Voorblad

Voorwoord
Voor het afronden van het schooljaar 2019-2020 kregen we de opdracht om een scriptie in
elkaar te zetten over het Nationaal Archief Suriname en het Fort zeelandia van onze
geschiedenis leerkracht, juffrouw Moestadjap van de Salvator Mulo School. Het was een
intressante en leerrijke onderwerp en we zijn geen problemen tegengekomen, omdat we een
leuke samenwerking hadden en iedereen hield zich aan hun afspraken. We willen onze
dankwoord geven aan onze ouders en juffrouw Sital omdat zij ons bij deze hebben bijgestaan,
geholpen en gemotiveerd om deze scriptie in elkaar te zetten.
Inhoudsopgave
Inleiding
In deze scriptie zullen wij praten over het Nationaal Archief Suriname en het Fort zeelandia.
Het Nationaal Archief Suriname is een overheidsinstantie en valt onder minsterie van
Binnenlandse zaken. Het Nationaal Archief Suriname heeft veel naamsveranderingen
ondergaan en ook huisvestigingen. Het Nationaal Archief Suriname houdt zich bezig met het
behandelen en opslaan van overheidsdocumenten en ook het opslaan van kranten en Cbb
stadsbladen.
Het Fort zeelandia is een museum die in het begin van de zeventiende eeuw is opgericht in
Paramaribo door Nederlandse kolonisten. Fort zeelandia heeft naamsveranderingen ondergaan
en ook functies.
Hoofdstuk 1 : Het National Archief Suriname
Het Nationaal Archief Suriname is het centraal plek van Suriname waar documenten worden
opgeslagen. Hier zijn/worden documenten opgeslagen van de overheid en de bezoekers onder
andere :

 Documenten van ministeries

 Kranten vanaf 1809
 Stambomen
 Overlijdensakte
Documenten worden hier voor de bezoekers opgeslagen, zodat zy makkelijk hun onderzoek
kunnen doen.
Paragraaf 1.1 : De oprichting
Het NAS werdt opgericht op 1943 . De meest bekende huisvestigingen waren die rond de jaren
80 aan de Dhoekie Weg Oost 18a op het complex van Senathan Dharm. Een andere locatie was
die aan de Gravenstraat thans de Henkaronstraat. Nu zijn ze te vinden aan de Jaggernath
Lachmon straat #174. De verhuizing van het Nationaal Archief Suriname (NAS) hadden te
maken met het feit dat de documenten niet goed of naar waarde warden opgeslagen
bijvoorbeeld geen goede koeling, wateroverlast en geen goede sortering van documenten.

Afb.1 : Het Nationaal Archief Suriname

Paragraaf 1.2: Naamsveranderingen

Het Nationaal Archief heeft een aantal naamveranderingen ondergaan:

• 1943 Centraal Archief
• 1951 Centraal Archief en Binderij
• 1956 Oprichting Landsarchiefdienst
• 1982 Staatsarchief
• 1989 Samensmelten Staatsarchief en Landsarchiefdienst
• 2006 Nationaal Archief Suriname
Het oudste tevens eerste naam van het NAS was in 1943 en heette het Centraal Archief. In 1951
hebben ze een eerste naamsverandering ondergaan en heette Centraal Archief en Binderij. In
1956 hebben ze hun tweede naamsverandering ondergaan door behulp van Ministerie van
Binnenlandse Zaken naar Oprichting Landsarchiefdienst. In 1982 hebben ze hun derde
naamsverandering ondergaan met behulp van het Ministerie van Onderwijs en
Volksontwikkeling naar Staatsarchief. De Landsarchiefdienst functioneerde onder het Ministerie
van Binnenlandse Zaken, tegelijk het Staatsarchief onder het MINOV. Pas in 1989 werden de
Landsarchiefdienst en het Staatsarchief tot één dienst versmolten, en wel onder de naam
Landsarchiefdienst. Vanaf 2006 tot heden heet het Nationaal Archief Suriname.

Paragraaf 1.3 : Oorzaken van verschillende huisvestigingen

10 jaren geleden had het Nationaal Archief Suriname ook een moeilijke periode tegemoed
gehad aan de Dhoekie Weg Oost 18a op het complex van Senathan Dharm met als oorzaken :
 Geen goede ventilatie
Het Nationaal Archief Suriname had rond die periode geen goede ventilatie vanwege een
gesloten ruimte en ze hadden geen koeling (airco).
 Wateroverlast
Wegens hun lage gebouw raakte het snel onderwater waardoor de documenten eronder leden.
 Geen goede ordening van documenten
Documenten werden niet goed geordend vanwege gebrek aan ruimte met als gevolg dat
documenten op de grond werden gezet waardoor de documenten beschadigd werden.
Vanwege de wateroverlast raakte het gebouw onderwater waardoor de documenten nat
werden.

Paragraaf 1.4 : Ordening van het Nationaal Archief

Het Nationaal Archief valt onder ministerie van Binnenlandse zaken. Het hoofd van het
Nationaal Archief is de hoofdarchivaris mevrouw Rita Tjien Fooh, het onderhoofd is mevrouw
Audery Hofwijks. Onder het onderhoofd vallen acht afdeling te weten :
 Documentaire Informatie Verzorging (DIV)
 Automatisering NAS
 Secretaritaat
 Onderzoek
 Bedrijfsvoering
Bedrijfsvoering kunnen we onderverdelen in :
a) Receptie
b) Chauffeur/Bode
c) Facilitaire Dienstverlening
d) Adminstratie
 Relatiebeheer
Relatiebeheer kunnen we onderverdelen in :
 a) Acquisitie
b) Externe Dienstverlening
c) Inspectie en Selectie
 Publiekdiensten
Publiekdiensten kunnen we onderverdelen in :
a) Educatie en Voorlichting
b) Studiezaal en Bibliotheek
c) Ontsluiting
 Materieel beheer
Materieelbeheer kunnen we ondeverdelen in :
a) Restauratie
b) Conservering
c) Opname en Verwerking
d) Film, Video en Audio
e) Microfilming en Digitalisering

Afb.2 : Ordening van Nationaal Archief

Hoofdstuk 2 : Behouden van Documenten

De meeste documenten die bij de vorige huisvestigingen waren hebben schade ondergaan.
Deze documenten worden dan gerestaureerd. Na restauratie worden de documenten
gedigitaliseerd. De documenten die gerestaureerd zijn worden dan in depots opgeslagen en de
gedigitaliseerde documenten in de studiezaal voor de bezoekers.
Paragraaf 2.1 : Relatie beheer
De afdeling Relatiebeheer dient voor het toezicht houden op het voldoen van de voorwaarde
over het beheren en de zorg van documenten bij overheidsorganen.

Paragraaf 2.1.1 : Inspectie en Sectie

De afdeling Inspectie en selectie dient voor het inspecteren en adviseren van overheidsorganen
met betrekking tot het beheren van de documenten. Op regelmatige basis moet een controle
gedaan worden op alle ministeries om te zien of de documenten goed geordend en
beschgreven zijn en als ze in een goede ruimte zijn opgeslagen. Omdat niet alle documenten
worden direct in het Archief opgeslagen. Voordat documenten opgeslagen mogen worden,
wordt eerst naar de toestand ervan gekeken. Uiterlijk van documenten spelt een belangerijke
rol.

Paragraaf 2.2 : Publiekdiensten

De afdeling Publieksdiensten dient voor het toegankelijk maken en beschikbaar stellen van de
documenten en bibliotheekcollectie ten behoeve van het publiek. Het stimuleren van het
gebruik van documenten middels de afdeling educatie en voorlichting.
Paragraaf 2.2.1 : Educatie en Voorlichting

De afdeling Educatie en Voorlichting verzorgt vooral het educatieve aspect van het Archief en
de promotie. Promotie wordt gedaan op verschillende manieren waaronder :
 Rondleiding
Het Archief wordt regelmatig bezocht voor het aanschouwen van de authentieke bronnen waar het
Archief over beschikt. Bij rondleiding word teen presentatie gegeven die ook wordt aangepast aan het
niveau van de bezoekers. Daarom is het ook belangerijk omruim van te voren door te geven met wwelk
doel het Archief wordt bezocht. Een rondleiding duurt meestal anderhalf uur en is kosteloos.
 Tentoonstelling
 Historia
Historia is een wekelijkse artikel die geplaats wordt in de krant (De Ware Tijd, elke woensdag)
en op Facebook.
Paragraaf 2.2.2 : Studiezaal en Bibliotheek

In de studiezaal begint elk onderzoek. In de studiezaal kan de bezoeker gebruik maken van
onder andere :
 Kranten
 Microfichesjes
Een microfiche is een plaatje waarop geboorte, huwlijk enoverlijdensaktes wordt geplaatst.
Microfiches wordt gebruikt om de originele overlijdensaktes te beschermen. Op microfiches
worden geboorte opgeslagen vanaf honderd jaar, huwlijk opgeslagen vanaf vijftig jaar en
overlijdensaktes vanaf vijfenzeventig jaar.

In de bibliotheek zijn er boeken die niet wordt uitgeleend, maar zijn wel in de studiezaal
beschikbaar voor bezoekers.

Paragraaf 2.2.3 : Ontsluiting

Voordat documenten in het Archief wordt opgeslagen is een ontsluing nodig. Bij ontsluiting van
documenten wordt een inventarislijst gemaakt. In een inventarislijst worden documenten
geordend en beschreven. Een ontsluiting is nodig voor sortering in het Archief, zodat
documenten makkelijk te vinden zijn bij onderzoekingen.

Paragraaf 2.3 : Conservering en Restaureren

In de conserverings ruimte worden documenten geconserveerd voor het nagelacht. Stukken die
zwaar beschadigd zijn kunnen hersteld en verstevigd worden. Hierdoor worden de documenten
weer bruikbaar en worden ze daarna gedigitaliseerd voor gebruik van de bezoekers. Een aparte
ruimte die ook bij conservering hoort is de schimmelbestrijdingsruimte. In deze ruimte worden
documenten die door schimmel zijn aangetast, schoongemaakt. Dit gebuert met een
stofafzuigsysteem. Dit aparaat heeft de juiste zuigkracht om de documenten schoon te maken
zonder ze te beschadigen.

Restaureren is het reparen van documenten. Het restaureren kan op twee verschillende
manieren gedaan worden namelijk :
 De natte behandeling
 De droge behandeling

De natte behandeling
Daar wordt elk archief 1 voor 1 op een droger gelegd daarna wordt het in een vitaat bad gelegt.
(vitaat bad : water met amoniak en calcium). Deze zorgt ervoor dat de vuil uit de papier gaat en
de Inkvraat wordt ingekopeld. Het wordt daarna weer met schoonwater gespoeld en
aangevezeld op de aanvezel bak. De gaten in het papier wordt gevuldt met katoen pulp. Op de
aanvezel bak krijgt het document een japaans papier terwijl de aanvezel bak geen
japaanspapier krijgt. Na het aanvezelen wordt wordt het gelijmt met een special lijm dat het
NAS zelf maakt. Het archief wordt daarna op een droogrek geplaats. Als papier nat wordt en
dan weer droog wordt trekt het krom. Om dat weer vlak te krijgen wordt het onder de slagpers
of hydrautisch pers geplaats. Als het al vlak is wordt het netjes gesneden aan de rand op een
special bordschaar.

De droge behandeling
Elk archief wordt 1 voor 1 behandeld. De scheurtjes worden geplakt met japaans papier en lijm
gemaakt van klucel en zuiver alcohol van 98%. Vroeger werd er thermoplastisch papier
gebruikt, dat is japaans papier met lijm erop. Deze wordt op de schade gelegt en met een
strijkijzer erdoor gestreken.

Schade soorten die gerestaureerd worden zijn onder andere :

 Inkvraat
 Vocht en schimmelschade
 Verscheuring van papier
 Biologische schade

Inkvraat
Inktvraat is een doorgaand proces en kent verschillende gradaties. Eerst ontstaat een
lichtbruine verkleuring van de inkt. In een latere fase wordt deze verkleuring donkerder en
verspreidt zich door het papier. De letters hebben dan niet meer zo’n scherpe begrenzing en de
inkt lijkt uit te lopen. Als het proces verdergaat, ontstaan er scheurtjes in de inkt en kan er
materiaalverlies optreden. De letters vallen dan als het ware uit het papier.

Afb.3 : Inkvraat

Mechanische en vochtschade
Deze wordt losgemaakt en op een droogrek geplaats. Daarna onder de slagpers en weer
verplaats.

Schimmelschade
Voor de schimmelschade is er een schimmel bestrijdingsruimte waar het met een special
museum stofzuiger wordt schoongemaakt en kwastjes.
Afb.4 : Vocht en schimmelschade

Verscheuring van papier

Verscheuring van papier kan bijvoorbeeld ontstaan door :
a) Als papieren aan elkaar plakken
b) Door de mens

Afb.5 : Verscheuring van papier

Biologische aantasting
Papier is een organisch materiaal, wat het interessant maakt als voedsel voor plaagdieren en
schimmel.

Afb.6 : Biologische aantasting

 Japaans papier of washi papier
Japans papier of washi papier is een soort papier gemaakt van de vezels uit de bast van
gampibomen, van de papiermoerbei. Daarnaast kan washipapier ook gemaakt worden van
bamboe, hennep, rijst of tarwe. Washi papier werd voor het eerst in Japan vervaardigd. De
naam washi komt van het Japanse wa (Japans) en shi (papier). Het is een traditioneel product
dat met de hand gemaakt wordt.

Washi is steviger dan papier van houtpulp. Het wordt, met name in Japan, gebruikt in de kunst,
bijvoorbeeld voor origami, ukiyo-e en Japanse kalligrafie. Het werd traditioneel ook gebruikt om
kleding, speelgoed, huisraad en rituele en religieuze objecten mee te maken. Ook deuren,
ramen en scheidingswanden van lichtdoorlatend papier werden traditioneel met washi
gemaakt.

Afb.7 : Japans papier of wahi papier

Paragraaf 2.4 : Digitalisering

Nadat documenten gerstaureerd zijn worden ze gedigitaliseerd. De digitale foto’s worden op

een server opgeslagen. Deze servers worden in de studiezaal geplaatst. Deze informatie kan
ook op een microfiche gezet worden, dit wordt meestal met overlijdensakte gedaan (ongeveer
twintig overlijdensakte worden op een microfiche geplaats op basis van jaartal en woonplaats).

Paragraaf 2.5 : Archiefdepots

Na het digitaliseren van documenten worden ze opgeslagen in het Archiefdepot. In het

Archiefdepot worden alle documenten gesorteerd opgeslagen. Het Archiefdepot valt onder
materieel beheer. Het Archiefdepot is altijd dicht, omdat het goed gekoeld moet zijn met een
relatieve vochtigheid. Hierdoor is het Archiefdepot stof vrij. Het Archiefdepot is en zes delen
verdeeld enkle van deze zijn :
 1
Hier worden kranten en Cbb stadsbladen opgeslagen
 2
Hier worden kanton en domein stukken opgeslagen. Om deze stukken te raadplegen is een
toestemming nodig van

Bij sortering van documenten worden ze eerst in documentendozen verpakt en daarna in het
Archiefdepot geplaats.
Hoofdstuk 3 : Het Fort zeelandia museum

Het fort zeelandia werd in het begin van de zeventiende eeuw opgericht door Nederlandse
kolonisten. Het diende als versterking voor een nederzetting die zij bouwden in het
huidige Paramaribo. In 1651 werd het fort door Engelsen veroverd en het kreeg de naam Fort
Willoughby. De Zeeuwen veroverden het in 1667 onder leiding van Abraham Crijnsen terug.
Sindsdien draagt het de naam Fort Zeelandia. Nadat later Fort Nieuw-Amsterdam werd
gebouwd, kreeg Fort Zeelandia een nieuwe functie als kazerne en later als gevangenis.
Tegenwoordig heeft het fort een negatieve associatie met de Decembermoorden. Begin
december 1982 werden vijftien politieke tegenstanders van Desiré Bouterse hier gemarteld en
vervolgens gefusilleerd.

Paragraaf 3.1 : Het fort

Fort zeelandia wordt ook wel ‘’het fort’’ genoemd. Dat komt omdat Fort Zeelandia een
belangrijke plek inneemt in de Surinaamse geschiedenis. Het fort zelf is een bouwwerk in de
vorm van een vijfhoek met op de drie bovenste hoeken een extra driehoekig bastion. Het fort
heeft enkele malen zijn dienst bewezen al was het als verdedigingsbouwwerk niet optimaal. In
1712 viel een Fransman het fort aan, het was de kaper Jaques Cassard. Hij werd na een korte
schermutseling verjaagd maar Cassard kwam na vier maanden terug met versterking. Hij
veroverde het fort en eiste een hele hoge schadevergoeding. Daarna kwam het fort toch weer
in Nederlandse handen.

Pargraaf 3.2 : Huis van bewaring

Vanaf 1872 tot 1967 deed fort Zeelandia dienst als huis van bewaring. Criminelen ondergingen
er hun straf. In 1972 is het een museum geworden. Dat duurde echter tot 1982, toen de
militaire coupplegers het gebouw voor zich opeisten. De militairen hebben in dit fort de
beruchte decembermoorden gepleegd. Daarbij heeft de legerleider en later president Bouterse
een verdachte rol gespeeld.

Pargraaf 3.3 : Museum fort Zeelandia

In 1994 werd het weer een museum. Het fort is in dat jaar in verwaarloosde staat overgedragen
aan de Stichting Surinaams Museum. Na een restauratie opende de stichting het museum op 25
november 1995 voor het publiek. Tot op de dag van vandaag doet het dienst als museum en
nationaal monument.

Paragraaf 3.4 : Verplaatsing van het standbeeld van koningin Wilhelmina

Op 24 november 1975, de dag voor de onafhankelijkheid van Suriname, werd het standbeeld
van koningin Wilhelmina van het Onafhankelijkheidsplein weggehaalt en bij het fort geplaatst.
Op de plek waar het beeld had gestaan, werd een vlaggenmast geplaatst waaraan de volgende
dag de nieuwe Surinaamse vlag werd gehesen.
Paragraaf 3.5 : Decembermoorden

Op 8 december 1982 was fort Zeelandia toneel van de meest tragische affaire uit de jonge
zelfstandige geschiedenis van Suriname. Het leger heeft in 1980 een coup gepleegd waarover
het volk in eerste instantie redelijk positief was maar de coup bleek weinig goeds te brengen.
De belangrijkste critici van de coup, zakenmensen, journalisten en politici werden door het
leger opgepakt en naar fort Zeelandia gebracht. Aldaar werden 15 mensen omgebracht. Een
overlevende van deze politieke massamoord vertelt dat Desiré Bouterse eigenhandig enkele
mensen heeft omgebracht na ze eerst gemarteld en vernederd te hebben.

Paragraaf 3.6 : De verzameling van het Fort zeelandia museum

Het Fort zeelandia museum heeft een grote verzameling van ethnografica, die getuig zijn van
culturele diversiteit in Suriname zoals :
 indianen
 bosnegers
 Europeanen
 Joden
 Chinezen
 Hindostanen
 Javanen
 Libanezen
De collecties variëren van ethnografica, archeologie, beeldende kunst, koloniaal meubilair en
textiel tot historische foto's. Vanuit een westers standpunt beschouwd als een volkenkundig
museum spreekt het Surinaams Museum zelf liever van een Surinaams cultuur-historisch
museum.

Paragraaf 3.7 : Werelderfgoedlijst van Unesco

Het Fort zeelandia maakt deel uit historische binnenstad van Paramaribo en staat erkend in de
werelderfgoeglijst van de Unesco. De werelderfgoedlijst van Unesco is een werelderfgoed is
een cultuur en natuurlijk erfgoed dat wordt beschouwd als onvervangbaar, uniek en eigendm
van de hele wereld. Het nut van de werelderfgoedlijst is om de historische steden van elk te
behouden.

Paragraaf 3.8 : Bezienswaardigheid

Omdat het Fort zeelandia tot de historische binnenstad behoort valt het ook onder de
bezienswaardigheden van Suriname. Enkle bezienswaardigheden zijn bijvoorbeeld :
 Gebouwen zoals musea
 Monumenten
Dit zijn plaatsen die die veel bezocht vooral door toeristen worden wegens hun historisch
verhaal.
Conclusie
Slot
Bron :

Nationaal archief Suriname

Afd. Educatie en voorlichting :
 Mevrouw Nathasha Narain Bishesar telefoonnummer +597 8704238
 Meneer Akaash Jhinkoe
https://www.nationaalarchief.sr/over-ons/organisatie
https://www.nationaalarchief.sr/studiezaal

Het Fort zeelandia museum

https://www.reisgraag.nl/vakantie-suriname/historisch-suriname
https://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/112160-fort-zeelandia-het-oudste-bouwwerk-
van-paramaribo.html
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Fort_Zeelandia_(Suriname)
http://amazonian-museum-network.org/nl/amazone-museum/stichting-surinaams-museum-nl
http://www.surinamhotspots.com/fort-zeelandia/
https://www.google.com/search?safe=active&sxsrf=ACYBGNQLGcBlvDv-
hOkwbyScSwyaAZwnpA
%3A1577230166639&source=hp&ei=Vp8CXu3sJKHW5gKZ05Fw&q=wat+is+de+werelderfgoedlij
st+van+unesco&oq=wat+houdt+de+werel&gs_l=psy-
ab.1.5.0i22i30l10.416.6281..11319...1.0..0.162.2551.0j18......0....1..gws-
wiz.......35i39j0i67j0i131j0j0i131i67j0i3j0i203.EOGjK0ltPss
https://www.suforyou.nl/blog/top-10-bezienswaardigheden-in-suriname
https://www.google.com/search?sxsrf=ACYBGNSr6rpndjKIkdptH53B0KSvTuVH0w
%3A1577490011132&source=hp&ei=W5YGXt6RBq7n5gLi_a6wAQ&q=wat+zijn+bezienswaardig
heden&oq=wat+zijn+bez&gs_l=psy-
ab.1.1.0j0i203l9.240.4343..7868...1.0..0.150.1593.0j12......0....1..gws-
wiz.......35i39j0i131j0i3.Mahe1rcg-dM