IU KHIN T NG THU LC - KH NN

B MN T NG HO CBGD: THS.UNG QUANG TUYN

H NI - 2009

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 1. KHI QUT V H THNG IU KHIN THU LC - KH NN

1.1. Lch s pht trin v kh nng ng dng ca h thng truyn ng thy lc 1920 h thng truyn ng thu lc ng dng trong lnh vc my cng c. 1925 h thng truyn ng thu lc c ng dng trong nhiu lnh vc cng nghip khc nh: nng nghip, my khai thc m, my ha cht, giao thng vn ti, hng khng, ... 1960 n nay h thng truyn ng thu lc c ng dng trong t ng ha thit b v dy chuyn thit b vi trnh cao, c kh nng iu khin bng my tnh h thng truyn ng thy lc vi cng sut ln.

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 1. KHI QUT V H THNG IU KHIN THU LC - KH NN

1.2. u im v nhc im ca h thng iu khin bng thu lc, kh nn 1.2.1. u im Truyn ng c cng sut cao v lc ln, (nh cc c cu tng i n gin, hot ng vi tin cy cao nhng i hi t v chm sc, bo dng). iu chnh c vn tc lm vic tinh v v cp, (d thc hin t ng ho theo iu kin lm vic hay theo chng trnh c sn). Kt cu gn nh, v tr ca cc phn t dn v b dn khng l thuc nhau. C kh nng gim khi lng v kch thc nh chn p sut thy lc cao. Nh qun tnh nh ca bm v ng c thy lc, nh tnh chu nn ca du nn c th s dng vn tc cao m khng s b va p mnh (nhtrong c kh v in). D bin i chuyn ng quay ca ng c thnh chuyn ng tnh tin ca c cu chp hnh. D phng qu ti nh van an ton. D theo di v quan st bng p k, k c cc h phc tp, nhiu mch. T ng ho n gin, k c cc thit b phc tp, bng cch dng cc phn t tiu chun ho.
ThS.Ung Quang Tuyn
3

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 1. KHI QUT V H THNG IU KHIN THU LC - KH NN

1.2.2. Nhc im Mt mt trong ng ng dn v r r bn trong cc phn t, lm gim hiu sut v hn ch phm vi s dng. Kh gi c vn tc khng i khi ph ti thay i do tnh nn c ca cht lng v tnh n hi ca ng ng dn. Khi mi khi ng, nhit ca h thng cha n nh, vn tc lm vic thay i do nht ca cht lng thay i. 1.3. n v o cc i lng c bn 1.3.1. p sut (p) Theo n v o lng SI l Pascal (pa) 1pa= 1N/m2= 1m-1kgs-2= 1kg/ms2 n v ny kh nh, nn ngi ta thng dng n v: N/mm2, N/cm2v so vi n v p sut c l kg/cm2th n c mi lin h nhsau: 1kg/cm20.1N/mm2= 10N/cm2= 105N/m2 (Tr s chnh xc: 1kg/cm2= 9,8N/cm2; dng tnh ton, ta ly 1kg/cm2= 10N/cm2).

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 1. KHI QUT V H THNG IU KHIN THU LC - KH NN

Ngoi ra ta cn dng: 1bar = 105N/m2= 1kg/cm2 1at = 9,81.104N/m2105N/m2= 1bar. (Theo DIN- tiu chun Cng ha Lin bang c th 1kp/cm2=0,980665bar 0,981bar; 1bar 1,02kp/cm2. n v kG/cm2tng ng kp/cm2). 1.3.2. Vn tc (v): n v vn tc l m/s (cm/s). 1.3.3. Th tch v lu lng a. Th tch (V): m3hoc lt(l) b. Lu lng(Q): m3/pht hoc l/pht. Trong c cu bin i nng lng du p (bm du, ng c du) cng c th dng n v l m3/vng hoc l/vng. 1.3.4. Lc (F): n v lc l Newton (N) 1N = 1kg.m/s2. 1.3.5. Cng sut (N): n v cng sut l Watt (W)

1.4. So snh cc loi truyn ng

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.1. My bm v ng c du 2.1.1. Nguyn l chuyn i nng lng Bm v ng c du l hai thit b c chc nng khc nhau. Bm l thit b to ra nng lng, cn ng c du l thit b tiu th nng lng ny. Tuy th kt cu v phng php tnh ton ca bm v ng c du cng loi ging nhau. a. Bm du: dng bin c nng thnh nng lng ca du (dng cht lng). Bm c lu lng c nh, gi tt l bm c nh. Bm c lu lng c th iu chnh, gi tt l bm iu chnh. Nhng thng s c bn ca bm l lu lng v p sut. b. ng c du: l thit b dng bin nng lng ca dng cht lng thnh ng nng quay trn trc ng c. Nhng thng s c bn ca ng c du l lu lng ca 1 vng quay v hiu p sut ng vo v ng ra.

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.1.2. Cc i lng c trng a. Th tch du ti i trong 1 vng (hnh trnh) V = A.h 1 hnh trnh (2.1) b. p sut lm vic c. Hiu sut Hiu sut th tch hv Hiu sut c v thy lc hhm Nhvy hiu sut ton phn: ht= hv. hhm 2.1.3. Cng thc tnh ton bm v ng c du a, Lu lng Qv, s vng quay n v th tch du trong mt vng quay V Ta c: Qv= n.V Trong : Qv = nV v 10 3 i vi bm: i vi ng c du:

Qv =

nV

.10 3

Qv- lu lng [lt/pht]; n - s vng quay [vng/pht]; V - th tch du/vng [cm3/vng]; v - hiu sut [%].

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

b. p sut, mmen xon, th tch du trong mt vng quay V Theo nh lut Pascal: i vi bm: i vi ng c: c. Cng sut: i vi bm: i vi ng c du:

Mx V M x hm p= .10 V Mx .10 p= V hm p=
N= pQv .10 2 6 t

(2.12) (2.13) (2.14) (2.15) (2.16) (2.17)

Trong : p [bar]; [N.m]; Mx V [cm3/vng]; hm [%]. N [W], [kW]; p [bar], [N/m2]; Qv [lt/pht],[m3/s]; t [%].

N= p.Qv

N=

pQv t .10 2 6

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.1.4. Cc loi bm a. Bm vi lu lng c nh + Bm bnh rng n khp ngoi; + Bm bnh rng n khp trong; + Bm pittng hng trc; + Bm trc vt; + Bm pittng dy; + Bm cnh gt kp; + Bm rto. b. Bm vi lu lng thay i + Bm pittng hng tm; + Bm pittng hng trc (truyn bng a nghing); + Bm pittng hng trc (truyn bng khp cu); + Bm cnh gt n.

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

Bm bnh rng: (Hnh 2.7. Bm bnh rng)

Bm trc vt: (Hnh 2.9. Bm trc vt)

ThS.Ung Quang Tuyn

10

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

Bm cnh gt n

Bm cnh gt kp

Bm pittng: hng trc v hng knh

ThS.Ung Quang Tuyn
11

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.2. B du (Hnh 2.20. B du) 2.2.1. Nhim v B du c nhim v chnh sau: Cung cp du cho h thng lm vic theo chu trnh kn (cp v nhn du chy v). Gii ta nhit sinh ra trong qu trnh bm du lm vic. Lng ng cc cht cn b trong qu trnh lm vic. Tch nc.
1. ng c in 2. ng nn 3. B lc 4. Pha ht 5. Vch ngn 6. Pha x 7. Mt du 8. du 9. ng x.
12

K hiu

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.3. B lc du 2.3.1. Nhim v Trong qu trnh lm vic, du khng trnh khi b nhim bn do cc cht bn t bn ngoi vo, hoc do bn thn du to nn. Nhng cht bn y s lm kt cc khe h, cc tit din chy c kch thc nh trong cc c cu du p, gy nn nhng tr ngi, h hng trong cc hot ng ca h thng. Do trong cc h thng du p u dng b lc du ngn nga cht bn thm nhp vo bn trong cc c cu, phn t du p. B lc du thng t ng ht ca bm. Trng hp du cn sch hn, t thm mt b na ca ra ca bm v mt b ng x ca h thng du p. 2.3.2. Phn loi theo kch thc lc Ty thuc vo kch thc cht bn c th lc c, b lc du c th phn thnh cc loi sau: a. B lc th:c th lc nhng cht bn n 0,1mm. b. B lc trung bnh:c th lc nhng cht bn n 0,01mm c. B lc tinh: c th lc nhng cht bn n 0,005mm K hiu d. B lc c bit tinh:c th lc nhng cht bn n 0,001mm.
ThS.Ung Quang Tuyn
13

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.3.3. Phn loi theo kt cu a, B lc li b, B lc l, si thy tinh 2.3.4. Cch lp b lc trong h thng

Hnh 2.24. Cch lp b lc trong h thng a. Lp b lc ng ht b. Lp b lc ng nn c. Lp b lc ng x

ThS.Ung Quang Tuyn
14

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.4. o p sut v lu lng 2.4.1. o p sut ( Hnh 2.25) a. o p sut bng p k l xo Nguyn l o p sut bng p k l xo: di tc dng ca p lc, l xo b bin dng, qua c cu thanh truyn hay n by v bnh rng, bin dng ca l xo s chuyn i thnh gi tr c ghi trn mt hin s. b. Nguyn l hot ng ca p k l xo tm (Hnh 2.26) Di tc dng ca p sut, l xo tm (1) b bin dng, qua trc n by (2), chi tit hnh y qut (3), chi tit thanh rng (4), kim ch (5), gi tr p sut c th hin trn mt s.
ThS.Ung Quang Tuyn
15

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.4.2. o lu lng a. o lu lng bng bnh hnh van v bnh rng (Hnh 2.27)

b. o lu lng bng tuabin v cnh gt (Hnh 2.28) Cht lng chy qua ng lm quay cnh tuabin v cnh gt, ln lu lng c xc nh bng tc quay ca cnh tuabin v cnh gt.

ThS.Ung Quang Tuyn

16

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

c. o lu lng theo nguyn l chnh p (Hnh 2.29) Hai p k c t hai u ca mng ngn, ln lu lng c xc nh bng chnh lch p sut (tn tht p sut) trn hai p k p1v p2.

d. o lu lng bng lc cng l xo (Hnh 2.30) Cht lng chy qua ng tc ng vo u o, trn u o c gn l xo, lu cht chy qua lu lng k t hay nhiu s c xc nh qua kim ch.

ThS.Ung Quang Tuyn

17

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

2.5. Bnh trch du 2.5.1. Nhim v Bnh trch cha l c cu dng trong cc h truyn dn thy lc iu ha nng lng thng qua p sut v lu lng ca cht lng lm vic. Bnh trch cha lm vic theo hai qu trnh: tch nng lng vo v cp nng lng ra. 2.5.2. Phn loi Theo nguyn l to ra ti, bnh trch cha thy lc c chia thnh ba loi, th hin hnh 2.31
Hnh 2.31. Cc loi bnh trch cha thy lc a. Bnh trch cha trng vt; b. Bnh trch cha l xo; c. Bnh trch cha thy kh; d. K hiu.
ThS.Ung Quang Tuyn
18

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 2. H THNG CUNG CP DU V X L

- Qu trnh np (Hnh 2.33)

- Qu trnh x (Hnh 2.34)

ThS.Ung Quang Tuyn

19

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.1. Khi nim 3.1.1. H thng iu khin H thng iu khin bng thy lc c m t qua s hnh 3.1, gm cc cm v phn t chnh, c chc nng sau: a. C cu to nng lng:bm du, b lc (...) b. Phn t nhn tn hiu: cc loi nt n (...) c. Phn t x l: van p sut, van iu khin t xa (...) d. Phn t iu khin: van o chiu (...) e. C cu chp hnh: xilanh, ng c du.

Hnh 3.1. H thng iu khin bng thy lc

ThS.Ung Quang Tuyn

20

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.1.2. S cu trc h thng iu bng thy lc Cu trc h thng iu khin bng thy lc c th hin s hnh 3.2

Hnh 3.2. Cu trc thng iu khin bng thy lc

ThS.Ung Quang Tuyn

21

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.2. Van p sut 3.2.1. Nhim v: Van p sut dng iu chnh p sut, tc l c nh hoc tng, gim tr s p trong h thng iu khin bng thy lc. 3.2.2. Phn loi: Van p sut gm c cc loi sau: + Van trn v van an ton + Van gim p + Van cn + Van ng, m cho bnh trch cha thy lc. 3.2.2.1. Van trn v an ton Van trn v van an ton dng hn ch vic tng p sut cht lng trong h thng thy lc vt qu tr s quy nh. Van trn lm vic thng xuyn, cn van an ton lm vic khi qu ti. C cc loi van sau:
K hiu ca van trn v van an ton
ThS.Ung Quang Tuyn
22

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

+ Kiu van bi (tr, cu) (hnh 3.3) + Kiu con trt (pittng) (hnh 3.4) + Van iu chnh hai cp p sut (phi hp) (hnh 3.5)

(a)

(c)

(b)

ThS.Ung Quang Tuyn

23

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.2.2.2. Van gim p Trong nhiu trng hp h thng thy lc mt bm du phi cung cp nng lng cho nhiu c cu chp hnh c p sut khc nhau. Lc ny ta phi cho bm lm vic vi p sut ln nht v dng van gim p t trc c cu chp hnh nhm gim p sut n mt gi tr cn thit.

Hnh 3.6 Kt cu v k hiu

ThS.Ung Quang Tuyn

Hnh 3.7 Mch thu lc c lp van gim p

24

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.2.2.3. Van cn Van cn c nhim v to nn mt sc cn trong h thng h thng lun c du bi trn, bo qun thit b, thit b lm vic m, gim va p.

K hiu

Hnh 3.8. Mch thy lc c lp van cn

ThS.Ung Quang Tuyn
25

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.3. Van o chiu 3.3.1. Nhim v Van o chiu dng ng, m cc ng dn khi ng cc c cu bin i nng lng, dng o chiu cc chuyn ng ca c cu chp hnh. 3.3.2. Cc khi nim + S ca: l s l dn du vo hay ra. S ca ca van o chiu thng 2, 3 v 4, 5. Trong nhng trng hp c bit s ca c th nhiu hn. + S v tr: l s nh v con trt ca van. Thng thng van o chiu c 2 hoc 3 v tr. Trong nhng trng hp c bit s v tr c th nhiu hn.

ThS.Ung Quang Tuyn

26

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.3.3. Nguyn l lm vic a. Van o chiu 2 ca, 2 v tr (2/2)

P - Ca ni bm; T - Ca ni ng x v thng du; A, B - Ca ni vi c cu iu khin hay c cu chp hnh; L - Ca ni ng du tha v thng.

Hnh 3.9. Van o chiu 2/2

ThS.Ung Quang Tuyn
27

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

b. Van o chiu 3 ca, 2 v tr (3/2)

Hnh 3.10. Van o chiu 3/2

P - Ca ni bm; T - Ca ni ng x v thng du; A, B - Ca ni vi c cu iu khin hay c cu chp hnh; L - Ca ni ng du tha v thng.

ThS.Ung Quang Tuyn

28

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

c. Van o chiu 4 ca, 2 v tr (4/2)

Hnh 3.11. Van o chiu 4/2

P - Ca ni bm; T - Ca ni ng x v thng du; A, B - Ca ni vi c cu iu khin hay c cu chp hnh; L - Ca ni ng du tha v thng.

ThS.Ung Quang Tuyn

29

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.3.4. Cc loi tn hiu tc ng Loi tn hiu tc ng ln van o chiu c biu din hai pha, bn tri v bn phi ca k hiu. C nhiu loi tn hiu khc nhau c th tc ng lm van o chiu thay i v tr lm vic ca nng van o chiu.

Hnh 3.12. Cc k hiu cho tn hiu tc ng bng tay Hnh 3.13. Cc k hiu cho tn hiu tc ng bng c
ThS.Ung Quang Tuyn
30

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.3.5. Cc loi mp iu khin ca van o chiu Khi nng van dch chuyn theo chiu trc, cc mp ca n s ng hoc m cc ca trn thn van ni vi knh dn du. Van o chiu c mp iu khin dng (hnh 3.14a), c s dng trong nhng kt cu m bo s r du rt nh, khi nng van v tr trung gian hoc v tr lm vic no , ng thi cng vng ca kt cu ( nhy i vi ph ti) cao. Van o chiu c mp iu khin m (hnh 3.14b), i vi loi van ny c mt mt cht lng chy qua khe thng v thng cha, khi nng van v tr trung gian. Loi van ny c s dng khi khng c yu cu cao v s r cht lng, cng nh cng vng ca h. Van o chiu c mp iu khin bng khng (hnh 3.14c), c s dng phn ln trong cc h thng iu khin thy lc c chnh xc cao (v d nh van thy lc tuyn tnh hay c cu servo. Cng ngh ch to loi van ny tng i kh khn.

ThS.Ung Quang Tuyn

31

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

Hnh 3.14. Cc loi mp iu khin ca van o chiu a. Mp iu khin dng; b. Mp iu khin m; c. Mp iu khin bng khng.

3.4. Van tit lu Van tit lu dng iu chnh lu lng du, v do iu chnh vn tc ca c cu chp hnh trong h thng thy lc. Van tit lu c th t ng du vo hoc ng ra ca c cu chp hnh. Van tit lu c hai loi:

Van tit lu c nh
ThS.Ung Quang Tuyn

Van tit lu thay i c lu lng

32

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.5. B n tc B n tc l cu m bo hiu p khng i khi gim p (Dp = const), v do m bo mt lu lng khng i chy qua van, tc l lm cho vn tc ca c cu chp hnh c gi tr gn nhkhng i. Nhvy n nh vn tc ta s dng b n tc. B n tc l mt van ghp gm c: mt van gim p v mt van tit lu. B n tc c th lp trn ng vo hoc ng ra ca c cu chp hnh nh van tit lu, nhng ph bin nht l lp ng ra ca c cu chp hnh.

Hnh 3.29. K hiu v kt cu b n tc

ThS.Ung Quang Tuyn

33

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.6. Van Chn Van chn gm cc loi van sau: Van mt chiu. Van mt chiu iu iu khin c hng chn. Van tc ng kho ln. 3.6.1. Van mt chiu Van mt chiu dng iu khin dng cht lng i theo mt hng, v hng kia du b ngn li. Trong h thng thy lc, thng t nhiu v tr khc nhau ty thuc vo nhng mc ch khc nhau. van bi, van kiu con trt

Hnh 3.31. K hiu v kt cu van bi mt chiu

ThS.Ung Quang Tuyn
34

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

ng dng ca van mt chiu: t ng ra ca bm ( chn du chy v b). t ca ht ca bm (chn du trong bm). Khi s dng hai bm du dng chung cho mt h thng.

Hnh 3.32. S mch thy lc s dng hai bm du nhm gim tiu hao cng sut
ThS.Ung Quang Tuyn
35

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.6.2. Van mt chiu iu khin c hng chn a. Nguyn l hot ng Khi du chy t A qua B, van thc hin theo nguyn l ca van mt chiu. Nhng khi du chy t B qua A, th phi c tn hiu iu khin bn ngoi tc ng vo ca X.

Hnh 3.33. Van mt chiu iu khin c hng chn a. Chiu A qua B, tc dng nhvan mt chiu; b. Chiu B qua A c dng chy, khi c tc dng tn ngoi X; c. K hiu.

ThS.Ung Quang Tuyn

36

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.6.3. Van tc ng kho ln a. Nguyn l hot ng Kt cu ca van tc ng kho ln, thc ra l lp hai van mt chiu iu khin c hng chn. Khi dng chy t A1 qua B1 hoc t A2 qua B2 theo nguyn l ca van mt chiu. Nhng khi du chy t B2 v A2 th phi c tn hiu iu khin A1 hoc khi du chy t B1 v A1 th phi c tn hiu iu khin A2.

Hnh 3.34. Van tc ng kha ln a. Dng chy t A1 qua B1 hoc t A2 qua B2 (nh van mt chiu); b. T B2v A2th phi c tn hiu iu khin A1; c. K hiu.
ThS.Ung Quang Tuyn
37

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.7. iu khin, iu chnh p sut v lu lng 3.7.1. Cc phng php iu chnh vn tc

iu chnh vn tc chuyn ng thng hoc chuyn ng vng ca c cu chp hnh trong h thng du p, bng cch thay i lu lng du chy qua n vi hai phng php sau y: Thay i sc cn trn ng ng dn du bng van tit lu. Phng php iu chnh ny gi l iu chnh bng tit lu, trnh by trong mc van tit lu. Thay i ch lm vic ca bm du, tc l iu chnh lu lng ca bm cung cp cho h thng du p. Phng php iu chnh ny gi l iu chnh bng th tch. La chn phng php iu chnh vn tc ph thuc v nhiu yu t nh cng sut truyn ng, p sut cn thit, c im thay i ti trng, kiu v c tnh ca bm du... gim nhit ca du, ng thi tng hiu sut ca h thng du p, ngi ta s dng phng php iu chnh vn tc bng th tch. Loi iu chnh ny c thc hin bng cch ch a vo h thng du p lu lng du cn thit m bo mt vn tc nht nh. Do , nu nh khng tnh n tn tht th tch v c kh th ton b nng lng do bm du to nn u bin thnh cng c ch.

ThS.Ung Quang Tuyn

38

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.7.2. Mt s phng php iu chnh a, iu chnh p sut bng c kh b, iu chnh p sut bng van trn c, iu chnh bng tit lu u vo d, iu chnh bng tit lu u ra e, iu chnh lu lng kt hp vi iu chnh p sut ca bm

ThS.Ung Quang Tuyn

39

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

3.7. Xi lanh truyn ng 3.7.1. Nhim v Xilanh thy lc l c cu chp hnh dng bin i th nng ca du thnh c nng, thc hin chuyn ng thng. 3.7.2. Phn loi Xilanh thy lc c chia lm hai loi: xilanh lc v xilanh quay (hay cn gi l xilanh mmen). Trong xilanh lc, chuyn ng tng i gia pittng vi xilanh l chuyn ng tnh tin. Trong xilanh quay, chuyn ng tng i gia pittng vi xilanh l chuyn ng quay (vi gc quay thng nh hn 3600). Pittng bt u chuyn ng khi lc tc ng ln mt trong hai pha ca n (lc th l lc p sut, lc l xo hoc c kh) ln hn tng cc lc cn c hng ngc li chiu chuyn ng (lc ma st, thy ng, ph ti, l xo,...).

ThS.Ung Quang Tuyn

40

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

Phn loi theo cu to Xilanh n

Xilanh n li v nh ngoi lc

Xilanh n li v nh l xo

Xilanh kp

Li v bng thu lc

Li v bng thu lc c gim chn

ThS.Ung Quang Tuyn

41

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

Tc dng c hai pha

Tc dng quay

Xilanh vi sai

Tc dng n

Tc dng kp

ThS.Ung Quang Tuyn

42

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 3. H THNG IU KHIN BNG THY LC

Theo kiu lp rp Lp cht thn Lp cht mt bch Lp xoay c Lp g 1 u xilanh 3.7.3. Cu to xilanh

Hnh 2.15. Cu to xilanh tc dung kp c cn pittng mt pha 1. Thn; 2. Mt bch hng; 3.Mt bch hng; 4. Cn pittng; 5. Pittng; 6. trt; 7. Vng chn du; 8. Vng m; 9. Tm ni; 10. Vng chn hnh O; 11. Vng chn pittng; 12. ng ni; 13. Tm dn hng; 14. Vng chn hnh O; 15. ai c; 16. Vt vn; 17. ng ni.
43

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.1. Mc ch Trong h thng iu khin bng thu lc, phn ln cc phn t do nh ch to sn xut ra v c nhng yu cu v thong s k thut c xc nh, c tiu chun ho. Mc ch ca chng 4 l vn dng nhng kin thc ca cc chng trc ng dng vo h thng iu khin bng thu lc. Hc vin cn nm vng nguyn l lm vic, tnh ton cch chn cc phn t thu lc, c hiu s lp t ca h thng thu lc, c th lm tt cng vic lp rp, vn hnh, theo di, bo dng v thay th cc phn t thu lc. Di y gii thiu mt s h thng iu khin bng thu lc in hnh trong cc my v thit b cng nghip. Cc h thng iu khin bng thu lc in hnh c trnh by t n gin n phc tp.

ThS.Ung Quang Tuyn

44

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

Hnh 4.1. Gii hn p sut lm vic trong h thng A, Qua van trn cho chuyn ng thng B, Qua van trn cho chuyn ng quay C, Ti trng thay i
ThS.Ung Quang Tuyn
45

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.2. Cc s in hnh gii hn p sut lm vic trong h thng iu khin bng thu lc, c th thc hin theo cc s lp t hnh 4.1 Trong khi h thng iu khin bng thu lc lm vic khng lin tc, nhng bm hot ng lin tc; trnh qu trnh nhit sinh ra ln khi qua van trn, ngi ta lp van o chiu 4/3, v tr trung gian du s tr v b du m khng cn qua van trn, hnh 4.2a; hoc lp v h thng van o chiu 2/2, hnh 4.2b; hoc van o chiu 6/3, hnh 4.2c

ThS.Ung Quang Tuyn

46

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

Hnh 4.2. Gii hn nhit sinh ra trong h thng A, Qua v tr trung gian ca van o chiu B, Qua van o chiu 2/2 C, Qua van o chiu 6/3
ThS.Ung Quang Tuyn
47

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

p sut hay lu lng trong h thng iu khin lun c n nh, mc d khi bm mt in, ngi ta lp vo h thng bnh trch cha, hnh 4.3a. Khi c cu chp hnh chy khng vi vn tc ln, nhng khi chy lm vic ch cn p sut ln, lu lng nh, ngi ta lp theo hnh 4.3b. Trong cng nghip ngi ta cng hay s dng hp truyn ng bng thu lc: gm ng c du v bm du lp chung vo thnh mt khi. Nh vy tn tht th tch v tn tht p sut ca h thng s gim i, hnh 4.4.

ThS.Ung Quang Tuyn

48

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

Hnh 4.3. Duy tr p sut v thay i lu lng trong h thng A, Lp thm bnh trch cha B, Lp 2 bm: 1 bm c lu lng ln, 1 bm c p sut ln

ThS.Ung Quang Tuyn

49

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

Hnh 4.4. Hp truyn ng bng thu lc 1, Bm ph; 2, Van mt chiu; 3,5,6, Van trn; 4, Van o chiu

ThS.Ung Quang Tuyn

50

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.3. V d minh ha: My dp thy lc, h thng cu ti trng nh, my xc thy lc, my khoan thy lc 4.3.1. My dp thu lc iu khin bng tay Nguyn l lm vic (hnh 4.5): Khi c tn hiu tc ng bng tay, xi lanh A mang u p i xung. Xilanh A li v, khi th tay ra.

ThS.Ung Quang Tuyn

51

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

Hnh 4.5. My dp iu khin bng tay 0.1, Bm; 0.2, Van trn; 0.3, p k; 1.1, Van mt chiu; 1.2, Van o chiu 3/2, iu khin tay gt; 1.0, Xilanh
ThS.Ung Quang Tuyn
52

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.3.2. C cu rt t ng cho quy trnh cng ngh c A, Nguyn l lm vic (hnh 4.6) Gu mc s i xung, kkhi tc ng bng tay. Gu mc s i ln, khi th tay ra

Hnh 4.6. C cu rt t ng trong cng ngh c

53

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

B, S mch thu lc (hnh 4.7): cho chuyn ng ca xi lanh, gu mc i xung c m, ta lp thm mt van cn 1.2 vo ng x du v, hnh 4.7b

Hnh 4.7. S mch thu lc c cu rt t ng 0.1- Cm bm; 0.2- Van trn; 0.3- p k; 1.1- Van o chiu 4/2, iu khin bng tay gt; 1.2- Van cn; 1.0- Xi lanh.
ThS.Ung Quang Tuyn
54

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.3.3. Nng h chi tit c sn trong l sy A, Nguyn l lm vic (hnh 4.8) Khi tc ng bng tay, pittong nng chi tit ln gn ngun nhit hn. Khi chi tit c sy kh, ta tc ng bng tay sang v tr lm vic khc, chi tit c h xung.

Hnh 4.8. Nng h chi tit c sn trong l sy

ThS.Ung Quang Tuyn
55

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

B, S mch thu lc (hnh 4.9) cho chuyn ng ca xilanh i xung c m v c th dng li v tr bt k, ta lp thm van mt chiu iu khin c hng chn 1.2 v ng nn, hnh 4.9b

Hnh 4.9. S mch thu lc nng h chi tit c sn trong l sy 0.1- Cm bm; 0.2Van trn; 1.1- Van o chiu 4/3, iu khin bng tay gt; 1.2- Van mt chiu iu khin c hng chn; 1.0Xilanh
ThS.Ung Quang Tuyn
56

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.3.4. C cu kp cht chi tit gia cng A, Nguyn l lm vic (hnh 4.10) Khi tc ng bng tay, pittong mang hm di ng i ra, kp cht chi tit. Khi gia cng xong, th tay ra pittong li v, chi tit c m ra.

Hnh 4.10. C cu kp cht chi tit gia cng 1. Chi tit; 2. Hm kp; 3. Xilanh
ThS.Ung Quang Tuyn
57

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

B, S mch thu lc (hnh 4.11) cho xilanh chuyn ng i ti kp chi tit vi tc chm, khng va p vi chi tit kp, ta s dng van tit lu mt chiu. hnh 4.11a van tit lu mt chiu t ng ra v hnh 4.11b van tit lu mt chiu t ng vo.
Hnh 4.11. S mch thu lc c cu kp cht chi tit gia cng 0.1- Cm bm; 0.2Van trn; 0.3- p k; 1.1- Van o chiu 4/2, iu khin bng tay gt; 1.2- Van tit lu mt chiu; 1.0Xilanh
ThS.Ung Quang Tuyn
58

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.3.5. H thng cu ti trng nh A, Nguyn l lm vic (hnh 4.12) Dy cp ni mc cu v u pittong c mc qua cc rng rc c nh. Pittong i ra, mc cu ti trng h xung chm, khi pittong li v, ti trng c nng ln.

Hnh 4.12. H thng cu ti trng nh

ThS.Ung Quang Tuyn
59

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

B, S mch thu lc (hnh 4.13) Khi mc cu ti trng h xung chm, ta s dng van tit lu mt chiu 1.2. cho qu trnh h cu c gim chn, c i trng, ta s dng van cn 1.4

Hnh 4.13. S mch thu lc h thng cu ti trng nh 0.1- Cm bm; 0.2- Van trn; 0.3- p k; 1.1- Van o chiu 4/2, iu khin bng tay gt; 1.2Van tit lu mt chiu; 1.3- Van mt chiu; 1.4- Van cn; 1.0Xilanh

ThS.Ung Quang Tuyn

60

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.3.6. My khoan bn A, Nguyn l lm vic (hnh 4.14) H thng thu lc iu khin hai xilanh. Xilanh A lm nhim v kp chi tit trong qu trnh khoan, xilanh B mang u khoan i xung vi vn tc u c iu chnh trong qu trnh khoan. Khi khoan xong, xilanh B mang u khoan li v. Sau xilanh A li v m hm kp v chi tit c tho ra.

Hnh 4.14. My khoan bn

ThS.Ung Quang Tuyn
61

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

B, S mch thu lc (hnh 4.15) cho vn tc trong qu trnh khoan khng i, mc du c th ti trng thay i, ta dng b n tc 2.2. p sut cho kp chi tit nh, ta s dng van gim p 1.2.

Hnh 4.15. S mch thu lc my khoan hn 0.1- Cm bm; 0.2- Van trn; 0.3- p k; 1.1- Van o chiu 4/2, iu khin bng tay gt; 1.2- Van gim p; 1.3- Van mt chiu; 1.0- Xilanh A; 2.1Van o chiu 4/3, iu khin bng tay gt; 2.2- B n tc; 2.3- Van mt chiu; 2.4- Van cn; 2.5- Van mt chiu; 2.6Van tit lu 2 chiu; 2.0Xilanh B
ThS.Ung Quang Tuyn
62

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.3.7. My xc (hnh 4.16) Trong mch iu khin bng thu lc ca my xc, ta s dng b iu khin kho ln, van cn, van mt chiu v cm van (BLOCK) Hnh 4.16. Mch thu lc my xc

ThS.Ung Quang Tuyn

63

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 4. NG DNG TRUYN NG THY LC

4.3.8. My cu (hnh 4.17) Trong mch iu khin bng thu lc ca my xc, ta s dng b iu khin kho ln, van cn, van mt chiu v cm van (BLOCK)
Hnh 4.17. Mch thu lc my cu

ThS.Ung Quang Tuyn

64

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

5.1. Cc phn t in 1. Cng tc Trong k thut iu khin, cng tc v nt n thuc cc phn t a tn hiu. Hnh 6-1 biu din mt s loi cng tc thng dng. C 2 loi cng tc: cng tc ng-m (on/off switch) v cng tc chuyn mch.

Hnh 6.1. Cng tc a, Cng tc ng-m; b, Cng tc chuyn mch

ThS.Ung Quang Tuyn
65

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

2. Nt n Nt n ng-m biu din hnh 6-2a. Khi cha tc ng th cha c dng in chy qua, mch h; khi c tc ng, dng in i qua 3-4 Nt n chuyn mch c biu din v k hiu trnh by hnh 6-2b

Hnh 6-2 Nt n a, Nt n ng-m; b, Nt n chuyn mch

ThS.Ung Quang Tuyn
66

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

3. Rle Trong k thut iu khin, rowle nh l phn t x l tn hiu. C nhiu loi rle khc nhau, tu theo cng dng. Phn trnh by tip theo s gii thiu mt s loi rowle thng dng, v d nh rle cng sut (cng tc t), rle ng-m, rle iu khin, rle thi gian. a, Cng tc t Nguyn l hot ng ca cng tc t c biu din hnh 6-3. Khi dng in vo cun dy cm ng, xut hin lc in t s ht li st, trn c lp cc tip im. Cc tip im c th l cc tip im chnh ng, m mch chnh v cc tip im ph ng m mch iu khin. Cng tc t ng dng cho mch in c cng sut 1kW-500kW.

Hnh 6-3- Cng tc t

ThS.Ung Quang Tuyn
67

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

b, Rle iu khin Nguyn l hot ng ca rle iu khin cng tng t nh cng tc t (xem biu din v k hiu hnh 6.4); khc vi cng tc t ch l rle iu khin ng, m cho nhng mch c cng sut nh v thi gian ng, m ca cc tip im rt nh (1ms n 10ms)

Hnh 6.4. Rle iu khin a, Nguyn l hot ng; b, K hiu

ThS.Ung Quang Tuyn
68

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

K hiu rle theo DIN 40 713 biu din hnh 6.5

Hnh 6.5 K hiu rle iu khin

-K Rle - A1 Ca ni vi cc dng + - A2 Ca ni vi cc m - Tip im thng m k hiu 3-4 - Tip in thng ng k hiu 1-2
69

ThS.Ung Quang Tuyn

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

c, Rle thi gian ng mun Nguyn l hot ng ca rle thi gian ng mun, xem hnh 6.6. Tng t nh rle thi gian ng mun ca phn t kh nn, xem [TK-28], it tng t nh van mt chiu, t in nh bnh trch cha, bin tr R1 nh v tit lu. ng thi R2 c nhim v gim in p trn t, khi rle b ngt.

Hnh 6.6. Rle thi gian ng mun a, S nguyn l lm vic b, S thi gian ng mun ca phn t kh nn c, K hiu; d, Biu thi gian

ThS.Ung Quang Tuyn

70

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

d, Rle thi gian nh mun Nguyn l hot ng ca rle thi gian nh mun, xem hnh 6.7. Tng t nh rle thi gian nh mun ca phn t kh nn, xem [TK-28], it tng t nh van mt chiu, t in nh bnh trch cha, bin tr R1 nh v tit lu. ng thi R2 c nhim v gim in p trn t, khi rle b ngt.

Hnh 6.7. Rle thi gian nh mun a, S nguyn l lm vic b, S thi gian nh mun ca phn t kh nn c, K hiu; d, Biu thi gian
ThS.Ung Quang Tuyn
71

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

4. Cng tc hnh trnh in - c Nguyn l hot ng ca cng tc hnh trnh in - c c biu din hnh 6.8. Khi con ln chm c hnh trnh, th tip im (1) ni vi (4).

Hnh 6.8. Cng tc hnh trnh in - c

ThS.Ung Quang Tuyn

72

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

Cn phn bit cc trng hp: cng tc hnh trnh in - c trong mch ng, khi cha c tc ng hnh 6.9a v cng tc hnh trnh in - c trong mch ng, khi c tc ng hnh 6.9b

Hnh 6.9. Cng tc hnh trnh in - c a, Trng thi ng khi khng c tc ng b, Trng thi ng khi c tc ng

ThS.Ung Quang Tuyn

73

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

5. Cng tc hnh trnh nam chm Cng tc hnh trnh nam chm thuc loi cng tc hnh trnh khng tip xc. Nguyn l hot ng v k hiu c biu din hnh 6.10

Hnh 6.10. Cng tc hnh trnh nam chm a, V tr cha ng; b, V tr ng; c, K hiu

ThS.Ung Quang Tuyn

74

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

6. Cm bin a, Cm bin cm ng t Nguyn l hot ng ca cm bin cm ng t biu din hnh 6.11. B to dao ng s pht ra tn s cao. Khi c vt cn bng kim loi nm trong vng ng sc ca t trng, trong kim loi s hnh thnh dng in xoy. Nh vy nng lng ca b dao ng s gim, dng in xoy s tng, khi vt cn cng gn cun cm ng. Qua bin dao ng ca b dao ng s gim. Qua b so, tn hiu ra c khuch i. Trong trng hp tn hiu ra v tn hiu nh phn, mch Schmitt trig s m nhn nhim v ny.

Hnh 6.11. Nguyn l hot ng ca cm bin cm ng t

ThS.Ung Quang Tuyn
75

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

S n gin ca mch dao ng LC c biu din hnh 6-12a. Nguyn l ca b dao ng bng tranzitor biu din hnh 6-12b

Hnh 6.12. S n gin a, mch dao ng; b, B dao ng bng tranzitor

ThS.Ung Quang Tuyn

76

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

Mch Schmitt trig c nhim v l chuyn tn hiu c dng hnh sin thnh tn hiu c dng xung, s mch v nguyn l c trnh by hnh 6.13

Hnh 6.13. Nguyn l hot ng mch Schmitt trig a, S mch vi tranzitor lng cc T1, T2 b, ng c tnh chuyn tip c, V d chuyn i hiu in th dng hnh sin thnh hiu in th dng xung
ThS.Ung Quang Tuyn
77

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

Cch lp trong mch v k hiu cm bin cm ng t biu din hnh 6.14

Hnh 6.14. Cch lp v k hiu cm bin cm ng t

ThS.Ung Quang Tuyn

78

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

b, Cm bin in dung Nguyn tc hot ng ca cm bin in dng biu din hnh 6.15. B to dao ng s pht ra tn s cao. Khi c vt cm bng kim loi hoc phi kim loi nm trong vng ng sc ca in trng, in dung t in thay i. Nh vy tn s ring ca b dao ng thay i. Qua b so v b nn dng, tn hiu ra c khuych i. Trong trng hp tn hiu ra l tn hiu nhi phn, mch Schmitt trig s m nhn nhim v ny

Hnh 6.15. Nguyn l hot ng ca cm bin in dung

ThS.Ung Quang Tuyn
79

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

Cch lp trong mch v k hiu cm bin in dung biu din hnh 6.16

Hnh 6.16. Cm bin in dung A, Hnh dng; b, Cu to; c, K hiu v cch lp

ThS.Ung Quang Tuyn
80

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

c, Cm bin quang Cu to cm bin quang gm 2 b phn pht v b phn nhn (thu). Nguyn tc hot ng ca cm bin quang biu din hnh 6.17. B phn pht s pht ra i tia hng ngoi bng it pht quang, khi gp vt chn, tia hng ngoi s phn hi li vo b phn nhn. Nh vy b phn nhn, tia hng ngoi phn hi c x l v cho tn hiu ra sau khi qua b khuych i

Hnh 6.17. Cm bin quang

ThS.Ung Quang Tuyn
81

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

Tu theo v tr sp xp ca b phn pht v b phn nhn, ngi ta chia cm bin quang thnh hai loi chnh - Cm bin quang mt chiu, xem hnh 6.18a - Cm bin quang phn hi, xem hnh 6.18b Hnh 6.18. Cm bin quang a, Cm bin quang mt chiu b, Cm bin quang phn hi c, K hiu v cch lp trong mch

ThS.Ung Quang Tuyn

82

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

5.2. Van o chiu iu khin bng nam chm in 1. Cc loi tn hiu iu khin Van o chiu iu khin bng nam chm in kt hp vi thu lc hoc kh nn iu khin trc tip hai u nng van hoc gin tip qua van ph tr. Hnh 6.19 biu din mt s loi v k hiu 2. K hiu van o chiu K hiu van o chiu c tiu chun ho theo DIN 24340, CETOP R 35 H v ISO 4401:

ThS.Ung Quang Tuyn

83

BI GING IU KHIN T NG THU LC - KH NN

BM.T NG HO

CHNG 5. CC PHN T IN, IN - THY LC, IN - KH NN

Van o chiu iu khin trc tip bng tay Van o chiu iu khin trc tip bng tay c gt nh v Van o chiu iu khin trc tip bng c hnh trnh Van o chiu iu khin trc tip bng chn Van o chiu iu khin trc tip bng thu lc Van o chiu iu khin trc tip bng kh nn Van o chiu iu khin trc tip bng nam chm in Van o chiu iu khin trc tip bng nam chm in v l xo Van o chiu iu khin trc tip bng nam chm in c 2 pha Van o chiu iu khin gin tip (2 cp) bng nam chm in v thu lc

Hnh 6.19. K hiu cc loi tn hiu iu khin

ThS.Ung Quang Tuyn
84