MARREVESHJA E OHRIT 13.08.2001 1. Parimet themelore 1.1.

Trsisht dhe pa kusht hudhet posht prdorimi i dhuns pr realizimin e qllimeve politike. Vetm zgjidhjet paqsore politike mund ta garantojn stabilitetin dhe ardhmrin demokratike t Maqedonis. 1.2. Sovraniteti dhe integriteti territorial i Maqedonis dhe karakteri unitar i shtetit jan t pashkelshm dhe duhet t rruhen. Nuk ekzistojn zgjidhje territoriale pr shtjet etnike. 1.3. Karakteri shumetnik i shoqris maqedonase duhet t rruhet dhe t gjej shprehjen e vet n jetn publike. 1.4. Nj shtet bashkkohor demokratik, n rrjedhn natyrore t zhvillimit dhe krijimit t vet, duhet vazhdimisht t siguroj Kushtetutn e tij q trsisht t'i plotsoj nevojat e t gjith qytetarve t saj, n pajtim me standardet m t larta ndrkombtare si dhe vet t zhvillohen vazhdimisht. 1.5. Zhvillimi i pushtetit vendor sht me rndsi thelbsore pr nxitjen e pjesmarrjes s qytetarve n jetn demokratike dhe pr prparimin e respektimit t identitetit t bashksive. 2. Ndrprerja e armiqsive 2.1. Palt e theksojn rndsin e angazhimeve t 5 korrikut 2001. Do t ket ndrprerje t trsishme t armiqsive, armatimin e trsishm vullnetar t grupeve t armatosura etnike shqiptare, dhe shprndarjen e tyre t trsishme vullnetare. Ata e pranojn faktin se pr marrjen e Vendimit nga ana e NATO-s q t ndihmoj n kt kontekst do t nevojitet vendosja e ndrprerjes s prgjithshme, pa kushte dhe t pakufizuar t zjarrit, plqimin pr zgjidhjen politike t problemeve t ktij vendi, angazhimin e qart t grupeve t armatosura q vullnetarisht t armatosen, dhe pranimin e t gjitha palve kontraktuese pr kushtet dhe kufizimet, n kuadr t t cilve do t veprojn forcat e NATO-s. 3. Zhvillimi i pushtetit t decentralizuar

3.1. Do t miratohet Ligji i reviduar i pushtetit lokal, me t cilin do t forcohen autorizimet e prfaqsuesve t zgjedhur vendor dhe dukshm do t rriten kompetencat e tyre n pajtim me Kushtetutn (sikurse jan ndryshimet n pajtim me Aneksin A) dhe Kartn evropiane t pushtetit lokal, me 'rast do t shprehet parimi i organizimit vertikal, i cili momentalisht sht n fuqi n Bashkimin Evropian. Kompetencat e shtuara, para s gjithash kan t bjn me sferat e shrbimeve publike, urbanistike dhe planifikimin rural, me mbrojtjen e ambientit t jetess, zhvillimin ekonomik lokal, kulturn, financat lokale, arsimimin, mbrojtjen sociale dhe shndetsore. Do t miratohet Ligji pr financimin e pushtetit vendor me qllim q t sigurohet sistemi prkats i financimit, pr t'iu mundsuar autoriteteve vendore t'i plotsojn t gjitha kompetencat e tyre. 3.2. Brenda nj viti pas prfundimit t regjistrimit t ri, i cili nn mbikqyrjen ndrkombtare do t zbatohet deri n mbarim t vitit 2001, do t revidohen kufijt komunal. Revidimi i kufijve komunal do t zbatohet nga autoritetet lokale dhe nacionale, me pjesmarrjen ndrkombtare. 3.3. Me qllim q t sigurohet se policia sht e vetdijshme dhe prgjegjse pr nevojat dhe interesat e popullats lokale, kryeshefat lokal t policis do t'i zgjedhin kshilltart e komunave nga lista e kandidatve, t propozuar nga Ministria e Punve t Brendshme dhe t njjtit rregullisht do t komunikojn me kshillat. Ministria e Punve t Brendshme do ta mbaj autorizimin pr shkarkimin e kryeshefave lokal t policis n pajtim me ligjin 4. Mosdiskriminimi dhe prfaqsimi i drejt 4.1. Trsisht do t respektohet parimi i mosdiskriminimit dhe trajtimit t barabart t t gjith personave para ligjit. Ky parim do t aplikohet sidomos n raport me punsimet n administratn publike dhe n ndrmarrje publike, si dhe te qasja deri te financimi publik pr zhvillimin e aktiviteteve afariste.

4.2. N ligjet me t cilt rregullohen punsimet n administratn publike do t prmbahen masat me t cilat do t sigurohet prfaqsimi i drejt i bashksive n t gjitha organet qendrore dhe lokale publike dhe n t gjitha nivelet e punsimit n kto organe, duke respektuar njkohsisht rregullat e kompetencs dhe integritetit, me t cilt udhhiqet administrata publike. Autoritetet do t ndrmarrin aktivitet pr ta korrigjuar mosekuilibrin ekzistues n prbrjen e administrats publike, sidomos prmes punsimit t pjestarve t bashksive me prfaqsim t pamjaftueshm. Nj vmendje e posame do t'i kushtohet faktit q t sigurohet sa sht e mundshme m shpejt q shrbimet policore n prgjithsi ta shprehin prbrjen dhe shprndarjen e popullats s Maqedonis, sikurse sht theksuar n Aneksin C. 4.3. Pr Gjykatn Kushtetuese 1/3 e gjykatsve do t zgjidhet nga kuvendi me shumicn e numrit t prgjithshm t deputetve q do t prmbaj shumicn e numrit t prgjithshm t deputetve t cilt pohojn se i takojn bashksive q nuk jan popullat shumic n Maqedoni. Kjo procedur do t aplikohet edhe gjat zgjedhjes s Avokatit Popullor dhe tre antarve t kshillit gjyqsor5.0 Procedurat e posame kuvendore 5.1. N nivelin qendror, amendamentet kushtetuese dhe Ligji i Pushtetit Lokal, nuk do t mund t miratohen pa shumicn kualifikuese t 2/3 t votave, n kuadr t asaj q duhet t ket shumicn e votave t deputetve t cilt pohojn se iu takojn bashksive t cilt nuk jan popullat shumic n Maqedoni. 5.2. Pr nxjerrjen e ligjeve q drejtprsdrejti kan t bjn me kulturn, prdorimin e gjuhs, arsimit, dokumenteve personale dhe prdorimit t simboleve, si dhe t ligjeve pr financim lokal, zgjedhjet vendore, pr qytetin e Shkupit dhe pr kufijt komunal do t duhet t ekzistoj shumica e votave n kuadr t saj q duhet t ket shumicn e votave t deputetve t cilt pohojn se iu takojn bashksive q nuk jan popullat shumic n Maqedoni. 6. Arsimimi dhe prdorimi i gjuhve 6.1. Lidhur me shkollimin fillor dhe t mesm, msimi do t zhvillohet n gjuhn amtare t nxnsve, e njkohsisht n mbar Maqedonin do t aplikohen standardet e unifikuara pr programet akademike.

6.2. Financimi nga shteti do t sigurohet pr arsimimin sipror n gjuht t ciln e flasin t paktn 20 pr qind e popullats n Maqedoni, e n baz t marrveshjeve t posame. 6.3. Gjat regjistrimit n universitetet shtetrore t studentve t rinj t cilt iu takojn bashksive q nuk jan popullat shumic n Maqedoni do t aplikohet parimi i diskriminimit pozitiv, gjithnj derisa regjistrimi nuk e shpreh si duhet prbrjen e popullats n Maqedoni. 6.4. N tr Republikn e Maqedonis dhe n marrdhniet ndrkombtare gjuh zyrtare sht gjuha maqedonase. 6.5. Cilado gjuh tjetr t ciln e flasin t paktn 20 pr qind e popullats, poashtu sht gjuh zyrtare, sikurse sht arsyetuar ktu. N organet e Republiks s Maqedonis, cilado gjuh zyrtare tjetr nga maqedonishtja mund t prdoret n pajtim me ligjin, sikurse sht elaboruar m tej n aneksin B. Cilido person q jeton n njsin e pushtetit vendor n t cilin t paktn 20 pr qind e popullats flasin gjuh zyrtare ndryshe nga maqedonishtja mund t prdor cilndo gjuh zyrtare pr t komunikuar me zyren rajonale t pushtetit qendror, kompetent pr kt komun; zyra e till do t prgjigjet n at gjuh n mnyr plotsuese n maqedonishte. Cilido person mund ta prdor cilndo gjuh zyrtare pr t komunikuar me zyren kryesore t pushtetit qendror, e cila do t'i prgjigjet n at gjuh, n mnyr plotsuese n maqedonisht.6.6. Lidhur me pushtetin vendor n komunat ku bashksia e caktuar prbn t paktn 20 pr qind e popullats s komuns, gjuha e asaj bashksie do t prdoret si gjuh zyrtare, n mnyr plotsuese maqedonishtja. N raport me gjuht, t cilt flasin t paktn 20 pr qind t populls s komuns autoritetit lokale n mnyr demokratike do t vendosin pr prdorimin e saj n organet publike. 6.7. N procedurat penale dhe qytetare gjyqsore t cilitdo nivel, personi i akuzuar ose cilado pal do t ket t drejt t prkthimit n shpenzim t shtetit t t gjitha procedurave, si dhe t dokumenteve n pajtim me dokumentet prkatse t Kshillit t Evrops. 6.8. Cilat do dokumente personale t qytetarve q flasin gjuhn zyrtare ndryshe nga maqedonishtja poashtu do t lshohen n at gjuh, n mnyr plotsuese n gjuhn maqedonase n pajtim me ligjin.

7. Shprehja e identitetit 7.1. Lidhur me simbolet, pran simbolit t Republiks s Maqedonis, autoritetet vendore do ta ken lirin q n ann e par t objekteve publike vendore t vendosin simbolet me t cilt shnohet identiteti i bashksis e cila sht n shumic n komun, me respektimin e rregullave dhe zbatimeve ndrkombtare. 8. Implementimi 8.1. Amendamentet kushtetuese t propozuara n Aneksin A, menjher do t prezentohen para kuvendit. Palt do t'i ndrmarrin t gjitha masat pr ta siguruar miratimin e ktyre amendamenteve n periudhn prej 45 dit pas nnshkrimit t ksaj Marrveshje Korniz. 8.2. Miratimi i ndryshimeve n legjislacion, t prcaktuara n Aneksin B, do t jen n pajtim me dinamikn e theksuar atje. 8.3. Palt i bjn thirrje komunitetit ndrkombtar, q sa m shpejt ta thirrin konferencn e donatorve n t ciln sidomos do t bisedohet pr ndihmn makrofinanciare; prkrahjen e financimit t masave q do t ndrmerren pr nevojat e implementimit t ksaj marrveshje korniz, duke prfshir edhe masat e forcimit t pushtetit vendor; dhe revitalizimin dhe ndrtimin e rajoneve t goditura nga luftimet. 9. Anekset Anekset vijuese jan pjes prbrse e ksaj Marrveshje Korniz A. Amendamentet kushtetuese B. Ndryshimet n legjislacion C. Implementimi dhe masat e ndrtimit t besimit. 10. Dispozitat prfundimtare 10.1. Kjo marrveshje hyn n fuqi me nnshkrimin e saj. 10.2. Verzioni n gjuhn angleze i ksaj marrveshje sht verzioni i vetm autentik. 10.3. Kjo marrveshje u zhvillua nn patronatin e kryetarit Boris Trajkovski.

Nnshkruar n Shkup - Maqedoni, m 13 gusht 2001 n gjuhn angleze. Pasojn nnshkrimet e: Boris Trajkovski - kryetar i Republiks s Maqedonis Lubo Georgievski - kryetar i qeveris s RM dhe kryetar i VMRO-DPMNE Arbn Xhaferi - kryetar i PDSH-s Branko Crvenkovski - kryetar i LSDM-s Imer Imeri - kryetar i PPD-s Dshmitar: Fransoa Leotar - prfaqsues i posam i BE Xhejms Perdju - prfaqsues i posam i SHBA