Vitamin C, sinh t C hay acid ascorbic l mt cht dinh dng thit yu cho ccloi linh trng bc cao, v cho

mt s nh cc loi khc. S hin din ca ascorbat l cn thit trong mt lot cc phn ng trao i cht trong tt c cc ng vt v cy ci v c c to ra trong c th bi hu nh tt c cc c th sinh vt, loi tr loi ngi. y l mt cht c mi ngi bit n rng ri l mtvitamin m thiu n th s gy ra bnh scorbut cho con ngi. 1. Ngun gc Vitamin C c nhiu trong cc loi rau qu ti nh nc cam, chanh, qut, v c hm lng cao trong rau xanh, c bit l bng ci xanh, tiu, khoai ty, ci brussel,rau ci, c chua, xoong cam, qut, chanh, bi 2. Tnh cht Vitamin C kt tinh khng mu hoc hi vng, rt d tan trong nc (300g/lt). Dung dch nc 5% c pH=3. C khi dng dng mui natri d tan trong nc hn (900g/lt). 3. Ri lon lin quan n vitamin C 3.1 Thiu vitamin C Khng nh hu ht cc loi ng vt khc, c th ngi khng th t sn xut vitamin C. mt bnh do thiu ht vitamin C c nhiu sch v m t l bnh scorbus (scurvy). Cc triu chng kinh in ca bnh ny gm : chy mu nu rng, chm lnh vt thng, cc vt thm tm rng trn da (mng xut huyt di da, dn gian thng gi l vt ma cn). Thm vo l s d b nhim trng, hysteria v trm cm cng l nhng tiu chun chn on. Bnh Scurvy nh hng n rt nhiu bnh nhn Ai cp, La M v Thnh Rome c i. Bnh ny gn lin vi lch s Th gii v t l cung cp vitamin C khng y trong nhng chin dch qun s v trong cc cuc hnh trnh trn bin di ngy. c nhng giai on lch s m bnh scurvy lan trn rng khp nh mt bnh dch. T nm 1556 n 1857, c 114 dch scurvy c bo co sut trong cc thng ma ng, lc m khng th cung cp y ngun rau xanh. Cc chin binh trn cc cuc hi trnh di ngy cn b nh hng nng n hn. Mt s nh thm him, nh Jacques Cartier nm 1856, nhn thy rng n mt s loi thc n no c th lm gim c tnh trng bnh. Ong cng thy th on n loi cy l kim vn sam; mt s thy th on khc n cam, chanh, chanh l cam,Nm 1742, Jame Lind, mt bc s ngi Anh, vit mt bi tho lun chnh thc u tin v kh nng gy bnh scurvy do thiu ht dinh dng. Theo kinh nghim ca Lind, ng cho bit cc bnh nhn scurvy c th phc hi sau khi cho dng nc cam. Mc d c mt s nh thm him ng h nhng khm ph ca Lind nh thy th on ca thuyn trng Jame Cook hon ton trnh c scurvy trong 3 cuc hnh trnh di ngy trn bin t 1768 n 1779 Thy qun Anh quc vn cha chp nhn vic s dng nc cam chanh cho cc thy th mi n nm 1804, tc 62 nm sau nhng khm ph ca Lind. Xu hng ngy nay ngi ta chp nhn ch dinh dng ton din nh nhiu khm ph mi v vai tr quan trng ca vitamin v khong cht, trong c vitamin C. Vitamin C c nh ngha l yu t chng scorbus, c Albert Szent-Gyrgyi phn lp nm 1928. Gn 70 nm sau, cc nh nghin cu khm ph ra nhiu li ch ca vitamin C trn sc khe. Ngy nay mc d bnh scurvy him gp trong x hi chng ta, thiu ht vitamin C mc cn lm sng v mc gii hn di cng kh ph bin, c bit l ngi gi. Thiu vitamin C gy ra bnh scorbut, vi biu hin:

- Ngi ln: vim li, chy mu chn rng; t mu di mng xng, m xut huyt, tng sng ha nang lng. Nu khng iu tr c th t vong do chy mu t hoc do thiu mu cc b c tim. - Tr cn b: thng do ch n nhn to, b chy mu di mng xng, nht l chi di; d chy mu di da; vt thng lu lnh. 3.2 Tha vitamin C Vitamin C tuy t tch lu nhng nu dng liu cao lu ngy, c th to si oxalat (do dehydroascorbic chuyn thnh acid oxalic), hoc si thn urat, c khi c hai loi si trn; i lng, ri lon tiu ha; gim bn hng cu. Dng vitamin C liu cao ko di thai ph gy tng nhu cu bt thng v vitamin C thai (v vitamin C qua rau thai) dn n bnh scorbut sm tr s sinh. 4. C ch tc dng Acid ascorbic b oxy ha cho acid dehydroascorbic; y l phn ng ox y ha kh thun nghch, qua Vitamin C tc dng nh mt ng yu t (cofactor), tham gia vo nhiu phn ng ha sinh trong c th, nh: - Hydroxyl ha, - Amid ha; - Lm d dng s chuyn prolin, lysin sang hydroxyprolin v hydroxylysin (trong tng hp collagen); - Gip chuyn acid folic thnh acid folinic trong tng hp carnitin; - Tham gia xc tc oxy ha thuc qua microsom (cytochrom P450) gan; - Gip dopamin hydroxyl ho thnh nor-adrenalin; - Gip d hp thu st do kh Fe3+ thnh Fe2+ d dy, ri d hp th rut. m, Vitamin C gip tng hp collagen, proteoglycan v cc thnh phn hu c khc rng, xng, ni m mao mch. Trong thin nhin, Vitamin C c mt cng vitamin P (vitamin C2). Vitamin P li c tnh chng oxy ha, nn bo v c Vitamin C; hn na Vitamin P cn hip ng vi Vitamin C lm bn vng thnh mch, tng to collagen, c ch hyaluronidase v cng Vitamin C, Vitamin E, caroten v selen, tham gia thanh thi gc t do c hi trong c th. 5. Tc ng c li Chc nng ch yu ca vitamin C l s sn xut collagen, mt protein chnh ca c th. c bit, vitamin C gip ni kt mt phn ca phn t amino acid proline hnh thnh hydroxyproline. Kt qu l, s cu trc nn collagen rt n nh. Collagen khng nhng l mt protein rt quan trng trong vic lin kt cc cu trc c th vi nhau (m lin kt, sn khp, dy chng, vv..),

vitamin C cn ht sc cn thit cho s lnh vt thng, s mnh khe ca nu rng, v ngn nga cc mng bm da. Thm vo , vitamin C cn c chc nng min dch, tham gia sn xut mt s cht dn truyn thn kinh v hormon, tng hp carnitine, hp th v s dng cc yu t dinh dng khc. Vitamin C cng l mt cht dinh dng chng oxy ha rt quan trng. 6. Chc nng min dch Nhiu ngi xc nhn Vitamin C lm tng cng h thng min dch, c bit trong ngn nga v iu tr cm cm thng thng. Tuy nhin, mc d c nhiu nghin cu lm sng v thc nghim kt qu thun li, ngi ta vn cn tranh ci nhau kch lit v hiu lc ca Vitamin C. theo mt quan im v sinh ha, Vitamin C ng mt vai tr thit yu trong nhiu c ch min dch. S nhin trng nhanh chng lm suy gim lng d tr Vitamin C trong cc bch cu, nht l Lymphocyte, v thiu ht Vitamin C chc chn xy ra nu khng c b sung thng xuyn. Vitamin C nh hng ln nhiu chc nng min dch bng cch tng cng chc nng v hot ng ca ca cc bch cu, ng thi lm tng nng interferon, tng nng v p ng khng th, tng tit hormone tuyn c v bo m s ton vn ca cht nn. Vitamin C cng c nhiu tc ng sinh ha tng t nh interferon, mt hp cht thin nhin ca c th c kh nng chng virus v ung th Trong sut qu trnh stress ho hc, xc cm, stress tm l hay sinh l, Vitamin C b gia tng bi tit ng k qua ng tit niu, lm tng nhu cu Vitamin C ln cao trong cc giai on ny. Cc tc nhn gy stress ha hc nh thuc l, nhim mi trng, v cc d ng nguyn. Ngi ta khuyn nn s dng cc ch phm b sung Vitamin C hoc cc thc phm giu Vitamin C b p s thiu ht ny. L mt cht chng oxy ha Vitamin C hot ng nh mt cht chng oxy ha trong mi trng nc ca c th c ni bo ln ngoi bo. y l phng cch bo v u tin ca Vitamin C. Trong khi vitamin E l mt cht chng oxy ha tan trong m. Vitamin C cng hot ng cng vi cc enzyme chng oxy ha khc nh glutathione peroxidadase, catalase, v superoxide dismutase. Vitamin C cn h tr cho Vitamin E trong vai tr chng oxy ha trong c th, do vy tng cng hiu lc ca Vitamin E. Cng vi Vitamin C v E, glutathione m ng vai tr chng v ngn nga cc tn thng do cc gc t do. Nhng c th b thiu glutathione di truyn (do thiu men tng hp) c thng tn t bo tng ng k. Cc t bo hng cu, bch cu v m thn kinh b nh hng nhiu nht. Hu qu l v hng cu, gim chc nng bch cu, thoi ha m thn kinh. Trn cc c th b gim tng hp glutathione, tng cng kh nng chng oxy ha, ngi ta thng dng cc cht chng oxy ha nh glutathione, 2-mercaptopropionyl-glycin, Vitamin E, Vitamin C, v N-acetylcysteine (NAC), trong Vitamin C v NAC c ch li nhiu nht. Cc nghin cu cho thy Vitamin C lm gim tn thng t bo trn cc bnh nhn thiu glutathione di truyn hiu qu hn v chi ph thp hn NAC. Vi liu 500 mg mi ngy, Vitamin C m bo duy tr nng ph hp glutathione hng cu. 7. Dng hin c Vitamin C hin c rt nhiu dng tinh th, bt, vin nhng, vin nn, vin nn phng thch hn gi, Thc t Vitamin C trong cc dng ny khc nhau. Acid ascorbic l dng r tin v c

s dng rng ri nht. Cc dng m cho Vitamin C nh mui Natri, magnesium, Calcium, Kali ascorbate. Cc dng m ny c dng ch yu v i khi acid ascorbic nh hng n d dy. Mt hn ch ca cc dng ny rt him, nh dng mui Natri ascorbate nh hng ln mt s bnh nhn nhy cm vi Natri (nh suy thn). Hu ht cc dng Vitamin C thng mi u c ngun gc t ng cc. i vi nhng ngi nhy cm vi ng cc nn s dng Vitamin C c ngun gc khc, nh t cy c sagu (sago-palm). Gn y mt dng mi l C ester (Ester-C) bt u thm nhp vo th trng. Theo cc nh sn xut, Ester l mt mc xch gia cc n v lp li trong cng thc Ester-C gip cho vic hp th v s dng ca c th. Tuy nhin cc nghin cu v hp th cha cho thy dng ny tt hn. ng thi Ester-C cn t gp 3 ln so vi dng thng. S dng Vitamin C cng vi bioflavonoid c th lm tng kh nng hp thu, nhng vi iu kin hm lng bioflavonoid trong sn phm phi ng k (khi hm lng bioflavonoid ln hn hoc bng hm lng Vitamin C th s hp thu ca Vitamin C tng ln ng k). Ni chung th, dng n gin v kinh t nht, ph hp cho mi ngi nht n gin l acid ascorbic. 8. ng dng lm sng c hng lot nghin cu trong phng th nghim, trn lm sng v trong cng ng chng t tnh hu ch khi s dng vitamin C qua rt nhiu cch: gim t l ung th, tng cng kh nng min dch, bo v c th chng nhim v thuc l, thc y qu trnh hn gn vt thng, tng tui th, gim nguy c c thy tinh th. Cc nghin cu cn cho thy s dng vitamin C hu ch cho rt nhiu tnh trng sc khe ca c th nh c tnh chng oxy ha v tng cng kh nng min dch ca n. Do , vitamin C l mt thnh phn quan trng khng th thiu ca hu ht cc ch phm b sung dinh dng v mi chng trnh dinh dng khc. 9. Ch nh v liu dng 9.1. Ch nh Phng v cha bnh scorbut, cc chng chy mu do thiu vitamin C, tng sc khng trong nhim khun, nhim c, mt mi, thai nghn, thiu mu, d ng, ngi nghin thuc nghin ru 9.2. Liu dng Ung 0,2 - 0,5 gam/ngy (khng nn vt qu 1 gam/ngy) Tr em dng liu liu ny, nn chia thnh nhiu ln trong ngy. 10. Vitamin C v cc bnh l lin quan 10.1. Mt s bnh l v tnh trng sc khe m vitamin C h tr nh: Hen suyn, X va ng mch, Ri lon min dch, Ung th, Bnh nm Candida, Gin mao mch (gim sc bn thnh mch), c thy tinh th, Cm cm, Lnh vt thng, Lon sn t sng c, Bnh Crohn, Bnh mch vnh, i tho ng, Chm, Mt mi, Bnh ti mt, Vim li rng, Tng nhn p (Glaucoma), Chn thng th thao, Vim gan, Herpes simplex, Herpes zoster, Tng huyt p, Pht ban, V sinh, Nhim trng, Thoi ha vng mc, Mn kinh, Lot da, Sa van 2 l, Vim xng khp, Bnh Parkinson, Bnh vim nha chu, Lot d dy, Bnh ng mch ngoi bin, Bnh x cng ri rc (bnh Charcot), Tin sn git, Vim khp dng thp. 10.2. Hen suyn v cc trng hp d ng khc:

Hen suyn thng pht trin nhiu tr em v ngi tr hn 20 tui. T l bnh ngy cng gia tng, do nhiu nguyn nhn, nh: tng stress i vi h min dch (do tng cc cht ha hc c hi trong khng kh, nc, thc phm, ), tr nh nhi dt sa sm v n dm sm bng thc n rn, dng nhiu gia v trong thc n, thm vo l cc k thut lai to di truyn cc ging cy trng hnh thnh nn nhng loi thc phm c nhiu kh nng gy d ng. Mt s nghin cu chng t thiu ht Vitamin C trong thc phm v trong mu l mt yu t nguy c c lp ca hen suyn. Con ca nhng ngi nghin thuc l c nguy c hen suyn cao hn nhng a tr khc, do thuc l lm cn kit ngun Vitamin C v E phi), v triu chng hen tip tc tip din n tui trng thnh vi mi trng ngy cng nhim bi cc cht oxy ha. S dng ch phm b sung Vitamin C gip gim nguy c ny. Ti phi, v mt sinh l, Vitamin C ng vai tr cht chng oxy ha ch cht trn b mt kh o, thc hin vai tr chng v ngn chn cc tn thng do cc cht oxy ha ni sinh ln ngoi sinh, c bit l Oxide Nitric. V phng din lm sng, nhng bnh nhn hen suyn c nhu cu Viatmin C cao hn nhng ngi khc trong cng ng. T nm 1973 c 11 nghin cu lm sng v vai tr ca Vitamin C trn hen suyn. 7 trong s chng t Vitamin C ci thin ng k cc thng s h hp v cc triu chng suyn. Liu cao Vitamin C hu ch cho cc bnh nhn hen suyn nh lm gim nng Histamine, v tt nhin hiu qu tt cho cc tnh trng d ng khc. N c xem nh l mt cht khng Histamine t nhin, c nhiu li im ni bt, bao gm c tnh an ton, v gn y ngi ta cn pht hin ra tnh c ch min dch ca Histamine. Trong giai on u ca p ng min dch, Histamine khuch i p ng ny bng cch lm tng tnh thm thnh mch v tng co c trn, nh gia tng dng yu t min dch vo khu vc b vim nhim. Tip sau , Histamine li ngn chn s tp trung bch cu vo khu vc vim trong n lc ngn chn p ng min dch. Vitamine C khng Histamine nh nhiu c ch. c bit n ngn chn s phng thch Histamine t cc bch cu v tng cng hiu qu gii c ca Histamine. Mt nghin cu gn y kho st tc ng khng Histamine ca Vitamin C s dng ngn hn v di hn v hiu qu ca n trn chc nng bch cu a nhn trung tnh nhng ngi khe mnh. Trong nghin cu dng Vitamin C di hn, liu 2 g/ngy. Mu mu lc i ly vo 2 tun u v tun th 6 lc kt thc cho thy nng Vitamin C mu tng cao ng k trong khi nng Histamine gim 38 %. Kh nng ha ng ng bch cu trong cc phn ng vim tng 19 %, gim n 30 % sau khi ngng dng Vitamin C. Tuy nhin nhng thay i ny u c lin quan n nng Histamine. Kh nng ha ng ng bch cu ln nht khi nng Histamine nh nht. i vi vic s dng Vitamin C ngn hn, ngi ta khng thy c s thay i no v nng Histamine mu v kh nng ha ng ng bch cu 4 gi sau khi dng liu Vitamin C duy nht. Do vy nghin cu ny khuyn co nhng ngi c xu hng d b d ng hay nhim trng nn s dng Vitamin C di hn qua cc ch phm b sung Vitamin C. 10.3. X va ng mch, Tng cholesterol mu, v Tng huyt p Hng lot nghin cu trong cng ng chng t vic s dng ch dinh dng giu Vitamin C lm gim ng k nguy c t vong do nhi mu c tim v t qu (v nhiu nguyn nhn khc, bao gm c ung th).

Mt trong nhng nghin cu chi tit nht phn tch vic s dng Vitamin C trn 11.348 ngi trng thnh trong 5 nm, c chia thnh 3 nhm: (1) Nhp t hn 50 mg Vitamin C mi ngy qua thc phm; (2) Nhp nhiu hn 50 mg/ngy (khng dng thuc); v (3) Hn 50 mg/ngy qua thc phm cng vi thuc b sung (tnh bng mg). Kt qu cho thy t sut ca nhm nhp trn 50 mg/ngy thp hn t sut trung bnh ca ngi trng thnh n 48 % v cc bnh tim mch v t sut ton b. V mt lm sng, iu ny tng ng vi s ko di tui th nam 5 7 nm v n 1 3 nm. Lm cch no Vitamin C c th lm gim nguy c bnh tim mch? Trc tin n hot ng nh mt cht chng oxy ha, k n n cng c s vng chc cu trc collagen ca thnh ng mch, gim nng cholesterol ton phn mu, gim huyt p, tng nng HDL-cholesterol, c ch s kt tp tiu cu. Cc tn thng oxy ha ca LDL-cholesterol ng vai tr trung tm trong s hnh thnh x va ng mch. Vitamin C ngn chn s oxy ha LDL ht sc hu hiu, ngay c i vi ngi ht thuc l. Hn na, v vitamin C phc hi v ti to Vitaqmin E t dng b oxy ha trong c th, nn n tng cng hiu lc chng oxy ha ca Vitamin E . 10.4. Cholesterol Nhiu nghin cu v quan st lm sng cho thy nng Vitamin C t l thun vi nng Cholesterol ton phn v nng HDL-cholesterol mu. Mt trong nhng nghin cu tiu chun nht xc nh nng Vitamin C mu cng cao th nng LDL, Triglyceride cng thp ng thi nng HDL cng cao. Li ch ca HDL trn cc bnh l tim mch l rt to ln. C mi 0.5 mg Vitamin C tng ln trong 100 mL mu tng ng vi tng HDL 14.9 mg/100 ml n v 2.1 mg/100 ml nam. C tng HDL 1 % th nguy c bnh tim mch gim 4 %. Ngay c nhng ngi bnh thng khe mnh c ch dinh dng tt, nng Vitamin C mu bnh thng vic cung cp thm Vitamin C qua ch phm b sung vn c li, tuy nhiu hiu lc ny c ngng gii hn. Ngng gii hn ny vo khong thp hn 215 mg/ngy cho n v 345 mg/ngy cho nam. 10.5. Huyt p. Cc nghin cu lm sng v cng ng chng t nng Vitamin C mu t l nghch vi huyt p; ngha l cng nhp nhiu Vitamin C th huyt p cng gim. Hng lot nghin cu s b cho thy hiu qu gim huyt p nh ca Vitamin C (v d gim 5 mm Hg) trn cc bnh nhn tng huyt p trung bnh. Mt trong nhng cch m Vitamin C gip duy tr huyt p trong gii hn bnh thng l thc y bi tit Ch. S phi nhim Ch mn tnh do nhim mi trng, bao gm c nc ung, c lin quan n tng huyt p v tng t sut cc bnh tim mch. Nhng vng dn s dng nc ma c nng Ch cao trong nc ung, v dn c vng ny c nguy c cao huyt p. Hn na, nc ma cn c nng calcium v magnesium thp hai cht khong ny ht sc quan trng trong vic bo v chng tng huyt p. 10.6. Cu ni mch vnh Trong bnh vin thng t s dng Vitamin C b sung, mc d kh nng thiu ht Vitamin C rt cao cc bnh nhn nhp vin. minh ha cho nhu cu b sung Vitamin C trong bnh vin, mt nghin cu phn tch tnh trng Vitamin C trn cc bnh nhn phu thut ni tt mch vnh.

Nng Vitamin C huyt tng tt xung 70 % 24 gi sau phu thut v cn duy tr mc thp ny 2 tun hu phu. Ngc li, nng Vitamin E v Carotenoid khng thay i ng k, c l do chng l cc Vitamin tan trong m nn c c th tch tr lu di. S cn kit ngun d tr Vitamin C lm suy yu kh nng chng bnh tt do cc gc t do, nhim trng, hn gn vt thng trn cc bnh nhn ny. Do , Vitamin C b sung l ht sc cn thit cho cc bnh nhn trong giai on hi phc sau m ni chung v hu phu cu ni mch vnh ni ring. 10.7. Ngn nga ung th Vitamin C m nhim nhiu chc nng quan trng trong bo v c th chng ung th, bao gm hot ng chng oxy ha v bo v cu trc t bo (gm DNA) trnh cc tn thng. Vitamin C cng gip c th ng u vi nhim mi trng, tng cng chc nng min dch, c ch s hnh thnh cc hp cht sinh ung trong c th. Cc bng chng dch t hc v vai tr bo v c th chng ung th ca vitamin C l khng th chi ci. An nhiu vitamin C thc s lm gim nguy c ca tt c cc dng ung th, gm ung th phi, i trng, ung th v, c t cung, thc qun, khoang ming, v ung th ty. im mu cht t tt c cc nghin cu ny l khng nh mt ln na mi ngi cn phi s dng ngun thc phm giu vitamin C hay cc ch phm b sung vitamin C. Hu ht cc nghin cu ny tp trung vo kh nng ngn nga ung th ca vitamin C, carotene hay nhng dng cht tng t trong thc phm m t ch n cc ch phm b sung. 10.8. Ung th phi Trong 11 kho st v vai tr chng ung th phi ca Vitamin C, 9 kho st cho thy gim nguy c ung th vi liu cao. Nm trong s ny kt qu kh r rng, v bn trong chng minh rng Vitamin C hu hiu hn c beta-carotene. Gladys Block, mt tc gi i tin phong trong phong tro s dng cht chng oxy ha ngn nga ung th ti M, vit rng: Nhng nghin cu gn y cho thy Vitamin C l mt yu t bo v chng ung th phi c lp v hu hiu cn hn c beta-carotene nh tng cp trc y. 10.9. Ung th ming, thc qun v d dy 7 trn 8 nghin cu v ung th vm ming cho thy n t vitamin C l yu t nguy c cao. Nhng ngi n t nht vitamin C hng ngy c nguy c ung th vm ming cao gp 2 ln so vi ngi n nhiu nht. Kt qu cng tng t trn ung th thc qun. Trong khi 16/16 nghin cu cho thy vic s dng nhiu vitamin C hng ngy c hiu qu ng k trong bo v chng ung th d dy. Ung th d dy c lin quan mt thit vi mt s hp cht sinh ung c bit nh nitrosamine. Nitrosamine sinh ra nhiu khi n cc dng tht hun khi. Vitamin C c ch ng k s hnh thnh nitrosamine. Ung th v Mt phn tch hi cu v vai tr ca cc yu t dinh dng trn ung th v kt lun rng Vitamin C l mt yu t bo v hu hiu nht gip c th chng li cc yu t nguy c ung th v. Nng vitamin C cn quan trng hn c acid bo bo ha, beta-carotene v vitamin E. 10.10. Ung th c t cung Nguy c b ung th CTC tng ln t ngt khi lng Vitamin C nhp vo gim st. Ph n n vo t hn 88 mg Vitamin C mi ngy c nguy c ung th CTC cao gp 4 ln so vi nhng ngi n vo nhiu hn. Nhng trng hp lon sn CTC (mt dng tin ung th) v ung th biu m ti ch c lng nhp v nng Vitamin C mu thp hn nhng ph n CTC bnh

thng. Nh vy s nhp Vitamin C khng y l mt yu t nguy c c lp i vi lon sn CTC v ung th biu m ti ch CTC. 10.11. Ung th ty 6 trong 7 nghin cu chng t nhp nhiu Vitamin C gip gim nguy c mc ung th ty tng. Nguy c ung th ny tng gp 2,6 ln nhng ngi nhp t hn 70 mg Vitamin C mi ngy so vi nhng ngi nhp nhiu hn 159 mg/ngy. 10.12. Ung th i trng Vai tr bo v ca Vitamin C trong ung th i trng c chng minh qua 6/8 nghin cu, hu ht lm gim nguy c 2 ln. Theo Vin Ung Th hc Quc gia Hoa K, Vitamin C cn lm gim s hnh thnh cc hp cht sinh ung do vi khun i trng to ra. 10.13. iu tr ung th Xu hng chung ca iu tr ung th rt kh chp nhn vic s dng vitamin C v cc ch phm b sung dinh dng tng t. Tuy nhin, vn trc ht l chng ta hy m rng th gii quan u c v thay i quan im, dn dn lm mt i nhng phn ng cho rng ch phm dinh dng l khng khoa hc. Nm 1976, Bc s Linus Pauling, mt trong nhng nh khoa hc ni ting nht ca th k 20 vi 2 ln ot gii Nobel, a Vitamin C ln v i khoa hc khi bo co kt qu nghin cu ca ng cng vi Bc s Ewan Cameron. Pauling v Cameron cho nhng bnh nhn ung th giai on cui s dng Vitamin C 10 g/ngy. 16 trong s 100 bnh nhn ny sng st sau hn 1 nm. Tip sau , Cameron thc hin mt nghin cu tng t trn mt mu ln hn, 1826 bnh nhn ung th giai on cui. 294 bnh nhn c dng Vitamin C liu cao (10 g/ngy). 1532 bnh nhn cn li xem nh nhm chng. Kt qu phn tch cho thy nhng bnh nhn c s dng acid ascorbic c thi gian sng thm gp i so vi nhm chng (343 ngy so vi 180 ngy). Nhiu nh ph bnh vn cha cng nhn nhng kt qu ca Pauling v Cameron. Theo h, cc nghin cu ny khng phi l nghin cu m i, nn kt qu khng m bo. Mt s nghin cu kim chng bc b kt lun ca hai ng. D sao i na, vic s dng Vitamin C trong ung th l c li, trc ht v n b p vo nng b thiu ht trn nhng bnh nhn ny, ng thi n cn lm tng cng kh nng min dch ca c th. 10.14. c thy tinh th Nhng c th c ch dinh dng giu Vitamin C v E, selenium, carotene c nguy c hnh thnh c thy tinh th v thoi ha vng mc gim i rt nhiu so vi nhng ngi nhp t hn. Bn cnh , cc cht chng oxy ha ny lm chm tin trnh c thy tinh th v ci thin th lc. Nng Vitamin C trong mu bnh thng vo khong 0,5 mg/100 ml mu, ngc li trong cc tuyn thng thn, tuyn yn, nng Vitamin C cao gp 100 ln, cn trong gan, lch, thy tinh th: gp 20 ln. C th phi s dng kh nhiu nng lng bm Vitamin C ngc gradient nng t mu vo cc c quan ny. Do chng ta cn phi cung cp nhiu Vitamin C mi ngy nhm nng cao nng trong mu, gim bt s chnh lch nng gia mu v cc m hot ng.

10.15. Cm lnh thng thng Nhiu nghin cu c thc hin kho st vai tr ca Vitamin C trn cm cm, c bit l kh nng tng cng h min dch. 20 nm tri qua k t khi Linus Pauling vit Vitamin C v Cm cm (da trn quan im ca ng v hng lot nghin cu chng t Vitamin C c th lm gim cc triu chng nng ln thi gian nhim bnh), ngi ta vn cn tranh lun v hiu qu lm sng ca n. Hin ngi ta khuyn co s dng Vitamin C cho cc trng hp nhim trng cp tnh, c bit l ngi ln tui. Mc d ch vi liu thp, Vitamin C cng c th lm ci thin ng k cc triu chng lm sng. Nn s dng Vitamin C trn tt c cc bnh nhn ln tui nhim khun h hp cp. 10.16. i tho ng V insulin h tr s vn chuyn Vitamin C vo t bo, nn hu ht cc bnh nhn bnh i tho ng b thiu Vitamin C ni bo nu khng c cung cp Vitamin C liu cao cho d c c s dng ch n y Vitamin C nh ngi bnh thng. Bnh nhn i tho ng n gin cn nhiu Vitamin C hn, v Vitamin C liu cao l hon ton cn thit trong iu tr bnh i tho ng. Liu dng thng thng trong trng hp ny l 1.000 3.000 mg/ngy chia 2 - 3 ln. Thiu ht Vitamin C ni bo m , mn tnh dn n hng lot vn trong i tho ng, nh tng tnh thm thnh mch, gim s lnh vt thng, tng cholesterol mu, suy gim h thng min dch. Hn na, i tho ng lm tng s hnh thnh gc t do. Vitamin C gip c th kim sot ng, hot ng ca gc t do, gim s tch t sorbitol ni bo, v c ch s gn kt ca glucose vi protein (s glycosyl ha). S tch t sorbitol v s glycosyl ha c lin quan rt nhiu n cc bin chng ca i tho ng, nht l cc bin chng v mt v thn kinh. 10.17. Sorbitol v cc bin chng i tho ng Sorbitol l mt sn phm ph c hnh thnh trong qu trnh chuyn ha glucose di s h tr ca men aldose reductase. nhng ngi khng b i tho ng, mt khi sorbitol sinh ra s c tip tc chuyn ha thnh fructose nh men polyol-dehydrogenase. S chuyn ha thnh fructose ny gip sorbitol c tng xut ra khi t bo khi nng tng cao. Nhng khng may l nhng bnh nhn i tho ng nng ng huyt tng cao nn sorbitol tch t ngy cng nhiu trong t bo v ng vai tr ch yu ln s pht trin cc bin chng. Chng ta c th hiu vai tr thng qua vic xem xt s lin quan gia sorbitol v s hnh thnh c thy tinh th. Thy tinh th mc d khng c mch mu nui nhng li l mt m chuyn ha tch cc v bin i khng ngng sut cuc i. Tng ng huyt gy tng tch t sorbitol t glucose. V sorbitol hu nh khng thm qua mng thy tinh th v thiu men polyol-dehydrogenase nn sorbitol tch t vi nng ngy cng cao, v nng ny khng thuyn gim ngay c khi glucose mu v bnh thng. Kt qu l nc b ko vo trong t bo trong thy tinh th duy tr s cn bng p sut thm thu. Khi nc b ko vo trong, t bo phi phng thch nhiu phn t nh nh amino acid, inositol, glutathione, Niacin, Vitamin C, Mg v K cn bng p sut thm thu. y l nhng phn t bo v th thy tinh trnh cc tn thng, thiu chng th thy tinh tr nn nhy cm hn, cc si protein mng manh b mt trong sut v c thy tinh th hnh thnh.

Cc thuc chuyn dng c ch tch t sorbitol thng c nhiu c tnh. Ngc li, Vitamin C ht sc an ton v hu hiu trong vic gim nng sorbitol. C th s dng Vitamin C liu thp 100 mg hng ngy, nhng thng ngi ta dng 1.000 mg/ngy c th bnh thng ha nng sorbitol trong t bo hng cu, trong mt nghin cu ngu nhin, m i 30 ngy. 10.18. c ch s Glycosyl ha S glycosyl ha l s gn kt glucose vi protein, dn n nhng thay i v cu trc v chc nng ca nhiu protein trong c th. bnh nhn i tho ng c s glycosyl ha qu mc ca albumin v cc protein ca hng cu, ca th thy tinh v ca bao myelin (bao si thn kinh). S glycosyl ha ny lm bin i cu trc v chc nng ca cc t bo v m lin quan v gp phn rt ln vo s hnh thnh cc bin chng ca i tho ng. V d, cc phn t LDL b glycosyl ha (c nng cao trn bnh nhn i tho ng) s khng c gn kt vi LDL receptor hoc ngn chn s tng hp cholesterol gan. Kt qu bnh nhn i tho ng in hnh b tng cholesterol mu v tng nguy c x va ng mch ng k. May thay, Vitamin C liu cao (1 - 3 g/ngy) lm gim ng k s glycosyl ha protein (c th gim 33 % albumin b glycosyl ha). 10.19. Gim s lng tinh trng Vitamin C (acid ascorbic) ng mt vai tr ht sc quan trng trong vic bo v cht liu di truyn ca tinh trng (DNA) trnh cc tn thng. Nng Vitamin C trong tinh dch cao hn rt nhiu ln so vi trong cc dch khc Theo wikipedia

Wikipedia ting Vit khng bo m tnh chnh xc php l hay hc thut cho cc thng tin c lin quan n y hc v sc khe con ngi. c th p dng bt k thng tin no m Wikipedia ting Vit cung cp, ngh lin h v nhn s t vn ca cc bc s hay cc nh chuyn mn v sc khe.