Naziv predmeta: KINOLOGIJA i FELINOLOGIJA

Tema:

PORIJEKLO PASA

Prof.dr Vedad aki

Pas je prva pripitomljena divlja ivotinja i pratilac ovjeka jo od kamenog doba.

najstariji pronaeni kosturi psa stari su 12.000 godina.
pas koji je sa ovjekom ivio u simbiozi, danas je uz maku najraireniji kuni ljubimac.
40% domainstava u SAD, Australiji, Francuskoj, Belgiji i Irskoj posjeduje psa, a u Japanu, Njemakoj, Austriji, vedskoj i Norvekoj postotak se kree izmeu 12-15%. Procjenjuje se da na podruju SAD i zapadne Evrope danas ivi oko 90 miliona pasa.

Pria o psu poinje zapravo pojavom Carnivora sisara koji pripadaju razredu zvijeri od prije 50 miliona godina.

Iz tog dalekog razdoblja potiu i najstariji fosili ivotinja iz porodice zvijeri miacida kratkonogih mesodera dugakog tijela nalik vuku ili lasici.

Paleontolozi zakljuuju na osnovu arheolokih iskopina da je predak psa mala ivotinja Miacis. ivjela je na drvetu prije 40 miliona god. Miacis je bio veliine lasice, kratkih nogu, dugog repa i tijela, srednje dugog vrata i iljatih uspravnih uiju.
Osim canidima, on je predak svih vrsta medvjeda i maaka.

- prije 38-26 miliona godina razvija se Hesporocyon, mada najblii dananjim psima, njegova lobanja jo uvijek lii na lasicu - imao je snaan i dug rep, asimetrino razvijene ekstremitete i izduenu lumbalnu regiju

Hesporocyon

- sljedei evolucijski korak bio je Tomarctus (prije 19 mil. godina) - nema informacija u kojem se pravcu razvio pa se pretpostavlja da je on, ustvari, samo jo jedna stepenica u filogenezi predaka dananjih pasa.

Tomarctus

- Leptocyon se razvio prije 12 mil. godina, a od tada domai pas dijeli sve zajednike pretke sa svim ostalim predstavnicima iz porodice pasa.

Leptocyon

Mogui predak u razvojnom putu psa bio je Cynodictis.

- ivio je u periodu od kasnog eocena do ranog oligocena (56 23 mil. godina) u Evropi (Francuska i Njemaka), od kasnog eocena u Mongoliji, i u periodu oligocena u Sjevernoj Americi. - imao je kande koje su mogle djelimino da se uvuku to ukazuje na to da je ivio na drvetu. - penjao se na drvo u lovu ili traio zaklon. - imao je duinu trupa od oko 60 cm.
Cynodictis

Cynodictis je vie vremena provodio na zemlji nego Miacis i bio je bolji trka.

- Najvie podsjea na dananju hijenu, ali sa nekim odlikama make, tako da vjerovatno, afriki psi, ruski lovaki psi i afrika hijena potjeu od njega.

- Prije 10 miliona godina u Sjevernoj Americi javlja se Canis leophagus kao najstariji predstavnik roda Canis, on najvie slii
dananjim psima. - preao Beringov moreuz i od tada se moe pratiti njegova evolucija u Starom svijetu.

- Canis cipio je prvi predstavnik te evolucijske stepenice,

- fosil star 8 miliona godina otkriven je u Aragonskim Pirinejima - od njega potjeu kojoti koje nalazimo u Sjevernoj Americi, a akali u Evropi.

- Vuk vodi porijeklo od meuvrste Canis etruscus, koja se pojavila u Evropi prije 2 miliona godina.

Canis etruscus

Zooloka klasifikacija pasa

Na osnovu podataka iz dostupne literature, smatra se da je najobjektivnija sljedea zooloka klasifikacija pasa:

Red mesodera (Carnivore); Podred Arctoidea; Familija Canidae; Rod Canis i Vrsta Canis familiaris (domai pas).

- svi domai psi pripadaju porodici Canis familiaris koja se pojavila prije oko 16.000 godina. - porodica se odlikuje velikom raznolikou, upravo se iz ove vrste razvio domai pas (Canis familiaris) koji zajedno s vukom, kojotom, agljem i lisicom pripada porodici

Canidae

Canidi pripadaju veoj grupi ivotinja pod nazivom Carnivori (mesoderi) i obuhvataju veliki broj razliitih ivotinja koji eksterijerno podsjeaju na pse. Neke od njih su:

Vuk (Canis lupus)

Lisica (Vulpes vulpes)

Dingo (Canis familiaris)

akal (Canis mesomelas)

Kojot (Canis latrans)

Divlji pas (Cuon alpinus)

PAS VODI PORIJEKLO OD VUKA ?

Jedan od najjaih argumenata u korist teorije o vuku i psu polazi od toga da je domai pas upravo kao i vuk ivotinja s izraenim drutvenim osobinama za razliku od aglja i kojota.

12.000 godina do danas:

- domestikacija ili pripitomljavanje psa - selekcija - klimatoloki uvjeti
- pretpostavka se da je mali zapadni azijatski vuk (Canis lupus arabs) bio praotac veine evropskih i junoazijskih pasmina ukljuujui i dinga - mali kineski pas bio je vjerovatno predak prvih kineskih pasa - sjevernoameriki vuk praotac eskimskog psa - sigurno je da je dolazilo i do mijeanja koja su dovela do stvaranja novih pasmina

- osnovni tipovi rasa kao to su psi uvari, lovni psi, straari i kuni psi bili su poznati jo u starom Egiptu. - prvi crtei psa, koji podsjea na dananjeg, potjeu od prije 3.000 godina. Bio je to veliki teak lovaki pas tipa buldoga iz Azije iji su crtei pronaeni na zidovima Asiraca i Babilonaca

Egipatski bog Anubis, prikazan kao pas

- premda o postojanju pasa uvara stada i vodia nema valjanih dokaza, ipak je sigurno da su se psi u ovu svrhu uzgajali u Evropi i u drugim dijelovima svijeta prije nekoliko hiljada godina.

- Rimljani su tano razlikovali kune pse, ovare, sportske pse, pse koji se koriste u ratu, pse za borbe u arenama i lovake pse.

Upozorenje - pas uvar na ulazu u rimske kue

- u Kini je poznat pekinezer iz vremena 700 godina p.n.e.

- veina rasa koje danas poznajemo konsolidirala se krajem 19. i poetkom 20. st.

- premda su glavne grupe pasa razvijene ve vrlo rano, sve do utemeljenja nauke o nasljeivanju nije bilo nikakva znanja o evoluciji ili mehanizmu nasljeivanja razliitih obiljeja.

- tek su pojavom takmiarskih izlobi pasa utvreni standardi za pojedine pasmine prema veliini, obliku i boji. - u Velikoj Britaniji, koja je od Rimskog doba sredite uzgoja pasa, prva slubena takmiarska izloba odrana u Newcastleu 1859. godine, i to samo za pointere i setere.

ZAKLJUAK

1. injenica je da je pas, otkako se pridruio ovjeku kao lovac, postao vaan faktor u razvoju ljudske vrste. 2. u srednjem vijeku mnogi bi farmeri stradali bez pomoi psa, 3. pojavom prvih gradova i utjecajne drutvene elite, pas je postao nezamjenjiv u lovnom sportu. 4. do poetka 19. stoljea psi su uzgajani za obavljanje odreenih dunosti i sigurno je da do tog doba nisu bili uzgajani kao kuni ljubimci. 5. industrijskim razvojem i padom popularnosti lovnog sporta pas se napokon poeo vrijednovati i kao kuni ljubimac.

http://www.youtube.com/watch?v=mwWUCASTs9Q