UNIT 1 : PENGENALAN ANATOMI DAN FISIOLOGI

1.1 Sains Anatomi dan Fisiologi

a. Anatomi
• Kajian terhadap struktur – struktur tubuh badan dan perkaitan
antara setiap struktur tersebut.
• Berasal daripada perkataan Yunani ‘ana’ bermaksud asingkan
dan ‘tome’ bermaksud memotong.

b. Fisiologi
• Kajian tentang fungsi struktur tubuh.

menu
 1.2 Organisasi Struktur Manusia

• Aras struktur paling rendah pada tubuh manusia ialah aras kimia.

a
tom
BERGABUNG

molekul

BERCANTUM

sel
 Aras Organisasi Struktural Manusia
Gambarajah 1: Aras Organisasi Struktural Manusia

ARAS SISTEM Sistem

Kardiovaskular

Organ
Jantung ARAS ORGAN

ARAS TISU Tisu Otot

Jantung

ARAS SEL

ARAS KIMIA

menu Sel Otot

Filamen Otot
Jantung
Jantung
 ORGANISASI STRUKTUR MANUSIA

Aras
tisu

Aras
Aras
molekul
kimia
Aras sel
Tubuh mempunyai aras struktural yang kompleks.
Terbentuk daripada unit-unit kecil (atom) pada aras kimia.
Penggabungan atom sesama sendiri membentuk molekul.
Contoh: Karbandioksida dan Air
Penggabungan molekul membentuk molekul makro menjadi aras sel.
Contoh: Karbohiderat, lipid dan protein
Sel ialah benda hidup terkecil yang terdapat dalam badan kita yang
mempunyai pelbagai fungsi.
Contoh: pengangkutan nutrien dan oksijen,tindakbalas metabolisme dan
membebaskan karbandioksida.
Tisu adalah sekumpulan sel yang menjalankan fungsi khusus yang sama.
Terdapat empat jenis tisu:
1) tisu epitelium
2) tisu penghubung
3) tisu otot
4) tisu saraf
Tisu menjalankan peranan sendiri berdasarkan ciri-cirinya.
Contoh:
tisu epitelium – menutup bahagian luar kulit dan membuat garisan
garisan-garisan pada bahagian luar kulit tersebut.
tisu penghubung – menyokong dan menyambung tisu-tisu antara otot
dengan tulang (tendon) dan tulang ke tulang (ligamen)
tisu otot – mengerakkan tulang-tulang
tisu saraf – alat komunikasi beroperasi secara berterusan melalui
impuls elektrik.
Organ merupakan struktur yang terbentuk hasil daripada gabungan
dua tisu atau lebih.
Kebanyakan organ mempunyai keempat-empat jenis tisu.
Penggabungan beberapa organ yang berbeza membentuk aras sistem
bagi menghasilkan tugas-tugas tertentu.
Aras organisma adalah aras arganisasi tertinggi.
1.2.1 Sistem-sistem Tubuh
Sistem Organ Fungsi

1. Integumentari Melindungi tisu-tisu dalaman

tubuh daripada kecederaan
Bersifat kalis air,membantu
Kulit mencegah kehilangan air
dalam badan
Peka kepada ransangan
sakit,sejuk,kepanasan,tekanan
dan sentuhan
Menyingkirkan bahan kimia
semasa perpeluhan seperti
air,asid urik dan garam
mineral berlebihan
 Sistem Organ Fungsi
2. Rangka Menyokong berat badan
Melindungi organ-organ lembut di
dalam tubuh seperti otak, saraf
Tulang tunjang(spina korda), jantung dan
Kartilej paru-paru
Ligamen Memberi bentuk dan mengekalkan
bentuk badan
Sendi
Menyediakan tempat untuk
pelekatan otot-otot rangka
Tuas untuk pergerakan badan
Menghasilkan sel-sel darah merah
dan sel darah putih dan platelet di
dalam sum-sum tulang
 Sistem Organ Fungsi

3. Otot Mengekalkan postur tubuh

Menghasilkan pergerakan
Otot Menghasilkan haba melalui
Tendon aktiviti sel di dalam otot
Menstabilkan sendi
Mengartikulasi antara otot dengan
tulang
 Sistem Organ Fungsi

4. Saraf Mengesan, menerima dan

Otak bergerak balas terhadap
ransangan yang diterima
Menyimpan maklumat yang
Saraf tunjang
diterima
Menyelaras dan mengawal
Saraf periferi aktiviti tubuh

Organ reseptor
 Sistem Organ Fungsi

5. Endokrina Mengawal dan menyelaraskan

fungsi tubuh melalui hormon yang
dirembeskan ke dalam aliran
Kelenjar darah
pituitari
tiroid
adrenal
 Sistem Organ Fungsi
6. Kardiovaskular Jantung mengepam darah ke
seluruh tubuh
Mengangkut gas-gas respiratori,
Jantung nutrien, hormon dan bahan
Salur darah buangan
 Sistem Organ Fungsi
7. Limfatik Sebagai sistem imunisasi tubuh
kerana mempunyai sel darah putih
Nodus (leukosit)
limfa
Menghasilkan limfosit
Mengangkut bahan kumuh dari
Salur tisu ke sistem darah untuk
limfatik diuraikan oleh hati
Mengangkut hasil pencernaan
Timus untuk diserap kedalam lakteal
Limpa
Tonsil
 Sistem Organ Fungsi
8. Respiratori Membekalkan oksigen kedalam
darah dan menyingkirkan karban
Hidung dioksida
Pertukaran gas oksijen dan karban
Farinks dioksida antara paru-paru
Mengekalkan keadaan dan
Trakea persekitaran dalaman tubuh yang
stabil(homeostasis)
Bronkus

Paru-paru
 Sistem Organ Fungsi

9. Pencernaan Memecahkan makanan kepada

unit-unit yang ringkas untuk
Mulut diserap kedalam darah untuk
Esofagus kegunaan akiviti sel
Perut Mengkumuhkan sisa pencernaan
Pankreas sebagai bahan najis
Hepar
Ileum
Usus besar
Rektum
 Sistem Organ Fungsi

10. Urinari Menyingkirkan bahan kumuh

Ginjal Mengawal isipadu dan komposisi
bahan kimia
Mengimbangkan paras asid dan
Ureter alkali dalam darah

Pundi
kencing

Uretra
 Sistem Organ Fungsi
11. Reproduktif a) Lelaki Menghasilkan zuriat
Penis Menghasilkan hormon seks
Testes
Vesikel
semen
Kelenjar
prostat
Uretra
b) Perempuan
Ovari
Tiub
foliopio
Uterus
Vagina
 1.2.2 Hubungkait Sistem Tubuh
Gambarajah 2: Hubungkait Sistem Rangka Dengan Sistem Yang Lain
1. Sistem integumentari
•Sintesis Vitamin D penting untuk penyerapan normal
kalsium dan fosforus (diperlukan untuk tumbesaran
tulang)
2. Sistem Otot
4. Sistem Endokrina •Membekal kalsium untuk penguncupan otot
•Melindungi organ-organ endokrina
khususnya •Tulang-tulang bertindak sebagai tuas untuk
dalam otak,dada dan kaviti pelvik menghasilkan pergerakan tubuh
•Tumbesaran tulang dikawalatur •Menstabilkan kedudukan tulang
oleh hormon tumbesaran,
tiroid dan seks •Ketegangan pada tendon meransang tumbesaran
•Mobilasi kalsium dikawalatur tulang
oleh hormon-hormon parathormon 3. Sistem Saraf
dan
kalsitonin •Membekal kalsium untuk fungsi saraf
•Melindungi otak,saraf tunjang
•Reseptor pada sendi memberi maklumat tentang
kedudukan tubuh
•Mengawal kedudukan tulang dengan mengawal
pengucupan otot
 8. Sistem Urinari
•Melindungi ginjal dan ureter
•Pelvis melindungi pundi kencing dan
uretra proksimal
•Memelihara kalsium dan fosfat untuk
tumbesaran tulang
5. Sistem kardiovaskular
•Mengkumuh bahan sisa
•Menyediakan kalsium untuk pengucupan
otot kardiak
•Sel-sel darah dihasilkan dalam sum-sum Untuk semua sistem
merah tulang •Memberi sokongan mekanikal
•Membekal oksigen dan mengkumuh •Stor tenaga
karbon dioksida •Stor kalsium dan fosfat

6. Sistem Respiratori
•Pergerakan tulang rusuk penting untuk
pernafasan
•Rangka mengelilingi dan melindungi paru-paru
•Membekal oksigen dan mengkumuh karbon dioksida

7. Sistem Pencernaan
•Tulang rusuk melindungi sebahagian daripada
Hepar dan usus
•Membekal nutrien,kalsium dan fosfat