Dorpsbelang Warns

Werkgroep Cultuurhistorisch Erfgoed Warns, Skarl, Laaxum

Voorzitter en secretariaat:
R.Guys, Laaxum 10, 8721 EW Warns telefoon vast : 0514 682120 telefoon mobiel : 0622 375 368 email : rudolfguys@planet.nl

September 2008

Initiatief tot restauratie van De Hang in Laaxum

Wie zijn wij? De Werkgroep Cultuurhistorisch Erfgoed Warns, Skarl, Laaxum is opgericht door Dorpsbelang Warns naar aanleiding van al jarenlange vragen en opmerkingen van bewoners over de status en het verval van de oude visafslag De Hang in Laaxum. Bewoners en andere belangstellenden vragen zich af waarom dit karakteristieke pand niet wordt onderhouden en vrezen een teloorgang van dit voor deze omgeving en haar historie kenmerkende pand. Wie zitten er in deze werkgroep? De volgende personen zijn lid van de werkgroep . 1. Voorzitter en secretaris: Ruud Guys, Laaxum 10, 8721 EW Warns, telefoon 0622 375 368, email: rudolfguys@planet.nl. Bewoner van Laaxum, amateur historicus, lid- en bestuurslid van diverse instellingen op het gebied van historisch onderzoek. 2. Reid de Jong, Hylperdijk 4, 8711HJ Workum, 0514 522864, geen email. Oud architect en deskundige op het gebied van restauratie van historische panden 3. Ria de Jong, Himmelumerdyk 11, 8721GT Warns, 0514-682063, email: ria_de_jong@hotmail.com Wat wil de groep bereiken? Het doel van de werkgroep is om te komen tot het in goede bouwkundige staat brengen van dit pand, opdat het als herinnering aan de oude Zuiderzeevisserij en de historie van Laaxum voor het nageslacht bewaard blijft. Welke bestemming gaat dit krijgen? Het pand zal geheel of gedeeltelijke een openbare bestemming gaan krijgen. De omvang van het openbare deel hangt af van de ter beschikking zijnde ruimte, welke weer afhangt van het wel of niet noodzakelijk zijn van medegebruik door plaatselijke vissers of de huidige eigenaar. Doel is het gehele pand ter beschikking te krijgen. Gedacht wordt aan een tentoonstelling van memorabilia aangaande de oude visserij en de historie van Laaxum met fotos, attributen, misschien wel met een huiskamer zoals die in de oude visserhuisjes was. De oude rokerij dient hersteld te worden, wat mogelijkheden biedt voor demonstraties van palingroken, etc. Er moet ook ruimte komen voor ontvangst van groepen mensen.
Introductie werkgroep en haar initiatief blad 1 van 4

Er zijn contacten met bezitters van oude Staverse Jollen die tochten met vissen onder zeil willen organiseren vanuit Laaxum: De Hang zou hier een mooi verzamelpunt voor zijn. Er zijn nog meer ideen voor het organiseren van toeristische activiteiten vanuit de haven, waarbij een gerestaureerde Hang centraal kan staan. Historie van het pand
archief Rijkswaterstaat: nr 316: Stukken betreffende de verlening door gedeputeerde staten (gehoord het waterschap) aan P. de Rook te Lemmer van een vergunning tot vervanging van de viszouterij op het perceel (kad. gemeente Koudum, sectie F nr. 2448), deel uitmakende van de zeedijksbuitenberm te Laaxum, door een nieuwe, 1925.

Uit bovenstaande blijkt dat een vergunning werd verleend tot bouw in 1925. Hoewel dit qua jaartal niet zeer ver terug ligt, betekent het pand wel een herinnering aan de zoutwatervisserij van voor de afsluiting in 1932. Er zijn nog oud vissers in leven die zich dit nog herinneren. Andere verenigingen in de buurt zijn bezig met het vormen van een oral history, een geluidsarchief met interviews van oude vissers en bewoners over deze periode. Hieronder enige frameshots van een oude film opgenomen in De Hang;

Vrouwen uit Laaxum in de Hang bezig met het boeten van netten

Aanvoer per kruiwagen van de vangst richting de Hang

Visvangst wordt in de Hang gestort

Introductie werkgroep en haar initiatief blad 2 van 4

Het pand heeft gefungeerd als visaanvoerpunt ofwel afslag voor de vishandelaren en rokerij, en als werkplaats voor onderhoud aan netten en opslag van materialen. Van de rokerij stamt de naam Hang. De te roken vis hing in stalen pennen zoals hieronder te zien op een oude foto van de rokerij in de Hang: Er is veel geschreven en gepubliceerd over de haven van Laaxum. De werkgroep beschikt over vele publicaties uit tijdschriften, bladen, kranten van de laatste 50 jaar en zelfs van voor de oorlog. Dit is een plaats die nostalgische emoties oproept. Na de publicatie in een persbericht van het voornemen van B&W tot benoeming tot Gemeentelijk monument, heeft de werkgroep verrassend veel reacties ontvangen uit alle hoeken van het land, museum-directeuren, watersporters, bruinevlootschippers, verenigingen, publicisten, filmmakers, etc. Zelfs uit Zuid-Afrika, waar een nazaat van een Laaxummer visser blijkt te wonen. Het blijkt dat er veel enthousiasme en draagvlak is voor dit initiatief.

In de jaren 50 en 60 zijn veel Laaxummer vissers overgegaan tot aanschaf van grotere en sterkere schepen die niet in Laaxum konden aanleggen door de grotere diepgang. De meesten zijn naar Stavoren vertrokken. Op dit moment is er nog n vissersschip beroepsmatig actief de HL6 van de gebroeders de Vries.

haven Laaxum, jaren 20 19e eeuw, Staverse jol

Strategie: monumentenstatus

Introductie werkgroep en haar initiatief blad 3 van 4

Allereerst dient een bescherming tegen sloop en/of nieuwbouw verkregen te worden in de vorm van een Monumentenstatus. Deze beschermende status dient als uitgangspunt om verdere stappen te ondernemen, deze status voor de meeste fondsenverstrekkers een voorwaarde voor financile steun. Argumentatie tot aanwijzing als monument 1. Behoud van dit aandenken en symbool van de oude Zuiderzeevisserij. 2. De haven is enkele jaren geleden geheel gerenoveerd. In dezelfde visie die destijds leidde tot dit initiatief behoort ook dit bedrijfspand behouden te worden. Het zal het totaalbeeld van deze historische plaats completer maken en versterken. Dit draagt bij aan de aantrekkelijkheid van de Zuidwesthoek van Friesland als trekpleister met interessante objecten en bezienswaardigheden. 3. De beoogde bestemming en gebruiksfunctie maken dit object tot verzamel- en vertrekpunt van te organiseren activiteiten in relatie tot visserijhistorie en kan dan zelfs nationale aandacht trekken. 4. Uit het aanwijzingsadvies dat destijds leidde tot renovatie van de haven is ook De Hang beoordeeld en wij tonen uit het oorspronkelijke rapport aangaande de Hang, daar genoemd zoutloods, het volgende:

Monumentenstatus verkregen: B&W van Nijefurd heeft per 18 juli 2008, de Hang aangewezen als Gemeentelijk monument.

Introductie werkgroep en haar initiatief blad 4 van 4