Ma{inski fakultet Univerziteta u Ni{u Katedra za Mehaniku

Mehanika I
Ve`ba br. 11.

Statika u ravni sile trenja

Ravnote`a proizvoljnog sistema sila u ravni Neidealne veze. Sile trenja

1. Telo B, te`ine G1, postavljeno je na hrapavu strmu ravan koeficijenta trenja klizanja izmedju tela B i strme ravni i ugla nagiba . Na telo B postavljeno je drugo telo C, te`ine G2, koje je u`etom vezano za nepokretni zid tako da je u`e paralelno s strmom ravni. Koeficijent trenja klizanja izmedju dodirnih povr{ina tela C i B je takodje . Odrediti grani~nu vrednost ugla pri kome }e telo B mirovati na strmoj ravni i reakciju u`eta.
C D

A C

Slika 2.

2. Sistem homogenih krutih tela sastoji se od plo~e ABC oblika pravouglog trougla te`ine G i diska D te`ine Q. Plo~a se oslanja na horizontalnu hrapavu podlogu. Trenje u ostalim vezama zanemariti. Disk se oslanja na plo~u ABC u ta~ki E i na vertikalni zid. Odrediti pritisak diska na vertikalni zid, silu pritiska izmedju diska i plo~e ABC, silu trenja, silu pritiska plo~e ABC i horizontalne podloge, i polo`aj vertikalne reakcije horizontalne podloge. Dato je AE=EC=AB=a.
B

3. Kvadratna plo~a stranice 2R, te`ine G, vezana je za te`i{te pomo}u u`eta du`ine 5R, a drugim krajem za vertikalni zid. Izme|u zida i plo~e postavljen je disk polupre~nika R te`ine Q. U ravnote`nom polo`aju jedna strana plo~e je paralelena sa zidom. Koeficijent trenja izme|u diska i plo~e, kao i izme|u diska i zida ima vrednost . a) Koliki mora biti koeficijent trenja da bi sistem ostao u datom ravnote`nom polo`aju. b) Koliko je rastojanje ta~ke dodira C diska i plo~e od ivice plo~e. c) Odrediti silu u u`etu, pritisak diska na zid i me|usobni pritisak diska i plo~e.

x D C A

Slika 3.

-1-

4. Homogeni {tapovi AB, te`ine Q, i BC te`ine G, istih du`ina, zglobno su vezani u ta~ki B i postavljeni na hrapavu strmu ravan nagibnog ugla =300, tako da {tap BC zauzima horizontalan polo`aj. Koeficijent trenja klizanja izme|u {tapa AB i strme ravni je A, a izme|u {tapa BC i strme ravni je B. U ravnote`nom polo`aju sistema odrediti: a) Reakcije u ta~kama A, B i C, b) Veli~ine koeficijenata trenja klizanja A i B.

300

Slika 4.

C 300

600 B

5. Sistem prikazan na slici sastoji se od homogenih {tapova AB i BC, istih te`ina po G, i istih du`ina po R, koji su zglobno vezani u B pod uglom od 600. [tap AB je vezan za nepokretno le`i{te A, a {tap BC zauzima horizontalan polo`aj oslanjaju}i se na hrapavu cilindri~nu povr{ u ta~ki C. Polo`aj ta~ke C odre|en je centralnim uglom od 300. Koeficijent trenja izme|u {tapa BC i cilindri~ne povr{i je . Za zadati ravnote`ni polo`aj odrediti: a) Reakcije oslonca A i cilindri~ne povr{i, kao i silu me|usobnog dejstva {tapova, b) najmanju vrednost koeficijenta trenja .

Slika 5.

-2-

1. Zadatak:
y
y C x A S

Fn1 B

F 2 F 1

F 2

Fn2 G2

Fn1 G1
4

i =1 4

X i = 0; S - F 2 - G 2sin = 0; Yi = 0; Fn2 - G 2cos = 0;

i =1 4

Xi = 0; F1 + F 2 - G1sin = 0; Yi = 0; Fn1 - Fn2 - G1cos = 0;

tg

i =1

i =1

S = G 2 ( cos + sin )

(G1 + 2G 2 ) G1

2. Zadatak:
C y x E 30
0

D FK
E T B G

D FE 300

FE B

Q A

A Fn F

i =1 3

X i = 0; FE cos30 0 - FK = 0; Yi = 0; FE sin30 0 - Q = 0;

i =1 3

Xi = 0; F - FE cos300 = 0; Yi = 0; Fn - FEsin300 - G = 0; M A = 0; Fn x - G a - FE a = 0;
FK = 3Q
x= 2G + 6Q a 3(G + Q )
3

i =1

i =1

i =1

2 3

FE = 2Q

F = 3Q

Fn = Q + G

-3-

3. Zadatak:
F 2 O FD D G C FC F 1
i =1 7

X i = 0; FD - FC = 0; Yi = 0; F 2 - G + F1 = 0;
F M Ai = 0; F 2 R - F1R = 0; 7

i =1

i =1

S F 1 C FC

x A 3 Q= G 2

sin =

4R 4 = 5R 5 3R 3 cos = = 5R 5

5R 4R

3R

i =1 7

X i = 0; FC S cos = 0; Yi = 0; - F1 - Q + Ssin = 0;
F M Ai = 0; FC (R - x ) - F1R = 0; 7

i =1

i =1

G ; 2 3 FC = FD = G 2 2 x= R 3 F1 = F 2 =

1 3

4. Zadatak:
YB B T1 Q F 1 A Fn1
XB B YB 300 T2 G F 2 C Fn2
i =1 4

i =1

Xi = 0; X B + F1 cos 300 Fn1 sin 300 = 0; Yi = 0; YB Q + F1 sin 300 + Fn1 cos 300 = 0;
F M Ai = 0; Fn1 a cos 300 F1 a sin 300 Q sin 300 = 0; 4 4

XB

i =1

30

i =1

a 2

Xi = 0; - X B F 2 cos 300 Fn 2 sin 300 = 0; Yi = 0; - YB G F 2 sin 300 + Fn 2 cos 300 = 0;

F M Ci = 0; YB a + G = 0; 4

i =1

i =1

a 2

-4-

XB = Fn1 =

3 (G + Q ); 6

YB = F1 =

G ; 2 Fn 2 = 3 (Q + 4G ); 12 1 F 2 = Q; 4 Q B 3 G Q 4+ G

3 (5Q + 2G ); 12

F1 Fn1

1 (3Q + 2G ); 4 Q 2+3 G A 3 Q 2+5 G

F 2 Fn 2

5. Zadatak:

YB C Fn
0

i =1

X i = 0; Fn cos30 0 - F sin 30 0 X B = 0; Yi = 0; Fn sin 30 0 + F cos30 0 - G + YB = 0;

F M Ci = 0; G n n

XB

i =1

30

i =1

R - YB R = 0; 2

A XA

YA

i =1 n

X i = 0; - X A + X B = 0; Yi = 0; YA G YB = 0;
F M Ci = 0; G n

i =1

G 600 B

YB

i =1

R cos60 0 + YB Rcos60 0 X B Rsin60 0 = 0; 2

XB

XA =

3 G; 3

YA =

3 G; 2

XB =

3 G; 3

YB =

1 G; 2

Fn =

3 3 G; F = G; 4 12

3 9

-5-