JAMES A.

RUSSELL
KRUNI MODEL EMOCIJA
1

EMOCIJE
= kratkotrajni subjektivno-fizioloko-funkcionalnoizraajni fenomeni koji usklauju reakcije prilagodbe na vane dogaaje u naem ivotu (Reeve, 2005) = kraa i snanija afektivna stanja koja su usmjerena prema odreenom objektu prema kojem postoji tendencija za djelovanjem (udaljavanja ili pribliavanja) (Beck, 2000)

UVOD

Emocije set dimenzija Diskusija: varira li svaka dimenzija neovisno o ostalima ili su one povezane na visoko sistematiziranom nivou?

Dokazi : 0 - ugoda

180 - nezadovoljstvo 45 - uzbuenost 225 270 - pospanost 315 - oputenost

- depresija 90 - energinost 135 - zabrinutost

- model je proizaao iz naina na koji psiholozi objanjavaju strukturu doivljavanja emocija (na temelju introspektivnih izvjetaja), te iz naina na koji laici koriste reprezentacije kognitivnih struktura za shvaanje emocija
4

Emocije:

a) kao nezavisne dimenzije - izmeu 6 i 12 nezavisnih monopolarnih faktora emocija (anksioznost, ljutnja, tuga) b) sistematski organizirane - organizirane cirkularno, a adekvatno reprezentirane kao dvije bipolarne dimenzije

Prema Russellu, emocionalna stanja najbolje su reprezentirana kao krunica u 2D bipolarnom prostoru Dva tipa dokaza:
Laiko

shvaanje emocija (verbalnih i neverbalnih) Introspektivni izvjetaji o emocionalnim stanjima (kognitivna struktura emocija)
6

LAIKO SHVAANJE EMOCIJA

A) kategorizacija neverbalnih izraza emocija Dvije vrste istraivanja: a) ako kategorije emocija odreuje eksperimentator b) bez odreenih kategorija emocija

Odreene kategorije: Ispitivanje pogreaka koje su ispitanici radili kada su kategorizirali izraze lica Prema dobivenim rezultatima, Schlosberg je izveo cirkularnu reprezentaciju emocija koja ukljuuje dvije dimenzije:

ugodno-neugodno i prihvaanje-odbijanje napeto-oputeno

8

Kasnije je dodao i treu dimenziju:

Kategorije nisu odreene:

Ispitanici ocjenjivali slinost/razliitost izraza lica Slinost je bila analizirana multiD skaliranjem Rezultat: 2D prostor na ijim su krajevima:

ugoda-neugoda i kombinacija napetooputeno i prihvaanje-odbijanje

B) Kategorizacija verbalnog izraavanja emocija

Semantika

istraivanja -> dimenzije evaluacije, aktiviteta i snage glavne komponente znaenja materinjeg jezika (neki umjesto snage navode dimenzije kontrole i dubine ili znaaja) dimenzije emocija su bipolarne (kombinacija dimenzija ugode i pobuenosti)

Deskriptivne

10

KOGNITIVNA STRUKTURA EMOCIJA

Karakteristike kognitivnih reprezentacija emocija padaju na krunicu u 2D prostoru (kompas)

11

Izraunate polarne koordinate za 28 termina emocija:

28 izraza svrstano u 8 kategorija (0 do 315)

Kruni dijagram emocija potvruje ranije utvrene hipoteze za kognitivne strukture emocija Model emocija je bipolaran

antonimi udaljeni za otprilike 180 horizontalni krajevi = ugoda-neugoda vertikalni krajevi = stupanj pobuenosti
12

13

Ispitivanje provedeno na 34 studenata University of British Columbia

multiD i uniD skaliranjem dobiveni rezultati slini Russellovim potvrena valjanost krunog modela emocija s dimenzijama: => ugoda-neugoda i stupanj pobuenosti

14

STRUKTURA SAMOIZVJETAJA

Faktorske analize samoizvjetaja, poevi s Novlisovim pionirskim radom, rezultirale su pogledom na emocije kao na set od 612 nezavisnih monopolarnih faktora Ovo se objanjenje ne podudara s laikim poimanjem termina emocija
15

Kada su se mjere individualnih monopolarnih faktora razvile, primijeeno je da su u interakciji Medis (1972) je naglasio vanost monopolarnih, a ne bipolarnih faktora Russell (1979) je predloio daljnja metodoloka poboljanja i doao do jo dokaza koji idu u korist bipolarnih dimenzija u samoizvjetajima Thayer (1978) je doao do dokaza koji idu u korist bipolarnim dimenzijama Mackay, Cox, Burrows i Lazzerini (1978) su takoer otkrili da su metodoloke promjene u Thayerovim skalama rezultirane u bipolarnim dimenzijama
16

Ponuena su 2 faktora:
Zadovoljstvo

nezadovoljstvo

Stupanj

pobuenosti

17

JO DOKAZA

Plutchik (1962) je predloio kruni redoslijed emocija Schaefer i Plutchik (1966) su pokazali da emocionalna stanja formiraju kruni redoslijed kada se varijable postave nasuprot njihove prve dvije osnovne komponente
18

Self-report podaci mogu se opisati s 3 svojstva koja su geometrijski prisutna u modelu: Emocionalna stanja koja su poredana krunim redoslijedom u dvodimenzionalnom bipolarnom prostoru Osi koje je mogue protumaiti kao zadovoljstvo-nezadovoljstvo Stupanj pobuenosti
19

1.

2. 3.

METODE

Podaci koriteni u sadanjim analizama su sakupljeni kao dio zajednikog projekta s Wigginsom, koji je istraio taksonomiju termina koji opisuju emocije Uzorak od 343 M i studenata University of British Columbia Ispitanici su prvo odgovorili Mehrabianovom i Russellovom skalom emocija zadovoljstvanezadovoljstva, stupanj pobuenosti i nadmonost-podlonost

20

Podaci ispitanika ujednaeni su s obzirom na M i varijancu 518 rijei Zbog heterogenosti unutar termina za opis emocija, glavni initelj u ovim podacima moe se protumaiti jedino kao individualna razlika u odgovor formataodgovora M u Mehrabianovoj i Russellovoj skali je 36,63 (SD = 8,04) za ugodno-neugodno i 29,96 (SD = 7,12) za stupanj pobuenosti

21

REZULTATI

Prvi test predloene strukture emocija proveden je stavljanjem 28 emocionalnih varijabli u 2D prostor (ugodno-neugodno i stupanj pobuenosti) Mnoge korelacije svake od 28 rijei u skalama zadovoljstva i pobuenosti pokazale su znaajan odnos (p < 0,01) Pouzdanost skala jednostrukih primjera moe se procijeniti izravno iz dostupnih podataka
22

KRUNA ANALIZA Prikladnost podataka krunom modelu ispitivana je istraivanjem PLOT varijabli kao funkcija njihovog podudaranja u 2 glavne komponente Prve dvije komponente dobivene iz matrice meusobnih odnosa od 28 varijabli emocija imale su 45,8% ukupne varijance

23

ANALIZA GLAVNIH KOMPONENTI DRUGOG REDA

Rjeenje s 5 komponenti pravokutno je rotirano prema primjerima Prve dvije komponente sadravale su veinu primjera i bile su bipolarne (1 => oduevljen, zadovoljan s tuan) (2 => napet, frustriran s oputen, smiren)

24

25

26

Trea komponenta -> pospan-umoran etvrta komponenta -> ljut-dosadan Peta komponenta -> oznaena je kao pospan i sastojala se od 3 pozitivna primjera: a) pobuen b) zapanjen c) uplaen i jednog negativnog primjera: dosadan

27

DISKUSIJA
Rezultati su pokazali da je kruni model emocija obuhvatio znatnu proporciju (ali ne sve) u varijanci u samoizvjetajima o emocionalnim situacijama Neke od tih varijanci su nepouzdane Drugi izvor varijanci moe se vidjeti u razliitim neemocionalnim sadrajima (self-report podaci)

28

Trei dio varijance pripisuje se detaljnoj obradi procesa imenovanja emocionalnog stanja etvrti razlog reprezentacija je razliita jer ukljuuje dodatne informacije

29