yer TEKEL, Her Yer Direni" , " i Dman Tayyip Erdoan" sloganlar atyorlard. Sabahat Akkiraz da, iilerle birlikte olmaktan duyduu memnuniyeti dile getirerek, yeni ylda TEKEL iilerinin sorunlarnn zlmesini diledikten sonra. Ak Daimiden. Bu da gelir bu da geer alamay sylemiti. Mustafa zarslann Byk cevizin dibi ile balayan halay havalaryla iiler ellerinde bayrak ve flamalaryla halaya duruyorlard. Sendika yneticileri ile birlikte bir sre kutlamalara katlan sonra Mustafa Kumlu, bu akam iilerle birlikte geirmekten duyduu memnuniyeti dile getirerek ayrldnda TEKEL iileri ve destekiler, trkler eliinde halay ekiyorlard. iler ve sanatlar talyada faist Mussoliniye kar halk glerinin mar olan av Bellay birlikte sylyorlard: te bir sabah uyandmda av Bella av Bella av Bella av av av Elleri balanm buldum yurdumun Her yan igal altnda Sen ey partizan beni de gtr av Bella av Bella av Bella av av av Beni de gtr dalarnza Dayanamam tutsakla Eer lrsem ben partizanca av Bella av Bella av Bella av av av

102

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Sen gmmelisin ellerinle beni Ellerinle toprama Gne doacak , aacak iek av Bella av Bella av Bella av av av Gelip geenler diyecek merhaba Merhaba ey kzl iek ounluu muhafazakar dnceden olan iiler bu arky zevkle sylemiler, kimi anlamn renmi, birou anlamn bilmese bile, en azndan AKP kart olduunu dnerek cokuyla sylemiti. Ylban babasnn yannda ona destek olarak geiren kk kz Babakandan yardm istiyor: Burada soukta yoruz. Yeni ylda evimizde olmak isterdim. Evde olsaydm televizyon seyreder ve oyun oynardm.diyordu. Evinde ei ve ocuklar bekleyen TEKEL iileri haklarn almadan Ankaradan asla ayrlmayacan sylyorlad. Betonlarda karlanan yeni yl gecesi cokuyla devam ederken yrekleri kaplam hzn dalmamt. ilerin kafalarnda Babakann sulama ve hakaretleri dnp dolayordu: Yan gelip yatmadk! diyorlar, laf dnp dolatrp Tayyip Erdoann herkese "3 ocuk"nermesine getiyorlard. Bir ii , AKPye oy verdiini ve 3 ocuu olduunu syledikten sonra: Nasl okutacaksak Babakan reetesini yazsn da versin hele diyordu. Diyarbakrl Metin: O, dedi, yedi yaptk biz. Gelsin baksn!" diyordu. Yeni yla girerken umutlu olanlarn yannda umutsuzlar da vard. Direnmek iin son derece kararl olan bir ii: Deil 2010, 2011'e kadar burada dururuz herhalde. Ama hakkmz alana kadar buradayz" diyordu. Eski yl ile yeni yln halef selef olduu gece Bayndr Sokan solgun klar inat ve inanl sloganlarla inliyordu. TEKEL iileri hem yl hem de dnyalarn deitirmeye hazrlanyordu. 15 Aralktan itibaren yaamlarndan hergn yeni bir eyler renmiler, televizyonlarda grp kzdklar slogan atanlardan daha katmerlisini kendileri yapmaya balamlard. Polisin copunu gazn yedikten sonra emniyet glerine baklar da deimiti. Bir ou ylba kutlamay gnah sayarken imdi gnah listesinden karmlard. Abone olduklar iktidar yanls tarikat gazetelerine ate pskryorlard. Zaman, Yeni afak, Trkiye gazetesi aboneleri bu gazeteleri arayp, neden kendileriyle ilgili haber yapmadklarn sormulard ama, bu gazeteler yine TEKEL iilerinden bahsetmiyorlard.

103

Mslm ULUSOY

Yuvasndan ayr TEKEL iileri yeni yla dostlarnn arasnda Ankara ayaz tadnda girmilerdi. Abdi peki Parknn havuzunda srtlarnda antalar, ellerinde ekmek, haklln anlatmaya altklar gnden bu yana tam 18 gn gemiti. Yine yorlard. Yeni Ylda Yeni Umutlar Yeni yln ilk sabahnda direni kararghna kurulan ay ocaklar iilere ay ikram ediyordu. lk gnlerde kurulan i Partisi ay ocana daha sonradan dier rgtlerin ay ocaklar da katlmt. zmir Yaprak Ttnn 20 yllk iisi Fadimenin bir olu evde babasya kalm, 8 yandaki olunu da yannda getirmek zorunda kalmt. Yeni bir yla ilk kez ailesinden uzakta girmiti: Gzleri yal Fadime: ok zgnm. Bir olum evde babasyla, biri de yanmda. im parampara. Olumu bu soukta getirdim. Mecburiyetten. Biz ok maduruz. nallah vicdanl olunur da hakkmz verilir. Biz kimsenin hakkn gasp etmedik.diyordu. Yeni yln ilk gnnde TEKEL iileri mahsundular. Gzleri yal olanlar bunu gstermemeye alyorlarsa da baarl olamyorlard. Adyamanl Osman: Dnyada bir ilktir yeni yla eylemde girmek dedikten sonra: Yeni ylda herkes ocuuyla beraberken, biz Ankarann souunda dardayz. Bizi bu ekilde sokakta brakanlarn vicdanlar rahat mdr? 17 gndr buradayz ama gerekirse 117 gn daha kalrz. Ama ocuklarmn geleceini hi kimseye brakmayacam. Onlara sz verdim, geleceklerini karartmayacam diye... diyordu. Kylnn ve iinin ekmeini yedii ttnle ilgili TEKEL'in satn kolaylatracak Ttn Yasas Blent Ecevitin Babakan olduu DSP -MHPANAPtan kurulmu 57. Hkmet dneminde IMF'nin artlar (3 Mays 2001 tarihli Niyet Mektubu'nun 21. maddesi) dorultusunda karlmt. O zaman TBMMde bu yasaya sadece Saadet Partisi muhalefet etmiti. Akhisarda Eyll 2001de bir Ttn Kurultay dzenleyen ttn reticisi kyller ise aralarnda setikleri heyeti Meclis'e gnderip milletvekillerine isteklerini sralamlar, Ttn Yasas karlrsa ttnden baka hibir rnn yetitirilemedii topraklarn erozyonla yok olacan, geriye kayalklarn kalacan, retimin yaplamayacan anlatmlard. Akhisar, ayn zamanda Reji idaresi kaldrld dnemde Atatrk tarafndan dzenlenen Ttn Kurultay'nn da topland yerdi. Ttn reticisi kyller, Toprakla birlikte iftilerin de yok olacan dile getirmilerdi ama Trkiyee Atatrk yoktu ve kendilerine destek verecek milletvekili bulamamlard.

104

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

O zamann iktidarndan arta kalan ve imdi de Mecliste bulunan be milletvekili herhalde ektikleri vicdan azabndan olsa gerek direniteki TEKEL iilerinin en iten destekisi olmular, ktidarda olan o dnemin muhalefeti,Saadet Partisinin evden kaanlar da imdi TEKELi iindeki iilerle birlikte mezara gmme hazrlndaydlar. Ttn sektrn serbestletirmeyi, ttn iin destekleme almlarn giderek kaldrmay ve TEKEL'in varlklarnn satna olanak salayan 4685 sayl yasa Ahmet Necdet Sezer tarafndan veto edilince, 3 Ocak 2002'de TBMM Genel Kurulu'nda aynen kabul edilmiti. Cumhurbakann TBMM'de aynen kabul edilen bir yasay ikinci kez veto yetkisi bulunmuyordu ama, yasann iptali iin Anayasa Mahkemesi'ne de bavuruda bulunmaynca yasa 8 Ocak'ta onaylanarak 9 Ocak 2002'de Resmi Gazete'de yaynlanarak yrrle girmiti. Ttn Yasasn karttran Kemal Dervi ise 2002 seimlerinde CHPden milletvekili olmutu. Yeni yla ailelerinden ve sevdiklerinden uzakta girmi olmann hzn bile TEKEL iilerinin kararlln engelleyememiti. Btn gn boyunca atlan sloganlar dayanma ziyaretine gelenlerin desteiyle daha gl, daha cokuluydu. Direniteki TEKEL iilerinin ocuklarnn yeni yl mesajlar pankartlar sslerken, TEKEL iileri erkekli kadnl kol kola girmiler, ellerinde mendil sallayarak Koeri oynuyorlar: Dama km bir gzel Damn etrafn gezer Elinde bir deste gl Kendi glnden gzel trksn sylyorlard. Artk devletin temel kurumlar arasndaki atma kamoyundan gizlenemez olmutu. Halkn a ve i kaygs iyice belirginlemi, bata TEKEL iileri olmak zere haklarn arayanlar, karsnda coplu, biber gazl, gaz bombal, silahl polisleri buluveriyordu. ktidar kendisine yanda bulabileceini dnd her yntemi alelacele kamuoyuna sunarak, bilinli bir ekilde kamunun dikkatini oraya ekmek iin elinden geleni yapyordu. Arka planda da halktan gizlemek istedii eyleri sessiz sedasz gerekletiriyordu. Hkmetin ortaya att Krt Almndan derin bir kayg duyan halk, terr ortamnn bitirilmesine ynelik kapsaml ekonomik neriler beklerken, yeni bir hayal krkln yayordu. TEKEL iilerinin i ve ekmek mcadelesi, Babakanca ideolojik olarak nitelendirilerek iileri de yetim hakk yemeklesulayarak: "Ty bitmemi, yetimin hakkn bunlara yedirmem" diyordu. Aslnda fabrikalar kapatlan TEKEL iileri yetim kalmlard ve imdi Ankarada direnerek, gasp edilen haklarn almaya alyorlard.

105

Mslm ULUSOY

TEKELin iki blm, 2004 ylnda kasasndaki 348,4 trilyon TL ve 70 milyon TL deerindeki ikiyle, 292 milyon ABD dolarna Mey Alkoll kiler San. ve Tic. A. (Nurol-Limak-zaltn-TUTSAB konsorsiyumu)ye devredilmiti. Mey irketi de 2006 ylnda, TEKELin iki blmnn % 92 hissesini, Amerikan Teksas Pacific Groupa (TPG) 810 milyon dolara satp kat para kazanmt. TEKELin sigara blm, 2008 ylnda 1 milyar 720 milyon dolara British American Tobaccoya (BAT) satlm, ardndan stanbul, Adana, Bitlis, Malatya ve Tokat sigara fabrikalar kapatlm, sadece Samsun Ballca Fabrikas alyordu. Ttn reticisi says da yaklak 2.5 kat azalm, ttn retimi retimi 200 bin tondan 93 bin tona dnce kyl ve iiler isiz kalm, piyasa yabanclarn eline gemiti. zelletirme Yksek Kurulu da, 60 Yaprak Ttn letme Mdrlnn kapatlmasna karar verince, buralarda alan 12 bin ii 4/C kapsamna alnp daha sonrada iten karlmas planlanmt. Alt eker fabrikasnn iki yllk kar karlnda 606 milyon dolara satlmasyla buralarda alan iilerin ve eker pancar reticisinin durumu da tehlikedeydi. TMMOB ve bal odalarn yneticileri, TEKEL iilerine destek ziyaretinde bulunduklarnda TMMOB Bakan: " Sizlerle dayanmaya geldik. Kapitalist kresellemenin oyunlarna, IMF, Dnya Bankas politikalarna, onlarn ibirlikisi AKP iktidarnn emein aleyhine olan politikalarna izin vermeyeceiz. Dnya Bankas, IMF, AB ve benzeri kurulularn dayatt yapsal uyum programlaryla yalnzca "zam ve zulm dzeni" getirenlere, ekonomiyi retime deil ranta dayandrp, her sktklarnda faturay halka kesenlere, AKPye "Artk Yeter" diyoruz. " dedikten sonra szlerini: TEKEL ileri, Basklarn ve zorun altnda burada bir umudu yeerttiniz. Anza, iinize, ekmeinize sahip kyorsunuz. imdi sesimizi birlikte ykseltme zamandr. imdi grev zamandr. imdi mcadele etme zamandr. imdi omuzlarmz birbirine yaslama zamandr. imdi, bu mcadeleyi hep birlikte, el ele, omuz omuza srdrme zamandr diyerek sona erdirdiinde cokun bir ekilde sloganlar atlyordu. alma ve Sosyal Gvenlik Bakan mer Dinerin, 4/C kapsamndakilerin artlarnn daha olumlu hale getirildii ynndeki aklamalar direni kararghnda enine boyuna tartlyordu. mer Dinerin, 4/C kapsamna alnanlarn yllk alma sresinin 10 aydan 11 aya karldn aklamas ve ilkretim mezunu maalarnn yzde 17.4 lise mezunlarnn yzde 15.8 yksek retim mezunu olanlarnn maannda yzde 14.3 orannda ykseltildiini bildirip, eyleme son verilmesini isteyerek:

106

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

artlar daha olumlu hale getirdik, buna sahip ksnlar demesi, iiler arasnda hayal krkl yaratmt. Bu aklamalar karsnda Mustafa Trkel, 4/C ile ilgili iyiletirmenin bu kapsamda alanlar iin hayrl olmasn diledikten sonra, bu kararn kendilerini ilgilendirmediini vurguladktan sonra, aramba gn tm TEKEL iletmelerinde alanlarn katlaca bir referandum yaplacan ve evet kmas halinde tm alanlarn kefenlerini diktireceklerini sylemi: Artk Trk- ne diyor, KESK ne diyor diye bakmayacaz. Sendika olarak yola devam edeceiz. Ama tabii ki Trk-in de KESKin de tm demokratik, haklnn yannda yer alan tm kurum, kurulu ve sivil toplum rgtlerinin desteklerini bekliyoruz demiti. Bu yryn byk bir yry, hatta gerekirse lm yry olacan sylyordu. aramba gn 11.00 ile 13.00 arasnda TEKEL iisi tm iyerlerinde saat evet derse kefenlerini diktirerek zerlerine ne istediklerini yazp, altklar yerden Ankaraya, paras olmayan yaya, traktr bulan traktrle, otobs bulan otobsle yola kacaklard. A kalan da hasta olup den de olacak ama tm iiler Ankaraya gelecekti. Gerekirse talarn zerinde yatacak ama Trkiyedeki alma yasalarndan doan, uluslararas alma yasalarndan doan haklarn alacakt. TEKELde alan 700 civarndaki engelli de milletvekillerini ziyaret edecekler ya haklarn koruyacaklar, ya da dnyann gz nnde, bu lkenin yneticilerinin gz nnde lmeyi gze alacaklard. Yeni yln 3nc gnnde TEKEL iilerine destek vermek iin stanbuldan yola kan Altnokta Krler Dernei yeleri adna TEKEL iisi ve Altnokta Krler Dernei stanbul ube Bakan Murat Altnok konuuyordu: Bizler grme engelliler olarak Trkiyedeki arpk dzenin, hkmetlerin vermi olduklar zararlar kamuoyuna tamak istiyoruz. Bizler ov peinde deiliz. nmze konulan engelleri ortadan kaldrmak iin Altnokta Krler Dernei stanbul ubesinden yola karak, yrymz emeki TEKEL iilerine destek iin Babakanlkta bulumak istiyoruz. nmze engel koymayn, bizler size engel deiliz. Sizler de bizlere engel olmayn dedikten sonra:Ankaraya yrye gemilerdi.Altnokta Krler Dernei yeleri Ankaraya geldiklerinde: Bizim gzlerimiz grmyor ama gnllerimiz gryor diyerek Hkmeti eltirip TEKEL iilerine destek vermilerdi. Direni kararghna deiik toplum katmanlarndan youn destek devam ederken, evre sokaklarndan insanlarn yrmesi de olanaksz hale gelmi, her yer sk sk olmutu. ankaya Belediyesince yapld sylenen yardmlar iiler iin byk bir moral kayna oluyordu.

107

Mslm ULUSOY

lerlemi yana ramen iileri destek ziyaretine gelmi, yemeini onlarla paylaan birisi gzyalarn tutamam, iilerle birlikte alayorlard. iler seslerini Babakana duyuramamt ama, halk duymu, breini reini, orbasn kekini alan, eline bir ift orap, giysi vs. alan, 7 den 70e herkes direni karargh nn yolunu tutmaya balamt. Yoksullar, emekiler,yurtseverler TEKEL iilerinin davasn sahiplenmiler, TEKEL iilerinin kararlln rnek alan stanbul itfaiye iileri de seslerini ykseltmiti. Her yer ii kymna, isizlie, zamlara, yoksullamaya ve zelletirmelere direnie gemiti. Bir zamanlar IMFnin, Dnya Bankasnn nlerine getirdii ekonomik dayatmalar harfiyen uygulayan DSP, CHP, MHP, DYP, ANAP ve Refah Partisi gibi partiler imdi AKPnin uygulamalarna kar TEKEL iisinin hakl olduunu sylyorlard. Oysa fabrikalar, iletmeler, topraklar, madenler hatta nehirler bile bu partiler zamannda satlm yada satlmas iin gerekli zemin hazrlanmt. Kyl retimden koparlm, ii, taeron irketlerde, i gvencesiz, sigortasz, dk cretlerle almaya mahkm edilmiti. Yaratlan isizler ordusuyla daha ucuza, i gvencesiz, sigortasz alabilecek, klelik koullarna mahkmiyeti kabullenebilecek milyonlar yaratlmt. AKPnin emperyalistlerekoulsuz sadakati onun eitli entrikalarla iktidara getirdiinde kamu kurumlarnda, zorunlu devlet hizmetleri yar-paral hale getirilmi, devlet zarara sokulup, zelletirmeler hakl gsterilerek, isizlik artrlm. insanlar daha kt koullarda almaya zorlanmt. imdi Tayyip Erdoan: Yan gelip yatma devri bitti derken, kendi yaratt ykmn faturasn, iiye, emekiye kararal, kendisini de hakl gstermeye alyordu. TEKELin zelletirilmesiyle tm ttn mamulleri ABDli ve ABli irketlerin olmutu. Marlboro,Camel, Parlement, Winston Trkiye pazarna hakim olunca da TEKELde almay gerektirecek ortam ortadan kalkm, iilere de ihtiya kalmamt. TEKEL iisi i ve ekmek ya da isizlik ve alk ile kar karya olduu iin tm olumsuzluklara, engellemelere, saldrlara ve tehditlere ramen direniini srdryordu. tfaiye iileri de taeronlatrma, isizlik, sendikaszlk, dk crete kar hakk ve gvencesi mcadelesine balamt. TEKEL iisinin mcadelesi, hak gasplarna urayan ve uratlacak olanlarn umuduydu. TEKEL iisinin hakl direnii, halk kitlelerinde sempati uyandrmasnn yannda halk glerinin birleik ve planl bir ekilde mcadele etme gerekliliini de ortaya koymutu.

108

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Halkn mcadelesi ykseldike AKP geri adm atmaya balam, 4/Cde yaplan iyiletirmelerin ardndan demiryolunda greve giden iiileri tekrar greve balatmak zorunda kalmt. Babakan Tayyip Erdoan yetimin hakkn yedirmemszyle TEKEL iilerine kar balatt saldrlardan yorgun dm, Fethullah Glen'e ve Tayyip Erdoan'a sadakatiyle bilinen Fettah Tamincenin 7 yldzl Rixsos oteline tatile gitmiti. Biraz da o yan gelip yatacak bedel olarak bir TEKEL iisinin 2 aylk maa kadar paray yani 1300 Euroyu bir gece iin deyecekti. TEKEL iileri onun dinlenmeye gitmesinden dolay memnundular. Hi olmazsa saldrlar biraz azalr, belki dnte kendilerinin ne demek istediini anlar midindeydiler. TEKEL iileri arasnda yaylan bir haberde Tayyip Erdoann otel cretini Bilalin Gemisi nin gtrecei syleniyordu. Haberi veren TEKEL iisi, Bilalin Gemisinin yetim hakk tama alannda ok uzman olduunu hatta dnya sralamasnda birinci olduunu sylyordu. Aslnda; be parasz, Ankara halknn destekleriyle kt kanaat karn doyurabilen, ayak takmnn bunlar sylemesi doald. 20 gnden beri ok kt artlarda yayorlard. Laf sokuturduklar ise koskoca Byk Ortadou Projesi (BOP)un e bakanyd. Hele tatilden bir dnsn onlara gnn gstermez miydi? TEKEL iileri Babakann: Bunlar bir grubun provokasyonuyla sokaa ktlar eklindeki sylemine 6 Ocak gn oylama yaparak cevap verme karar almlard. TEKGIDA- adna aklama yapan Mecit Ama: Referandumun hkmetin eletirilerine yant olacan, iilerin direniin devam edip etmemesine kendilerinin karar vereceini sylyordu. 40' akn TEKEL iyerinde alan 12 bin ii yarn saat 11.00 ile 13.00 saatleri arasnda direniin devam etmesini isteyenler beyaz, bitmesini isteyenler ise krmz ktlar sanda atacaklard. Ankara'da direnite bulunan iiler de oylarn Trk- Genel Merkezi'nde kullanacaklard. stanbuldaki TEKEL iileri otobslerle Boazii Kprsne gelerek: Her Yer TEKEL Her Yer Diren slogan atm, 20 ii kendisini kpr korkuluklarna zincirlemilerdi. Trafik alt st olmutu. Bir saat sren eylem polislerin mdahelesiyle iilerin zincirlerini kesilerek sona erdirilmiti. Kadn iilerin: Bize erkek polis dokunamaz, kadn polis istiyoruz" talebini dikkate bile almayan polis, gzaltna ald iileri stanbul Emniyet Mdrlne gtryodu. TEKEL iileri tamamna yakn 23 gndr devam eden direniin devam etmesi ynnde oy kullanm, direni kararghnda oy kullanan 1282 iinin hepsi direnie evetdemiti.

109

Mslm ULUSOY

Direni kararghnda seim sonular coku ve sevinle karlanarak sloganlar atlarak Babakana gerekli cevap verilmiti. Direnii iilerin ba dikti. Babakann 23 gndr kendilerini ziyarete gelmemesini knayan iiler: Bu lkenin alanlarn domuz benzetenlere bu ifadeyi iade ediyoruz diyorlard. Kendilerine kabul ettirilmek istenen 4/Cnin hak gasb olduunu, gayr hukuki, gayr insan olduunu belirterek sanki bir ltufmu gibi sunulmasna tepki gsteriyorlard. Direni sokaklarnda: Geliyor, geliyor, genel grev geliyor slogan dalga dalga ilerliyordu. Hkmetin iilere lm gsterip stmaya raz etmeye altn, TEKEL alanlarnn hibir zaman yan gelip yatmadn aksine i yasalarnda belirtilen koullarn da zerinde alarak retime katkda bulunduklarn sylyorlard. Batmanl TEKEL iisi Refai : Frsat bulursa Babakan hepimizi satar dedikten sonra H. elikin: TEKEL iisi cilve yapyor szlerine: Adam ol! Haddini Bil! zr dile! Biz adam gibi hakkmz aryoruz. Sen bakan olmusun ama adam olamamsn diyordu. Tayyip Erdoann kendileri iin, i kardelerimifadesini kullanmasna kzarak: Biz onun kardei deiliz. Kul hakk yiyerek, Bilale gemicik alanlar bizim kardeimiz olamaz. Onlarn medyas varsa, bizim Allahmz var.kence ve zulmleri bizi yldramaz deyip tepki gsteriyordu. TEKEL iileri fke ve hn doluydular. TEKEL iilerinin oturmadn, oturanlar sz konusu ise, bunun sorumlusunun ttn ekimine kota getiren ve fabrikalar satan Hkmet olduunu dile getiriyorlard. Adm atmann zor olduu direni sokanda TEKEL iileri byk bir hn ve kararllkla: lmek var dnmek yok,Ylgnlk yok direni var, Biz haklyz biz kazanacaz sloganlar ataken, zmir TEKELden Kazm, Babakann: Evinize dnn! arsna: Hakkmz versin de dnelim! diye yant verdikten sonra: Benim ocuumun gemicik deil, kattan teknesi bile yok diyordu. Diyarbakr Yaprak Ttnden bir ii ise Babakann: TEKEL iileri 2 yldr yatyor! szne: Bu sene 350 bin balya tadk. Arkadalarmzn hepsi bel ft oldu. Babakan medyay arkasna alm olaylar arptyor. Ben sigara imediim halde, sigarann neden olduu hastalklarn hepsi bende var. Nasl yatmak bu? diye cevap veriyordu.Yumruklar ile havay dven iiler: Biz haklyz biz kazanacaz sloganlar atyorlard.

110

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL ileri, 24 gndr sren eylemlerine 14 Ocak Perembe gn ailelerini de katma karar almlar, ailelerin Ankara'da toplanmasnn ardndan da gn srecek bir alk grevi yapmay kararlatrmlard. TEKEL iileri referandumundan mcadeleye devam karar kmas Tayyip Erdoan'n: "Bunlar bir grubun provokasyonuyla sokaa ktlar" eklindeki szlerini azna tkamt. Kendilerine yeni bir yol haritas izen TEKEL iileri, gn gece srecek bir oturma eyleminin ardndan alk grevine balayacaklar, sonu alamadklar taktirde de lm orucuna dntreceklerdi. Kayseri Tomarza ilesinde dzenlenen Danma Meclis Toplantsnda AKP Grup Bakanvekili Mustafa Elitan: Birileri bu ii kardelerimizi davul gibi kulland. TEKEL iisi kardelerime sesleniyorum: ne olur bakasnn tokmana davul olmayn. diye konumas iiler arasnda tartlyordu. Kimi ii alayc bir glmseme ile konumay dinlemi, kimisi: Tu..! derken, kimisi de okkalsndan kfrler savurmutu. Direni karargh sokaklar iiler iin okul olmutu. TEKEL iilerinden birisi: Yllardr televizyonlardan gazetelerde eitli eylemleri izledim. Eylemcilerin trafik lambalarn krdn grdnde ok kzardm dedikten sonra: Biz burada yakmadan, ykmadan, krmadan eylemin nasl yaplacan herkese gstermi olduk! nallah bundan sonra eylem yapanlar, da bizim gibi yaparlar diyordu. Direni karargh cvl cvld. Burada bulunanlarn hepsi ilk defa byle bir ortamda paylayorlard. Baz polisler, yakp ykmayan, iddet uygulamayan, eylemcilerle ilk defa karlat iin, daha nce yaptklarndan dolay utan iindeydiler. ilerle birebir konumalarnda: Biz, bize verilen emri yerine getiriyoruz diyorlard. Yllardr sendikacln ne demek olduunu unutan sendikaclar da utanmaya balamlar, bir eyler yapmalar gerektiinin farkna vararak, klasik yntemlerin dnda mcadele yntemleri gelitirmek zorunda kalmlard. Gazeteciler, dernekler, partiler, renciler, halk, esnaf da mrleri boyunca bir ilki yayorlard. ilerin ocuklar anne babalarn telefonla aryor, konumalar bittikten sonra: TEKEL iisi yalnz deildir diye slogan atarak telefonlarn kapatyorlard. Direni kararghnda elleri titreyek dolaan yal bir kadn her adra urayp: Sizinle gurur duyuyorum diyerek destek veriyordu. Bu direni, fikirleri birbirine uzlamaz derece zt grnenleri bir araya getirmi, bir komnistin, faist diye adlandrd birisi onun evine konuk olmutu.

111

Mslm ULUSOY

TEKEL iileri, tm olumsuz koullara, aile zlemine, polis ablukasna, gzalt terrne karn; ocuklarnn, lkesinin gelecei iin direniyordu. almak, retmek, insanca yaamak iin, onuruna, emeine, lkesine sahip kyordu. Yapt referandumla direnie EVET, teslimiyete HAYIR! demiti. Onlar lkesinin, yoksulun, emekinin, hak ve hukuk kavgas verenlerin umudu olmutu. TEKEL iileri seslerini duyurmak iin hergn yeni bir eyler bir eyler yapmak istiyorlard. ilerden bir ksm AKP Genel Merkezi nnde giderek kendilerini demir parmaklklara zincirlemeyi planlamlard. Sabah saatlerinde yaklak 50 ii, dolmularla Stz'ndeki AKP Genel Merkezi'ne ellerinde ekmeklerle trkler syleyerek, sloganlar atarak gidiyorlard. AKP Genel Merkezi'nin nne geldiklerinde bir ksm kendilerini demir parmaklara zincirlemilerdi. Beyaz kefenli iilere polis bildik uyarlarn yine tekrarlyor: ''Eyleminiz yasal deildir. Devam etmeniz durumunda mdahalede bulunulacaktr. Daln! tehdidinde bulunuyordu. iler uyary dikkate almayarak eylerine devam edince polis zor kullanarak iileri gz altna almt. 10'u kadn 42 eylemci, polis tarafndan gzaltna alnp karakola gtrlrken: "lmek var, dnmek yok" sloganlar atp, trkler sylyorlard. TEKEL iilerinin Ankaraya gelilerinden bu yana 25 gn gemiti. 93 lkede faaliyet gsteren sendika ve kurulu TEKEL iilerine destek mesaj gndermiti. Uluslararas Gda, Tarm ve Turizm ileri Sendikas (IUF)nn organize ettii "TEKEL ilerine Destek Kampanyas" dnya iilerinin byk ilgisini grmt. Almanya, Amerika, Arjantin, Arnavutluk, Benin, Bosna Hersek, Burunei Sultanl, Cezayir, Endonezya, Ermenistan, Fransa, Hindistan, Hong Kong, ran, Jamaika, Kore, Malezya, Meksika, Nijerya, Nikaragua, Pakistan, Rusya, Ruanda, Suriye, ili, Tayland, Venezuela, Yeni Zellanda ve Japonya gibi birok lke iilerinden 2 bin 730 destek mesaj direni kararghna ulamt. TEKEL iilerinden biri Taraf gazetesini arayarak: Neden bizim hakkmzda yazmyorsunuz? iniz gcnz demokratik alm! diye ikayette bulunmutu. Taraf gazetesi yazar Melih Altnok 11 Ocak 2010 Sal gn kesinde TEKEL iileriyle ilgili neden haber yaplmadn anlatarak TEKEL iisinin: iler karde, AKP kalle eklinde att sloganlarn: Dnyann en kolay muhalifliinin tezahr olduunu ve bu tarz muhalefetin tam da statkonun istedii ey olduunu yazan Melih Altnoka cevaben, Antakyal bir TEKEL iisi unlar yazmt: Trkiyedeki emekilerin mcadelesi hakknda oturduunuz yerden ahkm keserek yorumlar yapacanza 25 gnlk eylem srecimize birka dakikanz vermi olsaydnz, bu direniin sendikalar veya dier siyasi partilerin gdmyle

112

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

olmadn; bizim gcmzn nereden geldiini ve nasl bir birliktelik ve kardelik duygusuyla i, ekmek mcadelesi verdiimizi grme imkn bulabilirdiniz. Fakat siz zahmet edip de yanmza gelmediniz. Siz TEKEL iisinin ne yaptn grmek iin yanmza gelmi olsaydnz bizim hangi bilin dzeyinde olduumuzun farkna varabilirdiniz. Biz sistemin dier dilileri olan CHP, MHP, DP, Saadet Partisi gibi partilerin bizim ne kadar yanmzda olabileceinin farkndayz. Fakat onlar her eye ramen bu siyasi iktidarn kleletirmeye alt iilerin yanna gelerek bize desteklerini, bir orba, bir ay ile sunmulardr. Bize sahip kanlara gelince... Biz Ankarada yllardr yanmzda olup gremediimiz dostlarmzn, dmanlarmzn ve bu vatann her karn parselleyerek babalar gibi satanlarn ve uaklarnn kimler olduunu ok iyi grdk. Sizin hazmetmeniz zor olacak fakat bu 25 gnlk srete sosyalist insanlarn bizimle paylatklarn siz acaba burnunuzun dibinde oturan komularnzla bir gn olsun paylaabildiiniz mi? Eer yreinizde biraz olsun insan sevgisi ya da vatanseverlik tam olsaydnz hala scak yerinizden bize akl vermek yerine imdi yanmzda olurdunuz. Bizim atm olduumuz sloganlarla dalga geeceinize gerei grn. Trkiyenin geleceinin ii snf hareketine bal olduunu hala grmezden gelebiliyorsunuz. Yaznzda deinmediiniz tek konu AKP hkmetinin politikalar 87 Yllk Cumhuriyet tarihimizde en kt hkmetlerin bile bir tula koyarak yapt btn katklar AKPnin 7 yl iinde ykp yok ettiini ve emperyalist glere teslim ettiini gremeyecek kadar krseniz, ltfen o elinizdeki kalemi brakp dar kn ve olan bitene bir gz atn. Hala bir ey anlayamadnz takdirde buyurun gelin. Bu kmsediiniz ve dalga gemeye altnz ii snfnn inanyorum size retecei ok eyler olacaktr. Taraf Gazetesinde yaynlanan ve TEKEL iilerini Ergenokoncu olarak niteleyen yazlara benzer bir im da, Hak- Bakan Salim Uslu tarafndan dile getirilmiti. 9 Ocak Pazar gn DHA muhabirine: Trkiyenin birok yerinde hkmetin alm projesiyle ilgili rahatszlk balamken, bu rahatsz olmu evrelerin deirmenine su tayacak biimde o evrelerin kurgusuna alet olacak biimde, demokratiklemeyi engelleme abalarna katk salayacak biimde sokak hareketlerinin artrlmas, sokan stlmaya allmas, zellikle soukkanl olunmas gereken bir dnemde ok tehlikeli bir yol olur. O adan alanlar, hakl taleplerini en meru biimde demokratik sistemin ileyiine ve demokratik almlara zarar vermeden ya da militarizme ve otoriterizme katk vermeden, onlarn kurgularna alet olmadan srdrmek zorundadrlar." Diyordu.

113

Mslm ULUSOY

TEKEL iilerinin direni kararghnda le saatlerinde BES adna basn aklamas yaplarak TEKEL iilerine verdikleri desteini dile getirirken: nsanlar haklarn aramaya baladklar zaman yneticiler bunu hazmedemeyerek derhal saldrya geiyorlar diye balad konumasn iilerin sloganlar kesiyordu. iler: Zam zulm ikence ite AKP slogan atyorlard. Sendikann ses aracndan Ak Mahsuninin Kayseriye konsere giderken Abdullah atlnn kendisine silah ekip, tehdit etmesi zerine syledii: Bana dnek demi itin birisi Am neymi sor hele hele Eli atlamam ay irisi Sen bizim kylerden ge hele hele Kylden yanadr toprak grmemi Viskiden gayrya dudak srmemi mr boyu sere vurmam Beni vuracakm bak ite hele Bir yn kitab ym nne Sinek konsa korkar tatl canna pli yosmasn alm yanna Pehlivanlk taslar gr hele hele Pehlivanlk taslar bak ite hele Yiittir ls dalarda kalan, Yiittir yiidin cn alan Soytardan yiit olur mu ulan! Ordu ykacakm kerr hele hele Bu herifin n sonu ayandr hey can ayandr Anlayana benim szm beyandr Senden korkan hayvan olu hayvandr Gel de Mahsuni yi vur hele hele sylenirken, elleri zincirli azlar bantlanm kocaman Trk bayrann etrafnda halkalanm kalabalk bir desteki grubu Sakarya Caddesi tarafndan geliyor, sloganlarla karlanyorlard. Ankarada mcadelelerini srdren TEKEL iilerinin yeni eylem plan aklanmt. Tm TEKEL iileri ve aileleri 14 Ocakta bakente yryecek, sonu alamazlarsa lm orucuna balayacaklard. TEKEL iilerinin direni karagahndaki eylemi, 25. gnne girmiti. iler, haklarn alncaya kadar eylemlerini srdreceklerini sylerken TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel, yapt aklamada 14 Ocaktan itibaren, Trkiyenin her yerindeki TEKEL iilerinin, Ankaraya yryeceini bildirmiti. Kefeni simgeleyen

114

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

giysilerle yola kacak iilerin 15 Ocaktan itibaren birinci gnde gece gndz oturma eylemi, ikinci gnde alk grevi, zm bulunmad takdirde ise lm orucuna balayacaklarn ifade ederek: Bunun akas yok, bunu herkes ciddiye alsn, Ankarann gbeinde Trkiyenin gz nnde lmeyi gze alyoruz. Yol yaknken sorunu zelim, yoksa ok kt eyler olacak diyordu. Mustafa Trkel,TEKEL iilerinin, 24 gndr Anayasa, yasa ve uluslararas szlemelerden doan haklarn ve hukuklarn korumak iin Trkiyenin drt bir yanndan gelerek seslerini duyurmaya altklarn syledikten sonra, sklan gazlara, sulara, vurulan coplara ramen iein sapn koparmadan, yiite onurlu bir mcadele verdiklerini, tm dnyaya demokrasi mcadelesinin nasl verileceini gsterdiklerini sylyordu. Yaplan referandumla TEKEL iilerinin demokratik anlaylarn ortaya koyduklarn syleyen Mustafa Trkel, 9 bin 683 kiinin oy kullandn, 9 bin 628 kabul, 55 redoyu ktn aklyordu. TEKEL iilerinin direnii hem kendilerine olan destei artrm, hem de yeni hak arama ve hakszlklara direnme mcadelerine klvuzluk ediyordu. Trk- zmir Blge Temsilciliinde dzenlenen basn toplantsnda: ilerin 2010 ylna umutla giremedii,ii ve memur kesiminin gittike fakirletiini syleyerek alma hayatndaki bu olumsuzluklar protesto etmek iin bugn, iilerin 1 saat ie ge gideceini ve Bornovada bir araya gelerek basn aklamas yapacaklarn dile getiren Mustafa Kundak, hkmetin kiralk iilik uygulamasn yasalatrmas halinde kuralsz alma koullarnn tm i yerlerinde grleceini sylerken,Tez-Koop- Sendikas zmir ube Bakan da: Migros Ticaret Anin Gzelyal Tansa Maazasnda i yeri sendika temsilcisinin toplu i szleme srecindeki kararl tavr nedeniyle aslsz gerekelerle iten karldn aklamt. TEKEL iilerinin direnii 26. gnne ulatnda, 14 Ocakta yaplmas planlanan kesintisiz eylem sreci hazrlklar devam ediyordu. TEKEL iilerini ziyarete gelen Ozan Ali Asker, Trkiye halklarnn TEKEL iilerinin mcadelesinde olduu gibi birlikte, omuz omuza mcadelesinin nemini vurguladktan sonra: Yreim yldzlaan yumruum benim... Duru dlediin gkyzn kara kara bulutlar naklyorsa, Umutlarn kuatlmasn aclarmn gzbebei... Bak! Bahar naslda hoyrat, dalar naslda am kollarn; Grkemli bir ana kuca gibi: kasrgal vurulara hazr.... Nasl da ykseliyor gkyzne...... Davran hele aclarmn gzbebei, senin sesin yenilgi tanmaz: Bu abluka dalacak parasn syleyip TEKEL iilerine destek verirken

115

Mslm ULUSOY

direni karargahnda halkn getirdii eldiven ve brek datlyordu. Sabah erken saatlerde DP orba kaynatm, le saatlerinde de Halkevleri de tavuk dneri datmt. TEKEL iilerine destek iin gelen Samanda Belediye Bakan Mithat Nehir , yapt konumada: Size Akdenizden smscak selm getirdim. Sizin sesiniz o kadar gr kyor ki inann Trkiyenin drt bir yanndan duyuluyor. ilerin nasl eziyet ektiklerini iyi bilirim. Bakanlk yaptm belediyede iiler bizim dnemimize kadar yirmi yldr neredeyse hi tam maa alamamt. Biz onlara sz verdik, szmz de yerine getiriyoruz. ilerin, emekilerin sorunlarnn zm de emekilerin iktidarndan geiyor." Diyordu. Cumhuriyet Gazetesi okurlar da(CUMOK) ayn saatlerde TEKEL iilerine destee gelmiti. Baynd Sokakta bir ses haykrarak TEKEL iilerine soruyor ve sorunun karln TEKEL iileri veriyordu.: -Ne istiyorsunuz? -..! -Ne istiyorsunuz? -Ekmek..! -Vermeyecek..! -Alacaz..! -Nasl ? -Ske ske..! denildikten sonra iiler gr bir ekilde: ekmek yoksa bar da yok slogan atyorlar: Biz ocuklarmza onurlu bir gelecek brakmak istiyoruz! Ya siz..? Ya siz..? diye sorarken stanbul TEKELden Glten Trk- giri kaps nnde duran Mustafa Trkelin arkasndan Trk bayran sallyordu. Bu srada bir kamera nnde konuan SamsunluTEKEL iisi Zeki, iktidar olmadan nce: Meydanlara inin yannzdaym diyen Blent Arnn,TEKEL iileri meydanlara indii zaman: O zaman zle dnyordum. imdi byle dnyorum szlerini eletirerek: Tayyip Erdoan ve yanndakiler, Amerikadan gelen sesi hemen duyuyorlar. Bizim sesimizi duymuyorlar. Derken, iiler: Biz haklyz biz kazanacaz! Yaasn onurlu mcadelemiz!slogan ile couyorlard. TEKEL iileri ve destekiler Urfal KEBAP nnde halay ekerken TEKGIDA- yayn aracndan: Damdan dama ip gerdim pekli mendil serdim u zalimin gzn Candan yrekten sevdim irinim hele gel hele Yanyorum aman ne are trks halaya duranlarcoturuyordu. Daha

116

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

sonra direni karargahndaki topluluktan Birey Yapmal sesleri ykselmeye balamt. Derin uykudaydm sesine uyandm Ter iinde kaldm uyku tutmad Yolun ortasnda henz onaltsnda Vuruyorlar oysa biey yapmad Sanki onlar hanc halkna yabanc Biz ise kiracyz da evden atmal Birisi oy peinde teki rant iinde Kyamet deilse bile biey kopmal Biey yapmal hey biey yapmal Hey biey yapmal hey Mali Msavirler Muhasebeciler Dernei destek iin geldiinde karton koliler iinde getirdii meyveleri datrken kalabalk bir grupla gelen Emeki Hareket Partisi taraftarlar: Ya Hep Beraber Ya Hi Birimiz slogan atarken mikrofondan onlara: Ho geldiniz deniliyor: Zafer Direnen Emekinin Olacak! sloganyla adeta yer gk inliyordu. Onurlu TEKEL iilerinin hak direnii birok ilde yaplan eylemlerle de destekleniyordu. Krkkalede Trk Metal Sendikas, Eitim Sen ve lkc iler Dernei yeleri Cumhuriyet Meydannda toplandktan sonra AKP l Tekilat n yrmler burada Trk Metal Sendikas Krkkale ube Bakan: TRK- Bakanlar Kurulu, hkmetin, alma yaamnn her alannda emekilerin ve onlarn temsilcilerinin dile getirdii taleplere kar uygulad saduyu ve nezaketten uzak, kaba ve iddet ieren yaklamndan ve yaratlmak istenen atma ortamndan son derece rahatszdr diye konutuktan sonra slogan atarak hkmeti rotesto etmilerdi. Takvim 10 Ocak 2010u gsterirken direni kararghnda orba datlrlen gelen kalabalk bir desteki topluluu: Salla Trk- Hkmet decek diye slogan atarak adrlar arasnda ilerlerken simgelemi bakan Rahmi kortejin nnde allageldik gsterilerini srdryordu. TEKEL iilerine destek iin gelenler de onu tebessm ve hayranlkla izliyorlard. TEKEL iileri yoklamalarn yapm, Siirtin enitesine yuh ekmilerdi. Kalabalk: Vur vur inlesin AKP dinlesin, Her Yer TEKEL, Her Yer Direni sloganlaryla sokaklar inletirken Atatrk Dnce Dernei pankart altndaki destekiler direni kararghna yryordu. Onlarn hemen ardndan orum alyayla kylleri-

117

Mslm ULUSOY

nin oluturduu yry kolu ellerinde Trk bayraklar ve hkmeti protesto eden dvizlerini sallayarak: Gn Gelecek Devran Dnecek, AKP Halka Hesap Verecek sloganlaryla gemiler, onlar takipeden Desa iileri de flamalar ve bayraklaryla direni kararghna girerken: TEKELde direnen kadnlar kazanacak slogan atyorlard. Bu srada sendikann ses arac Burak Tarlas trksn alarken birok yerde halaylar kurulmutu. Sabahtan kalktm ki ezan sesi var Ezan da sesi deil yar yar burak yas var Bakn u adamn ka tarlas var Amann kzlar ne zorumu burak yolmas Burak tarlasnda yar yar gelin olmas Edirme fesini yar yar kalkar da giderim Evini bana yar yar ykar da giderim DESA iisi kadnlar TEKELci kadnlarla birlikte : Yaasn Kadn Dayanmas, Birlee Birlee kazanacaz Asla yalnz yrmeyeceksin sloganlar attktan sonra adrlar kurda gelile yeni bir halay balatmlard. Hakkn ara sor da gel adrlar kurda gel Dn olsun grevler Davullara vur da gel Dalga dalga by gel Grev grev yr gel Kavgadan kamak olmaz Yreini alda gel sylenerek halay ekilirken Bakan Rahmi, kah elindeki pet ieyi zurna yaparak alyor, kah akrobatik gsteriler yapyordu. Bu srada TEKEL iileri ellerinde Trk bayraklarn sallayarak: TEKEL Vatandr Vatan Satlmaz slogan atarak Trkiye halknn karlar ile ii snfnn karlarnn zdeletiini gsteriyorlard. Bata TEKEL olmak zere tm iilerin mcadelesi grnrde AKP ye kar olmasna karn, aslnda kresel sermaye olarak ifade edilen emperyalizme karyd. Onlarn mcadelesi vatan savunmasyd. i snf direni kararghnda vatann korumak iin savunma hatt oluturmutu. Adyaman'da Emek ve Demokrasi Platformu yeleri, TEKEL iileriyle birlikte sloganlar atarak yry yapmlar , nsan Haklar Dernei (HD) Adyaman ube

118

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bakan TEKEL iilerinin onurlu bir mcadele sergilediini, kendilerinin de bu mcadeleye destek verdiklerini belirterek: Hkmetin ald zelletirme karar dorultusunda TEKEL iileri ilerini kaybediyor. Bunun karlnda da TEKEL iilerinin 4/C statsnde geici ii kabul edilerek, baka kurumlarda almalarna olanak tannd belirtiliyor. ilere yllardr alt kurumlardan atlp, sonra da isiz kalmak istemiyorsanz 4/C statsn kabul edeceksiniz dayatmas yaplyor. TEKEL iilerinin zlk haklar ellerinden alnmaya allyor. ilerin mcadelesi bastrlmaya allyor. alanlarn alma hakk bata olmak zere iini ve yaamn srdrme hakk en nemli insan haklarndandr. Emek ve Demokrasi Platformu olarak sosyal devlet istiyoruz" diye konuuyordu. Ankarada direni adrlarnda bulunan amcas iin Babakan'a mektup yazan kk Asl: Ben TEKEL alan olan amcama destek olmak iin buradaym. Amcam sizden hakkn istiyor. Amcama ben bu yamda okul harlmla bakmaya hazrm. nsanca yaamak istiyoruz. Allah amcamn ve tm TEKEL alanlarnn yar ve yardmcs olsun!" derrken direni karargh sokaklar TEKEL iilerine destek iin gelmi beyaz nlkl asistanlar arlyordu. Asistanlar Asistan ii el ele 4/C pe yazl pankart tayarak: TEKEL iisi onurumuzdur sloganyla geerken iilerin alk ve sloganlar onlar karlamt. TEKEL iileri Trkiye tarihinde ilk olarak sahneye koyduu toplumsal dayanma ve hak arayyla 'demokrasi havarileri'ne demokrasinin nasl savunulacan gsteriyordu. Onlar, byle bir mcadelenin kendilerine danlmada,n TEKEL iileri yani ayak takm tarafndan yaplmasna akl erdirememilerdi. Demokrasi mcadelesini sadece kendileri verebileceklerini sanyorlard. zerine l topra serptikleri emekilerin sesini bu gne kadar kesmilerdi. Ama imdi TEKEL iileri kefenlerini giymiler, haklarn isteyerek demokrasiyi savunuyor: lmek Var Dnmek Yok! diyerek beton kaldrmlarda sabahlyor, akamlyor, direniyorlar, direniyorlard.

119

Mslm ULUSOY

Son Sz Direnenler Syler Hayalet grmesine korkup, aran, emperyalizmin yeni koltuk denei, eski demokratlarn ll olan dilleri konumuyor, titreyen parmaklar kalem tutup TEKEL iilerinin haklln yazamyordu. Bir zamanlar demokrasi nutuklar savurduu meydanlar imdi onlarszd. Direni meydanlarnda zgrlk trklleri syleniyor, meydanlar dolduranlar insanca yaamak, insanca almak dileini haykryorlard. Gerek bir demokratn bundan mutlu olmas gerekirken yorgun ve bencil ve satlm demokratlar, en temel insan hakkna; yreklerini, gzleri ve kulaklarn kapatmlard. Onlar antenlerini ABD ve ABden gelecek talimatlara evirmi bekliyorlard. TEKEL iileri ise milletin sinesinde halk glerinin desteinde kendi yayla kavrulup, kt kanaat geinen halk, nn TEKEL iileriyle paylamak iin varn younu ortaya dkerek sanki Tekalif-i Milliye uyguluyordu. tfaiyeciler, demiryolcular, taeron iiler, renciler, memurlar, emekliler, esnaf TEKEL iilerine omuz vermi, yurdunu vatann savunuyordu. Emekiler, lkenin sahipsiz olmadn, Babakan bata olmak zere AB ve ABDye gsteriyorlard. Btn bunlardan honut olmayan gdml demokratlar ,TEKEL iilerini susturmak iin saldran polisin insanlk d uygulamalarna ses karmak gereini de duymuyorlard. Onlar k giysileri iinde ayak ayak stne attklar koltuklarna gmlerek viskilerini yudumlarken, memleketin halini tartp,kelerinde kendilerine ihtiya duyan andavall politikaclara akl veriyorlard. TEKEL iilerinin, itfaiyecilerin, taeron iilerin, atanamayan gen retmenlerin, eczaclarn,memurlarn, yaam koullar ve bu koullar iyiletirmek iin verdikleri mcadele onlarn umurunda bile deildi. TEKEL iileri kadnyla erkeiyle AKP Genel Merkezi nnde yakt Ttn Ateini tttrmeye farkl eylem biimleri uyguluyarak devam ediyord. imdi ala yatma ya hazrlanyorlard. Bunda da, seslerini duyuramazlar, baarya ulaamazlarsa, lme yatacaklard. TEKEL iileri i, ekmek ve onur mcadelelerine ideolojik diyenlere: nce iletmelerimizi, sonra bizi, nasl ideolojik olarak sattlarsa, 14 Ocaktan sonra da iinin ideolojisini grecekler! deolojik olarak ya leceiz, ya da insanca yaayacaz . lmek var, dnmek yok dedik bir kere! Kefenlerimizi giyeceiz, yaamak iin Yaamak direnmektir, direnmek yaamak!. Diye cevap veriyorlard.

120

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL iilerinin kazanmas, iilerinin, tm kamu emekilerinin, gvencesi olmayanlarn, yoksul kylnn, esnafn kazanmas demekti. Bu mcadeledenin kazanmlar tm ezilenler iin: Kurtulu yok tek bana, ya hep beraber ya hibirimiz sznn gerekle mesi demekti. TEKEL iileri lkenin drt bir yanndan Ankara'ya gelmek iin yola ktnda birok yerde engellenmek istenilmiti. zmir'den yola kan 15 otobse de eitli gerekeler ne izin verilmediinde TEKEL iileri yolu trafie kapatarak direnie geince, polisin yolu amak zorunda kalmt. Son sz yine direnenler sylemiti. TEKEL direniinin 32nci gn dayanma yurt geneline yaylm,Trk-'e bal sendikalar bulunduklar iyerlerinde bugn yine 1 saat i brakmlar, zmir, Manisa, Akhisar, Diyarbakr, Mu, Adyaman, Bitlis ve stanbul bata olmak zere dier illerinden gelen TEKEL iileri direni kararghndaki yerlerini almlard. Tez Koop- yesi iiler, Necatibey Caddesinde toplandktan sonra direni alanna yrrken, BDP Ankara l rgt ardndan da Halkevleri Gvenceli nsanca Yaampankartyla TEKEL iilerine destee gelmilerdi. Halkevleri Genel Bakan burada yapt konumada: "Biz kazanacaz, ii snf kazanacak, direnen halklar kazanacak" dedikten sonra TEKEL direniinin yiit kadnlarnn ve erkeklerinin direniinde her zaman yanlarnda olacaklarn sylyordu. Sleyman Srr Caddesinde buluan DSK, KESK, TMMOB ve TTB, TEKEL iilerinin direniine destek vermek zere Trk- Genel Merkezine yrylerinden sonra KESK Genel Bakan, DSK Genel Bakan ve TMMOB Genel Bakan burada iilere sesleniyorlard. Dn akam yaan youn yamurla birlikte Samsun'dan yola kan TEKEL iileri slogan atarak ve direni trkleri syleyerek geliyorlard. Mahsuninin Bak ite hele trksn aralarndaki eski lkclerle birlikte syleyen TEKEL iileri hep bir azdan: lmek var dnmek yok diyerek direni kararghna giri yapmlard. Saat 16.00 sralarnda DSK Genel Bakan ve KESK Genel Bakannn da katlmyla TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel bir aklama yaparak Haiti'deki depremin ortaya kard acy paylatklarn syledikten sonra: "Bu insanlar buraya gn boyunca son bir ihtar iin oturma eylemine geldi. gn buradayz bekliyoruz. Hakkmz alana kadar burada ayrlmayacaz" diyerek yeni bir ar yapmt. Mustafa Trkel'in aklamasndan sonra direni kararghnn Bayndr, nklap sokaklar ile Tuna Caddesinde yol boyunca taburelerini, battaniye ve yamurluklar n alan direniiler oturma eylemine balamlard. Bu eylem srasnda bir ii:

121

Mslm ULUSOY

ok ey kazandk, en azndan kardelii yeniden kazandk. Trk, Krd, Laz, erkezi, Arab birbirine dman edemeyeceklerini grdm. Ama ekmek kavgas daha bitmedi. Asl kazanmamz gereken bu. Buradan hakkm almadan hibir yere gitmeyeceim, lmek var dnmek yok.diyordu. Baka bir ii: Biz kazanacaz. Binlerce TEKEL iisi Ankaradayz. Bize destek veren herkese teekkr ederiz. Saolsunlar. Birlik olursak kazanrz. nk bu onun bunun sorunu deil herkesin sorunu. Ailemin yanna buradan kazanarak gideceim. O adam ise kaybederek bu memleketten gidecek. Diyordu. Direni alanlarnda herkes inanl ve kararlyd. TEKEL iilerine destek olmak iin gelenler, mcadele ile zdelemilerdi. Kavgaya ortak olmak istedikleri iin oradaydlar. Orada tm emekilerin oluturduu kardee ortamdan dolay daha gl olduunu grmlerdi. Bu kavgay kazanp, AKPyi ykacaklard. Tayyip Erdoan, onlarn iini elinden alm, TEKEL iileri de evini oluunu ocuumu brakp buraya kadar gelmilerdi. Memleketlerinde ailesi a, kendileri de burada sokaklarda yatyordu. ok perian olmulard ama, eylemlerini sadece kendileri iin deil, tm emekiler iin yaptklarn dnen TEKEL iileri: Yan gelip yatanlar AKPlilerdir diyorlard. Samsundan bir TEKEL iisi: Sayn Babakan alanlarn, emekilerin yatarak para kazandklarn sylyor. Oysa ki TEKELin kapan emrinin geldii gne kadar insanlar alyordu. Maalesef bu bir gerektir ki almayanlar vardr. Fakat onlar da AKP milletvekilleri, AKPnin danmanlar, il bakan, ile bakanlar, yardmclar ve hatta sradan gelme genlik kollar bakanlarnn iyeri mdrlerine, eflerine, eksperlerine direktif verip, bu benim adamm almasn dedikleri kiilerdir. Dolaysyla biz buna ahidiz ki almayanlar varsa onlar da AKPli olanlardr. TEKELe, devlete zarar veren varsa, belli oluyor ki onlar da AKPlidirler. Ve unu diyoruz ki; artk bu sokan sesini duysunlar, grsnler. Mevkiler, makamlar ve baarlar geicidir. Kalc olan insanln yapt hizmetlerdir. Zafer alanlarn, emekilerin olacaktr. Trkiye sevdamz ekmek iin kavgamz.diyordu. TEKEL iileri kararlydlar. Buradan sonu almadan da gitmeyi dnmyorlar, gn srecek olan oturma eyleminde, talepleri karlk grmezse, gn alk grevine gidecekler bundan da sonu elde edemezlerse lm orucuna yatacaklard. Bundan sonra iin baka bir bir yol da yoktu. O yzden birlik ve beraberlik iinde baaracaklarna inanyorlar: lmek var dnmek yokdiyorlard. TEKEL iilerini destekleyenler onlarn sadece kendileri iin deil Trkiye ii snf iin de mcadele ettiklerini, emein zgrl iin mcadele ettiklerine inanyorlard. Onlar kazand zaman Trkiyenin, Trkiye ii snfnn kazanacan sylyorlard. Onlarla beraber gerekirse leceiz ama mutlaka kazanacaz derken

122

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

birok rgt yanlarnda getirdikleri battaniyeleri iilere datmlard. Ayrca kurulan ay ocaklar da harl harl alyordu. Akam saatlerinde Hacettepe niversitesi Tp Fakltesi bahesinde toplanan SES'li salk emekileri hastanede ve yol boyunca TEKEL direniiyle ilgili ar yaparak Ankarallar direnie sahip kmaya aryorlar, kendileri de TEKEL iilerine battaniye getiriyorlard. 10 bini akn kii Tuna Caddesi sokaklarna tam oturma eylemini srdrrken stanbul'dan yeni gelenler de Kzlay Metro iinden sloganlarla geerken, .Melih Gkek'in zel gvenlikileri bir iiyi tokatlam, iiler de zel gvenlikilerin az payn vererek Sakarya Caddesine kmlard. Sloganlarla direni kararghna gelmiler, iilere mekann aan Orhan Babann Maydonozunda TEKEL iileri ve destekileri: Kardeler birletik, sra zaferde ve dier sloganlar cokuyla dile getirirken,zgrlk Mahkumlaryla halay ekiyorlard Tuna Caddesinde, nklap ve Bayndr Sokakta, adm atlacak yer kalmamt: Direne direne kazanacaz bata olmak zere tm sloganlar cokuyla haykrlyordu. Turuncu boyun atklaryla iiler, Trke, Krte kark syledikleri: Edremit Vana Bakar ile halaya durmulard. adrlarn iinde kadnlar, ocuklar gnn yorgunluunu oturarak atmaya alyorlard. Ba kapal kadnlar ellerinde yanan mumlaryla Halayl Yar Halayl syleyerek oynuyorlar, kalabaln arasnda olan Mustafa Trkel de el rparak elenceye katlm onlar tebessmle izliyordu. ilerden bazlar onun kendileriyle birlikte olduunu fark edince: En byk bakan bizim bakan diye tempo tutmulard.. ilerden biri Trkele: Bakan! lmeye geldik..! Arkandayz..! Diye seslenince O da: lmeyeceiz..! Hep birlikte mutlulukla, haklarmz alp yaayacaz! diye cevap vermi, iiler hep bir azdan: , ekmek yoksa bar da yok diye defalarca tekrarlayp ortal inlettikten sonraYar salarn lle lle Tayyip sana gle gle arksn sylemeye baladlar. Herkes neelenmiti. iler birbirlerini yelleyerek slogan atmay srdrrken, Sakarya blgesinin ltl sokaklar cvl cvld. Zerdalinin nnde de yeni bir halay kolu olumutu. nlerinde mum yanan kadnlar yen ayaklarnn altna karton, tahta paras koymular, dizlerini ve srtlarn battaniyelerle iyice sarmalamlard. Onlar evlerinde braktklar yavrularn dnr, onlarn ekmei iin kahr ekerken, ayazdan kurtulabilmek iin de tedbir almaya alyorlard. Rahatszlanan kadnn biri revire gittiinde gnll salklar ona binlerce ila arasndan son kullanma tarihine bakarak seim yapmak zorunda kalyorlard.

123

Mslm ULUSOY

Yllardr ttnn neden olduu hastalklar yetmezmi gibi, birde souktan hasta olmak istesele de kurtulamyorlard. zmir-Tuzla adrnda parkal ba apkal bir devrimci elinde sazyla direni trkleri sylyordu. Sra Yunanistan iilerinin marna gelmiti: Ege denizi kararnca Dalar uykuya dalar Yine sessiz ovalarda syan atei yanar Varlmz feda olsun Bu uurda savaa Yemin ettik biz emekiler Sosyalizmi kurmayay sylyorlard. TEKEL iisi bir kadnn 7-8 yalarndaki kz pembe balkl Sabriye: Anneme destek vermek iin geldim! Hakkmz almadan gitmeyeceim! derken Tokat'tan Ankaraya gelen kalabalk ii topluluu direni kararghna sloganlarla geliyor: Dnmeye deil, lmeye geldik! diyorlard. Seyyar kfteci mangalnn kzlerini kartrm, ocaktan yaylan kokular itah kabartrken, elinde tef alan bir ii, yannda el rparak ritim tutanlarla birlikte davul seslerine katkda bulunuyorlar, ellerinde Trk bayrayla halay ekiyorlard. nklap Sokan Tuna Caddesiyle kesitii aa tarafnda da arklar syleniyordu. Oluturulan kadnlar korosu ile blblm ile Dalgalandm da duruldum Arkas gelmez dertlerimin gibi arklar pe pee sralyordu. Gece vakti Tuna Caddesi'nin her bir yanndan trkler, arklar sloganlar ykseliyor,halaylarla, horonlarla snmaya alan iiler ve desteklileri muhteem bir an belleklerine iliyorlard. Gecenin solgun klar ve iilerin yorgun baklar arasnda Trabzon adrndan: Yemek koydu stne bakr tenceresine Ayem k konualm mutfak penceresine Giydiin entarinin nleri ak yaka ok yakt canlarm camlardan baka trks yanklanyordu Kamera karsna gemi olan iinin biri: Bu topluluk AKPye dur demek iin buradadr. Ben AKPye oy verdim. Bu uygulamalarndan sonra oyumu geri almak istiyorum. Fakat seimlere kadar bu imkanm yok. Oysa AKP, bana daha nceden verilmi olan haklarm gaspetti. Ben nasl sresi dolmadan verdiim oyu geri alamyorsam,AKPde bana verilmi haklar geri alamaz! diyordu.

124

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Ekmek Bar zgrlk in Demokrasi Ve Haklar Mitingi Islak ayaz gecesine iinat iiler ayaktaydlar. Uyusalar yorlard. Dayanabilenler uyumamaya alyorlard. Uyumak isteyenler birbirlerine srt vererek scaklklarn paylarken bulabildikleri her eyi zerlerine rtyorlard. 15 Ocak 2010 Cuma gn TEKEL iilerine Destek, Yardm ve Dayanma Fonu oluturulduu TEKEL iilerine mcadelelerinde destek olmak isteyenlerin belirtilen banka hesap numaralarna para yatrabilecekleri aklanmt. TRK- Bakan Mustafa KUMLU'nun konumas ardndan da,kadn iilere yamurluk datlyordu. Hemen hemen Trkiyenin tm illerinde TEKEL iilerine destek gsterileri yaplyordu. Antalyada, AKP binas nnde yaplan protestoya, KESK, DSK, meslek rgtleri ve siyasi partiler katlm, Trk- temsilcisi tarafndan yaplan aklamada, TEKEL iilerinin hakl direniine vurgu yaplarak, geici, gvencesiz istihdam uygulamalarna son verilmesi isteniyordu. AKPnin polis araclyla TEKEL ve itfaiye iilerine uygulad saldrgan tavr ve son cret zamlar ile AKPnin ii dmanl da knanmt. TEKEL iilerine destek olan niversite rencileri okullarnda TEKEL iileriyle dayanma komiteleri kuruyorlard. Bir ay akn sredir Ankara'da ve Trkiye'nin birok yerinde eylemleriyle seslerini duyurmaya alan TEKEL iilerine kurduklar komiteler ile destek olan renciler: "Dayanma komitesi bir eyler yaplsn diye alacak. Kim mi alacak? Bu niversitede kalbi TEKEL iileri ile birlikte atan herkes TEKEL iisi kazanrsa biz de kazanrz. Bunun iin elimiz abuk tutmamz lazm imdi iilerle dayanmak iin akln, yreini ve imknlarn paylama zaman." diyorlard. Marmara niversitesi rencileri bu hafta TEKEL iileri ile dayanma komiteleri oluturmular, Gztepe kampsndeki retim grevlileri ve renciler TEKEL iilerine gnderilmek zere kumbara ile snflar gezerek yardm toplamlar, yurtlardan topladklar yorgan, atk, bere ve eldivenleri TEKEL iilerine gndermilerdi.. Okuldaki komiteler TEKEL iilerini okula getirip sylei yapmak istemelerine karn okul ynetimi izin vermemi, renciler TEKEL direniini duyurmak, ona destek olmak iin eitli yntemlerle abalyorlard. letiim Fakltesi rencileri de fotoraf sergisi ve hazrladklar belgesel film ile destek sunmaya alrken yasak deken karlarnda bulmulard ama,Bahelievler ve Acbadem kampslerinde TEKEL iilerine yardm toplanmaya devam ediliyordu. Boazii niversitesinin emeki ve rencileri, dayanmak iin mitinge birlikte katlma karar almlard.

125

Mslm ULUSOY

stanbul'daki eitli vakf niversitelerindeki renciler de gsterdikleri aktiviteler ile TEKEL iileriyle dayanma iindeydiler. stanbul Bilgi niversitesi'nde TEKEL iileri ve renci, akademisyen ve okul alanlarnn katld bir sylei gerekletirilmi, etkinlie katlmaktan ekinen baz renciler ikna edilerek syleiye katlmlar salanmt. Yldz Teknik niversitesinde her kamps ve fakltede bildiriler datlarak TEKEL iileri iin para, giiyim ve temel ihtiya malzemeleri toplanmt. Ankaradaki mitingin duyurusunu yapmak zere Yldz Teknik niversitesini ziyaret etmek isteyen TEKEL iileri rektr tarafndan engellenmiti ama, renciler TEKEL iilerini okulun giri kaps nnde karlamlard. Ttn Atei lkenin her kesinde yanmaya devam ediyordu. Direni kararghnda olumsuz yaam koullar, TEKEL iilerinin enfeksiyon hastalklarna yakalanmasn da beraberinde getirmiti. Hazrlad bror ile iilere salklarn nasl koruyacaklarn aklayan Ankara Tabipler Odas, TEKEL iilerine desteini srdryordu. Direni sokaklarnn her yerinde kurulan irili ufakl halaylar, iilerin hareket halinde olmalarn ve memelerini salyordu. Srtlarna geirdikleri beyazn ounluk olduu deiik renk yamurluklaryla, esen rzgara, yaan yamura kar da direnen TEKEL iileri, bugn 2 saatten beri yaan yamura ramen, direni alannda yanan Ttn Atelerinin snmesine izin vermemilerdi. Ankarada destekilerin eyleme katlm daha da artm, tm cadde, sokaklar ve adrlarda iiler, Ttn Atelerinin banda direni trkleri sylyorlard. Blge esnaf ve alanlarnn da aktif olarak katld direni, halaylarla, trklerle, sloganlarla devam ederken, iilerden birinin ald kavaln yank sesi: lmek Var Dnmek Yok sloganyla blnyordu. Mikrofondan TEKEL iileriyle duygularn paylaanlar, iirlerini okuyorlard. BKM Mutfak oyuncular da TEKEL direniindeydi. iler, oyuncularn bu destei karsnda: "ok gzel hareketler bunlar" diyerek mutluluklarn dile getirmilerdi. Sabah saatlerinde ok uzun sren yolculuklarla Ankara'ya ulaan iiler souk havaya kar battaniyelerine sarlarak snmaya ve dinlenmeye alyorlar, sokakta sokakta kuru olan yerlerde uyumaya ekiliyorlard. Gece bitip gn aarmaya balarken, byk bir blm uykuda olan iiler Tuna Caddesinin her yannda yaklan atelerle uyannca, direniilerden trk ve slogan sesleri ykseliyor, anons aracndan gelen Geti dost kervan kulaklarda yanklanmaya balyordu. u kar yaylada g katar katar Bir yiit sevdas serimde tter

126

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bu ayrlk bana lmden beter Geti dost kervan eyleme beni, eyleme beni u benim sevdiim bata oturur Bir gzelin derdi deni bitirir Bu ayrlk bize zulm getirir Geti dost kervan eyleme beni, eyleme beni Pir Sultan Abdalm dalar aalm Aalm da enginlere delim ok ekmein yedim helallaalm Geti dost kervan eyleme beni, eyleme beni Geceyi neeli sohbetlerle, halaylarla,trklerle, direni arlaryla geiren iiler sabahn ilk saatleriyle birlikte oturma eyleminin ikinci gnne hazrlanmaya balamlar, kahvaltlar yapldktan sonra yamur balamt. Yamurdan korunmak iin Tuna Caddesi boyunca direkler arasna karlkl ipler gerip zerine muambalar serilerek adr oluturan iiler, sloganlarla oturma eylemlerine devam ediyor, sobalarnn ateine odun atyorlard.Geceleyin zmir Balatktan Hasan kalp krizi geirirken, ayazn ve yol yorgunluuna dayanamayan be ii daha hastaneye kaldrlmt. Trkiye'nin farkl kentlerinden gelen, sar yamurluklar ve turuncu atklaryla direni kararghndaki Halkevi yeleri de TEKEL adrlarnda gn TEKEL iileriyle birlikte geiriyorlard. Batman ve Denizlili iiler el ele tutuarak: Gelsinler de alm burada grsnler derken, mumlar etrafna toplanm zmirrli kadn iiler : Alaklara kar yayor medin mi? Tayyip sen bu iin sonunu dnmedin mi? trksn sylyorlard. TEKEL iileri Ankara direniinin 33nc gnne gelinmiti. Ankarada 17 Ocak 2010 Pazar gnn sakinlii yaanrken iiler, oturma eylemine balanldn dan beri iple ekilen Trk- mitingiyle ilgili katlmc saysnn ne olacan tahmin etmeye alyorlard. Sabah saatlerinde blge esnafnn kendilerine ikram ettii sabah orbalarn ien iiler, bir yandan da miting iin son hazrlklarn tamamlamlard. Saat 10.00'da Ankara Gar nnden balayan mitinge katlmak iin yola kan TEKEL iileri, bir ksm arkadalarn adrlarn korumak iin direni kararghnda brakmlard. TEKEL iilerinden beyaz kefen giymi kadnlar ve ocuklar en n saflardaki yerlerini almlar, Mithatpaa Caddesinden TEKGIDA- pankartyla yrye getiklerinde:

127

Mslm ULUSOY

Gn gelecek, devran dnecek, AKP halka hesap verecek diye haykryorlard. Uzun boyu ve ksa sar salaryla erife en nlerdeydi. Sar yamurluk iindeki Tokatl Selma ve yanndaki kadnlar: AKP 4/Cyi al bana al slogan atarak ilerlerken, trbanl kadn iilerden bazlarnn boazlarna turuncu atklar dolamlard. Kortejin yanndan geen gruplar: TEKEL iisi yalnz deildir diyerek onlara destek veriyorlard. Shhiyedeki Hitit Heykelini tam karsna geldiklerinde polis kontrol noktasndan geiyorlard. Erkeklerin oluturduu bir grup: Vur vur inlesin AKP dinlesin sloganyla miting alanndaki hoparlrlerden gelen Glen Kutlunun syledii Ben bu yl yarimden ayr derim Her gnm bir yla dnd gidiyor trks birbirine karmt. zerlerinde rengarenk naylon yamurluklaryla iiler: ekmek yoksa bar da yok ve Her yer TEKEL her yer direni sloganlaryla yeri g inletiyordu. iler, somurtkan, dnceli, endieli, iiler; gle, diri ve mcadeleciydiler. Cokun TEKELci kadnlarn hemen ardndan Pir Sultan Abdal Dernei Ankara ubesi pankart tayanlar: TEKEL iisi yalnz deildir Kavga bitmedi, yeni balyor sloganlaryla gmbr gmbr geliyorlard. Mithat Paa Caddesinin sona erdii demir kprnn altnda, Salk Bakanlnn nnde polis arama yapyor, direniin bakan Rahmi, kendi yntemleriyle nderliini srdryordu. Diyarbakr TEKEL iilerinden birisi uzaktan grd Murat: EniteBuraya gel! diyerek yanna arrken, elinde Atatrk resmi tayan iiye birisi: Atatrk resmini nereden aldn? Bize neden vermediler diye sorduktan sonra, birok ii izdihamla onun gsterdii yerden Atatrk resmi almaya kouturuyordu. Polis arama noktasnda bir TEKEL iisinin ocuu: AKPye ders vermeye geldik diye barnca polisleri de gldrm, polisin biri ona dnm sevecenlikle bakyordu. ilerin kimi ddk, kimi de parmaklaryla slk alarak AKPyi protesto ediyorlard. Beyaz kefen giymi, gsleri zerinde Atatrk posteri ve Trk bayra takl kadn iiler: Gn gelecek, devran dnecek, AKP halka hesap verecek slogan atarken, herkes yumruklaryla havay dverek onlara katlyordu. Samsun TEKEL iileri 19 Mays 1919 yazl pankartlaryla geliyorlard. nlerinde Bayram, Atacan, Hamdullah vard. Salk Bakanl nnde:

128

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Trkiye sevdamz, ekmek iin kavgamz slogann atyorlard. Bu srada miting alanndan yaplan anonsta: Trk- ynetimi alklarla geliyor deniliyorsa da iilerden hi biri alk tutmamt. iler: AKP!... AKP!... Duy sesimizi!... Bu gelen iinin ayak sesleri sloganyla ortal inletiyorlard. Bu sralarda Trk- flamas almt. Yine iilerden destek yoktu. iler yeniden: AKP!... AKP!... Duy sesimizi!... Bu gelen iinin ayak sesleri slogan atyorlard. Zalimin zulmune kar direnen Esenyurt Belediyesi iilerinin ad anons edildiinde byk bir alk tufan kopmutu. Yayn aracndan: Selam olsun drt bir yana merhaba Akan kana den cana merhaba Hesap sorulacak gne merhaba Trkler syleyen dile merhaba trks alndktan sonra mikrofona gelen Onur Akn: Bekle yumruklarmz haramilerin saltantn yksn Bekle o gnler gelsin stanbul bekle.. derken, sendikalarn yer bulamad iin alana giremedii, bu nedenle saflarn sklatrlmas anonsu yaplyordu. Miting alannda iiler ne kadar kararl ve direnliyse, sendika yneticileri o kadar zayf ve dirensizdi. iler yaad her trl olumsuzlua ramen asla gurur ve onurlarndan taviz vermeyeceklerini haykryorlard. TEKEL iileriyle dayanmak iin yz binler gelmiti. Onur Akn konseriyle baladnda miting alanna giriler tamamlanmt. Shhiye Meydannn dolduu mitingde, katlmclar meydana smaynca binlerce insan evre caddeler ve sokaklarn konuu olmutu. TEKEL iisi Hatice,Ankara sokaklarnda yaadklarn, biber gaz, tazyikli su copu anlatarak: Bizi durduramadlar, bizi yldramadlar. 12 bindik imdi yzbinler oldukdiyordu. Konumasn: Ama bizi ok kzdrdlar, ok fkeliyiz, bize iftira ettiler, yalanlar sylediler, hakkmz yediler. 15 yl zelletirmeye direndik. TEKEL vatandr satlamaz dedik, sattlar. Yetim doyuran, ttncy doyuran TEKEL'i sattlar. Sonra hi utanmadan, bizi suladlar. Neymi yetim hakk yiyormuuz. Oturduumuz yerden para kazanyormuuz. Yuh olsun size yuh!" diye tamamlad. Bu srada bir ii Babakan Erdoan'n sulamalar karsnda: Biz bo oturmadk, alnmzn teriyle altk. En fakir blgelerin ekmeini rettik, ocan tttrdk. Siz kendi ocuklarnza gemi alrken, kendi yandalarnza ihale verirken biz kendi alnmzn terinden kazandk, emeimizden kazandk. Eme-

129

Mslm ULUSOY

imizin hakkyla geindik, onurumuzla kazandk, onurumuzla yaadk, onurumuzla leceiz. Siz sadece sattnz, yaprak ttnleri de siz depo yaptnz. Sulayacanza kendinize bakn! Sulu sizsiniz, milyonlar siz a braktnz ve sizin kahrolas dzeniniz" diyordu. Haticenin konumasnn ardndan "Selam olsun TEKEL iilerine, nnzde saygyla eiliyorum" diye konumaya balayan itfaiye iisi: "Bizim tek derdimiz insanca yaamak, tpk TEKEL iileri gibi. Bask, gaz ve copla sindirmeye altlar bizi. Hitler'in Yahudilere uygulad zulm biz itfaiye iilerine ve TEKEL iilerine uygulanmaktadr. Srf sendikal olduumuz iin bizlere iyerlerinde yemek vermediler, ikna odalarnda bizi alkla, yoksullukla, isizlikle tehdit edip taeronda almaya zorladlar. Ama ylmadk, ylmayacaz. Bundan kimsenin phesi olmasn. Sarahane'de kurduumuz demokrasi adr sabaha kar sivil polis, zabta ve zel gvenlik saldrsna urad. Bize saldranlar unu dnmediler mi? Sel, deprem, yangn felaketlerinin bir gn onlarn da bana gelebileceini dnmediler mi? stanbul halkna sesleniyoruz: Bilin ki bu koullarda itfaiye artk o kadar cesur ve yrekli olamayacaktr. Lafa gelince Allah, peygamber diyenler bilsinler ki rzka Allah kefildir. Onu da siyasetlerine alet etmesinler. Filistin halkna gzyalar dkerken nasl riyakarca davrandnz btn Trkiye halk grd. Siz kr msnz, sar msnz? Daha dn Avrupa Kltr Bakenti ad altnda yalann ve riyann kutlamasn yapanlar trilyonlarca liralk havai fiek patlattlar. Emekinin hakkn ok grenler bunu yapt. Ama kaybeden onlar kazanan ii snf olacak!"diyerek sk sk sloganlarla kesilen konumasn tamamlamt. Krsye kan Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu: ''Bugn Trkiye bir yangn yerine dnmtr. Emek byk bir saldr altndadr. Emein rettikleri, bu yangnda haramiler tarafndan talan edilmektedir. Adaletsizlik her alanda hkm srerken, herkes bu adaletsizliin karanl iine ekilmek istenmektedir. Ama rzgar eken, frtna bier'' diye balad konumasn: lkemiz iin aln teri dker, ekmek paramz iin alrz. steriz ki bacamz ttsn, soframzda a olsun, ekmek olsun. ocuklarmz salkl ve gelecek kaygs duymadan bysn. Siz TEKEL iileri, karda, kta, soukta, oluk ocuk sendikamzn nnde, bir aydr ekmek iin mcadele veriyorsunuz. Siz itfaiye iileri, bir aydr Sarahane Park'nda, adrlarda, ekmek iin mcadele veriyorsunuz. Siz eker iileri, aylardr her yerde mitingler yapyorsunuz, ekmek mcadelesi veriyorsunuz.

130

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Sizlerin verdii mcadeleye 'ideolojik' diyenler var. Byle diyerek, kendi hatalarnn zerini rtmek isteyenler var. in kolayna kamak isteyenler var. te burada, halkmzn gz nnde soruyorum size. Verdiiniz mcadele ideolojik mi? Ben ahidim ki deil, ben kefilim ki deil. Sizler, ekmek paras iin zlk haklarnz iin gvenli bir gelecek iin mcadele veriyorsunuz. Sizler, zelletirmelerin memleketimizi nasl yoksullatrdn, nasl ele gne muhta ettiini gstermek iin mcadele ediyorsunuz." Diyerek srdrerek TEKEL ve itfaiye iilerinin saduyulu ve arbal mcadelesinden memnun olduunu belirtmiti. Mustafa Kumlu: ''Sizlerin mcadelesi, tm emekilerin mcadelesidir. Sizler, bizleri ynetenlerin ne kadar acmasz olduunu kr gze parmak, herkese gsterdiniz. Su sktlar, ylmadnz. Biber gaz sktlar, ylmadnz. Gece yarlar adrlarnz bastlar, ylmadnz. Tm emekilerin hakk size helal olsun'' diyerek ardndan: ''Avrupa Birlii diyorlar, demokratik alm diyorlar, sosyal diyalog diyorlar, sendikalar bamzn tac diyorlar. Sonra ne yapyorlar? alma hayatn dzenleyen yasalar deiti mi? rgtlenmenin nndeki engeller kalkt m? Taeronlama engellendi mi? kazalar durdu mu? gvencesi saland m? Hayr. Bunlarn hibiri yaplmad'' diyordu. Mustafa Kumlunun konumas devam ettike iilerdeki merakl bekleyi devam ediyordu. Mustafa Kumlu: Emein karnn, kavgada deil, barta, ayrlkta deil, kavumada olduunu rene rene bugnlere geldik. Bar bilmeyenlere bar retmekte, uzlamay bilmeyenlere uzlamay retmekte kararlyz derken iiler tarafndan: "Genel Grev Genel Direni" sloganlar atlyordu. ilerin ellerinde bulunan dvizlerde ise: Limanlar vatandr, zelletirmeye hayr", "Taeronlamaya itfaiyeden hayr, Kahrolsun cretli klelik dzeni, tfaiyede yatmadk vatanda satmadk, Hani din kardeiydik, niye siz villada biz sokaktayz, One minute Tayyip, TEKEL iisine reva grdn 4/C yasas ok ayp, bir daha da Ankaraya gelmem, Yangnda can kayplar artacak, sorumluluk Kadir Topban olacak yazyordu. Mustafa Kumlu: Herkes bilsin ki, Trk- belki her zaman grlemez ama grlediinde yaar ve kuru grltye pabu brakmaz. Biz tavrmz koyarz, lkeyi idare edenlerin yapmas gereken, bizlere kulak vermek, taleplerimize duyarl olmaktr. Kulak ard m ediyorlar? O noktada, sorumluluk hatada srar edenlerin olur, iinin deil.'' Dedikten sonra konumasn: Trkiye'nin her yan, Ankara'nn gbei, ekmek, bar, zgrlk iin yanyor. Bu yangn sndrmek hkmetin grevidir.

131

Mslm ULUSOY

Ey hkmet, sana sesleniyorum: TEKEL ve itfaiye iileri bata olmak zere alanlarn taleplerine kulak ver, isizlii nle, kiralk iilik dzenlemesinden vazge, kdem tazminat hakkmza el uzatma, 4/C ve benzeri uygulamalardan vazge, sizlik Sigortas Fonu'na el uzatma, vergi adaletsizliini gider, salk ve sigorta haklarmzdaki maduriyeti gider, asgari creti sefalet creti olmaktan kar, i sal ve gvenlii alanndaki aksaklklar gider, antidemokratik yasalar deitir, rgtlenmenin nndeki engelleri kaldr, taeronlama ve kayt d ekonomiyi engelle, sosyal devleti uygula, zelletirmeleri durdur. Bu meydana, buraya kulak ver. Bu sesi duy.'' Diyerek konumasnn ardndan alandan ayrlmt. TEKEL iileri ok halindeydi. Mustafa Kumlu'dan genel grev aklamas bekliyorlard. TEKEL iilerinden bazlar tepkiyle platforma karak: "Kumlu buraya!","Genel grev genel direni" sloganlar atyorlard. TEKEL iileri krsy igal etmiler ve Aliann konserine izin vermemilerdi. Bu arada Trk e gel. arks yaynlanrken Hitit Heykelinin zerine trmam iiler Trk bayra sallayarak : Genel Grev Genel Direni ars yapyorlard. Harb- Genel Bakan ve baz dier sendika temsilcileri iileri ikna iin krsye kmlar ve krs igalinin eylemi olumsuz etkileyeceini syleyerek iileri krsden indirmeye alyorlard. Harb- Genel Bakan Ahmet Kalfann: Emekilerin istedii genel grevi iiler, KESK'i ile Trkiye Kamu-Sen'i ile memurlarla baaracak. Emekilerin sorunlarnn zm iin genel greve ihtiya vardr. TRK- de bu karar almaldr'' diyerek yapt konumann ardndan mitingi sona erdiren iiler, Sleyman Srr Caddesinden sloganlar atarak Bayndr Sokaa gemilerdi. Trk- Genel Merkezi nne geldiklerinde byk bir kargaa ortam yaanyordu.Sendikann kendilerine yeterince destekte bulunmadn dile getiren iiler; "Kumlu istifa" diye slogan atyorlard. ilerden bir grup Trk- Genel Merkezi binasna girip, Bakanlk katna kmlard. ilerin binaya girmesi sonras Mustafa Trkel binann balkonundan iilere seslenerek, genel grev mesajnn verildiini ve Trk-'in bu mesaj grmesi gerektiini syleyerek btn emek rgtlerine genel grev iin ar yapyordu. iler: "Genel grev genel direni" sloganlaryla taleplerini haykrmaya devam ediyorlard. TEKEL iileri bir saat boyunca sren krs eylemleri srasnda srekli olarak: "Kumlu gelsin, grev sz versin, Genel grev genel direni, alter inecek bu i bitecek!" sloganlarn atarken, Cevizli TEKEL ube bakan Yunus Durdu'nun:

132

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Eylemimizi baltalayanlar sola, TEKEL iileri saa!" szleribyk bir tepkiye neden olmasna ramen, TEKEL iilerinin duyarll eylem btnln bozacak davranlara izin vermemiti. adrlarn nnde yaklan Ttn Atelerinin duman ttyordu. Palann adrnda duman ortal kaplam, adrn kadnlar, Paladan dumann durdurulmasn istiyorlard. Aa adrda Zeki, kendisine uzatlm bir mikrofona : Biz burada kurban pazarnda gibiyiz. Somali de miyiz? Haiti de miyiz? Trk- Genel Bakannn iilere syleyecek iki kelimesi olamad. Bizim buradan bir yere gitmeye niyetimiz yok! zlk hakkmz almadan gitmeyeceiz! Bu lkede seim kararnn alnd gn, AKPden kurtulu gn olacaktr diye konuuyordu. Direni kararghnda yanan atelere odun atlyor, ateler etrafnda byk emberler oluturarak oturan TEKEL iilerinden biri: Ben 100 koyun sattm zaman Ankarada bir daire alabiliyordum. imdi bir araba bile alamyorum diyerek memleket ahvalini dile getiriyordu. Kadn iiler Buras Mutur trksn sylyor, alevlerinin aydnlatt yzler baka bir trkye, Bitliste be minareye geiyordu. m kadnlar, kendilerini battaniyelere iyice sarp sarmalamlard. Direni kararghnn sokaklarnda 10.yl mar sylenirken srtlarnda okul antalaryla genler geiyorlard. ay ocaklarnn buhar ve ay konusu itah kabartrken iiler fotograf ekenlere poz veriyorlar, birisi: Televizyonlara verecen mi abi! diyerek apkasn karp parmaklaryla san taryor, kardan biri de: ek baba ek! diyordu. Kameralar geldiinde iiler hemen tedbir alp sloganlar atmaya balyorlar: Zafer direnen emekinin olacak..! Biz haklyz biz kazanacaz..!diyorlard. Naylonlarn altnda palet tahtalar zerine denmi kpklerin bir ksm da kenarlarda istiflenmiti. iler bunlar gece yatarken kullanyorlard. adrn duvarna gln kenarnda bulunan bir sln resminin olduu koskocaman bir duvar hals aslmt. iler yaadklar yere almaya balamlar, kendi zevklerine gre adrlarn demeye alyorlard. Bir baka ocan etrafna oturmu iilerin yanna gelen birisi Tayyip Erdoan rolyle: Ne istiyorsunuz? Diye sorunca, hemen iilerden birisi: ! demi, Tayyip Erdoan rolndeki kii skl yumruunu uzatarak: Al sana cevabn verdiinde, herkes kahkahalarla glmeye balamt. Direni kararghnn simge bakan Rahmi, kendi karakteristik gsterileriyle iileri motive etmeye alrken, anons arabasndan yaynlanan Pir Sultan Abdaln

133

Mslm ULUSOY

Derdim oktur hangisine yanaym trks sokaklarda birok kiinin dilinde tekrarlanyordu. ilerden birisi bakan Rahmi iin alk istediinde o: nallah dzelir derken, Gen-Sen yeleri kararl ve keskin baklarla: Asla yalnz yrmeyeceksin diyerek TEKEL iilerine destek veriyordu. adrlar altnda gece nbete kalacak olan iiler uykuya daldnda darda hayat btn canllyla devam ederken, siyah deri montu iindeki devety zemin zerinde koyu kahve desenli boazl kazann iinde Pala, sanki bir yere yetiecekmicesine hzl hzl yryordu. Direni karargh sokaklarnda TEKEL iileri gn boyunca yaananlar deerlendirmiler, Tuna Caddesinin stn duman kaplamt. Her bir yanda ateler yanyor, iiler bu atelerin banda gn ve gelecei konuuyorlard. Halaylar, trklerle geceye doru ilerliyordu saatler. ay ocaklar harl harl ay datmaya devam ederken Mustafa Trkel direni adrlarnda iiler arasndayd. Uluslararas i Filmleri Festivali'nin ekim ekibi iini yapmaya devam ediyordu. Yogun bir gn sonras yorgun denler, sarld battaniyelerinde uyuklamaya balamlard ama, direni adrlarndan hala slogan ve trk sesleri dinmemiti. Halkevcilerin: Zpla zpla, zplamayan AKP'li, Ampl Tayyip,Hastane kapsnda hastay soyan, Tayyip bo durma iiye ay getir, Tayyip bo durma bolar topla, Dnya yerinden oynar Tayyip adam olsaespri ve sloganlar her yerden duyuluyordu. Sobann banda oturan Adyamanl Ahmet astm hastasyd. stiklal mar okurken Abdi peki Parknda polisin saldrsn unutamam: lm bu andrdiye dnmt. Polisin mdahalesi srasnda havuzun kenarndayd ama nasl olduunu bilmedii bir ekilde kur kapsna doru srkleniini hznle anmsyordu. Direni gnleri boyunca ihtiya duyduu gnlerde otele giderek ihtiyalarn giderebiliyordu. zgnd. Yarnlarda 4/C uygulamasyla karlaacak olan iilerin kendilerine yeterince destek vermediini sylyerek, zellikle eker- Sendikasnn tavrn eletiriyordu. Adyamanl Ahmet: Ben krk yama kadar bir odadan tek bir pencereden dnyay gryordum. Daha nceden iyerinde grp konumadm, selam dahi vermediim arkadalarla burada can cier olduk. imdi burada bir okul bitirdik. altm yerde 10 lira vermeyeceim birine burada maam verebileceimi rendim. Direnie katlmadan nce konumay deil, nasl dmem gerektiini hesaplardm. imdi ise dmeden nce konumay,karmdakini anlamay ve dmemek gerektiini kavradmdiyordu.

134

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Diyarbakrdan gelen 3 ocuk annesi kadn ii 5 yandaki kzn 33 gn komularna brakp Ankaraya gelmiti. ocuuna atk ryordu.Periand: ocuklarm okula m gndereyim, kira m vereyim? Dedikten sonra: Diyarbakrda TEKEL dnda baka fabrika yok. O kapatlnca insanlar daa kacak isizlikten diyordu. TEKEL iileri marlar, trkler syleyerek, battaniyelere sarlp, sabaha kadar bekliyorlard. mrleri gidiyordu Ankarann ayaz gecelerinde ama, onlar bunu deil, Diyarbakrdaki dnyann 3. byk ve modern fabrikasnn kapatlmasna zlyorlard. Bir de yalanlara kzarak: Bize almyorsun diyorlar biz depolarda alyoruz diyordu. Bir ii: Bizim davamz hak davas biz yanl yapmayz. Herhangi bir siyasi parti adna da burada deiliz. Babakan bizim be kii olduumuzu sylyor biz be kii deiliz. 12.000 kiiyiz. unu iyice bilsinler ki hakkmz almadan gitmeyeceiz. Diyerek kararl bir ekilde kocaman yumruklarn skmt. Direni karargh slklar ve sloganlarla inliyordu. 4/C altna imza atmayacaklarn syleyen bir kadn ii Babakann: ki milyar maa alyorlar demesine ok ierlemi 1200 TL maa aldn bordrosuyla gsterip: Ben 21 yllk iiyim dairem yok, Babakann olu gemiyi nereden ald. Bu yetim hakk deil de, bizim zar zor geindiimiz 1200-1300 lira m yetim hakk oluyor? Bakanlara modeli dk diye alnan yeni arabalar yetim hakkyla alnm olmuyor mu? diye sorarken kalar atlm yznde pimanlkla: Ellerim krlsayd da AKPye oy vermeseydim diyordu. Kadn ii, geceyi endieli geirdiklerini ama umutlarn kesmediklerini, sonuna kadar mcadele edeceklerini syledikten sonra yz hatlarndaki ifade deimi, yumuak tatl kran hisleri yzne yansmt. evredeki esnafn ve kendilerine gelen destekleri anlatyordu.ay ok seviyordu. zellikle ayn 1 TLden 50 kurua indirilmesi onu ok sevindirmiti. Kendilerini 24 saat ambulansn beklemesini de ok nemsiyordu. Dn geceyi anlatabilmenin imkanszln syleyen ii Nazan: Gece ok, ok kt geti. Kaburgalarm szlamaya balad. Ayaklarm szlad. Kanmn hareket etmediini hissettim diyordu.Tuvalet ihtiyalarn Trk-i binasnn iinde yada yandaki otele giderek karlayabiliyorlard.Akam telefon eden ocuunun: Anne seni ok zledim gel diye alamas yreini szlatmt, kulaklarnda nlyordu. Nazan: ocuklarn yaad dram keke bykler anlasalar da bu sorunumuzu zseler.Diyerek dileini dile getiriyordu.

135

Mslm ULUSOY

Baaracaz Ya Da leceiz Bana pou sarm olan Diyarbakrl Mehmet, atein banda otururken derin dnceye dalm dn akamdan beri 20e yakn arkadann hastanelere gtrl gzlerinin nnden geiyordu. Uykusuzkua, yorgunlua, soua kar 34 gn direnmelerine ramen hkmet yanls medyann kendilerini kastederek: Kahvelerde, meyhanelerde sada solda dolayorlar diye haber yapmas da Diyarbakrl Mehmeti ok kzdrmt. Hergn arkadalarndan yaklak bin kii revire gitmek zorunda kalyordu.Kendisiyle rportaj yapan CNN Trk TVnin konumasnn en nemli, en can alc blmlerini keserek verdiini: Anlatmak istediimi yanstacak anlaml hi bir cmle kalmamt diyerek dile getiriyordu. Son derece kararllkla: Btn olumsuzluklara ramen biz kazanacaz. Bizden sonra gelecek ocuklarn gelecei iin sonuna kadar direneceiz. Baaracaz.Ya da leceiz. nk bizim lmz dirimizden iki kat pahal.Kazanamaypta lrsek ocuklarmz daha rahat yaayacaklar. Bizim kazanmamz Trkiyenin kazanmasdr. Biz kaybedersek Trkiye kaybedecek. Diyordu. zmirden, ocuunu akrabalarna emanet ederek gelen bir kadn ii sabah be alt arasnda battaniyelerini kaldrmaya baladklarn etraf temizlediklerini, Ankaradaki akrabalarnn kendisini evlerine davet ettikleri halde bu daveti eylem yerini terk etmemek iin kabul etmediini sylyordu. Akrabalarnn: Sana m kalm, eylem yerine sabah gidersin szlerini: Bana kalmam, ona kalmam, kime kalm? cevab vererek kararln ortaya koynutu. Yamur yasa, kar yasa, souk ta atlatsa da eylemden vazgemeyeceiz dedikten sonra: Bugn 34 gn oldu. Bu gne kadar ok kt koullara kar direndik. Derken gzleri ate sayordu. zerindeki yorgunluk, mahmurluk birden bire dalm, av zerine atlamaya hazr kaplan gibiydi. Bundan sonra dnersek yuh olsun bize..! diyordu. Gece bir kadn ii hastaneye kaldrlm, tedaviyi yapan doktor ona sigara imemesini tavsiye etmiti. Oysa kadncaz zaten sigara imiyordu. TEKELde alanlar iseler de imeseler de ok iyi bir sigara tiryakisiydiler. Hemen hemen hepsinde sigara ienlerde grlen hastalklar vard. TEKEL iileri konumak, dertlerini anlatmak iin can atyorlard. zmirli bir kadn ii sze kararak 20 otobs ile buraya geldiklerini baz arkadalarnn da kendi arabalaryla geldiklerini, Manisa, Aydn ve Denizlinin de kendilerine katldklarn syeyerek, direni alannda kaldklar yerin zerine yamurdan ko-

136

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

runmak gerdikleri naylonu kendi aralarnda topladklar para ile aldklarn anlatyordu. Bu srada ykselen bir kadn sesi: Arkadalar, sral ve dzenli oturalm. Daha ok arkadamz adr altna gelsin diyordu. Bir kadn, evine ve ocuklarna olan zlemini dile getirirken Tokattan gelen Seriha: im yanyor, myorum! dedikten sonra: Vatanmz, topraklarmz satyorlar. Ona ok zlyorum. Belim tutmuyor, ayaklarm tutmuyor. Yamur altndayz. Ben alaym, ocuklarma alma imkan yaratlsn diye mcadele ediyorum. Oy verdiimiz AKPnin 5 Tokat milletvekiline hakkm hell etmiyorum diyordu. Konumaya ii Glende katlm: ocuklarm konu komuya datp geldim. Tayyip tane dour dedi ama imdi bakmyor. Ellerime bak! Yara bere iindeler.! almadan dolay bu yaralar.! Bize, yetim hakk yiyor diyor. Biz onu Karadenizli olarak kabul etmiyoruz. O Amerikal. Biz kta soukta perianz. Bir kz iki olum var diyordu. iler Abdi peki Parkndaki Trk- mitinginin ulamak istedikleri amaca ynelik olmadn, Trk- yneticilerinin kendilerini pasifize etmek istediklerini belirterek: Alian mitinge gelmi olabilir. Sanat arkadamzdr. Ama bizi oraya gtrmek isteyenler utansn. Biz buraya konsere gelmedik. Onlar davet edip oraya getirenler utansn. Genel grev iin barrken onlar bize ark dinletmek istiyorlar ve ii sulandryorlard. Kumlu ibirlikilik yapamayacak, sonuna kadar genel grev iin zorlayacaz. Diyordu. Sendika yneticilerini eletiren kadn iilerden Glen mcadelede kararlln dile getirdikten sonra: Sonuna kadar mcadelemizi srdreceiz. Biz dnyaya aldk. Dnya iileri bizim sesimizle ayaa kalm oluyor. Ettiklerini bulacaklar Bizi temsil eden sendikalar da bizi hakkyla temsil etmediler. Yol cretlerimizi kendimiz deyerek geldik. Yemeklerimizi kendi cebimizden yiyoruz. Sendikaclar, halkn bizi desteklemek iin para yatrdklar fonda biriken paralarla ilgili aklama yapmyorlar. 8 aylk ocuumu brakp geldim. Son maam mcadelemize destek iin arkadalarma verecektim. Ama asla fona para yatrmam. Onlar klfna uydurarak harcamalar yaptklarn syleyebilirler. Fona yatrlan parann bize geleceine inanmyoruz. Ben 20 yldr alyorum. Bugne kadar benden kesilen 80 lirann hesabn bile sendikadan soramyordum. Haftada bir gn kumanya veriyorlar. Ama u anda arkadalarmz susmak gerektiini dnyorlar. Diyordu. Direni sokaklarnda TEKEL iilerinin mcadelesini desteklemek iin Ankara dndan da gelenler vard. Bunlardan birisi Antalya Kumlucadan gelen Birgld. O da, altklar yerde benzer basklarla karlat iin Ankaraya destee

137

Mslm ULUSOY

gelmiti. AKPli Kumluca Belediye Bakan kendisini ehrin dndaki plkte tek bama grevlendirmiti. Yasal yollarla hakkn aradn syledikten sonra: Buradaki TEKEL iilerinin gece gndz direnli bir ekilde srdrd onurlu mcadeleyi destekliyorum. Diyordu. Hafiften iseleyen yamur altnda direni karargh son derece direnli sloganlarla inlerken. TEKEL iileri, sokan lo klar, dkkanlarn kl panolar ve atele insann dans arasnda belirsiz bir gelecee kouyordu. Geceyi yrtan: Direne direne kazanacaz haykrlar,Kzlay gecelerine ayr bir ahenk katyordu. i Hicran: Biz ocuklarmza onurlu bir gelecek brakmak istiyoruz. Cumhurbakan, Babakan yurt d ziyaretlerine eleriyle birlikte gidip, oralarda yoksul ocuklar kucaklarna alp sahte gzya dkyorlar Cumhurbakannn Babakann ei nerede? Bu kadnlar bizim anne olduumuzubilmiyorlar m? Neden bizim sorunlarmz zmek iin yardmc olmuyorlar diye sorarken, iilerin bir ksm Bir Mumdur trksn sylyorlar, biraz ileride de horon tepiliyordu. Trk- giri kapsnn nnde de mthi bir zeybek oynanyordu. Kararl , dik ve marur bir eda ile, gvenle kollar alm, kartal kanad gibi havada dnyordu. Bacaklar diz kapaklarndan gururla krlp, ar ar yere vurulduktan sonra. szlerek kalklyordu. TEKEL iilerinin direniiyle tarihi ba olan bu zeybek, dikballn ve direniin sembolyd. "Haydlen de haydlen, Karadalarn sandal da, sandal. Al ganlara boyanm, Kerimolunun her yan da her yan. f aman da aman da u dalarda geyik kalmad. Oyna len de kr Arabm sen oyna, Senden baka yiit (!) kalmad. f len de aman da Yerkesikle u Pisinin aras Nerelerde bozulmu Kerimoluylan Krarabn aras" Mula Yeilyurt (Pisi)'ta babalar Kerimi kk yata kaybeden ve anneleriyle birlikte ttnclk yaparak yaamlarn srdren iki ocuktan byk oul Kerimolu Hseyin ttn alm satm yapyordu. Osmanlnn d borlarndan dolay ttn vergi gelirleri Reji daresi'ne verilmiti. 1882'de kurulan bu Fransz irketinin amac Osmanl topraklarnda retilen ttn rnn reticiden ucuza almak Avrupa'da ileyerek yksek fiyatla tketi-

138

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

ciye satmakt. Baka yere ttn satmak yasak olduu iin reji ttn istedii fiyata alr, demeleri de keyfince yapard. Reji daresi kolcu tekilat ad altnda silahl bir tekilat oluturmu, kolcular Reji kart olanlara kar bask uyguluyorlard. Rejinin uygulamalarna kar olan Kerimolu Hseyin srekli hapisteydi. Zaten yre halknn byk ounluu ttn kaakl yaparak, Reji dndaki kiilere ttn satarak aln terini smrtmek istemiyordu. Kerimolu Hseyinin kk kardei Eyp 1890 l yllarda abeyisinin hapse girmesine ve Reji sistemine isyan ediyordu. Pisi'ye yakn bir kyde arkadalar ile dne gittiklerinde arkadalar ile zeybek oynamaya kalknca Mulal zenginlerin Pisi ovasndaki arazilerinin kahyaln yapan ve Pisi muhtar olan zzet Aa genlere; Utanmadnz m bunca byklerin nnde oyuna kalkmaya. Ne zaman adet oldu byklerden izin almadan oyuna kalkmak diyerek kfretmi, kan kavgada Kerimolu Eyp ate edince zzet Aa kolundan yaralamt. Muhtarn adamlar da Eype saldrnca o kam, ok gemeden kolcular Eypn evini sarnca zaptiyelerle kan atmada bir zaptiye lmt. Artk Kerimolu Eyp Efe, Yerkesik ile Pisi arasndaki dalardayd. Kerimolu Eyp Efe, Yerkesik Tccar Hac Hasan Efendi'ye haber salp para istemise de Hac Hasan Efendi : Kerimolu benden para deil, ancak kefenini alr demiti. Uzun bir sre kolcular, dada Kerimolu Eyp Efenin izini srmler, yakalayamaynca da Milas ta kaak yakalamakla nlenmi, girdii atmalarn birinde gzlerinden birini kaybeden ve ok esmer olduu iin Kr Arap olarak n salan smail avuu, Kerimolu Eyp Efenin peine salmlard. z srmede uzman olan Kr Arap, Kerimolu Eypn akallarda bir oban komunda kaldn renerek kuatm, Kerimolu Eyp Efe uykudayken vurularak ldrlmt. Mezar da vurulduu yer olan Mentee kazlan Kerimolu Eyp Efe, yre insanlar iin kaderine raz olmamann, direniin sembol olmu adna atlar yaklmt. TEKEL iiler arasnda en ok dile getirilen sorun, tuvalet sorunuydu. Direniin ilk gnlerin 30-40 bayan olduu iin Trk- tuvaletleri yeterliydi. imdi en az 500 kadn ii olmu, erkekler de araziye gitmek zorunda kalmlard. Bayanlar ilk zamanlar sendikalarn misafiri olurken, Trk- binas, eylemin 15 gnnde hizmet vermeye balamt. TEKEL iilerine en byk destei Harb- ve Petrol- veriyordu. iler: Tuvalet sorunu 4/Cnin yannda sorun deil. Adam seni burada tutmak istemedii iin her trl sorunu karmas doal diyordu.

139

Mslm ULUSOY

Bir ii, yemeini kendi parasyla yediini, Tes-te kaldn, Denizliden kendi parasyla geldiini syledikten sonra gururlanarak: Blent Arn gibi kibirli birine TEKEL iileri iin, Bunlar CHPden daha tehlikeli dedirttik diyordu mutlulukla. AKPye oy vermi olan i Mithat: Denizli grubu olarak bize Tuncelililer Dernei yer at. Yakt aldlar. Nasl direneceimizi rendik. Trk- bu direnii krmak iin iilerle demokratik kitle rgtleri arasn amak istedi ama baaramad. Gerek alm burada yapld. lkemizde farkl etnik kkenler farkl dili konuanlar burada birletiler. Devrimcilerle iiler birletiler.diyordu. zelletirme daresi Bakanl, 31 Ocak 2010 tarihi itibariyle TEKEL iilerinin i akitlerinin sona ereceini aklayarak, kurulu bnyesinde, 1 Ocak 2010 tarihi itibariyle 155 kadrolu, 1185 szlemeli personel ile 10 bin 818 ii olmak zere toplam 12 bin 158 personelin istihdam edildiini, bu iilerin 'ortalama giydirilmi creti'nin 3 bin 108 lira olarak hesaplandn, sz konusu iilerin devlete maliyetinin aylk yaklak 40 milyon lira olduunu ve maalarnn halen dendiini aklamt. zelletirme Yksek Kurulu karar uyarnca, 31 Ocak 2010 tarihi itibariyle ihbar ve kdem tazminatlar ile varsa kanun ve toplu i szlemesinden doan tm alacaklar pein olarak denmek suretiyle i akdi feshedilecek ii says 8 bin 367 kii olarak belirlenmi, bu iilerin tamamnn faal olmayan Yaprak Ttn Birimlerinde atl durumdaki iiler olduu, bunlardan 3 bin 925'inin daha nce zelletirilen sigara fabrikalar ile kapatlan Pazarlama ve Datm Bamdrlklerinden nakledildii ve birimlerinde istifade edilemeyen iiler olduu belirtiliyordu. Gece yars Mustafa Trkel, Halkevleri adrna gelip, direniin ilk gnnden beri yanlarnda olan Halkevcilere teekkr ederek direni kararghnda mitingle ilgili iilerin grlerini alp sohbet ediyordu. Saatler yeni gne girdiinde Tuna Caddesinin her yanndaki ateler kor olmutu. ilerin byk bir blm yorgundu. Onlar uyumaya alrken, adrlardan trk sesleri gelmeye devam ediyordu. Biraz dklerini hissedenler hemen halaya duruyorlar, snmaya alyorlard. Yeni gn sabahnn aydnlanmasyla sobalarn yakmak iin gerekli hazrlklar yaplrken geceyi uykusuz geiren nbetiler de dinlenmek iin hazrlanyorlard. adrlarda bu gece sona erecek oturma eylemi ve yarn balayacak alk grevi konuuluyordu. Yeni gn, direniin 35inci gnyd Ttn Ateininn yakld gnden beri Ankarallar yine iilerin yanna komu, sabah saatleriyle le arasnda blgede

140

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

alanlar iilerin yanna uruyorlard. 4/C kapsamnda alanlardan birisi direni sokaklarnda elinde ki kada yazd: Biz yandk siz de yanmayn! yazsyla resim ektirirken KESK,Tmtis Sendikas ve nsan Haklar Dernei iilere destek ziyaretindeydiler. Saat 17.00 sralarnda Tuna Caddesi ile nklap Sokan kesitii noktada byk bir halka oluturan iiler halay ekmeye hazrlanrken banda siyah beresi, stnde parkesine asl davulu, bir elinde omak, teki elinde sigarasyla davulcu ortada dnerken davulun gm gmleri arasnda ard ardna sloganlar ykseliyor: Yetimin hakk Bilalin gemiciindedeniliyordu. Direni kararghna gelen Halkevleri GYK yesi Dilat Akta, Filistin lerici Emek Cephesinin TEKEL iilerine gnderdii destek mesajn okuyordu. Mesajda: Gazzeli iiler olarak, siz TEKEL iilerinin haklarnz savunmak iin yrttnz mcadelenizi selamlyoruz. Gazze halkna ynelik saldrganln arttrarak devam eden ve Gazzeyi vahi bir abluka altnda tutan srail devleti, Gazzeli iileri ve ailelerini de en temel yaam koullarndan mahrum brakyor. Bylesi bir devletin savunma bakan Ehud Barak, Filistin topraklarndaki igale devam edebilmesi iin kanl ellerini glendirecek yeni anlamalar imzalamak zere u an Ankarada. Bugn sizler haklarnz savunmak iin geldiiniz bakentte grmezden gelinip kuatlrken, su ileyen Siyonistler ise ayn yerde arlanyor. O nedenle, biz buradan, kuatma altndan, sizinle el ele verip unu vurgulamak isteriz ki bu vahi glerin karsnda verdiiniz mcadele, bizim de mcadelemizdir. Btn haklarmz elde edene kadar omuz omuzayz.deniliyordu. TEKEL iileri mesaj okunurken ve sonrasnda sk sk srail'i, ABDyi ve AKP'yi protesto eden sloganlar atyorlard. KESKe bal Birleik Tamaclk Sendikas (BTS) TEKEL iileriyle dayanmaya geldiklerinde . 25 Kasm grevinde retimden gelen glerini kullanmalar karsnda verilen cezalara kar AKPyi dize getirilerinin hikayesini anlatyorlard. Demiryolu iileri direniin ve karalln mutlaka zafer getireceini sylyorlard. Gen Senli niversiteliler: Asla yalnz yrmeyeceksin diyerek TEKEL iilerinin yanndaydlar. TMMOBa bal Elektrik Mhendisleri Odas (EMO) da TEKEL direniine destek iin gelmiti. Direni karargh dolup tayordu. Gece ayazna kar yaklan atelerin, varillerden ykselen alevleri, akam karanln aydnlatrken 3 gnlk oturma eylemi sona eriyordu. Yarn alk grevi balayacakt. Ankara Tabip Odas bugn yapt ziyarette hekimlerin TEKEL iilerinin yannda olacan, alk grevine katlacak iilerin kontrollerini yapmak istiyorlard. Alk grevine katlacak olan 100-150 kii salk kontrolleri yapldktan sonra greve balayacaklard.

141

Mslm ULUSOY

Ala Yatmak Mustafa Trkel, ii adrlarnda yarn balayacak yeni eylem srecini deerlendirerek TTBnin nerileri ile hareket edeceklerini aklamt. Mustafa Kumlu'nun mitingde konumalarnda sklkla dile getirdii: Eylem ideolojik deildir sylemi karsnda Mustafa Trkel: Hayr..! Eylemimiz ideolojiktir"demeye balam, bunu hayata geirdiklerini sylerken adrlarndan srekli slogan ve trk sesleri ykseliyordu. TEKEL iileri, bugnden itibaren ite bu artlar altnda alk grevine balyordu. Oturma eyleminde bin 500 TEKEL icisi hastalanm, 45'i acile sevkedilmiti. TEKEL eyleminde 36nc gne girilirken iilerden kimi astm krizi yznden, kimi kalp krizi phesiyle 45 TEKEL iiisi acile sevkedilmiti. Oturma eylemi yerini alk grevine brakyordu. Trk Tabipleri Birlii alk grevine katlacaklarn ekerli sv, B vitamini alacaklarn yemek yemeyeceklerini ve srekli hekim kontrolnde kapal alanlarda bulundurulacaklarn aklarken, TEKEL iileri hkmetten bir karar bekliyor, Babakan iin: Eiyle birlikte darlara gidiyor oralarda televizyon kameralar karsnda sahte gzyalaryla poz veriyor. Neden bizim yanmza gelmiyorlardiyordu. Avrupa Gda Sendikalar Birlii (EFFAT) Genel Bakan Bruno Vannoni, TEKEL iilerinin yannda olduklarn belirterek sorunlarna zm bulununcaya kadar TEKEL iileriyle birlikte olacaklarn vurgulayarak: Milletimiz ne olursa olsun hepimiz Trkz, hepimiz TEKEL iisiyiz. Basklar knyoruz. EFFAT Bakan olarak Babakannza bizimle grmesi iin mektup gnderiyoruz ve bu problemin ayn sonuna kadar zlmesini talep ediyoruz. Size samimiyetle getirdiim tek kelime var dnya adna, o da 'dayanma'. Tm dnyada haklarn savunan herkese teekkr ediyorum. leden sonra buradan ayrlmak zorundaym. Cuma, Cumartesi ve Pazar yapacanz eylemlerde burada olamayacam ama tm dnya adna kalbim burada olacak. Sizin haklarnz var, bunu almak iin mcadele ediyorsunuz. Tekrar dayanma, dayanma, dayanma...diyordu. 19 Ocak 20ye balayan gece her adrdan eylemcilerin direni trkleri ykseliyor, halaylar ekiliyorken, Diyarbakr TEKEL iilerinin adrnda hareketli trkler arka arkaya coku iinde syleniyordu. Yazan belirsiz bir iir balk ekmek satcsnn arabasna yaptrlarak grcye kmt. Babakan ve hkmeti hedef almt: Sivastan teye giden vatanda Sakaryaya bir gn ura da grelim lkemizi birbirine katan ba

142

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Sakaryaya bir gn ura da grelim Yiit TEKEL iileri burada Yetim hakk aranyor orada Polislerin bekleiyor srada Sakaryaya bir gn ura da grelim Diyarbakr Batman Bitlis Muundan Koup gelmi dalarnn kndan Binlercesi ayr dm iinden Sakaryaya bir gn ura da grelim Samsun-Tokat, zmir-Aydn geliriz Gn gelince iimizi biliriz Diyorlar ki; Oru tutar lrz Sakaryaya bir gn ura da grelim Sivastan teye sk sk gidersin Gitmeyen lidere sitem edersin Bu davetim size imdi ne dersin? Sakaryaya bir gn ura da grelim adrnda poaa simit yiyorlar ay ierek tek umut bekliyorlar. Aln bir dili olmaz diyorlar Sakaryaya bir gn ura da grelim Analarn kucanda ocuklar Souklardan korumuyor gocuklar Hayal olmu marketlerde sucuklar Hani nerede iri-diri-bir idiniz? Drt C mavalna karnmz toktur TEKEL orucunun iftar yoktur sizliin aclar pek oktur Sakaryaya bir gn ura da grelim Elbet bir gn ac zulm duracak Emekiler hesabn soracak Smrsz bir dnya kuracak Sakaryaya bir gn ura da grelim Sylenecek ok szm var srada ncitmeden kesiyorum burada Ey Hkmet! Bir isyan var orada Ey Hkmet! Bir lk var orada Sakaryaya bir gn ura da grelim

143

Mslm ULUSOY

TEKEL iilerinin direni afana bir gn daha eklenmiti. Allageldik dzen iinde direni adrlar basn ve destekileri arlamaya balyordu. Saat 11 sralarnda Dikmenden Gnl hanm, ehriye orbas getirmi plastik kak ve bardaklar iinde yannda bir dilim limonla Denizli adrndan balayarak datma balamt. ilerden birisi: Mercimek orbasndan bkmtk. diyerek iki bardak iiyodu. Tuna Caddesinin zerinde yeni pankartklar aslmt. Bunlardan birisi: Osmanl Torunu Bulvar, Kuvay Milliye Caddesi, Vatan Satmaz Sok, kence adrlar No:4/C Zam-Zulm-Sefalet- AKP eklindeydi. Baka bir pankart ise: TC Adalet Bakanl- Ankara Ak Ceza ve Tevkif Evi Mahkum Says: 10800 Hakim:AKP Suu: Ekmek Kavgas Ceza: 4/C eklindeydi. ilerden Aysel ekerci, kendileri burada souu yerken ailelerinin de hi uyumadklarn sylyordu. Duygulanm, gzleri nemlenmi: Ankarallar ok iyi insanlarm bizi alattlar. Varlarn yoklarn nmze serdiler. Bize orbalar bile getirdiler diyordu. TEKEL iilerinin direni kararghnda orba datm devam ederken salk emekileri de Abdi peki Parknda yeni bir direnii balatmlar, TEKEL iilerinin bir ksm da onlara destee gitmiti. Abdi peki Parknda salk emekileri adna yaplan konumalarn ardndan TEKEL iilerinin temsilcisinin konumas: Birlee birlee kazancaz,lmek var dnmek yok sloganlar altnda sona erdiinde protestocular yry balatmlard. Trk- nndeki TEKEL iilerinin yanna gitmek istiyorlard. Parkn Salk Sokakla birletii noktaya barikat kuran polis, salk emekilerini parkn toprak olan amurlu ksmndan geirmek istiyordu. Bu davran kastlyd. Polisin emekilerin gemesini istedii yer tamamen amurdu. Hemen yannda beton yry yolu vard. Birka salk emekisi polisin dedii yerden gemi elbisesi ve ayaklar amur olmutu. Dier salk emekileri gemek istemiyordu. TEKEL icilerinden birisi: Orada amur var, polis geri ekilsin amura basmadan geelimdiyerek direnmi, dier emekiler de cesaretlendikleri iin polis geri ekilip beton kaldrmdan iilerin gemesine izin vermek zorunda kalmt. Polisin tamamen kkrtmaya ynelik, hibir anlam olmayan tavr karsnda TEKEL iilerinin kararll dier emekilere rnek olmutu. Daha nce Ankarada yaplan herhangi bir miting yada gsteri srasnda polisin byle bir direnile karlamas pek dnlemezdi.Israrla emekileri amurlu blgeden geirtmeye almas, ve onlar gtme hevesi, birdenbire sloganlarn ykselten emekilerin direnie geme-

144

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

si, polisin hevesini kursanda brakmt. Polis bir yandan ynan artryordu ama iilerle kar karya gelmeyi de gze alamyordu. Polis iilerin geecei amurlu olmayan yolu amamakta direnince kortejin nnde nulunan ve kadnlarn .ounlukta olduu kadn iiler yere oturmular, onlar arka sradakiler izlemilerdi. Salk emekileri de iyice cesaretlenmiler slogan atmaya devam ederken polis hoparlrnden, Salk Sokaa ynlendiriliyorlard. Zaten iiler de Salk Sokaa girmek istiyordu. Ama karlarnda bulunan polis barikat onlarn geecei yol zerine kurulmu, iilerin amur ve su birikintisi iinden geerek Salk Sokaa girmelerini mutlaka amura basa basa gemesini istiyordu.Bu kt niyetli yaklam aa doru akan derenin st ksmndan su ien kurtun aada su ien kuzuya: Neden benim suyumu bulandryorsun diyerek satamasna benziyordu. ilerin: Zam zulm ikence ite AKP, lmek var dnmek yok sloganlaryla kararl direnii karsnda polis efi, barikat oluturan polisleri ve barikat iki metre kadar geriye ekince iiler ayaklarn amura sokmadan direni merkezi olan Tuna Caddesi ile Bayndr Sokan kesitii noktaya doru harekete gemiti. Yry kolu Salk Sokak ile Sleyman Srr Caddesinin keitii yerden, Sos yal Gvenlik Kurumu Genel Mdrl nnden Mithat Paa Caddesini geerek ilerleyecekti. Mithat Paa Caddesine yaklald yerde sivil polis kortejin nndeki sendika temsilcisine vurmak isteyince TEKEL iileri sivil polisi etkisiz hale getirmi, kortej Mithat Paa Caddesini geerek sloganlar altnda direni merkezinde cokuyla karlanmt. Trkiyede direniin simgesi haline gelen TEKEL iileri, bugn saat 15te alk grevine balyorlard. iler: lmz dirimizden daha pahal en azndan gelecek nesile bu 4/C rezilliini brakmayacaz diyorlard. TEKEL iileri, hkmet yetkililerinin kendilerinin ortalama 40 bin TL tazminat alrlardedikleri yalann aa karmak iin, maa bordrolarnn fotokopilerini datyorlard. Siirtli muhasebeci Cemal zlk, alanlarn tazminatlarn gsteriyordu. Buna gre 12 yl alan bir insan 28 bin TL alrken en fazla tazminat 40 bin TL idi. i muhasebeci Cemal, 1 ay nce Siirtten gelmiti: Bize klelik szlemesi imzalatyorlar. Bu szleme ile i akdi feshedilmesi durumunda her hangi bir aklama yaplmyor. Ben Siirtte fabrikann muhasebe biriminde alyordum.diyordu. evredeki iilerden biri: lmz dirimizden daha fazla para eder. Bugn biz lsek ailemize bin 100 lira maa balanacak. Ben lmek istiyorum ama, mcadelemize son vermemek iin burada direneceim diyordu.

145

Mslm ULUSOY

adrlarn iinde iilerin, bavul, torbalar, battaniyeleri ylm, kendileri de sehpalarnda nlerinde yanan atein etrafna dizilmilerdi.Atein duman ile sigara duman birbirine karyordu. Hkmetin vurdumduymazl bir yana, Trk- Bakan Mustafa Kumlunun da kendilerini dinlemediinden de yaknan iiler, iinde bulunduklar olumsuz koullar, souk hava, yetersiz beslenmeye ramen direniyorlard. Birou ilalarla ayakta duruyor olmalarna ramen mcadelede kararlydlar. 36 gndr direnite olan TEKEL iileri, seslerini hkmete duyuramaynca muhalefet partilerinden destek arayna girmilerdi. MHP, BDP ve CHP grup toplantlarna katlan TEKEL iileri sorunlarna sahip klmas arsnda bulunyordu. MHP grup toplantsna kucaklarnda ocuklar ile katlan TEKEL iileri istedikleri sonucu almt. Devlet Baheli: Ben hkmeti ve Babakan Erdoan TEKEL iileriyle girdikleri inatlamadan bir an nce vazgemeye ve talep ettikleri masumane istekleri yerine getirmeye davet ediyorum. ilerin zlk haklar korunarak, deiik kamu kurumlarna nakilleri bir an nce yaplmal." Diyordu. Baheli'nin konumas bittikten sonra, TEKEL iileri hkmete seslenerek: "36 gndr souktayz. Bize kimse sahip kmayacak m" diye arda bulunmu, MHP Grup Bakanvekili Oktay Vural da: "Hak mcadelenizde sizi yalnz brakmayacaz. Trkiye Cumhuriyeti sizin ekmek davanza sessiz kalamaz. Buras Meclis. Sizi coplayanlar bizi krsde susturamayacaklar" diyerek desteini srdrmt. TEKEL iileri BDP Grup Bakanvekilleri Selahattin Demirta ve Glten Kanak ile grtkten sonra grup toplantsna katlmlard. BDP Meclis Grubu Bakan Nuri Yaman TEKEL iilerini selamlayp, iilerin 36'nc gne giren mcadelesinin ayakta alklatrrken BDP'li milletvekilleri: "TEKEL iilerinin onurlu direnilerini selamlyoruz" TEKEL iileri lyor. Haberin var m Babakan" yazl dvizleri amlard. zmirli TEKEL iilerinden Cahit: Biz Trkiye Cumhuriyetine 4/Cnin yerletirilmesine izin vermeyeceiz. 4/C yrrle girerse ailemizden birinin bir rahatszl nedeniyle ie gitmesek, hemen iten atlacaz. 4/C ile senelik izin hakkmz yok. Ancak cretsiz izin kullanabileceiz. ten atldmzda mahkemeye bavurma hakkmz bile yok derken , Siirtli Mustafa: Biz bu eylemlere balarken lmek var dnmek yok demitik. ki ocuum artk Babakan Recep Tayyip Erdoana dman kesildi. Haberlerde kt zaman sinir oluyorlarm. Diyordu. Baka bir ii:

146

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

33 gndr memleketten ayryz. lmz dirimizden pahal. Bugn lsem aileme bin 100 lira maa balanacak. 4/Cde ise aylk 700 milyon lira ile 11 ay alacam. lmemiz iin tevik ediyorlar. Mcadelemize son vermemek iin lmeyeceim, burada direneceim.diyerek kararlln ortaya koyuyordu. Mulu Esat, salk durumu ktleince hastaneye kaldrlmt. Eylemin ilk gnnden beri Ankaradayd. Tedavisi tamamlanmamt ama, arkadalarn yalnz brakmamak iin eylem yerine gelmiti ki kronik broniti daha da artmt. Mulu Sevdada da faranjit ve idrar yollarnda iltihaplanma meydana gelmiti. Kat kat giyinmelerine karn ayaklar szlyor, ocuklarna olan hasretini ancak telefonla giderebiliyordu. leden sonra alk grevi balamt. Direniiler alnlarna siyah bant takmlar, adrlarnn nndeki Trk bayrann yanna bir de siyah bayrak aslmt. Gnlerdir kulaklar ve yrekleri sar baz basn kurulular ii adrlarna gelerek ekimlere balamlard. Trk- Genel Merkezindeki konferans salonunda 100 ii alk grevine girmiti. Diyarbakr TEKEL iilerinin adrnda 4 ii alk grevine alnmadklar iin adrlarnda alk grevine balamlard. Alk grevindeki TEKEL ileri 10.00-13.00 aras basn ve aileleri tarafndan ziyaret edilebilecekti. TEKGIDA- Sendikas Genel Sekreteri Mecit Ama: "TEKEL iileri, alk grevini siyasal iktidarn vurdumduymazl karsnda aresizliin aresi olarak dnyor" dedikten sonra. alk grevinde ortaya kacak yaamsal sorunlardan hkmetin sorumlu olacan belirterek: "Dnyann gzleri nnde burada bir dram yaanrken Babakanmz Suriye'de bakalarnn haklar iin urayor. Tabii ki Filistin bizim iin de nemli. Dnyann neresinde bir ac olursa biz onlarn yannda oluruz. Ama dn mazlum edebiyat yapp bugn mazlumlar grmeyenlere sesleniyoruz. Burada gzleri yal babalar, anneler, ocuklar var. Alayanlar var, iir yazanlar var. Babakan konumalarndan sonra iirler okuyor. Bir de bu analarn iirlerini okusun" diyordu. Alk grevine katlacak iiler, isimleri okunarak Trk- Genel Merkezi'ndeki toplant salonuna alnyor, greve katlacak iilere, toplant salonuna girilerinde siyah kurdele taklrken, kars kanser olan Abdurrahman lm orucuna balyordu. Alk grevine balayan iiler kefeni simgeleyen beyaz nlkler giymilerdi. TEKEL iileri gnlerdir Trk-ten genel grev karar almasn istemi,ancak Trk-in tutarszl hkmetin daha nce sendikalarn basksyla karamad kiralk ii dzenlemesiyle ilgili yasay Meclis'e getirmesine neden olmutu. zel stihdam Brolar ii ile ilgili hibir sorumluluk almadan irketlere geici ii kiralayabilecekti. Bu TEKEL iilerinin mcadele bayra at 4/Cden baka bir ey deildi. Hkmet Tam Gn Yasasn karmak istiyor, doktorlar i brakma eylemi

147

Mslm ULUSOY

yapyorlard. KESK ve DSK genel grevin art olduunu sylyorlard. TEKEL iileri alk grevindeydiler. Ancak, TEKEL iilerinin kararll ile Trk-in harekete geebilecei, genel grev karar alabilecei ve AKPnin emee kar saldrsnn durdurulabilecei dnlyordu. Alk grevinin ikinci gn baladnda ilk gn konferans salonuna alnmad iin adrlarnda alk grevine balayan Diyarbakrl iiler de konferans salonuna alnmlard. Alk grevine balayanlarn says 120 civarndayd. Dier sabahlardan daha sakin olan direni karargahnda Mulu TEKEL iileri varil iine yaktklar atein etrafndaydlar. Trk- binasnn tam adrlarnn stne gelen ksmndaki pankartta alk grevindeki bir iinin bandaki ocuu: Tayip Amca! Babam benim iin lrse cenaze namazn sen kldracaksn. diyordu. iler, mutlaka baaracaklarna inanyorlard. 4/C uygulamasnn sadece kendilerine yapldn anlatrken, kendilerinin de gemite dier iilerinin mcadelelerine gereken duyarll gstermedikleri iin piman olduklarn gizlemeyerek: Burada lrsek onurumuzla lrz. Yolumuz hak yoludur, ekmek yoludur. Ekmeimizin peindeyiz. Pazar gn byk mitingde Aliann konser verme teklifini kabul etmedik ve katlmadk. Biz elenmeye gelmedik. Yanda medya bizim dncelerimizi vermiyor. te taraftan zenginlerin elencelerini boy boy fotoraflarla veriyorlar. Mehmet Ali Acay fla diye veriyorlar bizi vermiyorlar. Diyorlard. zelletirmelerin ABnin telkinleriyle yapldn, nce tarmsal retim yaplan alanlarda reticiler eitli yntemlerle retimden vazgeirilmeye alldn, ardndan iftiye destekleme primleri verilerek kylnn retim yapmadan tarlay bo brakmasna neden olduunu yurt dndan tarm rnleri ithal edilerek az sayda retim yapanlar da mahsullerini satamad iin ertesi yl ekim yapmadn TEKELin zelletirilmesiyle birlikte ttn alm da olmaynca fabrikalara ttn gelmeyince i yok diyerek iilerin 4/Cye geirilmeye balandn anlatan Feride: Bizim herhangi bir ii gibi kanuni haklarmz vard. Bizden primler kesiliyordu. Sosyal gvenliimiz vard. Sendikamz vard. imdi ise btn bu haklarmz elimizden alnd. Maalarmz yarya drld. Bu da bir ltufmu gibi basnda sunuldu. Bize yetim hakk yiyorlar demeye baladlar..dedikten sonra TEKEL iisi Meral, CHP grup toplantsnda Deniz Baykaln hkmete, iilere kar merhametli olun diye ar yapm olmasna tepki gstererek: Bizim merhamete ihtiyacmz yok. Biz hakkmz istiyoruz.diye sze girmiti. Hkmetin srekli olarak sendikal hareketi paralamak iin giriimlerde bulunduunu, TEKEL iilerinin Orman- Sendikasnda rgtlenmesi iin oyunlar

148

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

dzenlediini, bunlarla ilgili mahkeme srecinin devam ettiini anlatyordu. Baz kiilerin hkmetin propagandasndan etkilenerek TEKEL iileri iin: Bunlar kudurmu mu daha ne istiyorlar diyerek tepki gstermesine: Biz kazandmzda bu i bitmeyecek, emekliler, alk ve yoksulluk snr altnda maa alanlar yarn harekete geecekler. Bizler onlarla birlikte olacaz. Halk olarak sindirilmilii aamyoruz. TEKEL vergi rekortmeniydi. Altn yumurtlayan tavuklar satyorlar. ktidar lkeyi talan ediyor.diyordu. TEKEL iileri, eylemlerinin 37nci gnnde Rahan Ecevitin geliiyle hareketlenmiti. Onun gelmesiyle birlikte iiler kendisine sevgi gstermeye baladlar. Rahan Ecevitle birlikte gelen korumas, onu Malatya adrndan bir kadn iiye emanet ederek direni sokaklarndan ayrlmt. Diyarbakr adrna her zamanki sadeliiyle gelen Rahan Ecevite iiler, itenlikle yer gstermiler, direni kararghnda Rahan Hanmn geldii haberi hzla yaylm, onu grmek isteyenler Diyarbakr adrna akn ediyorlard. Blent Ecevitin hkmeti dneminde kadrolarn alan iiler ilerlemi yana ramen Rahan Ecevitin direni adrlarna geliini burukluk iinde, gzlerinin ii glerek sevinle karlamlard. ilerin yzndeki sevecen ve hznl baklar arasnda fotoraflar ekiliyor, kameralar kayt yapyorlard. Rahan Hanm bu gece iilerle birlikte kalacan syleyince Star TV muhabiri: Onlar gibi dayanabilecek misiniz? Diye sorduunda : Niye yle gsz m grnyorum Yantn almt. Direni kararghnda datlan bildirilerden kendisine uzatlan bildirileri alp okuyan Rahan Ecevit, ahsna gsterilen ilgi ve sevgiden olduka honuttu. Bir kadn ii onun ellerinden tutabildii iin ok mutluydu. Birok ii de, ona ona yaklaabilmek iin kalabaln oluturduu kuatmay delmeye uryorsa da baarl olan ok nadirdi. Bir TV kameras kayt yapmaya balam, Rahan Hanma soru yneltmiti. O fazla konumad. Diyarbakr adrna alk grevine katlan bir iinin yal annesi ve babas memleketlerinden kalkp gelmilerdi ki, adra geldiklerinde iinin annesi Rahan Hanma sarlmt. Onlar kadn kadna itenlikle bir sre konutular. Herkes Rahan Ecevitin yanna oturmak istiyordu. Rahan Ecevit, iilerin hakl mcadelelerine destek olmak istediini dile getirmi ve bu akam ge saatlere kadar iilerin yannda kalacan sylemiti. Rahan Ecevit: "ok utanyorum. undan dolay utanyorum, devlet babaln yapamyor" diyordu. adrn n hnca hn dolmu, onu grmek isteyenler izdihama neden olmutu. Bu arada Rahan Hanmn partisinin yneticilerinden birka kii gelmilerdi. Direniin AKP Genel Merkezinde baladndan bu yana ilk kez bir politikacya jest yaplyordu. Sakal uzam gen bir ii, Rahan Hanma tek bir

149

Mslm ULUSOY

krmz karanfil uzattnda saat 16:43 gsteriyordu. Gnlerdir devam eden etin koullar altnda byle bir inceliin, zarafetin yaanmas Rahan Hanmn yzne canllk getirmi, gzlerinin ii glyordu. O mutluluk hali, karanfili verenin de, alann da, gzlerine yansmt. Diyarbakrl baz iiler, Rahan Ecevitin partisinin adn bir kartona yazarak adrlarnn duvarna asmaya alyorlard. Bir partinin genel bakanyd ama yannda kimsecikler yoktu. Ona iek veren de, kartona partisinin adn yazan da, onun partisinden deildi. Ama ilerinde bir sevgi vard. Baka politikaclar da gelmiti ama onlara kar byle bir davran gelitirilmedii gibi bayrak asmak isteyen yandalarna direnii iiler tarafndan izin verilmemiti. Rahan Hanm Diyarbakr adrnda iken, Nil Demirkazkta oraya gelmi, sessizce kendisine oturacak bir yer bulmutu. ilerden onu tanyan yoktu ama, desteki kadnlardan birisi Nil Demirkazka: Ne yzle buraya geldin? Senin partin deil mi iileri bu hale getiren? diye sorduunda o: Ben her yere giderim diye cevap vermi, bekledii ilgiyi gremeyince bir mddet oturduktan sonra kalkp gitmek zorunda kalmt. 100 TEKEL iisiyle bailayan alk grevi bugn itibariyle 136'ya ulamt ama, iiler arasnda bu saynn 160 bulduu syleniyordu. Rahan Ecevit, direni kararghna parti yetkililerini haberdar etmeden gelmiti. Parti yetkilileri de saat 20.20 civarlarnda direni sokaklarna gelmilerdi. Rahan Ecevit ve yanndakiler Trk- Genel Merkezi giri kapsndan sola dndkten sonra konferans salonuna girmilerdi. O salondan ieri girdiinde direniiler arasndan bir alk tufan kopmutu. Nbeti grevlilerden biri salona girerken galo giyilmesi iin uyarmaya almsa da onun sesi duyulmamt. Salona arka kapdan girildii iin Rahan Hanm ne doru ilerlerken beyaz kefenler iindeki direniiler ona yol gsterirken: lmek var dnmek yok sloganlar altnda Rahan Hanmn elini pmek iin kouturmalar balamt. Orta sralarda bir kadn iinin yanna oturduunda onunla fotoraf ektirmek istiyorlar, beyaz kefenli, ba siyah bantl, bir kadn ii onun yanna oturmasndan mutlu grnyordu. Bir sre sohbet ettikten sonra 20.25te getirilen ziyareti defterini imzalayan Rahan Hanma arka sralarda oturan bir ii: Bizi Atlantii kirli sularyla yok etmek isteyenler boa yorulmasnlar. Biz kefenleri giydik. Diye seslenirken salonda: Biz haklyz, biz kazanacaz!.. Direne direne kazanacaz!.. sloganlar haykrlyordu.

150

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Poularn boyunlarna atk olarak balam sakall direnilerin ounlukta olduu birok ii Rahan Ecevitle resim ektirmek, elini pmek iin geliyordu. Bir sre salonda kalan Rahan Hanm salondan ayrlrken iiler onu sempatik baklar ve alklarla uurlarken: Ylgnlk yok, direni var! lmek var, dnmek yok! Birlee birlee kazanacaz! sloganlarn atyorlard. Salondan kan Rahan Hanm asansre ynelerek sendika bakann odasna ktnda hafif bir kar serpintisi devam ederken, 21.15 civarlarnda Rahan Ecevit Trk-i binasndan ktnda, direni karargh sokaklarna kar yayordu. Hava lkt. TEKEL iileri Ankaraya geldiinden beri, havalar eski yllara gre daha yumuakt. ilerin bu durumu bilmeyenleri Ankarann souundan yaknrken onlar destekleyen Ankarallar, Ttn Ateinin Ankarann iklimini deitirdiini, yumuattn sylyordu. Akam sralarnda direniin karargh Rahan Ecevitin ii adrlarn gezileriyle daha da comutu. Rahan Hanmn etraf sarlm, kameralar, fotoraf makineleri almaya balamt. Her TEKEL iisi onu kendi adrna gtrmeye alyordu. Trk binasnn giri kapsnn hemen yanndaki Yayladallarn adrndaki iiler Rahan Hanmn etrafn sararak onu adrlarna davet etmiler, iiler onun geliinden mutlu olmulard. Etraftan birisi baryordu: Sen bizim anamzsn..! Bir bakas: Ah Blent Ecevit imdi olsayd! diyordu. iler ortada yanan atein etrafnda ember oluturmulard. adrn i ksmnda bir kadn ii kocaman bir ambalaj kutusunun bir tarafn yrtp dzelttikten sonra zerine: Aramza ho geldin diye yazarak Rahan Hanmn karsna dikilmiti. Yaznn zerinde Trk bayra aslyd. Flalar ard ardna patlyor, kameralar ekim yapmak iin kendilerine yer bulmaya alyorlard. lerlemi yana ramen Rahan Hanmn da gzlerinin ii glyordu. iler Rahan Hanmn elini pmek iin sraya giriyorlard. Gerilerde kalan birok ii Rahan Hanmn elini, etraf saran kalabal aamad iin pememiti ama, gzlerindeki sevgiyle ona uzaktan baklar grlmeye deerdi. Kimisi mahcubiyet iinde: Anamzsn anamz derken, kimisi de hznl baklaryla onun bu yanda kendilerini desteklemek iin saatlerce burada kalmasna zlyordu. Varil iinde yanan atein etrafnda alevler dalga dalga ehrelere vururken, Yayladallar konuklarna hafif, azda kolayca dalan, gzel aromal mehur lokumlarndan ikram ediyorlard. Saat 21.40t.Oradaki herkesin yznde tebessm ve sevgi vard. Her gn yaptklar yoklamalarda kararllk ve nefretle:

151

Mslm ULUSOY

Adana... BURADA! Adyaman... BURADA!... Ankara. . BURDA... Amasya... BURADA!... Aydn... BURADA!... Batman... BURADA!... Bursa... BURADA!... Bitlis... BURADA!... Denizli... BURADA!... Diyarbakr... BURADA!... Hatay... BURADA!... stanbul... BURADA!... zmir... BURADA!.. Malatya... BURADA!... Manisa... BURADA! Mula... BURADA!... Mu... BURADA!... Samsun... BURADA!.. Tokat... BURADA!... Trabzon... BURADA!... Siirt BURADA!... Enitesi!.. YUH!... diyen iilerin, Rahan Ecevite yaklamlar Trkiye siyasetilerine halkn sr olmadn anlatmak ister gibiydi. Direni adrlarnda Rahan Hanmn gezisi devam ediyordu. Saat 21.50 sralarnda Malatya adrna gelinmiti. Dier adrlardan farkl olmayacak ekilde karlanm hemen ba keye oturtulmutu. Direni srasnda ilk gnden beri dile getirilen sylemler daha gr sesle sylenmeye balamt. adrlarn birinde ULUSAL KANALn canl yayn yapyordu. ilerden birisi cep telefonuyla konumu, ULUSAL KANALn yaynn kesildiini sylediklerini duyururken iilerden hkmete kfrler yamaya balamt. Hafiften balayan yamur hzn iyice artrm, direnii iilerle yamur arasnda byk bir inatlama balamt. iler: Yamur, kar, yasa da direneceiz Direne direne kazanacaz diye haykrrken, yamur da inatlamt. adrlarn zerinde biriken sular adrdakiler tarafndan boaltmalaya alyordu. iler inatla Yamur, kar, yasa da direneceiz Direne direne kazanacaz diye haykryor, yamur da inatla hzlanyordu. Rengrenk yamurluklar iindeki iiler adrlarn stndeki suyu boaltyorlar, yerlerdeki su birikintisini kaldrm kanallarna spryorlard. Pembe, sar, lacivert, siyah, beyaz yamurluklar giymi iilerlerden biri glerek: Tayyipi spryoruz...! derken dimdik gl ve ayakta olduklarn vurguluyordu. Direni kararghnn sokaklarndaki su birikintileri zerine hzla den yamur damlalar bir kartan daha fazla yukarya sryor, su buhar lambalarn n puslandryordu. Sokaklar direniilerin ocaklarndan kan duman ve sis kaplam, slak odun duman gzleri yakyordu. Nihayet, iilerin direnii yamuru pes ettirmiti. Saat 11e doru yamur inadndan vazgemi, iiler vazgememiti. imdi sloganlar daha gr kyordu: Yamur, kar, yasa da direneceiz! Direne direne kazanacaz! Malatya adrnn yannda siyah paltosunun iinde yzn sokak lambas aydnlatan stanbullu ii Glten kzgnd. Her zaman sk skya koltuunun altnda tuttuu antasn am, yanndakilere bir eyler anlatyordu. Yankesiciler antasndan epeyce miktardaki parasn almlard. Geceninn yarsnda alyordu.

152

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

te yanda alk grevinde rahatszlanan iilerden birinin hastaneye kaldrlma tela vard. Hastaneye kaldrlan drdnc ii olduu syleniyordu. DSHP Genel Bakan Rahan Ecevit direni kararghnda adrlardayd. Souk havaya ve yamura aldrmam sabaha kadar yaklan Ttn Atelerinin banda iilerle sohbet ediyordu. 2001 ylnda Blent Ecevitin babakanl dneminde mevsimlik ii statsnde alrken kadroya geirilmi olan TEKEL iileri onu bir an bile yalnz brakmyorlard. TEKEL iilerinin Ankaradaki eylemine dier illerden verilen destek devam ediyordu.TEKEL iilerinin Samsunun Ondokuz Mays lesindeki aileleri, yamur altnda bo tencerelere kaklarla vurup: Az..! diye bararak AKP ile binas nne yryorlard. i aileleri oturarak yolu trafie kapatnca yoldaki aralar da klakson alarak ailelere destek vermiler, Zehra Kayhan, lyoruz yazan kefeni AKP binasnn giriine braktktan sonra: Elerimizin salndan, ocuklarmzn geleceinden endie ediyoruz. Kimseden para istemiyoruz. Ekmeimizi almasnlar yeter. ki milyar maam olsayd, ayamda bu yrtk ayakkablar deil, giyecek bir botum olurdu. Tayyip Erdoan dini kullanarak hepimizi kandrd, smrd. Elerimiz yan gelip yatmad, vatan satmad, gemicikleri biz almadk. Biz sadece insanca yaamak istiyoruz diyordu. ki saat boyunca: lmek var, dnmek yok sloganlar atan destekilerden, ei 19 Mays Yaprak Ttn letme Fabrikas'nda alan Emine Kler: Kocalarmz orada lyor, ocuklarmz da burada ala ve lme mahkum ediliyor. Kocalarmzn hayatndan endie duyuyoruz. Sa salim dnene kadar onlar, biz de burada direniimize devam edeceiz. Biz kimseden sadaka istemiyoruz, kendi hakkmz istiyoruz. Samsun halkn bize destek olmaya davet ediyoruz" diyordu. Direniin merkezi Ankara da ise Abdi peki Parknda polisin gazna maruz kalan CHP stanbul milletvekili etin Soysal beraberindeki iilerle birlikte Ankara Emniyet Mdrlne gitmiler evik Kuvvet polisleri, Soysal ve beraberindeki iileri Merkezin bahesinde ieklerle karlayarak birlikte le yemei yemilerdi. Abdi peki Parknda etin Soysala gaz skan polis memuru yanlarna gelip: Ben milletvekili olduunuzu bilerek gaz skmadmdiyerek zr dilemiti. Soysal daetin Soysal, 27 yanda, bekar olan polise: Sen geim sknts ekmiyor musun? Hakkn arayana anlay gstermen lazm diyerek tavsiyede bulunmu, emniyet yetkilileri de TEKEL iilerinden zr dilemiti. etin Soysal:

153

Mslm ULUSOY

Sra Babakana geldi diyordu. Babakan Yardmcs Blent Arn, ve Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu ile alma ve Sosyal Gvenlik Bakan mer Diner, bir araya gelerek TEKEL iilerinin durumunu grmelerinin ardndan alk grevine 3 gn sreyle ara verme karar alnm ve hkmete 26 Ocak Sal gn 17.00ye kadar sre tannmt. Bu sre esnasnda bir sonu alnamazsa genel greve gidilecei duyuruluyordu. Hkmete verilen be gn sre sonrasnda da 5 saat sre ile konuyu grmler TEKEL iileri: Genel grev, genel direni sloganlaryla toplantnn sonucunu bekliyorlard. Trk-, Hak-, DSK, Memur-Sen, Kamu-Sen ve KESK genel bakanlarnn imzalad ortak aklama iilere TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel tarafndan, genel merkez balkonundan: Hkmetle yaplacak grmelerden 26 Ocak 2010 Sal 17.00a kadar sonu alnamamas halinde ayn saatte konfederasyonlar dayanma grevi ve retimden gelen gcn kullanlaca tarih dahil olmak zere bir araya gelecektir. eklinde duyurulmutu. TEKEL iilerinin direniinin 38inci gnnde, alk grevi yapan iilerden 4 rahatszlanarak ambulanslarla Numune Eitim ve Aratrma Hastanesine kaldrlyordu. Hastaneye kaldrlan iilerin sedyelerle Trk- Genel Merkezinden karlmas srasnda darda bekleyen direniiler: Katil AKP..! sloganlar atarak tepki gsterirken Mustafa Trkel, hkmetle yaplacak grmelerden sonu alnamamas halinde kendisinin de alk grevine balayacan aklyordu. TEKEL iilerinin eylemine bu gn Demokrat Parti (DP) Genel Bakan Hsamettin Cindoruk'un ei Dilek Cindoruk, DP Genel Bakanvekili Salih Uzun'un ei Gamze Uzun, Trk- Genel Merkezi nne gelerek destek vermilerdi. Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu yapt aklamada Hkmetle yaplacak grmelerden 26 Ocak saat 17.00ye kadar sonu alnamamas halinde ayn saatte konfederasyonlar, dayanma grevi ve retimden gelen gcn kullanlaca tarih dahil olmak zere bir araya gelecektir dedikten sonra temaslarndan sonu alamamalar halinde Babakan Tayyip Erdoan ve Cumhurbakan Abdullah Glden randevu isteyeceklerini sylyor, Mustafa Trkel de, alk grevi eylemine bugn saat 11.00 itibaryla, 26 Ocaka kadar ara verildiini aklyordu. Yaa kar Trk- Genel Merkezi evresine kurduklar naylon rtlerin altna snan iiler, battaniyelere sarlarak snmaya alyorlar, p varillerini soba olarak kullanarak, evredeki esnafn verdii odun ve eitli malzemeleri yakyorlard. Isnmak iin zaman zaman da evredeki bar ve kafelere misafir olur-

154

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

ken, alev alev yanan varillerin etrafnda toplanan iiler, hkmet aleyhine sloganlar atmaya devam ediyordu. eitli sivil toplum kurulular, siyasi partiler ve sendikalarla, renci gruplar ve vatandalarn iilere destei de srerken, iiler, yardmlarla kurulan ay ocaklarndan scak ay iiyorlar vatandalar da evlerinde yaptklar yemekleri, meyve ve tatllar iilerle paylayordu. Hakkn almak iin ala yatan TEKEL iisinin alk grevi boyunca Trk- Genel Merkezi giriindeki salon hem revir hem de iilerin alk grevini srdrd yer olmutu. Sabaha kadar revirde hizmet veren doktor ve dier personel iileri kontrol altnda tutarken, TEKGIDA- ve ankaya Belediyesi'ne ait iki ambulans hazr olarak bekliyordu. iler, gzleri olup grmeyen, kulaklar, ABD'nin, patronlarn, yandalarn sesinden gayrsn duymayan Tayyip Erdoana: Siz, vekilleriniz, bakanlarnz, yandalarnz... Nerelerdesiniz? diye soruyordu. te yandan Ulusal i Birlii Sendikasnn (Unin Nacional de Trabajadores) yneticisi Ramon Blasco. Venezueladan, TEKEL direniine destek ve dayanma dileklerini yle iletiyordu: TEKEL iileri! Trkiyeli iler! Dnya ii ve emekilerinin ortak dman olan neo-liberalizme kar yrttnz hakl kavganzda, biz de sizinleyiz. Yolunuz ak olsun... Alman DIE LINKE Partisinin Avrupa Parlamentosu yeleri de TEKEL iileri ile dayanma dileklerini iletmiti. TEKEL iilerinin direni kararghnda iiler lke sorunlaryla ilgili grleri ak ak ortaya koyuyorlar tartyorlard. Bugn tartmalara yeni bir konu eklenmiti. Hergnk tartmalarda AKPnin orduya ynelik komplo hareketinden sz edilirken imdi Terrle Mcadele Eski Koordinatr Emekli Orgeneral Edip Baerin: "TSK, AKP'ye kar deil, iilerin genel grevine mdahale eder" szleri tartlyordu. TEKEL iileri TSK iindeki Amerikanc kanadn da AKP.gibi emein dman olduunu, her iki tarafn da zelletirmeleri desteklediini gryordu. TEKEL iileri ile dayanma iin genel grev kararnn alnmasnn beklendii srada Edip Baer'in TSK'nn genel grevi bir tehdit olarak algladn sylemesi iilerin byk tepkisine neden olmutu. TEKEL direnii ilk gnden 39uncu gnne kadar hasta yaknlarnn kana ihtiya hissettiklerinde bavurduklar yer olmu,TEKEL iileri, ihtiya sahiplerine kan

155

Mslm ULUSOY

vererek direni kararghna gelenleri eli bo gndermemiti. Bu gnn akam sanat Hozan Beir saz olmadan trk sylemi, zellikle Giresunun iinde iki sokak aras Alt kurun attlar de piak yaras Vuruldum dtm yere gidemedum uzaa Ne Edelum sevduum drdler tuzaa trks ile direniileri iyice coturmutu. Bu gnn dier gnlerden farkl bir gelimesi de Lezbiyenler ve Gaylerin yemek datmyd. Hiyjenik kurallara uyarak getirdikleri sulu yemekleri zenle datarak direnii iilerle dayanmalarn gstermilerdi. "Bu ayn 26'sna kadar hkmetle grmelerden sonu alnmazsa ben de alk grevine balayacam" diyen TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel toplumun her kesiminden destek grdklerini dile getirdikten sonra: "Babakan ve bakanlar dnda herkes bize destek veriyor" dedikten sonra, genel grevin hkmetin devrilmesi ile sonlanaca eklindeki szleri Babakan Tayyip Erdoann hmna uramt. Babakan: "Neymi..! Hkmet devirirmi... Sen avucunu yalarsn, avucunu. Neyi deviriyorsun sen? 15 milyonluk temsilcisi olan Ak Parti hkmetini devireceksin... Senin ka tane yen var ya, ne ile konuuyorsun. nce haddini bil. Haddini bil ve bizi sylemeyi dnmediimiz ifadeleri kullanmaya mecbur etmesinler" diyerek TEKEL iilerine de: "Muhalefetin bu irkin oyununa gelmeyin. Bu lkede hibir zaman lkenin aydnlk geleceini dnmeyen, o marjinal rgtlerin tuzana dmeyin. Kkrtmalarn, istismarn aleti olmayn" ars yapan Tayyip Erdoan: "Devlette verimlilik yok. Depolarda duruyorlar, aydan aya maa alyorlar. Ne retim, ne u, ne bu. Byle bir ey yok. Byle mi srecek bu kardeim. Bu lke, bu devlet ayda TEKEL iilerine 40 trilyon maa dyor ve biz bu maala en az 3-4 kat iiyi istihdam edebiliriz. Bu imkan bekleyen benim vatandam var ama biz ne dedik? Devlet artk bu ilerden ekilecek, zel sektr bu alana girecek" diye konuunca TEKGIDA- Sendikas, TEKEL iilerini kkrtmad, TEKEL iilerinin: cretlerinin drlmesi, sosyal ve sendikal haklarnn kaybna kar 39 gndr haklarn arad" n dile getirilerek: TEKEL iisi eylemleriyle demokratik haklarn kullanmaktadr" aklamasn yapyordu. Avrupal iilere 3 gnlk eyleme gidin ars yaparak 29 Ocak'ta Berlin, Viyana, Paris, Londra ve Amsterdamdaki Trk bakonsolosluklarna da siyah elenk braklacan aklayan Avrupa Gda Sendikalar Birlii, TEKEL iileri ile

156

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

dayanma iin Babakan Recep Tayyip Erdoan ve ileri Bakan Beir Atalay'a protesto mektubu gnderilmesi arsn da yapmt. Avrupa Gda Sendikalar Birlii, 29-30 Ocak'ta Avrupa'da oynanacak tm malarda TEKEL iisine destek pankart alacan aklarken, TEKGIDA- Sendikas da, Trkiye'de oynanacak malar iin de benzer bir giriimde bulunulacan ifade ediyordu. Avrupa Parlamentosu'nda TEKEL iilerinin direniini gndeme getiren milletvekili Jurgen Klute ise Babakan Yardmcs Blent Arn ve alma Bakan mer Diner ile grmek zere randevu isteyeceini aklarken, MHP Grup Bakanvekili Oktay Vural da, mer Diner hakknda hazrladklar gensoru nergesini TBMM Bakanlna sunmutu. Gensorunun gerekesinde Diner'in: "TEKEL iilerinin haklarn korumada hibir adm atmad, yalnz brakt, Asgari cret Tespit Komisyonu toplantsna katlmayarak ve -Kur Genel Kurulunda konfederasyonlarnn konuma haklarn 5 dakikayla kstlayarak teaml d eylemlere imza att, iveren kesimiyle anlaarak asgari creti "sefalet creti" olarak belirledii, sizlik Sigortas Fonu'nun amac dnda kullanlmasna izin verdii" ne srlyordu. 12 Eyll 1980den bu yana gaspedilen haklarnn mcadelesini yeterince veremeyen emekiler, sendikalar, her trden toplumsal rgtlenmeler, hak mcadelesinin ne olduunu, direni kararghnda reniyorlar, kendilerinin neler yapabileceinin farkna varyordu. Yllar boyu emekilere nderlik ettiini sanan rgtler, kitlelere sunduu programlarnn emekilerle neden btnleemediini anlar gibi olmulard. TEKEL iileri ii snfnn ne demek olduunu neler yapabileceini, kendi adna ahkam kesenlere de gstermi, sar sendikalara, siyasi cambazlara haddini bildirmiti. Yllar boyu sokaklarda polisle atmay, yakp ykmalar, televizyonlarda gazete kpurlerinde demokrasi mcadelesi olarak grenler, TEKEL iilerinin direniiyle gerek bir emeki eylemi grmler, nasl mcadele etmek gerektiini renmilerdi. renciler, ii eylemini Tuna Caddesi, Bayndr ve nkilap Sokan direni adrlarnda gryorlard. Ankara, stanbul, zmir, Kocaeli, Antalya, Kayseri Zonguldak ve daha birok ildeki niversite hocalar, ii mcadeleleri ve yntemleri hakknda uygulamal ders almlar, TEKEL iilerinin direniinde krk gn geride kalmt.

157

Mslm ULUSOY

Direni Krkna Basyor TEKEL iilerinin mcadelelerindeki hakllk, British American Tobacco(BAT) 'ya satlan Tiredeki fabrikann da kapatlmasnn gndeme gelmesiyle bizkez daha kantlanyordu. Kapatlma karar fabrikada alan 600 iiye tebli edilmi, iilerden 250'sine Samsun'da ayn artlarda alma nerisi gtrlurken 350 ii ile Tire'den Samsun'a gitmek istemeyen iilerin ilerine son verilecei aklanmt. K, kar, yamur, souk demeyen TEKEL iilerinin gnlerdir Ankarada srdrd direnii sona erdirmek, TEKEL iilerinin sorunlarn zmek iin, hibir ey yapmayan Babakan, TEKEL iilerine ve direnii destekleyen herkese hakaret etmeyi srdreren ve ok sinirlenen Tayyip Erdoan: Bunlarn hepsi TEKEL iisi de deildir diyerek TEKEL iilerini yalnzlatrp, direniin etkisini krarak, onlar teslim alabilmenin hesabndayd. Kle statsnde alma koullarn TEKEL iilerine kabul ettirememenin hazmszlyla, onlar zerinde tahakkm kurabilmek iin elinden gelen her eyi yapyordu. Ankarann ayaz direnii iilerin iine ilemeye balaynca adrlarn daha derli toplu, soua direnli hale getirilmesi zorunluluu domu, kesilmi varillerden yaplm st ak ocaklarn yerini borulu sobalar almaya balamt. Direni, direni kararghnn orta yerine, ay ocann tam karsna i Partisinin bir de televizyon koymas iilerin gnlk haberleri yakndan izleme olanan salyordu. Ankara Valilii TEKEL iilerine: evreyi rahatsz ediyorsunuz. Blgeyi tahliye edin..! diyordu ama TEKEL iilerine destek gibi byyordu.Direni dokaklarnda akam saatlerinde Genler Birlii Spor Kulubnn taraftarlar krmz siyah flamalaryla TEKEL iilerini desteklemeye gelmilerdi. Futbol takm taraftarlarnn TEKEL iilerini desteklemeye gelmesi ve sloganlar atmas, ii direniinin toplum tabakalar tarafndan kabullenilirliini gstermesi bakmndan olduka nemliydi. Ankara Valiliinin TEKGIDA- Sendikasna gnderdii yazya daha nce cevap verilmiti. Sendika: ''Biz demokratik haklarmz kullanyoruz. Burada kimseyi rahatsz etmiyoruz. Esnaf bize yardmc oluyor. Gndz i yeri olarak kullandklar yerleri, gece dinlenmemiz iin bize tahsis ediyorlar'' derken, TEKEL iileri de kendilerine yneltilen sulamalara aldr etmiyordu. Bu gn de eitli sivil toplum kurulular ve siyasi partiler, sendikalar ve renci gruplar ard arkas kesilmeyen ziyaretleriyle gda maddeleri, giyecek ve battaniye getirip datyorlard. 41inci gn de ark,trk syleyerek, halaylar ekerek girmi, destekiler karlanp, sloganlar haykrlmt.

158

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Ayaza aldr etmeyen iiler, Ankara Valilii'nin Kzlay' boaltmalarn istemeleri karsnda da direneceklerini sylerken, Saat 18.00 civarlarnda Ankaragc takm taraftarlarndan oluan 250-300 kiilik bir grup Sakarya Caddesinde toplanp, pankartlar aarak bayrak ve flamalaryla: TEKEL iileri yalnz deildir Amerikan ua Tayyip gibi sloganlarla Bayndr Sokaktan Trk i nne indiklerinde, iilerin cokun alklar arasnda sloganlarla karlanmlard. reticilerin gnderdii portakal sebil,iilerin kendilerine gvenleri yerindeydi. iler, Ankara valisinin: Esnaf rahatsz ediyorsunuz sylemine: Bu sokaklar bizim Diye cevap verirken, yaktklar ate ve sobalarnn banda snmaya alyorlard. Gecenin ge saatlerine kadar trk, ark syleyerek halaylar ekmiler: Babakan duymamaya alsn, biz duyurana kadar buradayz. Donma bize vz gelir Babakan, Ankara sokaklar bizimdir derken: Direne direne kazanacaz slogan atyorlard. m bir ocuk titriyordu Tuna Caddesinde. Burnunun ucu souktan kzarmt. Elinde tuttuu gvercini bar elisi olarak Babakana gndererek, babasnn iyeri kapatlmasn, ekmei elinden alnmasn istiyordu. ilere destek iin gelenler de, Valilikten gelen aklamaya kar tepki gsteriyorlar, desteklerinin daha rgtl ekilde sreceini sylyorlard. Valiliin aklamasna: '' Vali avucunu yalar. Sonuna kadar buradayz. Ankarallar olarak biz de buradayz.'' eklinde tepki gsteriyorlard.TEKEL iisi Trkan: '' Babakann ve Valinin szleri ile olumsuz davranlar bizim mcadele gcmz artryor. Bu aklamalar bizi yldrmyor, aksine ayakta tutuyor '' derken, zmir adrndan Nermin: adrlarmzn kaldrlmas halinde direniimize devam edeceiz. Buradan asla ayrlmayacaz diyordu. Direnie destek veren halk, Vali'nin de byle bir direnie sayg gstermesi gerektiini, adrlarn kaldrlmasnn insanla smadn sylyordu. Tuna Caddesi ve Bayndr Sokan kesitii nokta yani direniin karargh, binlerce Ankaralnn ziyaretindeydi. niversitelerden, liselerden renciler, retmenler, memurlar, emekliler, ocuklarnn elinden tutan anne babalar, soua aldrmadan akn akn geliyorlar, direniin nasl yapldn gzlemliyorlard. Kahvehanelerde oturan halk oradayd. Ev kadnlar yaptklar brekleri rekleriyle katkda bulunuyor. Evlerden battaniyeler, oraplar, direni merkezine yayordu.

159

Mslm ULUSOY

Bu durum halkn direnie kurtulu olarak sarldn gsteriyordu. Kurtulu Sava srasnda 78 Austos 1921 tarihlerinde, Teklif-i Millye (Ulusal Vergi Buyruu)yi yaynlanm, Teklif-i Millye Komisyonunca toplanan malzeme ordunun eitli blmlerine datlacakt. Her aile en az birer kat amar, birer ift orap ve ark verecekti,herkes yapabilecei her eyi yapacakt. O dnemde bu bir zorunluluktu.imdi byle bir zorunluluk olmad halde halk, kendiliinden TEKEL iileri iin yapabilecei her eyi yapmaya balamt. TEKEL iilerinin direniine katk sunan halk, eyleme desteini kendi iradesiyle yapyordu.. Kimi bahesinden meyveler gnderirken kimi sandndaki oraplarn gnderiyordu. Aslnda Trk Milleti, lkesine ynelik tehditler karsnda emperyalistlere tavrnn ne olacan gsteriyordu.Bu eylem halkn umuduydu.Yreinde yurt sevgisi olan herkes her trl yntemle direnie destek olmak iin elinden geleni yapyordu. adrlardaki sobalarn stne gerilen iplerde ykanm oraplar kurutulurken, Samsunlular adrnn iplerinde sarmsak ve karanfiller sallanrken sobalardan tten dumann gzleri yakna aldr eden yoktu. Direniin kararghnda umut ve tedirginlik birlikte hkm srerken, adrlarda sendikalarn tutumu tartlyor, TEKEL iileri, katlediliinin yldnmnde Uur Mumcuya Uurlar olsun diyordu. Bir pazar sabahyd Ankara kar altnda Zemheri ayazyd Yaz gnei koynunda Ucuz can pazaryd Kalemim dt kana Zalimler pusudayd Bedenim parampara evirdim anahtar Apansz bir lme arapnel paralar Sapland cierime Ucuz can pazaryd Kan doldu gzlerime simsiz korkular Katmadm yreime Bembeyaz dorular Yaadm lmne Uur'lar olsun Uur'lar olsun Hznl bulutlar yoldan olsun

160

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bir keskin kalem, bir krk gzlk Yrekli yiitlere hatran olsun Tuna Caddesinin sal sollu kaldrmlar derme atma adrlarla dolmutu. Bez branda ve naylonlar, ipler ile direklere balanm, iileri souk, rzgar, kardan ve yamurdan koruyacakt. Yllardr iilerden aidat toplayan sendikalar, TEKEL ileri iin salkl bir barnma yeri salamad gibi, korunaklarn oluturlmasna katk dahi salamaya yanamamlard. iler, destekiler ve kendi olanaklaryla ilkel adrlarn kuruyorlard. Sendikalar bu direnii sahiplenmedikleri iin, direni srasnda meydana gelebilecek olumsuz gelimede: Biz yapmadk. Bizimle bir ilgisi yok, kucamzda bulduk diyerek iin iinden syrlarak, kendilerini kurtarabileceklerinin hesabn yapyorlard. 4 taraf ak, st naylon ile rtl adrnn adn kence adr 4/C koyan TEKEL iisi, naylon barakalarn altnda battaniyelere sarlmlard. iler ve ocuklar yorgun, solgun ve zayftlar.Konferans salonunda lm orucuna balayanlar ise yerlere serilen deklere uzanmlard. TEKEL iileri kazanlm haklarn korumak iin direnirken, sendika onlarn direniini sadece izliyor, baarya kotuklarn hissedince sahipleniyordu. Ama sendikaclarn asl grevinin gelimeleri kontrol altnda tutmak, iilerde var olan enerjiyi zamana yayarak kendi gdmnde boaltmak olduu iiler tarafndan da farkedilmiti. Trkiyenin gndemini hrszlk, talan, korku, bask, iddet, yalanc tanklar, yalanc belgeler, planlar, tertipler, orduya, yargya yaplan saldrlar oluturuyordu. Tarikatlar devleti yamalarken, kurucusu Mustafa Kemalden hesap sormann keyfini karyorlar, onun kurumlarn yok etmek iin yaplmas gereken hereyi yapyorlard. Halk kandrlm, kuru soana muhta edilmi, perian, isiz, a ve yoksuldu. Geim sknts, yznden ocaklar snyor, aileler paralanrken nlem almas gerekenler, zevk ve sefa iinde bir yaam sryorlard. siz, a ve borlu olan halk, turban, alt kimlik, st kimlik tartmalar ile borlarn dyor, karnn doyuruyordu. Halk Trk, Krt, Laz, erkez, Alevi, Snni diye ayrtrlp aralarnda dmanlk tohumlar ekilmeye allrken TEKEL iisi Krt, Trk, Alevisi, Snnisi birbirine kenetlenmi, haklarn aryordu. Sendikalar, dernekler, rgtler mcadele etmek iin bir araya gelmeye balam, AB, ABD, AKP, CA, Smkl Feto, Mossad ve Soros entrikalarn sarsyordu. AKP: ki, yz TEKEL iisi km baryor, aryordiyerek yanda medyann desteiyle eylemi baltalamaya alrken, gece getii ssz bir mezarlkta slk alyordu.

161

Mslm ULUSOY

TEKEL direniine bak as halkn, yoksulun, ezilenin yannda olan ile olmayan ayran bir mihenk ta olmutu. Bu direni emperyalizme ve ibirlikilerine, sar sendikalar, dzen partilerine vurulmu bir darbeydi. TEKEL direnii, sadece ekonomik bir mcadele olmayp bir vatan savunmasyd. Ttn ateleri emperyalizme kar yaklmt. Tayyip Erdoan ile Simon Peres arasnda, Davosta yaanan olaydan sonra Tayyip Erdoann srail Cumhurbakannn sululuk psikaoljisiyle kendisine diklendiini anmsatan TEKEL iileri, Tayyip Erdoannn TEKEL iilerine diklenmesinin de sululuk psikolojisiden kaynaklandn sylyorlard. Direniin en souk gnlerinden birisiyd..Ateler yaklm, direnii iiler ve destekileri halkalar halinde sobalarn bana toplanmt. Maliye Bakannn ve Babakann konumalar zerine en derin yorumlar yaplrken Ankara Valisinin iilerin buray terk etmesini istemesi de heyecanl tartmalar yaratyordu. Blge esnaf iilere destek iin onlar daha sk ziyaret ediyor, direni karargh iyice takviye ediliyordu. leden sonra iilerin kendisine byk bir ilgi gsterdii Kemal Kldarolu direni sokaklarndayd. CHP Grup Bakanvekili Kemal Kldarolu Tayyip Erdoan'n TEKEL iilerine ynelik sylemlerine: Hayali ihracaty milletvekili olarak parlamentoya tarsn, TEKEL iisine gelince Yetim hakk yedirmem diyorsun. Yetim hakkn sen birilerine yediriyorsun zaten" diye yant veriyordu. Yaklak 20 kiilik CHP heyeti ile gelen Kemal Kldarolu, Ankara Valisinin adrlarn boaltlmasn istemesine de: " Kendisi bir brokrattr, AKPnin dolduruuna gelmesin. Buradan yal, gen, oluk ocuk herkes geebilir. Ama buradan bir kii gemekten korkar, o da Recep Tayyip Erdoandr. Sayn Babakan korkmak istemiyorsa iilerin hakl talebiyle yzlemek istiyorsa buyursun gelsin, iiler kucak aarlar. Sayn Babakan, burada oturacak, iilerin neden hakl olduunu dinleyecek. Babakana ar yapyorum. Valiyi devreye koymasna gerek yok. iler hak mcadelesi veriyorlar. Bakn ne cam krdlar ne ereve. Esnaf rahatsz olmuyor, tam tersine btn esnaf destek veriyor.() Sayn Babakan son gnlerde TEKEL iilerini azna dolam. dolayabilir ama bir Babakana yalan sylemek yakmaz. Babakan diyor ki: Millet bize kasay teslim etti, kasay boalttrmayacaz. Sayn Babakan, 7 yl oldu, sen o kasay boalttn. O kasay boaltan TEKEL iisi deil. O kasay boaltann kim olduunu biz gayet iyi biliyoruz.() TEKEL iisi almak istiyor. retmek istiyor. Haklar kaybolmasn istiyor. alp reterek aln teriyle evine ekmek gtrmek istiyor. Maliye Bakannn dedii gibi TEKEL iisi merhamet istemiyor. Sayn Maliye Bakan diyor ki,

162

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Biz merhametli davrandk, daha nce feshedecektik, merhametimize geldi. Kendilerine yl sonuna kadar sre verdik.Kim oluyorsun da sen merhamet ediyorsun? Sen dattn parann milletten toplandn bilmiyor musun? Merhamet diye bir ey yoktur. Hak verilmez, hak alnr. Sayn Babakana bir ey daha syleyeyim: Biz yetim hakk yedirmeyiz, kasay soydurmayz diyor. Sayn Babakan, TEKEL iisi yetim hakk yemiyor zaten. Yetim hakk yiyenlere kar duruyor. Yetim hakk yiyen hayali ihracat senin partinden milletvekili deil mi? Sayn Babakan. ki kamu bankasndan 750 milyon dolar kime verdin?"sorduktan sonra iilere dnp: "Siz milyon dolarlar m istiyorsunuz?" diye sorduunda direniiler "Hayr" diye haykrdlar. Kldarolu TEKEL iilerine: " Siz tarih yazyorsunuz. Bizi blmek isteyenlere kar en ciddi mcadeleyi TEKEL iisi veriyor. Diyarbakrl, Batmanl, Siirtli, stanbullu, zmirli var. AKPye sylyorum, alm yapacaksan gel TEKEL iisine, yap burada alm."dedikten sonra, genliinde Cem Karacann "isin sen ii kal " dizesini sylediklerini, daha sonra ii snfn bir dnem unuttuklarn ifade ederek, TEKEL iisinin yeniden ayaa kalktn, TEKEL iisinin btn iilere, siyasetilere, sanayicilere, iktidara ve muhalefete ders verdiini, TEKEL iilerini sonuna kadar destekleyeceklerini sylerken Malatya adrndan bir ii Tamirci ran sylemeye balamt: Gnlme bir ate dt yanar ha yanar yanar mit gnlmn ekmei umar ha umar umar Elleri ak yumuk yumuk ojeli trnaklar Nerelere gizlesem u avucun nasrlar Direniin kararghna akam saatlerinde Sargln kendilerini grevlendirdiini syleyen birtakm kiiler, ziyaret iin Sargln gelecei, adrlar dolaaca, haberini veriyorlard. Ama iiler arasnda byk bir tepki olumutu. Kadn iilerden birisi: Neden halk blyorsunuz? Sargln deitirmedii parti mi kald? DSPdeyken ayrld. CHPye geti. Oradan tekrar ayrld DSPden aday oldu. Turgut zala vgler dizdi. zelletirmeyi Turgut zal balatmad m? Kemal Derviin yannda yer ald. Kemal Dervi Ecevit Hkmetini paralamad m? O Amerikan ua Hangi yzle buraya geliyorsunuz? Diyerek tepki gstermiti. Sargln adam olduunu syleyen kii bir ey syleyemeyince baka bir ii: Destei iin teekkr ederiz. Buyursun gelsin..! diyerek ortamn gerginliini nlemiti.

163

Mslm ULUSOY

Bak Postac Geliyor Direni uzadka, bir ok iinin kararll artyor, baz iiler de gerginlemeye balamt. iler arasnda kiisel elikilerden kaynaklanan srtmeler, dier iilerin yattrc yaklamlaryla ileri boyutlara tanmadan engelleniyordu. zmirlilerin byk adr direniin en dinamik adrlarndand. DTCF tiyatro grubu gsteriler yapyor, iirler okuyorlard. iler sk sk bilinen sloganlarn tekrar ederken bir ii de, Ahmet Arifin Adilo Bebesini coku iinde dile getirmiti. Darnn ayaz adrn ierisinde hissedilmiyordu ama, Mithat Paa Caddesinde konulandrlm polisler bile, Yeniehir PTT iine snarak ayazdan korunmaya alyorlard. Hatta, polise en yakn nokta olan Hatayllar adrndaki iiler bazen polislere yiyecek gtrp: Onlar da insan! diyerek kendilerini coplayan, biber gaz ve bomba atanlara veriyorlard. Atatrk Bulvar zerinde her gnkne nazaran daha fazla polis konulandrlm olmas iilerin dikkatinden kamam, mdahele edilebilecei yorumlar yaplyordu. Direni karargh TEKEL iilerinin ikametgah adresi de olmutu. zmir'deki TEKEL iilerinin ocuklar karnelerini aldklarnda direni kararghna postalamlard. Adres, TEKEL direni adrlarTrk Genel Merkez Binas n, KzlayAnkarayd. zmirli TEKEL iisi ocuklarn temsilen lknur, anne ve babalarna: Endielenmeyin ve kendinizi hi zmeyin. Belki yalarmz kk ama neyin yanl neyin doru olduunu grebiliyoruz yine de. Ve siz doru olan yapyosunuz. Ve bizler sizlerin bu yapt ile gurur duyuyoruz . diye yazmt. Direni kararghnn adrlarnda bir ii: Filistinli kardelerimize Allahekber diyen kardelerimiz neredesiniz? Biz kalle miyiz? Ankarann ayaznda donuyor, ekmek iin savayoruz. Diye haykryor: Tayyip Erdoann szlamayan taraflar szlasn diyordu. TEKEL iilerinin eylemi, Meclis nsan Haklarn nceleme Komisyonu'nun 4 CHP'li yesi tarafndan, komisyonun, iiler iin devreye girmesi arsn yapt haberi direni karargah adrlarnda tartlrken, adrlar dolup dolup tayordu. Ozan ada da oradayd. TEKEL iilerine destek iin gelmiti Ankaraya. Gece bindii otobsten sabah ATye indiinde TEKEL iileri iin bestesini de yapm, ses aracndan seslendiriyordu. iler bir daha istediler, yine selendirdi. Bir daha istediler. ada artk adrlar ziyaret edip, her adrda iilerle sohbet ediyordu. Her adrda TEKEL iilerini ve baka bir iki parasn daha seslendiriyordu. Saatler gece yarsn gsterirken onun da sesi tkenmiti. Ama o direni kararghndan

164

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

bir trl ayrlmak istemiyordu ama, baka aresi de kalmamt. Saz omzunda dt yola gece karanlnda. Gece demez gndz demez Yrr TEKEL iileri Ekmeinin kavgasn Verir TEKEL iileri Fabrikasn satan Onu iinden atan Yetim hakkn yutan Grr TEKEL iileri Bak dayansa da ete Resti ekmi parlemente Bayra dikmi bakente Durur TEKEL iileri Bir ateki yanar snmez Bir fke ki artar dinmez Hakkn almadan dnmez Dnmez TEKEL iileri lk zamanlar aka sandm Gnler getike inandm zledike hayran kaldm Hakl TEKEL iileri Bakma yle beri gel beri Yaamn emekileri TEKELciler balattlar Devam etmeli bu seri Baarmadan bitmez ile Varmak istersen menzile Ozan ada ile bile Yrr TEKEL iileri Beirili Ahmetin einden gelen telefon, kzlar Hanmn, 39-41 derece atelenerek gece saat 04te Batmana hastaneye kaldrldn sylyordu. Ei kznn beyin kanamas geirme ihtimali olduunu syleyince hemen yola dmek zorunda kalmt. Dondurucu souk havaya ramen adrlarn nlerinde yaktklar atein etrafnda toplanarak snmaya alan iiler ayaklarn hareket ettirip, ellerini outururken TRK-'e bal merkezi Ankara'da olan sendikalarn genel

165

Mslm ULUSOY

bakanlar ve merkez yneticileri de oturma eylemi balatarak TEKEL iilerine destek veriyorlard. Sendikalarn bakanlarI adrlar tek tek dolaarak TEKEL iileri ile bir sre sohbet ediyorlar, ate etrafnda toplanan iiler, trkler syleyip, halay ekerek snmaya alyorlard. Zaman gelip atm, konfederasyonlarn hkmete verdii sre bu akam 17.00de dolacakt. Hkmet TEKEL iilerine haklarn vermezse: Konfederasyonlar genel grev' diyecekler mi? sorusu herkesin zihninde ba keye oturmutu. iler, konfederasyonlarn bir araya gelip genel grev tarihi de dahil genel eylem programn aklamasn bekliyorlard ama, bunun olabileceine inanmadklar iin, yeniden balayacaklar alk grevini dnyorlard. Alk grevine TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel de katlacan aklamt. Beklenen sonun ucu grnmeye balam, Hak- Ynetim Kurulu konfederasyonlarn toplantsna, TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkelin drt gn nceki gazetelerde yaynlanan: Hak- ve Memur-Sene hibir zaman el uzatmazdm. Ama TEKEL iisinin mcadelesi iin elimi uzattm. Bu mcadele, kiisel duygu ve tepkilerin zerinde olacak kadar nemli bir mcadele szlerini gereke gstererek, katlmayacan aklamt. Hak-in byle bir tavr alaca daha nceden iiler arasnda konuulmu hatta iddialamalar bile olmutu. Ama iilerden bazlar yine de mitliydiler. ilerin bazlar 21 Ocakta yaplan konfederasyonlarn toplantsna Hak- in hkmetin temsilcisi olarak katldn ve alk grevini baltaladn sylyorlard. Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu ise, Hak- Genel Bakan Salim Usluya toplantya katlma arsnda bulunan bir yaz gnderi, grevini yapm olmann huzuru iinde TEKEL iilerini uzaktan izlemeyi srdryordu. AKPye yaknlyla bilinen Memur-Senin tavr da merak ediliyor, iiler onun da bu mcadeleye destek vereceine inanmyord. Memur-Senin de, herhangi kvrtma yntemiyle iin iinden syrlp direnii baltalayacan sylyorlard. Direni karargh evresindeki polis says srekli artrlmaya balamt. Cuma gnnden bu yana direni kararghnn kaldrlmas iin basklar younlam, resmi kyafetli polisler, direni alannda daha ok gzkmeye balamt. Geceleri, sabaha kar saatlerde direni kararghn dikizleyen polisler notlar alarak, adrlardaki iilerin kararlln gzlemliyorlard. Gndzleri de 4 olan polis arac 10a karlmt. Geceleri TEKEL iilerini kkrtmaya alan baz sivil polisler, kah sarho, kah desteki klndan iilere satayorlar, iilerin kararll sonucu blgeyi terk etmek zorunda kalyorlard. TEKEL iileri souun etkisinden kurtulabilmek iin geceleri kahvehanelere giderken imdi adrlarnda kalmaya balamlard. Emniyet grevlileri blgedeki

166

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

esnaf dolayor, onlardan TEKEL iilerinden ikayeti olmalarn istiyordu. Baz yerlerde tehdit ettikleri esnafa: Bizden sonra maliyeciler kapnza dayanacak..! demilerse de, evre esnaf basklara boyun ememi, Ankara Valiliinin esnafn rahatsz edildii gerekesi bo kmt. Tuna Caddesi, Bayndr ve nklap sokak esnaflar, Sakarya Caddesi esnaflar direniin ilk gnnden itibaren dkkanlarn aarak, su ve yiyecek yardmnda bulunarak iilere desteini srdrmler hatta iilere destek iin yry bile dzenlemilerdi. lkenin eitli yerlerinde TEKEL iilerine destek eylemleri devam ederken Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) yeleri Taksim'deki Burger Kingin teras katna: TEKEL direnii kazacak. Onlarn anlayaca dilden konumak lazm. Genel grev, genel direni" yazl pankart astktan sonra basn aklamasn yapmlard. Diyarbakrspor ile Ankaragc arasndaki futbol man izlemek iin Ankaraya gelen Diyarbakrspor taraftarlar TEKEL iilerini destekliyoruz pankartyla direni adrlarn ziyaret etmi, akam saatlerinde de Ankaragc taraftarlar direni karargahna gelmilerdi. Daha nce Beikta'n ar Tribnnde TEKEL iilerine destek pankart almak istenmesine polis izin vermemiti ama, kr Saraolu Stad'ndaki Fenerbahe-Denizlispor manda Fenerbeheliler polisin midahelesine ramen: ''Tek bykten TEKEL'e selm'' yazl pankart amlard. zmir Aliaada Beko Basketbol Ligi'nin Petkim Aliaa-TOFA karlamas ncesinde TEKEL iilerine destek verilmiti. TEKEL iilerinin yeniden balataca alk grevi konusunda Trk Tabipleri Birlii (TTB) Merkez Konseyi TEKEL iilerinin emeklerinin karln ve insanca alma koullarn kitleler halinde alk grevi yapmadan elde etmelerinin salanmas, alk grevinin bir kez daha balamamas gerektii bu nedenle de Hkmetin gvencesiz ve esnek altrmann simgesi haline gelen ve hibir insani yn bulunmayan '4/C' uygulamasnn biran nce ortadan kaldrlmas gerektii"ni sylyordu. TEKEL iileri yaptklar alk greviyle bir eit intihara ynelmi,kendi hayatlarna son vermek istiyorlard. Alk grevinin yarataca sonucu bildikleri halde kararlydlar. Alktan lene kadar yemek yemeyeceklerdi. Yemek yemeyi reddederek lme gidiyorlard. 43nc gnn le saatlerinde kadn iilerden bir grup, sloganlar atarak Sakarya Caddesine yrye gemilerdi. Heykel nnde konuma yapan Songl, TEKEL iilerinin mcadeleyi srdrdn, toplumun her kesiminden destek grdn ancak bu destein zayflatlmak istendiini ifade ederek:

167

Mslm ULUSOY

''Sayn Babakan diyor ki 'trbanl kadnlar getirmiler, onlara mikrofon veriyorlar'. Emekinin trbanls da sokakta hak arar'' dedikten sonra TEKEL iisinin: Ayrmcla izin vermeyeceklerini, trbanl, trbansz tm TEKEL iilerinin kavgasn yreiyle verdiini syleyen Songl: ''Diyorlar ki 'merhamet ettik'. Biz kimseden merhamet dilenmiyoruz. Seimle gelenler merhamet kelimesini azna alamaz. Seimle gelenler kendini halkndan byk gremez. Sosyal devlette merhamet olmaz, yurttalk hakk olur. Biz de bu hakk istiyoruz. TEKEL kadnlar imdi burada her zaman olduu gibi mcadelenin ncln yapyor. Sayn Babakan', Gazze'de, adrlarda yaayan 5 bin Filistinli kardeimizin sorunlarna bu kadar hassas davranrken, bir kilometre tesinde, stelik de 43 gndr naylon adrlar iinde sokaklarda yatan 8-10 bin TEKEL iisine gzlerini kapamamaya davet ediyoruz'' diyordu. Babakan Tayyip Erdoan ise, AKP grup toplantsnda: "u ana kadar Trk-'le bir ka kez grme yaptm. imdi tekrar bir grme yaparm, yani benim iin o noktada bir mani yok" diyerek Trk- yneticileriyle grmeye olumlu yaklatn belirtiyordu. Babakann bu szleri TEKEL iilerine ulatnda Mu adrndan bir ii Babakana inanmadn sylerken, Manisa adrndan bir ii ocuu Tayyip Erdoana seslenerek: Sen babam darda braktn, biz de seni zeceiz. Diyordu. Btn iiler: Biz haklyz biz kazanacaz. Eer biz kaybedersek Tayyip Erdoann kayb bizden daha fazla olacak inancndaydlar. Saat 16.00 sralarnda direniin kararghnda hava sertti. Bir yandan ayaz, te yandan Babakann Trk-'e 28 Ocak 2010 Perembe gn saat 18.00de grmek zere randevu vermesi havay iyice gerginletirmiti. iler; oyalama taktii uyguluyorlar diyerek kendi aralarnda tartmaya balamt. Bu direniin ateleyici gc kadn iiler, adrlarndan kmlar herkesi Trk- giri kaps nnde toplanmaya arrken, Disk Genel Bakan Sleyman elebi Bankas tarafndan yannda birka kii, elinde bastonu, aksayarak Trk- Genel Merkezine doru ilerliyordu. alma Bakan mer Diner Meclis'te TEKEL iileri iin Trk- ile grebileceklerini sylemi olmasna karn: "31 Ocak, yasayla gelen bir tarih.Deimez" diyor, TEKEL iilerinin lm orucuna girebilecekleri hatrlatlnca da: "Yanl yntemlerle hak arama yoluna gitmemeliler. nsan sal her eyden nemli" diyerek gerekli nlemlerin alnacan sylyordu. Eylemin 43nc gnnde TEKEL iilerine kumanya datarak mcadeleyi netice alncaya kadar desteklemeye devam edeceklerini, iilerin sadece hak ettiklerini istediini belirten Kamu-Sen:

168

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Kimseden merhamet beklemiyoruz.diyordu. Gnlerdir mercimek orbas, tavuk dneri, kuru, pilav, pates, vs. yemeklerden bkan TEKEL iileri Sinop Emek Glerinin datt hamsiyi yemilerdi. Hamsilerin datld yere: Karadeniz'in btn hamsileri TEKEL iilerinin yannda yazl pankart aslm, baka bir adra da Hasan Hseyin Korkmazgilin Kaveldireniiyle ilgili yazd iirin TEKEL iileri iin uyarland dizeleri aslmt. ime karm dedim, karma TEKEL diyeceim. Ve soluum tkenmedike bu doyumsuz dnyada, Gnee karmadka etim TEKEL Grevcilerinin trksn syleyeceim. Ve izin verirlerse TEKEL grevcileri, zin verirlerse TEKELli emeki kardelerim, zin verirlerse TEKEL grevcileri, Ve ben kendimi tutabilirsem eer sesimi tutabilirsem O oban ateinin yand yerde TEKELde, O yiite direnilen yerde, TEKELde Karn altnda nianlanp dostlarmn arasnda peceim nianlm TEKEL kapsnda Ve izin verirlerse TEKELci emeki kardelerim zin verirlerse TEKEL Grevcileri lk ocuumun adn TEKEL koyacam Trk- Genel Merkezinin giri kapsndan balayan adrlar nnde toplanm kalabalk yoklama yapyordu. Btn TEKEL iyerlerinin adnn sralanmasndan sonra: Trkiye...! Burada Trkiye...! Burada Trkiye...! Burada diye en gl sesleriyle haykran iilerin; Siirt..! Burada Enitesi YUH,.. Enitesi YUH, Enitesi YUH sesleri kulaklar nlatyordu. evredeki binalarn balkonlarndan pencerelerinden bakan yzlerce insan TEKEL iilerini alklyordu. Her adrn nnde bek bek toplanm insanlar, yanan Ttn Atelerinin etrafnda ellerini ovuturuyor, yerlerinde hareket ederek ayaklarn stmaya alyorlard. Zaman zaman srtlarn atee dnyor, biraz snnca yerlerini yeni gelenlere brakyorlard. ok souktu. Ttn Atelerinin alevleri, yzn ayaz kavurmu bir iiyi aydnlattnda, uzam sakallarn rtt srr aa vuruyordu. i ve memur sendikalar konfederasyonlarnn Trk- Genel Merkezi'nde yapt; DSK Genel Bakan Sleyman elebi, Trkiye Kamu-Sen Genel Bakan

169

Mslm ULUSOY

Bircan Akyldz, KESK Genel Bakan Sami Evren ve Hak- Genel Bakan Yardmcs Mahmut Arslann katld, Memur-Sen Genel Bakan Ahmet Gndodu'nun, bir yneticilerinin vefat nedeniyle(!) katlamad ancak Gndodu'nun da toplantda alnan kararlara katldn bildirdii toplantnn ardndan, Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu, Babakan Recep Tayyip Erdoan'n, 28 Ocak Perembe gn saat 18.00'de kendilerine randevu verdiini anmsatarak Tayyip Erdoan'a teekkr ediyordu. TEKEL iilerinin sorununun masa banda zlmesi iin ellerinden geleni yapmaya hazr olduklarn vurgulayan Kumlu, TEKEL iilerinin sorununun zlmemesi halinde 3 ubat 2010 aramba gn TEKEL iileriyle dayanma amacyla retimden gelen glerini kullanma kararn aldklarn sylyordu. i ve memur sendikalar konfederasyonunun aldklar karar Trk- balkonundan, eylemdeki TEKEL iilerine aklayan TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel, Babakan Recep Tayyip Erdoan ile yaplacak grme dolaysyla alk grevinin 29 Ocak Cuma gnne kadar ertelendiini aklayarak: "natla, sabrla mcadelemizi srdreceiz. Cuma gnn de 3 ubat' da bekleyeceiz. Hakkmz almadan gitmeme kararnn arkasndayz" Diyordu. Avrupal iilere 3 gnlk eyleme gidin ars yaparak 29 Ocak'ta Trkiye'nin Berlin, Viyana, Paris, Londra ve Amsterdam bakonsolosluklarna siyah elenk brakacan aklayan. Avrupa Gda Sendikalar Birlii, TEKEL iileri ile dayanma iin Babakana ve ileri Bakanna protesto mektubu gnderilmesi arsnda da bulunmutu. TEKEL iileri a kalmaktan, hasta ocuunu tedavi ettirememekten,okula gnderememekten korkarken, Tayyip Erdoann kendisine emredilenleri yerine getirerek bunun karlnda da cebini doldurduu iddialar ortal kasp kavuruyordu. TEKEL iisi aln teri ile alp yaamn devam ettirmek isterken, AKP ise yaratt yeni yanda zenginlerle daha da semirmek iin emekilere ykleniyor, smrsn kat kat artrmak istiyordu. Geleneksel devlet anlaynn tesinde padiah havasnda olan Tayyip Erdoan ve emrindekiler TEKEL iilerine kar merhamet beslediklerini syleyecek kadar saltanatn hakimiydiler. lkenin birok yerinden Ankaraya gelip hak arayan iilere, ty bitmedik yetimin hakkn yedirmemekte kararl olduklarn sk sk vurgulayp, yavuz hrsz ev sahibini bastrr misali su bastryorlard. Tayyip Erdoan ve rekas, TEKEL iilerinin ve dier emekilerin ala kar mcadelesinde, snf mcadelesini terk etmi eski solcular, liberalleri, eski lkc artklarn ve her trl gericilerle kar ibirliine iindeydi. lkenin sokaklarnda kan gvdeyi gtrrken, polis copu, biber gaz, bombalar isizlerin, hakk gaspedilenlerin, tm emekilerin banda Demoklesin klc gibi sallanyordu.

170

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Ankara'nn souu bir yandan, valiliin tacizleri te yandan iilerin direniini krmak iin saldrya gemiti. TEKEL iileri ise, akam yaplacak toplanty bekliyordu. akitlerinin sona ermesine sayl gnler kalm, hastanelere sevk olarak son raporlarn alan iiler de muharebe meydan direni kararghna geldiklerinde daha da kalabalktlar. Mamak semtinde kurulmu olan TEKEL iileriyle dayanma komitesi Dostlar ve Tuzluayr mahallerinin halk ile Kolej Meydanndan Sakarya Caddesi'ne oradan da TEKEL iilerinin kararghna yryorlar, Pir Sultan Abdal Dernei Mamak ubesi, Mamak halknn TEKEL iilerinin yannda olduunu sylyordu. Yurdun bir ok yerinde olduu gibi, Kocaeli, Mersin, Nide, Torbal gibi yerlerde de dayanma eylemleri yaplrken, zmirde EMEP,TKP, DP ve Halkevlerince de TEKEL iilerine destek srdrlyordu. Direni karargh adrlarnda TEKEL iileri verdikleri mcadelede geldikleri noktay deerlendiriyorlard. Kimi, daha nce yaplan toplu eylemlere katlmayan, eylemleri kran Trk-in mcadeleye katlmasn olumlu bulurken, kimi de, Trke ar eletiriler yneltiyorlard. Perembe gn Babakanla yaplacak grmenin yaplaca ana kadar aileleriyle birlikte her ilde AKP binalarn nnde eylemler yapmay rgtlemeye balamlard. Bylece hakl isteklerini geni halk ynlarna bir kez daha ulatrmaya alacaklard. Bu mcadelenin TEKEL iilerinin zlk haklar eylemi olmaktan karak Trkiyenin hatta dnyann ezilen smrlen emekilerinin eylemi olduunu sylyorlard. Suskun toplumun sesi olmulard. Sendikalar tarafndan alnan bir gnlk dayanma grevi kararnn Hkmet tarafndan dikkate alnacan umuyorlard. Gelinen noktada 4/C, ya da yerine nerilebilecek 4/B gibi dayatmalar asla kabul etmeyecek, bu klelik koullarnn ortadan kaldrlmas iin mcadele edeceklerdi. TEKEL iileri ilk defa sendikalarnn kararl bir yol izlemesinin kendi kararl direniinin bir sonucu olduunu gryorlard. Hibir TEKEL iisi 4/C'yi kabul etmedikleri gibi bugne kadar altklar koullarla yeni kadrolara aktarlmaktan baka nerilere de kapalydlar. ilerin aileleri de kararlln srdryor ocuklar babalarna ve annelerine: Hakkn almadan kesinlikle dnme! diyorlard. Kendine gveni artm olan iiler, Ankara'da tarih yazdklarna inanyorlard. Onlar kazanrsa; btn emekiler, btn iiler, yoksul kyller, esnaf kazanm olacakt. TEKEL iilerinin aileleri, zellikle ocuklar, direni boyunca destek iin ellerinden geleni yapmlar, kimi harlklarn almam, kimi biriktirdii harl geri vermi, her aile ferdi ailesinin iinde bulunduu felaket annn farknda olarak mcadeleye katk sunuyordu.

171

Mslm ULUSOY

TEKEL ileri Ankaragc Galatasaray Manda Frsat bulduunda da babalarnn annelerinin yanna direni kararghna gelen ocuklar, dedeler, byk anneler, teyzeler, daylar, halalar mcadeleye katk veriyorlard. Dvizler hazrlayp, pankartlar yazyorlard. Direniin kararghnn bir kesindeki ilanda: 9000 zlk hakk aranyor! Bulanlarn ve duyanlarn insanlk namna TEKEL iisi Kzlay adrlarna getirmeleri rica olunur. Deniliyordu. Direni adrlarnn birinde adrn caddeye bakan yznde ii ocuklarndan biri resim sergisi amt. Birok resmin yan sra kardan adam resmi de vard.Yavru ressam resmi izme nedenini: ok yorduk. Bu resmi onun iin yaptm diyerek aklyordu. ilerin gzleri altnda mor halkalar belirginlemi, biyolojik direnleri iyice zayflamaya balamt. Bnyesel zayflklarna ramen konumalar ilk gnk gibiydi. Onlar konuurken vcutlarndaki iflas karlarndakilere hissettirmemek iin glmsyorlard. Bir adrda aslm olan bebek fotografnn zerine: Ben Ecrin. 6 aylm. Yaasn babamn bana ekmek getirmek iin verdii onurlu mcadele yazlmt. Fotografn nnde TEKGIDA- sendikas grevlilerinden bir kadn TVlerde yaynlanan kadn programlarnn yayn saatleri ve telefon numaralarnn yazl olduu bir kad iilere vererek: Kadn arkadalarmz bu programlar arayarak mcadelemize katkda bulunabilir diyordu. Kar adrn giriinde de sobaya atmak iin odun hazrlayan iki ii, karlkl tuttuklar testere ile odun kesiyordu. Adm ba her yerde farkl bir mcadele, hayat kavgas devam ediyordu. Cvl cvld. Tuna Caddesiyle Bayndr Sokan kesitii yerdeki adrda soba zerinde mantar kavurmas yaplrken, karsndaki Diyarbakr adrnda patates ve soan piiriliyor, yaylan kokular caddeden geenlerin burnunun direini szlatyordu. Destekiler nefis kokular derin derin iine ekerken, Mu adrndan elinde duman tten tencereyle kan desteki bir kadn, yayla orbas datm, teki adra giriyordu. Duvarlar valiz, anta, giyecek, saz, gitar, orap, sarmsak, iek, resim ve yazlarla kaplanm adrlarda, soba balarna tabureler zerine kurulmu destekiler, TEKEL iilerine kran ve desteklerini uygun ifadelerle sunuyorlard. Ayaklar souklardan etkilenmesin diye yerlere tahtalar konulmu zeri ambalaj altlklar, karton, kilim, hallarla kapatlmt. Sanki ev demilerdi.

172

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Trk- giri kapnn nndeki stanbul adrnn sigara ime adrnda birka kii varken, karsndaki, sigara iilmeyen blmdekiler yeni datlm barbunya konservesini kaklyorlard. adrlarn zerine denk den direkee: TEKEL ileri Yalnz Deildir pankart aslmt. Yaylada adrnn yanndaki bir adrn zerine dosya kad zerine be yldz izilmi altna da: Hotel adr Palasyazlmt. TEKEL iileri Babakanla Perembe akam yaplacak grmeyi tedirginlik ve mitle beklerken kendi aralarnda akalayorlar birbirlerine: Ankaradan gitmeyeceiz diyorlard. Baka bir adrn duvarlarnda ise direniin ozan Bal brahimin aadaki dizeleri yerini almt. Zay oluyor emeklerim deerim Varsn yansn bu bedenim cierim Sadece hakkma boyun eerim Bu yol bana lm olsa vazgemem zlk haklarma kazk attrmam Onurumu pazarlarda sattrmam Emeim ana zehir kattrmam Bu yol bana lm olsa vazgemem 4C denen illet beni alacak Sefalete klelie salacak Vicdanszlar bana aa olacak Bu yol bana lm olsa vazgemem Davamz burada kucaklar herkesi Alevisi, Laz, Krd, erkezi Kzlaydr almn merkezi Bu yol bana lm olsa vazgemem Yasal mcadele hakkmdr benim Haram yiyenlerden deil ki tenim Emek deryasnda yzecek gemim Bu yol bana lm olsa vazgemem TEKELcidir karanln Trkiye sevdas ekmek a Biz olmayz Amerikan ua Bu yol bana lm olsa vazgemem Ankaradan bize gelir azklar Davadan dnene olsun yazklar Kanm emiyor kan bozuklar Bu yol bana lm olsa vazgemem

173

Mslm ULUSOY

Bal brahim gzelden alr haz Kalbimize kurduk bahar yaz Vz gelir souk suyu biber gaz Bu yol bana lm olsa vazgemem TEKEL iileri direnilerini frsat buduunca direni karargh snrlarnn dnda da srdryordu. 27 Ocak gn, Ankaragc ve Galatasaray mana giden TEKEL iilerinin her biri zerine bir harf bulunan tirt giymilerdi. Man ikinci yars baladnda zerlerindeki elbiseleri karp "4/C YE HAYIR TEKEL" yazs grnecek ekilde trbnlerde sralanarak sloganlar atmlar, Ankaragc taraftarlarda youn destek vererek stad inim inim inletmilerdi. Polis yine TEKEL iisinin karsna dikilmi, iilerinin nn kapatarak yaznn grnmesini engellemeye altnda TEKELciler bir basamak daha yukar karak eylemi srdrmt. Polis basks nedeniyle eylem 15 dakika devam edebilmiti. Polisin sert mdahelede bulunmas karsnda Ankaragc taraftar: Emniyet dar TEKEL ieri diye slogan atp polisi yuhalamlard. Polisin gzaltna ald TEKEL iileri de para cezas kesildikten sonra gece saat 01.00'de serbest braklmlard. Direni kararghnda, iilerin Orhan Babasnn Maydonozunda TEKEL direnii karikatristi Ramazan, izdiklerini sergiliyordu. Bir masada oturmu eylem ve izdii karikatrleri gnlerdir sren mcadelenin yorgunluuyla anlatan Ramazan: Evim ok kk keke, kendime ait bir odam olsayd da izgimi gelitirebilseydim. imdi burada da izmeye alyorum. Ben 43 gndr buralardaym. Ben, burada benden fazla kalan biriyle konuurken boynu bkk kalyorum. Onlar benden daha fazla burada kalmlar diye sayg duyuyorum. Tayip Erdoan, bunca insann hakkn iniyor. Dini bu kadar kullanan bir insan yarn bunun hesabn ahirette nasl verecek? Bize yaplan mdaheleden sonra birbirimize ylesine sk sarldk ki, biz ne kadar ok direnirsek baarya ulaabileceimizi dnyoruz. Ben aile yaps olarak direniler kar, ya da scak yaklamayan bir yapdan geliyorum. Byle bir direnii TVde duysam, ilk kar kanlardan biri de ben olurdum. Biz insanlar hi tanmyormuuz. Burada insanl, dostluu, yardmlamay rendim. nsanlarla konumadan yorum yapyordum. Doulu, batl, her dilden, her dinden, arkadalarla tantk. Sanki dnyaya yeniden geldim.diyordu. TEKEL direnii youn kar altnda devam ediyor, Ttn Ateleri etrafnda gece boyunca saz alp, trkler sylenirken, direni kararghnn adrlarndan dar uzanan sobalarn borular ttyordu.

174

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bugne kadar hi bir ey TEKEL iilerinin direniini kramamt. Sokaklar lapa lapa yaan karla kaplannca altta kalan buzun zerine basanlar dmeye balamt ama, bu da, TEKEL iilerine diz ktrememiti. Onlar, hkmetin haklarn ellerinden almasna, ucuz kleler yaratmak istemesine kar canlarn dilerine takmlar, erkekli kadnl direniyorlard. Onlar direnirken evlerinde braktklar ocuklar da onlarsz nasl yaayabileceklerini renmeye balamlard. Hereyin hep beraber paylald direni karargh dostlar meclisiydi. ay ocaklarnda ay bedavayd ama, bir istisna vard. ay ocann zerinde Babakan ve adamlarna ay verilmedii yazlyd. Trkiye Gazeteciler Sendikas geceyi kar ya altnda geiren TEKEL iilerine sabah orba datyordu. Dn gece balayan kar ya bir kar kadar birikmiti. Saat 06 sralarnda direniin kararghnda sobalarnn banda nbeti iiler ve onlara destek veren renciler sohbet ediyorlard. TEKEL iileri yamuru yadrmlar, amurda kalmlar, imdi kar yayordu ayazn stne. Hava yumuad dedi alevlerin parlts yzne vuran ii. Baka biri glerek: Artk buradan gitmeyelim diyordu. Birisi: Tayyip imana gelir mi acaba?diye soruyor, zayf, sakal uzam biri: Kafir imana gelir mi..!cevabn veriyordu. Sabahn altsyd. Direni adrlarnda sabahlayan gen destekiler tanmadklar birini grdklerinde hemen kim olduunu soruyordu. ileri korumak, kollamakla grevli olduunu dnyorlard. Tuzla adrnn grl grl yanan sobas etrafnda battaniyelere sarlarak yatan iiler ve sandalyelere oturmu destekiler, memleket meseleleri konuuyorlard. zmir Karyaka Belediye iilerinin durumu gndemdeydi. Saatler ilerledike direni karargh sokaklar da kalabalklamaya balam, hafta sonu ailelerini grmeye giden iiler, ellerinde antalaryla karargha giri yapyorlard. Yaylada adr nbetileri de sobalarn yakmt. Nbeti birka ii elma yiyorlar ve sabrszlkla akam ne olacan merak ediyordu. Birisi: Kabul etmekten baka aresi yok derken dieri: Kesin kabul etmez kafir diyordu. yice sarlp sarmalanm, zerine yamurluk giymi biri: Biz kazanrsak Trkiye kazanacak diyerek sze karyordu. midin ve mitsizliin birbirini tartt adrlar uyanmaya balam, stanbul adrndan kadn i Partisi ay ocandan ay almaya geliyordu. Kar topu yapp birbirine atarak glp fotoraf ektirirken orumlu Eminenin aya kayp dmt ama,yaadklar olumsuzluk ve sknt iinde kartopu oynayabilmenin ve glebilmenin gzelliini yanstyorlard.

175

Mslm ULUSOY

Hatayllarn adrndaki nbetilerin sobalarnn zerinde demliin duman tterken peynir, biber, kekik hamurun zerine konularak piirilmi lahmacun benzeri bir yiyecei katk ediyorlard aylarna Evinden biraz nce dnen bir ii yreye zg nefis yiyecei beraberinde getirmi arkadalarna ikram etmiti. Direniin kararghnda sokaklar ineyen ayaklar, yaan kar ortadan kaldrmt ama kar da inatla yamaya devam ediyordu. Eylemlerinin 45inci. gnne giren iiler, kurduklar brandalarn altnda ate yakmlar, Adyaman adrnda gece boyunca saz alp trkler syleyerek hem moral bulmular hem de snmaya alyorlard. Kendilerine destek iin gelen ve 4/C uygulamasnn hukuki olmadn savunan bir grup avukat da TEKEL iilerini mutlu etmiti. i konfederasyonlarnn bugn akam saat 18:00da Babakan Erdoan ile grmesi merak ve tedirginlikle bekleniyordu. Giri kapsnda Manisa Tarzanlar yazan adrn nndeki soba etrafnda iiler koyu bir sohbete dalmlard. Manisal ii Alinin olu Grkem, Pazartesi gecesi Manisadan yola kp, Sal sabah adra gelmiti. lkokul te okuyan Grkem, retmenin kendisine babasnn dnp dnmediini sorduunu anlatyor, artk babasyla eve dnmek istediini sylyordu. Kendisi iin dn bileti alnm olup babas iin alnmamasna da kzmasna ramen Grkem: Bu direni babamn hakk, haklarn kazanacaklar dedikten sonra sabah kalktnda yerlerin karlarla kaplanm olmasn anlatrken yz glyordu. Kar topu oynamlard. adrlarnn yan tarafna da kardan adam yapp bana siyah apka, boynuna krmz atk eline kocaman bir sprge tututurmut. mesin diye de srtna da battaniye koyup, gvdesine byk harflerle st satrda TA alt satrda YP yazmt. 45 gndr devam eden anl direni, binlerce kiinin belleine ac, tatl hatralar kaydetmiti. TEKEL iilerinin mcadeleleri TBMMde en ok konuanlar arasndayd. CHP Grup Bakanvekili Kemal Kldarolu, TEKEL'in zelletirilmesi srasnda pek ok iinin madur olduunu, zelletirmenin sosyal boyutu zerinde durulmadn ifade ederek Maliye Bakan Mehmet imek'in iilere merhametten sz ettiini belirtip, hukuk devletinde merhametin deil, hak kavramnn mevcut olduunu sylyordu. Kldarolu; "iler, merhametin deil hak kavramnn peinde" diye konuurken MHP Aydn Milletvekili Ali Uzunrmak, Babakan Erdoan'n konuya ilikin aklamalarn eletirerek: "Bir insan kendine sormal, ne idim, ne oldum, ne olacam?" dedikten sonra bir parti bakannn: "Harun gibi geldiler, Karun oldular" dediini ifade edip:

176

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

"i ocuu olarak geldi ama bugn villalar, gemicikleri var" diyordu. BDP rnak Milletvekili Hasip Kaplan, darda kar yadn belirterek, iilerin durumu ile ilgili empati yaplmasn istedikten sonra: Sayn Babakan referandumu ok seviyor. Gelin, TEKEL iilerinin durumunu referanduma gtrelim. Sayn Babakan, sizden merhamet deil, referandum istiyoruz. Buyrun, hodri meydan" diye konuunca AKPi Grup Bakanvekili Mustafa Elita: Anayasa dnda bir eyin referanduma gtrlemezdiyerek kar kyordu. TEKEL iisi Hatayl Faruk Bozdemir ile Adalet Bakan Sadullah Ergin ocukluk arkadaydlar. Annelerinin ekmeklerine biber marmelad srdn, ekeri, leblebiyi birlikte yediklerini anlatyordu. Misket oynadklar gnleri hatrladka gzleri uzaklara dalp gidiyordu. Sadullah Ergin eylemler balamadan nce kendilerinin avukat olacan sylemiti. TEKEL iisi Faruk, Abdi peki Parknda suya atldnda, biber gaz ve gaz bombasyla karlap gzaltna alndnda dahi imdi Bakan olan ocukluk arkadan aramamt. Sadullah Ergin kendisini televizyonda grp arayarak davet edince mtevaziliinden dolay onun ziyaretine gitmi, bu ziyareti TEKEL iilerinin sorunlarn anlatmak iin frsat saymt. Trk- Genel Bakan Kumlu Babakan Erdoan ile grmesinin saat 18.00'de balam 19:55 civarnda grmeler sona ermiti. TEKEL iileri adrlarnda merakla sonucu bekliyordu. Mustafa Kumlu glmsyordu: Arkadalarmzn skntlarn anlattk. Mehmet imek ve Hayati yazcya talimat verdiler. nmzdeki hafta sonuna kadar bu almann neticesini grnce Sayn Babakan bizi tekrar aracak, oturup deerlendireceiz" diye konuunca iilerin yz gerilmiti. Gn boyu iin srncemede braklacan syleyen iiler hakl kmt. TEKEL iilerine destek vermek iin Trk-'in Gmsuyu'ndaki 1. Blge Temsilcilii nnde toplanan eitli sivil toplum rgtleri de, sloganlar atarak Ankara'dan gelecek haberi bekliyorlard. Trk- stanbul 1. Blge Temsilcisi Faruk Bykkucak, Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu'nun Recep Tayyip Erdoan ile yapt grmenin ardndan: Nihai kararn hafta sonuna kadar yaplacak almann ardndan verilecei eklinde yapt aklama zerine: ''Eer Cumartesi de beklenen sonucu alamazsak, 3 ubat'ta stanbul baznda Emek Platformu ile eylemimizi yapacaz'' diyordu. Ankaragc-Galatasaray manda Ankaragc'nn Sokak Grubunun bulunduu saatli tribne giren ve karlamann ikinci yarsnda '4/C'YE HAYIR TEKEL' yazl gmlekler giyen 9 TEKEL iisi ve onlara destek veren 3 Ankaragc

177

Mslm ULUSOY

taraftarna verilen 2'er bin TL para ve bir yl statlara girmeme cezas TEKEL iilerinin yeni tartma konusu olurken destek gibi byyordu. Verilen cezalar, gzaltlar ve tutuklanmalar kimsenin gzn yldrmamt. Sakarya blgesi esnaf TEKEL iilerine hazrladklar bir pankart sokaa asarak duyuruyorlard. Beyaz bez zerine siyah yazyla stte iki elin nesi var TEKELin sesi var altta ise byk harflerle DRENNZ ONURUMUZDUR diye yazlm ve altna da Sakarya Bar Emekileri imzasn atmlard. Tm esnaf TEKEL iilerine kar en iten desteklerini srdrrken Tokat TEKEL iilerinden Ozan Bal brahim Sakarya Caddesi civarndaki esnafa sevgisini aadaki dizelerinde yle dile getiriyordu. Bayndr sokaa vardk ayazda, Hoca abdest ald barda, niyazda, Smrnn izi kald beyazda, Esnafna teekkrler Sakarya. Sonuna kadar ald kaplar, Sevgi ve ho gr doldu yaplar, ankayadan geldi ruhsat, tapular, Esnafna teekkrler Sakarya. Zalimler mazluma bask kurduka, Kanayan yarama trp srdke, Onurlu insan doruyu grdke, Esnafna teekkrler Sakarya.. Ka emedi ii emekilere, Masalar dizdi yemekilere, Renk katt halya, ilmekilere, Esnafna teekkrler Sakarya. nsanlk bitmemi bize bildirdin, Dinsiz, haram yaftasn sildirdin, Sokak ocuunu geri gldrdn, Esnafna teekkrler Sakarya. man yrektedir dilde deildir, Fikir beyinde, kadehte deildir, Sevap almak be vakitte deildir, Esnafna teekkrler Sakarya. Dzen ayn dzen insanlar farkl, Kimi doru yrr kimide arkl, Bal brahim ezilenlerdir hakl, Esnafna teekkrler Sakarya

178

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL iilerinin Ankara direnii srerken stanbulda her aramba gn Taksimde srdrlen eylemin bu defasnda, DSK,KESK,TMMOB ve TTB adna yaplan ortak aklamada, Gaziantepte 3. Organize Sanayi Blgesinde grev yapan 350 emen Tekstil iilerinin mcadelesinin de desteklendii her hafta yaplan destek eylemlerinin DSKin kuruluu olan 13 ubata kadar srecei, Hkmetin TEKEL iilerine olan tavr deimedii takdirde 3 ubatta retimden gelen glerini kullanlaca duyuruluyordu. Balkesir Bandrmada ETBOR iileriyle birlikte, EMEP ve TKP mealeli eylem yaparak TEKEL iilerine destek vermiler, Petrol- Sendikas Bandrma ube Bakan: Kamuya 120 bin ii alnaca syleniyor. 108 bin kii alrsnz, 12 bin TEKEL iisini de alrsnz. Kamu kurumlar eksik iiyle alyorlar" diyerek hkmete arda bulunuyordu. stanbulda SES Aksaray ubesine bal Cerrahpaa Tp Fakltesinde alanlar da bir basn aklamas yaparak: 4/C statsnn 657 sayl devlet memurlar kanununa tabi alanlarn da nmzdeki dnem ban artaca uyarsn yaparak: 3 ubat, Genel Grev slogan atyorlard. Direni karargh sokaklar basn mensuplaryla dolup tamaya balam, dn ngiliz BBC , bu gnde Fransz Le Monde gazetesinin muhabiri iiler arasndayd. Direni karargh sokaklarndan adrlar ilk gnlerinden hem daha farkl, hem de dzenli ve gelimiti. zmir Hilton olarak n salan zmir adrnda ay oca adrn bir kesinde i blme alnmt. Geni ve ferah oturumu olan adr ok sayda kiiyi barndrrken etkinlikler iin uygundu. Bugnn sabahnda ,iiler dnk Ankaragc-Galatasaray manda 4/C'ye Hayr TEKEL eylemini gerekletiren arkadalarn kutlamaya devam ediyordu. Eylemi gerekletiren iiler ise kesilen cezalar nasl deyeceklerinin kaygsndaydlar. nklap Sokan bir ucunda adr aan atamas yaplmam retmenler dertlerini anlatyorlar, imza topluyorlard. TEKEL iilerinin direni karargh sorunu olan herkesin sesini duyurabilecei zgrlk Meydan na dnmt. TEKEL iilerini ziyarete gelen evval Sam adrlar dolarken: " Hakl mcadelenizin yanndaym. Srekli aklmzdasnz. Yreim hep sizinle." Diyerek onlara destek veriyordu. Akam saat 8 sralarnda herkes heyecanla Mustafa Kumlunun yapaca aklamalar beklerken sendikaclar iiler arasnda'Kumlu ve Babakan aleyhinde slogan atlmamas telkini yapyordu ama bunlar dinleyen yoktu. Mustafa Kumlu konuurken mikrofonunda meydana gelen tkanklk heyecan daha da artrmt. Birok kii umutluydu. Pazartesi gn iin istedikleri ekilde

179

Mslm ULUSOY

sonulanacana inanyorlard. Babakann zaman kazanmak istediini syleyenler de vard. Hatta Babakann son dakikada kendisni kahraman yaparak sorunu zeceine inanyorlard. iler gnlerdir srdrdkleri direnie ve ektikleri acya ramen Tayyip Erdoandan midi kesmemilerdi. Tayyipe gvenmeyenler ise ezici bir ounluktu ama, bilinmezlik onlar da susturuyordu. Yine de: "Hi birey yapmayacaklar!" diyen de vard. Peynirci marketle komu olan zmir Tuzla adrnn nnde koltuk denekleriyle iilere destek iin gelmi olan engelli bir vatanda iiler tarafndan Ho geldin denilerek karlanm, o da elindeki antadan kard 20 ift orab ve eski bir battaniyeyi iilere teslim etmiti. Kullanmad ilalarnn iinde olduu baka bir poeti de iilere teslim etti. Onlar da revire gtrp doktora teslim ettiler. Kendilerine gsterilen bu tr destekleri her gn defalarca yaayan iiler ok duygulanyorlard. Babakanla Kumlu arasnda yaplacak olan grmenin sonularn tahmin etmeye alan iiler yorumlar yapyorlard. ilerden H. Bayer: Trk- Genel Bakan Kumlunun Babakanla yapt grmeden bir ey kacan sanmyorum. midim yok, samimi bulmuyorum. Alnm olan genel eylem karar tamamen uygulanabilirse bir sonu alnabileceini sanyorum. Derken, Hayati Yazcnn konumasn televizyonlardan dinleyen iiler kplere biniyor, direni karargh sokaklar: Biz haklyz biz kazanacaz sesleriyle inliyordu. iler sorunun zmne katkda bulunmak iin neriler de ortaya atyorlard. ilerden biri: 2016 Dnya Kupas iin 1 milyar Euro ayrlm, 11 bin TEKEL iisi Ankarada souktan zatrre olmu hastalanm. Bu para ile TEKEL iileri 5 yl iinde sorunsuz olarak tasfiye edilir diyordu. iler, 4 emeki konfederasyonun bir araya gelmesiyle sorunun zlebileceini dndkleri iin mitle beklerken Tekel iisi Kenann, dokuz yandaki kz Meltemin lm haberinin gelmesinden sonra herkes Batman adrna dolumu, Batman adr taziye evi olmutu. Trk- ynetimi TEKEL iilerinin taleplerinin dnda da baz istekler ne srerek hkmetle anlaabilmek iin areler retmeye alyor, taviz zerine tavizler veriyordu. Baabakanla grme yapan heyette bulunan Trk- Genel Mali Sekreteri Ergn Atalay, TEKEL iisinin bugn ald maan aynsn alma konusunda dayatmada bulunmayacaklarn syleyerek hkmetin 10 bin 900 TEKEL iisine deyecei 410 milyon liralk tazminat da istemediklerini sylyordu.Ergn Atalay, Babakan Erdoan'n TEKEL iileri konusunda iin tamamn dn akamki grmede rendiini savunarak, ne anlatmak gerekiyorsa belgeyle dosya halinde Babakana sunduklarn ifade ederek:

180

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Belki cretle ilgili illa biz bugn bunu alyoruz. lla bize bunu verin diye dayatmamz yok. crette mevcutta srar yok. TEKGIDA- 'in ynetimi, Trk- ynetimiyle otururuz bir asgari mterekte anlarz. En nemlisi zlk haklarmzla gemek istiyoruz." diyen Ergn Atalay, doum, lm, senelik izin ve kdem tazminat gibi zlk haklaryla TEKEL iilerinin kamu kurumunda almak istediini dile getirmiti. Ergn Atalayn aklamalar srasnda 46 gndr sren eylemin sendikaya maliyeti konusunda Trk-'in kasasndan kan parann 2 milyon liraya ulat ynndeki vurgu, TEKEL iileri tarafndan hemen anlalmt. TEKEL iileri direniin ilk gnlerinden beri her trl giderlerini kendileri karlyordu. Belediyeler ve destekilerin yardmlaryla kt kanaat bu gnlere gelmilerdi. Bu aklamalarda harcand ne srlen 2 milyon lirann Trk- yada TEKGIDA- tarafndan nereye harcandn merak ediyorlard. Bu merak gidermek isteyen iilerden biri arkadana: Kardeim..! Bu rtl denek! Sorunun zm iin Babakan yada yandalarna vermilerdir. Senin akln gtrme ilerine ermez! diye aklama yaparken baka bir ii de: Naylon fatura toplamlardr herhalde! diyordu. Ergn Atalay ise, bir mitingin maliyetinin. 100 bin lira olduunu, yaplan harcamalarn bunun 20 mislini getiini sylyordu. 46nc gnnde direni kararghnn her gnk gibi slogan atma ve dier protesto yntemleri dnda adr dzenlemeleri yaplyor, akn akn gelen ziyaretileri arlyorlard. leden sonra devlet tiyatro sanatlar geldiinde pankart aacak yer dahi bulamamlard. O kadar oktu ki ziyaretiler, ellerinde yiyecek, giyecek bir eyler getiriyorlar, adrlara datyordu. iler gelen yardmlardan ok memnundular. Okulllar yaryl tatiline girdii iin birok ii ocuu da direni sokaklarn enlendirmiti. Herkes drt gzle Pazartesi gnn bekliyor, yorumlar yaplyordu. Hemen hemen herkes hkmetin srekli oyalama yaptnn, ii uzattnn farkndayd. Direni kararghnn is ve dumanl sokaklarnn kokusu iilerin giysisinin demirba olmutu. Saat 19.00 sralarnda lkay Akkaya, Diyarbakr adrnda ark sylyordu. Bir saat boyunca iiler, onunla fotoraf ektirme mcadelesi de vermilerdi. Ocak aynn 30'u, gnlerden Cumartesiydi. Hava biraz yumuam, destek iin gelen DSKin getirdii yemek datlmt.

181

Mslm ULUSOY

Bugn Salonumuz s Kokuyor Direni kararghnda saat: 13.00de DSK Genel Sekreteri Tayfun Grgn ve yanndakiler geldiinde: Yaasn snf dayanmas, Direne direne kazanacaz lmek var dnmek yokTEKEL iisi yalnz deildir sloganlar atlyordu. DSK, Tuna Caddesinin her iki tarafna kazanlar kurarak bin kiilik yemek datyordu. TEKEL iilerinin sesini tm Trkiyenin duyduunu syleyerek iilere seslenen Tayfun Grgn: "Onlar sizi duymak istemeyebilirler, halinizi, hakllnz grmek istemeyebilirler. Fakat ii kardelerim, btn Trkiye sizi duyuyor, sizi gryor, hakllnz sonuna kadar destekliyor ve yrekleri burada sizin iin arpyor. TEKEL iisi dendiinde, sizin isimleriniz diren ve mcadeleyle birlikte anlyor. leride birgn, geriye dnp bakldnda tarih sizi yazacaktr. " dedikten sonra Batmanl Hseyin Arslana ba sal dilemeye gitmilerdi. Direni karargh sokaklarnda Danimarka'dan bir gazeteci dolayordu. O ve daha bir ok gazeteci ile fotorafnn almalar iilerin hem dikkatini ekiyor hem de holarna gidiyordu. Haftasonu olmasnn da etkisiyle, halktan ziyaretiler ok olduu gibi Ankaran eitli semtlerinden kadnlarn iilere getirdii ev yemekleri de iilerin yzn gldryordu. Moollar ve Cahit Berkayda TEKEL iilerini ziyarete gelmi,Birey Yapmaly, Selvi Boylum Al Yazmalm TEKEL iileriyle paylamlard. Daha birok amatr mzisyen ve halk ozanlar, iilere moral vermek iin adr adr dolayorlard. O kadar ok ziyareti vard ki, baz iiler bktklarn gizleyemez duruma gelmiti. Direni karargh sokaklarnda atamas yaplmam retmenlerin yarn dzenleyecei mitinge hazrlk almalar srdrlrken Ziraat Mhendisleri de yemek datyordu. TEKEL iilerinin bir ksm da saat 19.30'da Ankara Sanat Tiyatrosunun kendileri iin cretsiz oynayaca Kod Ad Keklikadl oyuna gitmeye hazrlanyordu. Tiyatro salonunu tklm tklmd. TEKEL iilerinden yaylan is kokusu sahneye ulanca oyuncu: Bugn salonumuz is kokuyor dedikten sonra: TEKEL iilerinin yanndayz deyiiyle birlikte salondan : TEKEL Sizinle Gurur Duyuyor diye atlan sloganlar sevgi seline dnmt. zmirli TEKEL iileri Hsniye ve Yaseminin babalar Selman Yaycnn kalp krizi geirerek vefat ettii haberi oturma eylemi esnasnda saat 14.00 sralarnda Hsniyenin kz Gizemin annesine:

182

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Dedem hastaland salk ocandayz diye telefon etmesinin hemen ardndan ei Adnannda, Hsniyeyi arayp babasnn yaamn yitirdii sylemesiyle renilmiti. Haberi aldklarnda sinir krizi geiren Hsniye ve Yasemine direnii kzkardelere revirde grevli gnll salk personeli mdahele ederek sakinletirmilerdi. Sakinletirici inelerin yardmyla ayakta durabilen Hsniye dn bir televizyon kanalnda konuurken rportaj babasda izlemi ve kznn durumuna ok zlen Selman Yayc rahatszlanmt. Ertesi gn gittii salk ocanda da kalp krizi geirerek hayatn kaybetmiti. Hsniye ve Yasemin arkadalar tarafndan havalanna gtrlm, 19.30 ua ile zmire gitmilerdi. Direni kararga sakinleri ac stne ac yayorlard. Hem de katmerlisini. Doutan Akdeniz anemisi olan kz Mizgini 4 Ocakta kaybeden TEKEL iisi Hseyin Arslan, memleketi Batmandan Ankaraya dnm, oturma eylemine devam ediyordu. 6 ocuu daha bulunan Hseyin Arslann 6 yandaki olu Osman da Akdeniz anemisiydi. TEKGIDA- Genel Bakan ve Trk- Genel Sekreteri Mustafa Trkel Hseyin Arslann yaadklarndan ge haberdar olduklarn ve para yardmnda bulunamadklarn syleyerek: Buradaki sefaleti gryorsunuz. Hangisine yetielim diyordu. TEKEL iilerinin eleri ve yaknlar,dn Denizli Belediyesi nnde toplanarak destek eylemi gerekletirerek: lmek var,dnmek yok, Yan gelip yatmadk, vatan satmadk sloganlaryla yrmlerdi. TEKEL iilerinin ocuklar eyleme karneleriyle katlm, aileleri adna basn aklamasn okuyan Uur Sam: Biz imdiye kadar ocuklarmza gemicik alnsn istemedik, yatlar istemedik, biz kimseden mehamet de istemiyoruz. AKPli bakan tek sularnn merhamet etmek olduunu sylyor. Biz merhamet istemiyoruz. Biz hakkmz istiyoruz. te TEKEL iisi elerimiz bunun iin Ankarada. Bizden uzaktalar ama unu da biliyoruz; onlar yalnzda kendi evinin sofrasndaki ekmei dnd iin, kendi ocuunun geleceini dnd iin orada mcadele vermiyor. Onlarn kavgas tm iilerin kavgas oldu, onlarn l tm lkenin iilerinin emekilerinin l oldu. mrn TEKELe adam iiye domuz diyen, yan gelip yatyorlar diyen Babakana sesleniyoruz. Bu kadar insann ekmeiyle biz oynamadk, gemicikleri biz almadk, yetim hakk yemeyiz deyip iileri karda kyamette soua biz atmadk. Bizim, TEKEL iisi elerimizin tek yapt bu lke iin almakt. Onlar bu fabrikalar alamaz hale getirdiler. Grecekler; hak yiyenin itah kursanda

183

Mslm ULUSOY

kalr. AKP hak yemek iin, iiler haklarn almak iin direniyor, biz direniyoruz. Tek el tek yumruk olduk. Ate byyor. Tm Trkiye'nin iileri iin, hepimizin hakk iin. Diyordu. Direni karargah sokaklar TEKEL iilerinin mcadelesini fotoraflayan Ankaral fotoraflarn almalarna da ev sahiplii yapyordu. Yaplan sinevizyon gsterisi iilerin dikkatini ekmi ve mutlu olmulard. Direniin kararghnda saat 19.00: sralarnda Yaylada adrnda kadnlar korosu: ndim havuz bana Polis kt karma Bibergaz bilmezdim O da geldi bama trksyle couyordu. TEKEL iileri, 47 gndr yaptklar eylemde kendilerine destekte bulunup anlay gsteren Ankarallar ve ankaya esnafna teekkr mesaj ieren pankart lar da, adrlarnn bulunduu blgenin girilerine asmt. Direni sokaklarnda genler, arklatrdklar: Hastane nnde hastay soyan, Okulun nnde veliyi soyan, iinin, memurun hakkn alan, Amerikan ua T.E" szleriyle geit yapyorlard. AKP hkmetinin yandalarna salad imkan ve olanaklar hibir snr tanmadan devam ediini iilerden birisi, TEKELin genel mdrlk binasnn Babakann yandalarna nasl peke ekildiinin hikayesini anlatarak dalaverecilerin foyasn ortaya koyuyordu. TEKELin genel mdrlk binas stanbulun tam orta yerinde st katlarndan Topkap Saray, Ayasofya ve Sultanahmet, Kapalar, Sleymaniye ve Selimiye Klas ile Marmarann mavi gzelliklerini seyrediyordu. Her kat 500 metrekareden toplam 2 bin 500 metrekare civarndayd ve toplam 3 dnm arazisi vard. TEKEL genel mdrlk binas Babakan Tayyip Erdoann ekibince zelletirme daresinden aln 22 Mays 2009 tarihinde 2009/27 sayl kararla Maliye Bakanlna hibe edilmiti. Maliye Bakanl da ok deerli bu mlk, 4 zel hastanesi bulunan ve bakanln Fahrettin Kocann yapt Metropolitan Salk Hizmetleri Aye eitim ve retim hizmetlerinde kullanlmak zere 49 yllna tahsis etmiti. TEKEL genel mdrlk binasnn peke ekilmesi, Babakan ve evresindekilerin kendilerine hizmet edenleri ve yaknlarn asla unutmadn gsteriyordu. Yeri geldiinde onlara kyan ekerek dllendiryordu.

184

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL iilerinden de AKP ynetiminde yer alanlar, kavgalara karanlar, AKP iin mcadele ederken arabas yaklanlar vard. Ama onlar iiydiler ve dlleri 4/C olmutu. Samsunlu TEKEL iilerinden yllardr AKPye hizmet etmi kr sal ete den biri: Ben AKPye hizmet ettim. Onun en iten taraftarlarndan biriydim. Neden bizi adam yerine koymuyor? diye szlanyordu. nk o bir iiydi. Yani ayak takmndan Ocak aynnn son, direniin 48nci gnnde TEKEL iileri arasnda zmn ancak genel grevle olabilecei anlay hakim olmaya balam, birok sendikann taban da sendikalarn genel greve zorluyordu. TES-in de Genel Bakan olan Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu, Trkiye Enerji, Su ve Gaz ileri Sendikas (TES-) Elaz ubesinin 9. Olaan Genel Kuruluna katlmt. Bir delege Mustafa Kumluya: Genel grev karar alacak msnz?diye sormu, o da: Almayacaz... Genel grev ne biliyor musun sen? Genel grev lafla olmaz yantn vermiti. Kongrede Mustafa Kumluya: Neden buraya geldiniz? Buraya gelmenizden gurur duyuyoruz ama keke burada olmasaydnz. TEKEL iilerinin yannda ay iseydiniz. Birok kurumlar zelletirildi, ne yaptnz? ilerin hali ortada, susuyorsunuz denilerek tepki gsterildiinde Kumlu: Trk- Bakan olarak genel grevden korktuumdan deil. Genel grevi uygulayabilmek iin biz bakanlar kurulunda, ynetim kurulunda konutuk. Bakanlar kurulunda, Genel grevi karar aln, uygulayalm dediimizde sordum. Hava- Bakanna, Uaklar durduracak msn?... Hayr bakan, Belediye- Bakanna Otobsleri durduracak msn?... Hayr durduramam bakanm... Peki trenler duracaklar m?...Hayr bakanm. Genel grev yapmak iin bize diyorlar ki, Enerji i kolunun genel bakansn, Trk- bakansn alteri indir, hayat durdur. Peki nasl olacak? Bunun sorumluluunu kim tayacak? Genel grev demek Trkiyede veya dnyann herhangi bir lkesinde hayatn durmas demek deerli arkadalar. Alrsn karar iisi, memuru, esnaf, dar gelirlisi... Herkes, hayat durur. imdi Trk- eylem karar alyor veya genel grev karar alyor diyelim. Peki br kesimler nasl olacak? Onun iin soruyorum deerli arkadalar. Diyerek yapt aklamalar ok ilginti. Cevap ierisinde yaplan vurgular ok nemliydi.

185

Mslm ULUSOY

Mustafa Kumlu, uaklarn, trenlerin, gemilerin otobslerin durmayacan o alandaki yetkili sendikalarn bakanlarna izafeten sylyordu. Oysa sz konusu sendikalar TEKEL iilerine destek veren sendikalard. Mustafa Kumlu da kendisini genel grev karar almaya yetkili grmyordu. Zbeyde 18 yanda ie balam ve hastalk sahibi olmutu Tokat adrnn nnde oturuyor: Sabaha kadar uyumadan oturdum. Biz fazla bir ey istemiyoruz. Sadece hakkmz istiyoruz. Yazklar olsun hakkm gasp edenlere diyordu. Ttn ateinin banda snan Aysel: Dn gece sabaha kadar bekledik. Souu yedik. Evde ailelerimiz de uyumamlar.dedikten sonra orba datlmasndan duyduu mutluluu: u Ankarann ne iyi insan var. Bizi alattlar. Bize orba datyorlar diye dile getiriyor, Glnur Beyaztta: ocuklarm brakp geldim. Sonuna kadar mcadele ederek hakkm alarak dneceim. Diyordu inanla. Eylemdeki iilerden biri lise rencisi olan olunu eylem yerine getirmi; Hi olmazsa iki gn burada kalacak. Hayat rensin! diyordu. i, olunun yurdun deiik blgelerinden gelen iilerin diyalounu, gerek almn burada olduunu, grmesini istiyordu. nsanlarn birbirini tekiletirme mesi gerektiini dile getiren ii: Bizim aramzdaki ibirlii ve dayanma oluma rnek olsun! derken saat 15: 42yi gsteriyor ve Saimekadn Halkevi pankart altnda ellerindeki tencerelere kapaklar ve kaklar vurarak direni kararghna destek iin gelenler tadklar pankarta: Direniiniz direniimizdir diye yazmlard. Varolarn kadnlar bir yandan ellerindeki tencerelerinin kapaklarn birbirine vururken bir yandan da sloganlar atyorlard. 49ncu gn sabahnn erken saatlerinde nbeti olanlarn dndakiler bembeyaz bir rtnn zerinde yryerek ubatn ilk gnne kar beyaz ile balyordu. Gece durmakszn yaan karn gzellii TEKEL iilerini gnlk karamsarlklarndan bir nebze uzaklatrmt. Kap perdeleri ekili adrlarn kvrm yerleri karla dolmu, karn kapatmad yerler farkl renklerde gzel bir desen oluturuyordu. Sabahn altsnda parkeli gocuklu iiler karda yrmenin, kartopu oynamann, kardan adam yapmann mutluluunu buhar tten ayla pekitiriyordu. Bitlis adr nndeki Trk bayra nazl nazl dalgalanrken, gnlk kargaa iinde farkna pek varlamayan adr isimleri imdi ak seik ortaya kmt. Tuna Caddesi boyunca Bursa, Manisa Tarzanlar 45, Tokat, Hatay, Akaabat, Batman vs, Bayndr sokaa

186

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

dnnce i Partisi ay oca, Adyaman adr ve nnde kurutulmu ttn asl Yayladallar adr ile biraz tede stanbul adrlar Babakann Perembe gnnden beri yapt aklamalar bazen umutlar yeertiyor bazen de tamamen umut krc oluyordui Tm lkenin iilerinin, emekilerinin l olan TEKEL iileri tek yumruk olmu direniyor, AKP gruhu da, emekilerin hakkn gasp etmek iin direniyordu. Ttn atei her yan sarm, emekilerin iinde byyor, byyordu. Denizlili Mithat, hkmet kanadndan yaplan aklamalarda TEKEL iilerini marjinal olarak nitelenmesi karsnda, lgna dnm, yz hatlar fkeden kpkrmz olmutu. Aslnda Adanal olmasna ramen uzun yllardan beri Denizli TEKELde alyordu. Bu gne kadar hep AKPye oy vermiti. Kz kardei trban takt iin retmen olarak atanmas yaplmam, Mithat da AKPnin peinden koturup iktidara gelmesinde katk salamt. Kz kardeinin atamas da AKP dneminde yapld iin hep AKPye oy vermiti. imdi ise: Babakann marjinal dedikleri bize yiyecek, giyecek battaniye getiriyor. Onlar bizim yanmzda. Siz bizim ekmeimizi elimizden alyorsunuz diyerek hkmete ve AKPye ate pskryordu. Mithat, 4/Cye kar kararl mcadele yrtenlerin en nndeydi. AKPlilerin basksna dayanamayan ve 4/Cyi imzalayan arkadalarndan birisinin kendisini arayp: Sa solu doldurmadan gel imzala da, senin ataman yapalm! teklifine ok kzm dnek dedii arkadana: Senin hayatn benim iin, Batmanllarn hayatndan daha deerli deil! diyerek, onu bir gzel halayp direniteki arkadalaryla birlikte mcadeleyi tercih etmiti. Mithat: Biz burada direncimizle AKPyi sktrmken, ailelerimiz de memlekette AKPye bask yapacak! Byle kazanacaz! cevabn ihanet ars yapanlarn suratna amar gibi yaptryordu.

187

Mslm ULUSOY

Eve Dnnce Tavuk Yemeyeceim TEKEL iilerinin direniine destek iin gelen Avrupa ve Almanya Parlamentosu milletvekilleri le saatlerinde Trk- Genel Merkezi'ndeydiler.TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel ile bir sre grtkten sonra Avrupa Parlamentosu Milletvekili Jurgen Klute Trk- Genel Merkezi giri kapsnda iilere yapt konumada, TEKEL iilerinin srdrd kavgann sesinin Trkiye'nin snrlarn atn, Avrupa'da bykelilik ve Trk kurumlarnn binalar nlerinde dayanma gsterileri yaptklarn, bugn iilerin temsilcileriyle hkmet arasnda yaplan grmelerin iilerin istedii gibi sonulanmasn istediklerini, TEKEL iileriyle dayanma ierisinde olduklarn sylyordu.. Sol Parti Federal Meclis Grubunun dayanma ieren aklamasn TEKEL iilerine okuyan Almanya Federal Parlamentosu Milletvekili Sevim Dadelen de, TEKEL iilerinin eyleminin sadece Trkiyedeki iilere emekilere deil, Almanya, Avrupa ve btn dnyadaki ii snfna rnek olduunu syleyerek: Biz Almanyadan size bir eyler retmek iin deil, sizden bir eyler renmek iin geldik. Sizler btn dnyadaki ii ve emeki snfna k tutuyorsunuz diyordu. TEKEL iilerine destek iin mor zemin zerinde sa alt keye krmz ve sol st keye beyaz olarak izilmi eski Msr kraliesi Kleopatrann aynasndan esinlenen diiliin simgesi ve: TEKEL isinin Yanndayz Feministler yazl pankartlaryla kadnlar gelmiti. Onlar: "TEKEL iilerinin eyleminde kadnlar ok aktif olduu halde, pazarlklar erkekler arasnda sryor. Tpk kadnlarn, TEKEL 'in retim srelerindeki hakimiyetlerine ramen, sendikal yaplarda ve karar alma srelerinde yeterince yer alamayn eletiriyorlar, TEKEL iisi kadnlarn eylemde hem ok etkin hem de kararl olduunu sylyorlard. Kadnlar hem birok eyi feda edebildikleri, hem de kadnlk rollerine ramen 50 gndr direndikleri iin erkekleri etkilemiler. Altklarnn aksine kadnlar bu kadar n planda gren erkeklerin motivasyonu da ykselmiti. TEKEL iisi kadnlar: Biz olmasak direni belki de bu kadar gl ve uzun soluklu olmazd" diyorlard. Tokat, Diyarbakr, Batman adrlarndan kadnlar: Biz burada birbirimizi tandk, komuluk yaptkderken aralarnda gelien ok gl bir dayanma ile karlarmzn ortak olduunun farkna varmlar: Biz alm burada balattk diyorlard. Direni sokaklarn karn kaplad 1 ubat Pazartesi gn TEKEL iileri:

188

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Artk biz de isiziz diyorlard. Karl bir k gnnn ilerinin sonu olmas,onlarn hafzasna bu gerei bir an olarak naketmiti. Onlar artk isizler ordusunun bir neferiydiler. Bugn Yol- Sendikas ve ankaya Belediyesi kumanya datmt. Datlan yiyecekler tavuk ve mercimek orbas arlkl olduu iin bunlardan bkan iilerin bir ou: Eve dnnce tavuk yemeyeceimdiyorlard. 50 gn boyunca mercimek orba ve tavuk dner yiyecekler arasnda n sray almlard. Direni boyunca birbirleriyle iyice kaynaan iilerin bir ou, hkmet istediklerini kabul etse, bir bolua deceklerine inandklarndan: Eylem bitince biz ne yapacaz sorusu kafalar kartrmaya balamt. Hatta TEKEL iileri eylemlerinin 49uncu gnn Bakanlar Kurulu toplantsndan bir zm kabilecei midiyle beklemiler, bugn ya da yarn sorunlarnn zmleneceine o kadar inanmlard ki, bugune kadar destek veren esnaf ve kendilerine yardmlarn esirgemeyen herkese nasl teekkr edebileceklerini tartmaya balamlard. Yine bir ac haber direni karargh sokaklarn sarm, zmir'den Serpil n babas Halil zkan'n lm haberi ve Serpilin ruhsal kriz geirerek ambulansla hastaneye kaldrlmas kararmaya balayan gkyzn daha da arlatrmt. Hayat devam ediyordu. Ankaral gnll anneler direni alannda bulunan TEKEL iisi ocuklarn sinemaya gtrerek sevindirmilerdi. Bugn leden sonra Grup Gnyz adl mzik grubu marlarn ve trklerini iilerle paylarken Diyarbakr adrndaki iiler: Biz tm adrlardan daha dikkatli davranmak zorundayz. En ufak bir eyde bizim davranmz tepki almamza neden oluyor. Burada bizim hayatmzda sylemediimiz trkleri bile syledik, aman kimse birey demesin diye titiz davranyoruz diyorlard. Gnn sabah saatlerinde, akam yaplacak grmelerden bir sonu alnmayaca dncesi hakimdi. Tahmin edildii zere akam grme sonularnda fazla deiiklik yoktu. Bakanlar Kurulu 11 aylk 4/Cye 22 gn yllk izin ve kdem tazminat vermeyi eklemi, 4/C'de ufak bir iyiletirme yaplmt. iler ok sinirliydi, kimi Deniz Baykal' suluyor, kimi de hkmeti insafsz, vicdansz buluyordu. Deniz Baykal: Askeriyenin yapamadn TEKEL iileri yapacak hkmeti devirecek szleri nedeniyle sulanrken, Tayyip Erdoann da : Beni TEKEL iileri buraya getirmedi ki, onlar indirsin. Szleri iileri ileden karmt. Bakanlar Kurulu toplantsnn yarm saat sonrasnda Trk- nnde, TEKGIDA- Sendikas Bakan Mustafa Trkel bir aklama yaparak Babakanla

189

Mslm ULUSOY

2004'teki grmesi dnda bir grmesi olmadn, onda da iileri zelletirme maduru etmemesini istediini sylediini, Babakann: zelletirmelere sadece bu nedenle mi karsnz? diye sorduunu, kendisinin: Hele bir iiyi yerletirin, zelletirmeleri sonra grrz dediini syledikten sonra: Bu mudur iinin madur olmad durum, vergi rekortmeni kr ampiyonu bir kurulu kapatlyor, zarar ediyor deniliyordiyordu. Mustafa Trkel: Benim bu konumalarn dnda Babakanla bir grmem olmamtr. varsa ben Kzlayn ortasnda kendimi asarm dediinde iilerden biri: Erkeksin sen, kurban olaym sana!" szleriyle ona desteini dile getirmiti. Mustafa Trkel: Szn bittii yerdeyiz. Buras, bu eylem, merudur, yasaldr. Asl iilerin ellerinden varolan haklarnn alnmas yasa ddr, o Kuzey Avrupa kltr alm Maliye Bakan da bilsin ki, buras Avrupa deil, buras Trkiye, bunlar da TEKEL iileri derken iiler: Ygnlk yok. Direni var. Direne direne kazanacaz sloganlar atyorlard. Mustafa Trkel : Herkes TEKEL'e destek versin. Babakan eczaclar, doktorlar, retmenler, kyller, renciler, TEKEL iileri sokaa dklyor, beni millet seti diyor. u millet tanmn bir daha yapsnlar bunlar millet deil de, TEKEL iisi millet deil de nedir sylesin bir! dedikten sonra szlerini: Gazanz mbarek olsun diye bitirmiti.. iler, aklamalarn ardndan: Bu i namus meselesi oldu, inada bindi bizim iin dedikten sonra inadna halay ekiyorlard. Aklama yaplmadan nce siyah ve krmz kurdeleleri balarna balayan iiler, alk grevine hazr olduklarn ortaya koymular: Ya zlk kar masadan ya da lmz kar buradan diyorlard. Mlteci kampn andran direni kararghnn naylon adrnda, bir sobann alevler saan atei etrafnda kadnl erkekli oturmu iiler, salarn taramsn sar renge boyamsn trksn sylyorlard. Blent Ecevit'in babakanl dneminde karlan Ttn Yasas'yla ttncln sonu gelmi, ttn retilemeyen yerde sigara fabrikasna da gerek kalmamt. Bylece de TEKEL'in zelletirilmesinin n almt. Bundan bir mddet sonra iilerin iten atlmas kanlmaz bir sondu. BugnTEKEL iisiyle dayanma iinde olanlar: TEKEL iisi yalnz deildir!, ten atmak yasaklansn!" dvizleriyleriyle:

190

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

"Direne direne kazanacaz,TEKEL iisi direniin simgesi" sloganlar atarak destee gelmilerdi. Geen hafta memleketine giden Erbaal Ali, oralarda fazla kalamam hemen direni alanna dnmt. Aslnda gitmek istememiti ama, ocuklarnn: Baba ne olur gel! arlarna duyarsz kalamamt. Ei srekli telefon etmi: Birok arkadan da burada sen neden gelmiyorsun! diyerek onun da gelmesini istiyordu. Ali, Erbaaya vardnda hemen geri dnesi gelmiti. Orada kald 6 gn boyunca imdi eski olan iyerine adm atmak da iinden gelmiyordu. Akl, fikri Ankaradayd. Geri dn srasnda ei: Dier arkadalarn gitmiyor sende gitme! dediinde Ali: Ben de gitmezsem, onlardan ne farkm kalr diyerek Ankaraa yoluna dmt. Direni karargh sokaklar adeta gzel sanatlar galerisi gibiydi. Taova adrnn yzeyleri ttn eken kyllerin tarladaki resimlerini arlyordu. Gne altnda binbir zorlukla derlenen ttn yapraklar yallar, kadnlar , erkekler ve ocuklarn nasrl ellerindeydi. Amasya adrnn giri perdesi nne ttn demetleri aslmt. Bafra adr TEKEL iisi Ramazan Canikin karikatrlerine ev sahiplii yapyordu. Diyarbakr adr bal bana sanat merkezi olmutu. Mehmet Karatan karikatrleri. Pablo Neruda, Ahmet Arif ve daha nice ad yazlmam airlerin iirleri orada sergileniyordu. Yaylada adrnn giri kapsnda asl ttn demetlerinin altnda yanan sobann banda adrkent Mahalle Muhtar Faruk ve arkadalar gelecekleri hakknda kehanetlerde bulunuyorlard. Her yer, her ey direni kokuyordu. TEKEL basnndan Kadir TEKEL TV(!) adna ekim yaparken, tepsiye dizilmi ay bardaklar duman tte tte konuklara ve iilere ikram ediliyor, ses aracndan Mahsuninin te bak helesi yaynlanrken, Diyarbakrl Mansur ritm tutuyor direni karargh sokaklar: Ekmek yoksa bar da yok! ve dier sloganlarla sanki yerle bir oluyor, Halkevleri adrnda Salarn taramsn trks ykseliyordu. Tayyip Erdoan, partisinin grup toplantsnda, TEKEL iilerini padiaha kazan kaldran Yenierilere benzetip: Gelmiler istemezuk! Diyorlar" diyen Babakan: 2004de ii sendikalar ile yaptmz mzakerelerin ardndan ii sendikalarnn talebi dorultusunda onlarla birlikte alarak 4C uygulamasn balattk. Bu sreci imdi ayn sendikalar inkar ediyor. 4C bir klelik anlay diyor ayn kiiler. Bu nasl drstlk ya... Biz dedik ki, zelletirmelerden dolay kimse iinden olmayacak Bu iktidar m iiye kar.

191

Mslm ULUSOY

TEKELde istihdam edilen ii says 10 bin 850 kiidir. Biz bu arkadalara 40 milyon TL maa dyoruz Sendikalarla grmemiz oldu. Bize 6 ay verin dedik.Bunlar kapatyoruz. Byle bir sreci devam ettirmemiz mmkn deil dedik Biz diyoruz ki, bu kardelerimizi 4/C kapsamna alalm. Bu kardelerimize bu rakam verelim. Asgari cret 650 TL idi bu 4/C kapsamnda verilen cret. Arkadalarma dedim ki, ya zerinde alalm bu cretin. lkretim mezunlarna 658den 772 lira verelim dedik. Lise mezunlarna 856 lira verelim dedik. Yksekokul mezunlarna da 938 lira verelim dedik. Eer onlar TEKEL iisi ise dn itibariyle hepsinin maa denmitir. Dn saat 15.00 itibariyle de kdem ve ihbar tazminatlar da hesaplarna yatmtr. Eer ubat sonuna kadar ben 4/Cden istifade etmek istiyorum diyorsan, mracaat et. 4Cden faydalan. Baykal, TRK-in nnde biriken 300-400 iiyi ziyaret ediyor. Orada toplanan birlikler var: retmen olamayanlar birlii. Bu ne demek ya? Ben sendikaclktan geliyorum, hayatmn ok ciddi bir ksmn ii olarak yaadm. BB Bakanyken TRK-in iindeki baz isimler kendilerine ne gibi haklar tandm iyi bilirler. TEKEL iilerinin eylemi amacn amtr. Ama hak aray deil, hkmete kar aleni bir kampanyaya dnt. Bakn pankartlara. ahsm hedef alan edep d bir kampanya yrtlyor. 4/C iilerine teklif ettiimiz cretle alacak milyonlarca asgari cretli var.TEKELde alan tm ii kardelerime hatrlatyorum. Kamuda almaya devam etmek isteyen arkadalarmz gitsinler szlemelerini imzalasnlar. Eylemdeki arkadalarmz da evlerine dnsnler. Hazinemizdeki her bir kuru milletimizin bize emaneti. u anda yaplan eylem, yasal deildir. Szleri ile iilere kar kin nefret iinde olduunu saklamyordu. Tayyip Erdoann btn syledikleri iiler tarafndan masaya yatrlm hepsinin cevaplar teker teker veriliyordu. Hkmetin halk kandrmaya ynelik uygulama ve sylemleri karsnda hak mcadelesi veren TEKEL iileri, gasp edilen haklarn almak, ocuklarnn geleceini kurtarmak, isizlie kar durmak iin yeniden alk grevine balayacaklard. Vcutlarndaki hcreleri yava yava ldrerek btnsel lme doru yol almaktan baka aresi kalmamt TEKEL iilerinin. Alk grevinin ilk gn iilerin mcadele ruhunu ak seik ortaya koymu, gzlerindeki ng, balarna taktklar siyah bant ve zerlerindeki beyaz kefenleriyle btnlemiti. Yarm bidondan yaplm bir soba stne 20 litrelik ya tenekelerinin tavan ve tabanlar karlarak st ste apraz bir ekilde konulup yaplan bacann tten

192

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

duman ve alevler yan deliklerden fkryordu. Grl grl yanan sobadan fkran alevlerin etrafn sarm, balarnda apkalar, deiik renklerde atk ve gocuklaryla iilerden kimi ellerinin iini sobaya tutarak snrken iinin biri hafif bir sesle: Sobalarnda kuru mee yanyor Efem. m de Memet Aam donuyor Efem trksn mrldanyordu. ilerin kimi iki elini dizine balam, fotoraf ekenlere poz verirken kiminin sakal, by birbirine karmt. Arka srada ise beton stndeki oturakllar sralam, ince ince bir kar yayordu direni sokaklarna. 50 gn akn bir sredir evinden ocuklarndan, uzakta, kazanlm haklarnn AKP tarafndan gasp edilmesi karsnda direniyordu TEKEL iisi. Daha nce gn devam ettikleri alk grevine yeniden balama karar alarak, beyaz kefen giyip, siyah bant balayp, krmz karanfil takmlard. adrlarn birinde gen bir kadn elinde saz Kaybedecek bir ey yoku sylerken alk grevinin yapld salonda benzi soluk bartl bir kadn ii, yatt yerden: Ne alarsn benim zlf siyahim, Bu da gelir bu da geer alama. Gklere eriti fignm ahm Bu da gelir bu da geer alama. trksn syleyenlere elik ediyordu. Salonun duvarlar iilerin yazd yzlerce levha ve izilen karikatrlerle doluydu. Diktatr Tayip i dman milyarder Tayip. Allah korkusu yok sende daha neler neler ilerden birisi alk grevindeki arkadalarn salklarna dikkat etmedikleri iin eletiriyor: Doktorlar gnde en fazla bardak iebilirsiniz diyor, siz se alp ieyi dikiyorsunuz. Salnza zarar veriyorsunuz diyordu. Alk grevindeki arkadalarn ziyarete gelen iilerin ve destekilerin ellerinde karanfiller vard. Bunlar arasnda da bana siyah bir apka ve siyah bant geirmi olan etin Soysal iilere konuuyor, alklar arasnda: lmek var dnmek yok, kefeni giydik sloganyla konuma kesilirken O: Yarn itfaiye iileriyle birlikte olacam ertesi gn ben de alk grevine balayacam. nanl mcadeleniz devam ettike Babakan sizden zr dileyecek! diyerek iilere moral veriyordu. Direni kararghnn sokaklarnda destekiler sloganlaryla TEKEL iilerini coturuyor, moral veriyor, adrn iinde krmz poulu biri elinde sazyla: Yoksulun srtndan doyan doyana Bunu gren yrek nasl dayana

193

Mslm ULUSOY

Yiit muhta olmu kuru soana Bilmem sylesem mi sylemesem mi trksn sylyordu. TEKEL iileri arasnda sigara imeyen yok gibiydi. adrlarnn nnde sobalarnn banda, sigarann dumanna karan sobann duman altnda Diyarbakr etrafnda balar var trksn sylenirken, Tayyip Erdoann 1988 ve 2010 yllar arasndaki resimlerinin bulunduu: Nereden Nereye-Yetimin hakkn kim yedi yazl pankartn altnda le yemei datlyordu. Sakarya Meydannda toplanan desteki gruplar Bayndr Sokaktan direni kararghna bildik dayanma sloganlarn atarak inip, kalabala karrken Adyaman adrnda duman tten lava datlrken yamur balamt. Direni karargahna kadnlardan oluan kalabalk bir gurp: TEKEL iisi direniin simgesi,Yaasn kadn dayanmas sloganlar atarak girmi, Samsun TEKELden Zeki, kendisine uzatlm mikrofona hakllklarn anlatrken kamera ekim yapyor, evresindekiler: Genel grev, genel direni sloganlar atyorlard.K ilerin vcutlarna sk skya yerlemi, rengrenk yamurluklar zerine yamur yayordu. adrlar zerine biriken yamur sular gletikler oluturmu, iiler ellerindeki sprge saplaryla su biriken kntlerdeki suyu aktmaya urayordu Cadde ve sokaklara karlkl dizilmi apartmanlar arasnda duman km, direni sokaklar sis ve pus iindeydi. adrlar nndeki sobalarn bazlarnn alevleri yamur damlalarna dayanamt ama, birok sobann alevleri de yamuru yutmaya devam ediyordu. ilerden biri bu durumu 4/Cyi imzalama konusunda kararl davranamayan arkadalarna benzetmiti. Kendi gibi dnenler yamuru yutan alevdiler. Gen bir kz, Bitlis adrnda gitaryla Mavilim kalk gidelimtrksn sylerken, direniin moral kayna, simgesel bakan Rahmi, elinde ii su dolu pet ie ile gsteri yapyor, iiler karsnda oynuyordu. Bu oyunlar bildik halk oyunlarndan deildi. Daha ok akrobatik gsteriyi andryordu. iler: Haydi bakan! Haydi bakan! diyerek onu cotururken bir ses: Abdi peki faresi aramzda diyerek Rahmiye gnderme yapnca, onu kzdrmt. Ama bakan Rahmi, iktidar yuhalamaya devam ediyordu. Aadaki adrda bir erkek ve bir kadn zlgtlar eliinde oynuyordu. Oynayanlarn etrafnda halkalanm iiler Mektebin bacalarn syledikten sonra Yine yeillendi fndk dallar ile tempo tutmulard. adr nlerinde yanan sobalarn alevleri etrafn saran iilerin vzn aydnlatrken, desteki bir grup geliyordu slogan atarak:

194

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Asla! Yalnz yrmeyeceksin! diyorlard. Sakarya Meydanndaki heykel nnde toplanmlar, Karanfil Sokaktan Tuna Caddesine girerken: TEKELe uzanan eller krlsn, Hkmet istifa diyerek ilerliyorlard. Direni kararghnda bir ky dernei, yemek datm yaparken iiler sra halinde yemeklerini alyor, Mu 49 adrnda:Fincann etraf yeil syleniyordu.Daha nce alk grevine katlm iilerden birisi: 4/C'ye geince zaten a kalacaz" dedikten sonra: nceki alk grevindeki amacmz, sonu alnana kadar devam etmekti. Sendikann ricasyla o ii bitirmitik diyerek bu alk grevinin daha farkl olacan vurguluyordu. Batmanl etin: " Bir uzlama olabilecei dncesiyle daha nce baladmz alk grevine ara verdiimiz halde uzlama olmad, TEKEL iisinin hayattan bir beklentisi, umudu kalmad. Sendika daha nceki alk grevini gn ile snrlamt ama bu kez yle olmayacak. Sonu alnncaya kadar devam edeceiz. Daha sonra lm orucuna balayacaz" derken, kaybettii kz Mizgin'in acsn yaayan Batmanl Hseyin, Talesmi hastas olan ve hastalkla mcadele eden dier ocuu iin alk grevine girecekti. Adana Yaprak Ttn letmesinin Yldz: imizi kaybetmemek, ocuklarmzn arkasnda durabilmek iin nereye kadar giderse gitsin yapacaz alk grevini. Kadn erkek ayrm yapmadan hep beraber mcadelemizi vereceiz. diyordu. Alk grevine katlmak isteyen iilerden birou yer olmad gerekesiyle eylemde yer alamamlard ama gerekirse lm gze aldklarn haykryorlard. Hkmetin TEKEL iilerinin taleplerine olumlu yant vermeyeceinin belli olmasndan sonra daha nce belirlenen eylem takvimi uygulamaya konulacakt. Saat 13.00'de balayacak olan alk grevi iin Bitlis adrnda dzenlemeler yaplmt. Alk grevine, eker, tansiyon gibi kronik hastal olmayan ve isteyen herkes katlabilmesi istenirken TEKGIDA- ynetimi bir toplant yaparak, alk grevine katlanlarn saysn snrlamak istiyordu. Sendikann alk grevine katlmlar snrlandrmak istemeye almasn: Yine eylemi sulandracaklar diye deerlendiren baz iiler eylemin etkili olmamayaca inancndaydlar. Kararl birekilde eylemi ynlendirmek isteyenlerin etkisine kaplmadan eylemin srdrlmesi gerektiini savunurken memur ve ii konfederasyonlar genel bakanlar da , genel eylem kararn deerlendirmek zere Trk- Genel Merkezi'nde toplanmt. Toplantya Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu, Memur-Sen Genel Bakan Ahmet Gndodu, Trkiye Kamu-Sen Genel Bakan Bircan Akyldz, KESK Genel

195

Mslm ULUSOY

Bakan Sami Evren ve Genel Sekreter Emir Ali imek, DSK Genel Sekreteri Tayfun Grgn, Hak- adna da zgda Genel Eitim Sekreteri Mustafa Paal katlmt. Alk grevine200 iinin katlmas planlanrken iilerin yaknlar da bulunduklar illerde bir gn sreyle alk grevine gideceklerdi. Ayrca dier destekiler de bir gn sreli alk grevi yapacaklard. Gemite Petlas, Turban, Ky Hizmetleri, SEKA, Orman rnleri kapatldnda, buralarda alan iiler zlk haklaryla birlikte baka kamu kurumlarna devredilmiti. TEKEL iileri de byle talepte bulunuyorlard. Bir hak kayb olmadan hayatlarn idame ettirecekleri i istiyorlarlard. Taleplerini iktidara iletiyorlard ama hkmet bu talep ve istekleri kimi zaman alayc kimi zaman biber gazl, kimi zaman tehditlerle dikkate almyordu. Bu durumu Devlet Baheli: "Terifatlar eliinde, eli kanl blclere Habur rezaletiyle kucak aan AKP hkmeti, biber gaz ve basnl suyla birlikte TEKEL iilerimizi insafsz biimde sindirmekten herhangi bir rahatszlk duymamtr diyerek dile getirmiti. Mustafa Trkel de 200 TEKEL iisiyle alk grevine baslarken: Umarz Babakan tekrar deerlendirir dileinde bulunarak 3 ubat 2006`da Babakanla grtklerini bu tarihten sonra yaprak ttnle ilgili hibir Bakan`la grmediklerini, 20 Nisan 2006 tarihinden sonra herhangi bir yerde yaprak ttnle ilgili yaprak ttnlerin kapatlp 4/C`ye gnderilmesiyle ilgili grme yapldysa: Kzlay Meydannda kendini asacan belirtirtince TEKEL iileri: "Yalanc AKP " diye slogan atyorlar, Mustafa Trkel de Babakan`dan haklarn istiyordu.Mustafa Trkel: Bu srete, bundan sonra yaanacaklarn tm sorumluluu bir kiinin burnunun kanamasnn, bana bir ey gelmesinin sorumluluu bata Sayn Babakan olmak zere Trkiye Cumhuriyeti Hkmetinindir``diyordu. Alk grevine balayacak iiler isimleri tek tek okunarak, TRK- Konferans Salonu`na alnrken Mustafa Trkel`in yan sra Genel Sekreter Mecit Ama ve ei Asuman Ama da alk grevine katlyorlard. Alk grevine 3 gn katlacaklarn balarnda siyah kurdele, 1 gn katlacaklar ise beyaz kurdele balamlard. Siyah kurdelallar konferans salonunda, beyazlar ise adrlarda olacakt. Direni karagahna kar yayordu.Erbaallar, Erbaa Belediye Bakannn desteiyle yeni bir adra kavumulard. adr: Hayrl olsun semek ,,n gelenlerle dolup tarken, adrn giriinde biri hem:

196

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

nce ince bir kar yaar fakirlerin bana trksn mrldanyor, hem de elleriyle zafer iareti yapyordu. Komu adrdakiler biraz da kskanlkla Erbaallarla, dalga geiyorlar: kinci kat ne zaman kacaksnz? diye soruyorlard. mit: Yaknda karz hayrlsyla, tapumuz var, iskan ruhsatmz var derken ankaya Belediyesinin iskan ruhsatn gsteriyordu. Direni karargh sokaklarnda kar ya hzlanm kar altnda Mustafa Trker iilerle sohbet ediyordu. Bir ii Mustafa Trkele: Sakn ha!.. Sakn! yle bir ey yapma! diye t verirken, o glmsyor, skenderun adrnda: Gn gelecek dervran dnecek AKP halka hesap verecek sloganlar atlyordu. Mu adrna Alican gelmiti. Abdi pekideki olayn ardndan memleketine gnderilmi, orada krlan belinin iyilemesi iin uzun bir sredir yatyordu. Doktor kontrolu iin Ankaraya gelmi, direni kararghnda 49 nolu Mu adrndayd. Elinde kamerayla biri adrn giriindeki Zafere: Bi dakka..! TEKELci basn geldi diyerek ieri girmiti. TEKEL TV Kadir, alk grevinde olan adrda sra sra yatan iilerin grntlerini alrken, Bakan Rahmi adrn dndan ala yatm iilere: Soukta yatn! Parayla deimem! Gzel olacak! diye laf yetitirip yoluna devam ediyordu. Kadir ekim ileriyle urarken destekilerin getirdii baklava azlar tatlandrmt. le saatlerinde kar iyice hzlanm, kupalaz yayordu. Gr mesafesi ok dm, nklap Sokan Tuna Caddesiyle kesitii noktaya kurulan masa zerinde uzunca bir bardak ile orba ve yannda yarm ekmek datlyordu. Uzun bir kuyruk olumu sradakiler birbirine laf atarak sralarnn gelmesini beklerken birbirlerinin zerini hzla kapatan karlar silkeliyorlard. Kar ylesine hzl yayordu ki kaptoplar havada uumaya balamt. Gavur zmiryazl adrdan kanlar karla oynamay ok sevmilerdi. Yemek kuyruundakilerden ekmeini alanlar birka lokmada midesine indirdikten sonra orbasn da yudumlayarak iiyorlard. Direni kararghnn sokaklarnda btn renkler beyaza dnm, bir tek Trk bayra krmzsn gsteriyordu. orba srasnn kars tarafnda genler: Yreini al da gel diyerek halaya durmulard. Karn inadna kar, halay halkas da inatla byyordu. Konfederasyonlarn yneticileri bu sabah, daha nce aldklar eylem kararn gzden geir yeni bir aklama yapan TRK- Bakan Mustafa Kumlu: "Daha nce 3 ubat aramba gn retimden gelen gc kullanacamz ilan etmitik. Bunu 4 ubat Perembe yapmak zere karar aldk. Sabah saat

197

Mslm ULUSOY

08.00'den, 17.00'ye kadar her tekilat retimden gelen gce katk salamaya alacak" diyen Mustafa Kumlu: Bu eylemin ardndan 5 ubat Cuma gn saat 14.00'de KESK Genel Merkezi'nde tekrar bir araya gelerek daha sonra yaplacaklar planlayacaklarn sylyordu. Babakan Erdoan'n Trk- nndeki eyleme 1 aylk sre tand aksi takdirde mdahale edileceini sylemesine de: "O bizim iimiz deil. O hkmetin yapaca bir ey. O konuda mdahaleyi yapacak ben olsam, 'u yle olacak' diye sizinle paylarm. Mdahaleyi edecek veya etmeyecek hkmet. Onun kararn hkmet verecek" diyordu. TEKEL iileri tm Trkiye de demokrasiyi gelitirmek iin direniyordu. Kimsenin demokrasiyi getirip vermeyeceini bildikleri iin: Hak verilmez, alnr diyorlard. Bata TEKEL iileri olmak zere lke emekilerinin mcadelesini ortadan kaldrmak iin tertip zerine tertip kuran, ortaya att dnce ve nerilerle halk ynlarn blp paralama ve birbirine drme taktii izleyen Tayyip Erdoan: Gelin, ii, memur sendikalar bir araya gelsin, birlesinler, alanlar ad altnda sendikalarn kursunlar. Hepsiyle brakn toplu grmeyi, toplu szlemeyi yapm olalm. zsnler bu ii aralarnda. Ama ilerine gelmiyor.diyerek sendikalarda birbirine drmeyi hedeflemiti. Yllardr sendikalarn ii snfna ihanet ederek iledikleri suu bahane edip emekilerin rgtln ortadan kaldracak, gvensizlik oluturbilecek her trl argman kullanyordu. Direnii TEKEL iilerinin salk sorunlar iyice belirginlemi, antibiyotik, balgam skc, ar kesici, gargara ve yank kremi trnde ilalar ile hemoroid, migren ve mide rahatszlklarnn tedavisinde kullanlan ilalara ok ihtiya duyuluyordu. Ayrca gnlk ihtiya maddelerinden pet ie su, i amar, orap, di fras, di macunu, hijyenik ped, terlik, eofman gibi madaddelerin de eksiklii hissedilmeye balanmt. Ttn Yasasnn karlmasnda nemli katks olan eski bakanlardan Yaar Okuyan TEKEL iilerine destek iin alk grevine balamt. Tm Trk halknn TEKEL iilerinin arkasnda olduunu ifade ederek, hkmetin TEKEL iilerine ynelik yaklamn eletiren Yaar Okuyan iktidara: "Siyasi sorumluluunuzu bilin, TEKEL iilerinin ekmeiyle oynamayn. 1991de Zonguldaktan balayan ii yry iktidar devirdi. Ben o hkmetin ierisindeydim. Onun tecrbesi ile sylyorum. Gemiteki rnekleri hatrlayn. Bu iiler 2002de o partileri sildi. Sayn Babakan, emekle, ekmekle, milletle oynama." Diye seslenirken iilerden de sendikalarna sahip kmasn istemi: "Salk sorunlarm olmasna ramen dayanabildiim kadar alk grevinde sizlerle birlikte olacam" dedikten sonra bana beyaz bant balayarak alk gre-

198

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

vine balamt. TEKEL iilerinin direniine destek devam ediyordu .Direniin ilk gnden bu yana TEKEL iilerini hi yalnz brakmayan i Partisi, 3 ubatta Genel Bakan Vekili Mehmet Bedri Gltekin, Genel Bakan Yardmclar Ceyhan Mumcu, Blent Esinolu, Genel Sekreter Yardmclar Bayram Yurtiek, Hseyin Karanlk ve Ankara il Bakan Sefa Koolu ile yzlerce parti yesi TEKEL iileri ile bir araya gelmilerdi. Kar altnda yryen kortej, sloganlar ve alklarla karlanrken Ceyhan Mumcu, Bu alanlar kullanlanlarn deil, kullanlanlara kar direnenlerin alanlar dedikten Tayyip Erdoana seslenerek: nce 15 yldr doal gaz borcunu demeyen Ankara Bykehir Belediyesinden borcunu tahsil et, sonra yetim hakkndan bahset. Diyordu.. Ceyhan Mumcu, Almanyada, Uur Mumcu ve dier basn ehitlerini anma toplantlarna katldn, oradaki Atatrk Dnce Derneklerine ye iilerin, aralarnda topladklar paralar TEKEL iilerine gnderdiini syledikten sonra Almanyadaki iilerin gnderdii 800 avroluk yardm, TEKEL iileri iin alan hesaba yatrmt. TEKEL iilerini ziyarete gelen Trkiye Barolar Birlii Bakan Vekili Berra Besler de mcadelelerinden dolay iileri kutladktan sonra: "TEKEL iilerine yaplanlarn Anayasada yer alan sosyal devlet ilkesi ile badamadn" dile getiriyordu. ilere eitli sivil toplum kurulular ve sendikalardan da ziyaretler yaplrken, TEKEL iileri arasnda bugnn en youn tartmas, Cemil iek'in olunun Sigara Sanayii letmeleri ve Ticaret A.nin Ynetim Kuruluna ye olarak atanmasyd. iler ve onlar destee gelenler Cemil iek ve oluna gerekli olan vg ve svgleri bonkrce sralyorlard. TEKEL direniinin ilk gnnden beri onlara destek olan Ankara Tabip Odas'ndan gnll hekimi Vahide Bilir, iilerin salk sorunlaryla ilgili aklama yaparak, 17 Aralk'tan bu gne kadar 10 bin civarnda TEKEL iisine hizmet verdiklerini aklamt. Ankarann gbeindeki direni karargh adrlar tklm tklmd. Hi bo kalmyor, halkn TEKEL iisine olan destei AKPnin ve yandalarnn korkulu ryas olmaya devam ediyordu. 7 yllk iktidarn Babakan : "TEKEL iisi esnaf rahatsz ediyor" derken, blge esnaf onu yalanlayarak TEKEL iilerini desteklemeye devam ediyordu. Blge alanlar ve esnafBayndr sokakla Tuna Caddesi kesine astklar: "ki elin nesi var, TEKEL'in sesi var! Direniiniz onurumuzdur. Sakarya bar emekileri" pankartlaryla desteklerini aka ilan etmilerdi.

199

Mslm ULUSOY

Esnaf, iilere gda maddeleri, yakmalar iin tahta kasalar, odun veriyor, iiler mesaisini tamamlayan dkkanlarda sabahlyorlard. Babakann gerek d szlerine kar verilen cveap, yalancnn mumunun yatsya kadar bile yanmadn gsteriyordu. Direni karargh sokalarna kar yayor, ala yatm iilerin nabz ve tansiyon lmleri alnmaya devam edilirken, direni kararghnn bir kesinde; kadn, kpei ve eei ayn kefede gren, namaz klan bir adamn nnden kpek, eek ve kadn getiinde namazn bozulduuna inanan, kadn giysisine dokunduunda yeniden abdest alnmas gerektiine inananlarn ounlukta olduu bir ortamda, Pablo Nerudann adra aslm bir iirini okuyordu ba rtl kadn ii: Dursun yas esvaplarnz. Yn derleyin, Gzyalarnz; Bir metal oluncaya kadar: Bununla vuracaz, Gndz gece; Bununla ineyeceiz, Gndz gece; Bununla tkreceiz Gndz gece Kin kaplarn, Krncaya kadar. Oullarnz bilirdim, Unutmadm aclarnz. lmleriyle nasl kvrandysam, Hayatlaryla da yleyimdir. Onlarn glleridir: Karanlk atlyeleri tan. Her gn metroda, yanbamda: Onlarn ayak sesleridir, n n. Akdeniz portakallarnda, Gney dalar

200

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

iinde; Yaplarda, Basmevi mrekkeplerinde; Kalplerini tutuur grdm onlarn, Gle, yangnla. Ben de sizler gibiyim, analar. Benim kalbim de yas dolu, lm dolu. Gllerinizi ldren kanla, Serpilip gelimi; Bir orman gibidir kalbim. Gnlerin kahredici yalnzl, Uyann sisli fkeleri Girmitir iine. Susam srtlanlar, Bitip tkenmez rmeleriyle Afrika'dan grleyen hayvan sesini; fkeyi, iniltileri, ho grmeleri, Brakn, bir yana brakn. lmn ve tasann emberinden gemi analar, Doan ulu gnn ortasna bakn: Bu topraktan gler lleriniz. Kalkk yumruklar titrer, Budayn stnde, Bilesiniz.

201

Mslm ULUSOY

Trkiye i Snfna Selm Trk-, DSK, KESK, Hak-, Kamu-Sen ve Memur-Senin ars ile saat 08:00 17:00 arasnda i brakma eylemi yaplyordu. Trkiyenin emekileri TEKEL iileri ile dayanyor, hkmetin emek dman uygulamalarna kar klyordu. stanbul, Ankara ve zmirde kitlesel mitingler, cokun seller gibiydi. stanbulda saat 11:00de Eminn stanbul Ticaret niversitesi ve Edirnekap Suriinde buluan emekiler saat 13:00te Sarahaneye gelmilerdi. Ankarada saat 12:30da Kolej Meydannda toplananlar Ziya Gkalp Caddesinde bir miting dzenlenmiler, zmirde ise, 10:30da Fuar Basmane kapsnda toplanlarak Konaka yrnerek12:00de toplanlmt. brakma eylemlernin ban, ii ve memur konfederasyonlar, meslek rgtleri, EMEP, TKP ve DP ekerken birok parti ve kitle rgt de eylemlerdeki yerlerini almlard. Trkiye genelinde yaplan eylemler Adana nn Park, Bykehir Belediyesi n ve Uur Mumcu Meydan, Gaziantep Krkayak Park ve Heykel; Kocaeli, Kocaeli Defterdarl n, Merkez Bankas n ve AKP l Binasna yry; Bursa, Timurtapaa Kzlay Tp Merkezi n Heykele yry; Diyarbakr, Dakap Meydan; Mersin, Ta Bina ve AKP l Binasna yry,Van Sanat Soka; Samsun Trk- ve iftlik Postanesi n, Cumhuriyet Meydan; Trabzon Meydan Park; Antalya Defterdarlk n, Muratpaa Camii n; Denizli Bayramyeri; Eskiehir Vardar Merkezi n; Manisa Manolya Meydan; Salihli Belediye Meydan; Bolu Akbank n; Antakya Ulus Alan buluma, yry ve basn aklamalarnn yapld yerler olmuru. TEKEL iilerinin akt kvlcmla harekete geen yzbinlerce emeki Nazm Hikmetin iirini dilinden drmyordu: Trkiye ii snfna selm! Selm yaratana! Tohumlarn tohumuna, serpilip geliene selm! Btn yemiler dallarnzdadr. Beklenen gnler, gzel gnlerimiz ellerinizdedir, hakl gnler, byk gnler, gndzlerinde smrlmeyen, gecelerinde a yatlmayan, ekmek, gl ve hrriyet gnleri. Trkiye ii snfna selm! Meydanlarda hasretimizi haykranlara, topraa, kitaba, ie hasretimizi,

202

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

hasretimizi ayyldz esir bayramza. Dman yenecek ii snfmza selm! Parann padiahln, karanln yobazn ve yabancnn roketini yenecek ii snfna selm! Trkiye ii snfna selm! Selm yaratana! Direni karargh sokaklarnda TEKEL iileri Babakana kzgndlar. Babakan eletiriyor, seimler srasnda kendilerini ok sk ziyaret eden AKPlilerin imdi yanlarndan teet bile gememesine kzgndlar. Kendilerinin sadaka istemediklerini var olan haklarndan geriye gtrlmelerine kar ktklarn dile getiriyorlard. TRK- Genel Bakan Mustafa Kumlu, 6 ii ve memur konfederasyonunun ald karar dorultusunda alanlarn, Anayasa'nn kendilerine tandn almama hakkn kullanmaya baladklarn eylem kararna ortak olan tm konfederasyonlarn en yksek katlm salama konusunda tekilatlarn bilgilendirdiklerini ifade etmesine ramen sendikalarn birou eyleme katlmamt. Trk-'e bal Hava- Sendikas, TEKEL iilerine destek amacyla nceki gn genel greve katlma ars yapm olmasna karn THY alanlar sendikann arsna uymamt. Ankara Valilii eylemin kanund olduunu aklayarak eyleme katlacaklar hakknda yasal ilem yaplacan duyuruyordu. Memur-Sen Genel Bakan Ahmet Gndodu: brakmaya gerek duymuyorum ama TEKEL iilerine desteimiz sryor" diyordu. Emekilerin oluturduu rgtlerin ynetimi mcadelenin gereklilii konusunda fikir birlii iinde deildiler. Eylem kr topal srdrlrken Maydonazdaki sandalyede ayn yudumlayan Ramazan, Sakarya Caddesi civarndaki esnafn kendilerin yapt yardmlardan dolay mutlu olduunu sylerken onlarn kendileri yznden normal ilerini yapamamasna duyduu znt yz hatlarna yansyordu. zellikle Maydonozun zarar etmesi onu ok zyor: Keke bizim yzmzden zarar etmese diyordu. Direni boyunca nemli olaylar yaamt.Ramazan. Samsundan bir arkada telefonla arayarak: Sizi televizyonda gryor alyoruz derken, baka bir arkada da: Bir aladm..! Bir aladm..!diye duygularn dile getirince, Ramazan bu ifadelere artk dayanamam: Lan..! Ne alyorsun erefsiz! Alayacanza buraya gelip mcadele etsene demek zorunda kalmt. Bu szler zerine Samsundan bir grup ii

203

Mslm ULUSOY

yaptklar hatann farkna vararak direni kararghnn yoluna dm, bir otobse doluarak direni kararghna gelmilerdi. Amasyann Taova Sepetli kynden olan Ramazan, direni boyunca byk deiim geirmiti. Geri, daha nceleri de, babasnn jandarmay grdnde nn iliklemesine kzd olmutu ama, bu direnie katldndan beri kendisindeki deiimin daha farklyd. Ramazan: Ben babamn yaad sorunlar yaamak istemiyorum. Ben babam gibi dav ranamam. Jandarma, polis benim ocuum. Halka iyi davranmak zorundalar diyordu. Ramazan, Ankarada direniin balad gnden sonra birok arkadann dncelerinde de deiiklik olduunu gzlemliyordu. Onlarda da direnme ruhunun gelitiinin farkndayd. Kendi aralarndaki konumalarnda olayn sonucunun ne olacan kestirememekten kaynaklanan tereddtleri oluyor, bu da ylgnlk getiriyordu. Onlar, kendi aralarnda karar alarak, ylgnla bile dseler, bu duygularn bakalaryla paylamayacaklarna sz vermilerdi. Karsndakini de ylgnla drebileceklerini dnerek son szlerini sylemilerdi.Ylgnlk yok deyip, lmne direnecekler: Kan iip, kzlck erbeti itik diyeceklerdi. TEKEL iileriyle dayanma amacyla almama hakkn kullanma eylemi devam ederken, Yeilayn dl treninde konuan Babakan "Bu eyleme alet olanlar var. TEKEL iilii ile ilgili olmayanlar da eylemde" dedikten sonra: "Bir iyeri kapand zaman i hukukuna ynelik olarak, orada alanlarn kdem ve ihbar tazminatlar verilir ve i biter. Onlara daha sonra i taahhd bile yaplmaz. " diye konumutu ama, statsne itiraz eden TEKEL iilerine destek iin ii ve memurlar i brakma eylemi yapyorlard. 52 gn beton kaldrmlarn konuu olan direniilerin 200 alk grevindeydi. Direnen TEKEL iilerine seslenen Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu: Bu eyleminizle, uyuyan devi uyandrdnz. Bugn Trkiye'nin her yerinde TEKEL atei yanyor" dedikten sonra Tayyip Erdoan direni kararghn grmeye davet ederek: "Sz veriyorum; alklarla karlanp alklarla uurlanacaksnz" derken, alk grevini srdren iilerden bazlar salk grevlileri eliinde hastaneye kaldrlyor, direni sokaklar: Katil AKP" sloganlaryla inliyordu. stanbulda devam eden eylemler srasnda Unkapan'nda iilere polis mdahale etmise de yaanan ksa sreli arbededen sonra polis geri ekilmek sorunda kalmt. Birleik Tamaclk Sendikas'na (BTS) bal demiryolu alanlar genel

204

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

eyleme destek vermedii iin Haydarpaa Gar'nda tren seferlerinde herhangi bir aksama yaanmam, Birleik Tamaclk Sendikas 1 Nolu ube Bakan Hasan Bekta, hibir sendikann kendilerine birlikte eyleme katlma ynnde bir ar yapmadn syleyerek, tek bana kaldklar iin eylem yapmama karar aldklarn belirtiyordu. Hasan Bekta: Ankara'da 52 gndr eylem yapan TEKEL iileri yanl bir beklentiye sokuldu. Bu insanlarn karsnda ov yapld. Buradan o insanlara 4 ubat'ta eylem yapacaz diye yanl bilgi veren,kamuoyuna yanl bilgi veren kiileri iddetle knyorum. Biz BTS alanlar olarak her eye hazrz. Ancak yalnz kaldmz iin bu eylemi yapamadk" diyordu. TEKEL iilerine destek amal yaplan genel eyleme birok kesiminin katlmamas TEKEL iileri arasnda da konuuluyor ve eletiriliyordu. ilerden biri, Pastor Martin Niemollerin szlerini anlatarak ta gediine oturtuyordu: nce Komnistler iin geldiler Ve ben sustum nk Komnist deildim nce Sosyalistler iin geldiler Ve ben sustum nk Sosyalist deildim nce sendikaclar iin geldiler Ve ben sustum nk ben sendikac deildim nce Yahudiler iin geldiler Ve ben sustum nk Yahudi deildim Sonra benim iin geldiler Ve benim iin konuacak Kimse kalmamt. Alnan eylem kararn en sk ve amacna uygun bir ekilde zmir emekileri uygulamt. Dier yerlerde ise genelde Bana dokunmayan ylan bin yaasn anlay hakimdi. Haklar olan demokratik grevi korkaklklar ve bencillikleri nedeniyle hayata geirmekten kanmlard. AKPnin yarnlarda THY, TCDD ve bykehirlerdeki metrolar zelletirip alanlarn 4/Cye geirebilme abalarnn nne set ekmek iin aba gstermek gereini anlayamamlard. Sra onlara geldiinde onlarda direneceklerdi ama, TEKEL iilerinin: Susma, sustuka sra sana gelecek arsnn anlamn grmezlikten gelebiliyorlard. Bundan cesaret alan Maliye Bakan Mehmet imek, TEKEL iilerinin eylemine:

205

Mslm ULUSOY

Hak arama mukaddestir, ancak bu hak arama mcadelesi hkmete kar komploya dnmtr, siyasi istikrar bozmaya ynelik eyleme dnmtr'' diyebiliyordu. Adana da belediye otobsleri kontak kapatm, demiryollarnda ulam yaplmamt. Trkiye Takmr Kurumu'na bal maden ocaklarnda da i durmu, Tunceli Devlet Hastanesi nnde binlerce emeki davul zurna eliinde halay ekip Yeralt ars'na yrm, Mersin'de, skenderun'da cokulu eylemler gerekletirirken, Tayyip Erdoan TEKEL iisine igalci diyor, eylemi ideolojik ve haksz bir eylem olarak nitelendiriyordu. Yurt genelinde 'almama' haklarn kullanma karar alan iilere niversitelerden belediye alanlarna kadar tm alanlar, i yerlerine gitmeyerek destek yadrmt. Birok iyerinde AKP yardaklar ilerine gitmeyen iileri tespit ederek, emekilere gz da vermeye almlard. Direni karargahnda alk grevini srdren iilerden salk durumu ktleenler gzyalar iinde hastanelere kaldrlmaya baladnda, dalarn 5 bin 137 metre ykseklikteki doruklarndan ODTl daclar TEKEL iilerine: "TEKEL iileri myorsa, biz de myoruz" diyerek atklar pankartla mesaj gndererek: Trkiyenin zirvesinden TEKEL iilerine mesaj gndermek ve onlarla dayanma iinde olmaktan dolay da mutluyuz diyordu. Ankara Tabip Odas: TEKEL iisi yalnz deildir Kurtulu yok tek bana ya hep beraber ya hi birimiz sloganlaryla meydanlardayd. Kurtulu Park tarafndan ankaya Belediyesi nnden Ziya Gkalp Caddesinden Kzlay Meydanna doru: Amerikan ua Tayyip Erdoan Amerika defol bu vatan bizim diyerekilerliyorlard. Akam olmu,direni adrlar iyice kalabalklamt. Direni karargah sokaklarn karanlk bastnda, eylemler srasnda ok enerjik olan Erbaal Mesut, ak alnndan salarn geriye doru svazlyarak yorgunluunu gidermeye alyordu. Sobadan fkran alevler, Mesutun yorgun yzndeki hzn aydnlatrken, seimlerde AKPye oy veren bir TEKEL iisi: Yine de Tayyipten Allah raz olsun. Bize yaptklar olmasa, asla komnist olamayacaktk diyerek arkadalarn kahkahaya bomutu. lerinden birisi: Burada insanln ne demek olduunu da rendik, Tayyip bize iyilik yapt! diyordu.

206

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Tayyip Erdoan Delikanl Bir Babakan Deil Ezenler ve ezilenler arasndaki mcadelede saflar belirginlemeye balyordu. Ankara Emniyet Mdrlne bal polisler, Ankarada ankaya Belediyesi ve stanbuldaki iki belediye hakknda TEKEL iilerine yardm ettikleri iin su duyurusunda bulunmulard. Ankara polisi, belediyelerin TEKEL iilerine yaptklar odun, bank, adr, naylon, adr kurmakta kullanlan profil demir gibi yardmlarn belediyeye ait aralarla yapldn, ayrca Bayndr Sokaktaki 'Dayanma adrna da kaak elektirik ekildii iddia ediyordu. Ayyldzl bayra esir alan emperyalist ua gler, egemenliklerine halel gelmesini istemiyorlar, bunun iin de ellerindeki g ve imkanlar sonuna kadar emekilere kar kullanyorlard. 1993 ylnda Malatya TEKEL Fabrikasnda ie balayan Aynur, Samsunda da alm en son Adyamandayd. TEKEL iilerinin byk bir ounluunu tanyordu. Biz buraya gelirken sadece geli biletimizi aldk. Dn biletimiz yok. Hakkmz almadan dnmeyeceiz. Diyen Aynur, dinamik ve mcadele kararlln gzlerine yanstarak: Biz yatarak para kazanmadk. Derken, Adyaman adrnda sandalye zerinde souktan bzm bir kz ocuu oturuyordu. ylesine gzeldi ki gzleriiindeki hzn gzlerinin gzelliini rtemiyordu. 11 yandayd Miray, dn leden sonra saat drtte Kahtadan otobse binmi, babasna destek iin sabah Ankaraya inmiti. Direni kararghna admn attnda babas Ramzan hastaneye kaldrlyordu. Babasn ameliyata alp, anjiyo yapacaklard. Zayf bedeni kocuunun iinde kck kalm: Tayyip Erdoan delikanl bir babakan deil! dedikten sonra tek bana oturduu adrn nnde sanki kendisine verilmi bir grevi yerine getiriyormucasna ayaa kalkp: lmek var dnmek yok slogann atyordu. Bu srada adrn kaps saylan rty kendisinden daha boylu poslu bir kz ocuu aralamt. Mirayn ablas Zelald, Lise birinci snfra okuyan Zelal, babasna destek iin gelmi ama, babalarnn hastaneye kaldrlmas onu da ok zmt. Otobste gelirken hi uyumam, direniteki babas ve arkadalarn dnm: nsanlar soukta darda nasl kalyorlar? diye ok merak etmiti. imdi kendisi de direni kararghndayd. O da ok yormu! Zelal: Burada tandm ok kii AKPye oy verdi. Hepsi de ok pimanlar. Derken slak slak bakan bir kadnn gzlerindeki nemler i damlalarn andryor; sanki, yasam m, yamasam m diye soruyordu. Anneleriymi:

207

Mslm ULUSOY

Babamza destek iin geldik! derken konumaya mecali bile yoktu. Ailesi ve akrabalarnn kendilerine byk destek verdiklerini syledikten sonra: nsan rencide ediyorlar. imizi hakkmz istiyoruz. Baka bir ey istemiyoruz.. Biz souklarda bekliyoruz. Bir de buray ykacaklarm, varsn yksn zalimler. Biz de akta bekleriz dediinde saanak balam, gzlerinden yalar yayordu. ocuklarnn babasn hastaneye kaldrmlard. Kendisini kt hissediyordu. Yiyicilerin dnda herkesin kendilerine destek olduklarn syledi. lerinden baka bir ey istemediklerini sylerken saanaktan arta kalm, son birka damla gzlerinden dp Bayndr Sokan slak zeminine kartnda, sanki suluymu gibi utanarak adrna dnyordu. Direni kararghnn nklap Sokakta olan adrlarnda hediye olarak datlm semaverler tttrlyordu. Tten baca dumanna bi rde semaverlerinki eklenince, ortalk dumandan geilmez hale gelmiti. Yanan semaverin banda duran TEKEL TVnin gsteriten uzak, mtevazi muhabiri Kadir, destekilerin getirip yan tarafa yd giysilerden birini eline alm: Bedava bunlar bedava diye iportac azyla duyuru yaparken iindeki acy gizlemek ister gibiydi. Arkadalar semaverdeki ayn demlendiini haber verince de: Bedava ay!... Bedava ay!... diyerek ironi yaparken Kimya Mhendisleri destek iin direni kararghna gelmilerdi. Kimya Mhendisleri dn yaptklar kongrelerinde TEKEL iilerini destekleme karar aldklarn duyururken, direniin simge bakan Rahmi ,yorgun ve hasta haliyle fotograflara poz vermekle meguld. Elindeki keser sapn yere dayamak iin sa tarafndaki gzlemeciye doru eilmi, sol elinin be parman garip ekiller vererek havaya kaldrmt.Daha sonra Avukat Dursunla bireyler konuan Rahmi onunla poz verirken, Hamdullah da, onlarn arkasnda fotograf karesine yerlemiti. Direni karargh sokaklar renkli grntler iindeydi. Samsundan Aydn, ok hiddetli dolayor, kendi adna banka hesabna yatrlan paraya daha elini srmediini anlatarak kzgnca: Benim param benim haberim olmadan nasl vadeli hesaba aktarrlar. Dava aacam diyordu. TEKEL iilerinin ocuklar toplanmlar: Hkmet 4/Cyi al, bana al!, Tayyip!... Tayyip!...Baksana!... Ka kiiyiz saysana!... sloganlarn atarak anneleriyle birlikte yryorlard. Arkasndan baka bir grup, direni karargh snrlar iine: Ya hep beraber ya hi birimiz sloganlaryla girmiler, arkadan gelen kalabalk ise:

208

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Susma sustuka sra sana gelecek diyordu. Kadnlar, ocuklaryla zlgtlarla, sloganlarla ilerlerken TEKEL iileri: Biz haklyz. Biz kazanacaz diyorlard. Havada sklm yumruklaryla soruyordu birisi: Ne istiyorsunuz? -!.. Vermeyecekler!.. -Alacaz!.. Vermeyecekler!.. -Alacaz!.. Nasl..? -Ske ske!..denildikten sonra iiler hep bir azdan gr sesleriyle: Biz!.. ocuklarmza onurlu bir gelecek brakacaz!.. Ya siz..? Ya siz..? diye soruyorlard. Her yerde bek bek toplanan iiler kendi aralarnda ne yapabileceklerini tartyorlar, biraz snyor, biraz halay ekiyor, komu adrlar ziyaret ederek direni karargah sokaklarn turluyorlard. Yar yl tatili nedeniyle zmirde daysnn yanna gnderdii ocuklarnn yarn geleceini bilen Elvan, onlarla birlikte Tokata dnmeyi dnrken ii direni kararghndan ayrlmaya da raz deildi. Sonra da: Medyadan gelimeleri nasl olsa izlerim diyerek kendini ikna etmeye alyordu. kircikler iinde kararn zor da olsa vermiti. Yalnz brakmak istemedii direni kararghndan yarn ksa bir sre ayrlacak ve Tokata gidecekti. Direni karargh her gn yurdun eitli yerlerinden gelen destekilerle dolup taarken gelenler beraberinde getirdii am sakz oban armaan paketleri adrlarda datyorlard. ilerle gurur duyduklarn ifade ettiklerinde iilerin de kendilerine gvenleri artyor, yzlerini mutlu bir tebessm kaplyordu. Hemen bir slogan patlatlyor: Direne direne kazanacaz deniliyor, arkasndan: Biz haklyz, biz kazanacaz, arkasndan dier sloganlar geliyordu. TEKEL iisi evinden ocuklarndan, uzakta, kazanlm haklarnn AKP hkmeti tarafndan gasp edilmesinin nne gemek iin direnirken direni kararghndaki yaam koullarnda hissedilir bir iyileme balam, battaniye says artm, giyecek ve yiyecek skntlar da azalmt. Ankaradan destek ziyaretine gelen bayan muhtar iilere yapt yardmdan dolay mutluydu. Muhtarlk brosuna dndnde direni kararghndaki olaylar glerek anlatyordu konuklarna: ocuklaradrdaki ak hikayesini biliyor musunuz? dedikten sonra anlatmaya balyor, onu dinleyen konuklar, muhtar hanm az ak dinliyorlard. Direni kararghnda yok yoktu. Satclar, renciler, kpeini dolatranlar, alveri iin gelenler oraya uramadan gemiyorlard.

209

Mslm ULUSOY

Direni karargahnda iilerin srdrd alk grevini desteklemek amacyla herkes 1 gnlk alk grevine girmiti. iler provakatif hareketlere kar son derece duyarl davranyorlard ama, provakatrler bo durmuyor du. Kendisinden byk kpeini gezdirmek bahanesiyle direni sokaklarna gelen avc klkl birisi, tklm tklm dolu sokaklarda geziniyordu. Kadn iilerden birisi kocaman kpekten korkarak lk atnca, herkes o yana dnmt. Masum kpek, kadn korkuttuu iin zgnd, utanmt ama, sahibi yzszce kadn iiye baryor, hakaret ediyordu. Eli kpekli adam blgeden uzaklatrldnda iiler, adamn polis olduunu sylyorlard. iler iinde bulunduklar durumun sonucu olarak youn duygulu anlar yaarken, AKPliler iilere kara alma politikasna hz vermilerdi. zellikle akam ve gece saatlerinde direni kararghna sarholar dadanm, kargaa karmak iin frsat kolluyorlard. TEKEL iileri ise uyank ve dikkatli davranarak onlara koz vermiyorlard. zellikle Gmhackyl Hamdullah bunlara kar daha dikkatliydi. Geceleri sk sk kontroller yapmay kendine grev edinmi, dardan gelenleri izleyerek arkadalarn sk sk uyaryordu. Polisin kargaa ortamnda eyleme mdahele etmek iin gereke yaratmak istediini sylyordu. Onun polis olarak tespit ettii kiilere Memur Bey diye hitap ettiini bilen dier arkadalar da, ayn dili kullanmaya balamlard. 4 ubatta yaplan eylemin yanama medya tarafndan kk gsterilmeye allmasna iiler arasnda byk bir tepki dsteriyorlard. Oysa onlar, kendi eylemlerinden baka Kzlayda yaplan eyleme de destek vererek mcadelelerini daha ileri boyutlara sratmaya alyorlard. imdi tarttklar en nemli konu, hesaplarna yatrlan tazminatlarnn kendilerinin iradesi dnda vadeli hesaba aktarlmas idi. Bunun hkmetin bir oyunu olduunda hem fikirdiler ve Vakfbank hakknda nasl dava aabileceklerini tartyorlard. TEKEL iilerinin direniine destek iin Edirne, Krklareli, stanbul, Kocaeli, anakkale, zmir, Sakarya, Denizli, Adana, Antalya, Mersin, Mardin, Antep, Batman, Bitlis, Siirt, Diyarbakr, Rize, Amasya, Giresun, Zonguldak ve Eskiehirde yaplan eylemlerde TEKEL iilerinin kazanmasnn Trkiyenin kazanmas, kaybetmesinin ise tm ii snfnn kaybetmesi olduu vurgulanmt. TEKEL iileri kendilerine eylemlerle verilen dayanma ve destein yannda Dantay 13. Dairesinin, TEKEL birasnn, Anadolu Efes Sanayi ve devir ilemine izin veren Rekabet Kurulu kararnn yrtmesini durdurmasn kendileri iin destek

210

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

sayyorlard. Bu karar iiler arasnda TEKEL bizimdirsyleminin mahkemece kabul edildiine ilikin yorumlar yaplmasna neden olmutu. TEKEL iileri kendilerini kalpten vuran destei de adrlarnda alyordu. Selanik Caddesi tarafndan direni kararghnn giriindeki Denizli adrna gelen bir gen ilk grd iiyle selamlatktan sonra kendisine verilmi olan karne harl olan 40 liray uzatp: Karne harlmz. Sizin daha fazla ihtiyacnz vardr diye size getirdik.dediinde TEKEL iilerini alatyordu. Direni kararghnda alk grevine giren ilk grup TEKEL iisi ilk gn tamamlayarak grevi sona erdirmiler, darda bekleyenlerin, sloganlar ve alklaryla karlanmlard.Yeni bir grup alk grevine girmeye hazrlanrken, iiler arasnda banka hesaplarna yatrlan tazminatlarn vadeli hesaplara aktarlmasna ynelik tepkiler devam ediyordu. Banka, ii hesabna yatrlan paralarar sanki iilerden talimat alm gibi gsterilerek vadeli hesaba aktarnca, iiler hesaplarna yatrlm olan paralar kabullenmi oluyordu. TEKEL iilerinin direniini desteklemek amacyla eitli yerlerde gerekletirilen eylemelerde iiler arasnda mcadele yntemleri farkll kavgaya neden oluyordu. Denizli'de Bayramyeri Meydan'nda TEKEL iilerine destek eyleminde basn aklamasnn ardndan Deliklinar Meydan'na doru yrmler, polis, Ziraat Bankas nnde barikat kurmusa da barikat alarak yrye devam ediliyordu. TEKGIDA- Sendikas l Temsilcisi Uur Sam, iilerin AKP il binasna yrneceini anons etmesini isteyenlerce tartaklanmt. polis AKP il binasna yrmesi ihtimaline kar meydanda yeniden barikat kurdurunca meydanda bir sre halay ektikten sonra il binas nne gitmeden eyleme son verilmek zorunda kalnmt. TEKEL iilerine destek amacyla Bursada Orhangazi Parknda da eylem yaplm, eylem, halkn desteini alrken eylemin devam ettirilmesi ve bitirilmesini isteyen gruplar arasnda tartma yaanmt. TEKEL iisi direniyor, sendika ise ii ksa kesmek istiyordu.

211

Mslm ULUSOY

TEKEL in Annem ld Babamn da lmesini stemiyorum TEKEL ilerine Destek Platformu, BATS Genel Merkezinde 10 kii alk grevine balam, TEKEL iilerine destek iin toplananlar da TEKEL iileriyle yoklama ya katlmlard. Adanada dedesiyle eyleme katlan 10 yandaki Efsun Arnn annesi Emel, Adana Sigara Fabrikasnda alrken, tayininin kt Samsuna giderken trafik kazasnda yaamn yitirmi, babas Ercan da Ankarada alk grevindeydi. Elinde tuttuu: TEKEL iin annem ld, babamn da lmesini istemiyorum yazl pankart tarken babas Ercan ise: "Her ey kzm iin" diyordu. Antalyada Kazm zalp Caddesi zerinde halaylar ve sloganlarla yaplan toplantda TEKEL iisine destek verilmi, davul-zurna eliinde halaylar eken eylemcilerin bir aacn tepesine astklar pankartnda Babakan, Pein satan olarak karikatrize edilmiti. TRK- Antalya l Temsilcisi Mehmet Ustali: "Bu direniin kaybedilmesi, ttn iileriyle birlikte eker iilerinin, yol iilerinin, demiryolu iilerinin, kamu alanlarnn ksacas Trkiye ii snfnn kaybetmesidir. Bizler hkmetin 15 Aralk 2009 tarihinden bu yana Ankarada hak ve ekmek mcadelesi veren TEKEL iilerine kar duyarsz kalnmasn protesto ediyoruz. " Derken gstericiler: AKP arma sabrmz tarma, ekmek yoksa bar da yok TEKEL halktr halk satlmaz eklinde sloganlar atyordu. TEKEL markal bir sigara paketi 2010 direni devam ediyor eklinde, paketin altnda yer alan: Sigara ldrr yazs da: Emperyalizm ldrr olarak deitirilmiti. Eylemcilerden birisinin: "Oturmayan AKPli olsun" diye balatt sloganla oturma eylemi yaplm sonra: Babakan Babakan baksana, 4/C, 4/C alsana" diyerek kalkmlard. Tekirda Tulal Park'ta toplanan eitli sendikalarn temsilcileri slogan atarak basn aklamas yaparken, Rize'nin Fndkl ilesinde sivil toplum kurulular, sendikalar ve siyasi partilerin oluturduu grup, TEKEL iilerine destek vermek amacyla basn aklamas yapyorlard. Amasyada ise KESK Dnem Szcs ve Eitim-Sen Amasya ube Bakan, TEKEL iilerinin yannda olduklarn sylyordu. TEKEL iilerinin eylemlerini eletiren ve 4/C'ye gei yapanlarn saysnn 450 olduunu aklayan Babakan, aramba gn 4 bin 500 civarnda TEKEL iisinin hesaplarna yatan paralarn ektiini aklam,alma Bakan mer Diner de,

212

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Perembe gn itibaryla bankaya yatan kdem ve ihbar tazminatn alan ii saysnn 6 bin 120 olduunu sylemiti. Babakan: "ilere bu ayn sonuna kadar mdahalede bulunmay dnmyoruz. Ay sonundan sonra tabii dnyoruz. nk bunlarn hepsi igaldir, byle bir eyi yapma haklar yoktur."diye tehditini srdrrken,TEKEL iilerinden birinin ocuu boynunu bkm zntyle: "Annemin, babamn neler ektiini ben biliyorum. Sayn Babakan ocuklarn ABDde okuturken, ben devlet niversitesine bile gidemeyeceim" Diyordu. zmit'te Merkez Bankas binas nnde toplanan TEKEL destekileri AKP Kocaeli l binasna yryerek: "TEKEL iisi direniin simgesi", "Ya hep beraber, ya hi birimiz", "AKP'ye merhamet etmeyeceiz" "AKP 4/C'yi al bana al" eklinde slogan attktan sonra Perembe Pazar mevkiindeki AKP Kocaeli l binas nnde toplanarak protestolarn srdrmlerdi. Samsun'da balarna siyah kurdela takm kadn ve ocuklar TEKEL iilerine destek iin yryordu. i yaknlar zerine: Memurlarn, iilerin lk sesleri AKP'yi karartacak yazl Tayyip Erdoan'n kuklasn benzip dkp yakarak: "AKP'yi istemiyoruz", "Genel grev genel direni", "AKP elini ekmeimizden ek", "Yan gelip yatmadk. Vatan satmadk", "i dman milyarder Tayyip" gibi dviz ve pankartlar tarken: AKP halka hesap verecek", "Susma sustka sra sana gelecek", "TEKEL iisi direniin simgesi" gibi sloganlar atarak hkmeti protesto ediyordu. TEKEL iisi Sava Utku'nun 4 ocuk annesi ei Hatun Utku: "Babakan sesimizi duymuyor mu? Onu bu halk semedi mi? Halknn karsna ksn. Onu Amerika m seti. Bizden, ekmeimizden ne istiyor. 600 lira ile ben nasl geineyim. Derdimizi babakana bir trl anlatamadk. Artk yeter sesimizi duysun" lyla Babakana seslenirken, TEKEL iisi olan babasnn Ankara'da eylemde olduunu syleyen11 yandaki Alperen Kaya: "Babam gnlerdir grmyorum. O hasta. Soukta oralarda perian oldu. Sadece telefonla konuabiliyorum. Artk babam istiyorum. Babamn gelmesini istiyorum" alyordu. TEKEL iilerine destek Trakya blgesinde de sryordu. Edirnedeki Atatrk Ant nnde: TEKEL iisi direniin simgesi, Zafer direnen emekinin olacak sloganlar atldktan sonra Saralar Caddesinde basn aklamas yaplm, Krklarelinde retmenevi nnde toplanmaya balayan destekiler, Karahomur Caddesi zerinden Dingilolu Park'na gelerek basn aklamas yaparken, Tekirda

213

Mslm ULUSOY

ehirlararas Otobs Terminali nnde toplanan eylemciler 1 kilometre yryerek Tulal Park'a gelip sloganlar atp basn aklamas yapyorlard. Van'da Sanat Soka'ndaki oturma eylemi ve basn aklamas srasnda: "Direne direne kazanacaz, TEKEL iileri yalnz deildir" sloganlar atldktan sonra oturma eylemi yaplmt. Bitlis'te taksiciler TEKEL iilerine destek vererek bir gnlk grev yaparak ie kmamlar, duraklarnn camlarna hkmetin uygulamasn protesto eden yazlar asmlard. Hakkari'de Bulvar Caddesinde toplananlar, kar ya altnda slogan atarak belediye binas nne kadar yryp, ellerindeki pankartlarla halaylar ektikten sonra hkmetin TEKEL iilerine ynelik tavrn protesto ediyorlard. TEKEL iileriyle dayanma amacyla balatlan almama hakkn kullanma eylemine Balkesirde belediyede iiler ie gitmemi, Tes- Sendikasnn rgtl olduu DSdeki iiler ise, i ba yapmalarna karn almamlard. Ky Hizmetleri, Susurlukta eker Fabrikas, Bandrma liman iileri Burhaniyede Ant Gda iileri eyleme katlmlard. Manisada Karayollar, Bayndrlk l Mdrl, zel dare ve Devlet Su lerinde alan iiler i brakm, memur sendikalar ve Tabipler Odas eyleme katlmamt ama, vatandalar polikliniklere gitmeyerek eylemi destekliyorlard. Mula Belediyesinde 350 kiinin katld i brakma eyleminde kent iindeki belediye otobsleri almazken, anakkale Belediyesinde su sat gibi gnlk acil ilemler dnda hizmet verilmemiti. Uak'ta Nuri eker, Uak eker Fabrikas, Karayollar 25'inci ube eflii, Devlet Su leri ve Devlet Demir Yollar'nda alan iiler eyleme basn aklamas ile destek vermiti. Direni karargh sokaklar lo lambalarn yla aydnlanmaya baladnda herkes adrlaradaki yerini almaya balam, ziyareti gruplar desteklerini srdryordu. mbatla birlikte ttn kokan, fabrikalarnn duvarlarna, semtlerine, mahallelerine, ttn ve alnterinin kokusunun sindii zmirin TEKEL direniilerinin adrna, mesailerinden km memurlar konuk olmutu. Memurlar adna birisi konuuyor: Burada bir direni var. Babakan bu eylemin ideolojik olduunu sylyor. Kendisi ideolojik deil mi? Kendisi Amerikanc deil mi? Biz gndzlerimizde isiz kalnmayan, gecelerinde a yatlmayan daha demokratik bir lke istiyoruz. sterlerki, sizi yldrsnlar. Siz bkp evlerinize dnn istiyorlar. Derken, cokun bir ekilde: Ylgnlk yok direni var slogan atlyordu. Kamu emekisi: Anadolu ok yiitler yetitirmitir. TEKEL iileri de Anadolunun yetitirdii yiitlerdendir. Ala, yoksullua, ABD emperyalizmine kar, bamszlk mcade-

214

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

lesinin nderi olmutur. Bizler kamu emekileri olarak, emperyalizme direnen TEKEL iilerinin yanndayz diyordu. TEKEL iileri: Yaasn snf dayanmas Hepimiz birimiz, birimiz hepimiz iin Zafer direnen emekinin olacak sloganlar atyordu. Destek iin gelen kamu emekileri btn gn boyunca ayakta duran, yorulan TEKEL iilerine armaanlarn sunmulard. Konumay yapan kamu emekisi: Gn dodu hep uyandk Siperlere dayandk Bamszlk uruna Alkanlara boyandk marn sylerken, adrda bulunanlar cokuyla ona elik ediyor, Tuna Caddesinden geenler adrn nnde durarak balarn uzatp ieri dalyorlar, onlar da bu cokuya katlyorlard. Kamu emekisi ve yanndakiler daha sonra zmirin Kavaklarn syleyerek, adrdan ayrlp dier adrlara ynelmilerdi. Bu geceyi TEKEL direniileriyle adrlarda geireceklerdi. D yzeyinde Gavur zmir yazan adrn iinde 1995 zmir doumlu Mrfet de vard. Kendisinin hem TEKEL iisi, hem eylemci, hem de ocuk olduunu sylyordu. Annesi TEKEL iisi, babas isizdi. Alpayn Fabrika Kz arksn ok seviyordu. TEKEL iilerinin tarihinde kendince nemli bir gemii vard. 2007de zmirde imdi adn bile azna almaktan irendii Babakanla bir al srasnda grmt. O kadar kinliydi ki, konuma boyunca, Babakann adn hi anmyordu. Mrfetin katld al srasnda TEKEL iileri de oradaydlar. TEKEL temsilcisi lhan abisi, Mrfeti Baabakann konutuu yere gtrmt. Mrfet Babakana yaklam, kendisini tantp bir TEKEL iisinin kz olduunu syleyince Tayyip Erdoan da, kk kz ocuunun atak tavr karsnda ok armt. Mrfet Babakana: Siz ocuklar ok seviyormusunuz galiba ama, annemi de iten karyormusunuz. Ben okumak istiyorum. Annem iten karlrsa ben okuyamam demi, Tayyip Erdoan da hemen not alarak, hangi TEKEL ubesinden olduunu sormu, bir hafta sonra da Maliye Bakann gndererek annesini kadroya aldrmt. TEKEL iisi annesinin kadroya alnmasn Mrfet salamt. Mrfet okulundan frsat bulduka TEKEL iilerinin arasna kouyordu. Parann nasl kazanldn yaayarak grmt. Aln teri ile parann nasl kazanldn biliyordu. imdi annesi iinden olmutu. O da bir hafta kadar nce annesine destek iin gelmiti. Annesi yeni alk grevinden km, o da srekli annesinin yanndayd. Dn de mitingde o konumutu. Katlmn yeterli olmamamas ve ou TEKEL iisinin burada bulunmamasndan dolay znt duyuyor:

215

Mslm ULUSOY

Daha fazla olmal diyordu. Miting srasnda sinirlenmi, annesini dnerek yayn yaplan yere gidip, kendisinin de konumak istediini sylemiti. lk kez mikrofonda konuacakt. Babakandan bahsederken o diyordu: Onun ocuklar Amerikada okuyor. Benim sonum ne olacak? Biz kazananmaz da o kazanrsa belki okula da devam edemeyeceim diyordu. Geleceinden endieliydi: zelletirse bile herkes maalarn alabilecei bir ie yerletirilmeli diyerek devam edip: Bu hkmetin banda bu kadar vicdansz biri olduu iin olumlu bir karar kacan sanmyorum diyordu. Mrfete gre okulda arkadalarnn bazlar TEKEL iilerini destekliyorlard ama birounun hayattan haberi bile yoktu. ou kendi hayatn yayordu. O da: nsanlar bu adra davet ediyorum. Gelsinler bizimle dayanma iinde olsun. Soukta nasl vakit geirildiini nasl ekmek sava verildiini grsnler. Ben soukta evimden ailemden scak yuvamdan uzaktaym. Aslnda buras da bir yuvamz oldu. Buralara da niversitelilerin gelip arklar sylemeleri beni ok mutlu ediyor. TEKEL iileri yetim hakk yiyormu ya. biz yetim hakk yemiyoruz. Yetim hakk yiyen aslnda o.szleriyle konumasn bitiriyordu. Direni karargh sokaklar zlgtlar ve: Yaasn alk grevi direniimiz sloganlaryla inlerken, Atatrk Bulvarndaki st geit tarafndan Edip Akbayram, Suavi ve dier sanat aydnlar TEKEL iilerine destek iin geliyorlard. iler: Asla yalnz yrmeyeceksin!.. slogan atyor, Edip Akbayram konuurken de: TEKEL seninle gurur duyuyor! diyorlard. Alk grevindeki iilere zaman zaman ekerli su datlyor, grevin srdrld konferans salonu, iilerin sal iin sk sk dezenfekte ediliyordu. Alk grevine katlanlardan 16s kadn iiydi. le sralarnda kadn iilerden biri rahatszlanarak revire kaldrlm ve doktorlar onun alk grevine devam etmesine izin vermemilerdi. 3 ii de mide bulants ve ba ars ikayetleriyle hastaneye kaldrldklar halde, hastane dnlerinde alk grevine devam ediyorlard. Balarna siyah kurdele balayan iilerin zerindeki beyaz nlklerde de: Onursuz yaamaktansa onurlu lmeyi tercih ederim, lmek var dnmek yok, Sadece ocuklarm iin, ocuklarmzn geleceini istiyorum ifadeleri yazlm, iilerden bazlarnn nlklerde de ocuklarnn fotoraflar baslmt. Direni karargh adrlarnda iilerin, ocuklar ile Sakarya Caddesinde yapt yryte sloganlar yeri g inletirken Salk ve Sosyal Hizmet Emekileri Sendikas yeleri eylem alanndayd. Genel Bakan Bedriye Yorgun, TEKEL

216

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

iilerinin, direniin simgesi olduunu syleyerek, Tayyip Erdoan', iileri ziyaret etmeye aryordu. Direniteki TEKEL iilerini evre Mhendisleri Odas ile Demokrat Parti stanbul Genlik Kollar, Atatrk Dnce Dernei Ynetim Kurulu yeleri ve Kimya Mhendisleri Odas yeleri yeleri de ziyarete gelmiler, CHP ankaya le rgt de orba datyordu. Direni kararghnda souun despot egemenlii devam ederken, battaniye ye, oduna, kumanya ve solunum yolu rahatszlklarnn tedavisinde kullanlan ilalara ok gereksinim duyuluyordu. TEKEL iilerinin balatt sresiz alk grevi, konferans salonunda devam ederken, kendiisini Gen Siviller Hareketi, 3H Hareketi Hrriyet, Hukuk, Hogr olarak adlandran ve Alman Friedrich Nauman Vakf tarafndan finanse edilen bir grup: Biz 3H Hareketi olarak topluma olduka yzeysel bir biimde zelletirme maduru sfatyla sunulan iilerin, aslnda ezilen deil ezen ve smren konumunda olduu grndeyiz. lkemiz ekonomik kriz nedeniyle olduka zor bir dnemden gemektedir. Bu ortamda eitim dzeyi yksek birok gencimiz olduka dk cretlere kle gibi almaya raz olduu halde i bulamamakta iken, lkemizde srtn devletin salad olanaklara dayayarak yaamaya alm, smrc bir kesimin varl ok ac vericidir. Devlet kesesinden bedavadan geinmenin maliyetini, yeni doan ocuklarmzdan niversite mezunu i arayan genlerimize kadar toplumun her kesimi yklenmektedir. Uzun sredir hibir retimde bulunmayan, hibir deer retmeyen buna karlk rahatlkla iki iinin istihdam edilebilecei dzeyde maa alan TEKEL iilerinin maliyeti, tek tek hepimizin cebinden kmaktadr. TEKEL iileri madur, zavall, ezilen deil, bilakis halkmzn srtndan elde ettikleri rant kaybetmemek iin halka kar mcadele eden bir kar grubudur. Artk vakit bu smr dzenine, bu bedavac zihniyete dur deme zamandr. 3H Hareketi madur rolunu oynayan bu kesimin maskesini ne pahasna olursa olsun drmeye kararl. Sen de 7 ubat Pazar Gn saat 11.00de Mecidiyekyde eski TEKEL Fabrikas nnde bizimle bulu, bu hakszla, sahtekarla ve vicdanszla dur de diyerek TEKEL iilerinin hakl ve ykselen direniini halkn gznde drmek iin, TEKEL iilerine saldrp, TEKEL iilerinin azl dman Hkmet ve AKP tekilatlarna destek salamak zere harekete geirilmilerdi. Ege Blgesinde AKPnin il ve ile tekilatlarnn yneticileri TEKEL iilerinin ailelerini telefonlarn arayarak 4/C dilekesini ubat aynn 15ine kadar imzalanmas ynnde psikolojik bask yaparak 4/Cyi TEKEL iilerine kabul ettirip onlarn direncini krabileceklerini sanyorlard.

217

Mslm ULUSOY

Yiit Dt Yerden Kalkar Trk- konferans salonun krmz hallar zerinde beyaz kefenlerini giymi, salar zerinde siyah bant sarlm iilerin kimi ayakta, kimi oturuyorlard. Koltuklarda oturanlardan uyuyanlar olduu gibi, koltua dirseini dayayarak enesine destek vermi birok kii de dalgn ve dnceliydiler. Salonda bulunan tm kadnlarn ellerinde krmz karanfiller vard. Direni karargh sokaklar ise trklerin,halaylarnn tadndayd. Salar iyice krlam, birka gnlk sakalyla halay halkasndan karak bir oturaa ken bir ii umut doluydu: Buradan zaferle ayrlrsak oturup doya doya alayacam. Sonra da esnafa teekkr edeceim diyordu. Bu srada TEKEL iilerinin eylemine destek iin stanbuldan Ankaraya doru yola kan destekiler hedeflerine ulamlar otobs, Atatrk Bulvar zerinde yolcularn indirmiti.Yolcular, Selanik Caddesi tarafndan Tekel direniilerinin kalabalna, sloganlar arasnda karmt. En nde Edip Akbayram onur ve grurla yryordu. Destek iin gelen sanat, yazar ve aydnlar direni karargh sokaklarndaki adrlarda iilerle sohbet ederek ellerinde karanfillerle Trk- Genel Merkezi nne gelmilerdi. Onlar taraflarn belirlemiler, yerlerinin halknn yan olduuna karar vermilerdi. Tayyip Erdoan ise, partisinin kadn kollar toplantsnda yapt konumada, iilere ay sonuna kadar sre verildiini hatrlatp: Bir adm daha ileri gitmez" derken,Tophane'deki "Ali Baba Nargile Salonu"nda nargilesini hprdeten Abdullah Gl: Byle k gnnde tabii ki iilerimizin madur olmasn da istemeyiz ama dier taraftan yaplabilecekler neyse baka iilerin haklar, hukuklar btn bunlar dikkate alarak bunun zlmesi lazm. ok daha uzamamas lazm. Yeteri kadar uzad kanaatindeyim. diyerek direniin bitirilmesini isterken TEKEL iilerine ynelik kuatma harekat ok ynl srdrlyordu. Ankara Emniyet Mdrl, ankaya Belediyesinden sonra stanbuldaki 2 belediyeyi de Tekel iilerine erzak ve yakacak tad iin suluyor, odun, bank, adr, naylon, adr kurmakta kullanlan profil demir gibi yardmlarn belediyeye ait aralarla yapldn iddia ediyordu. Bunun iin de Ankara Cumhuriyet Basavclna su duyurusunda bulunarak, kamuya ait aralar amac dnda kullananlar ve kullandrtanlar hakknda bir yla kadar hapis cezas isteniliyordu. ubat aynn 8inci gn Maliye Bakanl TEKEL iilerinden 460 tanesinin 4/Cye gemek iin bavuruda bulunduunu aklamt. 460 bavurudan 393 halen ikamet ettikleri illerdeki birimlere yerletirilmiti.

218

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Maliye Bakanl yetkilileri bavurularn bu hafta iinde daha da younlamasn beklediklerini sylerken, alk grevindeki iilerden hastaneye gtrlen 5 kiiden 3 taburcu edilmi, 2 iinin durumu ciddiyetini koruyordu. ilerden birinin tansiyonu 20ye km, derek kafasn arpan kadn ii de hastaneye kaldrlmt. stanbul niversitesi Fen Fakltesi 3. snf rencisi Ula Koun TEKEL iilerine destek vermek iin girdii alk grevi devam ederken AKPnin hakim emeklisi bakan Hayati Yazc: iler arasnda eytan var, PKK var, provakasyon var.diye deme verynce iilerden ok byk tepki almt. iler onun yarglk yapt dnemleri bildii iin hemen aklamalara girimiler: O, adalet datt dnemde de bu ekilde davranlaryla nlyd. Kendisine ve evresine daha adaletli davrand. DiyerekHayati Yazcya cevap yetitirmekte sraya girmilerdi. Onlar: Provakatr de sensin, eytann szcln de yapan sensin Hayati Bey! diyorlard. Hayati Yazcnn bakan olduu resmi sitede: nsan yaat ki Devlet yaasn diye yazyordu ama, Onun bunun anlamn bilmedii anlalyordu. TEKEL iileri, Hayati Yazcnn Tayyip Erdoann avukatln yapt dnemde, mahkeme hakimi ve savcsna rvet teklif ettii, Ergenekon iddianamesinin dosyalar arasndayd. Byle birinin insan yaatmaktan ziyade, kendi menfaatleri ve yaknlarnn menfaatleriyle ilgilenmesi TEKEL iilerince hi yadrganmamt. TEKEL iisinin birliini bozmak isteyen AKPnin son entrikas da alm nerisiydi. AKPnin atele oyununa TEKEL iileri zamannda mdahele ederek itfaiyeci ustalyla yangn balamadan sndrmt. Daha nce lkenin birliini bozmay hedeflemi olanlar, imdi de iinin birliini bozmak iin her trl yalann arkasna snnyordu ama, TEKEL iileri bu oyuna gelmiyorlard. Kurtalandan Abdurrahman, TEKEL direniini Mustafa Kemalin Kurtulu savana benzeterek: Kurtulu sava balarken insanlar din, rk, etnik kken ayrm yapmadlar ve emperyalizme kar mcadele ettiler. 2010 ylnda da aynyz. Kurtulu savanda Mustafa Kemal nderliinde toplanlmt. Diyordu. Kurtalanl TEKEL iileri bir otobsle Adana zerinden gelmilerdi. Batmandan katlanlarla alt otobslk konvoy oluturmular, AKP nne geldiklerinde biber gazn tatmlar, polis saldrsndan nasiplerini almlar, biber gazna kar limonun are olduunu renip, ceplerinde limon tamaya balamlard. Ac iinde anmsyorlard yaklak iki ay nce yaadklarn.

219

Mslm ULUSOY

irvanl Yusuf, Abdi peki Parkndaki saldrnn ardndan Hacettepe niversitesi nnde alayan yal polisi anlatyordu. AKP nnde iken, Mulu bir arkadann dilini karmt. Funda hanmn bir futbolcunun byle ldn sylemesi zerine Mulu arkadann dilini karmaya karar vererek parmaklarn azna sokmutu. Adam neredeyse parmaklarn koparacakt. Ama Yusuf, dili normal konumuna getirerek TEKEL iisini kurtarmt. Mutlulukla anlatyordu bir insan hayata dndrn. Tayyip Erdoan Siirtten ok yksek oy ald iin onun Siirte benim kalem deyiine irvanl Yusuf: imdi gitsin bakalm kalesi ne alemde grsn . Onun kalesini karncalar ykt. Onun Siirte gelii Yiit dt yerden kalkar dedii iin bizim namusumuz olmutu.diye karlk veriyordu. Babakan 15 Haziran 2007 Cuma gn Siirt'te Cumhuriyet Meydan'nda: Yiit Dt Yerden Kalkarm diyerek konumutu. Herkes: Siirt'in damad geldi diyordu. Tayyip Erdoann: Burada drdler ama bu meydandan kalktk sizinle beraber. imdi farkl bir ekilde yola devam edeceiz. Artk diyoruz ki, durmak yok. Yola devam. Durmayacaz... Bu millete, bu vatana hizmet yolunda 73 milyon vatandamz bir ve beraber olarak yryeceiz. Bizi dierlerinden ayran bu. Siirt, Benim iin vefann, dostluun kadirinasln bir merkezidir. Siirt, benim iin lkeme hizmetin ilk admn attm noktadr. nallah burada attmz bu hayrl admla birlikte 22 Temmuz akam Trkiye yeni bir heyecan yaayacak Szlerine karlk halk: Vur vur inlesin, Deniz Baykal dinlesin eklinde slogan atnca Erdoan da : ''Biz vurmaya deil, sevmeye geldik. Farkmz bu. Biz ayrla deil, bara geldik. Biz blgeler aras dengesizlii kaldrmak iin geldik. Hesaba ekilmeden kendinizi hesaba ekin. Babakan olarak diyorum ki, milletim 22 Temmuz'da, ahsm, arkadalarm hesaba ekmeden biz kendimizi hesaba ektik ve karnza byle geldik. 22 Temmuz'da sizler notunuzu vereceksiniz. Bugn ocuklar nasl karne aldysa sizler de bize 22 Temmuz'da bir karne vereceksiniz. Ya 'dur' diyeceksiniz, ya da 'yola devam' diyeceksiniz. Ben, bu heyecannzdan, bu aknzdan unu anlyorum. 'Beraber yola devam' diyorsunuz. Bizler sizleri ok ama ok seviyoruz. Bizim size sevdamz var. Bu sevda iin bu yollara koyulduk. 2013 ylna sizlerden destek istiyoruz. Ardndan 2023'e sizlerden destek istiyoruz. Cumhuriyetin 100. ylnda Trkiye'yi muasr medeniyetler seviyesinin zerine km bir Trkiye olarak hazrlamak istiyoruz. Sizler, Trkiye'nin demokrasi tarihine Siirt'i altn harflerle kaydettiniz. Byle bir yeriniz var. Bu lkenin 81 vilayetine olduu gibi Siirt'e farkl bir vefa borcum var.

220

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Biz yola karken bir ey syledik: 'nsan ycelt ki devlet ycelsin' dedik. Ve devleti byle ycelttik. Ama 'nce insan'... nsan ne kartmazsanz o lkede refah dzeyinden bahsedemezsiniz. Ama insana deer verirseniz o lkede refah getirirsiniz. Biz devlet ncelikli almadk. Biz insan ncelikli altk. Millet ncelikli altk. Bu yola byle koyulduk.'' Diye konumutu. irvanl Yusuf : Biz ona bu nedenle oy verdik. Artk alamaz. Diyordu. Astm hastas olan irvanl Yusuf: Abdi pekide herkes ayyldzl bayran altna toplanmtk. O bayraa sarldk gvendik . Polis bayramza hakaret etti. Pis suyu kanmzdan olan bayraa sktlar. Bizde namus ar var ise, bayraa yaplan hakaretin hesabn soracaz. Sis bombas cierlerime iledi. Hastanede 4 kez oksijen almak zorunda kaldm. Murat, arkadam beni hastaneye gtrd. Sabri arkadamn iki ocuu kanser olduu iin hastaneyi iyi biliyordu. Biz polise hi bir ey yapmadk. Ekmeimizin peine gelmitik. Ankaraya gelip ok ey rendim. Saysan be parti bilirdim. Burada bir ok parti ile karlatm. Biz buraya geldiimizde birka gn kalr gideriz diye dnyorduk dedikten sonra: Sayn Tayyip, biz 56 gndr adrmzda yatyoruz. Gel! Sen de yiitsen, bizi buradan kaldr!diye ondan vefa borcunu demesini istiyordu. Susmuyordu irvanl Yusuf: Tayyip, Filistinden bahsediyor. te Filistin buras. ocuklarmn yzn unuttum. slamiyetten bahsediyor. Dini siyasete alet ediyor. Hodri meydan o mu inanl biz mi inanlyz grelim. Burada doru drst namazmz dahi klamyoruz. Nerede slamiyet? Annelerimiz baclarmz burada onlarn sorunlarn dnyorlar m? slamiyet bu mudur? Gelsin slamiyeti tartsn... Bana Filistini anlatma! lk bata kendi yaknna sahip kacaksn. Bu gn senin nikahn TC zerinde olmaz! Sen nce bizleri doyur! Bize zulm yapma! Snavla ben ie girdim. Deseydin 2010da seni 4/Cye geireciim, belki ie girmezdim.diyordu. Artk konumaktan yorulmutu. Szlerini: Bizim ailelerimize yardm yapmayacakm! Seim esnasnda da hi bir ey vermeyecekmi! Makarna vermeyecekmi! Lanet olsun! diyerek sonlandrmt. Ttn Ateinin banda Siirtli iiler dertlerini dkmeye devam ediyorlard. Siirtli Eminenin kedi yavrusuna gzya dkmesine, kendilerine bir kedi kadar dahi deer vermemesine ok ierlemilerdi. zledikleri Kanal 7 ve Samanyolu TVnin, okuduklar, Zaman, Trkiye, Yeni afak, Star, Sabah, Taraf gibi gazetelerin TEKEL iilerinin hakl mcadelelerinden bahsetmemesine ve eylemi karalamasna da ok kzgndlar. Bir ii: Gney Douda dini duygular ok youn. Birisi, Allah derdemez ona yneliyorlar, Bismillah demesini beklemiyorlar. Bizi PKK ile ilikilendiriyorlar. yle

221

Mslm ULUSOY

olsaydk orada PKK mcadelesi verirdik . Biz ekmeimizin peindeyiz. Biz Ankarada sokakta yatyor, rotasyon yaparak eylemi srdryoruz. Bizim cenazemiz olduunda btn evre, tandmzi tanmadmz gelir ve Fatiha okur. Biz gelenlere gelme diyemeyiz ve tanmayz. Hayati Yazcnn konumas Tayyibin kendi aybdr. 20 yanda beni ie ald ben 35 yana geldim. Ben bu yatan sonra ne reneceim. Ben hergn 4 kamyom yk tayordum. Yan gelip yatmyordum.reticilere ttn ektirmediler. Depolar boald benim suum mu? diyordu. TEKEL alanlar iinde Yetitirme Yurdundan gelenler ve ehit ailelerinin ocuklar da vard. Abdullah: Benim 13 kardeim var kym 150 hanelikti. 2-6 ton ttn karan alileler vard. Atatrk Trkiyeyi iftilikle kalkndrmt. Tayyip ise bize srail tohumu ektiriyor. Ttne kota getirildiinde halk ayaklanacakt. Aman susun konumayn! Size 50 inek vereceiz, sizi maaa balyacaz demilerdi. Geen AKP ile bakan bize haber salm, hemen listeye adnz yazaym. stediiniz yere atamanz yaptraymdiye: Bundan sonra Ariel arona inanrm da ona inanmam. TEKEL iisi ona One Munite diyecek. Ben tazminatma dokunmadm halde hesabmla oynayp banka ektirmi. Yalanlar ortaya kyor. Onlar iflah olmazlar. Diyordu. Direni karargh sokaklarnda derdi olmayan yoktu ama en by Sabrinin kiydi. 3 ocuu anemi hastas olduu iin, srekli harcama yapmak zorundayd. SGK, ilik bankasna para dememek iin her trl zorluu karyordu. Onun iin ilik bankasnn parasn srekli buluturup kendi demek zorunda kalyordu. 17 bin Eura para demi, zerinden yl gemi olmasna karn halen SGKdan parasn alamamt. Almanyadaki ilik bankas parasn pein alyordu. Sabri SGKyadava amak zorunda kalmt. Tuna Caddesi giriinini Mithatpaa Caddesi taraf polislerce tutulmu, yeni kurulan zmir, Malatya, Siirt, Bismil adrlar Bayndr Sokan kesitii noktaya dizilmilerdi. Kardaki Hatay adr ve i Partisi ay oca vard. Burada ayakta olan ve balarna siyah bant sarl olan iiler kararllkla: Ya lmz gidecek. Ya da zlk hakkmz alp gideceiz diyorlard. Hedeflerinde yine Hayati Yazcnn konumalar vard. iler: Eer PKK Ankarann gbeine girmise bizim sylenecek bir eyimiz yok! Biz ekmeimiz iin mcadele ediyoruz. Biz PKKl deiliz diyorlard. Ankara Sanat Tiyatrosu'nda TEKEL iileri iindzenlenen geceye, ankaya Belediye Bakan Blent Tank da katlmt.Gecede konuan TEKGIDA- Sendikas Diyarbakr ubesinden Cemal Doru, eylem sresince ok ey rendiklerini ifade ederek:

222

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

adrlarmz bir okul olarak gryoruz. Orada ok ey rendik, rettik. Bizler hakl olmasaydk insanlarn vicdanlarnda yer edinemezdik. Bu ii bitirmeden dnmeyeceiz'' dedikten sonra ODT Trk Halk Bilimi Topluu Semen Ekibi gsteri yapm, deiik sanatlarn sunduu dinletiden sonra Erkan Our ile smail Hakk Demirciolu arklar sylemilerdi. TEKEL iilerinin her gn saat 17de Sakarya Caddesine yry dnenleyip bir ubenin basn aklamas eklinde planlad eylemin ilki Adana ubesinin aklama yapmasyla balatlyor, konumac: "TEKELi biz var ettik, biz yaattk siz depo yaptnz, TEKELi vergi ampiyonu biz yaptk. Hazineyi de yetimleri de biz besledik imdi bize sakn safra muamelesi yapmayn bu bizi kzdryor. Bugne kadar emeimizle yaadk emeimizle rettik bundan sonra da bo oturup para almak peinde deiliz; i istiyoruz ve almak istiyoruz. 4/C yi dnde reddettik bugn de reddediyoruz. Siz dayattnz biz olmaz dedik, hala olmaz diyoruz. Paa gnlnz ho etmemiz iin haklarmzdan vazgemeyeceiz, gerekirse bir 56 gn daha direnmekte kararlyz. Merhamet ve sadaka dilenmiyoruz. Bu bir emek mcadelesidir. Bu bir insanlk mcadelesidir. Klelik dzenine hayr. Ezilmeye ve yoksullua hayr. nanyoruz biz kazanacaz." Diyordu Konumann ardndan ellerindeki mealeleriyle TEKEL iileri, Sakarya Caddesi heykel nnden Mithatpaa Caddesi ynnr yryp sloganlar atarak Bayndr sokaktan kararghlarna dnyorlard. nklap sokaktaki Batman adrna TEKEL iisi zzet Arpann bir iiri aslmt.O: Giydim mertlik urbasn Soyamam yle kolay kolay evirseler drt yanm Ylmam yle kolay kolay iyim ben emekiyim Aln teri kokar tenim Dnd srece dilim Susmam yle kolay kolay Abdi peki Parknda Gaz suya maruz kalsamda Ayaktaym ite burada Dmem yle kolay kolay Umudunu sal dediler Per perian ol dediler Ufaktan yol al dediler

223

Mslm ULUSOY

Caymam yle kolay kolay 4/C benim kaderim mi Raz olmam gerekirmi Kim uydurmu kimler demi Kanmam yle kolay kolay Biz veririz yn diyorlar Yanp yanp sn diyorlar Git evine dn diyorlar Dnmem yle kolay kolay zzet der ki budur zm Benliimden vermem dn Hakszla kar boyun Emem yle kolay kolay diyerek AKPye cevap veriyordu. Selahattin Demirta BDP kongresinden genel bakan olarak km, 9 ubat Sal gn yaplan ilk grup toplantsnda, Babakan Erdoan'n TEKEL iilerinin eylemine mdahelede bulunulacana ilikin szlerine tepki gstererek: Hkmet acaba hava operasyonu yapmay m dnyor, F-16'larla, Skorsklerle Kzlay'n gbeine hava operasyonu mu yapacak? Babakana 28 ubat bir eyler hatrlatyor olmal ki 28 ubat'ta TEKEL iilerine darbe yapmay planlyor. Geti o gnler. Trkiye'nin iisi, Trkyle, Krdyle, Lazyla Kzlay Meydannda kardelik, bar trks sylyorsa darbe gnleri gemi demektir" diyordu. AKPnin har vurup harman savurduu talan ettii TEKELin Paabahe Rak fabrikas, TEKELin 2004teki satnn ardndan retimine son vermiti. 54 bin 870 metrekare alana sahip. 3 bin 935 metrekarelik iskele ve rhtm ve 500 metre geniliinde sahili bulunan Paabahe'deki fabrika, geen yl 303 milyon liraya, AsAsya Gayrimenkule satlm, As-Asya Gayrimenkulde daha parasn bile demeden fabrikay el altndan 375 milyon liraya (250 milyon dolar) sata kard syleniliyordu. Bu satn gereklemesi durumunda cebinden hi para kmadan 7 ayda 72 milyon liray cebine indirecek olan As-Asya Gayrimenkuln sahibi, henz ciddi bir mteri bulunamadn aklamasna ramen talann boytlarn gsteriyordu. Direni sokaklarnda gnler geerken, mcadelelerine sk skya sarlm TEKEL iileri arasnda bu mcadelenin nemini kavrayamayanlar da vard. Direniilerin misafir olduu Harb- Sendikasnda iiler gncel olaylar deerlendiriyor, hi kimsenin direni sahasn terk etmemesi ynnde kavilleiyorlard. zledii ailesinin yanna dnmek isteyen iilerden birisi ise buna bir gereke bulmak istiyordu.

224

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

stelik paras da kalmamt.stanbulda yamur nedeniyle meydana gelen su baskn haberleri herkesin yreini azna getirirken o arkadalarna: stanbula bir yamur yam, evleri su basm! diyerek gitmek istemekteki haklln dile getirmi, herkes ona hak vermiti. stanbula dnmek isteyen iinin evi 8.kattayd. Cumhuriyet tarihinin en byk ii direniine ev sahiplii yapan Ankara halk, TEKEL iilerinin zelletirme ykm, ekmek ve i gvencesi, her trl mali ve sosyal hakka el koyulmas olan 4/C kleliini reddediini destekliyordu. iler inanmasa da sendika da direni baladndan beri ok para harcadn sylyordu. iler bu harcamann ne olduunu ok merak ederken, kendi ceplerinde para kalmadndan emindiler. Direni alanndan mola alp, evlerine dnenler evlerinde huzurlu olamyorlar direni kararghnda olup bitenleri merak ederek arkadalarn arayp bilgi ediniyorlar, arkadalarna moral trnden bir eyler sylemeyi ihmal etmiyorlard. Memleketten direni karargahndaki arkadn arayan bir ii telefonda: Dn televizyonda sizleri izledim. Bir aladm..! Bir aladm..! diyor, direni kararghndaki TEKEL iisi de: Sabaha kadar televizyonunun banda scak scak otur! Sabaha kadar ala! diyerek kinayeli t veriyordu. eitli propaganda yntemlerini kullanarak hogr ve kardelik mesajlar veren AKP, uluslararas sermayenin partisi olarak hep emeki, reticinin karsnda yer almt. ilerin emekilerin alm gleri srekli derken, faiz, ve rantlar glendike glenmi, stelik AKP, TEKEL iilerinin i, a, ekmek mcadelesinin ideolojik olduu propagandasyle: Yetimin hakkn bunlara yedirmem teraneleriyle halk, TEKEL iilerine kar kkrtmaya alyordu. Direni karargh sokaklarnda binlerce ii tm varlyla her eyini ortaya koymu, kazanmak iin rpnyorlard. Her beyin dnyor, her biri onlar, belki de yzlerce fikir retip bir eyler yapmak istiyor, AKPnin ABDnin danmanlarnn saldrlarn pskrtmek iin kendi stratejilerini oluturuyordu. Bu nedenle de gelen gnde gelimelerin nasl olacan kestirmek zordu. Biri ocuk, Tokat, Hatay ve zmirli 8 kadn TEKEL iisi 58 gndr eylem yaptklar direni adrlarndan Subayevleri semtine doru yola km, Babakann ei Emine Erdoanla greceklerdi. Sanyorlard ki,kadnn dilinden kadn anlar, ayrca da Kadnn fendi erkei belki yener umudundaydlar. Birden bire akllarna gelmi, randevuar yoktu ama, ellerine iekleri vard. O kadar da saftlar ki, halen Babakann yanl bilgilendirildiini dnyorlard. inde bulunduklar durumu

225

Mslm ULUSOY

Emine Erdoana anlatacaklar o da Tayyipe anlatacak, ei de hemen durumu dzeltmek iin emir verecekti. TEKEL iisi kadnlar, Babakann evine geldiinde kalabalk bir polisle karlamlard. Daha sonra da medya ordusu ylmt. Polis, kadnlarn kimliklerini, alm, GBT kontrolleri yaplmt. Ama Babakann evinin kaps onlara bir trl almyordu. evre halk bu duruma dayanamam, televizyonlardan acyarak izledikleri TEKEL iilerine kucak amlar, kadnlar ihtiyalarn onlarda gidermiti. Onlar insand. Ayn zaman da Babakann da komular Tam saattir bekliyorlard ki, Emine Erdoann kadnlarn arasndan seilen temsilciler Mzeyyen Ermin ve Arife Gnele grecei haberi gelmiti. Mzeyyen ve Arife grevliler eliinde ieri alnmt. Bir de ne grsnler, Karlarnda btn azametiyle Babakan Tayyip Erdoan durmuyor mu? ok armlar ve sevinmilerdi. imdi onunla yz yze grp sorunlarn anlatacaklard. Gnlerce direni adrlarna davet etttikleri Babakana davetsiz de olsa kendileri ulamlard. imdi kendileri hakknda Babakana yalan syleyen danmanlarnn iki yzlln ortaya karacaklar, hakllklarn anlatacaklard. Mutlu ve heyecanlydlar. Arife ile Mzeyyen sabrszlkla hakllklarn anlatmak iin bekliyorlard. Ama Bakakan hep konuuyor, konuuyor, hep konuuyor, tehditler savuruyor, TEKGIDA- Sendikasnn yaptklarn bir bir anlatyor, sendikay suluyordu. Onlar Babakanla grmeye balayaldan beri tam 24 dakika gemi, TEKEL iilerinin nutku durmutu. Babakan onlarn konumasna frsat vermeden son szlerini de syleyip propagandasn bitirmi, grme de sona ermiti. Yarm saatlik tutukluluk sreleri dolduunda, Babakann kendilerini serbest brakmasna sevinen TEKEL iileri direni karargahndaki zgrlklerine dndklerinde derin bir oh ekmilerdi. Yaad oktan henz kurtulamadan kendisine uzatlan mikrofona: Bizim iin ok olumlu bir grme oldu demek zorunluluu duymulard. ok korkmu, heyecanlanmlar, Babakann sylemlerini anlamak, ona hak vermekten baka areleri kalmamt. Mzeyyen aknd. Medya TEKEL iileriyle Babakann karlkl birbirlerini dinlediklerini sylyordu ama azn ap, bir ift kelime syleyemedii iin: Babakanla grmek kim, sen kimsindiyerek kendi kendine kzyordu. Sadece Babakan konumu onlar dinlemilerdi. iler bir ara hak gasplar falan gibi laflar etmek istemilerse de surat krmzlaan, gzleri akmak akmak ate kusan Babakann kannn beynine frladn grnce korkmulard. Zaten Babakan byle sorulara yant vermeyecek kadar tecrbeliydi.

226

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

yice korkmu olan Arife kendini ok bitkin hissediyordu:Kendisinin aklama yapmasn isteyenlere : Biz sadece bu kadarn syleyebiliriz diyerek ksa kesmeyi uygun bulmutu. Direni karargahndaki ii arkadalar onlarn korkmu, rkm hallerinin farkndaydlar . Babakann onlarn gzn nasl korkuttuunu merak ediyorlard. Arkadalarna ne diyecekleri sorulduunda Arife: Onu ok zel konuacaz artk diyerek bilgi vermekten kanmt. Byk umutlarla balayan ziyaretten sadece TEKEL iisinin 4-5 yalarndaki ocuu karl kmt. Annelerini babalarn coplayp, biber gaz skan, zerlerine gaz bombalar atan polis amcalar ona oyuncak hediye etmiti. Babakann tehditleri iki kadn iinin dn koparmt ama: Gidin arkadalarnzla konuun. 4/Cyi aln, gidin. Baka zm yok, ay sonuna kadar mdahale etmiyoruz, msaade ediyoruz. Ama kusura bakmayn, ay sonundan sonra mdahale edeceiz ve byle bir eyleme de bir daha izin vermeyeceiz szleri direni adrlarnda gerekli cevab almt. ubat aynn 10uncu gn direnite geen 58nci akamn haber bltenleri Bakan Hayati Yazcnn daha nce syledii: iler arasnda eytan var, PKKli var szlerini yaladn duyuruyordu. zr dilerken: Trkiye'de iktidara, gvenlie, birlie ve dzenlie kar olanlar bunu kurcalyorlar. TEKEL iilerini de kullanyorlar. TEKEL iileri bir hak arama peinde. Ama bakalar baka ey arama peinde. Ben bunu ifade etmeye altm" demek istediini aklyordu. Hkmet, TEKEL iilerini destekleyenlere kar acmasz saldrsn srdrrken Hacettepe niversitesinde, TEKEL iilerine destek eylemi balattklar gerekesiyle rencilere soruturma almt. Hacettepe niversitesinin renci ve alanlarnn TEKEL iilerine verdii destek okul ynetimini rahatsz etmiti. 16 Ocak 2010 tarihinden itibaren i durduran, cret alacaklar verilmeyen, zam denmeyen ve eksik denen SSK primleri iin direnen Marmaray Projesi kapsamnda alan Polat naat iileri, bugn Ankarada Ulatrma Bakanl nndeki protesto eyleminden sonra TEKEL iileriyle dayanmaya geliyorlard. Yataan Termik Santralinin zelletirilmesi sreci devam ederken baz retim yeleri zelletirme srecini hzlandrmak ve iilerle uzlama salamak iin grev stlenmilerdi. Bunu protesto eden santralda ve Gney Ege Linyit letmesinde alan iiler:

227

Mslm ULUSOY

"Sz konusu niversite personelinin giriimini iddetle knadklarn ve snf haini ilan ettiklerini" akladktan sonra bu ve buna benzer giriimlere kar daha iddetli tepki verilecei ynnde uyarda bulunuyorlard. ilerin ilerini koruma ve hak gasplarna kar srdrd mcadelelerinden biri de Esenyurt Belediyesi tarafndan iten karlan 16 iiden yedisinin mahkeme karar ile tekrar i ba yapm olmas TEKEL iilerini umutlandrmt. Tuna Caddesi boylarndaki adrlarda sren direnile ilgili aklamlarda bulunan Mustafa Trkel: TEKEL iileri eyleminin ardndan PKK var diyen Devlet Bakan Hayati Yazcnn zr dilemesi zerine alma Bakan mer Diner ile: Hkmetin tek suu merhamet etmesidir diyen Maliye Bakan Mehmet imekin de zr dilemesi gerektiini sylerken: Her Yer TEKEL Her Yer Direni lmek Var Dnmek Yok Genel Grev Genel Direni sloganlaryle ellerinde mealeleriyle yrrken iiler,.memurlar, renciler esnaf hep bir azdan: Zafer Sokakta Kazanlr diyorlard. Mealelerin dalgal klar yorgun ve kararl iilerin: AKP AKP Duy Sesimizi Bu Gelen inin Ayak Sesleri sloganlaryla titriyordu. Onlar: Birlee Birlee Kazanacazdiye haykrrken, TEKEL iilerine 28 ubat Pazar gnne kadar sre veren Babakann szlerinin gerek olmas halinde polisin ancak sabahn erken saatlerinde mdahale edebileceini dnp buna gre tedbir almaya alyorlard. TEKEL adrlarn 28 ubat tarihinde datllacann aklanmasnn intikam alma ve hkmetin 13 yl sonra g gsterisi yapmak istemesi olarak yorumlanyordu. TEKEL iileri: Biz biber gazna altk naslsa, buray datsalar, gider baka yere adrmz kurarz diyerek endie ve korku iindeki beklentilerini srdrrken kara sapl bir haner daha TEKEL iisinin yreine saplanmt. Denizliden TEKEL iisi Emin dil'in 15 yandaki kz ile arkada, hap itikten sonra kendilerini kalorifer borusuna iple asarak intihar etmesi direni kararghn yasa boarak, iilerin AKPye kar hncn krklemiti. Lise 1 rencisi 15 yandaki dilin arkada Hasan elik ile birlikte intihar ettiini haber alan babas Emin dil, direnie destek vermek amacyla uzunca bir sredir direni adrlarnda olan ei ve Ankaradaki ii arkadalaryla birlikte Denizliye gitmiti. Direni srecinde ocuuyla ilgilenememi olan Emin dil kznn cenazesinde glkle ayakta durabiliyor:

228

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Ankarada ocuklarmn gelecei iin mcadele verirken u karlatm olaya bak. Bu nasl bir acdr, cierim yanyor diyerek alarken, kznn tabutunun zerine duvak konuluyordu. Trk- Bakan Mustafa Kumlu TBMM Bakan Mehmet Ali ahin ile grm, Babakan Erdoanla grmeeyi bekliyordu. Kayseride daysnn olunun cenazesinde hastalanan Mustafa Kumluya serum taklp tedavi altna alnm, TEKGIDA- Sendikas da, TEKEL iilerinin 7 gndr devam eden alk grevini 59ncu gnde bitirme karar almt. TEKEL iileri heyecanla Trk-'in Babakan Tayyip Erdoan'la saat 19.00'da yapaca grme beklenirken TEKGIDA-in, referandum yaparak eylemin geleceini oylayaca sylentileri dolayordu. Trk Tabipleri Birlii (TTB) ile Trk Di Hekimleri Birlii yeleri, alk grevinin bitirilmesi kararndan nce TEKEL iilerini muayene ederek iilerin salklarnn iyi olmadn, kronik hastalklarn alevlendiini gzlemlemilerdi. Kt hava koullar ve 60 gndr sokakta sren yaamn yannda bir de alk grevi yaplmas ok tehlikeliydi. TEKGIDA- Sendikas, alk grevinin sona erdirilmesini isteyerek yedinci gnnde eylemin bitirilmesi karar alm olmasna karn alk grevine gitme kararn sendika almad iin, sendikann alk grevini bitirme kararna uymayan 16 TEKEL iisi eyleme devam ediyordu. Souk beton kaldrmlarda devam eden kararl mcadele, 4/C statsnde snrl iyiletirmeler yaplmasn salamt. Ancak ILO szlemelerine aykr alma koullar devam ediyordu. Ankara 14. dare Mahkemesi, 657 sayl Devlet Memurlar Kanunu'nun 4/C maddesine gre alanlara da sendika yeliinin yolunu amt. Mahkeme Anayasa'nn 51'inci maddesinin birinci fkrasndaki: "alanlar ve iverenler, yelerinin alma ilikilerinde, ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve gelitirmek iin nceden izin almakszn sendikalar ve st kurulular kurma, bunlara serbeste ye olma ve yelikten serbeste ekilme hakkna sahiptir. Hi kimse bir sendikaya ye olmaya ya da yelikten ayrlmaya zorlanamaz" hkmne gre karar vermiti. Gnler yeni gelimelere gebeydi. TEKEL iilerine destek youn ekilde devam ediyor, sanat ve yazarlar destek programlarna katlyorlard.Denizli TEKEL'deki iinin ocuunun intihar ve alk grevi dikkate alnarak ses sanatlar ve gruplarn adrlarda verdii dinleti srerken polislerin, adrlarn dibine kadar sokulmalar iilerin moralini bozuyordu.Hereye ramen Sakarya ve Tuna caddelerini birbirine balayan sokaklar ve Selanik Caddesi insan kaynyordu.

229

Mslm ULUSOY

Her Yer TEKEL Her Yer Direni Dn Babakanla gren ve , grmeden sonra yapt aklama nedeniyle herkese hesap vermek zorunda da kalan Mzeyyen, grmeden sonra yaptklar aklamalarn yanl anlaldn, basna aklama yapma konusunda tecrbesinin olmadn, heyecanna hakim olamadn, sadece: Babakanla aracsz grmenin olumlu olduunu sylemek istediini, Babakann: Evinize dnn dedii sylediini dile getirdikten sonra: Ben basn karsnda konuma tecrbesi olan birisi deilim kidiyerek kendini savunurken, Tayyip Erdoann: Kadnlara, ocuklara ok zldn sylediini, ancak, 4/C konusunda sendikaclarn iileri yanltn, gerekli dzenlemelerin yapldn, tazminatlaryla ev almalarn ya da paralarn faize yatrmalarn tavsiye ettiini anlatyor, o anlattka, fkeli iiler sloganlarla ilerindeki kini dar vuruyorlard. Direni karargahna gelen Avrupa Tarm ve Gda Sendikalar (EPTA)'nn temsilcisinin destek konumas iilerin fkesini bir nebze olsun dindirmiti. Mercedes , iki fabrikas ve tersane iilerini temsilen gelen Alman sendikaclar Brecht'in: Biz imzadan anladk szn Almanca pankart olarak amlard. Almanyadaki tm iilerin, TEKEL iilerine sevgi ve selamlarn getirmilerdi. Alman temsilcilerin Trkiye'ye gelirken Hamburg Havaalannda pankartlarn aarak yryleri srasnda Alman polisinin: Ne oluyor, bu pankart ne? diye sormalar zerine sendika temsilcileri: TEKEL iilerinin hakl mcadelesini desteklemeye gittiklerini sylemiler. Alman polisi de onlara: Kolay gelsin" demiti. TEKEL iileri Trk ve Alman polisinin davrann kyaslamaya baladnda Alman sendikac: Yetim hakk yiyenleri sizlerin iinde deil, IMF'de, kendilerinde arasnlar diy konumasn srdryordu. Alman sendikaclar lkelerine dndklerinde Bremen'dei sendikalar birliinde toplant dzenleyip, TEKEL iilerinin direniini anlatacan sylyordu. Temsilcilerden biri de: "Biz buradayz, nk biz iiyiz, biz snfz. Tm Avrupa'y sard bu mcadele. Yaasn iilerin dayanmas"dedikten TEKEL iilerine destek iin getirdikleri paray da bankaya yatrmlard. lkenin her yannda TEKEL iileri konuuluyor, her sokak, her keba her an TEKEL iileri yada onlara destek verenlerin eylemlerinden birine sahne oluyordu.

230

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL iilerinin Maliye Bakanl nnde yapt eylemde konumacnn sz arasna karan bir ses: Sayn Babakan yetim hakkn kimseye yedirmez. Sadece kendisi yer derken, TEKEL iileri toplu bir ekilde: Biz ocuklarmza onurlu bir gelecek brakacaz! Ya siz Ya siz Ya siz diye soruyorlar ardndan da: Gn gelecek Devran dnecek, AKP Halka Hesap Verecek diyerek slogan atyorlard. Babakan Tayyip Erdoan'la yaplan grmeden sonu kmaynca, bir araya gelen Trk-, Disk, Trkiye Kamu-Sen ve Kesk Genel Bakanlar, 4/C yrrlkten kaldrlncaya kadar mcadeleye devam edilmesi karar alarak, her yerde 'TEKEL iilerinin mcadelesine destek veren ve gvencesiz altrmay protesto eden' yazlar ieren siyah pankartlar aslmas arsnda bulunuyorlard. 4/Cyi kabul etmeyen TEKEL iilerinin i akitleri ve zlk haklaryla ilgili hareket planna gre 8 binden fazla iinin TEKEL'le iliii Ocak ay sonunda kesilecek ve 1 ubat itibariyle tazminatlar denecekti. 10 bin 818 TEKEL iisinden 8 bin 247'sinin i akti feshedilmi TEKEL'le iliii kesilen iilere 4/C kadrosuna bavuru iin 1 Mart'a kadar sre tannm, direniin 60 gnnde sadece 652 TEKEL iisinin 4/C'ye gemeyi kabul ettii aklanyordu. Trk- Genel Merkezinin giri kaps merdivenleri tklm tklm dolu, ine atlsa yere dmyor, TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel sloganlar arasnda: 4/C uygulamasn asla kabul etmeyeceiz. 4/Cye geen iileri hain ilan etmeyeceiz. Bu mcadeleyi sonu alnana kadar srdreceiz diyordu. TEKEL iilerine nemli bir uluslaras destek de ABDli nl dilbilimci Noam Chomskyden gelmiti. Yeiller Partisi Ankara tekilatna, TEKEL iilerine destek iin gnderdii mesajnda Chomsky: Dnyann birok yerinde alan insanlarn haklarna yaplan sert mdahalelerin yaand bu zamanda, TEKEL iileri ve ailelerinin temel haklar iin verdikleri bu mcadele ve cesareti grmek hayranlk verici. Umarm mcadeleniz baarya ular ve dnyann dier yerlerinde bu durumlarla kar karya kalan dier iiler iin de rnek olur.diyordu. TEKEL iilerinin onurlu mcadelesi devam ederken Narkotik polisi, Diyarbakrdan stanbula getirilen 50 kilogram uyuturucuyla ilgili Babakan Tayyip Erdoann yeeni Mehmet Erdoan yakalamt. iler, bir lokma ekmekleri uruna inanlmaz ile ve zulmle kar karya, adrlar arasnda Gneysunun kendi halindeki Mehmet Erdoannn trilyonlarca liralk uyuturcuyu nasl bulduunu ve kaakln yaptn dudaklarn srarak sorguluyorlard.

231

Mslm ULUSOY

iler arasnda konuulanlardan biri de, geen yl ubat aynda retime ara veren ve alanlara bir yla yakn sredir ksa alma denei verilen zmir Tari plik Dokuma Fabrikas iilerinin dn yapt eylemdi. TEKEL iileri onlarn eylemini destekliyordu.Tari iilerinin yaptklar eylemde: Tari halkndr, Tari plik'e sahip k sloganlar atarak: "Avrupa'nn en byk iplik fabrikas kapatlrsa sessiz sedasz gitmeyiz" diyerek: Diren TEKEL, Tari ileri Seninle pankart a TEKEL direni adrlarnda mutlulua neden olmutu. Direni karargh sokaklarnda snf dayanmasnn nemi zerine konumalare yaplyordu. Kamu emekileri ile iilerin Trkiyenin drt bir yannda TEKEL direniine destek iin mealeli yry yapmalar, Sivasta yaplan aklamada: TEKEL iilerinin kvlcm ile mealelerimiz aydnland.denilmesi TEKEL iilerine ayr biri gurur veriyordu. Direni adrlarnda Trkiyede yaanan her trl gelime masaya yatrlp tartlrken 8 gndr alk grevinde 21 iiden biri olan Zbeyde Demirci, akam saatlerinde rahatszlannca revire gtrlm daha sonra hastaneye kaldrlrken alma Bakan mer Diner, 150 TEKEL iisinin daha 4/C'yi kabul ettiini aklayarak iilerin moralini bozmak iin: Bu ay sonunda hepsi 4/C iin bavuracak. Biz onlara i vereceiz ve bu olup bitenleri tatl birer hatra olarak hatrlayacaz'' diyordu. iler de mer Dinere uygun ifadelerle cevap vermeyi srdryordu. TEKEL iilerine Antalya emekilerinin Yavuz zcan Park'nda dayanma adr kurarak 20er kiilik gruplar halinde 24 saat ak tutacaklar adrda alk grevine baladklar haberi duyulduunda, direni kararghnn Diyarbakr adrna Akif Uurlu imzal bir iir yaptrlmt. Akif Uurlu: Bakn u hak arayanlara Ne kadar da insanca Ne rk ne mezhep Ne kadn ne erkek Hep birlikte kkreyerek Ankara Sakaryada birletiler Hak aryor emekiler Bakn u hak arayanlara Ne kadar da insanca alalm retelim ocuumuza ekmek gtrelim diyerek

232

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Hep birlikte kkreyerek Ankara Sakaryada birletiler Hak aryor emekiler Bakn u hak arayanlara Ne kadar da insanca Ne krmak ne dkmek Gleri emek istedikleri ekmek Ankara Sakaryada birletiler Hak aryor emekiler diyordu. TEKEL iileri mealeli yrylerine balamlar,zlgtlar, slklar ddkler arasnda lk la: Kurtulu yok tek bana ya hep beraber ya hi birimiz slogan atlyordu. Alev alev yanan ocaklar arasnda kasas zerinde Bursa Birlik yazl bir kamyon erzak datrken, stanbulda da emekiler saat 18.00'de Taksim Meydannda toplanmlar, binlerce kii, sloganlar eliinde mealelerle Galatasaray'a doru yryorlard. Aralarnda DSK, Hava-i Sendikas, EMEP, Halkevleri, TKP, Yurtsever Cephe i Birlii, DP, renci Kollektifleri, Halkn Kurtuluu Partisi, Alnteri, ESP, Devrimci Hareket, EHP, i Gazetesi, Srekli Devrim Hareketi, Devrimci Proletarya, Halk Cephesi, SODAP, Mcadele Birlii, Devrimci Proleter Genlik ,Kaldra, TEKGIDA-, TMMOB, Eitim-Sen, KESK ve Trk Metal in bulunduu iiler bayrak ve dvizleriyle Galatasaray Lisesi nnde basn aklamas yaparken: alter inecek AKP gidecek, TEKEL iisi direniin simgesi, Yalanc, Hrsz, birliki AKP, TEKEL halkndr, AKP satlmtr , Yan gelip yatmadk vatan satmadk sloganlar atlyordu. DSK Bakan Sleyman elebi TEKEL iilerine destek konumas yaptktan sonra mealeli yrye: cretlerimizin ykseltilmesi ve alma koullarmzn dzeltilmesi iin direniteyiz pankartyla Marmaray iileri ve: Yan gelip yatmadk, itfaiyeyi satmadk, sizin gibi siyaset yapmadk pankartyla tfaiye iileri de katlmlard. lkenin her kesinde TEKEL iileri mealeli yrylerle destekleniyordu. Mealelerini direni ateinin kvlcmyla yaktklarn syleyen emekilerin Ankaradaki cokulu mealeli yry Yksel Caddesi'ndeki nsan Haklar Ant nnde toplanan emekilertarafndan balatlm, sloganlar ve ellerindeki mealelerle direni kararghna yryorlard.

233

Mslm ULUSOY

TEKEL iilerinin eylemine destek veren emekiler zmirde Kbrs ehitleri Caddesi giriinde hkmet aleyhine sloganlar atarak, dviz ve pankartlar ap mealeleriyle eylemdeydiler. Sivasta KESK ubeler Platformu yeleri ve baz siyasi partilerin temsilcileri ellerindeki mealelerle Eitim-Sen Sivas ubesi nnden Cumhuriyet Meydanna kadar sloganlarla yryerek bir basn aklamas yapmlard. Burdurda KESK yesi emekiler, ellerindeki mealelerle Eitim-Sen ube binasndan Cumhuriyet Park'na kadar yryerek basn aklamas yapyorlard. Mula eski garajlarda toplanan DSK Mula l Temsilcii ile KESK Mula ubeler Platformu yeleri slogan atarak mealeleriyle Snrszlk Meydanna kadar yrmlerdi. Gaziantep'te grevdeki emen Tekstil iileriyle birlikte ellerinde mealelerle Krkayak Park'na kadar yryerek basn aklamas yaplmt. Krkkalede Hseyin Kahya Park nnde mealeler ve ddklerle yryen TEKEL destekileri esnaf ve vatandalarn alklaryla yryordu. Zonguldakta Madenci Ant nnde yaplan basn aklamasnn ardndan mealelerle Gazipaa Caddesi'nden Valilik binas nne kadar sloganlar atarak yrnmt. Bartnda , Hkmet Caddesi'nde bir basn aklamas yapldkdan sonra asfalt zerine yaklm mumlarn alevleri TEKEL yazyordu. Aydn'daki TEKEL binas nnde toplananlar ellerindeki mealelerle hkmet aleyhine sloganlar atarak stasyon Meydan'ndaki Sulu Park nndeydiler. Kocaeli TEKEL ileriyle Dayanma Platformu, Merkez Bankas Kocaeli ubesi nnde toplanarak: Her yer TEKEL, her yer direni yazl pankart atktan sonra slogan atarak ellerinde TEKEL iilerini destekleyen dvizler ve mealelerle Sabri Yalm Park'na kadar yryerek basn aklamas yapyordu. Edirne Belediyesi nnde toplananlar polisin 2911 Sayl Toplant ve Gsteri Yryleri Kanunu'na Muhalefet ettikleri ynnde uyarsna ramen ellerindeki mealeleriyle yrye geerek: TEKEL iisi yalnz deildir, ne 4/B ne 4/C, kadrolu gvence eklinde slogan atarak, ilingirler ve Saralar caddelerinden Edirne PTT Bamdrl nne ulamlard. lkenin drt bir yaynn saran Ttn Atei Babakan Recep Tayip Erdoann da yreine korku salm, Show TVde canl yaynlanan Siyaset Meydan zel programnda: zmir ve Diyarbakr Bykehir Belediyeleri TEKEL iilerini bnyelerine alsn diyerek sorumluluu zerinden atmaya alyordu. Babakan:

234

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Trk-in kendisi bile sahip kamyor bu eyleme. dedikten sonra: ''Biz Kocaeli'nde SEKA tesislerini Kocaeli Bykehir Belediyesi'ne verdik. Bunun karlnda Belediye 'SEKA'nn iilerini ben bnyeme kataym' dedi. Mantkl bir neriydi. Kabul ettik. nk bizim amacmz Kocaeli halkna sahil kysnda oluk ocuuyla rahat nefes alaca, gezecei gzel bir alan yaratmakt. Belediye iileri ald. Biz SEKA'y ona verdik. Bugnk gibi ok gzel ve byk bir sosyal alan kazanld. Ben rnein zmir Bykehir Belediyesi'nden, hadi syleyeyim CHP'li Belediye'den byle bir teklif almadm. Onlar zmir'deki TEKEL iilerini bnyelerine katsalar olmaz m? Ayn eyi Diyarbakr Bykehir Belediyesi de yapamaz m?''Diyordu. Aslnda bu konuma Hkmetin iinde bulunduu aczi gsteriyordu. Sorumlu olduu bir ii belediyelerin zerine atarak syrlmaya alyordu. Trk- Bakan Mustafa Kumlunun 4/C'nin iptali iin Dantay'a bavuracak lar ve 20 ubat'ta eyleme gidecekleri ynndeki aklamalarna Denizlide bulunan alma ve Sosyal Gvenlik Bakan Diner: ayet, 4/C'yi iptal karar aldrrlarsa bunun neticesi ne olur? Sadece iiler isiz kalr. diye cevap vererek TEKEL iilerini isiz brakmakla tehdit ediyordu. 60 gndr sren TEKEL eyleminde artk yeni bir aamaya gelinmi, haklarn mahkemede de aranaca sinyalleri verilmeye balanmt. iler arasndaki tartmalar da bunun, Trk- ile Hkmet arasnda planl bir ibirlii olduu tartlyordu. Trk-, TEKEL direniini krabilmek iin, iileri, mahkemelerden alnabilecei mit edilen kararlarla oyalamak istiyordu. Bu anlay Tayyip Erdoan tarafndanda "Burada dikkat ederseniz Trk-'in kendisi bile, burada bu ie yrekten sahip kamyor. Dier yanna gelen sendikalar belli. Gelen sendika DSK, gelen sendika memur sendikalarnn ierisinde Kamu-Sen, KESK... Bunlarn durumu, konumu da belli. Ve 'eylem' dediler.'' eklinde dile getirilmiti. 13 ubat 2010 Cumartesi gn Katara hareketinden nce havaalannda, TEKEL iilerinin ay sonuna kadar 4/Cye gemelerini isteyen Tayyip Erdoan: ilerimize imdiye kadar zulmetmedik, zulmetmeyeceiz dedikten sonra 4/Cyi kendilerine sendikalarn nerdiini belirterek: Sendikalar hedef saptryor. Ayp olmuyor mu? diyerek gizli kaplar arkasnda iilerin yllardr nasl satldn aklamt. iler bu aklamalara gsterdii iddetli tepki, direni kararghnn adrlarn gece gndz demeden dolduran destekiler arasnda da devam ediyordu.

235

Mslm ULUSOY

Biz Alm Deil Fabrika stiyoruz Direni karagahnn bugnk ziyaretcilerinden olan Ozan ada dn gece 12de Tokattan otobse binmi, sabah Ankaraya inmiti. Yolda iken TEKEL direniiyle ilgili yeni bestesini yapyordu. leden sonra saat 3 sralarnda TEKEL iilerinin yanna geldiinde almasn iilerle paylanca byk bir ilgi grm, iiler, onu byk bir coku ile dinliyorlard. Ozan ada hastayd. Doktoru yksek sesle konumasn, trk sylemesini yasaklamt ama, o TEKEL iilerinin onurlu direniini, bestesiyle destekliyor,trklerini sylyordu. Yurdun drt bir yanndan Ankaraya gelen TEKEL iileriyle ekmek kavgas iin, emein, alnterinin, retimin, onur mcadelesinin trksn sylyorlard. Gece demez gndz demez Yrr TEKEL iileri Ekmeinin kavgasn Verir TEKEL iileri Fabrikasn satan Onu iinden atan Yetim hakk yutan Grr TEKEL iileri Bak dayansa da ete Resti ekmi parlemente Bayra dikmi bakente Durur TEKEL iileri Bir ate ki yanar snmez Bir fke ki artar dinmez Hakkn almadan dnmez Dnmez TEKEL iileri lk zamanlar aka sandm Gnler getike inandm zledike hayran oldum Hakl TEKEL iileri Bakma yle beri gel beri Yaamn emekileri TEKELciler balattlar Devam etmeli bu seri Baarmadan bitmez ile Varmak istersen menzile Ozan ada ile bile

236

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Yrr TEKEL iileri Ttn Atei yaklal beri 61 gn gemiti. Artk TEKEL iilerinin, ikametgah adresi betonlar zerine kurulmu derme atma adrlar olmutu. Yurdun eitli blgelerinden iilere yazlan mektuplar postac bu adreslere teslim ediyordu. Direni sokaklarnda Babakann TEKEL iilerine zulmetmediklerini sylemesi byk bir tepki alm, kzgn bir ii: zlk hakkm versin, ekip gideyim. Derken, Ankara'nn gbeinde kn ortasnda keyfinden, beklemediklerini, ekmek kavgas iin burada olduklarn anlatyordu. Direnitekilerin en az 12 yllk iiydi. ounluk ise 20 yla yakn ve yirmi yl zerinde almt ve hakkn istiyordu. ilerin tamam: zlk hakkmz versinler 2 saat sonra burada insan kalmazdiyordu. Direni sokaklarnda ektii fotograflar iilere gndermek isteyenler adres sorduunda, bulunduu yeri kendi evi sayan TEKEL iisi, ayan donduran isli beton kaldrmlar adresi olarak veriyor: Tuna Caddesi Bitlis adrna gnderin deyiveriyordu.Dier bir adrdakiler de yleydi. Onlarn yeri herkesce biliniyordu. Kzlaya gelenler herhangi birine: TEKEL iileri nerede? diye sorduunda birka dakika sonra kendisini direni karargh adrlar arasnda buluveriyordu. Bu durum, Tayyip Erdoan ve rekasn son derece sinirlendirir olmutu. TEKEL direnii, Trkiye'de siyasete damgasn vurarak derinden etkilemeye balam, AKP, Hkmet imkanlar ve rgtsel gcn kullanarak TEKEL iilerine kar acmaszca saldryordu. TEKEL iileri ise, bu saldrlara arballkla kar koyup, savuturuyordu. TEKEL iileri, Tuna Caddesinde, Bayndr Sokakta, nklap Sokakta ve Selnik Caddesi giriindeydiler. Miting sahalar da Sakarya Caddesindeki heykelin n, heykelin basamaklar da krsleri olmutu. evredeki birok dkkan gibi ikili mekanlar da, iki aya yakn sredir burada yatp kalkan TEKEL iilerine ilerini aksatma pahasna kucak am. dkkanlarna buyur etmiti. Buna ramen Hkmet esnaf rahatsz sylentileri kararak iileri haksz duruma drmeye ve onlar aleyhine bir hava yaratmaya alyordu. Buna karlk esnafn cevab camlarna astklar yazlardayd.Onlar: TEKEL iisinden deil, onu madur edenlerden rahatszz.diyorlard. Ankara halk TEKEL iisinin mcadelesine destek iin, bir paket ay alp geliyor, kimi evinde yemek yapp getirerek ekmeini paylayordu. Bir renci harlyla en sevdii yiyecekler olan tarator ve mercimekli kfte yaptrarak TEKEL iilerine getirdiinde onlar iyice duygulandrmt.

237

Mslm ULUSOY

Direni Soka adrlarnda destekilerden oluan adr gnllleri de ibandayd. adr gnllleri sahiplendikleri adrlarn ihtiyalaryla ilgilenerek gidermeye alyorlard. Ayrca direni karargh sokaklarnda kurulmu dayanma adrlar da ay, orba, kumanya servisleri yapyorlar, kurduklar televizyonlar ve bildirleriyle iileri haberlerden yoksun brakmyorlard. K mevsimi balarnda zlk haklarn almak iin Ankaraya gelen, TEKEL iileri karak, zemheriyi geirmi cemrenin dt gnlerde haklarna kavuamamt. 4/Cyi kabul etmenin klelii kabul etmek anlamna geleceini, kendilerinin bunu istemediklerini ve sadece haklarna sahip kmak iin orada olduklarn, baka kimsenin bir eyinde gzlerinin olmadn anlatmaya devam ediyorlar: Biz buradayz, istediimiz basit, onu almadan gitmeyeceiz. lmek var, dnmek yok derken, dudaklarndan dklen szleri kararl baklar onaylyordu. Yaptklar eylemin hakllna inanmlar, bu inanlar onlarn gerei grmesini de salamt. stanbul adrnda bir kenarda kmelemi kadn iiler, kendilerini isiz kadn ordusu olarak tanmlyordu. Songl, iinde bulunduklar durumu sralamaya balamt bile..: Biz zlk haklarmz istiyoruz, 4/Cyi istemiyoruz. Nedir 4/C? 4/Cde hastalanamazsnz, sendikal hakknz yok, tazminat hakknz yok, annelik, st hakknz yok, szleme yok, hibir ey yok. En az 4 en fazla 10 ay beni altracak, istedii her ii yaptracak. stemezse 6 ay sonra bana sana ihtiyacm yok, git diyecek. cret ortalama asgari crete denk gelecek. Ben 22 yllk iiyim ve kendi hakkm istiyorum. 1 ubatta btn haklarm elimden alnd, bunun iin buradaym. Bir 50 gn, 100 gn neyse, o haklarm alp cebime koymadan hibir yere gitmeyeceim. Size devletin parasn yedirmem, diyor Babakan. Ben alp kazanacam o paray. Hangi ii oturarak para kazand bugne kadar? Biz alk deiliz oturmaya, alnterimizi satyoruz. 500 ksur yetim arkadamz var, benim eim de yetitirme yurdundan, o da TEKEL iisi. Yetim hakk yedirmem diyor, utanmadan onlar kapnn nne koyuyor. Engelli arkadalarmza da bunu yapt. Dnyann hangi yerinde devlet eliyle bir gnde 10 bin insann i akdi feshedilir, var m byle bir ey? iler tm mcadele aktivitelelerinde yer alyorlard. Birounun alma Bakanl nndeki eylemde slogan atmaktan, kiminin de sorulara cevap vermekten sesi kslmt. Okullarn yaryl tatiliyle anne-babalarnn yanna destek iin gelen ocuklarn dn de balamt. Direni karargh sokaklarna ayr bir nee

238

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

katan ocuklar, iki hafta boyunca hayat okulundaki stajlarn tamamamlamlar, dnyorlard. adrlarda burukluk aka hissediliyordu. ktidara ilk geliinde AKP, halkn dileklerini yerine getirecekmi gibi grnd iin TEKEL iilerinin de byk bir ounluu inanm ve oy vermiti. imdi gerekleri ak seik grmeye balamlar, stelik hkmetin TEKEL iilerini canl bomba, ete, PKKl gibi nitelemesi onlarda byk bir tepkiye neden olmutu. Gnlerden beri Ankarada olan birok ii, ailesinden uzak olmann stresi ve zlemi iinde: Biz kimseyi ldrmedik, kimseye zarar vermedik diyerek kendilerini savunuyordu. inde bulunduklar srecin zor olduunu bilerek direnme azmini koruyor, an, iini elinden alan, ocuunun geleceini alan uygulamalara kar direnmeyi onur sayyorlard. Bir ii, kar karya bulunduu hakszlklar karsnda: Ben buna gz yumarsam benden daha aalk bir insan olamaz. Ben, insanca yaamak istiyorum. Salk gvencem olsun, eitim gvencem olsun, barnma gvencem olsun. nsanca yaamay istemek susa, evet kardeim biz bu suu iliyoruz. Ve ben mrmn sonuna kadar da ileyeceim.diyordu. Tuna Caddesinin Atatrk Bulvarna doru uzanan ynnde zerinde kocaman Gavur zmir yazan mavi bir adrn iinde grl grl yanan sobann bandaki iiler, Babakann bir sr isiz olduu, bu insanlarn TEKEL iilerinin yerinde olmak iin can attn sylemesini eletirerek Babakann insanlar kkrtn sylyor: Bir lkede isizlerin olmas bizim aybmz deil, bu lkeyi ynetenlerin ayb diyordu. Babakann TEKEL iilerini yan gelip yatmakla sulamasn da eletiren iiler TEKEL iisinin ok zor koullarda altn hemen hemen tm TEKEL iilerinin meslekten kaynaklanan bir hastal olduunu syledikten sonra: Babakan yalan sylyor diyorlard. lk dnemlerde AKPyi destekleyen TEKEL iileri sre iinde bu partiden uzaklatn, Babakann TEKEL iisine domuzbenzetmesi yaptktan sonra tm TEKEL iisisnin AKPden koptuunu anlatyorlard. Direni karagah adrlarnn bir kesinde battaniyeye sarl bir kz ocuu annesinin kucanda ml ml uyurken, kadnn TEKEL iisi ei Babakann TEKEL iilerine Marjinal gruplar, PKKl gibi szlerle saldrmasna kzyor: Biz iki aydr buradayz, iimizde varsa buyurun. Btn sokaklar evrilmi, iimizde bir sr polis var. evet iimizde marjinal polisler var. Gelsin temizlesinler. Diyordu. Sarholar, hayat kadnlar da direni karagah sokaklarn karanlk bastnda ziyarete gelenlerdi. Bunlardan birounun polise gnderildiinin farknda olan iiler, kkrtma amal davranlarnba geit vermiyorlard.

239

Mslm ULUSOY

TEKEL iisi hergn deiik insan tipi grmeye alm, tedbiri elden brakmad gibi, onurunu satmamaya da kararlyd. Haklarn alana kadar direnmeyi kafasna koymutu. Artk, polis saldracak, marjinaller gibi szler onlar korkutmuyor, aksine mcadele azmini artryordu. Hkmetin marjinal olarak nitelendirdii siyasi partiler ve gruplar, direniin ilk gnnden beri alarn, ekmeklerini TEKEL iileriyle paylamlard. TEKEL iisi, hkmetin marjinal dedikleriyle kenetlenmiti. zellikle hkmetin mdahalede bulunma olasl karsnda daha gl direnmek ve haklarn almak istiyorlard. Onlar vermeyecek, TEKEL iileri ise direne direne alacaklard. TEKEL iilerinde, tm kamu emekileri, retmenler ve tm emekiler iin mcadele verdikleri kans egemendi. Kendileri kaybetse bile, mcadeleye devam etmek gerektiine inanyorlard. TEKEL iileri arasnda hkmetin almlar da tartlyordu. iler, i, ekmek mcadelesi olduunda insanlar arasnda hibir sknt olmadn, kenetlenerek ortak mcadele verdiklerinin farkna varmlard. Ekmei olmayan insanlarn eline silah tututurup dalara karldn, silah tccarlarnn karlarna kar katldn anlatyorlard. sizlik sorunu zlrse alma falan gerek olmadn anlamlard. Trabzonlularn emmamme oynad Diyarbakrllar n horon teptii direni karargh sokaklarnda, en iyi almn yapldn, kardelii halkn bozmadn, bozguncunun egemen gler ve emperyalistler olduunu sylyorlard. adrlarda Babakann Trk Bakan ile grmeyi kabul ettii haberi tartlyordu. Direnen ler: Bizim ne istediimiz net, onu syleyecek ayn ekilde diyerek tavrlarn aka ortaya koyup Babakann isizlerle ilgili tehdidine: siz varsa, o da Trkiyenin Babakanysa sorunu o zecek. zerken bizim elimizdeki iimizi alp isize vermeyecek.diye cevap veriyorlard. TEKEL iisinin i akitleri 10 gnden bu yana fesh edilmi, onlar da isizdiler. lerlemi yalarnda evlerindeki ocuklarn hatrlayp, yarnlarda onlarn da isiz kalaca endiesini dile getirerek: Ne olacak bunlar? Babakan olmak kolay deil, isizin sorununu zecek. zmek gibi bir niyeti de yok sanki. Sekiz senedir AKP hkmeti grevde, nereye bir kamu kuruluu, bir i sahas am? diyorlard. Dizlerinin zerini battaniyeyle rtm, yorgun, sa sakal birbirine karm, pousunu azndan syran bir ii Babakann alm szne gnderme yaparak: Alm kime yapyor? diye hiddetle sorduktan sonra:

240

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Krt burada, Alevi burada, Snni burada, Laz burada, erkez burada... Arkadam Alevi, ben Snni, br Laz Alm kime yapyor? diye sorarak bilgece ekliyordu: olduktan sonra alm olur. i olan insan niye ksn sokaa? Direni karargh adrlarnn her birisi Babakann sylemlerine cevap vermek iin srada bekleyen TEKEL iileriyle doluydu. Tuzla adrndaki sobann etraf da tklm tklmd. Kararghn Selanik Caddesi tarafndan giri kapsbb babas gibiydi karsndaki Denizli adryla Arkadalarnn Alevi olduu iin Dedededikleri bir TEKEL iisi, Babakann: Marjinal gruplar TEKEL iilerini kkrtyorszne cevap vererek: Bizi Babakan kkrtyor, baka kkrtan yok. Ne solcular, ne bakas... Akamlar buraya adam yolluyorlar, burada ii yok dedirtiyorlar. Bizi kkrtan Babakan. Derken arkalardan bir ses: Bizim altmz fabrikay 17 dakikada Amerikallara peke ekti. Nasl oluyor da 60 gndr bize zm bulamyor?diyordu. Diyarbakrl bir ii: Biz alm deil, fabrika istiyoruz. Hkmet ise fabrikamz kapatyor. Bizim fabrikamz dnyada drdnc byk fabrikayd. Dedikten sonra AKPnin: TEKEL iisi hakl m? anketi yaptrdn syleyerek: TEKEL bir kvlcm oldu. AKP hkmetinin maskesini drd. TEKEL direnii ezilmilii, suskunluu bozdu. Dlanmlnn ve tekiletirmenin farkna varan halk Tayyip Erdoan korkutmaya balad. O korktuka da yanl stne yanl yapmaya balad. sizle dalga geiyor, hakkn arayan iiyle dalga geiyor. Kylye hakaret ediyor, halkla alay ediyor.diyordu. Cumhuriyet tarihinin en byk ii direnilerinden birine ev sahiplii yapan Ankarada. TEKEL iileri, zelletirme ykmnn ne olduunu tm dnyaya gstermilerdi. 4/C ile iin ve ekmein gvencesi ortadan kalkyor, emekinin her trl hakkna el konuluyordu. TEKEL iisi de bu klelii redderek ekmeinin ve onurunun savan vererek, hkmeti uyarp, hukuka uygun hareket etmeye aryordu. TEKEL direniinin kararll karsnda AKP, iiler zerindeki basky iyice artrmak iin deiik propaganda yntemleri deniyordu. zellikle iilerin byk ounluunun 4/Cyi imzaladn yayarak, iilerin direncinin krlmas temel hedefleriydi. iler AKPnin tavrnn farkndaydlar. Eylem krcl yapanlarn saysn nemsenmiyorlard bile, nk gerek deildi. Mcadelenin boyutlar gelitike iiler arasnda kendi rgtlenmelerini yaratmak eilimi gelimeye balam, sendikann oyalama taktii daha belirgin fark edilir olmutu. i Rza ile Elvan adrlar dolap, dayanma adrlar kurulmas

241

Mslm ULUSOY

gerektiini tartyorlard. Petrol- Sendikasnda yaplan bir toplantda baz iiler TEKGIDA- sendikasnn devre d braklarak daha aktif eylemler yaplmasn istiyorlard. Byk bir ounluk sendikann pasif eylemleriyle iinin mcadele gcn zayflatmaya altn dnyorlard. Rza ve Elvan tartlan konuya kar karak, iilerin sendika yanls ve komite yanls olarak ayrmasnn mcadeleye zarar vereceini savunmular, toplantya katlanlar da ikna olarak byle bir blnmenin iyi olmayacanda birlemilerdi. Toplant sonunda 10 kiilik bir grup oluturularak adrlar arasnda dayanmann gelitirilmesinden sorumlu olmas kabul edilmiti. Bu grup, sendika ile direnii iler arasnda koordinasyonu salayacakt. adrlar arasnda kapal kasa bir kamyon TEKEL iilerine erzak datrken, Genel Bakan Vekili Bedri Gltekin ve eliindeki i Partisi yeleri byk bir cokuyla TEKEL iilerine destek iin direni kararghna gelmilerdi. Akam karanl ve baca dumanlar adrlarn stne ktnde, DSK pankart altnda byk bir kalabalk meeleli yryten dnerken, Adyaman adrnda Mithat, yeni kardklar i kfteyi lava iinde konuklara ikram ediyordu. TEKEL iilerine destek vermek iin eitli yerlerde srdrlen eylemler Diyarbakrda Sanat Sokanda TEKEL ii ailelerinin de katld mealeli yry ve basn aklamas ile sryor oturma eylemi gerekletiren destekiler: Hepimiz TEKELiz yazl dvizler tarken: Susma haykr TEKEL yalnz deil", "Direne Direne Kazanacaz", Genel Grev Genel Direni" "Gn Gelecek Devran Dnecek: AKP Halka Hesap Verecek" sloganlar atyorlard. Basn aklamasn yapan KESK dnem szcs: TEKEL iileri 2 aydr srdrdkleri direnile siyasi iktidar can evinden vurmutur. AKP hkmeti iktidar sresince kresel sermayenin direktifleri dorultusunda emei mevcut gvencelerinden koparmak iin saysz adm atmtr. 4/C ile 4/B ile kamuda istihdam gvencesizletirme yolunda nemli hamleler yapmtr, eit ie eit cret ilkesini ayaklar altna almtr.diye konuuyordu. TEKEL iilerine destek olmak iin Antep'te de, KESK ve DSK nclnde gerekletirilen mealeli yry bir sredir grevde olan emen Tekstil iileriyle retmenevi'nin nnde balatlmt. Kalabalk ve cokulu geen yryte emen iileri snfnn nclk misyonunu yerine getiriyordu. emen iilerinin yansra TMTS iileri de eyleme youn olarak katlm, TEKEL iilerine destek yannda: emen isi Direniin Simgesi emen isi Yalnz Deildir Yaasn ilerin Mcadele Birlii Fabrikalar Tarlalar Siyasi ktidar Herey Emein Olacak i Memur Elele Genel Greve sloganlar atlmt.

242

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Direni adrnda Nian Treni Trkiyenin her yannda TEKEL iilerinin yakt mcadele alev alev ykselirken, Ankarada TEKEL emekilerinin halkla kaynamasnn gzel bir rnei direni karagahndaki Antakya adrnda veriliyordu. TEKEL iilerinin eylemleri srasnda gnll grevli olarak alan bir salk emekisinin nian direni adrnda yaplm, nian kurdelas skenderunlu bir ii tarafndan kesilmiti. TEKEL iileri destekiler eylemin 61inci gnnde ellerinde mealelerle Sakarya Caddesine yry yapyorlard. 4/C kart sloganlar atlyor, AKP lanetleniyor, Sakarya Caddesine balanan sokaklarn ltsnda ddkler, slklar, zlgtlar sanki ormandaki ekirge ve kularn oluturduu bir orkestramm verdii konserle yer gk inlerken Biz ocuklarmza Onurlu Bir Gelecek Brakmak stiyoruz! Ya Siz Ya Siz? haykrlar: TEKEL isi Yalnz Deildir sloganyla destekleniyordu. Direni kararghndaki Beikta taraftarlar TEKEL iilerine destek iin pankart anca, destek iin orada bulunan Bursaspor taraftarlarnn tepkisini ekmiti. TEKEL iileri ve destekiler: Yaasn ilerin Mcadele Birlii Fabrikalar Tarlalar Siyasi ktidar Herey Emein Olacak i Memur Elele Genel Greve sloganlar atarak ortam yumuatp, Beikta ve Bursaspor taraftarlarn TEKEL iilerine ortak desteini salayarak, kemene eliinde horon tepip, kolbast oynuyorlard. Adyaman adrnda yine i kfte karlyor, hatra fotograflar ekilirken Salarndan bir tel aldm Haberin var m yar yar haberin var m? trks yanklanyordu. TEKEL iilerinin bir zamanlar retip, ekmek paras kazandklar sigaralar imdi yoktu. Tabakalarna doldurduklar ttnden sigara sarp ierken, lavalar zerine konulan i kfteleri dostlaryla paylayorlar, damaklarda oluan lezzet, Trkmen Gelini trksnn tadyla buluuyordu. TEKEL iileri arasna Devrimcilik Staj yapmaya gelen renciler iinde bulunduklar ortamdan mutluydular,mest olmulard. Hayat emeki tadnda ilk kez yaarken, mutlu glleri oradaki herkese yansmt. ok mutluydular. Stresten uzaktlar ama geceler uzun, geceler ayazd. Herkes battaniyelerine sarlmt. Alevlerin avk ocaklarn banda halkalanm olanlarn yzne vurduunda mutluluk egemendi. Ama souk, hayatn bir baka gereiydi. Bayndr Sokan ta kaldrmlar alttan, gkkubbenin boluklarndan gelen souk dalgalar stten bastrrarak iilerin cenderesi olmutu.

243

Mslm ULUSOY

Yerin ve gn ve de hkmetin basksna soba ne yapabilirdi? Bir tek yrek durabilirdi onlara kar. O yrek de TEKEL iilerinde vard. Yurdun her yerinden gelmi farkl ortamlarn insanlarnn yrei Adyaman adrnda: Eyvanna vardm eyvan amur Odasna vardm elleri hamur Uykudan uyanm gzleri mahmur mrmde grmedim byle gelini gelini Trkmen gelini Saramadm aney gel gr halimi diyordu. Soba yanyor, cigaralar ttyor, herkes geride braktklarn dnyordu. Umut ve hasret dalarn ardndayd. Adyaman neresi Ankara neresi..? Kimi Beiriden kokusunu alyordu ocuunun einin. Kimi Diyarbakr Kalesini adrlarn getirmilerdi. Kiminin de Taaovada ttn emekilerinin retmek sevincinin ltlar fotograflarla tanmt direni kararghna. Aadakilerin adrnda zmirin kavaklarnn hrts esiyordu, Kerimolunun ttn rejisine direnii Mulallarn, Denizlilerin, Aydnllarn belleklerinden silinememiti. TEKEL iisi biliyordu ki bu lkenin temelinin atld Samsun dimdik, onuruyla ayaktayd. Hep bir yrektiler. Bu yrekler be adm tedeki polis kordonu ortasnda, dostlarnn arasnda, gnein sofrasndaydlar. Selam gnderiyorlard sevdiklerine sitemle: Salarn taramsn, sar renge boyamsn Haberin var myd benden, beni bana komamsn Keke Seni grmeseydim, gnl verip sevmeseydim Ll olayd azm dilim, keke seni demeseydim. Ll olayd azm dilim, keke irkin demeseydim diyorlard. Comutu Adyaman adr, durmuyorlard. Havar yarimi sylediler, Sivasn Yollarnda dediler. nanlar ynnde kadn eline dokunmayanlar vard. Kadnn sann teli grnmesin diye trban takanlar da oradayd. Artk oradakiler kadn ya da erkek deildi. Din, dil,inan, renk, rk farkll yoktu. Onlar hep bir candlar. Mardin Kapsndan Atlayamadm sylediler. Kara kalpakl, kara bykl babayiit bir ii iyice comu oynuyordu ortada. Arkadalar: Salla bo hkmet decek diyerek onu tevik ediyordu. renci kzlar resim ekiyorlar, filme alyorlard bu sahneleri. Farknda bile deillerdi mrlerinde byle bir sahnenin tekrar olmayacann. Direni karagahnn sokaklarna aslm pankartn birinde: ktidar hayat hedef aldnda hayat iktidara direni olur yazlmt. Turkuaz mavi zemin zerine siyah yazyla. te TEKEL iilerinin iktidara direnii byleydi.

244

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

le saatlerinde Genel- Sendikas Anadolu Yakas 1 nolu ubesi Adyaman adr nnden geerken: Yaasn onurlu direniimiz demilerdi. Sakallar uzam, gergin baklaryla, nemli bir grevi yerine getiriyor olmann gururuyla boynunda ilmiklenmi turuncu atksyla TEKEL direniinin bakan Rahmi, onlarla birlikte yrm, onlarn klavuzu olmutu: TEKEL iisi yalnz Deildir slogann haykrken tepelerinde asl bir pankarta yazm snav sorusu vard. 10 Bin ii aln teriyle 40 trilyon TL ediyorsa,1 tane Bilal Erdoan gemiciiyle ka trilyon dolar eder? A)Cieri 5 para etmez B)Para etse de g yetmez C)Trilyonlarca yetim, ii, memur, esnaf hakk eder sorusunun cevab seenei olarak iaretlenmiti. TEKEL iisi klelik dzenine karyd ve 50 gn, 100 gn daha burada kalmaya kararlyd. Onlar: Biz hakkmz almak istiyoruz.diyorlar ve haklarn almadan gitmeyeceklerini aka haykryorlard. Biliyorlard ki, yaptklar eylem kendilerini am, sorun lkenin, ocuklarnn, ekmek ve onurlarnn sorunu haline gelmiti. Direnie balamadan nce kendilerinin byk ounluunun AKPye oy vermesi nedeniyle bilinli iiler olmadndan sz ediliyordu. imdi direnilerinin 62nci gn geride kalmt. Yaam onlar ksa srede lkesine ocuklarnn geleceine, onuruna ve ekmeine sahip kmas gerektiini retmiti. AKP, Hkmet, sendikalar TEKEL iisinin bilinlenmesini engelleyememiti. Daha dorusu hkmet gafil avlanm, TEKEL iilerinin kararlln hesaba katmad gibi, imdi ulat noktann da farknda deildi. Ama TEKEL iisi geldii noktadan geriye dn olas grmedii gibi, AKPdeki ykseliin kendileri tarafndan durdurulduunun farkndaydlar. AKP ypran ve gerileme srecine girmi ve TEKEL iisi kazanmt. Bitlis'ten TEKEL iisi Halil Akta iirinde; Sakn kimse uramasn Yiittir TEKEL iisi Kk drmeye almasn Onurludur TEKEL iisi Direnmek nasl olurmu Hak nasl alnrm Mcadele nasl yaplrm retir TEKEL iisi Aln teriyle kazanmay seven

245

Mslm ULUSOY

Yetim hakk nedir bilmeyen Devlet mal hepimizindir diyen Kahraman TEKEL iisi Dayanmay gsteren reten Paylamay dosta dmana gsteren Ekmeini blen sevgisini veren Direniin simgesidir TEKEL iisi Yazdm yine birka kelam iki cmle Yaptklarmz olsun ders btn aleme Gitsek bile bu uurda mehule lm gze alr TEKEL iisi diyerek TEKEL iilerinin kararlln dile getiriyordu. Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu'nun, ii ve memur sendikalar konfederasyonlarnn bakanlarnn 5 ubat 2010'da aldklar karar dorultusunda TEKEL iileri ile uluslararas dayanmay artrmak iin 155 lkede 311 ulusal sendika rgtn ve 175 milyon iiyi temsil eden ITUC ile 36 Avrupa lkesinde 82 ulusal sendika rgtn ve 12 i kolu federasyonunu temsil eden Avrupa Sendikalar Konfederasyonu'na (ETUC) ar yapmt. ITUC, TEKEL iileri iin gelecek hafta uluslararas eylem gn dzenleyeceini aklam, eylem gnnde, Avrupa lkeleri ve dier lkelerde faaliyet gsteren ulusal sendika rgtleri Trk yetkililerine mektup gndererek, TEKEL iileri ile dayanma ierisinde olduklarn belirti, hkmetin bir an nce TEKEL iilerinin taleplerine itibar etmesini isteyeceklerdi. Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC)'da, TEKEL iilerini desteklediini aklayarak: ''Trkiye'de zelletirme sonras ttn ve alkol depolarnda alan 12 bin iinin ilerini kaybettikleri ve nc ayna girmesine ramen grnrde henz bir zmn olmad'' n duyurarak, iilerin kanunlara uygun bir ekilde: ''Tm zlk haklar ile birlikte dier kamu iletmelerine transfer etme'' anlayyla hkmetin bir an nce grmeleri balatmas arsnda bulunuyordu. TEKEL iilerinin ok zor koullar altnda kararl bir duru sergilediklerine deinen ETUC: ''En temel ihtiya olan insan onuruna yakr bir yaam iin verdikleri mcadelede TEKEL iilerini destekledii'ni akladktan sonra, Belika'daki Trk Bykeliliine bir yaz gndererek iilere desteini ve hkmete arsn yineleme karar da almt.

246

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKEL iilerine yurt ii ve yurt d destein younlat dnemde Ankara Valilii, Trk- ve TEKGIDA-'e TEKEL iileri iin kurulan adrlarn kaldrlmas iin drdnc tebligat da yaparak; Aksi halde meydana gelebilecek olaylardan ve doabilecek zararlardan konfederasyon ve sendika yneticileri ile eyleme katlanlarn sorumlu olaca ve haklarnda yasal ilem yaplacan bildiriyordu. Polisin adrlara gnderdii tarikat ajanlar da TEKEL iileri tarafndan yakalanarak saf d braklm, iilere ynelik kaak elektrik kullanyorlar sulamas da etkili olamaynca valilik yeni bir tebligat yapmak yolunu tutmutu. Birok ilde AKP tekilatlar TEKEL iilerinin yakn evresini de kullanarak ikna seferberlii balatmt ama, her gittii yerde turlar protesto edilen hkmet yeleri ve dier AKP ynrticileri, toplantlardan kamak zorunda kalyorlard. Hkmet yanls rektrler, TEKEL direniine destek veren rencilere soruturma aarak mcadeleyi engellemeye alrken, Hkmet ve AKP rgtleri isiz genleri kkrtarak galeyana getirme denemesine girierek 3H hareketinin peine taklmak isteniyordu. Yine amalarna ulaamamlard. Yanda medyann 4/Cyi aklama abalar sonu vermezken, camilerdeki propagandalar mtedeyyin insanlarn AKPye tepki gstererek Babakana : Sen padiah msn? diye kmasna neden olmaya balamt. TEKEL iilerinin adrlar dayanma, paylama, kardelik adr olmu, sevgi,sayg gibi gibi insani deerler yeermeye balamt. TEKEL iileri inan, cesaret, direncin gelimesinde nc olurken, eyleme destek verenlerde kendi varln, direni kararghnna btn itenliiyle yanstmaya balamr. Tiyatro gruplar, halk oyunlar ekipleri, elma reticileri, narenciyeciler, semaver yapmcs, lokantac vs.herkes bir eylerini onlarla paylayordu. orumlularn leblebilerini TEKEL iileriyle paylat sralarda hoparlrler Ellik trksyle soakaklar inletiyordu. Ah ah ellik ektim yoruldum. Glm sana darldm glm sana darldm Ben elliin iinde bir gzele vuruldum. Oy ellikten ellikten su gelir mezerlikten Gzel benzin sararm besbelli gzellikten Ah ah gitme yar yazk sana bal koydum azk sana Sen lme ben leyim kksn yazk sana Adyaman adrnda Krklar Dann Dz sylenirken kalpakl oyuncu elindeki temsili dolarlar etrafa sayor, bir adr zerine yazlm olan: Davamz Trkn sabr, Krtn inad, Lazn cokusuyla kazanacazszleri ortamn kardeliini ve birlikte mcadele azmini ortaya koyuyordu.

247

Mslm ULUSOY

4/Cnin iizlie mahkum ettii 45 yandaki bir emekinin asgari cretle elektrik direklerinde almaya balamas ve elektrik direinin tepesinden dp beyni paralanarak lmesi, direni sokaklarnda dalga dalga yaylmt. Kendilerini 4/C mahkum etmek isteyenlere nefret doruktayd. 4/Cye geirildikten sonra szlemesi uzatlmayan bir iinin babasnn yanna snmak zorunda kalmas ,evde yer bulamad iin ahrn bir blmn kendisine snak yapmas da, ac ac dillerde dolayordu. TEKEL iileri de 40-45 ya ortalamasndaydlar. Bu yataki insanlarn yeni bir i bulabilme olasl ok zayft.stelik byk bir ksm bel ft, boyun ft, bbrek hastal, iitme bozukluu ve ttnn neden olduu dier hastalklarla bouuyordu. 2006 ylnda iyerleri kapatlan AKP tarafndan organize edilmi baz TEKEL iileri: Hkmet hi olmazsa 4/Cyi veriyor diyerek Babakana plaket yaptrp teekkr propagandasna giriirlerken, o dnemde 4/Cnin ne olduunu bilmedikleri iin, kabul eden iiler imdi 4/Cyi reddediyorlard. Ahrda yaamak istemiyorlar, elektrik direinin bandan dp beyinlerini paralamak, i makinelerine parmaklarn kaptrmak istemiyorlard. nsanca yaam ve i gvencesi istiyorlard. 4/Cyi onlara sunanlar ise lm gsterip, kansere mecbur etmilerdi. TEKEL iileri iinde bulunduklar durumla ilgili olarak Trk-i suluyordu. Yllardr aidat dedikleri Trk-in, TEKEL satldnda iilerin zlk haklaryla emekli olana kadar bu artlarda altrlmas hkmn szlemelere koydurmamasn ve iileri savunmamasn eletriyorlard. Trk- TEKEL iisini savunmam, isiz brakmt. TEKEL iisi bu aresizliin karsnda nceleri 4/Cye kretmiti ama, ilk szleme yl dolunca gerekler karsna dikilmi, iinin geleceinin amirin iki dudan arasnda olduunu anlanlard. Devlet Personel Bakanl veya Bakanlk szlemeyi yenilemezse yaplabilecek bir ey yoktu. Ayrca 4/C szlemesi eitim durumu ve liyakat da tanmyordu. niversite mezunu birisi paspas yapmazsa szlemesi feshedilebilirdi.. TEKEL iisinin ocuu babasn Ustaba, Teknisyen bilirken birden bire bir okulun mstahdemi olarak grecekti. Ama Milli Eitim Bakanl personeli olan bir mstahdem 1000 lira alrken niversite mezunu 4/Cli mstahdem 600 lira alacakt. Yani ayn ii yapanlar ayn creti almyor, emekiler blnyor, birbirine drlerek ortak mcadele etmeleri engelleniyordu. TEKEL iisi Mart ayndan itibaren 4/Cye getiinde eski yaam standartna veda edecek, eskisinin altnda bir yaam dzeyine mahkum olacakt. Nisan 2002de 57nci hkmet dneminde yaanan ekonomik krize ramen, zelletirme madurlar kamu kurumlarna yerletirilmiti. imdi ise AKP:

248

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Deniz bitti! diyerek bu yntemi uygulamyordu ama, 22 Temmuz seimlerinden nce oy avcl iin 218 bin geici iiyi kadroya geirmiti. 4/C statsyle Diyanette alanlar 4/B statsne geirmiler, TRTde, TBMMde alan 4/Clilerin cretlerini artrmlard. TEKEL iileri, bata Trk- olmak zere TEKGIDA- Sendikasn da eletiri yordu. 4/Cnin ilk kabul edildii dnemlerde mcadele etmemilerdi. Aslnda gerek Trk-, gerekse TEKGIDA-, u an yaplan eyleme de karyd ama, ii snfnn mcadelesi onlar eylemin iine srkleyince, onlar da sinsi bir yaklamla bu eylemi kendi karlarna nasl kullanacaklarnn hesabna girmilerdi. TEKEL iisinin gelitirdii, zgr iradesiyle balatt eylemin parsasn toplamak istiyorlard. TEKEL iilerinin daha nce gerekletirdikleri eylemlerde iileri: Sakn memlekette AKP aleyhinde en ufak bir sylem ve eylem iine girmeyin, nk dzenlemeyi yapacak olan bu hkmettir tek bana bir iktidardr diye uyarmt. Ama TEKEL iileri lm gze almlar, mcadeleyi brakmamamaya kararlydlar.imdi TEKEL adrlarnda Mustafa Trkelin ei: Sakn Mustafa Kumlu aleyhine konuma yapmayn diye telkinlerde bulunuyordu ama llerinin dirilerinden daha pahal olduunu bilen iilerin byle szlere karnlar doymutu. AKP tekilatlar bo durmuyor, TEKEL iilerinin mcadelesini baltalamak, halkn gznde kltmek, haksz karmak iin elinden geleni yapyordu. Yozgat TEKEL Bira Fabrikasnn 2004 ylnda kapatlmasnn ardndan bir buuk yl kadar isiz kalan iiler 4/C statsnn karlmasyla ie balamlar, evlerine ekmek gtrdkleri iin AKPye teekkre getirilmilerdi. AKP tarafndan organize edilmi bu iiler medya nnde 4/Cnin iyiliklerini anlatyorlard. AKP Grup Bakanvekili Bekir Bozda, AKPnin iilerin madur olmamalar iin 4/C statsn gelitirdikleri ni syleyerek: Bugn sendika temsilcileri, iilerden ok kendilerini dnyor. Bizim iilerimiz, ii statsnde kalsn da isterse asgari cret alsn diyorlar. Hi kimse gelecek sene ne olacak diye endie etmesin. 2011 ylndan sonra da AK Parti iktidar var.diyordu. Kara bulutlar doluydu gkyz. Zemheri souklarnda, ayazlarda donan bedenlerin yrekleri alev alev,cihan yakyordu. Umutla direnen TEKEL iilerinin yrek pencereleri bahara alrken, Suada Clubta sahne alan Ajda Pekkan, eylem yapan TEKEL iilerine de destek vererek: "Onlara ok zlyorum. Belki yanlarnda olamyorum fakat yanda olarak onlarn yanndayz ve destek veriyorum" diyordu.

249

Mslm ULUSOY

TEKEL iilerinin 15 Aralkta Ankaraya ayak basmasndan beri 63 gn gemiti. Bugn 15 ubatt. TEKEL iileri byk bir mitingin arifesindeydi. Sendikaclar genel grevi savsaklamlard ama,TEKEL direniileriyle birlikte: lmek var, dnmek yok szlerini kararllkla dile getirenler gibi bymeye balam, 20 ubat mitinginde aha kalkmak istiyorlard. TEKEL iisi kazanrsa halk kazanacakt. Emekiler hesap sorma gnn yakn olduu havasna girerek, AKPden, Hkmetinden ve Babakandan: Bana gnde yzlerce niversite mezunundan mail, faks geliyor, asgari cretle almaya raz olduklarn bildiriyorlar,. Aslnda, iyi niyet olmasa 'TEKEL ttn depolar kapand. Hakknz da aldnz. Sizinle iimiz bitti'' Bteyi arur edemeyiz. lkenin imkanlar bu kadar. TEKEL iileri konusu baka mecralara ekildi. Bu hak aramadan kt, siyasi polemie girdi. TEKEL iilerine hakszlk yapldn syleyen sendikalar ve dier partilerin temsilcileri acaba kendi irketleri olsa nasl davranrd?''demelerinin hesabn sormaya hazrlanyorlard. Ttn Atei dnyay sarmt. Avusturya Sendikalar Birlii Trkiye 'nin Viyana Bakonsolosluu nnde, TEKEL direniini uluslararas ilan etmiti. Yaplan gsteride ABD ve AKP kart sloganlar atlm: "Direne Direne Kazanacaz", "TEKEL iisi yalnz deildir", "Yaasn enternasyonal mcadelemiz" yazl pankartlar tanmt. Direni karargh sokaklarnn akam saatlerindeki konuu yine Ozan adat Tokatllar adrnda yine TEKEL LERni sylemiti. 20:40 sralarnda adr tka basa doluydu. Ozan adan yannda halk ozan smail Aydomu oturuyordu. smail Aydomu ozan arkadalar Fevzi Kurtulu, Selahattin Akarsu ve Sleyman Zamanla birlikte sabah 06:00 sralarnda Ankaraya gelmi, yolculuu srasnda son noktay koyduu iirini okuyordu. Dnnce sorunlarmz yaraya Kurduk adrmz Ankaraya ktk bak hakkmz aramaya Bize anl TEKEL iisi derler Birleip hep bir ettik szmz kara bozmadk hi zmz Alev sard yrek kzmz Bize anl TEKEL iisi derler Aradk biz inenen hakkmz Dnyaya duyurduk admz Hala duymadlar avazmz Bize anl TEKEL iisi derler

250

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Gasp ediliyor kazanlan haklar Sesimize tkanyor kulaklar Sanmasnlar bizi susacaklar Bize anl TEKEL iisi derler Byle kanun byle hukuk olur mu? On yllk ii sokaa konur mu? Grdmz zulmdr unutulur mu? Bize anl TEKEL iisi derler Kutsaldr emek ile aln teri Sokak olmamal emein yeri Kefen giydik bu yola koyduk seri Bize anl TEKEL iisi derler TEKEL vatanmz satamaz snz! iyi sokaa atamaz snz! 4/Cye koyup aldatamaz snz! Bize anl TEKEL iisi derler Gze almz biz her eyi batan Dnmeyiz hakkmz iin savatan Korkmayz souktan yamurdan yatan Bize anl TEKEL iisi derler smail der: Halkm uyanacaz inenen hakkmz alacaz Haklyz elbette kazanacaz Bize anl TEKEL iisi derler Tokat adr halk ozanlarnn atma yeri gibiydi. smail Aydomutan sonra sra TEKEL iisi Mehmet Bengideydi. O da Bal brahim maslasn kullanarak yazd iirini okuyordu. Ektiim tarladan hasat beklerken Sen beni amdan ayrdn Tayyip Ben mrm ekmeime eklerken Sen beni iimden ayrdn Tayyip Hi mi vicdan yok kan atarken Yandan servete servet katarken Hrsz haydut yatanda yatarken Beni betonlarda yatrdn Tayyip One Munite dedin ya, ok prim yaptn Yetimin hakkndan payn kaptn Allah dedin doru yoldan saptn

251

Mslm ULUSOY

mann yere batrdn Tayyip Yanllarn bu canma tak etti yi dn memleketi kim yedi Dillerin kandrr, olmu da kad Tabanna zehir iirdin Tayyip Emein gcn hafife alma Gel doruya AB ua olma Polisi, vekili, stme salma Basknn dozunu kardn Tayyip Souk olur Ankarann ayaz Nice sultanlar olmutur Niyazi Unuttun mu kefenin vardr beyaz Kafesten aslan kardn Tayyip Sakarya adresim kaldm sokakta Duyarl insanlar kalkt ayakta Bal brahim oturuyor afakta Sen beni yuvamdan ayrdn Tayyip Yandalara peke ekilen TEKEL Genel Mdrlk binasyla ilgili: Hazineye ait tanmazlarn kamu yarar gzetilerek eitim, salk, kltr ve sportif faaliyetlerde kullanlmak zere irtifak hakk kurulmak suretiyle bu alanlarda grev yapan kamu yararna alan derneklere, vergi muafiyeti tannan vakflara, vakflarca kurulan yksekretim kurumlarna, kanunla kurulmu kurum ve kurulular ile kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularna verilebildii aklamas yapan Maliye Bakanl, zelletirme ad altnda yaplan talanlar klfna uydurmutu. Direni karargh sokaklarnda TEKEL iilerinin 64nc gn yaanyordu. TEKGIDA- Sendikas 4/Cye gemek iin tannan 1 aylk srenin hukuka aykr olduu gerekesiyle srenin iptali iin mahkemeye bavurma karar almt. Bavurunun mahkemece kabul edilmesi halinde TEKEL iilerine 4/Cye gemeleri iin belirlenmi sre 4 Marttan 8 ay sonrasna uzayacak, TEKEL iileri de 8 ay sreyle i kayp tazminat olarak asgari cretin iki kat maa alacaklard. Dantaya sunulan dilekede: iler, i akitlerinin feshi tarihinde yrrle girmemi koullar, 30 gn iinde deerlendirmek zorunda braklmaktadrlar. 30 gnlk sre, hak arama zgrln de ihlal edecek lde ksa bir sredir. '' denilen dilekede, Bakanlar Kurulu'nun zelletirilen tm iletmelerden karlan iilere 4/C yolunu gstermesinin, bu staty kalc ve srekli hale getirdii de belirtiliyordu.

252

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Direni kararghnda sendikann datt matbu dilekeler okunuyor, iiler arasnda tartmalar oluyordu. Kimi, kvttrmak iin yeni bir taktik derken, kimi de zelletirme Dairesi Bakanlna verilecek dilekenin batan beri almak istedikleri haklarn ierdiini sylyorlard. iler artk 4/Cnin yan sra 4/Dyi (srekli ii olarak grev) de gndeme almlar, Diyarbakr adrnda ii karikatrist Mehmet yeni izdii karikatrlerini panoya asyor, biraz tede Pala kendisiyle fotograf ekilmek isteyen bir gen kadnla birlikte fotograf ekenlere poz veriyordu. Yurdun her yerinden TEKEL iileri aileleriyle, yaknlar, dostlar ve komularyla byk direnie katlmak iin: TEKEL iisi kazanrsa biz de kazanrz diyerek, 20 ubatta Ankarada buluacaklar, birliini, gcn byteceklerdi. Onlar direndike onlarn haklarn gaspedenler, Ankara Valilii ile Bykehir Belediye Bakanl el ele vererek direni kararghn datmak iin abalarn younlatrmt. TEKEL iilerinin direni adrlarnn kaldrlmas iin Trk- ve TEKGIDA-e adrlarn kaldrlmas iin tebligat yapmlard. Valilik: adrlar kanuna aykr olarak kuruldu. diyerek eylemin derhal sona erdirilmesini istiyordu. Bu direnii ne Trk- ne de TEKGIDA- balatmad iin onlarn aldrd yoktu. Ankara Bykehir Belediye Bakanl tfaiye Daire Bakanl da adrlar nedeniyle blgede yangn tehlikesi ve olabilecek yangnlara mdahale durumunda riskler olduu ynnde hazrlad bir raporu valilie sunmu, valilik bu raporu gereke gstererek adrlarn kaldrlmasn istiyordu: AKPnin saldrlarna kar direnen ve: 4/Cyi al bana al diyen TEKEL iileri, Ankara Valilii ve Babakan Erdoan'n uyarsn yapt, ay sonundaki mdahaleyi bekliyordu. Onlar polis mdahalesine kar 'hibir ey' yapmayacaklar, adrlar yklrsa, yenisini yapacaklard. Sadece kendi ve yandalarna demokrat olan hkmet, emekilerin dayan mas ve g birlii iinde, krp dkmeden direnmesinden holanmyordu. Ama, geen seimlerde hkmete oy veren aln bantl, ba rtl bir kadn ii: Hakkmz alana kadar gitmek yok diye haykryordu. 17 Aralkta Abdi peki Park'nda 4/Cye direnen TEKEL iilerine polis mdahalesinin ardndan Ankara Cumhuriyet Basavcl tarafndan hazrlanan iddianame ile TEKEL iileri polise mukavemet suundan 8 yla kadar hapis istemiyle yarglanacakt. lk duruma gn 11 Haziran olarak bildirimiti. Direni karargh sokaklarnda iiler: Biz polise direnmedik, 4/Cye direndik derken, Amsterdamdaki iilerden gelen dayanma mesaj onlar mutlu etmiti. Dnyann te ucundan okyanusun kysndan aldklar destee seviniyorlard. TEKEL iileri canla bala mcadelele-

253

Mslm ULUSOY

rine sarlmlar, memleketine dnen birok ii, ailelerle grerek Ankaraya yry rgtlyor, TEKEL iilerinin aileleri ve yaknlaryla grp ocuk ve kadnlardan grup oluturmaya alyorlard. Sendikalar, renci gruplar dernekler, organize edilmeye alyordu. Hatta ocuklara ynelik lunapark program hazrlayanlar da vard. Televizyon programna kyorlar, ziyaretler, yryler hzl bir ekilde devam ediyordu. Direniin 65.gnnde alk grevine devam eden TEKEL iileri de kendi istekleri ile alk grevine son vermilerdi. Saat 17:30 sralarnda Trk giri kaps nne ktklarndan byk bir alk tufan ve sloganlarla karlamlar, direni karargh sakinleri ellerinde mealelerle Sakarya Caddesine doru yrye gemiler, 18'de meydanda basn aklamas balamt. Alk grevinden yeni kan Adyamanl Aynur: Kendi irademizle srdrdmz alk grevini kendi irademizle bitiriyoruz. Gerekirse tekrar alk grevi yaparz. Bize destek veren herkese teekkr ediyoruz" diyordu. Alk grevinden kan iiler, ellerindeki krmz ve beyaz karanfilleri Sakarya Meydannda havaya savurarak sloganlarla yryorlard. TEKEL iileri direni karagah adrlarnda stanbul Bykehir Belediye Bakan Kadir Topba,TEKEL iilerinin belediyelerde istihdam nerisine ilikin verdii cevapta: ''u an kadrom yok ki nasl kadro aacam? Bo kadro olsa nce itfaiyecileri alrm'' demesini diline dolamt. Ttn Atei yanyor, Trkiye aydnlanyordu. Diyarbakrdaki TEKEL iileri Ankarada oturma eylemine katlma hazrlndaydlar. Ofis semtinde yaptklar aklama ile yapacaklar oturma eylemini halka duyuruyorlar TEKEL iisi Faruk: "Bugn byk gn. nk bizler TEKEL iileri olarak Trkiyenin drt bir yanndan yola karak gasp edilmi zlk haklarmz almak, ekmeimiz ve ocuklarmzn adna Ankaraya yreyeceiz" diyor, ellerindeki pankart ve dvizleriyle iiler slogan atyorlard. Mehur Bafra sigarasn reten fabrikann n de Ankara'ya yrme karar alan TEKEL iileri ile doluydu. Samsunun Bafra ilesinde kurulu olan mrnn son gnlerini yaayan fabrikann nnde TEKEL iisi Recep: "Bizim mcadelemiz sadece TEKEL iisinin deil, 4/C altnda inim inim inleyen tm iilerin onur mcadelesidir. Bugn ekmek ve onur mcadelemizin 66nc. gndr 65 gndr ailemizden, ocuklarmzdan uzakta bize dayatlan 4/C klelik yasasna kar karda ayazda direniyoruz. Souk ve hastalklarla bouuyoruz. Halen insanca yaamak uruna alk grevini srdren arkadalarmz ve

254

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

biz, haklarmz almadan geri dnmemeye yemin ettik. Bunun iin, lmek var, dnmek yok, dedik diyordu. 18 ubat gn eylemlerinin 66nc gnne giren TEKEL iilerinin mcadelesi karsnda AKP: Nuh diyor, peygamber demiyordu ama iileri yldrmak iin de her eyi yapyordu. Kimi zaman geri adm atmamak konusunda ne kadar ihtirasl bir inat gsteriyor, kimi zaman da yumuar gibi yapp iileri bu suretle blmeye alyor du. Btn bunlar karsnda TEKEL iilerinde egemen olan hava: Tkrdn yalayacaksan..!d. Bunun iin de 20 ubattaki miting ok nemliydi.zmirden Emine, Blent Arnn Trk-in dzenledii byk miting sonras syledii: Kadnlar ve ocuklar 24 saat iilerle birlikte bakentin gbeini tutmu halde gren bir siyasi parti korkacaktr! szn hatrlatyordu. Korkunun ecele faydasn yoktu ama Hkmet korkuyordu. Korkusu o dereceye varmt ki, TEKEL iilerine isizlik sigortasna bal olarak almalar gereken salk hizmetlerini vermiyordu. ilere karlan brokratik engellerle direnii krmaya alyor, tela iinde, iileri en insafsz ekilde cezalandrmaya alyor, saldrganlayor, saldrganlayordu. TEKEL iisinin yrtt direni lkedeki milyonlarca isizin, milyonlarca kamu emekisinin direnii olduundan TEKEL iisinin haklarn korumas hkmetin balatmaya hazrland yeni saldrlara kar bir savunma hatt olmutu. TEKEL'cinin direnii, kk kurutulmaya yz tutmu saylar iyice azalmaya balam olan sendika yesi iilerin direniiydi. TEKEL iisinin 4/C'ye geirilmesi demek, dier sendikal iilere kar balatlm yeni bir saldrnn bir parasyd. Bu direni, sendikasz, i gvencesiz, 14 saat 16 saat altrlan iinin de direniiydi. Hkmet sendikal iileri: Darda o kadar isiz var seni atar onlardan birini alrm diye korkutarak sindirmiti. TEKEL direnii AKPye: Bu lkede milyonlarca isiz varsa direnen TEKEL iisi de var! diyordu. Hem lkenin hem de dnya emekilerinin gz TEKEL direniindeydi.TEKEL iileri 20 ubat'ta Ankara'da olacak, bata stanbul, zmir, Adana, Samsun ve Diyarbakr olmak zere her yandan Ankaraya akacakt. 20 ubattaki eyleme katlmak zere bugn Ankaraya,Tek Elden Be Koldan yry balatlyordu.

255

Mslm ULUSOY

TEKELin Atei AKPyi Yaksn Diye Yola ktk TEKEL iileri ailelerini ve direnie destek verenleri de yanlarna alarak stanbul, zmir, Diyarbakr, Adana ve Samsun illerinden yola km, tek sra halinde, ellerinde TEKEL bayraklaryla yollara dizilip: TEKEL iisi kazanrsa biz de kazanrz diyorlard. Ankaraya gelirken urayacaklar yerleim alanlarnda TEKEL iilerinin hakl mcadelesini anlatacak, halka 20 ubatta Ankara'da buluma ars yapacaklard. TEKEL iilerinin direnii konfederasyonlarn aldklar kararla glenmeye devam ediyordu. Konfederasyonlar: TEKEL iisinin mcadelesi mcadelemizdir ve Kuralsz ve gvencesiz almaya hayr pankartlarn ube binalar bata olmak zere her yere asmaya balamt. Yarn Trkiyede oturma eylemleri ve kitlesel basn aklamalar yapacaklar, illerden hareket edecek olan konfederasyon temsilcileri Cumartesi gn saat 11.00de Ankarada olacak, saat 12.00de de Sakarya Meydannda bir araya gelip, bu gn. TEKEL ileriyle Dayanma Gn olarak ilan edeceklerdi. Akam TEKEL iilerinin adrlarnda kalarak Pazar gn saat 12.00de yaplacak basn aklamasnn ardndan illerine dneceklerdi. Cumartesi gecesi TEKEL direni alannda birok etkinliin gerekletirlecei konser, film gsterimleri dzenlenecei ve eitli sanatlarn dinleti sunacaklar da aklanm, lkenin aydnlar, Ankarann souk k esintisinde buz tutmu bedenli, anandan km gzleri ate saan TEKEL iilerini yalnz brakmayacaklard. Onlar, zorbala kar, lm korkusu duymadan yumruunu ska ska geliyorlard. ODT rencileri TEKEL iilerinin de katlmyla 2.Yurt nnde: TEKEL halkndr, AKP satlmtr, TEKEL iisi kazanacak, lmek var, dnmek yok sloganlar atarak yryorlar, yurtlar dolayorlard. iseleyen sinsi yamur altnda iki TEKEL iisi rencilere sesleniyor, Ankaraya geldikleri gnden itibaren AKP hkmetinin maskesinin dn ard arda aklanan alm palavralarnn fos olduunu vurguluyordu. ODTl bir renci TEKEL direniini destekleyen konuma yapyor, 20 ubat Cumartesi gn, TEKEL iilerinin yannda sabahlamak iin ar yaparken, Devrim Stadyumuna mumlarla TEKEL yazlyordu. 1968 ylnda Trkiye Halk Kurtulu Ordusu (THKO)nda yer alan ODT rencileri Hseyin nan, Taylan zgr, Alpaslan zdoan ve Mustafa Yalner, bir akam el ayak ekildiinde toplanarak ilk defa DEVRM yazyorlard. Hseyin nann: yi bir boya buldum! Japon boyas! diyerek getirdii boya ile sabah gn yncaya kadar DEVRMyazsn tamamlamlard. Yaznn zerinden krk yl

256

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

getii, imento, beton dkerek, boyayarak silmeye altklar halde, yazy hl silememilerdi. Faist cuntann 12 Eyll darbesinden sonra bir trl karamad DEVRM yazs yazl tribnler ykmaya karar vermise de kapdaki direni sonras vazgemek zorunda kalnmt. Hseyin nann idamndan nce syledii: Bu bayra bu ana kadar, erefle tadm. Bundan sonra bu bayra Trkiye halkna emanet ediyorum sz yerini bulmu, 1993 ylnda ODT Devrim Stad mumlarla Devrim yazlm sahneye gelen Cem Karacada: Size gveniyorum diyerek konserine balamt. O gnden bu yana devam eden mumlarla DEVRM yazma eylemi, bu kez TEKEL direnii iin yaplyordu. Basn aklamasndan sonra stadyuma yryen yzlerce renci ve ii, yaktklar mumlarla TEKEL yazmlard. TEKEL iilerinin19 ubat gn stanbul Cevizli Fabrikas nnde balayan yryleri Gebzede Arelik iileri ve direniteki Akkardan iilerini ziyaret ile devam ediyordu: Akkardan Gebzenin TEKELi sloganyla zmite geilmi, nsan Haklar Parknda TEKEL iisi Nevzat, Ankarann gbeinde kurulan Direni Caddesi, 4/C adrnda yaayan arkadalarnda getirdii selam zmitli iilere sylemiti. Marmara blgesindeki iiler Yalova ve Bursadan sonra Eskiehire giderken, Antakya'da Ulus Meydannda balayan yry on drt yandaki Kbrann TEKEL iileri adna okuduu basn aklamasyla balamt. Kbra: Gelin, tpk Ankara'da yaptmz gibi dousundan batsna btn lkeyi birletirelim. Omuz omuza, kol kola hakkmz birlikte alalm" dedikten sonra yryler skenderuna geiyordu. Diyarbakrn Ofis semtinde balayan yry TEKEL iisi Farukun: Geeceimiz her ehirde bizleri karlayacak olan dostlarmzla buluup 66 gndr sren hakl direniimizi halkmzla paylaacaz demesiyle balam, Gaziantepe hareket etmilerdi. Gaziantep'de belediye binas nnden hkmet konana yry yaplm, yaplan basn aklamasnn ardndan Adana'ya hareket edilmiti. TEKEL iilerinin bir kolu da Antakyadan skenderun'a varm, Pac Meydanndan ehit Pamir Caddesine ilerleyerek, sloganlar eliinde AKP binasnnda nnden geiyordu. Dayanma adrnn bulunduu Eski Bitpazarna vardklarnda TEKEL iisi Hatice, basn aklamasn okumu, TEKEL iisi Mithat yapt konumada: Direniimizin altmbeinci gnnde haklarmz, sermeyenin szcln yapanlara brakmayacamz, 4/C , 4/B gibi klelik biimlerini kabul etmeyeceimizi ve zlk haklarmz gvenceye almadan direniten vazgemeyeceimizi bir kez daha ve ayn inanla haykryoruz" demiti. Samsunda Mecidiye Caddesinde TEKEL iileri adna aklama yapan Kemal:

257

Mslm ULUSOY

"Ylmadk, zalimlerin nnde diz kmedik. Zalim ordaysa, TEKEL iisi burada!" derken, TEKELden emekli birkadn cebindeki 50 kuruu gstererek: Karnm a! Olmaz byle hakszlk, lmden te yol yok, istersen ipe ver. nsafa gel Babakan diye Tayyip Erdoana sesleniyordu. Bafra ve 19 Mays ilelerinde yaplan yrylerin ardndan Ankara yoluna dlmt. TEKEL iileri zmir Bornovada bildiri datmlar, Ege niversitesi rencileriyle Edebiyat Fakltesinde toplant yapldktan sonra Torbal'ya hareket edilmiti. Halk yollara toplanm TEKEL iilerini destekliyor sloganlar atyor, onlara sevgi gsterisinde bulunuyordu. Yol gzergahndaki AKP binasnn pencereleri kapatlm, AKPliler saklanmlard. TEKEL iileri Aydn, daha sonra Denizliye gideceklerdi.Her yan kaynyordu. Her Yer TEKEL Her Yer Direni olmutu. 12 Eyll darbesinden bu yana uygulanan ekonomik politikalrn sonucu olarak zarar ettii ileri srlen PTT satlm, ardndan TPRA, eker fabrikalar, sigara fabrikalar, zarar etmeye balamt. Bu fabrikalarn satlmasna yan gelip yatan iilerin neden olduu syleniyordu. ktidar milletvekilleri yal ihaleleri kollarken, lkeyi ynetenlerin ocuklar bir rpda zengin olup, helal kazan(!) salarken, i adamlarnn burslaryla ocuklarn yurt dnda okuturken, fabrikalarda alan iiler yan gelip yatyorlar denilerek kap dar edilmilerdi. zelletirme maduru iilerin ocuklar okullarna gitmekte zorlanyorlar, isiz kalanlar kmre, makarnaya muhta ediliyordu. ktidara gre aln yoksulluun sorumlusu halen almakta olan iilerdi. Onlar asgari cretin zerinde gelir saladklar iin birok kiinin isiz kalmasna neden oluyorlard. Yllarca devletin fabrikasnda alp yan gelip yatarak, yetimin ty bitmemiin hakkn yiyenler, sosyal gvencesiz, asgari cretin altnda almay Kabul ederek yada isiz kalarak bunun bedelini demeliydiler. Ama hkmet onlara yine de merhametli(!) davranarak onlarn soukta, ayazda kalmasna gz yummayp 4/Cyi nermiti. TEKEL iileri ise hkmetin iyi niyetli, giriimlerini baltalyorlard. lkenin koskoca babakan TEKEL iilerine uyar zerine uyar yapyor olmasna ramen kimsecikler onu dinlemiyordu. Babakan Erdoann TEKEL iilerine tand sre sona ermek zereydi. AKP tekilatlar ve yandalarnn TEKEL iilerine ve yaknlarna kar uygulad ikna abalar ok etkin olmuyorsa da, tek tk etkilenenler oluyordu. TEKEL direniinin ilk gnnden beri eylemler iinde kararllkla yer alan Dii Hseyinde: Ylmak yok direni var! diyenlerdendi: lmek Var Dnmek Yok diyor, baka bir ey demiyordu. O kadar hnla doluydu ki AKPnin uygulamalarna kar, memlekette kalarak Ankaradaki direnii desteklemeyen 20 civarndaki AKPli TEKEL iisine kfr bile etmiti. Bunun bede-

258

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

lini ailesini ziyarete gittiinde demi, AKPli akilerden feci ekilde dayak yemiti. Ylmamt Dii Hseyin. Tekrar Ankaraya dnerek alk grevine katlm, alnlarna siyah bant taktktan sonra Trk- Genel Merkezi giriindeki salonda gnlk alk grevine balamlard. Alk grevi boyunca da kararllndan hi bir ey kaybetmemiti. 3 gn sren alk grevinin ardndan nbeti devrederek sloganlar ve alklarla direni karargah sokaklarna dnmlerdi. Dii Hseyin alk grevindeyken Tayyip Erdoan'n: 6 bin kiinin hesabna yatan paralar ektiini, 450 kiinin de 4/C'ye mracaat ettii eklindeki aklamay da duymu ok geirmiti. Kendi istekleri dnda bankann igzarlk yapp hesaplarnda bulunan kdem ve ihbar tazminatlarn fon hesabna aktarmasna ve arkadalarndan taksitleri olanlarnn tmne bankaca el konulmasna ok kzmt. Dii Hseyin ve arkada Mesut, alk grevinde hep yan yanaydlar ve alk grevinden birlikte ktklar saat civarnda sresiz alk grevine katlacaklarn adlar okunuyordu. Dii Hseyin ocuklarn ziyaret iin memleketine gitmeyi planlyordu. zlemiti slay,ocuklarn, eini ve dier yaknlarn Kolay deildi adr hayat Akam sendikann verdii yemee katlm, ocuklar iin alveri yapp, hediyeler aldktan sonra memleketinin yoluna dmeden nce: Dnya yerinden oynar iiler birlik olsadiyerek halay tutmutu. 5 koldan Ankaraya yryen TEKEL iileri: TEKEL iisiyiz ekmeimiz ve memleketimiz iin yryoruz pankartyla Ankaraya inen TEKEL iileri direnirken, dzen, kle ii, yalaka aydn istiyordu. Polis, Abdi peki Parknda iileri datt zaman onlarn dalp kaacan zannetmise de onlar kamam, 28 ubatta adrlara saldracan syleyen Ankara Valisine: adrlarmz ykabilirsin ama biz baka sokakta toplanrz. Unutma!..Yktn adrlar biz yapmtkdiye mesaj gnderiyorlard. TEKEL iilerinin Ankarada bulumak zere balatt yry devam ediyor, Kocelinde geceyi geiren iiler direniin 67. gnnde AKP il binasnn nnde bir basn aklamas yaptktan sonra Yalova'ya hareket ederken TEKEL iisi Nevzat: TEKELin atei AKPyi yaksn diye yola ktk" diyordu. Drt bir yandan gelen TEKEL iileri, Ankara'ya ulatklarnda Blent Arn , toplumsal muhalefetin genilemesinden, bymesinden, bir cephe haline gelip sokaklara kmasndan memmun olmadn sylyordu. O TEKEL iilerinin, kamu ekmekilerinin, esnafn, emeklinin, kadnlarn, genlerin iktidara kar direniinden ekinip endie duyuyor ve korkuyordu. Ama korkunun ecele faydas yoktu. On binlerce TEKEL iisi, eleri, ocuklar, TEKEL iilerine destek veren her sektrden

259

Mslm ULUSOY

emeki, renciler, genler, emekliler, aydnlar, sanatlar Ankarada bulutuk larnda Ankara Valilii: "Eylem kanuna aykrdr. Meydana gelebilecek olay ve zararlardan konfederasyonlar sorumlu olacaktr" diyerek Blent Arnn korkulu yreine su serpebile ceini, iileri eylemden vazgeirebileceini sanyordu. TEKEL iilerinin mcadelesi, niversitede de ders konusu olmu Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesinde Emek Piyasas ve TEKEL Direnii konusu ilenmeye balamt. TEKEL iilerinin direniinin 68nci gnnde eitli illerden gelen otobsler sabah saatlerinde Ankara'ya girmiti. Trk- yeleri, konfederasyon genel merkezi nnde, Ankara'daki baz sendikalarn yeleri ise kendi genel merkezleri nnde toplanyorlard. Trkiye Kamu-Sen yeleri genel merkezi nnde, DSK ve KESK yeleri ise Kolej Meydan'nda toplanrken baz siyasi parti, sivil toplum rgt temsilcileri de Sakarya Caddesindeydiler. Herkes, TEKEL direni kararghna yryordu. Sanatlar ve aydnlarn da katld eylemlerde AKP protesto ediliyordu. Direniilerin sevgi gsterilerinde bulunduu Tark Akan: Bu bir demokrasi mcadelesi, bu demokrasi mcadelesinde emekilerin yannda olmak gerekirdi. Biz de buradayz. Demokrasi buradan balar diyordu. Tayyip Erdoan stanbul Ataehir'de kprl kavak al yaparken, Liseli renci Birlii (LB) yeleri TEKEL iilerine destek olmak iin Stleme Caddesindeki AKP Kadky le Bakanl binasna pankart asmlar, kz ve erkek rencilerin azlar kapatlarak slogan atmalar engellenip,kelepelenerek yaka paa gz altna alnmlard. Direniteki TEKEL iilerine destek veren Mersin Bykehir Belediye ehir Tiyatrosu oyuncular, Neyzen adl oyunda, sahnedeki ilingir sofrasnda rak kadehini TEKEL iilerinin erefine kaldryor, Sanat Tamer Gvenin: Allah onlar ocuklarna balasn demesi seyirciler tarafndan lgnca alklanyordu. Sakarya Caddesinde dzenlenen mitingde: AKP yklsn Tayyip altnda kalsn, TEKEL iisi kazanacak, Biz haklyz, biz kazanacaz, TEKELin atei AKPyi yakacak, aka deil gerek, 4/C tarihe gmlecek sloganlar atlrken, zmir Torbaldan gelen Gzel ve Asl adndaki ocuklar, babalarna ve tm TEKEL iilerine yazdklar mektuplar okuyordu. Tiyatro sanats Orhan Aydn TEKEL iilerinin eylemini destekleyen konuma yaparken Hatay adrndan TEKEL iisi mam: Bu mcadele sonucunda eminim ki biz kazanacaz, ancak u anda da kendimizi kazanm olarak gryoruz. Biz bu lkenin gndemini deitirdik. Bu yzden kendimizi kazanm sayyoruz. Biz sizinle varz, siz bizimle varsnz. 68 kua 68

260

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

gndr direnen TEKEL iisinin yreine ilemitir. Bizi blmeye ayrmaya altlar, evimize gndermeye altlar. Ama bilmiyorlar ki, biz ancak geli biletlerimizi aldk, dn biletlerimiz ise zlk haklarmzdr. Maliye Bakan merhametten bahsediyor. ngiliz Mehmet bize merhamet veremez. Babakan 28inde buray datmaya gelecekmi. Niye gelip beni adrmda ziyaret etmedin Babakan? Ben mi dedim sana git TEKEL fabrikasn sat diye. Biz senden odun, kmr, makarna istemiyoruz. Biz hakkmz istiyoruz. Bize yetim hakk yiyor dedi. Kim yetim hakk yiyor? Burada soukta, amurda, adrda direnen TEKEL iisi mi yetim hakk diyor, yoksa oluna gemicikler, atasaylar alanlar m yetim hakk yiyor diyordu. Hatay TEKELden Nevzatn: 23 yllk TEKEL iisiydim, Aydnlk ve Adaletten Korkanlarn Partisi bu lkeyi peke ekene kadar. Sizlere Gebzeli direnen metal iilerinden selam getirdim. Direniimiz boyunca bir ey zellikle dikkatimi ekti. Polisin biz yrrken yollarda srekli bizi karlamas, iktidarn bizden ne kadar korktuunu gsteriyor. Bize yasad eylemde bulunuyor diyorlar. Bu lkede yasad bir ey varsa, Aydnlktan ve Adaletten Korkanlarn Partisinin yaptklardr. Ya kazanacaz, ya kazanacaz demesi, TEKEL iilerini, suyla, gazla, copla karlayan iktidarn: Bunlar evlerine dner diye dnmesinin, ne kadar yanl olduunu ortaya koyuyordu. TEKEL iileri hala Ankaradayd. Haklarn almadan evlerine dnmeyeceklerdi. TEKEL iilerinin direniinin 68nci gn 68li olmakla zdeletirilmiti. 68li olmak emperyalizme, smrye kar olmak, yurdunu sevmek , emeki halktan yana olmakt. TEKEL iileri de kendilerini 68li gryorlard. nk onlar da emperyalizmin Trkiye ubesine kar byk bir direniin kahramanydlar. Mitingde Tiyatro sanatlar Metin Coun ve Nuri Gkaar, Nazm Hikmetten iirler okurken, Nejat Yavaolullar, Erdal Erzincan ve Mercan Erzincan arklar, trkler seslendiriyorlard. TEKEL Direniiyle Dayanma Gnnn hava durumunu veren Samanyolu TV, o gn Ankaradagkta yaacan sylemiti. Direni kararghnn kaldrmlara oturmu iilerin sloganlar arasndan sakallar tarikat formda kesilmi ince zayf bedenli biri, saa sola bakmadan szlp geerken iiler onun iin: Samanyolu TVnin denetisi, gkta yap yamadn kontrol ediyor diyorlard. Esen souk rzgar iliklerine ilemi, donan bedenlerinde kanlar ak hz yavalamt. Yaan yamurla slanan bedenlerin ilerindeki aclar bir kat daha artm, gzyalar ilerine akyordu. Tutmuyordu elleri ama, yaadklar kahpece hayata dargn deildiler. Almlard aclara Yine de direni kararllklarn yitirmemilerdi. imdi her yerden dayanma iin gelenlerle omuz omuzaydlar. Filizlenecek yepyeni bir hayatn midindeydiler. Yaanan dayanma ve verilen

261

Mslm ULUSOY

destein sadece kendileri iin deil, tm ii ve emekilere olduunu biliyorlard. Haklarn alana kadar direnecekler, mutlaka beraberlerinde gtreceklerdi. Onlar haklarn alamazlarsa, lkeleri Trkiye de kaybedecekti. Onlar: lmek var dnmek yok diyorlard. Gerekirse burada leceklerdi. 4/Cde,isiz kalmak da lmd. Beton kaldrmlar zerinde kalmak da lm. Ama onlar, onurlu bir ekilde lmek iin buradalard. zlk haklarn istiyor, gvencesiz ite almak istemiyorlard. Sonuna kadar direneceklerdi. El ele, kol kola, yrek yree, sadece TEKELin deil, Trkiyenin direniinin simgesiydiler. Trkiyenin kazanmasn istiyorlard. sizler, niversite okuyanlar, hakkn alamayanlar, kyller, esnaf hep beraber kazanmalydlar. Trkiyedeki birliin beraberliin bitmediini, baa gelecek her ktle kar insanlarn tekrar birleeceini gstermilerdi. TEKEL direniini ve Trkiyeyi gzel gnlerin beklediine inanyorlard. Bu davay kaybedecek olsalar dahi Trkiye ve dnya genelinde byk zaferler kazandklarna inanyorlard. TEKEL direnii da da byyordu. Hakk yenen herkesin eylemiydi. Sadece TEKEL iilerinin eylemi olmaktan kmt. Sakarya Meydan da, haklar gasp edilenlerin mekanyd artk. Orada sadece TEKEL iileri yok, tm haklar gasp edilenler vard. Ankarada bir hkmet sallanacak, yzbinler Sakaryadan taarak Kzlay dolduracakt. TEKEL iileri Trkiyede ad sendika olan birok rgt birletirmiti. Gerek bir genel grevin haklarn alnmasn salayacana inanyorlard. Tm sendikalar byle bir eylem iinde olmak istiyor grnmesi zorunluluk haline gelmiti. Hkmet yanls izgide olan Hak ve Memur Sen emekilerin oluturduu birlik havasnnn dnda kalmamak iin eyleme katlacan aklamt ama, daha sonra bir blnme grnts yaratp, hkmetin amacna hizmet ederek eyleme katlmamlard. Ankarada toplananlar gerek bir genel grev yaparak amalarna ulamak istiyorlard. Artk yllardr emekilere reva grlen zulm son bulsun istiyorlard. ileri sendikaszlatrmak iin bavurulmadk yol kalmamt. Artk buna izin verilmeyecek, bu haklarn ske ske alacaklard. Yllardr devam eden savunmada kalma srecine son vermek istiyorlard. Egemen glerin saldrlar karsnda yeni haklar elde etmek iin mcadele azimleri glenmiti. Mitingte davul-zurna eliinde halaylar ekilmi, srekli olarak trkler marlar syleniyor, ses aracndan alnyordu. Kzlayda gn douuyla birlikte balayan sloganlarla birlikte TEKEL direni adrlarnda sabahlayan binlerce emek dostu da sokaklardayd. Birok kii artk szn bittii yerde olunduunu dnyordu. Kimi TEKEL direniinin baarya ulatn sanyor, gelecek gnlerde direniin toplumun tm

262

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

kesimlerine yaylacan syleyenler comulard. Cemrenin topraa dt gnn gecesi binlerce emeki Ttn Atelerinin banda TEKEL direni adrlarnda sabahlayacaklard. TRK- Genel Bakan Mustafa Kumlu: TEKEL iisi biz olmann kitabn yazd. iler bu mcadeleyi kazanmtr. Bu mcadelede kaybeden olsa olsa hkmet olacaktr. Hkmete sesleniyorum. Brakn artk kym tohumlar ekmeyi! Sevgi ve bar tohumlar ekin. stediiniz bar, demokrasi ve sevgi ise ite size frsat. Allah akna bu eylemin Trkiyenin zledii birliktelii gerekletirdiini fark edin ve ona gereini yapn.diye feryat ediyordu. TEKEL iileri iin yurdun drt bir yanndan Ankaraya akn eden kitleler,. sabahn erken saatlerinde kortejler oluturarak Kurtulutan Sakarya Caddesine ilerlerken: Her yer TEKEL her yer direni, Hepimiz TEKELiz AKPye yeteriz, TEKELin atei AKPyi yakacak sloganlar atyorlard. Tuna Caddesi ile Bayndr ve nkilap Sokaklardaki TEKEL direni adrlarnn arasndan geerken adrlarnn nne dizilen iilerin slogan ve alklaryla selamlanyorlard. TEKEL iisi yalnz olmadn birkez daha grm olmann mutluluunu yaarken, tulum ve davul-zurna eliinde horonlar, halaylar ekiliyor, marlar syleniyordu. Ve adrlarn birinin zerine aslm, silinmeye yz tutmu bir kat zerinde Noksani Baban: Hakk' grmek diler isen Suret-i insana bak Arayp gezme bu halk Cismin ire cna bak. Dizeleri yazyordu. Olaanst gnlerinden birini yaayan 20 ubat Ankaras 24 saat boyunca Sakarya Caddesinde buluan onbinlerce emekinin hi dinmeyen cokusuyla inlemiti. TEKEL iilerinin adrlarnn bulunduu Tuna Caddesi, Bayndr Sokak, nklap Sokak ve Selanik Caddesinde adm atacak yer yoktu. adrlardan baca dumanlarnn yan sra trkler, sloganlar ykseliyordu ki ortalk: lmek var dnmek yok!seseleriyle inliyordu. adrlarda sohbetler gnlk yaam ve Trkiyenin gelecei zerine younlamt. ylesine farkl fikirler tartlyor, ylesine pratik zm yollar ortaya konuluyordu ki, sonuta lkeyi ynetenlerin birer salak olduu ortaya kyordu. iler ka gn Ankarada olduklarnn, ka kere gidip geldiklerinin, parasz geirdikleri gnlerin birer birer hesabn yapmlard. Tayyipin tehditleri iin: sterlerse ayn 28inde adrlarmz yksnlar. Biz yine yaparz diyerek kararllklarn gsteriyorlard. Ankara halknn da yanlarna gelerek:

263

Mslm ULUSOY

28inde biz de oradayz, gerekirse sabaha kadar nbet tutacaz demeleri TEKEL iileri iin ok nemli bir destek olmutu. TEKEL direni adrlar sol rgtler iin iyi bir alma alan olmutu. Eskiden MHPli olduunu syleyen bir ii artk bir sol rgtn adn telaffuz ederek ona oy vereceini sylyordu. Kocasnn da inaat iisi olduunu, iinin srekli olmadn dile getiren ve AKPye oy verdii iin hakkn helal etmeyen TEKEL iisi Canan: Ben kaybedersem ocuklarm kaybeder. ocuklarmz hrsz m yapalm, ne yapalm? Biz T.E gibi alamyoruz. Biz ocuklarmza haram lokma yedirmiyoruz szlerinin ardndan yal gzlerini siliyordu. Kocas da isiz olan Meryem, direnie gelirken otobse bindiinde ardndan alayan ve daha sonra kendisine ksen yandaki olunu dnrken baarya ulaacaklarna inand eylem alann terk etmiyordu. Her yeni gne olduu gibi bu gn de yeni bir umutla uyanan TEKEL iileri: Ylmayacaz, biz Tayyip Erdoan ykacaz demeye devam ederken adrlar evleri olmutu.adrlara girenleri misafir gibi arlamaya balamlar, bir ou ocuklarn da getirmiler, iinde yaadklar ortamn TV dizilerindeki gibi toz pembe olmadn grsnler, bilsinler, hayat tansnlar, istiyorlard. ocuklar on be gnlk tatilleri boyunca direni adrlarnda staj yapmlard. Hatta ocuklarn adrlarda yaamas onlarn derslerine daha sk sarlmasna neden olmu, sorumluluklar artm, rgtlenmenin, mcadelenin nemini kavramlard. Anne ve babalarnn yan sra ocuklarn da ok byk deneyimler kazanmas yani hayat okulunu bitirmesi iiler iin ok nemliydi. iler, eylemlerinin balangcnda kendilerinden sz etmeyen, TEKEL direniini hi yazmayan yanda medyann bile, TEKEL iilerini yazmak zorunda kalmasndan memmundular. Babakann Dolmabahe'de yapt demokratik alm toplantsnda: " Sanatlarmz, engin yrekleriyle lkemizin meselelerine el atsnlar, elini tan altna koysunlar " demesi, TEKEL direni adrlarnda da tartlmaya balamt.Toplantya katlanlar yalaka olarak niteleyen TEKEL iileri, arld halde toplantya katlmayan Edip Akbayram ve Sabahat Akkirazn: TEKEL iilerinin sorunlar ve yargda yaanan kriz zlemedii srece, alm ya da dier konularda da bir zm bulunamayacan vurgulamas iiler tarafndan vgyle karlanrken adr dndan: AKP yklsn Tayyip altnda kalsn, TEKELin atei AKPyi yakacak, Biz haklyz, biz kazanacazsesleri yanklanyordu. Marmaray iileri ak mavi zemin zerine siyah ereveli beyaz yazyla:

264

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

iyiz haklyz Kazanacaz yazdklar pankartlaryla TEKEL iilerine destek iin geldiklerinde anons arac Dandan dama ip gerdimI sylyordu. CHPlilerdestek iin oradaydlar. Mcadele Birlii: Dnya Emein Olacak pankartn tarken: iler Birlein, Devrim iin Savan sloganyla yryorlard. Sakarya Meydan tklm tklmd.Turuncu, krmz,sar, beyaz, ak mavi bayraklar, flamalar ve Trk bayra havada sallanrken iiler: Yan gelip yatmadk vatan satmadk, TEKEL vatandr vatan satlmazdiye haykryordu. Polis telsiz sesleri ve emekilerin slk seslerinin, birbirine kart meydanda Emek Partisi: Gvencesiz almaya Hayr! TEKEL iisi kazanacak pankartnn arkasndayd. CHPliler: Pasoya kar ses ver yazl pankart amlar,TKP pankartnda: ilerin Birlii Sermayeyi Yenecek yazarken Halkevleri: TEKEL iisi onurumuzdur diyordu. Nakliyat-, ESM, KESK,Halk Cephesi, Tm GD,Odak, KP, SDP, SES, Che Gueverann resmiyle Dev-Ls yryor, i Partililer: Hkmet istifa Tayyip Yce Divana slogan atyordu. Yaasn Snf dayanmas diyen DSK Genel Bakan Sleyman elebi, bu mcadelenin gelinen aamasnn ok nemli olduunu syledikten sonra: ok farkl grlere ramen el ele yrek yree bulumamz dosta dmana verilecek en gzel yanttr derken yamur yayordu. Mustafa Trkel Trk- binasnn st kat camndan onlar izlerken Sleyman elebi: Trkiye iilerinin barnda yanan ate yle kolay kolay snecek atelerden deildir. TEKEL iisi kazanmtr dediinde: Genel grev genel direni slogan ykseliyordu krmz, mavi yamurluklar giymi iilerden. Marmaray iilerinin Pazartesi saat 11de Ulatrma Bakanl nnde yapacaklar basn aklamasna herkesin davetli olduu anons edilirken, direni kararghnn adrlarnda iiler ve konuklar Dantayn nasl karar verecei bekleyiinin gerginliini yayorlard. Bir televizyon kamerasnn karsndaki TEKELci ocuu: Annem 4/Cyi kabul etmesin diyordu. ilerin hepsi kendilerine yaplan zorlamay asla kabul etmeyeceklerini dile getirirken baz iiler:

265

Mslm ULUSOY

Dantay bizden yana olmaldr diyerek Hkmetin Dantay da kandrmak istediinden bahsediyorlard. Babakann 28 ubata kadar iilere sre tanmas konusunda tepkisini dile getiren bir ii: Bizim yaptmz susa neden hemen datmyor? diye soruyor, baka bir ii: Biz suluysak Tayyip de sulu. nk bizim eylemimizi datmamakla su ilenmesine izin vermi oluyor. Grevini yapmyor diye sze karyordu. Baka bir ii kendini tutamyor: Babakann kltrne tehdit yakyor. O Kasmpaalym diye vnyor ama Kasmpaallar mert olur. Tayyip gibi Amerikanc olmaz! diyordu. Srtnda siyah deri ceketi, banda apkas ve kocaman byklaryla Pala: Babakan bizi yldrmak, korkutmak istiyor. Bize mdahale ederse baka bir sokaa gider orada toplanrz. Bizim buradan lmz kar diyerek kararllklarn dile getiriyordu. iler gnlerdir srdrdkleri mcadelelerine Trk-in samimi olarak destek vermediini, kendilerini savunmadn dile getirirken, aslnda savunulmaya muhta olann Trk- olduunu vurgulamadan da edemiyorlard. Allageldik sloganlar, slk ve ddklerle protesto srerken zlgtlar eliinde: Sendikalar greve genel greve,Kumlu greve genel greve ars tekrarlanyordu. TEKEL direniine destek vermek iin Sakarya Caddesinde toplanan onbinler, geceleyinde srdrdkleri oturma eylemlerini etkinlikler ve konserlerle devam ettiriyorlard. Birbirine bakan Diyarbakr ve Trabzon adrlar gece boyunca syledikleri trkler, aldklar sazlarla comutu. Dier direni adrlarnda da trkler syleniyor, sloganlar atlyordu. Drt bir yandan gelen desteki iiler direni adrlarn bir bir ziyaret ediyorlard. Gece 01:30 sralarnda, TEKEL iilerinin bu direniinin yllardr uyuyan bir halkn uyann gsterdiini syleyen evval Sam: Ben de bu memleketin vatandaym, ben de sizler gibi emekiyim, kendimi sizler gibi gryorum, sosyal adaleti ben de istiyorumdiyordu. adrlardan sk sk: Tayyip baksana, 4/C, 4/C alsana, Kurtulu yok tek bana ya hep beraber ya hi birimiz, Ylgnlk yok direni var sloganlar atlrken, Sesler ve Dler Grubu arklarn seslendirmeye balamt.Onbinlerce insan, zaman zaman battaniyelere sarlarak, zaman zaman halaylara katlarak, trkler syleyerek, sloganlar atarak snmaya alp gn aartmlard. 21 ubat gn onbinlerce emeki, aydn ve renci Sakarya Caddesinde ve direni karargh sokaklarnda uyumadklar gecenin sabahndaydlar. ankaya

266

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Belediyesi iileri ile birlikte evre temizlii yapan direniiler ve destekileri 12:00de yaplacak basn aklamasna hazrlanyorlard. Eylemlerde TEKEL iilerinin ocuklar da kendilerine den grevleri yerine getirmiler, megafondan sloganlar atyorlard. zel bir hastanenin doktorlar, aralarnda topladklar parayla aldklar yardm malzemelerini iilere datyordu. Direni adrlarnda TEKEL iilerinin ruhsal durumlarn aratran bir anket yaplyor bu ankette, iilerin siyasi gr, inanc sorgulanarak, milli gr, muhafazakr, dindar, milliyeti, sac, liberal, laik, demokrat, sosyal demokrat, ulusalc, ilerici, solcu, yurtsever, feminist mi olduklar tespit edilmeye allyordu. Babasnn vefat haberini alan Denizlili TEKEL iisi Seyit, Denizli'nin Bozkurt ilesi Hayriye kynde kaldrlacak cenazeye bir grup TEKEL iisiyle birlikte yola kmt. Gnlerdir direnen TEKEL iilerinin kimi babasn, kimi eini, kimi ocuunu kaybetmi, yas bile tutamamlard. Sakatlanan arkadalarn ziyarete dahi gitmeyerek direni alann asla terketmiyorlad. Haklydlar, yreklerine ve halkna gveniyorlard. Uaklk etmiyorlard, yandalarn kollamyorlard, yalan sylemiyorlard. Tek bir istekleri vard. Alnteri ile almak ve insanca yaamak TEKEL iileri, sadece haklarn istiyorlard. Artk boaz tokluuna almay kabul etmiyorlar. Kadn, erkek, oluk ocuk omuz omuza, mcadele ediyorlar, haklarn elinden alanlara kar, bir bayrak ykseltiyorlard. i snfn smrenler yataklarnda rahat uyuyamyor, iki aydr, korkulu ryalarla uyanyorlard. Direni karargh sokaklarnda Tayyip Erdoan iin ABD Bakan Obamann da kulland kurun geirmez elik gmleklerden tanesi 12 bin dolara satn alnaca konuuluyordu. Halk tarafndan ok sevildiini iddia eden Tayyip Erdoann neden korktuu sorusuna cevap aranyordu. Cevap biliniyordu, seeneklerin dorusu TEKEL iisiydi. Ama onlarn topu, tabancas, makinal tfei olmad iin, cevap yanl olabilir mi diye tereddt iindeydiler. Bu zor soruyu cevaplarken: Yoksa mafya iinde hasmlar m var? diye dnmeden de edemiyorlard.

267

Mslm ULUSOY

Trk- Greve Genel Greve TEKEL iileri ile dayanma eyleminin ardndan konfederasyon bakanlar Trk- nnde basn aklamas yapmlard. KESK Genel Bakan, direniin iilerin talepleri karlanarak onurlu bir ekilde bitirilmemesi halinde geri adm atlncaya kadar eylemlerin sreceini, Kamu-Sen Genel Bakan, atee atlanmas gerekiyorsa ilk olarak drt konfederasyon bakannn atlamaya hazr olduklarn sylyordu. DSK Genel Bakan, Trk-'in evet demeyecei hi bir eyleme girimeyecek lerini, Trk-'in eylem plan dorultusunda hareket edeceklerini aklam, Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu konuuyor, konumas: "Sz bitti sra eylemde" sloganlaryla kesiliyordu. Mustafa Kumlu da salogan atan iilere: "u anda eylemdeyiz zaten. Eylem yapmyor muyuz?"diyerek cevap yetitiriyor, iiler de: "alter inecek bu i bitecek" slogan atyorlard. Mustafa Kumlu toplantnn sonucunu toplantya girmeden TEKEL iilerine sylemiti. alterin inmeyecei akt ama, iiler: "Trk- greve genel greve" slogan atmaya devam ederek toplantnn sonucu merakla bekliyorlard. Trk-, Kesk, Disk, Kamu-Sen genel bakanlarnn, TEKEL iilerine destek vermek iin yaplacak eylemleri grmek zere biraraya geldikleri toplant sona ermiti. Konfederasyonlar, TEKEL iisinin iradesine ve TEK-GIDA 'in alaca kararlara uyacaklarn aklayarak, 25 ubat'ta tm il ve ile merkezlerinde yry ve basn aklamas, 27 ubat'ta da tm il merkezlerinde iki saatlik oturma eylemi yaplacan akladnda iiler arasnda honutsuzluk balamt. i ve memur sendikalar taleplerini 12 madde halinde sralam, bunlarn karlanmamas halinde 26 Mays'ta genel eylem yaplmasna karar vermilerdi. Bu aklamalar iilerce yeterince anlalamad iin, kysndan kesinden anlayabilenler igdsel tepkilerini ortaya koyuyorlar, herkes birbirine sorarak alnan kararlarn ne anlama geldiini yorumlamaya alyordu. Trk-i Genel Merkezinin giri kapsnn nnde binlerce ii toplanm,Mustafa Kumluyu sulayarak: Kumlu istifa diyorlard. ilerin karsna gemi olan Mecit Ama, mikrofonu eline alm: Arkadalar bir dinleyin. Yarn sabah sizleri gruplar halinde grmeye alacaz. lmek var dnmek yok deyip imza atanlar da biliyoruz. Ama biz sizin yannzda olacaz derken iiler:

268

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Genel Grev Genel Direni diye haykryor, durmakszn slogan atlyor, yer gk inliyordu. Binalarn duvarlarndan camlarndan korkun bir uultuyla yanklanan sesler, Trk- Genel Merkezine hcum ettike yllardr masalarna reklenip gbekleri yalanm sendikaclar panic iindeydiler. 22 ubatn gndz yerini karanla brakmaya balarken, Bayndr Sokan her yan: 70 gn oldu. Pasif Eylem stemiyoruz Kumlu Buraya! sloganlaryla nlyordu. Ddk ve slkl protestolar arasnda konumaya alann sesleri birbirine karyordu. Mecit Ama iilere: Bizim sendikamzn genel bakan kim? Diye sormaya alyorsa da, sloganlar durmuyordu. Mecit Ama: Sendikamz yapabilecei her eyi yapmaya alyor demesine ramen slklamalar ve yuh sesleri dinmiyordu. Mecit Aman: Arkadalar..! adrlarnza gidin..!. adrlarnza gelip sizinle konualm! derken kalabalk arasndan bir ses: Gitmeyin adrlara arkadalar! Gelmesinler yanmza.! Diye tepki gsteriyordu. ilerden kimi Dantaya neden ge bavurulduundan bahsederken, bir ii: urada 4 gn kald gidip 4/Cyi imzalamaktan baka seenek brakmadlar. tede birisi: Sonuna kadar buradayz! diye baryordu. Samsundan Glten: Biz bir eyler yakalamaya alyoruz. Sendikaclar taz gibi kayor diyordu. Mustafa Trkelin: Gidene gle gle deyii ok kzdrmt kalabal. Erbaal Ali baryordu: Biz sana gvendik Trkel, sen de Kumluya gvendiin iin bu hale geldik. Bir sr gibi bizi damlara tktnz. Bizi uyuturdunuz! kalabalk susmuyor: Pasif eylem istemiyoruz.diye baryordu.Kzgn TEKEL iileri: Satlmlar buraya sloganlar atyolard. ilerin: Kumlu istifa, Kumlu buraya, Satlmlar buraya, Kahrolsun Kumlu, ibirliki AKP, Satlm Kumlu sloganlaryla protestolarn artrmas karsnda Mecit Aman: Biz kimseye gvenerek buraya gelmedik demesi bile kalabaln fkesini dindirememiti. Kzgn bir ekilde konfederasyonlarn kararna itiraz eden Hamdullah, Kumluyu yuhalyor, istifasn isteyerek: Genel grev karar bekliyorduk. Hepsi hepsi bir gn, sadece bir gnlk genel grev karar diyordu. Mecit Aman: Kumlu buraya eklinde slogan atan iilere:

269

Mslm ULUSOY

Sizin genel bakannz Kumlu mu? Sizin sendikanz TEKGIDA- demesi de ie yaramamt. Yapaca bir eyin olmadn anlayan iilerin bir ksm, boynu bkk adrlarna dnmeye balamlar, TEKGIDA- Sendikas ynetiminin sabah TEKEL iileri ile gruplar halinde yapaca grme nerisini tartyorlard. Aldatlmla kar byk tepki devam ediyordu. Mecit Aman iilerin: 70 gn oldu diyerek tepki gstermesi srasnda syledii: lmek var, dnmek yok deyip, gidip imza atanlar da biliyoruz szler iilere ok ac gelmi, Mecit Aman zerine yrrken sinir krizi geiren bir ii hastaneye kaldrlmt. Kargaa yerini durgunlua terk ederken Mecit Aman: Biz size imza attrmayacaz. Sizin yannzda olacazszleri bir nebze tepkileri dindirmiti. TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkelde odasndan km, ar ar ve korkarak indii merdivenlerin ucunda Trk-i Genel Merkezi k kapsndayd. Bina nde iilere: Sizin genel bakannz benim. Sizlerle birlikte bugne geldik dedikten sonra yarn ubelerin katlmyla konuya ilikin kapal salon toplantlar yapacaklarn syleyince iilerin: Neden kapal? sorusunu: Basnn kamuoyunun nnde bilgi verilemeyecek eyler vardr. Bunlar yelerimizle ba baa konuacaz. Kimse sznden caymad. Siz de sznzden caymayn diyerek cevaplandrarak iilerin tepkisini ustaca bir manevra ile yumuatm, atlan sloganlarn seyreklemesinden yararlanarak: Beni ldrecek misiniz? O zaman geeyim aranza ldrn beni diyerek yapt duygu smryle iilerin direncini iyice krmt. Szlerini: Buraya beraber geldik ama beni dinlemeyecekseniz, biz bildiimizi yaparz diyorsanz o zaman yollarmz ayrlr. Size kolay gelsin eklinde bitirip, genel merkez binasndaki odasna dnnce iilerin tepkisi yeniden ykselmi, iileri sakinletirme grevi yine Mecit Amaa dmt. ileri sakinletirmeye alarak: Memleketten kap gideceimiz yok. Ltfen sakin olun. Genel bakana syledikleriniz yenilir yutulur eyler deil. Sakinleip yarn konualm diyordu. Gzleri kan anana dnm, nefret ve kzgnlk dolu iiler boynu bkk kalmt. Trk- Genel Merkezi nnde Mustafa Kumlunun aklama yapmasn beklemenin bir anlam da kalmamt. Birka gn nce iyice yeeren mitler, gece sabaha kadar verilen destekle moralleri ykseltmiti ama imdi yaaadklar TEKEL iilerinin birounda, karamsarla neden olmutu. Ankara Valisi Kemal naln TEKEL iilerinin ay sonunda srelerinin bittiine ilikin tehditi devam ederken, 8 bin 364 TEKEL iisinden 2 bin 308'inin hkmetin nerdii artlarda 4/C'yi kabul ettii Devlet Personel Bakanl'nca aklanmt.

270

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Direni karargh yeni gne fsltlarla uyanm, Mustafa Trkel ortalarda olmad syleniyordu. stifa ettii leden sonra istifa gerekelerini kamuoyuna aklayaca ve istifasn konfederasyona sunaca dile getiriliyordu. Kimileri onun iilere kstn, hakaretamiz szlere dayanamadn sylyor, kimisi de Trk- ynetimine kar bayrak atndan bahsediyordu. Daha nce de TEKEL iileri nedeni ile Trk- ynetiminde gr ayrlklar olmu, ancak eylemi zayflatmamak iin bunlar basna yanstlmamt. Bazlar da, Mustafa Trkelin Trk- Genel Sekreterlii grevinden istifa etmesinin Trk-'te byk aknlk yarattn sylyordu.Trk- Genel Bakan Mustafa Kumlu, istifa kararn sabah rendiini, gerekesini de bilmediini sylemiti. Mustafa Trkel ile grme imkan bulamadn belirten Kumlu: stifa nedenini bilmiyorum. Kendisi leden sonra aklayacakm dedikten sonra istifa dilekesinin kabul edilip edilmeyecei sorusunu: Kendisiyle konuup gerekesini reneceim. Ona gre karar vereceiz diye yantlamt. TEKGIDA- Sendikas Bakan Mustafa Trkel, ortalarda grnmyordu ama, istifa nedenlerini 2 Mart'ta dzenleyecei bir basn toplants ile aklayaca ynnde haberler ortada dolayordu. ilerden bazlar da, Mustafa Trkelin gece boyunca Hkmetle TEKEL iilerinin eylemini bitirmek amal gizli grmeler yaptndan sz ediyordu. TEKEL iilerinin makus talihini yenmek iin lke genelinde younlaan abalar, karsnda yine polisi bulmutu. Tuncelide TEKEL iilerine yardm i toplayan EMEK Partisi yeleri dilencilik yaptklar gerekesiyle gzaltna alnarak haklarnda Kabahatler Kanunu'na muhalefetten ceza kesilmiti. TEKEL iileriyle dayanma amacyla Trkiye genelinde balatlan 1 TL'ni TEKEL iilerine ver kampanyas kapsamnda, Tunceli'nin Hozat ilesinde Emek Partisi l Bakan Erdem Ula elik, sendikac Haydar Gler, ellerinde kumbaralar ile ilede esnaf gezerek yardm toplarken polis tarafndan gzaltna alnp, emniyete gtrlmler, 'Kabahatler Kanunu'na muhalefet' suu iledikleri, dilencilik yaptklar gerekesiyle 70 TL para cezas ile cezalandrlmlard. TEKEL iileri iin kumbaralarla toplanan paralara da polis el koymutu. HAK- Genel Ynetim Kurulu'nun: "TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel'in tutarsz, sorumsuz sylemleri TEKEL iisine zarar vermeye balamtr. Trkel istifa etmedii ya da HAK-'ten zr dilemedii takdirde, bundan byle HAK-, TEKEL gndemli ortak almalarda bulunmayacak, katksn kendi gcyle srdrecektir" diyerek yapt aklama TEKEL direniinin 71inci gnnde TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkelin,

271

Mslm ULUSOY

Trk- Genel Sekreterlii grevinden istifasna nasl etki edebilecei de tartlyordu. Trk-'te Trkel'in istifas ile olaanst genel kurul gndeme gelebilir miydi?. Sorular tartlmaya balanmt. TEKELe ait iyerleri kapanmadan nce iiler zerinde youn basklar oluturulmutu. iler eitli yntemlerle birbirlrine kar kkrtlm, idareye yakn olanlar bedenen ypranmayacak, i takipilii gibi ilerde grevlendirilmilerdi. Tokatta iiler zerinde oluturulan basklar dayanlmaz hale gelince Mdr tarafndan: Okuyup siz de mdr olsaydnz. Siz ii parassnz.denilerek kmsenip, aalanmlard. Fabrikada Yaprak Ttnlerden koli halinde gelen sigaralar stoa alnp, vakuma verildikten sonra tavlanyor, zmirden balya ya da Trabzondan preslenmi olarak gelen.TEKEL 2000 ve 2001 ttnleri harmanlanyordu. Preslenmi olarak gelen TEKEL 2000e sos katlp kyma gittikten sonra Pnmetie gelip, imalata gnderilip bir gn dinlendiriliyordu. retim srasnda standartlara uygun sigara elde edilemezse bobinler, katlar da heder olarak malzeme ve emek kayboluyordu. Son zamanlarda katlar bilinli bir ekilde ok kt gelmeye balamt. Kaliteye nem verilmeyerek alabildii kadar alsn anlayyla retim yaplyordu. Son bir aydr Samsundan sos, jelatin ve kat gelmemi, emme tabannda kat ve ttn birletirilmesi son zamanlarda devaml ak atmaya balamt. Bu da kat ve emek kayb demekti. Bunu nlemek isteyen iiler bir erler yapmak iin rpnyor, srekli alkolle temizliyorlard ama bounayd. iler durmakszn alyorlard. 7 dakikada bir makinaya kofra yerletiriliyor, aaya giden kofralarn yerletirilmesi 7 dakika sryordu. Bu sre iinde de dklen damarlar topland iin, iilerin hi bo vakitleri olmuyordu.Fabrikalarda makinann grlts arasnda yksek sesle konumak zorunda olan iiler hem bara bara konumak, hem de iinde bulunduklar grlt ortamn ruh sal zerineki olumsuz etkisine katlanmak zorundaydlar. iler makinalarda ksa filitreleri elleriyle oturtmak zorunda kaldklar iin kazalar oluyordu. San kola kabna kaptranlar, nlnn kolunu makinaya kaptranlar, daha neler neler Selmann eli de iki paket sigara ile merdanenin altnda kalmt. Ama, incecik parmaklar sigara paketlerinin iine gmld iin krlmakdan kurtulabilmiti. Tokat sigara fabrikasnn iileri daha iten karlmadan, yeni patron eleman ilan vermi, birok kii mitle i iin bavurmu, birka gn bedava altrldktan sonra ilerine son verilmiti.

272

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Tokatta son dnemlerde sadece TEKELin ad kalm iiler ok dk cretle altrlyorlard. Artk anlarda kalmt TEKEL, ou yerlerde orada alan kadnlara iyi gzle baklmad iin evlenememeilerdi.Ama yine de: Bankada paran olana kadar fabrikada karn olsun sz ok mehurdu. Son zamanlarda da: TEKELe gireceimi bilsem evlenmezdim deniliyordu. TEKEL direni adrlarnda he kede otumu gruplar sohbet ediyor,birileri konuuyor, dertleiyorlard. Bir ii, sendikaclarna her zaman: Biz sizin arkanzda salam duruyoruz siz de bizim nmzde salam durundediklerini anlatrken, annesine destek iin gelen Ayegl Naime ise, onlarn Babakann da gnln elerek baaracaklarna inandn sylyordu. Olduka bitkin grnen Bursadan Nazan: Dn gece ok ktydm. Kaburgalarm szlamaya balad, gzlerim kapa nyor, sonra uyanyordum. Vcudum tamamen uyumu diyordu. ocuunun: Gel anne..! Seni ok zledim! deyiini anlatrken gzleri buulanmt. Ils Baraj nedeniyle sular altnda kalacak olan Hasankeyften olan zzet Arpa da, 9 senedir TEKELde alyordu. Sanat ve edebiyata yatkn birisiydi. Yazm olduu baz iirler nl arkclar tarafndan seslendirilmiti. Lisede renci iken yazd Naar Ouz Ylmaz tarafndan 2005 ylnda seslendirilmiti. Ayrca Vay Be Oy nideyim gibi eserleri de seslendirilmiti. Ankaraya ilk geldiklerinden beri kendilerine snak olan Orhan Babann Maydonoz Cafesinde geceyarsna doru m, titreyen elleriyle tutuu kaleminden dklenleri yazmt. Ankaraya geldii gnden beri yaad olaylar bir film eridi gibi gzlerinin nnden akarken Abdi pekinin eria Vadisi, kendisininin de Filistinli olduunu sanyordu. Kendi kendine: Biz bunlar hak etmedik diye dnyordu. lk defa tatt biber gaz ona ok garip gelmiti. Gzleri yanyor, o da kayordu. Karsnda havuzu grp geri dndnde iyice sersemlemiti. Hatrlamyordu. Kendine geldiinde sokaklar arasnda bilinsizce aknlk iinde dolayordu. Ailesinden gelen telefon onu kendine getirmiti. Nerede olduunu yoldan geen birilerine sorarak yolu bulup rahatlamt. Arkadalaryla telefonla grerek Trk- nne gelmilerdi. Islak ve amurluydu. TEKELde bakm blmnde sevkiyat ileri yapyordu. Ekiciden ttn alrken kantarda grevliydi. Souk ambarlarda srekli ayakta durduu iin belinden rahatszd. Ondaki sanat ruhu ektii ileye ramen iyilikten gzellikten yanayd. Gnl bu olayn da tatllkla zlmesinden yanayd. Son aamaya gelinirse 4/Cyi imzalamak zorunda kalacan sylyordu. Ama arkadalarnn alaca karar ne

273

Mslm ULUSOY

olursa onu uygulayacakt. TEKGIDA Bakan Mustafa Trkel adrlarna geldiinde arkadalarndan birisi: Sizi Trk-in banda grmek istiyoruz demi, Trkelin: Bu eylemden nce olsayd olurdu. Bu eylemden sonr byle dnemem. Baarrsak sendikacl da brakacam dediini anlatyordu. TEKGIDA-in dn akam duyurduu toplantdan vazgeildii haberi yaylmt direni sokaklarnda zzet anlatmaya devam ediyordu: Ekmein nemini daha iyi anladk. Gelenler bize Trkiyeye ok ey rettiniz diyorlar ama, ben her eyi burada rendim. TEKELe girdikten sonra. Son birka gndr iimde krgnlk usan var. O da bana yansd. Diyordu. iler, 4/Cye geip, AKP militanlarnn basks altnda birka ay sonra kapnn nne konulacan bilerek almak, kbusunu yaamak istemiyorlard. fkelerini karlarndaki kuklalara deil, onlar oynatanlara yneltmeyi renmiler, mcadelelerine yararl olabilecek ekilde kontrol edebiliyorlard. nk aralarnda herhangi bir anlamazlk olduunda AKP kazanyor, birlik olduklarnda ise kendileri kazanyordu. Trkiye ve dnya emekilerinin TEKEL direniiyle ayaa kalkmak iin hazrlann grmlerdi. TEKEL iisi kazanrsa tm emekiler kazanacakt. TEKEL iisi ozan Bal brahim, ekmek mcadelesi iin geldikleri Ankarada gnlerin nasl getiinin farknda olmamt. Trk- binasna aslan direni gnleri takvimi 24 saatte bir deimesine ramen ona bir saat kadar dahi gelmiydu. Yuvasn, ocuklarn zlemesine ramen. azmini ve direni ruhunu hi kaybetmemiti. Direni karargh da bir aile yuvas olmutu ama, ocuklar aklna gelince kendisini yalnz hissediyordu. Sanki kmaz bir sokakta skm, aysz gecede ksz kalmlk hissini zerinden atamyordu. Derme atma naylon rtlerin altnda yaklan odunlarn duman, isi, bedenleriyle btnlemiti. Kimi zaman kendi kendine: Ne iin var burada? diye soruyordu. Trl trl dnceler iinde, olup bitenlerin gerekliliine hak veriyor, haklarn almadan gitmemeleri gerektiine karar klyordu. Bal brahim dizlerinden ameliyat olmutu. Sal bozuktu.. Onun iin bu eyleme katlm olmak ve sonuna kadar direnmek salnn ncesine gemiti. inden: Asla geri gitmeyecein..!diye haykras geliyordu. Okullar yar yl tatiline girdiinde Tokatta lisede okuyan kznn karne ald gn evde olmay, okuldan geldiinde kzn karlamay, notlar ne olursa olsun aferindemeyi ok istemiti. Ama iinde bulunduu direniin ulvi amalar onun bu hevesini ertelemesine neden olmutu. Bal brahim benzer duygular niversitede

274

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

okuyan kz iin de beslemiti. Kz gelecek, terminalde onu bekleyecek, kz otobsten iner inmez ona sarlacak, koklayp pecek: Ho geldin yavrum! diyecekti. Ama iindeki direni ruhu onun bu duygular n gereklemesine engel olmutu. adrn terk etmeyecek, direnecek, direnecek, direnecekti. Bir ay kadar nce emekli olan TEKEL iisi einin emekli olduu gn, evlerinde kendilerine kefen dikip, birlikte Ankaraya hareket etmilerdi. Direni baladktan bir mddet sonra da ei Tokata dnmt. Ei ve ocuklaryla internetten bilgisayar ile grntl gryordu. Ekranda niveritede okuyan kzn grdnde ii bir tuhaf olmu, ho geldin,merhaba derken ii yanmt. Sa ba birbirine karm halde hngr hngr alyor, gzyalar sel gibi akyordu. Polisin biber gazn yediinde bile bu kadar alamamt. Ekrana gelen kk kz merhaba baba diyordu ama, Bal brahim onu duymamt bile. Cevap veremiyordu. ocuklar babalarn ilk defa byle grmler, karlkl alayorlard. Karlkl alamay sona erdirmek daha sakin dnebilen anneye dmt. Bal brahimin ei, kzn ekrandan uzaklatrp aka yapmaya balamt: Herifim! Niye alyorsun? Sana alamak yakmyor! Gurban olurum sanadiyordu. Bu konuma Bal brahime byk bir g vermi iini kabartmt. Alamas yava yava durmu, sonra kendisini toparlayarak ocuklarnn ruhsal durumlarn bozmamas gerektiini dnerek grmeyi sonlandrarak kan bozuklara bir iir yazmt. Bu iir AKP Kahramanmara milletvekili Avni Doan'n 'bizi fileyenleri imdi biz filiyoruz 'szn 'maksad atm' diye dzeltmesinden sonra, AKP orum milletvekili Ahmet Aydomuun AKP orum Merkez le Bakanl tarafndan dzenlenen Danma Meclis Toplants'nda: AKP iktidarna kar kanlarn kann tahlile yollamak gerekir.sz zerine yazlmt. Fabrika kurmadan onu satan m? Yetim hakk yiyen zevke dalan m? Fakirlikten birden zengin olan m? Kimdir kan bozuk syle bilelim. Halk sermayeye uak eden mi? Emekinin omuzun da gezen mi? Oy uruna bin bir yalan dzen mi? Kimdir kan bozuk syle bilelim. Arsa amak iin orman yakan m?

275

Mslm ULUSOY

Rant uruna gecekondu ykan m? Gariban kmaz yola sokan m? Kimdir kan bozuk syle bilelim. Hara alp srt stne yatan m? inin hakkn alp yutan m? Gavur diye Atatrke atan m? Kimdir kan bozuk syle bilelim. Bal brahim sende atn bu ie, Ne ayana sar nede bir de, Az salyallar dnyor ke, Kimdir kan bozuk syle bilelim. Direni karargh adrlarnda Trk- Genel Sekreterliinden istifa eden ancak gerekesini aklamayan Mustafa Trkelin aklamalar TEKEL iileri arasnda deerlendirilmeye balanmt. Mustafa Trkel, ncelikleTEKGIDA- Genel Bakanlndan deil, Trk- Genel Sekreterliinden istifa ettiini vurgulamak gereini duymutu. 2 Martta da gerekelerini ayrntlaryla aklayacan sylyordu. Mcadeleye sonuna kadar devam edeceini vurgulayarak mcadeleye zarar vermemek iin suskunluunu yasal srenin bitimi olan 2 Marta kadar srdreceini ifade ederek Hkmetin: Ay sonunda adrlar ykacaz tehditlerine de: Mcadelemiz sonuna kadar devam edecek. adrlar ykarlarsa biz de hep birlikte altnda kalrz diye cevap veren Mustafa Trkel, Trk-ie bal baz sendikalarn tavrnn istifasna neden olduunu belirterek: "Trk- istifam kabul etmezse grevime devam ederim" diyerek ak kap brakmay da ihmal etmemiti. Dantayn 4/C ile ilgili sre kstn kaldrmas durumunda, eylem adrlarn kendilerinin datacan syleyen Mustafa Trkel, TEKGIDA- ube bakan ve sekreterleri ile bir saat sren bir toplant da yapm, Trk- Genel Sekreterliinden istifasnn sadece iinin tavrndan kaynaklanmadn sylemiti.

276

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Hamdullahn lm Tekel direniinin ilk gnnden beri canla bala, baarya ulamak iin rpnanlardan Hamdullah artk adrnda yoktu. O artk, direni sokaklarnda olmayacakt. nkilap Sokak ile Tuna Caddesinin kesinde direni karargahna girenlerin, Memur Beylerden bir provakatr m, yoksa desteki mi, olup olmadn gzlemleyemeyecek, bir medya mensubunun neler yaptn merakla izleyemeyecekti. Artk, direni karargah adrlarnda uyurken stn iyice rtmemi, TEKEL iilerinin battaniyelerini sk sk rtecek, sobalarna odun kracak bir arkadalar olmayacakt. Biri 12 yanda zrl dieri 9 yanda iki ocuk, ei, ailesi ve TEKELci direniiler ile onlara mit balam milyonlarca destekiyi yalnz brakan Hamdullahn adrnda yatt yeri, kendisini temsilen, saz ve iekler almt. Sabah 06:00 civarlarnda Erbaa adrndan Ali telefonda, titreyen sesiyle Hamdullah kaybettiklerini sylyor: Gece sobann banda konumutuk ya o arkada ! diyordu. TEKEL iileri Mithatpaa Caddesiyle Tuna Caddesinin kesitii noktann karsndaki Pankobirlik nnde toplanmlar birou da, adrlarndan koup gelmeye devam ediyorlard. Yerde zeri rtl yatan Hamdullaha ancak birka metreden bakabiliyorlard. Ba kanlar iinde ezikti. ankaya Belediyesine ait cenaze arabasna konulan Hamdullah, gtrldkten sonra Salk Bakanlnn 112 acil ambulans da geldiinde, Mithatpaa Caddesi trafie kapatlm, sloganlar atlarak hkmet protesto ediliyordu. TEKEL direniinde sona doru yaklald hissi hemen hemen herkese egemen olmutu. ilerde yorgunluk ve bezginlik belirtileri, onlarn renk vermek istememesine ramen kendisini gstermeye balamt.TEKEL iileri kararl ve lml tavrlarn srdrmeye gayret ediyorlard. Kendi aralarnda tek tk de olsa meydana gelen srtmeler lml yaklamdan uzaklama eilimleri gstermeye balamt. zellikle Mustafa Trkerin yuhalanmasndan sonra aslan suratlar ok belirgindi. Dn akam nklap sokaktaki adrlarda gece nbetini tutanlar, Batman adr nnde yaktklar atein etrafnda toplanmlard. Erbaa adrndan Mesut, atein yanna geldiinde ahsen tanmad baka bir TEKEL iisi ona kimlik sorarak Memur Bey diye hitap etmiti. Bu hitap ekline sinirlenen Mesut: Ben kimseye kimlik gstermem ben TEKEL iisiyimdiyerek kendisinin polis yerine konulmasna tepki gstermiti. Samsun adrnn nbetisi kimlik grmek iin srar ediyordu. Mesutun polis olabilecei savyla yaplmak istenen kimlik kontrol aralarndaki konumalarn sertlemesine neden olmutu. Mesutun kan tepesine frlam, nden dklm seyrek salar arasndan grnen kafa derisi

277

Mslm ULUSOY

kpkrmz olmu,solgun sokak lambas nda parlyordu. Kendisine hakim olmak iin sabrederken Batman adr nbetisi Cengiz araya girerek Mesutun TEKEL iisi olduunu syleyerek onu kimlik gstermekten kurtarmt. Komu adrn nbetisi Hamdullah ise oradan ayrlp kardaki Denizli adrna gitmi, orada odun krmaya alanlara odunun nasl krlacan gstermeye balamt. Bylece Denizlililer odun krmaktan kurtulmular, yakacak odunlarn Hamdullah krmt. Hamdullah tekrar adrna dndnde Erbaadan Aliyle koyu bir sohbete dalmlard. Bir ara Hamdullahn telefonu alm memleketten arayan ei Fatma: Herkes direniyor, geliyor evine, sen neden gelmiyorsun? diye szlanmaya balaynca Hamdullah: Ben duracam..! Arkadalarm yalnz brakamam, biz kazanacaz! diyor, baka bir ey demiyordu. Evlere temizlie giderek aile btesine katk salayan Fatma, birisi engelli iki ocuuna bakmak iin didiniyordu. Parasal sorunlar vard. Hamdullah eine: Tandklardan bulup bulutur, birka gn sonra geleceim diyerek konumay sonlandrmt. Mustafa Trkelin yuhalanmasnn ardndan Dantaydan beklenen sonucun gelmemesi de iilerin moralini iyice bozmutu. Sendika tarafndan alan davalarla ilgili sylentiler ard ardna gelip geiyor, belirsizlik herkesi derin bir mutsuzlua gtrrken, adrlarda akl verenler de oalmt. Herkes bildiini sand konularda, yarm yamalak iileri ynlendirmeye alyordu. ou iyi niyetli yaklamlar olmasna ramen bu durum iilerin kafalarnn bulanmasna, bocalamasna neden oluyordu. Sendikadan da yeterince bilgi ak olmaynca, iiler bireysel olarak bir eyler yapabilme gayreti iine dmlerdi. adrlarn sklecei ilan edilen gn yaklatka, TEKEL iilerinin eski neesi kalmam, olmadk nedenlerle honutsuzluk ba gstermeye balamt. Akamdan sobalarda yaklmak zere datlan odunlarn ya olmas bile gerginlie neden olmutu. iler adrlara hapsedildiklerini, planl bir ekilde eylem yapmak alkonulduklarn dnyorlard. Gece 02 sralarnda Samsundan Ramazan ve Hamdullah MAYDONOZda durum deerlendirmesi yapyorlard. Hamdullah, yaplan eylemin pasif olmasndan yaknarak Ramazana: Byle eylem olmaz. Meclisi basalm. Tayyibi esir alalm! diyordu. Ramazan da onunla dalga geerek: Seni bu san sakalnla Meclise kim alr. lk nce tra ol! Temiz bir elbisye giy gel o zaman dnrz. Diyordu. Bir sre sohnet ettikten sonra Ramazan, Hamdullahn yanndan ayrlm yatmaya gitmiti.

278

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

25 ubat 2010 gn tan aarrken nbeti biten Hamdullah, banyo yapmak zere ankaya Belediyesinin kendileri iin tahsis ettii yere gidiyordu. 05:00 sralarnda adrndan ayrlrken,yorgun ve dalgnd, ayaklarnn gtrd yere gidiyordu ama sadece yryordu, Hibir eye dikkat etmiyordu. Polisin iilerin yryn engellemek zere barikat kurduu Mithatpaa Caddesinde Halkbankn tam karndayd. Halkbank ynne gemek iin kaldrmdan yola ilk admn attktan sonra bir-iki adm daha atabilmiti. Haki renkli Range Rower jeep farlarnn tam orta yerinde oluan byk bir kntyle durdu. Yerde fren izi yoktu. AKPli Ankara Bykehir Belediye Bakan Melik Gkekin bilimsel gerekleri dikkate almadan kurduu kpr ve kavaklar her an kaza, her an lm, her an ekonomik kaypt. Yolda trafik lambas yoktu. Hamdullah karya gemek iin kaldrmdan yola indiinde Kocatepe ynnden Mithatpaa Kprs zerinden hzla gelen cipin farknda bile deildi. 72 gndr sren eylemin yorgunu Hamdullah, yzkoyun yerde, kanlar iindeydi. Bann sa taraf ezikti. Hamdullah 1971 ylnda Gmhackye bal Alevi ky Konuktepede domutu. nklap Sokaktaki adrndan km, Tuna Caddesi yoluyla Mithatpaa Caddesine geldikten sonra caddenin sandan 50 metre kadar yrm, Mithatpaa Kprsne 20-30 metre kala Halkbank Mithatpaa ubesinin tam karsndan geip Sakarya Caddesi boyunca Adakale Sokak ve Ata 1 Soka geip, Kolej semtindeki eski TED Kolejinin girii olan Salk Sokak tarafndan ankaya Belediyesi bahesine girecekti. Karya geeyim derken Kocatepe Camii tarafndan Shhye ynne giden aracn arpmasyla havaya frlayp nce Range Rower jeepin stne ve ardndan da yere dtnde henz hayatn kaybetmemiti. mrnn son daikalarn Ankarann en ilek caddelerinin birinin souk asfaltnda konuk olarak tamamlamt. Olaya TEKEL iilerinin direni kararghnn etrafn kuatm olan polisler mdahil olduunda o yaamn yitirmiti. Hamdullahn cansz olduunu grnce ankaya Belediyesinin cenaze arabas armlard. Samsun adrndan arkada Atacan, adrdan yldrm gibi frlam, arkasndan baka bir arkada da onu izlemiti. Erbaa adrndan Karanfil de onlar takip ediyordu. Arkadalarnn koumalarn gren dier TEKEL iileri de onlarn peine taklmlard. Hamdullah, birok geceler tuttuu nbetlerden sonuncusundan kt saatlerde nbetiler dnda kuru ayazn saldrsna kar koyabilenler uykudayd. adrlarda uykusuz gzlerini outuranlar sobalar etrafnda snmaya alanlar Mithatpaa Caddesi tarafndan gelen :

279

Mslm ULUSOY

Bir arkadamza araba arpm szlerine koturmulard. Range Rower bir jeep ve birka metre nnde yatan bir TEKEL iisi. Olay yerine gelen iiler arkadalarnn yzn grmek istedike polis izin vermiyor, polislerden biri : Sizin arkadalarnzdan deil! diyerek TEKEL iilerinin nn kesmeye alyordu. O beyaz bir beze sarlp cenaze aracna yerletirilirken iilerden biri giysilerinden tanm, Samsun adrnda kaldn Amasyal olduunu Bafrada altn sylemiti. Polis,TEKEL iilerine, Cumhuriyet Savcsndan bilgi alabileceklerini syleyerek, Hamdullah ankaya Belediyesinin cenaze aravyla adli tpa, ona arpan 06 GMA 93 plakal Range Rower arac da parka gtryordu. Hamdullahn kaza geirip ld direni kararghna yaylmasndan birka dakika sonra kazann olduu yer TEKEL iileriyle dolmutu. Polis olay yerine gelenleri lenin TEKEL iisi olmadn syleyerek datmak istiyordu ama Mithatpaa Caddesi birdenbire trafie kapanmt. Duyan iiler oraya geliyor fkeyle: Katil Tayyip..! Katil Tayyip..! lmek Var Dnmek Yokdiye sloganlar atyorlard. Hamdullahn cansz bedeni ankaya Belediyesinin cenaze arabasna konulduktan sonra Hamdullahn banda iki arkada cenaze arabasyla Adli Tp Kurumu morguna gidiyorlard... TEKEL iileri Mithatpaa Caddesinde Pankobirlik nnde toplanarak Hamdullah Uysal'n yaamn yitirdii yere giderek karanfiller brakmlard. Mehmet Sevigen, CHP Sultangazi le Ynetim Kurulu adna i adam Fevzi Ba ile TEKEL iilerine simit peynir ve meyve suyundan oluan kahvalty datmak iin geldiklerinde olay duymu, hemen Samsun adrna gitmiti. ankaya Belediye Bakan Blent Tank da Trk- Genel Merkezi'ndeydi. Saat sekize doru ilerlerken ii arkadalar Hamdullahn alk grevi srasnda ekilen bir resmini oaltmlar datyorlard. Herkesin yakasnda Hamdullahn siyah beyaz bir fotograf vard. Adyaman adrnn yanndaki Trk- bahe parmaklklarna da byke bir resmini asyorlard. Islak yerler, ldayan gne altnda gzleri kamatrrken TEKEL iilerinin gzlerindeki ifade onlarn Abdi pekiye ilk geldikleri gnk garip akn mahsun ve kimsesiz hallerini andryodu. Direni karargah sokaklar yasa boulmu, bir ksm TEKEL iisi de Pankobirlik nnde Adli Tpa gitmek iin otobs bekliyordu. Adli Tpa saat10:00 civarlarnda toplanan TEKEL iileri Hamdullah alp, direni kararghna getirmek, onunla kaderlerinin kesistii yerde vedalamak, helallemek istiyorlard. Ama polis buna izin vermeyecei gibi birinci derecede akrabas olmazsa cenazeyi de vermeyeceini sylyordu.

280

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Polis, Hamdullahn yaknlarna ulamt. Hamdullahn kardei Hasan, askerlik yapt skenderundaki birliinden aranm, Hasan polisin yaratt psikolojik bask karsnda aabeyinin direni karagahndaki arkadalarnn yanna gtrl meden gmlmesine onay vermek zorunda kalmt. Polis, Hasan arayarak: Buras ok kark, ortam ok gergin, her an her ey olabilir gibi ifadeerle korkutmutu. O da, dier iilere biz zarar gelebilme olasln dnerek agabeyinin direni kararghna gtrlmeden kyne gnderilmesine onay vermiti. Hamdullahn einin Ankara giriinde polis tarafndan durdurulup Adli Tpa getirilmeden onay alnd iddialar ortalkta dolayordu. Adli Tp Kurumu morgu nndeki TEKEL iisi says 500 amt. Adli Tp Merkezi evresindeki Apartmanlarn balkon ve pencerelerine toplanm halk da olaylar izliyordu. Trk- Genel Merkezi'nde, Hamdullah iin tren dzenlenmesinin planlandnn belirtilmesi zerine iilerin direni kararghndaki bekleyileri devam ediyordu. Mustafa Trkel: Keke buraya gelen insanlar burnu bile kanamadan gnderebilseydik" dedikten sonra cenazenin Trk- Genel Merkezi nne getirileceini, burada dzenlenen trenin ardndan memleketi Amasya'ya uurlanacan sylemiti. Mustafa Trkel de cenazeyi almak zere Adli Tp Kurumu'na gitmiti. Adli Tp Merkezi morgunun nnde TEKEL iileri: Katil Tayyip! lmek Var Dnmek Yok sloganlar atarken mahalle halk evlerinin camlarndan balkonlarndan olay izliyorlard. Halk da sokaa inmeye balam, AKP ve Tayyip Erdoana lanetler yadryordu. Cenazenin gtrlmesine izin vermeyen polis, Adli Tp Kurumu nne barikat kurmu, iilerin bekleyii ve kararll srerken ada Hukukular Dernei yesi avukatlar ve Amasya milletvekilleri da Adli Tp nne gelmilerdi: Gmhackyden Hamdullahn ailesinin gelmesinin beklendii syleniliyordu. zntl bekleyi: Gn Gelecek Devran Dnecek AKP Halka Hesap Verecek lmek var Dnmek Yok sloganlaryla nefret ve kararl bir bekleyie dnmt. Polisin, cenazeyi almaya gelen Hamdullahn ailesine, cenazenin Ankara'da tren yaplmadan dorudan memleketine gtrlmesi iin tahhtname imzalamas iin bask yapt dillerde dolayordu. Cenazeyi gtrmek iin Hamdullahn Amasyadaki enitesi de Ankaraya gelmiti. Hamdullahn Ankarada polis olduu sylenen bir yaknna da onun amirlerininde bask yapt cenazenin helallik almak iin direni karagahna gtrlmeden kyne gnderilmesini istedii syleniyordu. TEKEL iileri arkadalarnn cenazesinin Trk-i nne getirilmesinde srarcydlar.

281

Mslm ULUSOY

Hamdullahn enitesi de cenazenin Trk- nne gtrlmesini, helallik alnmasn istemiti ama, polis srarla, ailenin izin vermedii yalann sylyordu. Bu srada direni kararghnda cenazenin Trk- Genel Merkezi nne gnderilmesine izin verilmediini haberi yaylm, Mecit Aman,Hamdullah Uysal'n cenazesinin akrabalar gelmeden Adli Tp Kurumundan alnamayacan bu nedenle de Trk- Genel Merkezi'ne getirilemediini aklamas byk tepki iindeki TEKEL iilerinin hkmet kart sloganlar atarak, Adli Tp Kurumuna gitmek iin Mithatpaa Caddesine kmasna neden olmu, polisin kurduu barikat amak isteyen iiler, Mecit Ama'n ikna etmesi zerine direni karagahna geri dnmlerdi. Polisin, morg nnde bekleyen icilerin istei dorultusunda cenazenin Trkiin nne gtrlmesine izin vereceini sylendiinde, Adli Tp Kurumu nndeki iiler otobslere binmiti. Ancak polis ise yine oyun peindeydi. Cenaze arabasnn Adli Tp morgu nnden kna izin vermiyordu. TEKEL iileri durumu fark ederek otobslerden inmiler, ortalk ana-baba gnne dnmt. Yine sloganlar atlyordu: Katil Tayyip! lmek Var Dnmek Yok Gn Gelecek Devran Dnecek AKP Halka Hesap Verecek Polis n safta olan TEKEL iilerine kar acmaszca saldrya gemiti. Saldr sinsi ve planlyd. Polis botlar iilerin ayak bileklerine, diz kapaklarna darbeler indiriyordu. Polis kalkanlarnn altnda kalan ayaklar kameralar tarafndan grntlenemedii iin polisler zellikle kalkan alt almay tercih ediyorlar, kameralarn kendilerini grntlemesinden kurtulmu oluyorlard. Bu da yetmemiti. Polis, biber gazn ndeki iilerinin gzleriniznin neredeyse gzbebeklerinin iine byk bir zevk ve zenle, sadiste pskrtyorlard. Polis saldrganlnda yine snr yoktu. TEKEL iileri polisin saldr karsnda ellerini kollarn kmldatmyorlar ama bulunduklar yerden bir adm dahi kmldamadan geri gitmemek iin direniyorlard. Esmer uzun boylu, ocuk yzl bir polis, ndeki kadn iiye copuyla vururken zevkten drt keydi. Kadn ii baylm iiler onunla ilgilenirken cenaze arabas Adli morgun bahesinden karlmt. Hamdullah, arkadalarn yalnz brakp gitmemek iin direndii memleketine, cenaze arabasyla gidiyordu. Gmhacky yolundayd.

282

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

lm Deil Beni Korkutan ocuklarmn Geleceidir TEKEL iilerinin Adli Tp nndeki mcadelesi sonusuz kalmt. Arkadalarnn cenazesi TEKEL iilerinden karldnda Adli Tp nndekilerin direni kararghna dnmekten baka aresi kalmam, otobslerine binerek Abdi peki Parkna gelmilerdi. Shhye kapal otopark nnde otobslerden inen iiler Tuna Caddesini takip ederek Hamdullah Uysaln yaamn yitirdii Mithatpaa Caddesini geip Trk- nne geliyordu. Polis yine yolu tutmutu. iler Ata Sokaa sapp, Kzlay Genel Mdrl nnden Sakarya Caddesi yoluyla adrlarna gelmeyi dnyorlard. Polis bu yolu da kesmisti. Polis, srekli iilerle kar karya gelmek iin aba gsteriyor, iiler ise oyuna gelmemek iin direniyordu. Yrekleri yanm, arkadalarn kaybetmilerdi. Cenazeleri kendilerine verilmemiti ama, akl banda, provakasyona meydan vermemek iin gsterdikleri direni, bu gne kadar srdkleri direnie bedeldi. Arbal, krmadan dkmeden hak aramaya devam etmek istiyorlard. Ama karlarnda igalci bir devletin gvenlik kuvvetleri vard sanki. iler polis ne derse onu yapyorlard. Ama sloganlarn da atyorlar, birliklerini bozmuyorlard. Tuna Caddesini takip edip Mithatpaa Caddesinden Trk- nne geldiklerinde yine polis yolu kesmiti. Mithatpaa Caddesine barikat kuran polisler iileri datmak iin mdahale ettiklerinde iiler dalmayarak yola oturmulari direni karagahndaki iilerde onlarla birlemek iin Tuna Caddesi kn kapatmlard: Hamdullah lmez, TEKEL blnmez! Katil AKP! Katil Tayyip! sloganlar atlyordu. Polis saldr iin bekliyor, iiler polisin yolu amas iin bekliyordu. iler sloganlar atyor, polisler onlar szyor, kimi polisler iilerin baklarndan kendisini kurtarmak iin yere bakarken, soysuz olanlar iileri kkrtmak iin yz mimikleri yapyordu. Saat 17ye doru polis, iilerin nndeki engelleri kaldrm, tm iiler direni kararghndaki yerlerine dnmlerdi. Tm adrlar ve direni karagah sokaklar; Kzlayn sokaklar Hamdullahn resimlerini yakasnda tayan insanlarla doluydu. Direni kararghnda hergnk mzik sesleri kalmam, kin ve fke dolu iilerin kararl sloganlar ortal inletiyordu. Trk- Genel Merkezi nnde herkes byk znt iinde yakalarna Hamdullah Uysal'n fotorafn, balarna da siyah bant takm, adrlara da siyah bayraklar ile Hamdullah Uysal'n fotoraflar aslmt. Hamdullahn lmne neden olan ofr de, savclk sorgusunun ardndan Ankara 2. Sulh Ceza Mahkemesince, taksirle lme neden olmak suundan tutuklanmt.

283

Mslm ULUSOY

Samsun 19 Mays TEKEL iisi Hamdullah ,lmnden birgn sonra Konuktepede topraa veriliyordu. Cenazeye Ankarada direnen TEKEL iileri ve Samsunda bulunan TEKEL iilerinin yan sra Samsun TEKEL ileriyle Dayanma Platformu bileenleri ve TEKGIDA- temsilcileri de katlmt. Hamdullahn cenazesi kye getirildiinde gkyznde dnen askeri helikopterin grlts arasnda annesi Cemile: Allah belalarn versin, benim ocam yaktlar, onlarn oca da yansn. Elinden ekmeini aldlar. En byk ocuumdu. ocuklarma baba olmutu, bana bile babayd o.. O geldi mi dnyalar benim olurdu. Dnyam aldlar elimden diyerek alyordu. ocukluundan beri yoksullukla mcadele eden Hamdullah, sistemin cinayetinin kurbanlarndan olmutu. Kzkardei Cennet: Dalar talar can versin! Abimi nasl kefene sardnz?.. diye aladka herkesin yrei paralanyordu. Direni karagah adrlarndan Bal brahimin feryad arkada Hamdullah iindi. Zalimin gzleri ii anda, Hamdullahm ekmeinin peinde, Eli kanl direksiyon banda, Ekmei uruna ld Hamdullah Kahrolas bir jip vurdu, savurdu, iekli aac ykp devirdi, Bamz karl daa evirdi, Ekmei uruna ehit Hamdullah. Vardk Hamdullah tptan almaya, Maher yarasna ortak olmaya, Helalleip yuvasna salmaya, Ekmei uruna gitti Hamdullah Oyun edip onu bizden aldlar, Gnlmz karanla saldlar, Hrsz gibi cenazeyi aldlar, Ekmei uruna ld Hamdullah. Sebep olan vicdanszlar orada ki yavru yetim kald yuvada, Gencecik e eremedi murada, Ekmei uruna gitti Hamdullah. Haykrrd souk, ayaz demezdi, Onurlu insand haram yemezdi, Hakszla asla boyun emezdi,

284

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Ekmei uruna ld Hamdullah. Bal brahim nasl kader felekten, Garip insan kurtulmaz kelekten, Sermayeler bizi eler elekten, Ekmei uruna ehit Hamdullah. Trkiye Cumhuriyetini, sonsuza dek savunmay kendisine grev bilmi bir anlaya sahip olan Hamdullah, geleceini ve var olmasn borlu olduu Mustafa Kemali savunmak iin yiite direnmiti. nk: TEKELi savunmak demek, vatan savunmak demektir diyordu. O, emperyalizmin uaklna soyunmu bir teokratik dzen kurma zlemcilerine geit vermemek iin direniyordu. Btn gcyle direndii mcadelesinde asla yorulmam, ylmam, Cumhuriyete kastetmeye soyunmu, ikenin btn kaynaklarn ele geirmeye alan lkeyi savunmaya hazr tm glere kar cihad ilan etmi emperyalist ibirlikilerine kar mcadele ediyordu. ktidara sahip olanlarn ihanetine ve onlarn ahs menfaatlerini, emperyalistlerin karlaryla birletirmi olduunu bilerek, alk ve yoksulluk iinde mcadelesini srdryordu. Hamdullahn direnisi arkadalar ve destekiler btn gn boyunca adrn ziyaret etmiler yatann zerindeki saz ve karanfillerin yannda onun mcadelesini saygyla selamlamlard. Saat 18:30 sralarnda blgenin deiik yerlerinde toplanm emekiler, ellerinde mealelerle direni karargh adrlarna yryorlard. Hamdullah iin elektrikler sndrlerek 1 dakikalk sayg duruunda bulunmulard. TEKEL iileri ac iindeydiler ama Ankara Valisi tehditlerinden vazgememiti. TEKEL iilerinin eylemlerini srdrdklerini alandaki salksz yaam koullarnn herkesin malumu olduunu ifade eden Kemal nal: " Zor kullanmak bizim iin ama deil, aratr. Umarm o artlar gerekle mez. yle bir eye gerek kalmadan aklselimin hakim olacana ve eylemin huzurlu bir ekilde sona ereceine inanyorum" diyordu. Ttn Ateinin yaklnn 74nc gnnde saat 12 30 sralarnda 50 civarndaki TEKEL iisi: "Biz derdimizi anlatmaya geldik" diyerek AKP Ankara l Bakanlna girmilerdi. AKP tekilatlar konumuyorlard, dilleri yoktu. Duymuyorlard, kulaklar yoktu. Dnmyorlard, onlarn yerine bakalar dnyordu. TEKEL iileri Ankara AKP l Genlik Kollar Bakan ile grrken polis acmaszca saldrya gemiti. iler:

285

Mslm ULUSOY

Her yer TEKEL, her yer direni, Haklyz, biz kazanacaz , lmek var dnmek yok diyerek slogan atp Hamdullah Uysaln lm ve cenazesinin verilmemesini protesto ediyorlard. AKP Ankara l Bakanl binasnn 2.katna Hamdullah Uysaln resmi olan bir pankart asan TEKEL iileri: TEKEL vatandr Vatan Satlmaz Yaasn Onurlu Mcadelemiz Her yer direni, her yer TEKEL, Biz Haklyz, biz kazanacaz sloganlar atyorlard. TEKEL stanbul grubunun arlkl olduu 5i kadn 8 erkekten oluan 13 TEKEL iisini binaya kstran polis, olay yerini kuatma altna alm, basnn grnt almamas iin gerekli tedbirleri alp, kaplar kapatarak pencerelerin camlarn gazete katlaryla perdeledikten sonra iilere ikence yapmaya balamt. i Metin ald darbeler ve biber gaznn etkisiyle ayakta duramazken, Mzeyyenin kolu, Abdlkadirin baca tutmaz hale getirilmiti. Dier iilerinde eitli yerlerinde ezik ve rkler vard. zellikle iileri hayalarndan tekmeleyen polis: TEKEL iileri kameralar grnce kendilerini yere attlar, kafalarn yerlere vurdular" diyerek hayaszca bir aklama yapyordu. Kelepelenerek gz altna alnan iilerin serbest braklmas iin direni kararghnda eylem balatlmt. l Bakanl binasnn nnde bekleyen 50 kadar TEKEL iisi de sloganlar atyorlard. Kocatepe Camii'nde Cuma namazndan kan baz AKP militanlar TEKEL iilerine laf atarken, sokaktan geen halk iileri alklyorlard. Halk,TEKEL iilerini gzaltna alan polise tepki gstererek polis otolarnn nne kendilerini atp, arkadalarnn serbest braklmalarn isteyen iilere destek verince, polis gvenlik eridi oluturarak aralarn geiini salamak zorunda kalmt. AKP l Bakanl nne iileri datmak zere ok sayda polis getirilmi: Biz haklyz biz kazanacaz" sloganlar atan TEKEL iileriyle kar karyaydlar. Bir ii sululuk tela iindeki polislere: "Ekmeimizi elimizden alyorlar. Sizi de bir gn 4/C'ye alacaklar" diyor, bir bakas: "ocuklarma diyor ki! Git, dilenci ol! Git hrsz ol!. Namussuzluk illa bir insann bir insana bedenini satmas mdr? Elinizi vicdannza koyun. Akamlar yattnzda uyuyabiliyor musunuz?" diye soruyordu. Polis amiri iilere: "Uzaklan..!"diyor, iiler: "Bizi de aln..!" dedike polis amiri gzlerini yumup, ban nne eiyordu. TEKEL iileri bir yandan : "Susma sustuka sra size gelecek" diye slogan atyor, bir yandan da halka:

286

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

"len arkadamzn ocuklarna imdi kim bakacak. Bu binada oturanlar m?" diye sesleniyorlard. AKP l Bakanl iinde polisin ikence ettii yaral 3 TEKEL iisi Numune hastanesine kaldrlmt. Tokat Sigara Fabrikasnda Japon olarak tannan eski hkml bir TEKEL iisi olan Salih, sendikasndan midini kesmi ve ferdi olarak dava amak zorunluluu duymutu. Ekonomik gc yeterli deildi. Paras olmad iin avukat da yoktu. Direni kararghna hergn gnll avukatlar gelmesine ramen, o bu avukatlarla tanma ansn yakalayamamt. Direni kararghnda her eyin o gnn koullarna gre geliirken Japon Salihin duruma gn gelmiti. Salih, mahkemeye sunmak zere dilekesini hazrlamt. Bu dileke ile emperyalistler ve lkedeki uaklarn yarglyordu. Herhangi bir hukuk bilgisi olmamasna ramen bir fert olarak vatann savunuyor, haklarn savunuyordu. lkesinin bakentinde Ttn Atei yakanlarn Kurtulu Savanda oban Atei yakanlardan farkl olmadn gsteriyordu. Ttn Ateinde silahlarn yerini imdilik yrekler ve akl tutuyordu. Salih, lkesini ve lkesinin deerlerini igdsel olarak savunuyordu. Japon Salihin 25 ubat 2010 gn Ankara Mahkemesinde yaplan durumas 16 Haziran 2010 gnne ertelenmiti. Duruma hakimi Japonun dilekesini okurken onun: TEKEL vatandr vatan satlamaz deyiini gururla okuyor olmalyd ki, 4 sayfadan oluan dilekeyi normal durumalarda grlmeyen bir sabrla uzunca bir sre okumu, ban kaldrdnda buruk ve sempatik bir glmsemeyle davac Salihe: Bu durumann asl hakimi ben deilim. Dileken zerine not deceim. Hakimin okuyup gereini yapar demiti. 70 gn akn direnite olan Salih, belki de bu kadar mutlu bir an yaamam t. Hakimin mutlaka kendisine hak vereceini dnyordu. Bu arada: Tayyip Erdoann hakimlerden neden ikayeti olduunu imdi daha iyi anladm diyordu. Gnlerdir direni kararghnda iiler sendikann at davadan bahsediyor bugn yarn sonulanr diye mitle bekliyorlard. Salih, sendikaya gvenmedii iin kendi davasn am, umutlu bekleyiini srdryordu. i Salih dilekesinde: Babakanlk alma kurulu ve alma bakanl i hakkmn fesih bildirimi olarak gstermi olduklar i yerinin kapatlmas ve 4/C yasas ile aktarlmamz idda etmektedirler ve ben davac Salih Trker madem ki baka kurumlara aktarma yetkileri var ise neden benim zlk haklarm ve 10 yldr hak ettiim ypranmam ve

287

Mslm ULUSOY

emeklerim yok edilerek ihbar ve kdem tazminat ile avutarak aktarlyorum. diyordu. Cumhuriyetin ve kamu kurulularnn, devletin, kurucusunun ulu nder Mustafa Kemal Atatrk olduunu dile getirdikten sonra, bu gn yaplan uygulamalarn Trkiye Cumhuriyeti Anayasasnn: Balang, Madde 2 Cumhuriyetin Nitelikleri, Madde 5 Devletin temel ama ve grevleri, Madde 47 Kamu hizmeti nitelii tayan zel teebbsler, Madde 49; alma herkesin hakk ve grevidir (deiik 3/10/2001-4709/19 md) Madde 50; Kimse yana, cinsiyetine ve gcne uygun olmayan ilerde altrlamaz, Madde 55 cret emein karldr devlet alanlarn yaptklar ie uygun adaletli bir cret elde etmeleri ve dier sosyal yardmlardan yararlanmalar iin gerekli tedbirleri alr.. maddelerine ayktr olduunu savunuyordu. Salih, yaplan uygulamalarn, Trk halkn devletinden koparmak, yoklua mahkum edip kapitalist smrgelerle asiletirmek, hrnlatrmak, devlete olan ban koparmak, okuyan ocuklarn okumasn zorlatrmak, aile mutluluuna, geim artlarna darbe vurmak, yce Trk milletinin zgrln kstlamak amacna ynelik olduunu dile getiriyordu. 4/C uygulamasnn; Sosyal adaletten yoksun edilmek suretiyle tasarlanm bir zarar verici olay olduu apak ortadadr diyen Salih, bu plan projenin: Hkmetlerimzi yllardr ynlendiren Amerika, srail ve Yahudi lobisi para piyasas tarafndan biz Osmanl torunlarna gemiten kalan kin ve intikam davalarnn peinde olmak maksadyla zarar vermek amal uygulanan bir oyunolduu dile getirdikten sonra 7-8 yldr sigara sanayisinin bilinli zarar ettirilerek Amerikan irketine satld ve ardndan bilinli 2 yl zaman kaybettirilerek ilerini son veriliini anlatm, gerekli aratrmalarn mahkemece yaplmasn isteyerek: TEKEL iisine gelince zellikle ayrmclk yapyor.. Ben 60 yam gemeden emekli olamyorum. bir milletvekili 2-3 ylda emekli olabiliyor. sekiz yldr %5i gemeyen szlemelerde verdikleri zam adil olmad gibi baktlar ki bizim sesimiz kmyor. tamamyle iimizi elimizden alarak 4/Cye mahkum etmeye alyorlar diyordu.

288

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Aslnda Biz Kaybettik Hkmetin TEKEL iilerine mdahele edeceini ilan ettii gn yaklatka olaylar daha da hzlanmt. AKP l Bakanlnda yaplan eylem nedeniyle karakola gtrlen TEKEL iilerinin durumu direni adrlarnda konuulurken, iilerden bir ksm direni kararghn terk etmeye balam ya da ayrl hazrlklarn srdryorlard. Direnme kararllnda olan iiler, eylemin sona yaklatn dnenlere ate pskryordu. Birok ii kzgn ve onlar kendilerini satmakla suluyordu. i Mesut 4/Cyi son gnde imzalamaya karar vererek, memleketlerine dnmek isteyenlere ok kzyor: Ben direneceimKazanrsam bunlar da belee oturacak derken TEKELci ozan Bal brahimde kzgnln dile getiren iirini Tokat adrna asmt. Zaman gelmeden vakit dolmadan Pes edip imzay att dnekler Zalimden gaspdan hakkn almadan 4/Cye imzay att dnekler Emein gcn bilemeyenler Yrekten korkuyu silemeyenler aklan kaz skemeyenler Davasndan dnd kat dnekler Sendikamz nmzde durmad Dik durarak meydanlara varmad Oturup masaya yumruk vurmad Bizi yar yolda koydu dnekler Baskdan ylanlar rkek durdular Ne yapalm diye kime sordular Kanayan yaraya biber sardlar Ardna bakmadan kat dnekler Sizden ne ky olur ne de kasaba Koyun gibi asldlar kasaba Cahil akln ermez ince hesaba Helallik almadan kat dnekler Asla buna asla kader demeyin Nere gitti ii karde emein Sen davulsun ama kimde oman Kuru grltden kat dnekler Bal brahim gitmez bayrak dikmeden Dikeni aly badan skmeden

289

Mslm ULUSOY

Tabaktan pislii pe dkmeden Cepheyi brakp kat dnekler Dn AKP l binasnda protesto eylemi gerekletiren gzaltndaki iiler AKP Ankara l rgt'nden bir gruba tehis ettiriliyordu. TEKEL iilerinin bulunduu odann klar yanarken dardaki odalarn klar sndrlm, aynal camnn arka tarafndaki AKPliler ve polis, iileri tanmaya alyorlard. TEKEL iilerinin avukatlar bu uygulamaya kar knca, itiraza uymak zorunda kalan polis, iilerin serbest braklmasn ertesi gne brakarak intikam alyordu. TEKEL iilerini ziyarete gelen Kamer Gen , iilere kefil olup serbest braklmalarn istediyse de, dikkate alnmamt. Polis, iilerin kald yerin havalandrlmasnn salanmas isteinde bulunan Kamer Genin bu talebini de tnmamt. Trkiye iinde her trl mcadele yntemi denenirken, yurt dndan gelebilecek basklarn hkmeti dize getirebilecei midiyle, 4/C uygulamas, ILO szlemelerine aykr olduu gerekesiyle Trk- tarafndan Uluslararas alma rgt (ILO)ne ikayet edilmiti. 4/C statsnde alanlar i gvencesinden, rgtlenme ve sosyal haklardan mahrumdular. Bavuru zerine ILO Trkiyede ilgili makamlardan aklama istiyordu. Uluslararas i Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) Brksel'deki Trkiye Bykelilii nnde bir miting yapm, ITUC Genel Sekreteri Jaap Wienen'in bakanlnda uluslararas bir sendika heyeti Trkiye Bykelisi'yle grerek Trkiye'de sendikal haklara sayg gsterilmesi konusundaki endielerini dile getirdikten sonra, TEKEL iilerinin taleplerine en ksa zamanda tatmin edici bir yant verilmesini istiyordu. Trkiye'de dahil 155 lkeden 175 milyon emekiyi temsil eden ITUC, Berlinde: Haydi Berlin! Tek-el Tek Yumruk! adyla bir miting dzenleme karar alarak mitinge arda: Berlinliler, emek dostlar, TEKEL direnii ve sonular bizleri de yakndan ilgilendiriyor. () Davamz birdir, bu kavga bizim kavgamzdr. Haydi Berlin, ibirliki AKP hkmetinin direnie ynelik tehditlerine, Berlinden gl bir cevap verelim. TEKEL ii lerinin yalnz olmadn, herhangi bir saldrda sessiz kalmayacamz haykralm. Onlarn taleplerini ve mcadele azimlerini Berlin sokaklarna tayalm. Deniliyordu. Direni karargh adrlarnda Babakann tehditleri konuulurken iilerin gz Dantay'dayd. Tayyip Erdoan, dn akam itibaryla TEKEL iilerinden 4/C'ye bavuranlarn saysnn 3 bin 200'e ulatn belirterek: "Sal akam tabloyu grp ondan sonra yasalara ters, hukuka ters herhangi bir duruma lkemizde artk daha fazla tahamml edemeyiz. " diyordu.

290

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKGIDA-in Dantaya bavurusunun bugn karara balanmas beklenirken iiler de mdahale ihtimaline kar hazrlk yapyorlar, adrlarndan ayrlmyorlar d. Mustafa Trkel: Byle bir mdahale yaplmas durumunda biz adrlarmz yeniden kuracamz da syledik. Bu sefer daha dzgn daha anlaml adrlar kurarz. " derken, iiler direnilerini adrl yada adrsz srdreceklerini ancak bulunduklar yeri terk etmeyeceklerini sylyorlard. Mustafa Trkelin: "adrlarda komn hayat balad. Artk adrlardan kma vakti geldi" demesine anlam veremeyen iiler tartmaya balam, bunun ne anlama geldiini zmeye alyordu. Ankara valisinin de yumuak bir tavr iine girmesi iileri iyice mitlendirmiti. TEKGIDA- Sendikasnn Dantay'da at dava grlm alnan kararn aklanmas bekleniyordu. Dantay 12. Dairesi, 4 ubat 2010 tarihli Bakanlar Kurulu Karar'nn, TEKEL iilerinin de aralarnda bulunduu geici personelin 4/C'ye gei iin 30 gnlk sre iinde ilgili kurumlara bavurmasn ngren hkmnn yrtmesini durdurmutu. Kararn aklanmasyla birlikte direni karargh adrlar bayram yerinde dnmt. Sloganlar atlyor, herkes birbirine sarlyordu. Birka gn nce Hamdullah iin dklen gzyalarnn yerini sevin gzyalar almt. Mustafa Trkel basn aklamas yapmaya hazrlanrken baz iiler onu omuzlarna almlard. TEKEL direniinin 77nci gnnde Dantayn kararyla yeni bir aamaya gelinmi, TEKEL iileri esasa ilikin davann daha rahat ilerlemesi iin zaman kazanlmt. Ayrca, Dantay esasa ilikin davada idareye savunma yapmas iin yedi gn sre veriyordu. Bu srenin sonunda asl dava grlmeye balayacakt. AKPnin iileri isizlik tehdidiyle 4/Cyi kabul etmeye zorlad 30 gnlk srenin kalkmas, direni asndan hayati nem tayordu. AKP karsnda rahat bir soluk alm, son gnlerdeki huzursuzluk ve rehavet annda bu kararn verilmesi iilerin moralini ykseltmiti. Direni karargah: Biz haklyz, biz kazanacaz sloganlaryla couyordu. Direni karargh sokaklarnda mcadeleyi terk etmemi ve 4/Cye imza atmam 5 binden fazla TEKEL iisi: Gn sizin gnnzdr diye konumaya balayan Mustafa Trkeli dinliyordu. O, hkmetin hukuksuzluuna kar adaletin olduunu gsterdii iin Dantaya teekkr ederken, iiler de sloganlar atyor: Direne direne kazanacaz!, Kavga bitmedi daha yeni balyor diyorlard. Hava kararmaya yz tuttuunda rengarenk havai fiekler gkyzn sslyordu. adrlarn nnde ekilen halaylar, tepilen horonlar, oynanan zeybekler daha

291

Mslm ULUSOY

canl daha cokuluydu. Kim kime sarldnn farknda bile olmadan Dantay kararn kutluyordu. ilerin ilk gnden beri srdrd kararl direniin mimarlar ise, yzlerini kaplam derin endie iinde kutlamalar izliyorlard. Birka gnden nesinden memleketlerine dnm iiler direni kararghnda ki arkadalarna telefon ederek geri dneceklerini sylyordu. ou onlara kzgnd ama 70 gnlk hatrlar iin ses karmamay tercih ediyorlard. Maydonozda bir masa ban tutmu olan Cemal, kendisini telefonla arayan arkadana: Dn erefsiz dn! demekten kendini alamamt. TEKEL TV Kadirin yzndeki sevin gzlerinin iine yansmt.Mutluluktan uuyordu. Birka dostunu akam balk yemeye davet edip, Sakarya Caddesindeki bir balkdan 5 tane iri balk ald. Balk ona balklar ucuz vermiti. Kendilerine destek veren bir lokantaya pirmesi iin teslim etti. Saat 6da lokantann kendileri iin ayrd masadaydlar. Lokantac da para almad gibi ortaya bir salata gnderip jestini yapmt. TEKEL iisi 2 desteki balk yiyip kola ierek Dantay kararn kutladlar. Direni karargah sokaklarnda rahatlam olan iilerin gveni artmt. 4/Cye bavuru iin evrak hazrln tamamlam olanlar belgelerini yrtp yrtp atyorlard. Daha rgtl ve planl almalar gerektiini konuurken sendikann yarn gndeme getirmesini bekledikleri adrlarn kaldrlmasn tartyorlard. Farkl grler dile getirilmesine karn ezici ounluk adrlarn kaldrlmasna olumlu bakmyordu. Tm adrlarda: Biz haklyz biz kazanacaz sznn gerekletii inanc hakimdi. eitli siyasi parti ve rgtler, adrlar arasnda yrye balamlard: Hepimiz TEKELiz AKP'ye yeteriz diye direnenler kutlamalar srdrken, AKP il binasnda eylem yapan 18 iiden rfan Gnen, efik iek, Metin Arslan ve Ercan Gngr dndakiler serbest braklmlar, direni alanndaki yerlerini almlard. Serbest braklmayarak mahkemeye sevk edilenler iin: Binaya izinsiz girmek, kamu malna zarar vermek ve grevliye mukavemetsualarndan tutuklanma isteniyordu. AKPnin korkulu ryas haline gelen TEKEL iisinin uzun erimli bir mcadeleye mi hazrlanaca, yeni insanlar mcadeleye katp katamayaca ya da mahkemenin kendisine salad imkan kullanmakla m yetinecei, tartltrken, bir TEKEL iisi Hamdullaha yazd mektubunda: Sevgili Dostum, Alk Grevinde giydiin kefenin zerine 'lm deil beni korkutan,ocuklarmn geleceidir' yazmtn ya hani! Oldu mu imdi? ocuklarmzn geleceini, gzel gnlerimizi ve kazanmlar

292

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

mz grmeden gitmek var myd? 'Ben Ankarada kalrm, hi gitmem artk' derken bunu mu haber veriyordun? 'Her lm erken lmdr' de, seninki ok erken oldu be kardeim. inden frtnalar gelip geerdi de, yalnzca gzndeki hzn grrdk. Ac tebessmn neredeyse tm fotoraflarnda fark ederdik etmesine de elimizden bir ey gelmezdi. 'lmek var dnmek yok' direniimizin temel sloganyd! Kararllmz haykrmak iindi. Senin bunu byle ciddiye alman gerekmezdi! Can Dostum, Artk hibir ey eskisi gibi olmayacak. Seni kaybetmenin acsyla mcadelemiz bambaka bir boyutta imdi. Senin iin de kazanmalyz artk. Bize byk bir sorumluluk ykledin. Kardeim Hamdullah, Tekel Direniinin ilk gnnden beri kendine ve bize tekrarladn szckleri geri sardmzda; sanki olacaklar biliyordun. te bu yzden acmz daha fazla Daha derin Trk-in tam karsnda, Karacaolunun nndeki direkte (ksa boyu nedeniyle) en alttaki imzay atan 'kk dev adam' seni byk bir zlemle anyoruz. Direi terk ederkenki kzgnln. adrlarn dzenini salamaktaki kararlln. Davetsiz ziyaretilere (!) ynelik tavrn. Hangi birini anlatacaz. Olacaksan bir ey, i Snf Kahraman ol! Olacaksan bir ey, Hamdullah Uysal ol! Szler akam stleri insan sran tatarcktan baka bir ey deildir. Szler insana tatarcklar gibi eziyet eder, mezarna dein kovalarlar onu! Ama mezardan teye de gidemezler imdi szlerin seni incitemeyecei yere getin Hamdullah! Kardeim Hamdullah, Seninle akalamalarmzda, senin kendini medyada gsterme meraknda olduunu syler, seni kzdrrdk ya hani! Seninle ilgili o ac haberi tm televizyonlar verdi vermesine de, bu aka deildi ki. Kocaman dramatik bir ironiydi. Keke bu kadar nlenmeseydin be kardeim! diyordu. TEKEL iilerinin direniinin 76nc gn. 8 bin 247 iiden 3 bin 200' 4/C'yi kabul ettii aklanm, 5 bin civarndaki TEKEL iisi Babakana rest ekmiti. 28 ubatta iilere mdahele edileceini syleyen Tayyip Erdoan ark etmi, bu sreyi 2 Mart Sal gnne uzatyordu. Direni adrlarnda tedirginlik iinde herkes, ka kiinin 4/Cyi kabul ettii, niin kabul ettii, AKP tekilatlarnn ii ailelerine ve yakn evrelerine yapt basklar konuuyordu. Bir de Dii Hseyinin hikayesi anlatlyordu.

293

Mslm ULUSOY

Ankaradaki eylemlerde yerini alan Dii Hseyin ailesini ziyarete gittiinde 4/Cyi imzalayanlara kfretmiti. Memleketindeki 4/Cyi imzalayanlar da onu bir gzel pataklayarak yzn gzn morartmlard. Ylmayan Dii Hseyin tekrar Ankaraya dnerek alk grevine katlp, alk grevinden ktktan sonra tekrar ocuklarnn yanna dnmt. Memleketine dnnden birka gn sonra Dii Hseyinin 4/Cyi imzalad direni kararghndaki arkadalar arasnda duyulmu ve byk bir tepkiye neden olmutu. Ona tepki duyanlardan biri memleketine dndnde bir ay ocanda Dii Hseyinle karlanca, yakasna yaparak: 4/Cyi imzalayanlara kfrettin, onlardan dayak yedin. gn alk grevinde kaldn.. Niye imzaladn? Seni bir de ben dveyim de iki taraftan da dayak yemi ol! diye tepki gstermi, fakat direnite birlikte geirdii gnleri anmsayarak ona kyamam, TEKEL direniisi arkadan dvmeye eli varmamt. Biliyordu ki, kendi ailesine de byk bir bask vard. Arkadann yakasn brakp, ac ac ona bakarak oradan ayrld. Dii Hseyin ise mahcubiyet iinde kzarm, ban nne emiti. 4/Cyi imzalamamak iin direnenler kin ve hrsla yumruklarn ylesine gl skyorlard ki, her slogan atlnda havaya sklan kurun gibi, kendilerine bu zulm reva grenlere ynelmiti. Direnen TEKEL iileri zerindeki ok ynl basklar Ankara Valisinin ay sonunda srenin bittiini anmsatmasyla devam ederken, iiler: lmek var dnmek yok diyerek ona cevap veriyordu. Direni sokaklarnda normal yaant devam ederken be kiilik ii gruplar hi umulmadk yerde durarak gr sesle: Biz haklyz biz kazancaz diyorlar ve normal yrylerine devam ediyorlard. Bu eylem birbiriyle ilintili olmayan birok ii tarafndan zaman ve mekan belli olmakszn devam ediyordu. Herhangi bir yerde, herhangi bir saatte ama sklkla yaplan bu eylem orada olanlar etkiliyor. Moral takviyesi alan kalabalk, baka sloganlar atmaya balyordu. lkenin iinde bulunduu olumsuz koullar srtlayan TEKEL iileri, toplumsal geliim sreci iinde yeni, temiz bir sayfay ayordu. Alan yeni sayfay kabullenemeyen rgtlenmeler, istemeseler de alma hayatna ilikin sorunlar karsnda ortak hareket etme karar alarak 12 madde halinde sraladklar taleplerini hkmete bildirmiler, bunlarn karlanmamas halinde 26 Mays'ta genel eylem yaplmasna karar vermilerdi. Btn bu gelimeler TEKEL iilerini tatmin etmekten uzakt. Kendilerinin oyalandn dnyorlar, daha aktif eylemler yapabilmek iin yntemler aryorlard.

294

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

31 Ocak 2010 itibariyle i akitleri feshedilen TEKEL iilerine 4/C'ye gei iin tannan 30 gnlk sre dolduunda Dantayn yrtmeyi durdurmas direniin ilk meyvesiydi. TEKEL iileri 8 ay daha sre kazanmlard. Dantay karar aklandnda TEKEL iileri: Kavga bitmedi yeni balyor, Biz inandk biz kazandk sloganlarn ne kararak yeri g inletirken ortalk bayram yerine dnmt. Trk- Genel Merkezi giri kaps nnde konuan Mustafa Trkel: "Ey Babakan Ey Hkmet, 72 milyonun hkmeti olun. Biz hala zlk haklarmz bekliyoruz." Dedikten sonra Trkiye'de yaplmayan bir eylemi gerekletirdikilerini, ykmadklan, yakmadklarn dile getirerek: Unutmayalm henz kazanmadk. Henz mcadelemiz bitmedi, yeni balyor. imdi bize den grev Trkiye'nin drt bir tarafnda yaygnlaan eylemlerimizi, emekilerin birleik mcadelesinin nasl kazanlacan gstermek iin yaygnlatrmak. Son noktay koymak iin 4/C'yi artk kaldrn" diye konuuyordu. Yarn saat 10.30da basn toplants yapacaklarn syleyen Mustafa Trkel, iilerin omuzlardayd. iler birbirlerine sarlarak sevin gzyalar dkerken, kulaklarna dayal telefonlaryla aylardr uzak kaldklar yaknlarn arayak mjdeli haberi veriyorlard. Ddkler, zlgylar, slklar ve alklar eliinde karar sevinle karlayan TEKEL iileri sloganlar atyorlar, birou gzyalarn tutamyordu. ilerin sevin gsterileri mzikler eliinde halay ekerek, sloganlar atarak devam ederken, lm orucundaki Abdurrahman Turan, kanser hastas einin tedavi sreci nedeniyle 4/Cyi kabul etmek zorunda kald iin zgnd. Direni karagahnda herkes birbirine sarlyor, gzlerinden sevin gzyalar ylesine tatl akyordu ki, krkn am kadn iiler taze gelinler gibi mutluluktan uuyordu. ylesine akt ki azlar, sanki diler miting yapyordu. Esmer tenli Adyamanl Aynurun gzlerinden dklen yalar, sarma dola olduu sarn arkadann salarndan kayarak yere dyordu. Dostluk, arkadalk, itenlik adna her ey oradayd. TEKEL iisi zulme, zorbala, AKPye meydan okumu, direniinin yannda yargy grmekten mutluydu. Direni sokaklarnn zafer gecesi de bakayd. Gnlerdir ekilen ile sona ermiti sanki. adrlar konuk eden sokaklar, esnaf, hatta polisin bile gzlerinin ii glyordu. Kutlama ve elenceler sabaha kadar srmt. Yanan sobalarn banda Hamdullah yoktu. Kimsecikler kimlik kontroluna gerek duymuyordu artk. Kimi adrlarda ii buruk iiler adrlarn kaldrlmamas, mcadeleye devam edilmesi gerektiini savunulurken, sendikann adrlarn kaldrlmas ynnde telkin ve abalar ar basmt. Bir ii: Sanki hkmet, valilik, sendika ve mahkeme birlikte hareket ederek ii bu noktaya getirdiler. Satldk diyordu. O direniin sonucunda tm haklarn almalar

295

Mslm ULUSOY

gerektiini savunuyor, birok kii elenirken o iin iin alyor, yumruklarn skyor, kendi kendini yiyordu. Mahkemenin vermi olduu karar lehlerineydi ama o bunu yeterli grmyor: Emein mcadelesi nne el birliiyle set ektiler diyordu. Yarnlarda mcadeleyi engellemek isteyen sendika aalarnn parsa toplama yarna gireceklerinden sz ediyor: Aslnda biz kaybettik diyordu. Sendika, TEKEL iilerinin adrlarn kendilerine sktrecekti. ok acyd ama gelecek gnlerde ezienlerin hak arayanlarn mcadelesi anlatlrken TEKEL ncesi ve TEKEL sonras denilecekti. Direni kararghnda yaplan son yoklamada btn TEKEL iilerinin iyerlerinin adlar sralanarak hep birden BURADA!...denilmi. Siirt Enitesine YUH!... ekilmiti. Yurdun drt bir yanndan omuz omuza verip, hibir ayr gayr gzetmeden, birbirine hor bakmadan, kimse kimseyi kmsemeden, telemeden, cinsiyet, inan, yre sosyal stat fark gzetmeden 78 gn birlikte olmulard. Kendilerine destek iin gelenler de yleydi. renciler, memurlar, kadnlar, iiler, emekliler, esnaf oradayd. Onlar, Laz, Krt, Trk, Alman, Hollandal, ngiliz deildiler. Onlar, Ateist, Alevi, Snni, Katolik, Protestan, afii olduklar iin orada deildiler. Oraya gelenler arasnda i, zengin fakir ayrm da yoktu. Okuma yazma bilmeyenler de, profesr olanlar da oradayd. ylesine nl ziyaretiler direni karargh sokaklarndan gemiti ama, hi kimse direniin bakan(!) Rahmi kadar ilgi oda olamamt. Komnistler, her trden devrimciler, eitli partilere oy vermiler, hep oradaydlar. Herkes birbirine bir eyler retmiti. Direni kararghnn duman km sokaklarnn is ve insan kokan adrlar, 12 Eyll darbesinden beri toplumsal dayanmay unutmu olanlara kurs amt. nsan deerlerin ne olduunu 78 gn boyunca gstermiti. Tekel iileri iin her trl destei getirenler, dkkanlarn TEKEL iilerine teslim edenler, ozan, yazar, izer, medya emekileri; demokratik kitle rgtleri, sendikalar,mrlerince yaayabilecei en youn insani duygular yaamlard. Direni karagah adrlar ihaneti de grm, i ve d dmanlardan gelen birok saldrdan aklnn ve birliinin gcyle kolaylkla syrlmt. Bata Mustafa Kumlu olmak zere, HAK-in tavr TEKEL iilerine ok koymu, oradaym gibi yapp kln kprdatmayan Kamu-Seni sineye ekerek mcadelenin dna atmamak iin zveriden ekinmemilerdi. Direni karagahnn gnlk ileri elbirliiye yaplm, adrlarn hep beraber kurmular, onarmlar, adrlarn karn birlikte krmler, yaan yamurun sularn delie hep beraberce sprmlerdi. Orada yarin gl yanandan gayr her ey ortak olmu, herkes gc yettiince yapabildiini yapmt.

296

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

adrlar Kaldrlyor Ayak takmnn TEKEL iileri nderliinde direnii,tefeci tufeyli,ibilki emperyalist acentalarn yreine korku salmt. Trkiye veren Sendikalar (TSK): Genel grevin tm iyerlerine ve genel ekonomiye zarar vereceini sylerken: Tekelde taraf deiliz ama esnek alma iyidir, diyerek 4/Cyi oven TSAD ve Hkmet birbirine kenetlenerek, ayak takmnn palazlanmamas ve gelien mcadelesini durdurabilmek iin yanda rgt 3 H hareketini TEKEL iilerinin karsna karmak istemilerse de tutunamam,t ehdit, antaj ve ihanet: lmek var, dnmek yok! diye haykran Tekel iilerine skmemiti. Onlar, disiplinli bir ekilde krp dkmeden,incitmeden bu gne gelmiti. TEKEL iileri, verdikleri mcadelenin kendileri iin deil, tm emekilere yaplan saldrya kar olduunun bilincinde;etnisite, dil, din gzetmeden insan haklar ve snfsal karlar iin mcadele etmilerdi. Kendilerine has mcadele biimleri, sloganlar, iir, karikatr ve ykleriyle zerlerindeki psikolojik basky alaa etmiler, yarattklar mizah ile dmanlarn atlatmlard. Muhtarlk oluturduktan sonra belde oluturmak iin harekete getiklerinde: lk seimlerde AKP bizim beldede seimleri kazanmak iin mutlaka istediklerimizi verecektir diyordu. Direni karagahnn istenmeyen sakinleri, bulunduklar sokaklardan kacaklar, elleriyle ina ettii adrlar, kendi elleriyle, gzyalar iinde skeceklerdi. Dantay kararnn ardndan dklen gzyalar, sevincin gzyalar gibi grnse de artk altnnn harlanmayacan bildikleri, snen Ttn Ateine yaklm adn gzyalaryd. TEKEL iilerini yldramayan AKP hkmetinin. 27 veya 28 ubatta yapmas beklenilen herhangi bir polis mdahalesine kar, adrlarn bulunduu yerlere destek ziyaretleri artm, birok desteki iilerle birlikte direnmek zere adrlarda sabahlamaya balamt. Direniin 77. Gnnde Dantayn yrtmeyi durdurma karar almas ve daha nce iilere: Dantay lehimize karar verirse adrlar kaldrp illerimize dneriz diyerek ynlendirme yapan TEKGIDA- sendikas direni karargah sokaklarn bayram yerine evirmiti buruk sevin uzun srmemiti. iler arasnda adrlarn sklmesine kar karak direnie devam edilmesi gerektiini savunanlar TEKGIDA- Sendikas'nn adr skme kararna onay vermiyorlard. iler sendika ynetiminin kararna direneceklerini Ankara'dan ayrlmayacaklarn sylyorlard. Direnii iiler:

297

Mslm ULUSOY

Hani ne kazandk, nereye gidiyoruz, uzlatk m?" diyorlar, adrlarn sklmesi halinde bir daha adr kuramayacaklarn syleyerek arkadalarn uyaryorlard: Gidersek geri gelemeyiz" eklinde slogan atan iiler, karlarnda Mustafa Trkeli ve adamlarn bulmulard. Btn direni boyunca eylemi aka sahiplenemeyen Mustafa Trkel imdi: adrlar kuran irade TEKGIDA-'tir. Herkesin rgt disiplinine uymasn istiyorum. Uymayanlar eylemlerini baka yerlerde srdrebilir." diyerek direnii iilere resti ekmiti. Aslnda, Mustafa Trkel yada TEKGIDA- Sendikas, hibir zaman adr kurulmasndan taraf olmamt. Ama imdiki koullarda kendini gl hisseden Mustafa Trkel eline geirdii frsat deerlendirerek yakalad rzgarla direnie son noktay koymak istiyordu.Sendika, tm direni boyunca gstermedii almay Dantay kararnn alnmasndan sonra gstermeye balam, btn sendika temsilcileri adrlarn kaldrlmas iin adrlarda ikna almalarn srdrmt. Sonuta, AKP hkmeti ile sendikal brokrasi el ele vererek TEKEL direniini krmlar, adrlar kaldrlyordu. Mustafa Trkel, kendi istemedikleri noktalara gelen TEKEL direniini, kazasz belasz atlatmaktan mutluydu. Bu direnile o da, aklna hayaline gelmeyecek bir olay yaamt. Hi niyeti olmasa da direniin lideri olmak ona ksmet olmu, TEKEL iileri onu zorla lider yapm, pek beceremese de o da bu rol oynamaya almt. Dantay karar onun iin kurtulu olmutu. Gelecei gren iilerin ii kan alarken, o mutluydu. Bu mutluluunu yapaca gzel bir konumayla talandrmak istiyordu. leride kendisinin geecei yollarda yardmna ihtiya duyaca basn mensuplarna TEKEL iilerine sahip ktklar ve tarafsz habercilik (!) yaptklar iin teekkr ederek balad konumasnda Ankara esnaf, Ankara halk ve belediye alanlarn da unutmam, AKP hari parlamento iindeki ve dndaki tm siyasi partilere sivil toplum rgtleri ve derneklere, orba veren, battaniye veren o isimsiz kahramanlara teekkr eettikten sonra Trk-, DSK, KESK ve KAMUSENin ellerinden geldiince katkda bulunmaya alarak emek ve ii snf mcadelesinde ok nemli bir mcadeler rnei gsterdiklerini dile getirmiti. Mustafa Trkel szlerini: Artk TEKELe ait hi bir iletme yok. Babakan bunlar satp kimi yerde bte aklarn kapatmak iin kullanrken bize de 4/C'yi dayatt. 4/C klelilk deyince ok tepki aldk. Oysa bizim sylediklerimiz insan haklar szlemelerine, hukuk anlamnda hereye uygundur dedik. Olduka uygun dille eylemimizi gerekletirdik. diyerek srdrerek ynetme sorumluluundan bihaber bakanlarn kendilerine

298

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

40 katr m 40 satr m dediklerinde yola ktklarnda dn biletlerini almayarak bu kadar net bir duru sergilediklerini syledikten sonra: Trk- Trkiyedeki iilerin evidir. Buras hi kimsenin deildir. Buras iilerin evidir kblesidir. Artk onlarn dergahdr. Her ba skan buraya gelmelidir.diyerek, baz sendikaclarn TEKEL iilerinin neden buraya geldiini sorguladklarnda Gandi modeli deneyeceklerini: Krmayacaz, dkmeyeceiz. Bir iei sapndan koparmayacaz. Hatta canmza kastedercesine inatla srdreceiz. dediklerini anlatyordu. TEKEL iilerinin mcadelelerine balamadan bir hafta ncesinde Trkiyenin almlar konutuunu, gazlar, molotof kokteyllerinin havalarda uutuunu, burada ise kardee kimseyi incitmeden bir arada nasl yaanabilceini gsterdiklerini bu onuru ocuklaryla paylaacaklarn, bunun Trk halknn kardeliinin bir gstergesi olduunu dile getirmiti. Mustafa Trkel: Siz bir irketin sahibi olsanz bu kadar paray der misiniz diye sordular. Bizde soruyoruz. O irketin sahibi biz olsaydk, o irketleri o arsalar byle yok pahasna satmanza izin verir miydik? diyerek hkmetin zelletirme adna yapt soygunu dile getirerek, bu mcadelenin baka bir boyutuna dikkat ekip: Biliyoruz ki sra liman iletmelerine, eker fabrikalarna da gelecek sendikaclarn bunu farknda olmalar gerekiyor. Bu mcadele ierisinde zaman zaman yalnz kaldk. Eer Ankara'daki o yoksul insanlar, Trkiyenin drt bir yanndan bize destek olan iiiler olmasa, biz bu eylemi bu kararll gsteremezdik.diyen Mustafa Trkel, bu mcadelenin bitmediini,saat 12.00de arkadalaryla konuup 13.00'de adrlar kaldrp. 15.00'de adr eylemini sona erdireceklerini syledikten sonra: Eyleme 15-20 gnlk mola vereceiz. Kendi iimizdeki u anda isiz olan iilerimizi yeniden deerlendirerek 1 Nisan'da 1000 arkadamzla buraya gelip burada 1 gece kalacaz. Trkiyedeki her tarafnda eylemleri serbest brakacaz. ktidar partsinin btn mitinglerinde TEKEL iileri olacakdedikten sonra 4/C gibi bir ucube ortadan kalkmadan mcadelelerini brakmayacaklarn hkmete bu anlamda: 1 aylk sreyi iyi kullann. Bu frsat iyi deerlendirin ve Trkiyeyi hukuksuzluktan kurtarn ltfendedikten sonra bu lkede iyi ki hukuk var dedirtecek kararlar alan yargya kranlarn sunmutu. Mustafa Trkelin konumasnn srd sralarda adrlardaki iilerim vedalamas devam ediyor, bir yandan da, zel eyalar toplanyordu.iler memleketlerine dnmeden nce ocuklar iin ald eyalar bavullarna doldururken,

299

Mslm ULUSOY

baz iiler de eylem srasnda kullandklar karton levha, resim, karikatr ve buna benzer eyalar hatra olarak gtrmek iin paketliyordu. adrlarn nnde ve ierisinde hatra fotoraflar ekilirken, baz iiler hem alyor, hem de evre temizlii yaparak ankaya Belediyesi personeline yardmc oluyorlard. Direni kararghndan son kez le yemeklerini yiyen TEKEL direniilerinin bir ksm ankaya Belediye Bakan Blent Tank ziyarete gitmiler, Blent Tankla birlikte direni karargah sokaklarna dnerek evre esnaf ve dkkanlardaki mterilere karanfil datyorlard. iler, kendilerini dven biber gaz skan evik kuvvet polislerine de gl ve karanfil uzatrken, polilsrin kimi itenlikle, kimi de isteksizce almak zorunda kalyordu. Polise gl veren Tokatl Mehmetin yanna gelen bir desteki polislerin yannda yksek sesle: Yahu sizin gittiinize en ok polisler zlecek! dediinde polisler akn akn bakyorlard. Mehmet de arm: Neden? diye sorunca: Sizi arasra dvp antrenman yapyorlard diyen desteki ta gediine koyduunda eli telsizli bir polis efi destekinin yzne uzunca bir sre bakmt. Sendika yneticileri ve ankaya Belediye Bakan Blent Tank, iilerle birlikte Bayndr Sokaktan balayarak esnafa teekkr ediyor, krmz gl ve karanfiller veriyorlard. zerinde: Ankara halkna ve Sakarya esnafna desteklerinden dolay teekkr ederiz yazl pankartn arkasnda kortej oluturulmutu. Esnaf ziyaret korteji, sloganlar atarak Bayndr Sokaktan Sakarya Caddesine dndnde balklarn nnden geerken dkkanlardan esnaf ve mteriler el sallyor, sevgi gsterisinde bulunuyorlard. Blent Tank dkkanlara uruyor oradakilerle el skyor, teekkr ediyor, iilerin uzatt iekleri onlara veriyordu. Sakarya Caddesini dolaan iiler, esnaf lehine de sloganlar atarken, sendika yneticileri, gvenlik nlemi alan polislere de karanfil veriyordu. Birka gn nce trafik kazasnda hayatn kaybeden TEKEL iisi Hamdullah Uysaln adnn, TEKEL adrlarnn olduu blgeye verilmesi iin CHP ankaya il ve ile tekilatnn balatt imza kampanyasna imzalar atlrken Ozan Bal brahim direniin son gn eylemde geirdii gnleri dile getiren uzunca iirini yazmt. Ankaraya yola ktm geceden, Beklentim yok fetbazlardan, hocadan Kara duman oldum ktm bacadan, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. evre yolunda yolumuz kesildi,

300

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Otobsler sra sra dizildi, Vali geri dnn diye asld, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Vara vardk AKPnin nne, Vekil bakmaz gemiine, dnne, Gz dikilmi emekinin gnne, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Kandrp bizi aldlar salona, meyin diyor bakn yalana, Kap kilitli kamam alana, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Arbedeyle, gazla ktm dar, Bizi tehdit etti son kez haar, Kzlaya varmak byk baar, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Uzattlar yolumuzu giderken, 4 saat yrdk yamur yaarken, Kim yazm kaderi bana doarken, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Abdi ipekiye vardk haz ile, Ekmeyi simide bandk tuz ile, Ertesi gn saldrdlar gaz ile, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Polisler coplad,sam skld Emekiler havuzlara dkld, Ezilenler oldu, beller bkld, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Trk-iin nne katk oradan, Bellemeyin bu olay sradan, Daha dman saldramaz karadan, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Baskyla zoraki bize el att, Bu nasl horozdur sessizden tt, Biz betonda hrsz evinde yatt, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Ankarann aydnlar var olsun Yemek, ekmek verenleri saolsun, Bize haksz diyen hain kr olsun,

301

Mslm ULUSOY

Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Ayr kaldm ailemden yuvamdan, Nasl vazgeeyim hakl davamdan, Duman, is kokusu gelir tavamdan, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. gibi byd bize destekler, Sanki lastik oldu bizim esnekler, Babakan, bakanlar bizi kstekler, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Ayazlar, souklar stmden geti, Korkaklar dnekler 4/C yi seti, e yerleenler havada utu, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Mahkemeden karar aklannca, Sevinten iiler kucaklanca, Emeki adrda soluklannca, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Mahkeme karar bomba patlad, Bize dman ortasndan atlad 4/C ye gidenler kendin yoklad, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Bal brahim bo ver yarnna bak Mcadele edenlere selam ak, Verilmez alnr sokaklar da hak, Hakkm iin eylemdeyim eylemde. Ankara Valilii, 123 TEKEL iisi ile baz sendikaclar iin savcla su duyurusunda bulunmutu. Direni kararghndaki TEKEL iileri iin zel bir alma ekibi oluturan polis, grntleri ve eylem tutanaklarn inceleyerek: 17 Aralk 2009da Abdi peki Parknda yasad eylem organize etmek, grevli kolluk kuvvetlerine fiili olarak saldrda bulunmak iddiasyla 31, 18 Aralk 2009-14 Ocak 2010 arasnda yasaya aykr toplant ve gsteri yry dzenlemek, alk grevinde bulunmak iddiasyla 4, 4 ubat 2010da Trk-, DSK, Trkiye Kamu-Sen ve KESK tarafndan ortak kararla alnan ak hava toplantsna katlmak iddiasyla 21, Sakarya Caddesinde 20 ubat 2010da toplant ve gsteri yry dzenlemek, alk grevinde bulunmak iddiasyla toplam 43,

302

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

15 Ocak-2 Mart 2010 arasnda TEKEL iileri tarafndan yaplan eylemin tamam ile ilgili olarak yasaya aykr toplant ve gsteri yry dzenlemek, ynetmek, katlmak, zendirmek, kkrtmak, oturma eylemi yapmak ve alk grevinde bulunmak iddiasyla 14, 78 gnlk eylem srecinde, ankaya Belediyesince iki ayr zamanda belediyeye ait aralarla eylemcilere malzeme getirdikleri tespit edilen toplam 10 belediye grevlisi hakknda su duyurusunda bulunmu yarglanmalarn istiyordu. Elleriyle gdm gdm oluturup, kendilerine ev yaptklar adrlarn skerek memleketine dnen TEKEL iileri, aylardr kendilerine destek veren dostlarndan ayrlmann burukluu iindeydiler. Ama mcadelelerini 1 Nisan ve 26 Mays tarihleri arasndaki gelimelere gre planlamaya balamlard. adrlarn kaldrlmasna kar kan ama direniin devamn salayamayan TEKEL iileri memleketlerine dnlerinde yaptklar toplantlarla mcadeleyi nasl gelitirebileceklerini dnmeye balamlard. 1 Nisan ve 26 Mays tarihleri arasndaki gelimeleri sendikann insiyatifine brakmalar durumunda sendika brokrasisi ve AKPnin ekmeine ya srm olacaklarn dnyorlard. Bir komite oluturup kendi aralarndaki diyalou gelitirerek rgtllklerini pekitirmek istedikleri gibi, lke apnda direni srdren iilerle de irtibat iinde, onlarla birlikte hareket etmek gereine inanyorlard. 1 Nisan ve 26 Mays tarihleri arasndaki srece rgtl hazrlanp, iller arasndaki koordinasyonu iyi salayabilirlerse, Ankaradaki eylemleri TEKEL iilerinin inisiyatifine alabileceklerini dnyorlard. 78 gn boyunca Ankarada srdrlen direnie verilen 1 aylk sre 1 Nisanda dolmu, TEKEL iileri tekrar Ankaraya geliyorlard. Ama, Ankara Valilii, eyleme izin vermeyecini aklayarak, Trk-in 1 gn izin talebini dahi reddetmiti. 1 Nisan sabah, Trkiyenin drt bir yanndan Ankaraya gelen TEKEL iilerinin otobsleri, polis tarafndan tek tek durdurulmu, ehre girmelerine izin verilmiyordu. 2000 ii otobslerden inerek eitli yollardan eski direni karargah sokaklarna ulatnda, Ankara Valilii eylemin yasad olduunu ve iilerin Trk binas nne girmelerine izin verilmeyeceini, bir kez daha aklamt. Sabahn erken saatlerinde Sakarya Caddesinde toplanmaya balayan iiler polis tarafndan blge dna karlrken, Mithatpaa Caddesine toplanan iiler bir sre yolu trafie kapatp yr yapmlar, polis mdahele edince iiler ara sokaklara dalmt. Tuna Caddesinin Kurtulu Park tarafnda toplanan iiler, dier arkadalarnn da kendilerine katlmalarn bekliyorlard. stanbul Bykehir Belediyesi itfaiye iileri, SK bnyesinde saya okuma grevi yapan iiler ve TAR iileri, hem kendi sorunlarn gndeme getirmek,

303

Mslm ULUSOY

hem de TEKEL iilerine destek vermek iin Ankaradaydlar. Saatler ilerledike TEKEL iilerine destee gelen Ankarallarn says da artmt. TEKEL iilerine destek olmak iin Kurtulu Parknda yrye balayan KESK yeleri, polisin gazl ve coplu saldrsyla karlamt. KESK yeleri saat sren bekleyiin ardndan Ziya Gkalp Caddesinin Kolej istikametine giden ynn trafie kapatmak iin harekete getiinde, TEKEL iileri de onlarn yardmna komutu. Polis sk sk iilerin yapt eylemin yasad olduunu ve dalmalarn anons ediyordu. Polisin sert tavr karsnda baz genler kaldrm talarn skerek onlara kar koyma hazrl yapyorlard. Onlarn bu tavrn desteklemeyen TEKEL iileri, byle bir durumun olumasna izin vermeyerek atma kmasna engel olmulard. Kaldrm talarnn skldn gren polisler,daha da azgnlaarak tehditlerini arttrmlard. Yaanan iti kakn ardndan gstericilerin bir ksm Dr. Mediha Eldem Sokana girmiler ardndan da polis barikatnn nne gelerek, sloganlar atyorlard. Adakale sokakta ise oturma eylemi balatlmt. Olaylar Ankara Valisi Kemal nal ile Ankara Emniyet Mdr Orhan zdemir tarafndan bir helikopter ile izleniyor ve yerdeki gvenlik gleri havadan ynlendiriliyordu. Polis Adakale Sokaktaki barikatlar nndeki gruba gzyaartc bomba ve biber gazyla mdahale etmiti. Tuna Caddesindeki iilerin bekleyii srasnda Hamdulah Uysaln resmi olan bir pankartn almt. Polis ablukasndaki Sakarya Caddesine teker teker szm olan iiler ve destekiler de toplanmaya balamt. yice kalabalklam olan Tuna Caddesindeki iiler, polis barikatn zorlayarak Trk- nne doru yryorlard. Polisin tekrar oluturduu barikat kitlenin ilerlemesini nleyince TEKEL iileri oturma eylemine balyordu. Polis: Aranzda molotof kokteylli eylemciler var. Hemen dalmazsanz mdahale edeceiz diyerek onlar datmak istiyorsa da, topluluk bu uyarlar dikkate almayarak meydanda toplanan dier ii ve devrimci gruplarla birlemiti. DSK Genel Bakan Sleyman elebinin ardndan KESK Genel Bakan Sami Evrenkonuuyordu: "Sanki bu blgede skynetim var. Sanki darbe oldu. Tekel iileri, biz, bu lkenin insan deil miyiz" diyerek iilere kar iddete bavurulmamas ars yaparak: "Siyasi iktidar akln bana toplasn. Bir tek emekiye, iiye cop vurulmasn. Aksi halde gnlerce bu eylemi bytrz" dedikten sonra Trk- bata olmak zere btn ii ve memur konfederasyonlarnn bakanlarn, sendika yneticilerini iilere sahip kmaya aryor: "Barikatn nne gelin ve hep beraber istediimiz yere gidelim" diyordu.

304

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel de yapt konuma srasnda Valiliin alm olduu youn gvenlik nleminin yersiz olduunu, kendilerinin sadece oturma eylemi ve basn aklamas yapp gideceklerini syledikten sonra Sakarya Meydannda 24 saatlik oturma eylemi balatlmt. Akam 21.00 sralarnda polis, tekrar mdahale edecei duyurusunda bulunmu, uzun sren anonslarn ardndan TEKEL iileri ertesi sabah tekrar toplanmak zere alandan ayrlmlard. Geceyi sendikalarn misfairhanelerinde ve dostlarnn arasnda geiren TEKEL iileri, 2 Nisan sabah tekrar Sakarya Caddesine gelmilerdi ama, polisler onlar yine alana almak istemiyordu. Caddeye tek tek giren iiler ve destee gelenler alandaydlar. Sakarya Meydanna toplu olarak girmek isteyenlerin bir ksm Sakarya Caddesine girmeyi baarmlar, baaramayanlar da Mithatpaa Caddesinde oturma eylemine balayp sloganlarla arkadalarna destek veriyorlard. Saat 11e doru polis Sakarya Meydann amak zorunda kalnca, birleen TEKEL iileri, Trk- binas nne ynelmiti ama, polis barikat ilerlemelerine izin vermiyordu. TEKGIDA- Genel Bakan Mustafa Trkel, basn aklamasn bulunduklar yerde yapacaklarn syleyerek: adrlarmz sktmz gn, 1 Nisanda Ankaraya geri geleceiz demitik ve geldik. Bugn buradayz. Ancak iki gn boyunca yaanan olaylar lkemizdeki demokrasi asndan ibret vericidir, tarihe kara bir lekedir. Buradan Babakana diyoruz ki; buras TEKEL iilerinindir, buras Sakarya Meydandr. Burada TEKEL iisinden, TEKEL iisine destek veren emek dostlarndan baka kimse yoktur. Bugn burada eylem takvimimizi aklayp illerimize geri dneceiz. Daha nce aldmz, 2 Mays gn iki bin iiyle 2 gn boyunca Ankarada olacaz kararmzn yerine, 2 Maysta blgesel toplantlar yapma karar aldk. Sonras iin, 3 Haziranda 3 gn, 4 Temmuzda 4 gn Ankarada olacaz. Son yaanan srete zellikle Dantayn 4/Cnin iptalini istemesi olumlu bir gelimedir. Dantay 4/Cyi mezara gmmtr, Tekel mcadelesi 4/Cyi mezara gmmtr. Yarg yolu bundan sonras iin de olduka nemlidir. Ayrca DSK, KESK, KAMU-SEN ve TRK- olarak 26 Maysta yapacamz eylemle hayat durdurmaya hazrlanyoruz. Eer Austos bana kadar yasal sre ilemezse, biz isiz kalrsak, 19 bin 4/Cli ii isiz kalrsa, eker iisi, karayollar iisi isiz kalrsa, Austos banda bekle bizi Ankara. Austosta elerimizle, ocuklarmzla, dnmemek zere Ankarada olacaz. 78 gn boyunca bir iei bile dalndan koparmadk. Asla iddete meyletmeyecek, iddete boyun emeyeceiz.

305

Mslm ULUSOY

Bugn Trk-in nne iinin gelmesine engel olma kararn kim verdiyse onu knyoruz. Umuyoruz ki bu tablo bir daha yaanmasn. Trkiyenin demokrasisine, Trkiyenin aydnlk yzne yakmayan bu tablo zcdr. Babakan, bakanlar ve milletvekilleri bilsinler ki TEKEL iisi her yerde mcadeleye devam edecektir. Bir gelime yaanmazsa protestolarmz devam edecektir. Basn aklamamz bitmitir, dalyoruz artk.diyerek TEKEL iilerinin direni enerjisini kademe kademe nasl tketeceklerinin sinyalini verirken TEKEL iileri: Trkel Sz Dinle, Trk-in nne, Satlm Kumlu stifa, Kahrolsun Sendika Aalar sloganlaryla sk sk konumasn kesmi, Mustafa Trkelin: Dalyoruz artk demesiyle birlikte slklar ve sloganlar ara ykseliyordu. Protestoyu srdren TEKEL iileri alan terk etmeyerek, polis barikatn zorlamaya balamt. Mustafa Trkeli sendika nne aran TEKEL iileriyle, sendika grevlileri arasnda iti kak balam, frsattan yararlanan polis, Mustafa Trkeli TEKEL iilerinin arasndan kararak koruma altna almt. TEKEL iileri yine mahzun, yine boynu bkk kalmt. Polis barikatnn nnde kalan TEKEL iileri, srekli olarak mdahale edilecei anonsu yapan polisin biber gaz ve coplu saldrsyla kar karyayd. Bayndr Sokaktaki binalara ve sokaklara yaylan arbedenin ardndan 12 kii gzaltna alnmt. Yarm saat sonra kendine kar direnecek bir gcn kalmadn anlayan polis de blgeden ekilmiti. le saatlerinde TEKEL iileri illerine geri dnmeye balamlar, Ankarada kalan TEKEL iileri ise, eski direni karargah sokaklarndaki mekanlara oturmulard. Trk- binas nne: Trk-i, Hkmeti Knyoruz - TEKEL ileri yazl bir siyah elenk brakmak istiyorlard. Polis sadece temsili olarak iki iinin elengi brakmasna izin vermiti. Trk- nne elengi brakmaya giden arkadalarn sloganlarla gnderen TEKEL iileri, Maydonoz nnde, Trk-i ve hkmeti koruyan polisleri alklaryla protesto ettikten sonra gzaltna alnan arkadalarnn serbest braklmas iin bekliyorlard. Arkadalar serbest brakldktan sonra akam saatlerinde destekiler tarafndan memleketlerine uurlanmlard. Tamamen kendi olanaklaryla Ankaraya gelen TEKEL iileri, rgtsz olmalarnn aresizliini iki gn boyunca bir kez daha yaamlard. TEKGIDA- sendikas iilerin bu eyleme katlmas iin hibir aba gstermemiti. Her ilde dank olan TEKEL iilerini bir araya getirmek, bilinli ve rgtlln nemini kavrayan TEKEL iilerine dyordu.

306

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Mslm Ulusoy, bu devrime yreklerini koyanlar, yani Devrimci Trkleri yazm 610 sayfalk bir kitapta (Asya-afak Yaynlar).Devrim yllarnn ayrntl tarihi olan bu kitab okuduumuzda; nder, rgt ve reti lsnn en yetkin bileimini bulunca devleenleri, olmaz oldurup, yklmaz ykp, yaplmaz sanlan, lk akyla, el ve gnl birliiyle ve kararllkla yapan mangal yreklileri gryoruz, tanyoruz, tanyoruz onlarla. Sonra elimeler, ekimeler, ayr dmeler, algs, ap, bilgisi, ufku yetmeyenler oluyor. Bakaldrlar, ayaklanmalar, ayklanmalar oluyor. Ve btn bunlara karn, bin bir mihnet ile bitirilen gl gibi, dikenine de katlanarak devrimcilerin elinde byyen, katmerleen bir Cumhuriyet var. O bydke klenler, kldke alalanlar da oluyor.Ve Atatrk... Ne idi, ne oldu, ne yapt, neye kar yapt, nasl yapt, yapt da ne oldu? Mslm Ulusoy, bunlarn hepsinin yantn veriyor bu kitapta.

307

Mslm ULUSOY

Trklerin kurmu olduu devletlerin ynetimini ele geiren dier etnik unsurlarn, Trklere kar uygulad asimilasyon ve sindirme politikasna karn, yeni devletin kuruluu iin Seymen Alaylar nn diziini, dalarda yaklan oban Ateleri ni, adlarnn medeniyet olduunu iddia eden zorbalara kar, a, yoksul ve gelimi silahlardan yoksun Trkn verdii onur mcadelesiniemperyalizme kar halk sava n bu kitapta okuyacaksnz.

308

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

slamiyetin douundan itibaren Arap Milliyetilii nin Trkler zerinde uygulad basklar ve Trk Milletinin direniini, kurulan Trk devletleri arasndaki iktidar mcadeleleri, isyanlar ve taht kavgalarn, Trk tarihinin unutturulmak istenen ynlerini, bunlarn banda direni ruhunu bu kitapta bulacaksnz.

309

Mslm ULUSOY

YREN SES

Anadolunun yreinden kopup gelen Trkn sesi, ve z olan trklerden 1668 tanesinin yaynland bir baucu kitabdr

310

Trkiyeyi Sarsan 78 Gn

TTN ATE

Bu kitap: Acem, Arap ve Hristiyan kltrlerine kar direnen Trklerden Kou Babann Horasandan Anadoluya gelii ve Avrupaya gei srecinin incelendii ilk eserdir. Kitap, hi yaynlanmam Osmanl belgelerini gn na karm, kahramanlk yalanlaryla kandrlarak, Trkn en gzel hasletlerini, barln, kreltmek isteyenlere verilmi bir cevaptr.

311