Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

EM NE ZKAN "ENKO#LU imam%n manken k%z% Mektup Yay%nlar%: Dizgi Hseyin YILMAZ Kapak Bask% Bask%: Mart 1997 Bastarsener Matbaac%l%k Ltd. "ti. steme Adresi: Mektup Yay%nlar% Boyac% kap%s% sqk.NO:7/l Malta-Fatih- stanbul Tel:(0212) 6353514 5218310-5252706 Fax : 5 34 l 87 l MAMIN MANKEN KIZI EM NE ZKAN "ENL KO#LU Mektup Yay%nlar% EM NE ZKAN "ENL KO#LU 27 May%s 1953 y%l%nda dnyaya geldi. ocuklu&u ok byk bir mcadele iinde geen "enliko&lu, baz% adaletsizlikleri kk ya)ta farketmeye ba)lad%. Genlik y%llar%nda din aray%)%na girdi&inden, dinleri ara)t%rd%. ncil-ler'i okudu. Daha sonra islm'a yneldi ve islm tahsil yapmaya ba)lad%. F%k%h, Akaid gibi ilim dallar%yla ilgili e)i Recep zkan ve zel hocalardan dersler ald%. ilk-orta ve imam-Hatip lisesini d%)ar%dan bitirdi. Yurtii ve yurtd%)%nda birok konferanslar verd1 ilk kitab% "Genli&in iman%n% Sorularla ald%lar" !simli eserinden dolay% 2,5 y%l cezaevinde yatt%. Defalarca mahkemeye verilen, nezarete at%lan "enliko&lu, 1985 y%l%ndan itibaren Mektup Dergisi, Genel Yay%n Ynetmenli&imi yrtmektedir. iki ocuk annesi olan "enliko&lu'nun 1984 y%l%ndan itibaren %kan kitaplar% )unlard%r: ' :'(j1 1. SER : "GENL #E HATIRAMDIR" 1- Genli&in iman%n% Sorularla ald%lar 2- Bize Nas%l K%yd%n%z 3- Mahkum Duygular 4-Buras% Cezaevi ; 5- islm'da Erkek

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

6- Ne Olur ihanet Etme 7- lkemi Ar%yorum 8- Biz Bu Vatan%n Nesi Oluyoruz 9- Ruhumun Penceresi 10-Kelepeli Kalemimden !: 11-A&latan Yollar 12-insanlarda Kayar 13-Telefonla Rportaj 14-nce Soru Sorarlar 15- simsiz Kitap (Hiciv) 16-Vicdan Azab% 17- Maria 18- idaml%k Gen (Bu seri tamamlanm%)t%') 2. SER : " NSANLI#A A#RI" 1- nsanl%&%n Belgeseli 2- K%br%s Sular iinde Bir Yetim 3-Ben Kimin Kurban%y%m 4- Geri Topen kur)unlar 5- Radyo ve Bas%n Rportajlar% 6- Televizyon Rportajlar% 7- Uzaktaki %&l%klar O- Gemi)in izleri 9- Sab%kal% ve Dul 10-ingene 11-imam%n Manken K%z% 12- Son Pi)manl%k Fayda Eder 13- in )kencesi 14- Kad%nlar% Kad%nlar da Eziyor (Bu seri tamamlanm%)t%r) 3. SER : "NES LLER N YKS" 0- Anne Byklere Bir "ey Syle 1-"irin Ky 2- Kk K%z 3- Kk Kelebekler ' 4- Y%lan Yavrusu 5- K%rm%z% Elbiseli K%z .6- Sat%l%k ocuk , , ..,, ,; 7- Topal Kar%nca 8- Kk K%z%n Umudu : .i1/'.,:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

9- Hayl ocuk 10-Konu)an Sere 11-Karde) Sevgisi 4. SER : "SEVG N N SES " 1-Hristiyan Gl 5. SER : "B LG SER S " 1- K%lavuz islm'% Do&ru Anlamak l 2- K%lavuz islm'% Do&ru Anlamak II 3- K%lavuz islm'% Do&ru Anlamak III 4- K%lavuz islm'% Do&ru Anlamak IV Genlik,ya)l%lar%n aynas%d%r! Aynadakini be&enmeyen, aynadan de&il kendisinden hesap sormakd%r! Emine zkan "enliko&lu. 1/1/1997 KAH RE MAMIN MANKEN KIZI Ah)ap evin zerindeki kar eridike ieriye sular damlam%), her taraf %slanm%)t%. Evin gen k%z% Fatma, eline ald%&% kaplar% akan yerlere yerle)tirirken isyan ediyordu. B%kt%m art%k, b%kt%m. Beni duyuyor musun anne! Syle < )u kocana bizi do&ru drst bir eve ta)%s%n. Fatma kin ve nefretle isyan%na devam ediyordu. Zaten evimizden iyice utan%r oldum. Arkada)lar%m% bile davet edemiyorum. ki odas%, bir salonu olan cami lojman%nda annesi her zaman Fatma'n%n isyan%n% duyard%. K%z%n%n durumuna ok zlyordu. K%z%m, evlad%m, )kret halimize, bunu bulamayanlar da var. Baban birazdan gelir. San%yorum son rekat% k%ld%r%yor. Sesin nerdeyse camiden duyulacak. Biraz yava) konu). Fatma damdan akan sularla dolmu) le&eni lavaboya bo)alt%rken daha h%rsl% konu)uyordu; Her zaman ayn% szler. Baban duyar, baban duyar. Duysun... Kim duyarsa duysun. Art%k dayanam%yorum. Babam bana sordu da m% beni kazand%? Sen sordun da m% do&urdun? imden ba)ka sesler de ykseliyor ama... Tevbe tevbe... Beni isyana srklyrsnz. Art%k dayanam%yorum dedim bin kez. Bu hayata dayanam%yorum. Beni dnyaya getirirken kimse bana sormad%.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

K%z%m sen iyice )a)%rdm. Allah, neden kendi eserini yarat%rken sana sorsun? Sen )u iekleri baheye dikerken, baheye tohum ekerken onlara sordun mu? Belki onlar da bylesine kirlenmi) dnyada ya)amak istemiyorlard%? Bu sandalyeyi oradan oraya koyarken sandalyeye soruyor musun? Belki o da oray% istemiyordur? Senin iin baheye ekti&in iek neyse, Allah iin sen ona benzer bir)eysin. ile kad%n% olan anne, %slak yerlerin suyunu bezle al%p kovan%n iine s%karken, hikmet dolu konu)tu: K%z%m! Sana nas%l sorsayd%k, dnyaya gelmeden nce sen yoktun ki! Fatma d)nmyordu bile. O sadece isyan ediyordu. Dzenin btn ark% Fatmalar% isyan ettirmek iin dnm)t. Bir gn babama... Szn bitirmek istemeden evin iinde, h%zl% h%zl% bir sa&a bir sola ko)uyor, arada bir de caminin %k%) kap%s%na bak%yordu. Durmadan sylenmesini de yine srdryordu. Mbarekler, bir ak)am namaz%n% uzatt%lar da uzatt%lar. Gelsin de l temizleyici kocan halimizi grsn istiyorum. O yzden i)i yava)latt%m ama gelmiyor. Fatma'n%n annesi Gl han%m, )a)k%n )a)k%n k%z%na bak%yttf, ne syleyece&ini bilemiyordu. zgn zgn k%z%n% szdkten sonra tenbih etti: ! Sak%n ha sak%n! Baban%n yan%nda byle konu)ma. Adam kalp krizinden gider. Fatma sinirli halinden %kam%yordu: Giderse gitsin. Babam% parayla m% satM alditt%? 10 Elinde paspas%yla ayakta kalakalan Gl Han%m bu sze ok sinirlenmi)ti. Ne demek k%z o? Parayla sat%n alsayd%n, senin gznde daha m% de&erli olurdu, syle. Parayla alsayd%n de&er verir miydin? syankar halini farkl% yollarla ispatlamaya al%)an Fatma paspas% s%karken, sak%z%n% patlatarak cevap verdi:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Zaten devlet babam% sat%n alm%) bile... Hem de yle ucuza alm%) ki... be) kuru) para u&runa btn memurlar haftada k%rksekiz saat al%)%rken senin kocan yzyirmi veya yz elli saat al%)%yor. Fatma ok kitap okuyan zeki bir k%zd%. Haf%z oldu&u iin de okudu&u akl%nda kal%yordu. Konu)unca bazen ilgin konu)uyordu. Annesi k%z%na bakt%ktan sonra sordu: Nereden %kard%n bu kadar saati? Ters ters annesine bakt%ktan sonra cevap verdi: Yalan m%? Camiden ayr%labiliyor mu? Gece gndz burada de&il mi? Kan% bozuk biri hal% almas%n diye, hal% bekili&i yapm%yor mu? Pis lleri y%k%yor veya sular%n% dkmyor mu? stelik kimseye de yaranam%yor... "u ekti&imize bak. Kpek ekmez bu ileyi ama senin kocan%n sayesinde biz ekiyoruz. ok zlen Gl Han%m, k%z%na sylemek iin cmleler kuruyor, tekrar bozuyordu. ok d)np az konu)an bir han%md% Gl Han%m. lmi de yoktu ama bazen ilim ehli gibi konu)ur, "benim" diyen insan% )a)%rt%rd%. K%z%m! Baban bir imamd%r. maml%k ise ihlasla yap%ld%&%nda ok gzel bir makamd%r. maml%&% hor grme. Sonra Allah sana, cenazeni k%ld%racak imam bile buldurmayabilir. "ehid de gitmi) olmazs%n ki; cenaze namaz%n% melekler k%ls%n... G%yab%mda k%l%n%r. O kadar%n% biliyoruz. Zaten ba)ka 11 bir)ey de &renmedik ki... Sen yle zannet yavrum. Birgn ilme nem verdi&in zaman anlars%n neler &rendi&ini... Fatma tekrar caminin kap%s%na bakt%. Bu kap%lar ona ok so&uk geliyordu. Taa sekiz ya)%ndayken ba)lam%)t% bu so&ukluk. Fatma caminin nnde oynarken, iki b%y%ks%z ya)l% adam%n konu)malar%n% duymu)tu. Elinde antas%yla adama benzeyen biri imamlardan nefret etti&ini sylemi)ti. Fatma daha o zaman imam babas%n% kk grmeye ba)lam%)t%. Kibar adam imaml%&% be&enmedi&ine gre, demek ki bu imaml%k a&da) bir grev de&ildi. Sonralar% da grm)t imaml%k yznden babas%n%n neler ekti&ini. Srgn hayat%, mahkemeler. Ayr%ca cemaatin iinden birisi, bir)eyi be&enmedi mi hemen gidip )ikayet

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

ediyordu. mam%n k%z% diye onu horlad%klar% yetmiyormu) gibi, )imdi de akan dam%n sular%yla u&ra)%yordu... Bahane arayan Gl'de de bulur % , Duyamaz hznn blblde bulur ',\,< , , , "elale suyunda girdaplar bulur , ' , Bahane arayan bulur a can%m. Dalg%n dalg%n tekrar bakt% ayn% kap%ya. Bu ak)am namaz m% uzam%)t%? yoksa ona m% yle gelmi)ti? Pencerenin cam% k%r%k oldu&undan babas% oraya bir bez paras% akm%), kk pencerenin sadece bir kanad%ndan d%)ar%s% grnyordu. Fatma al%)%rken h%z%n% yava)latt%. Btn derdi zoru babas%na ilesini gstermekti. Oyalan%yordu, baz% grevliler gibi i) yap%yor grnmnde hi durmuyordu. Sonra dnp ktphanedeki kitaplar%na bakt%. Hepsi %slanm%)t%.; ;;v ,;., ,;:;, .,: :.,.. ,,-i, .;;;;^-.v %;>;.',,,,, ,;,,; :'"&.' ,; . . 12 V Zaten i)e yaram%yorlard%, diye d)v okumu)tu da ne faydas%n% grm)t? Ba^ dan grlece&ini bilmiyordu. Evlerinin tam kar)%s%na gelen ah)ap evin carm yrme zrl gence tak%ld% gzleri. Gen, Fatma'ya bilmek iin elinden geleni yapm%)t%. Fatma genci grr grmez annesine dnd. Anne! Efendim k%z%m. Anne! "u topal%n annesine git syle. O&luna terbiye versin, benim can%m% s%kmas%n. Sakat haline bakmadan bana kur yap%yor. Ben km o kim? Ben ona bakar m%y%m? Bunu neden anlam%yor, neden kendisini grmyor? Gl Han%m yerinde cevap vermi)ti: Sen de akl%ndan sakats%n ama grmyorsun, o ocuktan neyin stn. Fatma eteklerini dizine kadar kald%rarak annesine gsterdi: Bak, manken gibi bacaklar%m var. Onunkilerse yrmekten aciz. Annesi yerdeki mu)ambay% silerek cevap verdi. Ne i)e yarar. En gzel manken bacaklar% bile atlar%n bacaklar% gibidir. Ne kadar ko)arlarsa o kadar ba)kas%na para kazand%r%rlar. Bacak sahipleri de bo) bir onurla oyalan%rlar, vnrler. O

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

be&enmedi&in gen, senin gibi yz insan eder: Hi de&ilse onun gzleri havada de&il. nsanca kendi hizas%nda. Fatma sevimsiz tav%rla cevap verdi: Bende gz olmas% bile yukarlarda gz oldu&unu gsterir Birden sinirli halini daha da ekilmez havaya soktu. Aman can%m, bana ne ondan. Adam yerine koyup ne13 den konu)uyorum ki onu. Halbuki konu)maya bile de&mez. Birden babas%n%n geldi&ini farkeden Fatma, hemen yerleri silmeye devam etti. Yakup mam merdivenleri a&%r a&%r %k%yordu. Sanki s%rt%nda bir da& varm%) gibi syleniyordu. Of Allah'%m! ekemeyece&im derdi bana verme Allah'%m. eri girdi&inde Fatma'n%n yerleri sildi&ini grd. lk i)i han%m%na seslenmek oldu. Neredesin muhterem? Gl Han%m da elindeki paspasla odadan d%)ar% %km%)t%: Efendim, buraday%m. Yakup mam, ellerim kap%n%n kolanlar%na day%yarak han%m%na bakt%: Fatma'ya neden sildiriyorsun buralar%? Ben namazdan sonra silerdim han%m. Bir taraftan kar%n erimesi, bir taraftan ya&mur ya&mas% evin iini gle evirdi. Yakup mam Fatma'ya bakarak cevap verdi. Olsun. K%z%m% zmektense ben sabaha kadar al%)%rd%m. Gl Han%m bu sze ok sinirlenmi)ti: Zaten ona yz veren sensin Hocam. Benim babam da imamd% ama baba oldu&u belliydi. Bu tutumun yznden bu k%z... Yakup mam han%m%n gzlerine derin derin bakt%ktan sonra paltosunu %kard%. Sylemek istediklerini yutkunmu)tu. Hznl haliyle han%m%na dnd. nsanl%&%n slbu gzelliktir han%m. Fatma salonu sile sile annesinin yan%na gelmi)ti. Babas% duymayacak )ekilde homurdan%yordu. Kocana syle bana byle davranmas%n. Daha ok sinir 14 oluyorum. ,..-,,

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Yakup mam duymamazl%ktan geliyordu ama k%z%n%n sesini duyuyordu. Fatma devam ediyordu babas%n% kahreden szlerine: Syle )u adama, bana" kar)% byle kibar olmas%n. Bu hali beni ileden %kar%yor. Gl Han%m da sessiz konu)uyordu: O yaln%z sana m% kibar davran%yor? Adam gzel bir mslman i)te, herkese kibar. Sana biraz zel ama ne yapal%m. Senin yznden adam kabala)s%n m%? Yakup mam, k%z%n%n bezi s%karak doldurdu&u kovay% al%rken sordu: ok yoruldun mu k%z%m? Fatma ters ters cevap verdi: Her zaman ki halimiz. Her y%l al%)t%k bu rezilli&e. Hakkari'de, Elaz%&'da, Erzurum ve Bolu'da bundan daha iyi de&ildik ki! Yakup mam, kovay% lavaboya dkerken, cevap verdi: yi ya, ilen artt%ka demek ki her yerde sevab%n artm%).. Fatma babas%n%n yzne bakmadan cevap verdi: . Ya ileden sevap almay% niyet eden yoksa? ileye niyet olmaz k%z%m. ile gelir, sen de Allah iin isyan etmeden o ileyi... Babas%n%n szn ters ters bakarak bld: Biliyorum. syan etmeden o ileyi ekersen sevap olur diyeceksiniz yine. Hay%r. syan etmeden o ileyi atman%n yollar%n% arars%n. areyi bulsan da, bulmasan da sevap hanene yaz%l%r, diyecektim. Fatma "ben sevap istemiyorum diyecekti" kendisini zorla tuttu. Babas% Allah'tan; ahiretten veya dince ibadet say%lan 15 konulardan ne zaman bahsetse Fatma s%k%l%yordu. Yakup mam bunun fark%ndayd%. O yzden de ok nadir konu)uyordu. Evin temizli&i bitti&inde, Fatma'n%n as%k surat% hl dzelmemi)ti. Yakup mam masas%n%n ba)%na geip kendince nemli grd& olaylar% yaz%yordu. Derdi bykt Yakup mam%n ama kimselere sylyemi-yordu. Bir mddet sonra kibar bir edayla han%m%na seslenip ondan ayran istedi. Gl Han%m e)inin yan%na gelerek sitem etmeye ba)lam%)t% yine.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Neden byle yap%yorsun hocam? Bir kez de k%z%ndan istesene isteyece&ini. Masaya dirse&ini dayayan Yakup mam ba)%n% ellerinin a-ras%na koyup derin bir nefes ald%. Ondan isteyemiyorum han%m. Sonra han%m%n%n kula&%na e&ilerek devam etti: ' Biliyorum, isteyerek vermeyecek. inden "zehir i" diyerek verecek o ayran%. O zaman o ayran gerekten bana zehir olur. Sen sylesen bu kadar k%r%lmam ama evlad%m bana byle bir sz ederse kan%m yanar han%m... Ruhum tutu)ur. Bu yang%n da senin bildi&in yang%nlara benzemez. Fatma yats% ezan% okunmadan evden %k%yordu ki, annesine seslendi: Ben Bet) teyzelere gidiyorum, birazdan gelirim. Gl Han%m h%)%mla merdivenin ba)%na gelmi)ti. Bu hareketinin ad% izin istemek mi, yoksa emir vermek mi? Ne oldu&unu syler misin? Fatma merdivenleri inerken yine isyan doluydu: Yeter be... f... Her)eyi sorma. Anneysen biraz da fi-limlerdeki annelerden rnek al. a&da) ol biraz, a&da). Bet) Teyze'de biraz televizyon seyredip gelece&im. 16 Gl Han%m merdivenin ba)%na kadar gelip k%z%n%n arkas%ndan seslendi: Gitme, baban k%zar... Ne olur sz dinle biraz. Fatma'da cevap haz%rd%: K%zarsa evine televizyon als%n da, )u rmcek ba&lam%) yap%n%n havas%n% de&i)tirsin. Bu szlerin babas% taraf%ndan duyuldu&unu biliyordu. Fatma bilmemezlikten gelip nemsemiyordu. Caminin d%) kap%s%ndan %karken, tekerlekli sandalye ile balkona %kan gence tak%ld% gzleri. "Bu so&ukta hi mi )myor bu ocuk?" diye d)nse de ona sinir oluyordu. Bir-gn a&z%n%n pay%m verecekti. Karla amurun kar%)t%&% dar sokakta ilerlerken, yrme zrl gencin bulundu&u balkonun hizas%na gelmi)ti. Neden )imdi vermiyeyim )unun a&z%n%n pay%n% diye d)nerek yava)lad%. Onu yle bozmal%yd% ki, bir daha kendisine balkondan, camdan bakamamal%yd%. Bir iki ad%m ileri gidip tekrar durdu.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ne syleseydi acaba? mr boyu unutamayaca&% bir)ey olmal%yd% bu! Birden "neden bu kadar nem veriyorum ki" diyerek ba)%n% balkona evirip seslendi: Heyy! Sen... Bana baksana! Gen bo) bulunup sordu: Kime sesleniyorsunuz? Ortal%kta benden ba)ka kimse yok da... Sana sesleniyorum. Bir daha bana bakarsan seni anandan do&du&una pi)man ederim. Gen ok bozulmu)tu: ,''w';.; H-,^ Yok ya! Senin yle hnerlerinde mi var? Tekrar edersen grrsn gnn. Benim balkona %k%)%mdan sana ne? Bak bak. Demin bana Siz diyordun, hemen sen deme17 ye ba)lad%n. Ben, bana sayg%s%zca hitap edene sayg%yla hitap edemem, bana de&er vermeyene ben de de&er vermem. Nas%l konu)tu&un umurumda de&il. Beni sinir eden tav%rlar%ndan vazge. Bir daha imam%n k%z% Fatma'ya bakma. Sokak lambas% delikanl%n%n bak%)lar%n% ele vermi)ti. Gen delikanl% bu szleri duymak bile istemiyor, hele bakt%&%n%n grnm) olmas%ndan a)%r% znt duyuyordu. H%rsla Fatma'ya cevap verdi: Terbiyeni tak%n. Ben sana tenezzl bile etmem. ; Hadi oradan yalanc%! O halde her Allah'%n gn kime bak%yorsun? < Ben iimdeki Fatma'ya bak%yorum. Sen kimsin ki sana bakay%m? Seni tan%m%yorum bile. fi> ' Fatma ok fena bozulmu)tu. Zoraki cevap verdi: ':"] Yalanc%... '! : Gen zgn ses tonuyla cevaps%z kalmad%: Senin gibi bir mslman k%za bu tav%rlar yak%)%yor mu? %: Fatma bir ad%m att%ktan sonra cevap verdi: 1 Kim dedi mslman oldu&umu? Ben mslman de&ilim. Gen hi d)nmeden devam etti. Zaten olamazs%n da. . Bu defa al%nm%)t% Fatma. Dayanamay%p sordu: Nedenmi) o? '-

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Senin gibi kompleksli olanlar mslman olamazlar. Ciddi bir mslman olmak iin yrek ister... Senin gibi iddi havada olanlar kim, mslman olmak kim? Bu genci nceden beri tan%yordu Fatma. O da babas%na gelerek Kur'an okumas%n% &reniyordu... Hat%rl%yordu Fatma, bu gen bir gn, "as%l kara sevda, ki)inin ula)mas% mmkn olmayana a)%k olmas%d%r" demi)ti. "imdi ayn% gen, "seni tan%m%yorum" diyordu. Acaba bu sz ne anlama geliyordu! Fatma elinde olmadan d)nd: "Acaba benim ok de&i)ti&imi mi ima ediyor? Ha)inle)se de a)a&%lanmaya tahamml edemiyordu. D%) gayretler sayesinde kltrl k%zd% Fatma. Ba) rts rttrmyorlar diye babas% ortaokula bile gndermemi)ti. Onu d%)ar%dan imtihana sokmu)tu. Fakat tahsili bununla kalm%yor, babas% ona haftada iki kitap al%yordu. Fatma kitap okuma tiryakisi olmu)tu ama sanki kitaplar ona hibir fayda sa&lamam%) gibiydi. Yakup mam bu durumu gryordu. K%z%na a%klama yapma gere&i hissetmi)ti. Fikrini han%m%na syleyip k%z%na duyuruyordu. Sultan%m, slmi kitaplar okuyan insanlar, e&er sa&lam akideye dayal% kitaplar okumu)larsa, eninde sonunda faydas%n% grrler. Birikim meydana gelir. Ufku aar okumak. Baz%lar%, okuduklar%n% belki on y%l sonra duyup anlar ama bir-gn mutlaka anlarlar. 18 Biz ya siyah% ya da beyaz% syledik. Gizledik teki renkleri Ba)%m ellerinin aras%na alan Yakup mam derin derin d)nyordu. K%z%n%n haline nas%l are bulaca&%n% bulmaya al%)%yordu... Gzlerine biriken ya)% zoraki tutuyordu. Ne olmu)tu Fatma'ya? Bu k%z%n derdi neydi? Sorular%na cevap bulam%yordu. Kara kara d)nrken, han%m% ieri girmi) syleniyordu: Olmaz, can%m olmaz. Byle baba olmaz. Bu k%za sen yz veriyor, onu tepemize %kar%yorsun. Cevap vermeden derin derin han%m%n%n gzlerine bakt%. Gl Han%m, kocas%n%n bu haline daha ok k%z%yor, evin iinde dola)arak syleniyordu: '- Bir gn pi)man olacaks%n ama i) i)ten gemi) olacak. Yakup mam, kederli kederli han%m%na seslendi:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Sultan bir zahmet gelir misin? <, ok gemeden gelmi)ti Gl Han%m. Syle, geldim... Tekrar keder ykl bak%)larla han%m%n%n gzlerine bakan Yakup mam sordu: Ben ne yap%yorum Han%m? ok yz veriyorsun. Mesela ne yap%yorum, rnek ver. ok a)%r%, ho)grl davran%yorsun, dvmyorsun, vurmuyorsun. Yani iyilik etmek mi suum? Sence ktlk daha m% etkilidir? Hayvanlar bile ktlkle yola gelmez han%m. Bu fikrinden vazge. yili&in yola getirmedi&ini ktlk hi getirmez. Ktl&n gc yoktur. Ne kadar gl gibi dursa da gc yoktur. Bana... Bana ikide bir mslmanca davrand%&%m iin sitem etme, olur mu sultan%m. Benim derdim zaten bana yetiyor. Bir de sen dert ilave etme. Dvmek zm olsayd%, dverdim han%m. Ama inan bana ki, bu k%za zor kullanmak ad%na hibir )ey fayda vermez. Gl Han%m kocas%n%n konu)malar%na hak vermi) grnerek, "ne halin varsa gr" deyip yine yatak odas%na gitmi)ti. Kalk%p evin iinde gezinen Yakup mam, bir trl iindeki s%k%nt%y% atam%yordu. Daha sonra ktphanesine gz gezdirdi. Neyi okusayd% ki? indeki Yakup devaml% ayn% )eyleri okurken, onun ba)ka )eyler okumas%na izin vermiyordu. Paltosunu giyip d%)ar% %kt%. Fatih Camii'ne kadar yryecek, sonra tekrar geri dnecekti. Kendisiyle yaln%z kalmak istiyordu. Karanl%k sokaklarda yryordu. "imdi de kar ya&maya ba)lam%), sokak lambalar%n%n hizas%na bakarak kar%n yere ini)ini seyrediyordu. K)e ba)%nda durup d)ncelerine dald%. "Ke)ke )u kar tanelerinin biri ben olsayd%m, yere d)er ve hemen kaybolurdum" diye d)nd. Sonra bu d)ncesinin, 22 Allah'%n iradesine ters d)ece&ini idrak etti. Affet Allah'%m. Ac%lar%ma ver bu yanl%) d)ncelerimi. Yava) yava) yrrken, bazen duvar stlerine birikmi) karlardan eline al%p kartopu yap%yor, sonra da kimse grmesin diye, cebine koyuyor, sonra tenha bir yerde kartopunu uzaklara at%yordu.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Kendisi, kendi haline anlam verememi)ti. Neden kartopunu insanlardan saklama gere&i duyuyordu? Haram olmayan insani davran%)%m neden haram gibi saklam%)t%? Ad%mlar%n% yava)latarak bu halinin zerinde %srarla durmaya ba)lad%. Evet! Ey Yakup cevap ver. Neden bu kk davran%)%n%, byk bir haramm%) gibi gizledin? Haramlar% m% bilmiyorsun? Yoksa kendince haram m% retiyorsun? Sorular%na kendisi de cevap veremiyordu. Bildi&i tek bir-)ey vard%, haram tretmek, yani haram icat etmek istemiyordu; ama kendi haline kendisi de cevap veremiyordu. D)ne d)ne gezinip duruyordu. Kar)%dan o&lu same'nin geldi&ini grp kar)% tarafa geti. Hat%rlam%)t%, o&lunu ya)l% annesinin yanma gndermi)ti. Selam verip sordu: Annem nas%l o&lum? same so&uktan donmu) ellerine fleyerek cevap verdi: Babaannem iyi. Selam% var baba. "O&lumu zledim, on gndr neden gelmedi?" diyor. O&luyla beraber eve gitmek iin geri dnen Yakup mam bir mddet cevap vermedi. Sonra sordu: Sen ne dedin same? Gelir Babaanne, babam hep seni d)nyor, dedim. O ne dedi? Ke)ke, beni onkez d)nece&ine birkez grmeye gelseydi, dedi. Bu sz beynine inen yumruk gibi gelmi)ti ona. Sessizce 23 m%r%ldand%: Ya... Hakl% annem... Ama... Durumu bilmiyor. same ondrt ya)%nda ince d)nceli bir ocuktu. Merakla sordu: Durum dedi&in nedir baba? Do&rusu ben de bilmiyorum. Acaba o&luna sylese miydi?.. Yoksa tek ba)%na m% bu derdi ekseydi. Yakup mam bunlar% d)nrken same yine sordu: Bana syleyecek misin baba? Sana m%? Bilmem ki o&lum. Ya)%n buna msait mi? same ellerini sallayarak cevap verdi: Sen ne diyorsun baba? Ben art%k kocaman adam oldum. Ben her)eyi anlar%m.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

O halde syleyeyim o&ul. Anneme gidecek yol param yok. Senin gibi gen de de&ilim ki on kilometrelik yolu yayan gidip geleyim. same bu cevaba ok zlm)t. )te baba, ben bu yzden geimimi imaml%&a ba&lam%-yaca&%m. mam olmayacak m%s%n o&lum? Kendin zelil d)memek iin slm'% m% zelil duruma d)m) gibi gstereceksin? Hay%r, yanl%) anlad%n baba. maml%k yapaca&%m ama onu ikinci grevim olarak cretsiz yapaca&%m. Sen sylemedin mi, "insanlar%n grevini yapmamas% insanlar% zelil duruma d)rr. Kimse slm'a zarar veremez" diye. Evet, oras% do&ru ama yine de her)ey bir sebep ile yrr. slm bu gne ula)m%)sa, bu )uurlu, takva sahibi imamlar sebebiyle olmu)tur. maml%k ok gzel bir grevdir... "uursuz imamlar olmas%na ra&men, bu grev slm'%n tamamland%&% gnden beri yine imamlar sebebiyle sregelmi)tir. Ama baba, gryorsun, maa)% az. Cemaatin para iinde yzerken, sen annene gidecek yol paras% bulam%yorsun. Evet, yanl%)lar var. Biz o yanl%)lar% gidermek iin al%)al%m ama yanl%)lar yznden imaml%k makam%n% yok etmeyelim... Eeee, ba)ka ne dedi annem? Ne desin, senin ocuklu&unu anlatt%. Yakup mam%n ok ho)una gitmi)ti. Glmseyerek sordu: Ne anlatt%? Ooo... Neler anlatt%, neler. Bir defas%nda arkada)lar%nla oyun oynarken, sen imam olmu)sun, arkada)lar%n da cemaat. nlerine gemi)sin. Cenaze namaz%nda sylenen sz sylemi), "er ki)i niyetine Allahu Ekber" demi)sin. Bir keresinde de vaaz etmi)sin. "Ey Cemaat! ocuklar%n%za bisiklet al%n" demi)sin. nk bisikleti ok severmi)sin. Babaannem glmekten kat%lm%). "Onun ocukluktan beri akl% fikri imaml%ktayd%, murad%na erdi" diyor. Bu konu)malar, Yakup mam'a iyi gelmi)ti. Biraz Fatma'n%n derdinden uzakla)m%)t%. Saatine bakt%. Namaza on dakika kalm%)t%. H%zl% ad%mlarla yrmeye ba)lad%. Camiye geldi&inde arkada)% Ahmed'i grd. Onu oktan beri gremiyordu. ok sevinmi)ti. Oo, ho) geldin Ahmed, nerelerde kald%n?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ona neler neler sylemek istiyordu. Sonra vazgeip sorusuna cevap ald%. Sorma Hocam, k%rk%ndan sonra bir okuma a)k%na kap%ld%m gidiyorum. Kye gittim. Bizim kyn imam%ndan ders ald%m. Dinlendim, bazen de ava %kt%m. "imdi de geldim. ok gzel. Namaz% k%lal%m da sonra biraz dertle)elim. Sylemi)ti ama namaz bitti&i halde derdini aam%yor, derdinin bir ucunu bulup anlatam%yordu. Evine %kt%&%nda Fatma'n%n ayakkab%s%na bakt%. Gelmi)ti Fatma. Odas%n%n lambas% da yan%yordu. s, ,.- .%-w Bir mddet k%z%n%n kap%s% nnde durdu. Ne yapsayd% acaba, onunla konu)sa m%yd%? "K%z%m, bu nefretinin sebebi ne" diye sorsa m%yd%? ki arada bir derede kalm%)t% sanki... Sessizce odas%na yrd. Gnler sonra k%z%n%n gnl& Yakup mam'%n elindeydi. "Ne yapsam acaba" diye d)nmeye ba)lad%. A%p okusa m%yd% acaba?... "Olmaz" dedi kendi kendine, "k%z%m da olsa, izinsiz ona ait bir)eyi okumamal%y%m." Fatma'n%n gnl&n yazd%&% defterin sayfalar%n% evire-miyordu bile. Ondaki berrak slm bunu engelliyordu. Birden akl%na geldi. Fatma gnl&n zellikle babas% okusun diye masan%n stne koymu)tu. O halde okumal%yd%. "Fatma ba)ka i)lerimi de&il ama gnlk tutu)umu gzel taklit ediyor" diyerek defteri eline ald%. Titreyen elleriyle ilk sayfay% evirdi. Byk harflerle " syan sayfalar%m% kimse okumas%n" yaz%yordu. kinci sayfada babas%na a&r% vard%. "Beni sen mavfettin baba. a&d%)% hayata beni mahkum ettin. Seni afetmeyece&im" diye yazm%)t%. nc sayfada ilk gnlk yaz%s% vard%. Neden byle bir gnlk tuttu&unu a%klam%), sonra )yle devam etmi)ti: "Hl iki y%l nceki ayakkab%m% giyiyorum. Millete namaz k%ld%rmak ad%na babam beni bu duruma d)rd. ki y%ld%r moda drt defa de&i)ti. Kocakar%lar gibi hep ayn% ayakkab%y% giyiyorum. Babamsa hayat%ndan memnun. -be) cemaati u&runa evlatlar%na ta) devri ya)at%yor. Bari cemaati de bunu bilseler. Babam olacak adama de&er verseler bari. Ne gezer, tam ter26

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

si. Bir kez biri halini hat%r%n% bile sormad%. Bir keresinde evimize kmr alan cemaatinden birinin ocuklar% bile "size kmr ald%k" diye bana hava att%lar. Babam%n umurunda bile olmad% bu. Varsa yoksa, "Allah r%zas%" dedi. ocuklar%n%n r%zas% onun iin hi nemli de&ildi. Ke)ke plk yapsayd% da, biz biraz gn grseydik. Ben bu hayat% sevmiyorum... Ya babam imaml%&% b%rakacak, ya da ben... Devam%m yazm%yorum. Onu iimde yazd%m. Benden ba)kas% okumas%n diye." Yakup mam gzya)lar% iinde sayfalar% evirdike znts daha da ok art%yordu. Bir yerinde de zrl gence yer vermi)ti, ona olan kinini dkyordu sayfalara... Ac%mas%zd% k%z%, her sayfada belgeleri vard%. Kin kusuyordu. Daha fazla okumaya yre&i dayanamad%. Gzya)lar%n% silerek gnl& ald%&% yere ayn% )ekilde koydu. Sonra ktphanenin nnde gezinerek akl%na gelen bir sz her zaman yapt%&% gibi byk harflerle ve ispirto kalemiyle karton ka&%da yazarak ktphanenin cam%na yap%)t%rd%. Sonra kap%ya gidip tekrar odas%na girerek ba)kas%n%n niyetine yaz%s%n% okudu... YLE SORULAR VARDIR K , CEVABI ANCAK TEK ALEMDE VER LEB L R! % '% Haftalar, aylar geiyor, her geen gn Falm, Ve ttigtz-yon al%nmas%nda %srar ediyordu. Babas%, ' '' t Baz% televizyon kanallar% bir rezalet. Onu nas%l evime sokay%m, diye diretse de, Fatma ve annesi: Biz slmi kanallar% aar%z, diye ikna etmeye al%)%yorlard%. K%z% zaten s%k s%k kom)ulara gidiyordu. Acaba televizyon olsa k%z%n%n isyankar hali dzelecek miydi? Bitecek miydi a&da) istekleri? Karars%zd% Yakup mam. Bu derdini arkada)% Ahmed'e am%)t%. Syle arkada)%m, syle. Bu a&la nas%l ba)edece&iz? Evlatlar%m%z%n hayallerine yerle)tirilen dnyay% biz onlara nas%l verece&iz? Ahmet de )a)k%nd%: Do&ru sylyorsun hocam, ama aremiz de yok. Ben de ok u&ra)t%m. Sonunda televizyonu ald%m. Ben evdeyken slmi kanallar izleniyor, ben evde yokken %lg%n filimler, klipler evde g%rla gidiyor.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

nne geilmiyor. Baz% slmi kanallar da isyani kanallara ta) %kart%r hate geldiler. Ne yapaca&%z bilemiyorum.. aren yok. Alacaks%n Hocam. Hadi her)eye ra&men almay% kabul ettim diyelim, nas%l al%r%m Ahmet? Ben-anneme gitmek iin bile bazen para bulam%yorum. Sonra ben millete ne derim? mam evine televizyon al%rsa kim almaz? mamlar ne derse desin, millet zaten ald% be hocam. Koca mahallede kimin televizyonu yok ki? Yakup mam'a ok a&%r geliyordu televizyon almak. "Ah" dedi. Ahmet! Ne olurdu )u filimler aileye uygun olsayd%. ocu&umuzu yoldan %karacaklar endi)esinde olmasayd%k da ben de byle kahrolmasayd%m. Benim de ihtiyac%m oluyor. Baz% tart%)ma programlar% ve haberleri izlemek istiyorum. Gel gr ki rezalet, rezalet karde)im. Rusya'n%n bile bylesine tahrik edici filimlere izin verece&ini sanm%yorum. Neyse 28 ba)%n% a&r%tt%m, kusura bakma. Olur mu yle )ey Hocam? Y%llard%r sen bizim derdimizi dinledin, biraz da biz seni dinleyelim. Ke)ke derdine derman olabilseydim. Yakup mam evine geldi&inde vakit gece yar%s% olmu)tu. Her zamanki gibi yine Fatma'n%n ayakkab%s%na bakt%. Yoktu Fatma'n%n ayakkab%lar%. Ba)%ndan a)a&% kaynar sular dklm) gibi hissetti kendisini. Hemen han%m%n% kald%r%p sordu: Fatma nerede? Bet) Teyze'ye gitti. Bu gece orda yatacakm%). Babam sorarsa sylersin, dedi. Gitme dedim, ama dinlemedi. Bu duruma ok sinirlenmi)ti Yakup mam. Hemen giyin, Bet) Teyze denilen o kad%na gidece&iz. Gl Han%m uyku sersemi, itiraz ediyordu: Benim ok uykum var, sen git. Olmaz. Evinde erkek olmayan kad%n%n kap%s%na ben han%ms%z gitmem. Prensiplerime ayk%r%d%r bu. Kalk gidiyoruz. ok sinirliyim, itiraz etme han%m. Gl Han%m sinirle kalkm%), cevap veriyordu: Tamam tamam, geliyorum. Zaten bana gelince kararl%l%&%n peki)ir.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

ok gemeden Bet) Teyze'nin kap% ziline basm%)lard%. Biraz sonra kap% a%lm%)t%. Sinirli oldu&u her halinden belli olan Yakup mam sordu: Fatma burada m%? Bet) Teyze, Yakup mam'% szdkten sonra cevap verdi: Burda ama, bu gece kalsayd% iyi olurdu. 1 Olmaz! Bir zahmet a&%r%r m%s%n%z? Bir ka dakika sonra Fatma grnm)t. Babas%n%n ok sinirlendi&ini anlad%&% iin itiraz etmeden zerini giyinip gelmi)ti. . ,,.!,!.,',;.^,,. <;.;',,: 29 Yol boyu konu)mad%lar. Evlerine geldiklerinde, Yakup mam k%z%na dik dik bakt%ktan sonra sordu: - Sen benim gece kimsenin evine evlat gndermeyece&imi bilmiyor musun? Fatma, cevap vermiyordu. Babas% son szn sylemi)ti: Bir daha sak%n ola ki byle bir hata yapma. Sana gzellikle sylyorum. Suistimal etme beni olur mu? Fatma konu d%)% ba)ka )eyler sylyordu: Ben s%k%l%yorum. Ba)rts yznden okutmad%n%z, bari al%)ay%m. Bu gn sylediler, bizden on-onbe) dakika yukar%da bir konfeksiyon varm%). Orada i)i aran%yormu). Hem erkek de yokmu) konfeksiyonda. Yakup mam bir an d)ndkten sonra sordu: Sen, yaln%z erkekler mi tehlikelidir san%yorsun k%z%m. "imdi bir k%za veya erke&e en byk zarar kendi cinsinden gelir. Orda al%)anlar%n durumuna gredir tehlike. Ben bilmedi&im insanlar%n iine k%z%m% gnderemem. Onlar bana ne yapabilirler ki? Gr)n de&i)tirirler... nanc%m de&i)tirebilirler... Seni de&i)tirirler k%z%m. E&er Allah'tan uzak bir topluluklarsa, seni yle de&i)tirirler ki, ara)an sen bile kendini bulamaz hale gelirsin. Tabi temiz i)ileri olan konfeksiyonlar da ok. Bakar%z, gerekten temiz bir yerse gnderebilirim... Bunu da senden para bekledi&im iin de&il... Cmlenin sonunu getiremiyordu. Ertesi gn annesiyle Fatma, i)i aranan konfeksiyona gitmi)lerdi.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma b)rtsn, trban )eklinde ba&lam%), konfeksiyonun bulundu&u binaya girerken biraz da ete&ini yukar% ekmi)ti. ) yerini grp anla)m%)lard%. Geri dnerken Fatma, annesine tenbih ediyordu: Bak anne! Sak%n "oradaki k%zlar a%kt%" demeyeceksin. "Hepsi namazl%, niyazl% k%zlar" diyeceksin. "Patron da hac%y-m%)" diyeceksin, tamam m%? Yol boyu hem yryor, hem de hat%rlad%ka annesine akl%na gelenleri tembihliyordu. = Haa... Bir de "oraya erkek ziyareti kabul edilmezmi)" diyeceksin ki, adam%n akl%na esip oraya gelmesin... Belki biraz kendime gelirim. Ya da tam olarak kendinden gidersin. Babamla)ma. Dediklerimi syleyeceksin de&il mi? Ba)ka arem var m%? kinizin aras%nda kald%m, ben de biraz nefes al%r%m. Bylece Gl Han%m, kocas%na ilk ihaneti yap%yor, k%z%na da ilerideki hayat% iin zemin haz%rl%yordu. Caminin nne geldiklerinde Fatma'n%n gz yrme zrl gence tak%ld%. Balkonda oturmu) kitap okuyordu gen delikanl%. Bir an ba)%n% kald%r%p Fatma ile gzgze gelmi), ancak hemen ba)%n% evirip kitap okumaya devam etti. Fatma gencin duyaca&% yksek sesle annesine dnerek; Biliyor musun anne, kendisini fasulye gibi nimetten sayan insanlar da var. Gl Han%m k%z%n%n nereye ta) att%&%n% anlam%)t%. ;; Ne yani, fasulye nimet de&il mi? .:;; Gen, Fatma'y% grmemi) gibi davranarak Gl Ifgmm'a seslendi: ,, , Gl teyze, merhaba! Nas%ls%n%z? < , > yiyim o&lum, sen nas%ls%n? ok )kr, ben de iyiyim. mtihaj$a%$ 3 t)iyfum. Ne imtihan% bu? ,, niversite s%navlar%na az kald%. , Kazan%rsan nerede okuyacaks%n? Hedefim T%p. , 30 Allah yard%mc%n olsun o&lum.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Amin. Fatma evlerine do&ru giderken annesine sesleniyordu: Grdn de&il mi? Bana i)ittiriyor. Sen yle zannet. ocuk sen vars%n diye bir)ey konu)mayacak m%? Onun her sz beni sinir ediyor, zorla de&il ki! Sesine bile tahammlm yok. ., Aradan iki hafta gemeden Fatma ba)ka bir i) yeri bulmu)tu. Bu i) yerinde maa)lar daha yksekti. Babas%na da syleyemiyordu. Yakup mam k%z%nda her geen gn de&i)meler oldu&unu farkediyordu. Ho)una gitmiyordu bu durum. Binlerce gen k%z al%)t%&% halde bozulmadan durabilirdi; ama k%z%n%n ki)ili&inden, zenti iinde olu)undan haberdard%. O yzden k%z%na gvenmiyordu. Devaml% iindeki ses, k%z%n%n uuruma do&ru gitti&ini sylyordu. Onun iin de areler ar%yor, para kazanman%n yollar%n% soru)turuyordu. Sonunda karar vermi)ti. Caminin duvar% dibine seyyar bir araba koyacak, orada sebze satarak k%z%na bol para verecek ve onu i)ten %karacakt%. "imdilik fikrini syleyemiyordu. Hele seyyar arabay% als%n, biraz para kazans%n, hemen k%z%n%n istediklerini alacakt%. Bir sabah Fatma i)e gittikten sonra Fatma'n%n odas%na giren Yakup mam 'm sigara kokusundan midesi bulanm%)t%. Odan%n ii dev bir kl tablosu gibi kokuyordu. K%z% sigaraya ba)lam%)t%. lk ad%m olarak kt al%)kanl%&a ba)lamakt% bu. Derdini arkada)% Ahmed'e dkyordu: 32 Sonunda k%z sigaraya ba)lad%. Bir gn de iki ier. Dn sigara iki gibi grnyordu, herkes ie ie )imdi sigaray% ien rtl k%zlar, otobs, sokak dinlemez oldu. Yar%n ard%ndan iki de byle normalle)ecek. Ne yapsam bilemiyorum. K%z%ma slmi )ahsiyet veremedim. Ne yapaca&%m% kestiremiyorum. Tek arem seyyar arabada kavun, karpuz, patates, so&an satmak. Ona da bir yolunu bulup slm'% telkin etmek. Ahmet zgnd: Hakl%s%n hocam, ok hakl%. K%z%na bir are bulmal%s%n. Ona slm'% anlatmak pek kr etmeyecek gibime geliyor. Fakat sigara iin zlme; her sigara ien illa yoldan %km%) anlam%na gelmez. Her

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

sigara ien de illa iki imez. Dzelir in-)aallah... Daha gentir. Birgn akl% ba)%na gelir. zgn zgn konu)tu Yakup mam. Belki dzelir. Galiba benim akl%m gittikten sonra dzelecek. Yakup mam iten ie yan%yordu. Neden k%z%na istedi&i )uuru verememi)ti? Nerede hata yapm%)t% ki k%z% slam'% gnlden sevmemi)ti? Cemaate namaz k%ld%r%rken de, vaaz verirken de iinde buruk bir ac%n%n devaml% durdu&unu farkediyordu. Bazen "demek ki ben etkili bir insan de&ilim, etkim olsa evlatlar%m% etkilerdim" deyip konu)may% ok k%sa tutuyordu. Vaaz verme a)k% sekteye u&ram%)t%. Bir tuhaf olmu)tu Yakup mam. Hi byle bir psikolojide grmemi)ti kendisini. Ses tonu lgn, cmleleri sanki y%rt%k bir paavra gibi geliyordu kendisine. Halbuki bu krsiye %kmak iin, gzel vaazlar vermek iin ne kadar da u&ra)m%)t%. Profesrlerin u&ra)%lar% hesaplan%rken, imamlar%nki kimseler taraf%ndan konu bile edilmemi), buna ra&men o y%lmam%)t%. Hayallerinde slmca kurulmu) bir aileden ba)ka dnyaya ait bir d)ncesi olmam%)t%. ok u&ra)m%)t%. ocuklar%na s%33 k%% olmayan, iyi bir baba olmay% da ba)arm%)t%. Ama sonu neden kara bir tablo sunuyordu? Hata neredeydi? Sulu kimdi? Sorular iinde soru vard%. Hepsi de cevaps%z kal%yordu. Bu gece k%z%yla konu)acakt%... "Belki bir ip ucu yakalar, onu anlar%m" diye d)nd. Caminin kap%s%ndan kendi evine %kan merdivenleri yava) yava) t%rmamrcas%na %k%yordu. Y%llard%r kendisini ta)%yan ayaklar% sanki onu ta)%maktan b%km%)t%... "Demek ki" dedi; "Ayaklar%n canl% ad%m atmas%, a)k ile yrmesi de, insan%n beynine ba&l%. Hemen zntm duydular, kendi paylar%na d)en znty onlar da ekiyorlar." Cebinde anahtar% oldu&u halde kap%n%n zilini ald%. "Belki evde misafir han%m vard%r" diye byle yapard%. Masas%n%n ba)%na oturdu&unda yine ba)%n% iki elinin aras%na ald%. Bir trl kendisini d)ncelerinden alam%yordu. K%z%na nas%l bir slup kullanmal%yd%? "Gel yavrum, seninle biraz konu)al%m" dese, Fatma'y%

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

tan%yordu. Hibir )ey sylemeden sadece onu dinleyecekti. Veya "konu)acak ne var ki, sen zaten y%llard%r konu)uyorsun" diyecekti. Olsun, bu gece yine de deniyecekti. Fatma'n%n geli) saati gecikmi) olarak Fatma eve gelmi)ti. Yakup mam k%z%n% odas%na a&%r%rken yine ok candand%. Fatma, gelir misin yavrum, seninle biraz dertle)elim. Fatma'n%n sesi %km%yordu. Bu defa biraz yksek sesle konu)tu. Fatma! K%z%m beni duymuyor musun? , Buyur, geldim. Ho) geldin k%z%n%. Ge, )yle otur, seninle biraz konu)al%m. Fatma tedirgindi. Babas%n%n tavr%n% be&enmemi)ti. Acaba bir)ey mi biliyordu babas%. Yava)a gsterilen yere oturdu. H%r%n hali gitmi), sulu bir insan tavr%yla babas%n%n ne sy34 leyece&ini bekliyordu. Yakup mam k%z%n% )ylesine szdkten sonra sordu: Nas%ls%n k%z%m? ) yerinden memnun musun? Fatma )a)k%n halde cevap verdi: ;Ta... Tabi memnunum. Biliyorsun k%z%m, insan%n ikamet etti&i yerde kom)usu, i) yerinde i) arkada)% ok nemlidir. Arkada)lar%n nas%l insanlar? Sana krlar% m% oluyor, zararlar% m%? Onlar%n bana ne zararlar% olabilir ki? Kt olurlarsa zararlar% byk olur. yi olurlarsa da faydalar% byktr. Fatma hi d)nmeden cevaplar% s%ral%yordu. Hepsi ok iyiler. Zaten beni kimse etkileyemez. Benim kendime yetecek kadar fikrim var. yle deme k%z%m. Ki)inin arkada)% hangi yola giderse ki)iyi o yola davet eder. Sigara ierse sana da iirir. Uyu)turucu ierse de durum ayn% olur. Seninle onun iin konu)mak istedim. Onlar sana do&ruyu sunmuyorlarsa, sen onlara do&ru yolu sunmal%s%n. Ki)i dnyada hangi saftaysa, o safta al%)%r. K%z%yla yz gz olmamak iin bu yntemi kullan%yordu. Ustal%kla devam etti konu)mas%na:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Gryorsun, her)ey genleri yoldan %karmak iin planlanm%). Sen arkada)lar%na rnek olmal%s%n... Sana "imam%n k%z% oldu&unu unutma" demiyorum ama, "Allah'%n kulu oldu&unu unutma" diyorum. "unu iyi bil ki, sen Allah'% unutursan, mecazen sylyorum, Allah da seni unutur. Devaml% konu)uyordu Yakup mam. Fatma ayn% sessizlikte onu dinliyordu. Hibir tepki gstermiyordu. Yakup mam bu durumun fark%ndayd%. Daha fazla konu)madan k%z%na msaade etti. Birka gn sonra seyyar arabay% alm%)t% Yakup mam. 35 Bor para bularak halletmi)ti i)ini. Bir gn Fatma evden %km%) i)e giderken babas%n%n seyyar araban%n ba)%nda ba&%rd%&%n% grd: Haydi beyler,, domates. Taptaze, dal%ndan yeni kopmu). Fatma buz gibi olmu)tu. Babas%n% byle grmek istemezdi. Yan%na yakla)%p h%)%mla sordu: Bu nedir baba, ne yap%yorsun? Sat%) yap%yorum k%z%m. Para kazanmam laz%m, seni mutlu etmek istiyorum. Annene sylerken duydum seni. Eski koltuklar%m%zdan utan%yorrnu)sun. lk i) olarak seni ma&azaya gtrp koltuklar% sana setirece&im. Seni de i)ten %karaca&%m k%z%m. Evde otur. D%)ardan imtihanlara gir. A%k&-retimde oku. Kurslara git. Kitaplar oku, ama tan%mad%&%m insanlar%n iinden %k. Bunun iin bu sat%)lar% yap%yorum. Yakup mam, k%z%n%n ok sevinece&ini zannetmi), k%z%n%n gzlerine umutla bak%yordu. Babas%n%n bu fedakrl%&%n% grm) myd acaba? Fatma )a)k%n ve tedirgin bir halde sadece babas%na bakm%)t%. ok gemeden hemen eve dnd. Annesi kahvalt% masas%n% topluyordu. Fatma h%)%mla girdi ieri. Avaz avaz, ba&%ra ba&%ra kusuyordu isyan%n%. B%kt%m... B%kt%m... Ben babamdan b%kt%m. Bak beni dinle anne! Syle kocana, benim yakam% b%raks%n. Bana saray alsa ben i)ten %kmam. )imi seviyorum. Ona bir)ey diyemedim diye yz bulmas%n. Syle, sak%n beni i)ten %karmay% d)nmesin. Bu defa h%k%r%klarla a&layarak ba&%r%yor, eline ne geerse duvara f%rlat%yordu. Gzleri, gz yuvarla&%ndan %kacak gibiydi. Bazen

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

)a)%la)%yor, bazen dzeliyor, a&z%ndan kpk %kar%yordu. syanc% evlat isyan ederken ne irkin oluyordu. Nedir sizden ekti&im? Ben de di&er genler gibi hayat%m% ya)amayacak m%y%m? Daha ocukken ba)lad% hayat%m 36 bebek oynar m%?" diye hesaba ekti. p atlasam, "hoca k%z% ip atlar m%?" Top oynasam, "hac% k%z% top oynar m%?" Babam imam diye benim de imam olmam istendi. "Babas% mam olsa da ocuk ocuktur" demediler. Devaml% bask%, devaml% hesaba ekilme ba) ucumda duruyordu. "imdi de ayn% hikayelerle genli&imi ya)atmayacaklar. Ya)atmayacaks%n%z. Gl Han%m k%z%ndaki faveran% grd& iin sakin sakin sordu: K%z%m, slm'a uygun ya)arken genlik ya)anm%yor mu? Sen "ya)amak" diye, serserilerin zibidilerin hayat%na diyorsun. Gnah iinde zgrlk olursa m% ya)ar insan? slmi s%n%rlar iindeki zgrlk sana yetmiyor mu? mam k%z%na gelince; ayn% )eyleri ben de ektim. Benim de imamm%)%m gibi her hareketimi takip edenler vard%. Bu millet imam%, ocuklar%n% ve e)ini takip etti&i kadar kendisini takip etse, dzelirdi. Bunlar%n hepsini biliyorum ama ne yapay%m? Yine de sana diyorum ki, slmi s%n%rlar iindeki zgrlkle yetinmelisin. Gzya)lar% burnunun zerinden ak%yordu Fatma'n%n. Bir taraftan burnunu silerken, bir taraftan avaz%n%n %kt%&% kadar ba&%r%yordu: Hani, nerde; slm'daki zgrl& bana kim ya)att%, kim? Gnah m%yd% bebekle oynamak? p atlamam gnah m%yd%? Bu zgrlk bana verildi mi ha? Cevap ver, verildi mi? Ne yapsam bana "yavrum, sen imam k%z%s%n, bunu yapma" diye kar)%ma dikilmiyor muydun? mam%n k%z%n%n Allah'% ba)ka, cemaatin k%zlar%n%n Allah'% ba)ka m%yd%? Neden benden farkl% bir ocukluk istendi? Neden? Neden?.. Salondaki ekyata yz koyun uzanarak h%k%r%klar%na devam etti. Ka)% gz birbirine kar%)m%) halde birden yerinden f%rlay%p annesinin zerine yrd: ' Syle kocana, art%k bana kar%)mas%n. Yok^a evden ka37 ar%m. Evin iinde birden sessizlik olmu)tu. Adeta matem havas%na brnm)t ev. D)manlar%n zaferiydi bu szler. Genli&in evinden

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

kamas% iin yap%lan plnlar%n tuttu&unu gsteriyordu Fatma'n%n hali. Eskiden hangi "evlat evden kaar%m" szn kullanabilirdi ki? Evden kamak fiilini bile bilmezler, a&%zlar%na almazlard%. "imdi isyan ettirdikleri genlere isyan alternatifi sunduklar% iin, s%k%)an genler anne babalar%n% evden kamakla tehdit ediyordu. Fatma elini yzn y%kay%p tekrar evden %kt%. Babas%na bakmadan geti yan%ndan. Yakup mam k%z%n%n a&lamaktan gzlerinin )i)ti&ini grm)t. Anlam%)t%, k%z% annesine gidip isyan etmi)ti. Acaba ne sylemi)ti? Tezgah%n% b%rak%p hemen han%m%n%n yan%na geldi. Heyacanla %kt% merdivenleri. eri girdi&inde han%m%n%n a&layarak bula)%k y%kad%&%n% grnce, meseleyi daha a%k olarak anlam%)t%. Mutfak kap%s%na ellerini dayay%p sordu: Ne dedi han%m? Gl Han%m gzlerini kocas%ndan saklamak istercesine ba)%n% kald%rmadan cevap verdi: Bir)ey demedi. Saklama Han%m, nk saklaman%n bir faydas% yok. Bir mddet sessizlikten sonra Gl Han%m kocas%na dnd. K%z ba)tan a)a&% isyan dolu. Ne demedi ki! Babam bana kar%)mas%n diyor. Taa ocuklu&unda imam%n k%z% diye bebekle oynarken nas%l k%nand%&%ndan tut, bu gne kadarki olan durumlar% sayd% sayd%, a&lad%. mam k%z%n%n Allah'% ba)ka m%yd%, dedi. ocuklu&unu doyas%ya ya)ayamam%). Yakup imam%n omuzlan d)m), ruhundaki ate) adeta alev alm%)t%. Bir mddet han%m%na bakt%... Sonra bo) bak%)larla oldu&u yere kt. Hakl% ynleri var ocu&un ama isyana hakk% yok. syana mazeret olmaz. Bunu ona bir )ekilde anlatmal%y%m. Evet, gerekten halk%m%z ok )uursuz. mam ocuklar%n% ba)ka bir mahlk gibi gryorlar. Zaten syledi "benim imam olmam istendi" diye. yle gzel laflar ediyor ki, bilsen akl%n durur. Biliyorum Han%m, biliyorum. Kereta zeki, )eytan da ondan yana... Gl Han%m kocas%n%n szn keserek, iindekini ona dkmek istedi. Sana bir)ey syleyeyim Hocam, biz evlad%m%z% kaybediyoruz. Ne yaparsak yapal%m, bu k%z gidici bey. Bu k%z%n akl% fikri ba)ka yerde. Evet ama nerede? Ne istiyor? Bilmiyorum. A%lmak, sa%lmak istiyor gibime geliyor.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Acaba sevdi&i biri mi var? Varsa &ren gence gidip kendim teklif edeyim. Nas%l olsa o&luma k%z istemeye gidece&im, k%z%ma neden erkek istemiyeyim. Yeter ki yle bir)ey olsun. Sak%n ona yle bir)ey syleme. ingenenin birine a)%k olur da i)in iinden %kamazs%n. Olsun Han%m. Mslmansa benim iin farketmez. Yeter ki iyi bir mslman olsun. Bu konu)malardan sonra sanki s%rt%na bir da& daha yklenmi)ti. Yakup imam%n omuzlar% d)m), gzleri dolmu) oldu&u halde tezgah%n ba)%na geip oturdu. &len namaz%na kadar devam edecek, &lende arabas%n% cami avlusuna ekip imaml%k grevini yapacakt%. Ruhu a&l%yordu Yakup mam'%n. K%z% elden gitmeden, onu nas%l kurtaraca&%n% d)nmekten bu defa o&lunu unutmu)tu. Birden bire same'yi d)nd. Acaba o ne alemdeydi? Yoksa onun iinde de gizli bir isyan var m%yd%? ine bu defa da o&lunun ate)i d)m)t. lk i)i onu okulundan gidip sora39 akt%. ' ' ; O gn de ak)am olmu), yine Fatma ge saatte gelmi)ti. eri girdi&inde kimse sormadan babas%n%n duyaca&% )ekilde annesine a%klama yapt%: Mesaiye kald%k, o yzden ge kald%m. Sonra odas%na ekildi. Yakup mam k%z%n%n arkas%ndan bakakalm%)t%. Kararl%yd%, yar%n k%z%n% gizlice takip edecekti. Ertesi gn k%z%ndan nce evden %km%), bir taksi tutarak k%z%n%n geece&i soka&%n ba)%nda durmu)tu. Nihayet grnm)t Fatma. Elinde antas%, bir de po)et oldu&u halde geliyordu. Taksinin yanma yakla)t%&%nda e&ilmi), k%z%n%n gemesini bekliyordu. Epey grnm)t Fatma. Otobs dura&%na geldi&inde beklemeye ba)lad%. ok gemeden bir hususi taksi gelmi), k%z%n%n nnde durmu)tu. Kendi bulundu&u taksinin )ofrne kenarda durmas%n% syledi. K%z%n%n ne yapaca&%n% merak ediyordu. Kendi bulundu&u taksi kenara ekilmeden k%z%n%n hususi taksiye bindi&ini grnce )ok geirmi), titremeye ba)lam%)t%. "ofr olup bitenden bir)ey anlamadan soruyordu:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ne yap%yoruz Hocam? ''"'""'. t%"'' ""<' Cevap vermiyordu Yakup mam. '""' ' "ofr tekrar sordu. Cevap gecikince dnp Yakup mama bakt%. Yakup mam sessizce, ama kat%larak a&l%yordu. Zoraki cevap verdi; "u renoyu takip et karde)im. Peki hocam, nas%l istersen. K%z%n%n bindi&i reno Aksaray'a do&ru gidiyordu. Onlar da takip ediyorlard%. Taksinin iindeki k%z%ndayd% gzleri. K%z% rahat tav%rlar%yla ba)rtsn %karm%), antas%na koymu)tu. "imdi salar%n% tar%yor, glerek yandaki adamla bir)eyler konu)uyordu... 40 Bu manzaraya dayanam%yor, yand%ka yan%yordu Yakup mam. A&layarak kendisini duymayan k%z%na sesleniyordu: Gitme k%z%m... Yavrum! Onlar%n tuza&%na d)me yavrum. Gel benim gzel k%z%m, ne olur, gitme yavrum... Gitme... Gitme... Ba&%ra ba&%ra a&l%yordu Yakup mam. Y%llard%r onun gzel mslman olmas% iin u&ra)m%)t%. "imdi gzleri neler gryordu. "imdi Kur'an'm bir hikmetini daha iyi anl%yordu. Yakup (a. s) 'm slm'%n emrine z%t i)ler yapan o&ullan da, karde)leri Yusuf lsn diye kuyuya atm%)lard%. Fakat Yakup (a.s), karde)ini ldrme planlan yapan ocuklar%n% hl reddetmiyordu da, onlara, Allah'%n hidayeti gelsin diye durmadan dua ediyordu. Biliyordu i)te, ok iyi biliyor, "bunlar Yusuf'uma zellikle bir zarar verdiler, bana da yalan sylyorlar" diyordu. Kaybolan da evlad%yd%, kaybeden de; ama o sab%rla bekledi. Dilinden dualar hi eksik olmad%. "Ben ondan biraz daha krl%y%m" diye d)nd. Hi olmazsa, benim k%z%m%, teki evlad%m almad% elimden. Ezelden beri d)man oldu&um dzen ald% elimden." .!. Olaylar aras%nda Kur'an'a bak%l%rsa...

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

ylesine dalm%)t% ki Kur'an'%n mesaj%na. Ruhuna bir umut %)%&% vurmu)tu. Sabretmeliydi, k%z%na ok gzel bilgiler vermi)ti. K%z% o bilgileri gn olur anlard%. Bir anda ne kadar ok )eyler d)nm)t. "u ac% an%nda Kur'an'%n iinde gezinmesi ne kadar gzel olmu)tu. Bir teselli, bir ltuf olmu)tu bu. Yre&inde hissetti&i yang%n devam ediyordu, ama yine de ok iyi olmu)tu Kur'an'%n bahe-, sinde gezinmesi. Ya byle bir tesellisi olmasayd%, daha kt olacakt%!. Araban%n arkas%nda oturmu), n koltu&a ba)%n% dayam%), sessizce a&layarak ayn% szleri tekrarl%yordu. Gel yavrum... Onlar%n tuza&%na d)me yavrum.... Babana merhamet et yavrum. Kalbim bu ac%ya dayanamayacak. K%yma evlad%m, bana k%yma. Kendine, inanc%na, ahiretine 43 k%yma. Bylesine ac%lar iinde a&layan babaya )ofr ne diyece&ini, onu neyle, nas%l teselli edece&im d)nyordu. K%z%n m%yd% Hocam? Yakup mam a&lamaktan cevap veremiyordu. Bir mddet sonra zoraki m%r%ldand%. Hm.. K%z%m. "ofr zntyle devam etti. Seni anl%yorum hocam. "imdi "ke)ke k%z%m olmasayd%" diyorsundur. Yakup mam gzlerini silerek devam etti. Demem. Kt bile olsa o benim yavrum. Zaten byle bir sz kullanmaya hakk%m yok. Benim k%z%m olmas%n% programlayan ben de&ildim. ndeki taksi Laleli'ye gelmi), bir apartman%n nnde durmu)tu. K%z% iniyordu taksiden. Yandaki adamla tokala)arak ayr%l%p biraz tedeki pasaja girip gzden kaybolmu)tu. Yakup mam evine geldi&inde peri)and%. Ak)ama kadar peri)an halde bazen sat%) yap%yor, bazen evine gidip yat%yordu. Han%m%na bile anlatmam%)t% bu olay%. Belki k%z%na syler diye d)nyordu. Halbuki Yakup mam bu grdklerini k%zma sylemeden onu kazanmaya al%)acakt%. K%z% babas%n%n bildi&ini duyarsa evden kaabilir, k%z%n% elde etme imkan% tamamen yok

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

olabilirdi. Bu durumda hem evlad%n% kaybeder, hem de d)manlar zaferi kazanm%) olurlard%. Ak)am k%z% geldi&inde yre&ine ta) basarcas%na byk bir sab%rla onunla konu)ma yollar% arad%. Glerek Fatma'ya tak%ld%. Hadi k%z%m, bu ak)am sofray% sen kur da, k%z%m%n elinden kurulmu) sofran%n ba)%na oturay%m. ' ; '' K%z%n yzne bakarak hatlar%n% inceledi. Patrik; 44 kendisinden byle gler yzle sofra kurmas%n% istemesinden memnun olmu)tu. Demek ki babas% hl bir)ey anlam%yordu. steksizlikle isteklilik aras% bir ifade tarz%yla cevap verdi: Olur baba... Hemen haz%rlar%m. in iin a&l%yordu Yakup mam. K%z% aylard%r ilk defa kendisine "baba" demi)ti. Fatma acele acele sofray% haz%rlamaya ba)lad%. Babas%n%n prensibini biliyordu. "Yats% Namaz%'ndan nce yemek yenmeli. Bu snnettir. Yemekten sonra Yats% Namaz% k%l%nmal%" diyordu. same de gelmi)ti. O&lunu kucaklay%p halini sormay% ihmal etmedi. Yakup mam, o&luyla arkada) olmaya kararl%yd%. Yanl%)lar%n% dzeltecekti. Yeme&e oturduklar%nda Yakup mam, iindeki ac%ya ra&men ne)eli grnmeye al%)%yordu. Han%m%na dnerek arada bir konu)uyor, asl%nda k%z%na sz at%yordu. Bugn sat%)lar ok iyi gitti, Han%m. Byle giderse, sizi buradan gzel bir daireye ta)%r%m. K%z%m bu evi sevmedi. Neden k%z%m%n istedi&i bir yere gitmeyelim? K%z%m gzele lay%k de&il mi? Ben k%z%m iin de, o&lum iin de gece gndz demeden al%)%r%m. Benim evlatlar%ma helal olsun emeklerim. Fatma'n%n lokma bo&az%nda kalm%)t%. Biraz ge kalmad%n m% baba? ' Niye ge olsun? Zarar%n neresinden dnlrse krd%r, ama dnmesini bilene. Farkettirmeden "k%z%m, yanl%)%ndan dn" a&r%s% yap%yordu. Alev alev yanan ruhuyla devam etti: Kuluz, hataya msaidiz. Nice ak%ll% insanlar vard%r ki uurumun kenar%ndan dnm)lerdir. Ben neden dnmeyeyim? Geri benim yle byk bir hatam yok ama yine de sizin )ikayetlerinizi dinlemedi&im iin, sizin ocukluk hakk%n%z% el-

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

45 lere gasbettirdi&im iin kendimi bu noktadan suluyorum. Ben hatam% dzeltece&im. Ben bana ait hatam% dzeltmekten sorumluyum. Siz de kendinize ait hatalar%n%zdan sorumlusunuz... Bir anda sofrada sessizlik hakim oldu. Ka)%k atal sesleri sanki insan%n yzne vuruyordu. Yakup mam, belli etmeden Fatma'y% szyor, d)ncelerini ok merak ediyordu. Acaba k%z% bu konu)malardan bir mesaj alm%) m%yd%? Ah bir anlasayd%, en ufak bir pi)manl%&% olup olmad%&%n% anlasayd%, ok rahat nefes alacak, k%z%n% kurtarma midi artacakt%. Fakat k%z% renk vermiyordu. Birden sordu: Ya uuruma d)enler ne yapacaklar? Bu soruya ok sevinmi)ti Yakup mam. Ona gre k%z% kendisini uurumda gryor, "kurtulabilir miyim?" diye ara)t%r%yordu. Onun iin dengeli ve ll konu)mal%yd%. Uuruma d)nce akl% ba)%na gelirse kendisini kurtarabilir. Geen gn gazetede okudum. Birisi kendisini Bo&az Kprs'nden atm%). Kpryle denizin aras%ndaki mesafeden a)a&% do&ru d)erken intihar etmekle hata yapacak oldu&unu anlam%). Yukardan d)ene gre su betonla)%rm%) ya, onu bildi&i iin, gen, suya yakla)%nca havada takla at%p, fizik kanunlar%n% iyi bilen kural%na gre suya dal%) yap%nca, burnu bile kanamadan kurtulmu). Demek ki pi)man olmak uurumda bile insana fayda verir. Ya uuruma tam d)en iin durum nedir? Orada kaybolursa, yle gider teki aleme. Ama lm ona gelmeden o kendine gelirse, yine kurtulabilir. Yakup mam aylard%r ilk defa konu)an k%z%n sorular%ndan epey umutluydu. Kararl%yd%, kt yola bile d)m) olsa, k%z% dnerse onu sahiplenecek, bir mr boyu k%z%n%n hatas%n% yzne vurmayacakt%. 46 Yemekten sonra umutlu bir ruh haliyle camiye indi. Aradan gnler geiyordu. znt ve umut aras% ya)%yordu Yakup mam. Bir ak)am arkada)% Ahmed'in aceleyle kendisini a&%rd%&%n% duyup d%)ar% %kt%. Hayrola Ahmet! Bir)ey mi var? Ahmet zgnd... Adeta peri)an haldeydi. Yakup mam, aceleyle merdivenleri inerek sordu:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ne oldu? Birisi mi ld, ok peri)ans%n? Yakup mam'm gzlerine ac%yla bakt% Ahmet. Senin iin lme e) hocam. Ne oldu abuk syle Ahmet, kalbim duracak. Ahmed a&lamaya ba)lam%)t%; Sorma Hocam... Melek imam%m benim... ok zlece&in bir haberim var sana. Ne haberi? Nas%l syleyece&imi bilemiyorum. Byle zc haberi sana vermek istemezdim ama mecburum. Sz a&z%nda geveleyen Ahmed neredeyse Yakup mam'a fel indirtecekti. Birden k%z%n%n evde olmad%&%n% d)nd. Ne oldu syle. Yoksa k%z%m ld m? Hocam haberim lmden de beter. Bu haberi duymak-tansa k%z%n%n lmesini isterdin. Yakup mam anlam%)t%. K%z%n% a%k ya da bir erkekle grm)t Ahmet. Hay%r, k%z%m ne yaparsa yaps%n, onu nas%l grm) olursan ol, lm kadar beni yakamaz Ahmet. Zira k%z%m%n bu )artlar alt%nda lm) olmas% beni kahreder. nk dzelme ihtimali lnce biter ama )imdi %kmad%k candan umut kesilmiyor. K%z%m% nas%l ve nerde grdn Ahmet? Madem senin iin en ac% )ey lmdr. O halde syliye-yim. K%z%n% bu gn mini etekle grdm hocam. Ba)%n% am%), 47 boyanm%). Grsen tan%yamazd%n. Biliyorum. Nee! Biliyor musun? Evet Ahmet biliyorum. Onu takip ettim. Yolda ba)%n% at%. Ba)%n% aan f%rsat bulursa, inanc% da bozuksa, mini etek de giyer. Peki, senin grd&n o grd m? Grd Hocam. Yalvard%, "babama syleme" dedi. Ama ben nas%l sylemem, bu sana ihanet olurdu. Yakup mam yine a&l%yordu. Duymam% istemedi&ine gre, yine bir umut %)%&% vard%r. Ne olur, bana syledi&ini asla bilmesin ve onu grd&n de kimseye syleme.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Tabi sylemem Hocam. Sylersem eller ne der sonra. Ben onu bilmez iniyim? Yakup mam d)nceli tavr% ve ya)l% gzleriyle Ahmed'e bakt%: Hay%r, elleri de&il, k%z%m% d)nyorum. Herkes a%ld%&%n% ve her geen gn kt yola do&ru gitmekte oldu&unu &renirse, k%z%m% kurtarma umudum biter. Ahmet, Yakup mam%n sabr%na, yntemine hayran olmu)tu. Bu ne mthi) bir babayd%. mrnde byle baba grmemi)ti. Caminin nnde her ikisi de ayaktayd%lar. Yakup mam, caminin ortas%na do&ru yrd. Sen git Ahmet karde)im, k%z%m konu)tu&umuzu grmesin. Grrse mutlaka anlar. Peki hocam, hemen gidiyorum ama merak ettim. Bundan sonra ne yapacaks%n hocam? lk i)im, sat%)lar iyi giderse, bir daire tutaca&%m, k%z%m%n eline bol para verece&im. Onu d)t& durumdan kurtarmak iin her areye ba)vuraca&%m. D)nd&m yntem belki are de&il, belki samal%yorum ama elimde de&il. %k%) 48 yolu bulam%yorum. Henz ar damar% tam y%rt%lmad%. Belki onu kurtarabilirim diye %rpm%yorum. Allah yard%mc%n olsun hocam. Sabr%na ve metoduna hayran kald%m. Bunu syledi&in iin sa&ol Ahmet. Bazen ben de acaba ben mi yanl%) davran%yorum diye d)nyordum. Hani bir sz vard%r ya, "ller zannedermi) diriler helva yiyor." Bunun gibi, millet zanneder ki hocalar hi zlmez, hi yanl%) yapmaz, hi ele)tiri kabul etmez, hi vgye ihtiya hissetmez. Toplumda llerle diriler aras% bir)ey oldu halimiz. Onlar bize, biz onlara ba)ka dnyalardan bak%yoruz. Senin )u szn bile bana destek oldu, moral verdi. Demek do&ru yol zerindeyim. Allah, faydal% konu)an kullar%n% sever. Allah sevenden raz% olsun... Git karde)im git, Akif'in dedi&i gibi, ben yaln%z a&layay%m art%k. Yakup mam 'la Fatma aras%nda birbirlerine belli etmeden gizli mesajlar gidip geliyor, gnler byle gelip geiyordu.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Yakup mam bir are bulam%yordu. Sabah erkenden yine tezgah%n%n ba)%na gemi) m)teri bekliyor, bir taraftan iin iin k%z% iin a&l%yordu. Birden Ahmet'in geldi&ini farketti. Biraz konu)tuktan sonra d)ncelerini ona a%kl%yordu. ok )kr Ahmet, depozit paras%n% tamamlamaya ok az kald%. Baz% ev sahipleri gerekten Allah'tan korkmuyorlar. Adam benden depozit olarak alt%n kabul etmiyor. Ben o evden %karken depozit paras%n%n hibir de&eri kalmayacak. Ya elektrik paras% b%rak%rsaym%)%m. Can%m e&er gayen buysa ne- den alt%n% kabul etmiyorsun? Her neyse, )u paray% tamaml%-yay%m da alt%n kabul eden bir ev sahibi bulurum elbet. 49 Bulamazsan? Bulana kadar u&ra)aca&%m. Prensiplerimden taviz veremem. Herkes senin gibi yapsa baz% ev sahipleri bu kadar adaletsizlik yapmazlar Hocam. Adamlara param%z%n de&eri eriyor diyoruz, "ne yapay%m, ben de milyarlar% bu daireye ba&lad%m. Ald%&%m kira o milyarlar%n kar)%l%&% m%d%r? diyor. Yanl%) hesap yap%yor. Daireye ba&lad%&% parayla yaln%z kira paras% kazanm%yorlar ki, o mlkn de&eri art%yor. Bir milyar% iki y%lda sekiz milyara %k%yor ama o sadece kira paras%n% hesap ediyor. Do&ru syledin hocam. En iyi ev sahibine ben bunu syledim. "Sen benim mal%m%n hesab%m m% yap%yorsun?" dedi. Adaletli lleri devlet koymay%nca, adaletsizlerin kurban% olduk. Yakup mam dalg%n dalg%n m%r%ldand%. U&ra)mak laz%m. Ahmet Yakup mam'a anlaml% anlaml% bakt%ktan sonra cevap verdi. Hakl%s%n Hocam, u&ra)mak laz%m. Sonra konuyu de&i)tirmek iin farkl% havaya girdi: Ee Hocam, ba)ka ne var, ne yok? Ahmet san%yordu ki Yakup mam da ba)ka konulara girer. Halbuki Yakup mam'%n ba)ka konusu yoktu art%k. Soruya benzeyen "ne var ne yok" szne kar)%l%k verdi: Ayn% )eyler Ahmet, k%z%m elimden gidiyor ve ben bir-)eyler yapam%yorum. Ahmet, tepeden inme sordu sorusunu: ;:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Acaba Fatma dinsiz mi oldu Hocam? '... Hay%r Ahmet karde)im. K%z%m dinsiz de&il ama k%z%m dinini sevmiyor. Allah'a da, Kur'an'a da inan%yor ama a&da) grd& dnyan%n i yzn bilmedi&i iin dini hkm50 leri sevmiyor. Dinsiz olmak istemiyor ama dinsiz ya)ant%ya ok zeniyor. Galiba yanl%) telkinde bulunduk Ahmet Karde), yanl%). Din ad%na ya sevaplar% syledik ya da gnahlar%. Mekruh ve mubahlardan bahsetmedik. Ya beyaz% sunduk, ya siyah%, gizledik teki renkleri. S%kt%ka s%kt%k ocu&u. Glse su, a&lasa su oldu. Dzen de ona renkli dnyalar sundu. Allah'%n kanunlar%na inad%na ve ayk%r%cas%na. Birden ne diyece&ini )a)%rm%), bunal%m geirir gibi devam etti: Bir)eyleri yanl%) uygulad%k, yanl%) yapt%k. Ba)kalar%n%n ocuklar%n%n dertleriyle u&ra)t%&%m kadar kendi ocu&umla u&ra)amad%m Ahmet. O da bunu biliyor ve kullan%yor... Ben hepten kt olsayd%m, belki kendisinin dinsiz olmas% iin sebep say%lacakt% benim ktl&m. Hocam, byle suu kendi zerine yklyorsun. Hep su sende mi can%m? K%z%n hi mi suu yok? Kendine bu kadar zulm yapma. "Ba)kas%n%n hakk%n% yemek adaletsizliktir de, insan%n kendi hakk%n% yemesi adaletsizlik de&il midir? nsan kendi de&erini bilmelidir" diyen sendin. Senin gibi iyi baba bulmu) da bunuyor. Onun hi suu yok demiyorum ki, yle yntem bulmal%y%m ki, o da, ben de hatam%z% dzeltmeliyiz. Aman Hocam! Nuh (a.s)'in evlad% da dinsizdi. O evlat koca peygamber hata yapt%&% iin mi dinsiz oldu? Hay%r. Baz% evlatlar byklerin hatas%n% koz olarak kullan%p imans%zl%k yap%yorlar. "%mar%kl%klar%ndan hocam. Sen kendini bu kadar sulay%p y%pratma. Bu do&ru ama yanl%) olan bir)ey var. Benim k%z%m dinsiz de&il, dinsiz olmak da istemiyor asl%nda. Benim k%z%m%n derdi ba)ka dedim ya Ahmet. evre de y%pratt% yavrumu. Ben de galiba tam sunamad%m slm'%. Bir)eyler oldu i)te. "a)k%nl%ktan hep ayn% )eyleri sylyorum. Bunad%m galiba... Al51 lah yard%mc%m olsun Ahmet. Ba)ka bir)ey de demiyorum, f Hocam, dar%lma ama, sen de fazla gev)eksin. Ben olacakt%m, onu yle dver yle dverdim ki, hastahanelik ederdim... Sonra da atard%m tekmeyi. Afedersiniz hocam, kahpe derdim, git ulan )imdi

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

ne halt yemek istiyorsan ye derdim. Beni rezil etmeye ne hakk%n vard%, derdim. Gzleri dolu dolu cevap verdi Yakup mam: Siz ucuz babal%&% setiyseniz, ben ne yapay%m? Ben, k%z%m beni rezil etti&i iin de&il, ben k%z%m% kurtarmak iin u&ra)%yorum. Sense kendi onurunu kurtarmaktan bahsediyorsun. Gidece&im, yeniden slm'% &renip nerelerde hata yapt%&%m% bulaca&%m. Derin bir nefes ald%ktan sonra a&layan sesiyle devam etti; Tabi o zamana kadar yavrumdan eser kal%rsa... Ben hayatta kal%rsam... ;.,." . '.i;..-'.-,' "ti.;,-'!"', Fatma gece yar%s% oldu&u halde eve gelmemi)ti. Gl Han%m ok zlm), kocas%n%n peri)an halini grd& iin ona sylememi)ti. O gece sabaha kar)% mthi) kabuslu rya gren Yakup mam, ba&%rarak yata&%ndan f%rlam%), kendisini caminin bahesine atm%)t%. Salavat getirerek, dua ederek Allah'tan teselli istemi), tekrar ieri girmi)ti. Art%k are yoktu, k%z%n% uyand%r%p soracakt%. "Sen nas%l bir yoldas%n ki evlad%m, ben geceler boyu seni karanl%k kuyunun iinde gryorum. Bana do&ruyu syle, a%l bana. Beraber are arayal%m. Ge kalm%) da olsam, sana arkada)l%k edeyim" diyecekti. Kalk%p k%z%n%n kap%s%na vurdu. Cevap gelmiyordu. Daha h%zl% vurdu... Daha h%zl%, daha h%zl%. Kap% k%r%l%yordu neredeyse, ama k%z%ndan ses yoktu. ,. , . ,...,,.,. , ,. ,., . . .,,,, ..,: ...,.,. .... 52 Grltyle uyanan Gl Han%m ok korkmu)tu. Kocas%n%n yan%na geldi&inde durumu anlam%)t%. Kap%y% k%racaks%n Hocam. Bo)una vurma, Fatma dn gece gelmedi. Yakup mam'%n adeta beyni dnm)t. Ne demek bu? Gl Han%m ayaklar%n%n ucuna do&ru bakarak cevap verdi: K%z%n gelmedi demek i)te. Peki bana neden sylemedin? ' Sylesem ne yapacakt%n ki? Bo)u bo)una sabaha kadar uyumayacak, gndz sarho) gibi gezecektin. "imdi yine sarho) gibi olursun ama bari uykunu alm%) olursun. Sana ac%yorum bi tanem. Bu k%z seni bitirecek, o yzden sylemedim.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

yi niyetli oldu&un iin seni affediyorum. Yoksa affedilir bir hata de&ildir bu. Yakup man% yine yaralanm%), yine yaralanm%)t%. Evin iinde drt dnyordu. Gitti, gitti benim yavrum. Dn) gittike zorla)%yor. Hemen yar%n onun i) yerine gidece&iz. Nas%l olsa sen biliyorsun i) yerini. Sabah%n gelmesini, saatin sekiz olmas%n% heyecanla bekliyorlard%... Hibir yere s%&m%yordu Yakup mam. Gl Han%m da durmadan a&l%yordu. Nihayet bekledikleri saat gelmi), Gl Han%m taz%n% yedi j ay nce b%rakt%&% konfeksiyonu bulmu)tu: ;;;?? .,, )te buras% Hocam. Birinci kat. ,; ; Birden Yakup mam'%n akl% ba)%na gelmi)ti. '' ^ Aman Allah'%m! Ben ne byk hata yapt%m da k%z%m%n i) yerine hi gelmedim. Ziyareti kabul etmiyorlarm%). Byle )ey olur muydu? Ahh kal%n kafam, bazen odunla)%yor. Kap%n%n zilini ald%klar%nda kar)%lar%na gayet dekolte k%yafetli bir han%m %km%)t%. ; Buyrun. Yakup mam )a)k%nl%kla k%z%n% sordu. Kad%n hat%rlayamam%)t%. Fatma isminde bir eleman%m%z yok. Gl Han%m at%lm%)t%; Nas%l olur! K%z%m% kendi ellerimle buraya ben getirmi)tim. Ben sizi hi hat%rlayamad%m. sterseniz ieri girin kendi gzlerinizle grn. Kar%-koca ieri girip Fatma'y% aram%)lard%.1 Yoktu Fatma. Sonra kay%t defterlerine bakt%lar. Evet bulmu)lard%, kay%t defterindeydi Fatma'n%n resmi ama i)ten ayr%lm%)t%. Yakup mam bay%lacak gibiyken sordu: : ,;, Bu i) yerinin i)vereni kimdi efendim, kendisiyle gr)ebilir miyim? .; ' ,. ..., ...',,,,;., ;,:'TI<; Kad%n kendisini takdim etti: ,, ,, - , , ,. , ; Benim efendim. Yakup mam%n hayreti daha ok art%yordu. Nee! Siz misiniz? Yedi ay nce de i)veren siz miydiniz? Eveeet. Bunda anormal bir durum mu var? Affedersiniz pek anl%yamad%m da...

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Yakup mam han%m%n%n yzne bakt%. Gl Han%m, yats%da snmeyen mum, sabaha kadar yansa da, sonunda mumun snd&n anlam%)t%. Mahcup mahcup yere bakt%. Yakup mam, i) veren han%ma dnerek tekrar sordu: Siz hac% m%s%n%z? > Kad%n kahkaha ile glerek cevap verdi: Bende hac%ya benzeyen bir hal var m%? Yakup Hoca Y%ld%r%m arpm%) gibi kendini soka&a atm%)t%. , .... ,.,. ..,. ^ ;. ... ,.. %|; Anlanu)t% han%m%n yalan syledi&ini. Bu yalan ona kor54 kun gelmi)ti. Han%m%ndan bu ihaneti hi beklemedi&inden kahrolmu)tu. Hi konu)mam%)t% han%m%yla. Yryerek kendi mahallelerine gelmi)lerdi. Birden Yakup mam'%n akl%na Bet) Teyze gelmi)ti. Bir umut deyip kap%s%na dayanm%)t%. Zili alarken, grg kurallar%n% bile unutmu), s%k s%k bas%yordu. Halbuki kap%ya vurunca, ilk vuru)tan sonra bir mddet beklenmeliydi. Belki namazdayd% ki)i. Sonra ikinci vuru)unu da yapmal%, yine bir mddet beklemeli, sonra nc vuru)unu da yap%p kap% a%lmazsa fazla beklemeden ve arkas%na da dnmeden oray% terketmeliydi. Kur'an yle sylemi)ti. Kendine geldi&inde duraklam%)t% Yakup mam, bir mddet bekledi. eriden yeni uyanm%) birisi soruyordu: : Sabah sabah kimsiniz ya? & Kap% h%zla a%ld%&%nda Yakup mam kar)%s%nda k%z%n% grm)t. Birden bire ne yapaca&%n% )a)%rm%)t%. Dvse miydi, yoksa k%z%na sar%lsa m%yd%? Hangisi daha slmca, daha babaca olurdu. Btn d)nceleri birbirine kar%)m%)t%. K%z%yla gzgze gelmi)lerdi. Btn sinirleri bo)alm%)t% Yakup mam'%n. Hi bir )ey sylemeden oldu&u yere kt. Bir mddet ba)%n%n dnmesini ve )okunun gemesini bekleyen Yakup mam daha sonra gzleri ya)la dolu oldu&u halde sordu: K%z%m, sen benden ne istiyorsun? Beni ldrmek mi kast%n? Dn gece neden eve gelmedin? Ben sana sak%n bir daha ba)kas%n%n evinde kalmay% teklif etme derken, bana inat m% burada kald%n? Bana d)man m%s%n evlad%m? Syle, ben sana ne yapt%m da sen bana

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

byle yap%yorsun? Bak az kald% depozite paras%n% biriktirdim. Taksitle istedi&in e)yay% da alaca&%m. Senin iin ba)ka ne yapabilirim syle yavrum?.. Syle k%z%m... Syle de insanl%&%m% suistimal etme... Fatma'ya olan olmu), bahaneleri bitmiyordu. l y%kamaktan vazge, ben lden korkuyorum. Kap%n%n e)i&inde oturmaya devam eden Yakup mam peri)an halde cevap verdi: Sen lden neden korkuyorsun yavrum. Onlar sana bir ktlk yapmazlar. Aksine diriler sana ktlk yaparlar. Syler misin yavrum, hangi l seni Allah'tan uzakla)t%rmak iin seninle konu)ur. Hangi lnn sana zarar% dokunabilir? Sen lden de&il yavrum, diriden kork. Buna ra&men seni dinleyece&im. Bundan sonra l y%kamayaca&%m. Mahallede birisi lrse ne yapacaks%n? Sen lrsen k%z%m, bir han%m y%kayac% bulaca&%m. E&er ben lrsem, sen de bir erkek y%kay%c% bulursun, beni y%kat%rs%n, ba)kas% arkada)lar%m% a&%r%r. Madem sen istemiyorsun bir daha l y%kamam. Fatma'n%n kaacak yeri kalmam%)t%. Sessizce cevap verdi: Peki... Daha fazla stnde durmam%)t%. K%z% "peki" demi)ti ya, neye peki dedi&ini bile soram%yordu. Bu kadarc%k da olsa bu "peki" sz Yakup imam% ok sevindirmi)ti... Peki, benden de peki. Burda kald%&%n iin bu seferlik seni affettim, ama bir daha kal%rsan affetmem. Bu anla)madan sonra k%z%n i) yerini &renmeye karar vermi)ti. Taksiye bindi&i adam kimdi? Laleli'deki pasaja neden gitmi)ti? K%z% ak)am neredeydi. Yz gz olamadan &renecekti. Ak)am evde yine k%z%yla konu)uyordu: K%z%m, evlad%m, kendine dikkat et yavrum. "eytani arzular%n penesine d)me. nsan alt%n gibidir. Pisli&e de d)se, y%kan%p temizlenirse, Allah'%n indinde temiz say%l%r. Ama insan%n alt%ndan bir ba)ka fark% daha vard%r ki, ne kadar temizlenirse temizlensin, pisli&e d)t&nden dolay% halk aras%nda lekeli kal%r. Yar%n ocuklar%n olacak. Onlara aln%n ak olarak annelik yaparsan, e)ine kar)% aln%n ak olursan rahat edersin. Pisli&e bula)ma k%z%m. Bir sevdi&in varsa, syle seni ona vereyim. Ne

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

istiyorsan bana anlat. Ben senin dostunum yavrum. Sana kty dilemem. Ne olur bu )efkatimi su-istimal etme. Fatma, sadece dinliyordu. Gl Han%m da arada bir e)ine bir)eyler sylyordu ama Yakup mam kar%s%yla konu)muyordu. Ertesi gn yine k%z%n% takip ediyordu. K%z% yine ayn% durakta beklemi), bu defa otobse binmi)ti. Taksiyle otobs takip edip, k%z%n%n i) yerini &renmi)ti. Laleli'de bir konfeksiyon atlyesiydi k%z%n%n al%)t%&% i) yeri. Levhada yazan telefon numaras%n% ve firma sahibinin ismini al%p tekrar evine geldi. Han%m% kocas%yla konu)mak iin e)itli bahaneler ar%yor, ama Yakup mam hi oral% olmuyordu. Gl Han%m art%k dayanam%yordu: ! Neden benimle konu)muyorsun, neden? Sen k%zma zlyorsun da ben zlmyor muyum? Han%m%n yzne soru dolu edayla bakt%. Gl Han%m devam ediyordu; K%z%n%n yapmad%&% kalmad%, onu affettin de beni neden affet miyorsun? Sana evlad%m% gvendim ama ona gvenmemi)tim. Sen emanete ihanet ettin. Ben sana inand%m. Oras% dindar bir yer diye, bir de ziyareti istemiyorlar diye gitmedim. K%z%m%n nas%l insanlarla al%)t%&%n% ara)t%rmad%m. al%)anlar na-mazl%, niyazl%ysa zarar gelmez, dedim. ) yerinin sahibi ms-lmansa, yan%nda al%)an k%zlara kendi k%z% gibi gz kulak olur dedim. Sen bu zamanda, her mslmana gvenirsen daha ok 57' yan%l%rs%n. Ben namazl%-niyazl% i)yerine slami )artlarda al%)%l%yorsa k%z%m% gvenirim. hanet ederse, ahirette bunun hesab%m nas%l olsa verir. Ama i)verenin, oradaki i)ilerin beni aldatmas%na gerek kalmad%. Senin ihanetin hepsine bedel oldu... Yapt%k bir hata. Affediver art%k. Af m%? Byle byk ihaneti affetmek kolay m%? Allah'a dua et, Allah azze ve celle, sana kar)% kalbimi dzeltsin. Byle giderse sana kar)% k%rg%nl%&%m dzelmeyecek. "unu unutma ki, yoldan %kan

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

k%zlar%n o&unun su ortaklar% iyi niyetli analar%d%r. K%zlar%n%n her suunu babalar%ndan saklarlar, kendileri de bir zm bulamazlar... Sanki sen buldun mu? Bulmaya al%)%yorum. Elimden gelen her )eyi yap%yorum... Yavrumu kurtarmak iin her yolu deniyorum. Ba)ka ne yapay%m? Rabbimden sab%r diliyerek yoluma devam ediyorum. Sen )imdi git )u Bet) Teyze denen kad%na... Nereden emekliymi)?... Neyin nesiymi)? &ren de gel. Biraz da otur orada, kad%n )phelenmesin. Han%m%n% d%)ar% kasten gndermi)ti. Maksad% k%z%n%n i) yerine telefon amakt%. Han%m% gidince hemen numaray% evirdi. Telefon a%lm%)t%, l ^.,;;,.!(;:; Alo Buyrun. . s> ,, Heyecanl%yd% Yakup mam. Zoraki konu)tu. Hay%rl% gnler karde)im. Ben Demirhan Bey'le gr)mek istiyorum. ok gemeden Demirhan Bey telefondayd%. Buyrun ben Demirhan. Merhaba Demirhan Bey. Sizi rahats%z ettim ama k%z%m hakk%nda sizinle gr)mek istiyorum. 58* Kim efendim k%z%n%z. Fatma (......) sizde al%)%yor. Bizde Fatma isimli bir eleman yok efendim, yanl%)%n%z var. Hay%r, yanl%)%m yok karde)im. Sabahleyin bile sizin i) yerinize girerken grdm. Allah Allah... Benim i) yerimde Fatma ad%nda biri var da ben neden tan%m%yorum? Sonra ahizeden uzakla)an Demirhan, sekreterinden i)i defterini istedi. Zehra )u kay%t defterini getir bakim. ok gemeden sayfalar evrildike Yakup mam'a ka&%t sesleri geliyordu. Demirhan bir taraftan sekreterine soruyordu: Bizde Fatma ad%nda biri var m%? Hah... Buldum... Evet Fatma diye biri var. Sonra Yakup mama seslendi: , Alo! Buyrun karde)im.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Hakl%s%n%z. Fatma bizde al%)%yor. smini de&i)tirip iek yapm%). Sizde ne i) yap%yor efendim? Mankenimiz efendim. Siz k%z%n%z%n ne i) yapt%&%n% bilmiyor musunuz? Allak bullak olmu)tu Yakup mam. Ne!... Neyin mankenli&i? Biz toptanc% bir firmay%z Beyefendi. K%z%n%z firmam%zda sat%lan her )eyin mankenli&ini yap%yor. Ma)allah vcudu ok gzel k%z%n%z%n. Ne!... Nereden &renmi) mankenlik yapmas%n%? Kursuna gitmi) beyefendi. Biz amatr mankenlerle ^-l%)may%z. K%z%n%z%n kap% gibi mankenlik belgesi var. .,...,,'. 59 Titriyordu Yakup mam, zorla konu)uyordu: Beyefendi, inan%n haberim yok. Sak%n k%z%ma arad%&%m% sylemeyin olur mu? K%zd%n%z m%? O halde iftihar etmelisiniz. Byle gzel vcutlu bir k%za sahipsiniz. Yakup mam, k%z%n%n vcudundan bahseden konu)malardan son derece rahats%z olmu)tu. Zaten kulaklar% u&uldam%), dnya ba)%na y%k%lm%)t%. Daha fazla konu)acak hali kalmam%)t%. Sizi rahats%z ettim efendim. lginize te)ekkr ediyorum. Elinden telefonu b%rakan Yakup mam )oke olmu), adeta donmu)tu. Oldu&u yerde hareketsiz duruyordu. Art%k a&l%ya-m%yordu da. Bu defa, can%, kan%, ruhu, kalbi ve btn azalar% hep birden yan%yordu... Oldu&u yerde s%zm%) kalm%)t%. Kendine geldi&inde han%m%n%n ba) ucunda oldu&unu far-ketti. Yine hibir )ey sylemeden kendisini d%)ar% atacakt% ki, Gl Han%m konu)tu: Bet) Teyze'yi &rendim, s%radan bir emekli, namuslu de&ilmi). Eskiden kad%n sat%c%s% imi). Utanmadan )imdi tev-bekr oldum diyor. Bana kal%rsa onun tevbe etti&i falan yok. Kimbilir k%z%m%za neler a)%l%yor. nceden sormad%k kad%n% soru)turmad%k da )imdi akl%m%z ba)%m%za geldi. Cevap vermemi)ti Yakup mam. O gn de ak)am olmu)tu. same ve Fatma eve erken gelmi)lerdi. Zaten same her zaman erken gelirdi. Dersine kendini kapt%ran same birden akl%na gelen bir konuyu ablas%na anlat%yordu:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ablaa! Bugn ne oldu biliyor musun? Gazetede bir resim grdm. K%z t%pk% sana benziyordu. yle beynim dnd ki hemen gazeteyi ald%m. Bir de bakt%m, iek isminde bir 60 mankenn%i). Az kald% d)p bay%lacakt%m. Fatma'dan hi ses %km%yordu. Yakup mam sordu: Ne giymi)ti manken k%z? Mini bir etek giymi)ti baba. yle ok ablama benziyor ki anlatamam. Senin ablan yle )ey yapar m% o&lum? Nas%l ablandan )phe edersin? Birden Yakup mam%n akl%na yine mesaj vermek gelmi)ti. Ablan ak%ll%d%r o&lum. Allah'%n yaratt%&% vcudunu yle te)hir etmez. "eytana uyup yle hata yapm%) bile olsayd% hemen tevbe eder, zarar%n ba)%ndan dnerdi. Gryorsun de&il mi o&lum. Bir zamanlar sa%n%n telini dahi gstermeyen milletin evlatlar%n%, defile ad%yla soydular. Mayo, bikini ad%yla, k%zlar%m%z% erkeklerin kar)%s%na donla %kard%lar. smi mayo olunca sanki don donluktan %k%yor. Aman Allah'%m! Milletimizin gz ne kadar al%)t%, bu deh)et gnah% normal grmeye ba)lad%lar. same babas%na sormadan edemedi: Senin k%z%n olsayd% o k%z, ldrrdn de&il mi baba? Yakup mam, k%z%n%n durumunu d)nerek cevap verdi: Hay%r, ldrmezdim! K%z%m%n Allah'%n huzuruna yle %kmas%n% istemez, yola gelmesi iin elimden geleni yapard%m. Ertesi gn Yakup mam yine Ahmet'le dertle)iyordu. K%z%m gitti elden Ahmet, gitti. Bir kara el grnmeden ald% yavrumu. Ben de anne ceylan gibi uzaktan bak%yorum avc%lara. Gece gndz uyumaz oldum. Ne yapaca&%m% )a)%rd%m. Benim sundu&um hayat tarz%n%n cazibesi o dnyada, onlar%n sundu&u hayat tarz%n%n cazibesi de bu dnyada. Pe)inen grdkleri hayat genleri cezbediyor. Bu dinsiz ak%m bizi y%61 k%yor Ahmet, y%k%yor. Aileler iten ie bitiyor ama toplum bunun fark%nda de&il. K%z%nla yzgz olmad%n m% hocam? Hala daha enesini da&%tmad%n m%?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Caminin nndeki sandalyeye oturarak bir mddet bo)lu&a bakt%. Ne yarar% olur ki k%z%m% iten fethedemedikten sonra? yanl%) yapt%m Ahmet karde)im, yanl%). Ben k%z%ma iek sundum, ama kapkara bir paketle sundum. Onlar ise zehiri, ok gzel bir paketle sundular. O gzel, )irin ve kaliteyi temsil eden grnmn alt%ndan zehir %kabilece&ine ihtimal vermedi evlatlar%m%z. Ahmet, imam%n bu a%klamas%na ok sinirlenmi)ti. nan bana hocam sana k%z%yorum. Bu kadar da kendini sulama. Ben senin ne kadar gzel bir baba oldu&unu gzlerimle grdm. Dinsizlik senin k%z%n%n ruhundan geliyor, hocam. Vazge art%k kendine zulmetmekten. )ler senin bildi&in gibi de&il Ahmet. Peki hocam neydi senin suun gnah%n, neydi syle bakal%m? Sular%m%z%n hepsini bilemiyorum. Bildi&im kadar%yla Allah'%n izin verdiklerine ben izin vermedim. Allah ve Rasu-lunun nne gemek bu olsa gerek. Hi unutmam, Fatma daha dokuz-on ya)%ndayd%. Lunaparktan geiyorduk. Yalvard% "baba ben de bineyim" dedi. zin vermedim. A&lad%, a&lad%, dakikalarca a&lad%. Yavrumun gzleri, burnu bile )i)ti a&lamaktan, ama izin vermedim. Neden vermedim Ahmet karde)im, neden? Peki sence neden vermedin? K%)%n kartopu yapm%)t%m da, elimde birileri grmesin diye onu cebime koymu)tum. Onu cebime koyduran unsur neydiyse, k%z%m% orada salland%rmaya b%rakt%rmayan unsurla L 62 ayn% )eydi. Ba)ka yanl%)lar%m da oldu ama ne yanl%) onu bilemedim. Dedim ya, yeniden okuyup slm'% &renece&im. Dn gece Fatma'ya da syledim. "Benim yanl%)lar%m yznden slm'dan kama yavrum" dedim. "Sonra ya dinsiz, ya da Allah'%n kabul etmedi&i bir dine mensup olursun, ebediy-yen ekersin k%z%m. Allah, slm'dan ba)ka bir dini kabul etmiyor. Di&er dinlerin de hkm geti. Zaten Kur'an'a iman eden, gemi)teki dinleri de kabul etmi) olur" dedim. Beni sadece dinledi... Her... Her zaman yapt%&% gibi. Bu defa bir fark vard%. "Ben dinsiz olmak, dinsiz lmek istemiyorum ki", dedi. Zavall% yavrum, dinsiz gibi ya)ay%p, mslman gibi lmek istiyor.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Bak gr i)te. Sen bunlar% anlatmam%) miydin ona? Anlatt%n ama k%z%n%n anlamaya niyeti yok ki duysun. "%mar%k yahu, resmen )%mar%k. Benden b%km%)t% bir defa. Ne sylersem syleyeyim, dinlemiyor. Her seferinde de "biliyorum baba, bunu defalarca syledin" diyordu. Sylediklerimi biliyordu ama dinlemiyor, duymuyordu. nan%yorum ki aradan on y%l da gese, k%z%m birgn sylediklerimi duyacakt%r. Ak)am olmu), yine Fatma ge saatte gelmi)ti. Gelir gelmez yatm%), kimseyle konu)mam%)t%. K%z%n% mercek alt%na alan baba, onun btn hareketlerini takip ediyordu. Fatma gece kalkm%), mide bulant%s%yla tuvalete gidip ksm)t. Ne olmu)tu k%z%na? Ertesi gn k%z%n%n kalkmad%&%n% gren Yakup mam, kap%y% vurarak k%z%n%n odas%na girmi), onu bayg%n halde uyurken bulmu)tu. Arada bir inliyordu k%z%. Al%p doktora gtrecekti. Birden k%z%n%n gnlk defterini okumak geldi iinden. Bu defa tehlike bykt. Defteri okumak iin k%z%ndan msaade almas% sz konusu de&ildi. nk, k%z% baz% yasaklar%n s%ras% geldi&inde caiz oldu&undan ha63 berdard%. Aray%p bulmu)tu defteri. Hemen son yaz%lar%na bakt%. Bir yerde deh)etle durdu. Yakup mam'in okudu&u ba)l%k, onu deh)ete d)rm)t. Bugn Beyazla tan%)t%m. Y%ld%r%m arpm%) gibi sars%l%p yaz%y% okumaya ba)lad%: "Bugn Nurten'in verdi&i beyazdan bir nefes ektim. Midem allak bullak oldu. Al%)%rm%)%m. Arkada)lar%m halime glerlerken, ben de kendi halime a&l%yordum." Hemen etraf% arad%... antas%n%, dolab%m didik didik ettikten sonra kilimin alt%na bakt%. Evet, bir paket uyu)turucu vard% kilimin alt%nda. "iddetle kendi yzne vurdu. Rya m% diye sarst% kendini. Hay%r r'ya de&ildi. Bu ac% hepsini a)m%)t%. %lg%nlar gibi odan%n iinde dnyordu... Ba&%ra ba&%ra a&lamak istiyordu. Kendi odas%na gitti. Orada da han%m% vard%.. Nerde a&lasayd% ki. Her yerde han%m% a&lad%&%n% duyacakt%. Hemen camiye ko)tu. Camide de iki ihtiyar ku)luk namaz% k%l%yordu. Bir mddet bakt% onlara... Sonra caminin minaresine %k%p

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

merdivenleri t%rmanmaya ba)lad%. Dnerek ykselen merdivenler bitmek bilmiyordu. Arada bir minarenin hava deliklerinden d%)ar%ya bak%yor, minarenin neresine geldi&ini anlamaya al%)%yordu. Nihayet yar%ya gelmi)ti. Bir merdivene oturup ba&%ra ba&%ra a&lamaya ba)lad%. Allah'%n%m! Allah'%m art%k dayanam%yorum. Bana sab%r ver Allah'%%m! Evlad%m gitti Allah'%m. Onu bana geri ver Rabbim. A&lamas%n% dakikalarca srdrdkten sonra gzlerini silip tekrar evine dnd. K%z%yla acele konu)mal%yd%. Onu hemen i)inden %karmal%, bir)eyler yapmal%yd%. 64 Evine geldi&inde han%m% onun halinden a&lad%&%n% anlam%)t%. Israrla sormaya ba)lad%: Ne oldu Hocam, bir)ey mi var? Han%m%yla hl konu)muyordu. Soruya cevap vermeden odas%na geti. Salon, hem oturma, hem de Yakup mam'%n al%)ma odas%yd%. Eski masas%n%n ba)%na geip aln%n% o&u)tu-rarak Fatma'y% beklemeye ba)lad%. Saatler ilerliyor, Fatma hl kalkm%yordu. Gl Han%m bir)eyler almak bahanesiyle ieri girip %k%yordu. Ne yapsa kocas% konu)muyordu. Bu hal kahrediyordu Gl Han%m%. Tekrar ieri girdi&inde ellerini beline koyup, Yakup mam%n kar)%s%na dikildi: ,*,), <wi. :i Sen hep byle mi devam edeceksin? ?i ; . Cevap gelmiyordu sorusuna. ^,x i ; * Syle! Bu hayat byle devam eder mi? Yapt%k bir hata... Kuluz, hi mi suumuz olmayacak? Herkeslere anlay%)%n bol da bana gelince neden bylesin bey? Zaten k%z%m%n ate)i beni yak%yor, bir de sen krklyorsun. Yakup imam han%m%n%n bu son szne dikkat kesilmi)ti; Yoksa han%m% da biliyor muydu? A&z%n% aramak iin sordu: Hayrola, k%z%m%za ne oldu ki seni yak%yor? Baksana hasta yavrum. Hi i)e gitmemezlik yapmazd%. Bugn kalkamad%. Sen de benimle konu)muyorsun. Koca evde same de olmasa atlayaca&%m. Tekrar kendi dnyas%ndayd% Yakup mam. Gl Han%m devam etti:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

zr diliyorum, Ben ktlk iin yapmad%m. Sen zl-meyesin diye yapt%m. Sanki ben do&ruyu sylesem ne olacakt% ki? K%z karar%n% oktan vermi)ti. Sylediklerini ben sana sylemedimse sen zlmeyesin diye yapt%m bunu. Hadi art%k konu) benimle. ^.^.-'t '.-. >. *' "-w-'-' '>*'"' ''^ 65 Yakup mam, gnlerdir han%m%n%n yzne ilk kez byle karma)%k duygularla bak%yordu. Niyetinden )phem yok ama yapt%&%n hatay% ok pahal%ya deyece&iz. Bana yalan sylemeseydin, ben ona temiz bir i) yeri bulurdum. Geri kty planlayan, beklense de o yapaca&%n% yapar ama yine de tedbir olarak her ak)am gider onu i) yerinden al%rd%m. Yakup mam'%n kar)%s%ndaki eski koltu&a oturan Gl Han%m derin bir nefes alm%)t%. Niyetimi biliyorsun art%k, benimle konu). Allah iin yap bunu. Ben konu)uyorum han%m, seninle kalbim konu)muyor, ruhum konu)muyor. ok k%rg%n%m. Bana dokunma, biraz zaman gesin, belki dzelirim. Allah'a dua et... Kalpler Allah'%n kudret elindedir. O dilerse dzelir, o dilemezse elinden bir)ey gelmez. Birden Fatma'n%n kap%da onlara bakt%&%n% grd. Fatma elini kap%ya dayayarak sordu: Bu evde yine benimle ilgili kavga m% var? B%kt%m )u evden, b%kt%m. Yakup mam )a)%rm%)t%: K%z%n% biz ne zaman kavga ettik ki? Sen ba)ka evleri tarif ediyorsun galiba. Gl Han%m da ok )a)%rm%)t%: Nerden %kard%n k%z bu kavgay%? "unun )uras%nda birka gndr at%)%yoruz babanla. O da senin yznden oluyor. Yakup mam hemen araya girmeyi uygun buldu. Ne mnasebet Han%m! K%z%m ne yap%yor ki onun yznden kavga edelim. Han%m%na konu)urken "dikkat et der" gibi bak%yordu. Sahi k%z%m, haz%r sen i)e gitmemi)ken, )u ev i)ini halledelim.. Gel seninle bu gn ev arayal%m. stedi&in gibi d)e66 yelim evi. )ten %kacak m%y%m?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Yakup mam, bir an d)nd. Acaba evet derse, k%z%n% bu defa hepten kaybeder miydi? Onu yava) yava) ele geirmeliydi. Yoksa stanbul'un k%zlar yiyen ark%nda k%z% da kaybolurdu. Sen nas%l istersen k%z%m.. nce evde biraz kal%rs%n. S%-k%l%rsan sana bir me)gale buluruz. Bakt%n olmad%, kendi ellerimle sana i) bulaca&%m. Fatma yine bildi&ini okuyordu. D)nmem laz%m. ) yerime de bir ay nceden haber vermem laz%m. Gl Han%m bu defa fena halde sinirlenmi), aya&a kalkm%)t%: K%z sen ne biim konu)uyorsun yle? Senin kar)%ndaki insan kim? Yz bulduka astar istedin. Bu adam% delirtecek misin sen? Ben ona delir mi dedim? Zaten hi kimse delirtti&i insana nceden delirtece&im demez ki. Senin gibi atlaka i)ler yapar, bu da yeter baz% insanlara. Ama sen de su yok. Su seni )%martan babanda k%z%m. Yakup mam, bu konu)malardan ho)lanmam%)t%. Han%m, k%z%m%n kalbini k%rma. Benim k%z%m )%mar-maz... Haddi a)maz. A)arsa da hemen kendisini dzeltir. Ben onu ka tane Kur'an Kursu'na gnderdim. Bilgi edindi... Fatma isyan dolu cevap veriyordu: Evet, Allah'%n dinine gre de&il, falanc% hocan%n zuhurat%na gre ya)anan, zuhurat diniyle d)enmi) kursa. Hocan%n be&endi&i talebeye zuhurat gzel, be&enmedi&ine hep kt hep kt. Zuhurat%ya yaranal%m da aman bizi zuhurat%nda kt grmesin diye ona kul kle olurduk... Allah'tan 67 ba)ka herkese kul olmu)tuk. En bykten, hocan%n ocuklar%na kadar herkesten korkuyorduk. Zorla yapt%r%lan ibadetler cabas%. Bir hata yapsak bin ki)i duyar ve hesap sorard%. Sanki hi hata yapmayacak )ekilde yarat%lm%)%z gibi. Sanki kendileri hata yapm%yormu) gibi. B%km%)t%m o kursta, b%km%)t%m. Ba)kas% su i)lese, s%ra daya&%nda suum gnah%m yokken dayak yerdim. Bir sr samal%klar... Herkesin ryas%na hayallerine gre ya)%yorduk. Fatma a&lamaya ba)lam%)t%: O kursta Allah ve Rasulu yoktu sanki. O kursta Allah'tan ba)ka herkesten korkuyorduk. Kime ne zaman zuhurat grnecek, hangi

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

konuda ne zaman yeni hkm %kacak, korkuyla onu bekliyorduk. "imdi de kursa verdim diye vnyorsunuz. Haz%r okuma a)k%m% da ldrdler... Beni de... Yakup mam, mahcup mahcup sordu: Peki, ilk kurs yleydi. Sonraki kursta ne vard% da %kt%n? O kurs gzel de&il miydi? Fatma duraklam%)t%. Hangi kursmu) o hat%rlayamad%m. Hani Zehra'yla beraber gitmi)tiniz ya. Oras% ok gzel de&il miydi? Oradan ben %kmad%m. Onlar beni kovdu... Neden kovdular? yi talebeyi niye kovsunlar ki? ok soru soruyormu)um. Mutlaka birisi beni casus olarak gndermi)mi)... Sonra da sana gzel kurslar bulmu)tum k%z%m ama sen gitmedini Tabi gitmedim. Bende ben kalmam%)t% ki art%k. Bir d)nrn dedi&i gibi, "madem ki d)nyorum, o halde var%m." Madem ki var%m, o halde d)nmeliydim. D)nen beyin sorar. Soru sorandan korkmamal%yd%lar. Ben o kursu ok sevmi)tim. Kendimden gitmeme sebep oldular. "imdi kendine geldin mi k%z%m? Fatma bir an ne diyece&ini )a)%rm%)t%. Gl Han%m k%z%n%n durumuna dayanamam%)t%. Dinden %kmak isteyen Fravun, "Hakk'tan gelen kitab%n sayfalar%n% be&enmedim" diye bahane edermi). "ans%na kt kurs rastlad%ysa, dine mi ksmen gerekir? Senin can%n bir gzel dayak istiyor k%z%m. Seni ba)ka bir)ey paklamaz. Biz de okuduk, hem de ne zahmetlerle. Jandarmalar gelecek korkusu yetmiyormu) gibi, bir de muhtardan ve korucudan korkard%k, ihbar eder diye. Buz gibi evlerde okurduk ama babam%z vard% ba)%m%zda. Ondan cesaret alamazd%k ki. Senin ba)%nda ad% baba var ama babadan eser yok. Tabi byle yapars%n. Anne! Annesi mannesi yok. Beni sinirlendirme, ben baban De&ilim ha!.. Al%rsam seni elime Allah'tan ba)kas% kurtara-Blaz. Fatma iyice inatla)%yordu: Yok ya. Senin kar)%nda eski Fatma yok. v Yakup mam titrek sesle sordu: , Eski Fatma nereye gitti k%z%m?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma cevap vermiyor, bir noktaya bak%yordu. Gl Han%m k%z%n% dvmek iin f%rlad%&%nda, Yakup mam onu glkle durdurmu)tu. Sak%n ha! K%z%ma vurma! B%rak iindekileri dksn. Bize derdini anlatmayacak da kime anlatacak? Bu k%z derdini anlatm%yor bey! Akl%n% ba)%na al! Bu k%z bize isyan bayra&%n% ekiyor. Kurslar ktym) de o yzden %km%). Peki kibar annenin kursundan neden ayr%ld%? O kursta her)ey mkemmel de&il miydi? Dersler hi aksamaz, talebe istedi&ini sorar, fikri tart%)malar yap%l%r. Haftada bir dergi, kitap okumaya izin verilir, hurafesiz slm &retilirdi. Hoca68 69 lan da ok bilinliydi. Ben bile okumak isterdim orada ama bu k%z ordan da ayr%ld%. Fatma hemen mdahale etmi)ti: Do&ru o kursu seviyordum ama dersleri gzel veremeyince ayr%ld%m. Ayr%lmasayd%n. tik zamanlar tabi ki gzel ders verilemezdi. Sabretseydin. Ama sen sabredemezdin. Kurstan gelirdin, duvarlara manken resimleri yap%)t%r%rd%n. Gzn hep onlardayd%. Yakup mam k%z%n%n bu yzn ilk defa duymu)tu. Nee! Duvarlara manken resimleri mi yap%)t%r%rd%? Peki neden benim haberim olmad%? Gl Han%m h%rsla kocas%na dnd: Sen k%z%ndan haberdar miydin ki?... Sana gre k%z%n melekti. Ama onun gz hep aktrislerde, mankenlerdeydi. Art%k bu konular bitmeli. Efendi gibi gidin )imdi ev aray%n. Bak baban s%rf hat%r%n iin kiraya %k%yor. Hl k%ymet bilmiyorsun. K%z%m sende hi vicdan yok mu? Yakup mam, han%m%na zgn zgn bakt%. "Zavall% kad%n, k%z%n%n durumunu bilse demek ki kalpten gidecek" diye d)nd. Kendisinin hl ayakta oldu&una )a)%r%yor, Allah'tan kendisine g vermesini niyaz ediyordu. Gl Han%m yine syleniyordu: Zaten kendisinde su bulamayanlar, elleri sula%*. !tk% k%z y%llarca kurslarda kald%, sen o kadar anlatt%n.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma, mutfa&a giderken sylendi: ' Ama hibir i)e yaramad%. Yakup mam k%z%n%n duyaca&% bir sesle cevap verdi: Yan%l%yorsun han%m. Zerre kadar iman% olanlara birgn gelir bilgileri fayda verir. Bilgi alt%n gibidir. De&eri hi kaybolmaz. Yeter ki sa&lam bilgi olsun. Konu)urken asl%nda iin iin a&l%yordu Yakup mam. K%;70 zina seslenerek sordu: ,,,! Hadi k%z%m, ev bakmaya gidelim. ,,(1;, Bugn olmaz. ) yerinden izin alay%m, ba)ka gn gideriz. Bugn ge de olsa gitmeliyim. Fatma haz%rlan%p evinden %kt%&%nda Yakup mam alev alev yanan ruhuyla k%z%n%n arkas%ndan bakt%. Daha sonra Yakup mam ezan% okumu), namazlar k%l%nm%)t%. Yakup mam krsye %k%p cemaate seslendi: Karde)ler! Beni dinleme nezaketinde bulunursan%z, bu gn sizlere biraz sohbet etmek istiyorum. Cemaat ok memnun olmu)tu bu teklife. Yakup mam iindeki yang%n% d%)ar%dan gsterecek kadar zgn grnyordu. Cemaatin iinde, arkada)% Ahmet de vard%. Bazen gz gze geldiklerinde, Yakup mam gzlerini ka%r%yordu. Besmele ektikten sonra konu)maya ba)lad%. Karde)ler. Bugn sizlerle ocuk e&itimi hakk%nda konu)mak istiyorum. Buna ok ihtiyac%m%z var diye d)nyorum. Biraz ge kald%m ama zarar%n neresinden dnlrse orada ak%l ba)a gelmi) demektir. Ho)grn dostlar. Benim de akl%m ba)%ma yeni geldi. Ben ocuklar%m%z%n zerinde, s-lmi kurallara gre durmad%&%m%za inan%yorum. Hurafeler u&runa ocuklar%n dnyalar%n% y%kt%k.... Yok top oynama, Hz. Hseyin'in ba)% demektir, yok bebekle oynama sonra ona can vereceksin, her oyunlar%na uydurma kanunlarla engel olduk. ocuklar%m%za slm'% sevdirerek de&il, korkutarak sevdirmeye kalkt%k. Ayr%ca dinsizli&e kar)% ocuklar%m%za bir nefret a)%lamad%k. ocuklar%m%z f%tratlar%nda olan nefret etme duygular%n% d)mana de&il, ya anne babaya, ya da birbirlerine kar)% kulland%lar. Dn bir yazar karde)imiz, yazd%&% kitab% gzden geirmem iin bana

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

gndermi). Ben bakacakm%-)%m da hatas%n% syleyecekmi)im. Zavall% beni her)eyi bilen 71 zannediyor. Bu kitab%n %kt%&%n% duyarsan%z Allah iin al%n ve okuyun. Yazar, bak%n ne diyor, size sadece bir blm okumak istiyorum. "Sevgiyi vermenin de, nefreti vermenin de kurallar% vard%r. D)manlar%m%z bu kurallar% ok iyi biliyor ve kullan%yorlar. Filimlerle, tiyatrolar ve benzeri ileti)im aralar%yla ula)%yorlar genlerimize. Bazen bir karikatr bile ocuklar%m%z%n gr)n de&i)tirmeye yetiyor. Neden? Nedeni gayet a%k. Biz yavrular%m%za d)manlar%m%z% ve hilelerini hi &retmedik. Onlara abdesti, namaz%, Kur'an'%, kabeyi &retmek yetmez; ama biz yeter zannettik..." Yakup mam gzya)lar%n% tutamam%)t%. Hem a&l%yor, hem de okuyordu. "Hangi baba ocuklar%yla oynuyor, onlarla gezmeye gidiyor? Hangi anne-baba yedi ya)%ndaki ocu&unu severek, verek gzellikle namaz k%ld%r%p ona gzel k%ssalar anlat%yor? Ve hangi ana-baba ocuklar%yla arkada) oluyor? Bu zellikler, belki say%lar% ok az anababada vard%r. Kapkara bir tabloda i&ne ucu tadar beyaz nokta olsa, kara tabloyu ak eder mi?" Yakup mam'in hem yanaklar%ndan szlyor, hem de burnundan ak%yordu gzya)lar%... Kafas%n% kitaptan kald%r%p cemaate bakt%. Karde)ler, ben bu kitaptaki zelli&e sahip olamad%m. 72 ho)grl olmak yeter san%yordum ama yetmiyormu). Gelin hep beraber bu yanl%)lar%m%zdan dnelim. Ya da iinizde bu kitaptaki zelli&e sahip olan biri varsa, sylesin de gidip onun elini peyim. Kimseden ses %km%yordu. Birden elinde antas% olan Diyanet )leri Ba)kanl%&% taraf%ndan gnderilen mfetti)i grp durdu. Anla)%lan bir durum vard%. Hemen krsden inip mfetti)in yan%na gitti. Ho)geldiniz efendim. Anla)%lan beni ar%yorsunuz.; : Evet, seni ar%yorum mam Efendi. /<. Buyrun.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

a-. Hakk%nda )ikayet var. Caminin kap%s%n% manav dkkan%na evirmi)sin. Do&ru mu? Bir arabada kk apta meyve sebze sat%)% yap%yorum ama grevimi aksatm%yorum. Sen aksatmazs%n ama bir ba)ka imam aksatabilir. Bu durumu devletimiz yasakl%yor mam Efendi. Hakk%nda tutanak tutmak zorunday%m. Yakup mam'in znt stne znt ekecek derman% yoktu. Aman efendim, y%llard%r yok yere srgnlerde srndm. oluk ocu&um da benimle beraber ile ekti. "imdi tekrar bir srgn emri gelirse kald%ramam efendim. Zaten derdim da&lardan byk. Ahmet Bey, h%rsl% h%rsl% mfetti)e sordu: , hbar eden kimmi)? Cemaatten biri. Yakup mam cemaatine gz gezdirdikten sonra itiraz etti: Hay%r! Benim cemaatim yle bir)ey yapmaz. Ben onlara faydam olsun diye mrm verdim. Neredeyse yavrumu da verdim diyecekti, zoraki yutkundu. ,.,,. , ,. ., , , ., ;.;-,' ... ,;.:.. , ., "... . 73 Bana tutanak tutmay%n. Bunu sizden rica ediyorum. Fakat devletin bir dzeni vard%r. O halde devletin bizim maa)lar%m%z% dzeltmesi gerekmez mi? Yetmiyor i)te, yetmiyor. Ald%&%m%z maa) ancak ye-me-ime paras%. Bazen paras%zl%ktan ayn% )ehirde olmam%za ra&men anneme babama bile gidemiyordum. "imdi ise iki gnde bir gidip ziyaret ediyorum. Biraz nefes ald%m derken, ihtar da beraberinde geliyor. Tutanak tutmay%n efendim. nan%n derdim ok. Beni daha zor duruma sokars%n%z. Mfetti) d)nrken cemaat ayaklanm%)t%: Hay%r! Biz hocam%zdan ok memnunuz. Bizim iimizden byle )erefsiz %kmaz. Ya kim oldu&unu syleyin ya da bir cemaati karalamay%n. Hocam%z )imdi herkesten )phe edecek. Byle olmaz ki. Syleyemeyiz. < Sonra imama bakan mfetti) onu d%)ar%ya a&%rd%. Seninle daha sakin bir yerde konu)al%m. Buyrun, eve %kal%m efendim.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Yakup mam yine merdivenleri glkle %k%yordu. eri girdiklerinde gsterilen koltu&a oturan mfetti) Yakup mam'% szdkten sonra niyetini a%klad%: "imdi senin hakk%nda tutanak tutmayaca&%m. Gidip ihbar%n asl% yok diyece&im ama bir daha sen de sat%) yapmayacaks%n, anla)t%k m% hocam? Yakup mam k%z%na verdi&i sz d)nd. Ne yapacakt%, )imdi k%z%na ne diyecek, onu nas%l kurtaracakt%? Zoraki sz verdi. Mfetti) gittikten sonra hemen evden %kt%. Delicesine yryor, hibir )ey d)nmyordu. Bir mddet gezdikten sonra akl%na same gelmi)ti. inden hemen onu bulmak geldi. K%z%n%n derdiyle u&ra)%rken o&lunu unuttu&unu tekrar hat%rlad%. ... ,., . .. , , ,.,. , ....,.. 74 same'yi arkada)lar%yla oynarken buldu. nce bir k)ede oturup onlar% seyretti. Dalg%n dalg%n bak%yordu. same babas%n% farkedince hemen yan%na geldi. f, < Hayrola baba! Bir)ey mi oldu? * > < , Yakup mam lgn lgn cevap verdi: <,', Ne olsun be o&lum. Senin yan%na geldim. *,' "a)%rm%)t% same. yi de niye geldin baba? Seninle baba-o&ul biraz gezelim diyorum. Hadi Lunaparka gidelim. same ok )a)%rm%)t%. Allah Allah, babas%na ne olmu)tu acaba? Gidelim baba... Hemen gidelim. Saatlerce gezmi)ti o&luyla. Onunla gzel gzel sohbetler etmi), o hangi sal%nca&a binmek isterse onu oraya bindirmi)-ti. Geceyi d)nerek geiren Yakup mam'% kahvalt%ya a&%rm%)lar, matem havas% iinde sofraya oturmu)lard%. Birden Gl Han%m'%n dikkatini ekmi)ti. Kocas%n%n salar%nda aylar ncesinde olmayan beyazlar vard%. Hocam, senin salar%n beyazlam%). Biraz )a)%rm%) olmas%na ra&men bozuntuya vermeden cevap verdi: Tabi beyazlayacak. Ad%m ad%m, bu dnyan%n gc zerimizden eksiliyor. Kuvvetten d)yoruz. Ya)lan%yoruz han%m. teki aleme do&ru yolcuyuz. Bu yolculuk farkl% oluyor i)te. Ne yapal%m?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma da gz ucuyla babas%n%n salar%na bakt%. Gerekten beyazlam%)t% salar%. Ne olmu)tu da babas%n%n salar% byle 75 birden bire beyazlam%)t%? Hayret etmesine ra&men sormuyordu. Babas%n%n annesine verdi&i cevaplar%n ayn%s%n% verece&ini biliyordu. Umursamaz tavr%yla yine mutfa&a geti. Gzleri balkonda, sandalyede oturan gence tak%ld%. Gen yine onlar%n cam%na bak%yordu. Bir an gz gze geldiklerinde gen aceleyle gzlerini ba)ka tarafa evirdi. Fatma sylenerek perdeyi h%)%mla rtt. ok gemeden evden %kan Fatma gencin bulundu&u balkona bakmadan geip gitti. K)eyi dnmeden gencin annesiyle kar)%la)t%. Hemen ona yakla)%p o&lunu )ikayet etmeyi uygun buldu. Bak teyze. O&luna syle bana bakmas%n. Elimde de&il, ok sinir oluyorum. Kad%n )a)%rm%)t%. Ne bakmas% k%z%m? O&lum kimseye bakmaz. Sana yle gelmi)tir. Olur mu, gzleri hep bizim pencerede, bende. Peki sen bakm%yorsan, o&lumun bakt%&%n% nas%l gryorsun? Can%m, gz bu gryor. O&lumunki de gz k%z%m. Balkonun tam kar)%s%nda eviniz. ster istemez oraya bak%yordur. E&er sana bak%yorsa o&luma ok yaz%k. Bu szden al%nm%)t%. '>>"}:' ' Nedenmi) o? ".%"''..'-.. ::-f^^ :;> ^ Neden olacak? Senden normalde nefret eder. " mam%n k%z% kadar kompleks dolu bir k%z grmedim. Benim yerime onun ayaklar% sakat kalsa o k%z ne yapard% bilmem" diyor. Ayr%ca seni ok )%mar%k buluyor. Sana a)%k olmas% mmkn de&il gibi geliyor bana. Durum byle oldu&u halde yine sana a)%ksa, o&lum ac%nacak durumda demektir. Daha dn sabah senin ki)iliksiz oldu&unu syledi. ,,.,., 76 Bu sz Fatma'ya ok a&%r gelmi)ti. Syle o&luna terbiyesizlik yapmas%n. Benim ki)ili&im yerinde. O kendisine baks%n.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Benim o&lumun ki)ili&i yerinde k%z%m. Ona hakaret etme ve onu kk de grme. Allah esirgesin, bir trafik kaza-l%k i)in var. Sen de onun gibi olabilirsin. Allah korusun. Korusun ama kader bu. Korumayabilir. Sonra yapt%&%ndan utan%rs%n. Yakup mam peri)and%. Devaml% areler aran%yordu. O gnn gecesinde Fatma gelmemi)ti. Yats% namaz%ndan sonra bir ara dalm%)t%. Uyand%&%nda saat gecenin ikisi olmu)tu. inde deh)et verici ac%n%n top gibi yre&inde oturmu) oldu&unu farketti. Hemen kalk%p Fatma'n%n ayakkab%s%na bakt%. K%z% gelmemi)ti. Han%m%n% uyand%rmaya al%)t% ama o da gnlerdir bitkindi, han%m%n% uyand%ram%yordu. Giyinip Bet) Teyze denilen kad%n%n kap%s%na gitti. H%rsla zile bas%yordu. Dakikalar sonra gelen bir sesle kendine geldi. ,% .> ,:., Gecenin bu saatinde hangi terbiyesiz bu? ; ;.: il'' Benim, ben Yakup, kap%y% aar m%s%n? Neden aacakm%)%m kap%y%, ben bir dul kad%n%m. Bu saatte hibir erke&e kap%y% aamam. K%z%m% almaya geldim. Bu defa iyice sinirlendim. A%n kap%y% da alay%m k%z%m%. B urda, k%z%n m%z%n yok. Biliyorum, k%z%m sizde. Kap%y% a, yoksa kendime hakim olam%yaca&%m.. , Ne yapars%n yani, kap%y% k%rar m%s%n? Her)ey olabilir. Ne olur, beni kt fiile itmeyin. Gzellikle a%n kap%y%. , Kad%n kap%y% amak zorunda kalm%)t%. 77 Gel bakal%m ne bulacaks%n? Buyur. Yakup mam rzgar gibi %km%)t% merdivenleri. Her yeri aram%)t% ama k%z% yoktu. Ertesi gn, Bet) kom)ulara durumu farkl% anlat%yordu. "ekerim, gecenin yar%s%, duygular%ma hakim olam%yorum, diye kap%ma dayan. Adam%n bende gz varm%) me&er. Amazsan kap%y% k%rar%m diye tehdit etmesin mi? Aaa! "a)t%m kald%m ayol! Sen bir

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

imams%n, bunlar sana yak%)%r m%? Bo)una dememi)ler, hac%dan hocadan kork diye. Bu konu)malar% dinleyen mahalleli han%mlardan biri h%rsla aya&a kalkt%: Olmaz, olmaz. Yakup Efendi asla byle bir )ey yapmaz. Aaa, peki ben uyduruyor muyum bunlar%? Olabilir. yle olmas%n% istedi&in iin uydurmu)sundur. Kulaktan kula&a yay%lm%)t% bu sz. Yakup mam'%n kula&%na geldi&inde o son duyan ki)i olmu)tu. zntyle sordu Yakup mam: .,,: />:,,, ^^j^.'-%" , Bu kad%na inananlar var m%? ,( /.;>. ;i ; ;; Haberi getiren ki)i cevap verdi: Yok be imam efendi. Ona inanan -be) ki)iyi gemez. nansalar ne yapacaks%n ki hocam? mam%na kefil olmayan cemate, ayn% imam%n imaml%k yapmas% do&ru de&ildir. Derhal buradan tayinimi isteyecektim. Caminin nnde cereyan eden bu konu)malar esnas%nda Ahmet Bey gelmi)ti: Hayrola Hocam, namuzsuz kad%n ne uydurmu) byle? Gidip )unun haddini bildirelim. B%rak Ahmet karde)im, b%rak. Ona inanmayanlar haddini bildirmi)ler zaten. Edepsizle ba) edemeyiz. Zaten u&ra)acak halim de yok. K%z%m kay%p Ahmet, ak)am eve gelme78 di. Bugn i) yerine telefon at%m. Dn i)yerinden ayr%ld% dediler. "a)k%n%m Ahmet karde), )a)k%n%m. Yavrum gitti elimden. Ona renkli dnya sunan dzen ald% k%z%m% elimden, kim-bilir kimlere verdi. kisi yaln%z kald%klar%nda gz ya)lar% iinde Ahmed'e soruyordu: Kar%m zntsnden yata&a d)t. Ben de iyi de&ilim. Hazreti Yakup gibi umutla beklemek d)yor bana, ama bende o sab%r yok Ahmet karde)im. O yzden ben ac%lar iinde yan%yorum. Sabret be Hocam... Ba)a gelen ekilir. Ne yapacaks%n? Ben de ekiyorum Ahmet, ekiyorum. Rabbim bana sab%r versin. Birazdan polise gidece&im ama ne diyece&im, bilemiyorum. stelik k%z%m onsekiz ya)%n% doldurdu. Art%k Trk kanununa gre ben k%z%ma kar%)amam. Byle anormal kanun olur mu Ahmet karde)im? Bat%dan al%nan bu kanun sayesinde genlik soka&a dklecek. Yetkililerin akl%

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

varsa bu konuda d)nmesi laz%m. Bana gelince, yand%m ben Ahmet karde)im, yand%m... Dzenin yakt%&% f%r%nda yand%m. 79 Ktlerden iyi dost olmaz!... Fatma, babas%n%n i)yerini ve i)ini bildi&ini &rendi&inde, tek gidecek kap%n%n Bet) oldu&unu d)nd. Fakat ayn% mahallede olduklar% iin bunun imkans%z oldu&unu hat%rlayarak ona telefon at%. Telefondaki Bet)'t. Fatma'ya cevap veriyordu: yi yapt%n k%z. Hangi a&day%z... Bu a&da imam k%z% olmak kolay m%? Bo)ver hayat%n% ya)ars%n. Sen bizim k%zlar%n yan%na git. Ben onlara )imdi telefon aar%m, seni hemen kabul ederler. Verilen adrese gitmi)ti Fatma. Evde ortal%&% temizleyen han%mdan ba)ka kimse yoktu. Kad%n onu gler yzle kar)%lam%)t%. Buyur k%z%m. Buras%n% evin bil. Ge )yle otur da tan%)al%m bakal%m. Kimsin nereden geldin? Fatma iek isminin babas% taraf%ndan duyuldu&unu hat%rlay%p, yeni bir isim bulmu)tu. <>'! ''''-'" Benim ismim Demet. Sizin is%tniz? Benimki de Seyhan... Peki k%ita% sen de n mankensin/ Evet Mankenim. yi iyi. n)aallah hep manken kal%rs%n. Bizim bu eve gelenlerin baz%lar% manken kald% ama baz%lar% ba)ka )ey oldu. Allah korusun, ben ba)ka bir)ey olmam. Tecrbeli kad%nd% Reyhan. n)aallah olmazs%n ama dikkat etmelisin. Seni yava) yava) al%)t%rabilirler. Henz ar damar% y%rt%lmam%) bir k%za benziyorsun. Dikkat-et olur mu? Her davet edenin davetine gitme. Seni yata&%na gtrmek isteyenler bunu sana direkt syleyemezse, seni nce yeme&e davet ederler. Bu davetin alt% temiz de&ildir k%z%m. Seni neden davet ediyor? yilik iinse, sokakta yzlerce sokak ocu&u var, fakirler var, gitsin onlar% davet etsin. Bak sana ilk gnden sylyorum. Kt yola d)mek istemiyorsan, hi kimsenin yemek davetini kabul etme.. Diskolara gitme. Hemen aceleyle girdim bu

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

konulara ama kimseler gelmeden insanl%&%m% yapay%m, diyorum. Hele ikiyi a&z%na hi koyma. )inden evine, evinden i)ine gitDini bilgisi olmad%&% iin Reyhan Han%m, kendisine gre fetva da veriyordu. Gensin, e&lenmek istersen toplu yerlere git. Gazinoya filan. Benden sana tavsiye k%z%m. Benim de senin kadar k%z%m var.. stemem yanl%) yola gitmenizi. Fatma dikkatlice dinlemi)ti Reyhan Han%m'%. ok gemeden iki manken k%z gelmi) Fatma'yla tan%)%yorlard%. Ben Figo, arkada)%m Berna. Ben de Demet... Oturup sohbet etmeye ba)lad%lar. ,;; Figo &renmek istiyordu: , : Ka y%ld%r mankenlik yap%yorsunuz? , ; .; % . Fatma cevap verirken biraz ekingendi Daha yeni ba)lad%m. Figo durmadan sorular soruyordu: v v , 82 %kt%&%n biri var m%? Hay%r yok. ' '-* O halde ben sana bulurum, hi merak etme. 'H: Berna ok sinirlenmi)ti: Neden sen buluyorsun? sterse kendisi bulur. Sen )ey misin? Kendisine Figo ismini takan manken namus anlay%)%yla bile alay eden biriydi. "ey olsam ne yazar? Berna bu k%za dayanam%yordu. Bana aylard%r %srar ettin. Szlm boynuzlatamad%n, )imdi elalemin k%z%yla u&ra)ma. Zaten senin h%s%m%na u&rayan bir yerlere gidiyor... Figo ile Berna kendi aralar%nda tart%)maya ba)lam%)lard%. Fatma da hayretle onlar% izliyordu%. Sonra teybi aan Figo orta yerde dansetmeye ba)lam%)t%." Fatma da neye u&rad%&%n% )a)%rm%) halde Figo'ya bak%yordu. eli)kiler iinde ak)am olmu)tu. Fatma'n%n ilk geceseydi bu. Evden kam%) bir k%z olarak giriyordu bu geceye ve ilk giri)i hi de sevimli gelmemi)ti ona.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Yata&%na yatt%&%nda d)nyordu. "imdi zgr olacak m%yd%? Rahat edecek, mutlu olacak m%yd%? Arzular%n% tatmin edince eline ne geecekti? Garip bir rperti alm%)t% Fatma'y%. Sonra kendisini bo)vermeye ynlendirmeyi uygun buldu. Paras% pulu da yoktu ama Bet) Teyzesi yeti)ti imdad%na. Ona ok miktarda para gndermi)ti, kazan%nca dersin diye bir de not d)m)t. Ertesi gn Bey o&lu'na gidip kendisine yeni bir k%yafet alm%)t%. Manken olarak girece&i i)yerinde arkada)lar%ndan a)a&% kalmamal%yd%. Ak)am oldu&unda kald%&% eve iki manken daha gelmi)ti. Figo'nun arkada)lar%yd%. Berna hi sevmiyordu onlar%; nefretle onlara bak%p Fatma'ya f%s%ldad%: 83 nsan nerede olursa olsun, insanl%k seviyesini kaybetmemeli. Bunlar, manken mi, hayat kad%n% m% belli de&il. Bizim gibi mankenlere de kt gzle bak%lmas%na sebep oluyorlar. Fatma en namuslu mankenin bile bacak gsterme mecburiyeti oldu&unu d)nerek m%r%ldand%: Hakl%s%n, bizim i) yerimizde de vard% byle bir manken.' a&%n para makinas% olmu) mankenler. Herkes onlar%n s%rt%ndan kazanmak istiyor, k%zlar% bir yerlere ekiyorlard% ama akl% olan ekilmez. Ben de mankenim ama beni kimseler aldatamad%. Szlm hari. O ba)ka... t Figo k%zlara tepeden inme davet %karm%)t%: ,, Bu gece gazinoya gidiyoruz. Pop ilah%n% dinleyece&iz, hadi k%zlar kalk%n. % Berna itiraz etti: Ben gitmem, beni szlm gtrr. ,, Figo Fatma'ya dnm)t. Hadi sen kalk. Bu geri kafal%ya aldanma. Fatma'n%n kolundan tutmu), onu zorla kald%rm%)t%. Gazinoya gittiklerinde Fatma sa&a sola bak%yordu. Acaba onu bir tan%d%k grr myd? Bir tan%d%&a rastlasayd% ne yapard%? Yerlerine oturduklar%nda, ilah dedikleri gen sahnedeydi. K%zlar oynayarak yerlerine oturmu), oynamaya oturduklar% yerden devam ediyor, mzi&in temposuna uyuyorlard%. lk dakikalar Fatma ekingen oturuyordu. Dakikalar getike o da tempoya ayak uydurmaya ba)lam%)t%. Evinden ka%)%n ikinci

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

gecesinde kendisin oki farkl% bir ortamda bulmu)tu Fatma. Hem zlyor, hem de bulundu&u ortama uyum sa&lamaya al%)%yordu. s, % <: Fatma ertesi gn yata&%ndan yorgun kalk%n%)t%. K%zlar da 84 kalkm%), kahvalt%y% haz%rlam%)lard%. Figo Fatma'ya dnerek mjde veriyordu: * )iniz haz%r Demet Han%m. Damla Moda evinde Gngr Bey'in yan%nda al%)acaks%n. Dikkat et, apk%n adamd%r ha. Yan%ndaki mankenleri ba)kas%na kapt%rmak istemez. Fatma henz bu szlere al%)mam%)t%. O da ne demek yle? Ben orta mal% m%y%m? Figo al%nm%)t%: Ne yani, biz orta mal% m%y%z? Ben sizi bilemem, ben kendimi biliyorum. Ben at% a mal% de&ilim. Sen bu kafay% de&i)tirmezsen, bu piyasada hibir yere gelemezsin, bunu bil. Bu sze de Berna al%nm%)t%. Ne demek bu? Ben nas%l geldim? Bile&imin gcyle geldim. ''' Yine tart%)ma ba)lam%)t%. ^. Berna konuyu kapat%yor, fakat Figo tekrar a%yordu. Ertesi gn Damla Moda evindeydi Fatma. Gngr Bey Fatma'y% )ylesine szdkten sonra ona giydirilmek zere bir model istemi)ti. Al%n bunu giyinip, bana mini bir defile yap%n da sizi greyim. Fatma modeli eline al%p soyunma odas%na geip giyindi. Gngr Bey'in kar)%s%na %k%nca, Gngr Bey karar%n% vermi)ti; Hum. Vcudun ve yry)n gzel. Seni i)e al%yorum. Fatma i)e ba)lam%), aradan daha be) gn gemi)ti ki, Gngr Bey ona teklifte bulunuyordu. Demet Han%m! Tan%)mam%z%n onuruna sizinle bir ak)am yeme&i yiyelim mi? Fatma hi d)nmeden karar%n% sylyordu: 85 Te)ekkr ediyorum. Prensipte kimseyle yeme&e %km%yorum? Gngr Bey, koltu&undan kalkm%) Fatma'n%n yan%na gelmi)ti. Can%m, ben kimse miyim? Ben senin i)verenin oldu&uma gre, yar% baban say%l%r%m.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Te)ekkr ediyorum efendim, ama ben bu konuda kararl%y%m. Anlam%yorum sebep nedir? Tutucu bir ailenin k%z% m%s%n? Dini inanlar%n veya %kt%&%n biri mi var? Dini inanc%m var tabi. Gngr Bey tuhaf bir )ekilde kahkaha atm%)t%. B%rak k%z%m bu szleri. Sen benim kar)%mda mini etek giyorsun, yemek mi yemeyeceksin? Sama! Fatma gnlerdir zaten dolmu)tu. lk defa dini bir savunmaya ihtiya hissediyordu... Daha nce kullanmad%&% bilgileri )imdi kullanma gere&i hissediyordu. Neden sama olsun? nsanlar bir gnah% i)liyorsa onunla beraber btn gnahlar% i)lemek zorundalar m%? K%z%m, yemek yemek neden gnah olsun ki? Sonra b%rak bu sevap gnah i)lerini. "imdi hangi a&day%z? a&la ilgisi yok. Din dindir, dinsizlik de dinsizlik. Dinsizlik, slm dininden daha m% faydal% ki a&%m%za onu lay%k gryorsunuz? Gngr Bey, %sl%k alarak hayretini dile getirdi: Gerekten gzel bir sz syledin. Yani bomba gibi bir sz. Bu sz levha yap%p duvar%ma asaca&%m. Te)ekkr ediyorum Gngr Bey, iltifat ediyorsunuz. Sen )u te)ekkrden vazge de syle. Yeme&e ne zaman gidiyoruz? Fatma sinirlenmi), belli etmemeye al%)%yordu. Gitmiyoruz efendim. Daha nce sylemi)tim. 86 Bak Demet hata ediyorsun. Benimle gzel geinsen iyi edersin. Seni manken olarak bir anda lke ap%nda tan%n%r hale getiririm. Elimin alt%nda onlarca muhabir var. Hibirisi beni k%rmaz... stersen giydi&in i ama)%rlar%n% bile haber yapt%r%r, seni )hret yapar%m Ben )hret olmak istemiyorum ki... Gngr Bey sinirlenerek eliyle i)aret ediyordu; Tamam, tamam. Gidebilirsin. Yar%n Hilton'da defile var. Bu gece kendinizi yormazsan%z iyi olur. Yar%n kondiksi-yonunuz yerinde olmal%. Tam saatinde orda ol. Defile ncesi prova yap%lacak. Fatma, ertesi sabah Hilton Otelinin defile salonuna do&ru inmeye ba)lad%. Birka merdiven indikten sonra onlarca gen k%z%n acaip

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

giysiler iinde podyumda gezindiklerini grd. Kendisi de girmi)ti aralar%na. Gngr Bey, hemen Fatma'n%n eline bir k%yafet vermi), izah ediyordu: Bu elbiseyi al, i ama)%r% giymeden bu elbiseyi giy. Defile ok seksi grnmeli. Fatma ilk defa byle bir teklifle kar)%la)m%), ok da utanm%)t%... H%rs%ndan titriyordu: (,;, Ben yle giyinemem efendim. -'.[/ v".''*/ Gngr Be, sinirlenmi)ti: Ne demek bu? Sen buray% manast%r m% zannettin? Sen nesin ha? Mankenlik &retenler sana bunlar% anlatmad%lar m%? Bize yobaz laz%m de&il k%z%m. Bize a&da) manken laz%m. Fatma oktan babas%na hak vermi)ti. a&da)l%k llerinde gnaha do&ru giderken hibir s%n%r tan%nm%yordu. Yok edemedi&i iman% galeyana gelmi), iyice sinirlenmi)ti. Eskimeyen bilgisiyle cevap verdi: a&da) olmak iin her taraf%m%z% gstermek zorunda 87 m%y%z/ Gngr Bey di)lerini s%karak cevap veriyordu: Evet can%m, gerekirse aynen yle olmak zorundas%n%z. Sizin vcudunuz olmasa ne i)e yarars%n%z? ekicilik sz konusu olmasayd% karton mankenlerle yapard%k bu defileleri. Daha sonra tekrar ediyordu teklifini: Hadi k%z%m, hadi bize hac%l%k yapma da git giyin bakal%m. Ne de olsa bilgi birikimi vard%. indeki kal%nt% da olsa imand%. Ve Fatma kararl%yd%: Hay%r! Ben bu k%yafeti syledi&iniz )artlarda lsem de giymem. M)teri bizi mi be&enecek, elbiseleri mi? Bu defa Gngr Bey adamak%ll% sinirlenmi)ti. Gzleri dnm)t sinirden: Bize nutuk atmay% b%rak da defol git burdan. Seni bir daha gzm grmesin. Bu defa Fatma ba&%rarak cevap veriyordu. Siz istemeseniz de gidece&im zaten. Sizin sat%)%n%z fazla olsun diye kendimi pazarlayacak de&ilim. Gngr Bey biraz sakinle)mi) gibi alayl% alayl% cevap veriyordu.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Sen mini etek giyerek ne yapt%&%n% san%yorsun, ku) beyinli k%z. a&da) ol, a&da). Fatma merdivenleri %karken kendi kendisine syleniyordu; "imdi anlad%m a&da) olman%n s%n%r%n%. Demek mini etek bile bunlar%n a&da) olma s%n%r% de&ilmi). Yava) yava) girilen karanl%ktan Birden bire ayd%nl%&a %kmak zordur. Fatma derdini Berna'ya dkm), her )eyi anlatm%)t%. Bravo, ok iyi yapm%)s%n. Madem ki bir insan bir )eyi istemiyor, o halde ona anlay%) gsterilmelidir. Ben her k%yafeti giyerim ama benim de kendime gre tabular%m vard%r. Onlardan taviz veremem. Figo devaml% ba)ka )eyler anlat%yor, sanki k%zlar% bir)ey-lere al%)t%r%yordu. Bulacaks%n para babas% bir moruk. Onunla ya)ayacak, zerine bir daire ald%rd%n m% atacaks%n tekmeyi. Sofray% haz%rlayan Reyhan Han%m Figo'ya ters ters bakt%. ..S. Bunu hep sylersin ama hl kendin birini bulamad%n. Ben bir ki)iye ba&lan%p kalamam. ,; Berna yine k%zg%n k%zg%n syleniyordu. Sen neden bir genelevinde al%)m%yorsun, ben buna )a)%yorum. Fatma yine kavga %kacak sanm%)t% ama Figo hi oral% bile olmuyordu. ..... .,...;........,,. ... ;;. .:: , .....'' S%ras% gelince o da olabilir. Benim iin para neredeyse vcudum oradad%r. Berna'yla Fatma yaln%z kald%klar%nda konu)uyorlard%: Bu k%z buraya gelen k%zlar%n o&unu ba)tan %kard%. Yok efendim ne olacakm%). Hangi a&daym%)%z. Neler neler. Buna ve Bet)'e dikkat et Demet. Bunlar kad%n ticareti yap%yorlar gibi bir duyguya kap%ld%m. Son ayda buraya gelen k%zlar%n say%s% belli de&il, nereye gittiler onu bile bilmiyorum. Fakat mmkn de&il. Bet) abla kad%n sat%c%s% olsa lks ya)ar, ok paras% olurdu. O tipler mahalle aras% pezolar%d%r. Onlar arada bir manken, )ark%c% veya aktrisi yapaca&%z ayaklar%na k%zlar% aldat%r, sonra da onlar% satarlarm%). Byle zel evlerde erkeklere al%)t%r%rlar, sonras%n% anla art%k. Fatma )a)k%n )a)k%n sordu: O halde sen neden hurdas%n? '*

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Bana bir)ey yapamazlar. Szlm tan%yorlar. Szlm onlar%n evlerini ba)lar%na y%kar. Bunu biliyorlar. Sen kendine dikkat et. Fatma o geceyi korku iinde geirmi), ertesi gn gazete ilan%yla i) aramaya ba)lam%)t%. Gnler sonra yine Beyo&lu'nda bir i) bulmu)tu. al%)maya ba)lad%&%nda her )ey iyi gidiyordu. Patronu da fena insana benzemiyordu. lk i)i yeni i) yerinde arkada)lar edinmek olmu), onlarla birlikte ayn% evde kalmaya ba)lam%)t%. Mankenlerin o&u ak)amlar% evlerine gidiyorlar, ancak evinden kaan veya evleri uzakta olan mankenler ev tutup beraber oturuyorlard%. Yeni arkada)lar%n%n iinde de namus duygusundan uzak olanlar vard%. Yeni evinde arkada)lar%n%n iinde Cemile ve 90 Neriman a)%r% ahlaks%zl%&a kar)%lard%. Onlarla beraber geziyor, onlarla beraber mzik dinliyor, ayn% ortam% payla)%yordu. Bir gece hep beraber, lks bir hotele yemek yeme&e gitmi)ler, btn arkada)lar% iki ime&e ba)lam%)lard%. Fatma'n%n nnde de kadeh vard%. Arkada)% Neriman Fatma'n%n nndeki kadehi doldurmu), Fatma'ya syleniyordu: Hadi Demet, )erefine ielim, kald%r kadehini. Fatma'ya bu teklif ok a&%r gelmi)ti. Ne diyece&ini )a)%rm%)t%. " mesem acaba, gerici derler mi?" diye d)nd. Herkese ok normal grnen iki imek neden kendisine a&%r geliyordu? kiyi duda&%na gtryor, tekrar geri ekiyordu. Acaba insan byle byle mi yoldan %kard%? Reyhan Han%m da babas% gibi sylemi)ti. "Yava) yava) al%)t%r%rlar insan%" demi)ti. Birden akl%na babas%n%n iki hakk%ndaki sz gelmi)ti: ki ien insandan nce utanma duygusu, sonra da korku gider, demi)ti. "imdi nereden akl%na gelmi)ti babas%n%n sz. "yle tam a&da) k%zlar gibi istedi&i )ekilde neden ya)ayam%yordu ki? Neydi ondaki bask%? Evden ayr%l%p rahat etmi)ti. Peki iinden neden aynlam%yordu? Neden ortama uyam%yordu? Masada bulunan teki

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

arkada)lar% da Fatma'n%n imedi&ini farket-mi)ti. Israrla "i" diyorlard%. . Sen iine kapan%k bir k%za benziyorsun. de a%l biraz. Herkes imesini istiyordu. Fatma yine kadehi a&z%na kadar gtrm)t, ama bir trl iemiyordu. Birdenbire karar vermi)ti. Hemen iecekti. Aceleyle ikiyi a&z%na gtrp, gzlerini kapatt%, ama yine 91 iemiyordu. ' , Allah'geliyordu akl%na. Bu ortamda Allah'%n akl%na gelmesi onu hi memnun etmiyor, bilhassa Allah'%, dini, Peygamberi, her)eyi unutmak istiyordu; ama kendili&inden akl%na geliyordu i)te. "imdi bir de haf%z olu)u gelmi)ti akl%na. "S%ras% m%yd% )imdi?" K%zd% kendi kendine, fakat kendisini yine kendisi yenemiyordu. Fatma o gnden sonra, kendisini daha ok a&da)la)t%rmaya al%)sa da ancak mini ete&e kadar gelebilmi), ona da bir trl al%)amam%)t%. Gnler sonra kendisini bulan Bet), i)yerine gelmi) verdi&i paralar%n hepsini istemi)ti. Fatma yalvar%yordu: Ama Bet) Abla, hepsini birden nas%l vereyim? Msaade edersen taksit taksit derim. Yz hatlar%n% buru)turan Bet), cevap verdi: Hay%r. Kabul etmiyorum. Ya param% verirsin, ya da babana burda oldu&unu syler, adresini veririm. Tamam, bir ay sonra paran%z% gnderirim. Bet) gider gitmez Fatma d)nmeye ba)lam%)t%. Bir ay sonra onca paray% nas%l verecekti. Mmkn de&ildi bu. O halde bu i)yerinden ayr%lmal%, ba)ka i) bulmal%yd%. Bet)'e paras%n% biriktirince verirdi. Fatma tekrar, ayd%r al%)t%&% bu i)yerinden ayr%lm%), ba)ka bir yer bulmu)tu. Orada da rahat edememi), bir ay sonra da ordan %k%p, nihayet iyi bir yer bulmu)tu. Burda rahatt%. zellikle manken arkada)% Leyla ok a&%rba)l%yd%. Baz% gr)leri bozuktu ama Fatma onu ho) gryor, "ben hem imam k%z%, hem de haf%z oldu&um halde byley-sem, dinini hi bilmeyen Leyla'da o kadar bozukluk olsun" diyordu. Aylar geiyor, Fatma sa&da solda srnyordu. Leyla da erkekten dnme Banu'yla tan%)t%rm%)t% Fath%a'y% 92

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

%'l Sak%n dnme olu)u seni korkutmas%n. Birok cinsi sa&lam olup, fikri bozuklardan daha iyi biridir. Hi kimseye kt yolu tavsiye etmez. Kendi halinde birisidir... stersen mz beraber bir daire kiralayal%m. Beraberce deriz kiray%. Sahi unutuyordum, Nejla isminde bir arkada)%m da var. O da "ortak bir daireye %kal%m" diyordu. Fatma sa&da solda kald%&% iin b%km%)t%. E)yalar% al%n%yor, elalemin evlerinde rahat etmiyordu.... Daire aramaya karar vermi)lerdi. Bir an nce bu i)kence bitmeliydi. Son aylarda can%ndan b%kar olmu)tu... Tan%d%klar%na "bu gece sizde kalabilir miyim?" demekten b%km%)t%. Kitap okuma al%)kanl%&%n% b%rakamad%&% iin devaml% kitaplar al%yor, gitti&i yerlerde kaybediyordu. Zaten rahata da kitap okuyamaz olmu)tu. Ne istiyordu Fatma? Hala kendisi de anl%yabilmi) de&ildi. Binlerce gencimiz, binlerce haf%z%m%z gibi... O da ayd%nl%&% veriyor, karanl%&% al%yordu... Kendisini de&il ba)kas%, kendisi bile tamyam%yordu. '"'' ... ' . > .A , % :..'<> ' . . ...: , *** r , >,.93 Ak%l iin do&ru birdi; , : .. Ama do&ruyu kim tesbit edecekti? Fatma bu i)yerinde midi veya )anel k%yafetleri te)hir etti&i iin ok memnun oluyordu, ama arada bir bu firmada da mini etek vard%. Kendisini al%)t%rmaya al%)%yordu. Kendisini slmi ruhtan kurtarmaya al%)%yor, ama bir trl beceremi-yordu. slm'a yap%lan hakaretlere dayanam%yor, ba)kalar%na kar)% slam'% savunurken tekrar iman% yenileniyordu. "a)k%nd% Fatma. Ana evinde bile bu kadar slam% savunmam%)t%. Neden her gn slam'% mutlaka savunacak bir)eyler oluyordu. )te yine ayn% )eyle kar)%la)m%)t%. Devaml% i)yerinde gezinen Selim Bey Fatma'yla konu)uyordu. a&%m%za materyalist felsefeyi ta)%mazsak, a&%m%z ayd%nl%&a %kamaz. Fatma pek anlamasa da materyalist felsefenin temelinde dinin reddedildi&ini biliyordu.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

95 Mecbur hissediyordu kendisini. Daha nce ba)kalar%na da sormak zorunda kald%&% soruyu Selim Bey'e sordu: Dinsizlik, slm dininden.daha m% faydal% ki, onu a&%m%za lay%k gryorsunuz? Bu soruyu kime sorsam cevaps%z kal%yorum. Selim Bey kendisine gveni ifade eden bir tav%rla cevap verdi: Siz bilen ki)ilere rastlamam%)s%n%z Demet Han%m. Dinsizlik... Birden duraklad% Selim Bey. "una dinsizlik demeyelim. a&da) kavramlarla, yani bilimsel kavramlarla konu)al%m. "Materyalist Felsefe" diyelim )una. Materyalist felsefe gerek bir ayd%nl%kt%r. Hangi zelli&inden dolay%? Her)eyden nce bilimi inkar etmiyor. Bilakis bilim materyalist felsefeyle vard%r. Fatma hemen Kur'an ayetlerinden baz%lar%n% hat%rlad%: Kur'an'da Lokman Hekim'den, en byk doktordan bahsedilir. Sizce Lokman Hekim materyalist midir? D)nmeye, insan% ilerlemeye te)vik eden ayetler de materyalist fe-lesefeye mi dayan%r. Binlerce konuya %)%k tutan, dnyaya yeni bir sistemin a%klamas%n% yapan Peygamberimiz (s.a.v) Efendimiz de materyalist miydi sizce? Dnyan%n en mthi) haritas% olan, harikalar listesine giren Piri Reis'in haritas%, sizce materyalizmden mi g ald%? Cebiri bulan Cabir ve benzerleri de sizce materyalist raiydiler? Geri ben bu konulardan anlamam ama, ilk i)im, durmadan okuyarak size gerekti&i gibi cevaplar verece&im. '; Bravo Demet Han%m. Kararl%l%&u*f& foayran Md%m. 96 Haftalar gemi), Leyla tuhafla)m%)t%. Patron Nedim Bey, Leyla'y% a&%rm%), herkesin iinde onu ikaz ediyordu: Bak Leyla. Gidi)at%n% be&enmiyorum. Yine uyu)turucu alm%)s%n. Hani art%k imeyecektin? Leyla mahcup mahcup cevap verdi: Ne yapay%m. Ba&%ml% hale gelmi)im. meden duram%yorum. Bak, byle gidersen ok kt durumlarda kal%rs%n. K%r%lma ama, yle hale gelirsin ki, uyu)turucu bulmak iin kendini satars%n. Dost ac% syler ama do&ruyu syledi&i iin ac%d%r ve baz% do&rular%n ac% bedelleri vard%r.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Hakl%s%n%z. Tamamen hakl%s%n%z. O zehiri ien bir daha kendine gelemiyor. Hatta yle hale geliyorum ki, annemin karn%nda uyu)turucu oldu&unu bilsem, b%a&% sokar annemi ldrme pahas%na al%r%m. Nas%l kurtulaca&%m% bilemiyorum. Nedim Bey, ok zlm)t. Bu uyu)turucu konusunda devlet ok ge kal%yor. Toplum da yle. Genlik bu konuda bilgilendirilmiyor. Bir kere merak edip iiyorlar. Sonras% felaketle noktalan%yor. Hem merak% ortadan kald%rmak iin zendirici filmler gsterilme-meli, hem de medya genli&i bu konuda bilgilendirmelidir. Fatma, hayretler iinde kalm%)t%; ; Aaa! "a)%rd%m kald%m do&rusu. Cahil insanlar aldan%p uyu)turucu ierler. Sen kltrl k%za benziyorsun, nas%l aldand%n? Sonra kendisini d)nd. Acaba kendisi nas%l aldanm%)t%? Leyla da ok zgnd: ! Oldu bir kere. Beni sevdi&ini zannetti&im gence aldand%m. .,('. Nedim Bey devam etti. i\ :, ' ' , , Uyu)turucu mafyas%n%n feel elemanlar* vard%r. Ba)ka97 lar%n% mbtela yapmak iin u&ra)%rlar. Sizinki de yle olmas%n. Yok can%m. O da memnun de&ildi. D)tm bir defa, nas%l kalkar%m bilmem. Ailem bilse ok k%zarlar. " stedi&in gibi gez, diskolara git, iki i, ama uyu)turucu ime" diyorlar devaml%. Nedim Bey dindar aileden gelen biriydi. Dini pek bilmese de baz% konularda tutarl%yd%. Aya&a kalk%p cevap verdi: Sama! Disko, iki e)ittir uyu)turucu de&il midir? Mendili denize atacaks%n, %slanmas%n diye tedbir arayacaks%n. Byle )ey olmaz! Aileler henz lkemizin ne hale geldi&ini hi bilmiyorlar... Fatma can kula&%yla dinliyordu bunlar%. Korkmaya ba)lam%)t%. Kendisi ok dikkat etmeliydi. )ten %km%), Leyla'n%n teyzesinde kalmaya giderken, kitap alm%)t%. Leyla'ya dnerek fikrini syledi. Bugn kendimi ok yetersiz hissettim. ok kitap okumam gerekti&ini anlad%m. Ald%&%n kitaplar bilimsel kitaplar m%? Evet, bilimsel ve dinimsel.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Leyla d)nyordu. Sorma gere&i duydu: Bilimseli anlad%m. "u dinimseli anlayamad%m, o ne demek? Fatma glerek cevap verdi. ylesine syledim can%m. Dini demek istedim. ' Demek dinle ilgileniyorsun? Ben hi ilgilenmedim. Daha do&rusu aile ortam%nda din... Daha sz bitirmemi)ti ki, Banu ile kar)%la)m%)lard%. Merhaba Banu, nereye byle? < "ylesine geziniyorum. S%k%ld%m da ne yapaca&%m% bilemiyorum, -l, i, 98 Fatma tavsiyesini bildirdi: Kitap okuyun, kitap iyi arkada)t%r. Bo) kalan insan kendisini iten bitirilmi). Ayak st konu)mu)lard%. Banu'nun yry) Fatma'n%n hi ho)una gitmemi)ti. Samimi olur olmaz, )akaya getirip bunu syleyecekti. Gnler, haftalar sonra samimi olmu)lard%. Bir araya geldiklerinde ilk i)i yolunu bulup onu sylemek oldu. Bak Banu karde), seni anl%yorum ama ba)kalar% anlamaz. Yry)n biraz dzeltirsen iyi olur. Aman, al%)m%)%m ayol. Dzeltemiyorum. Dzeltirsin... Bunun iin nce karar vermen gerekiyor. Sonra neden o kadar k%nlas%n ki, k%r%tarak yrd&n iin daha gzel olmuyorsun ki. Kad%nlara zentiyse bu durumun, ben byle k%r%tan normal bir kad%n grmedim. Do&ru ama al%)m%)%m. nceden k%r%tmadan yrmeye al%)%kt%n ama sonra k%r%tmaya al%)t%n. "imdi tersini yaparsan olur biter. Seninle ayn% evde kalaca&%z. Arkada)%ma kt not vermelerini -istemem. Banu Leyla'ya bakt%: Ne i) Leyla? Bu han%mefendinin emrinde mi gezeee* giz? Bu benim durumumu bilmiyor mu? Biliyor can%m. Her)eyi anlatt%m. Fatma Banu'ya kararl% tavr%yla cevap verdi: % Dnmeli&in arkas%na s%&%nma Banu. Dnmeler de istep-seler iyiye do&ru dnebilirler. Sen kendini )artland%rm%)s%n. O halde sen benimle nas%l daire tutacaks%n?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Sen fuhu) yapm%yormu)sun. Sen zevk iin cinsiyet de&i)tirmemi)sin. Zaten en byk gnah e)cinsellikten sonra cinsiyet de&i)tirmektir. Allah'a yap%lan byk isyanlardan 99 biri. Sen farkl%s%n. Her )eyden nce pi)mans%n. Pi)man insanlar dince makbul insanlard%r. Olsun, ne farkeder? ok )ey farkeder. Tevbe etmi)sin. Olsun. Tevbe de etsem, ben bir dnmeyim. Dnmeyle yrmeye utanmayacak m%s%n? Ben gnah%na devam etmeyen, tevbe eden kim olursa olsun onunla gezerim. Bundan hi utanmam. Ona destek vermek iin yapar%m bunu. Onu yaln%z b%rakmamak iin yapar%m. Ama tevbe etmeyen, fuh)una devam edenle ayn% yerde ya)ayamam. Banu ilgin bulmu)tu Fatma'y%. Leyla'ya bakarak sordu: Bu ne i) Leyla? Hem yle, hem byle olur mu insan? Bu k%z dindar m%? Fatma vermi)ti cevab%: ' '''> Dinsiz de&ilim... Ama... Gerisini sorma! ;' Banu sinirlenmi)ti. :S / Sen her)eyi soruyorsun ama... '" ' Fatma ac% ac% Banu 'ya bakt%. Sen kendini anlat%rken benim kadar utanamazs%n Banu... Banu daha ok )a)%rm%)t%. Sen iki kere mi dnmesin? Neden utan%yorsun? Fatma'n%n evden ka%)%ndan bu yana be) ay gemi)ti. Ama bu be) ay, ona be) y%ldan daha uzun zaman gemi) hissini veriyordu. Karma)%kt% duygular%. 100 Yarasaya benzeyen, Geceyi gndz san%r. % ' .,,.<:.:.iv.;'' ...:;'./(/''., '/l%' Fatma, arkada)tan Leyla, Necla ve Banu ile kalmaya karar verdikten sonra Galatasaray Lisesi'nin arka k%s%mlar%nda bulunan bir sokakta daire bulmu)lard%. Ortak harcamalarla bu evde ya)amaya karar vermi)lerdi. Daireyi temizletip, gzelce d)emi)ler, e)yalar%n% yerle)tirmi)lerdi. odas%, geni) bir salonu olan dairede, zgr ya)ama planlar% drt

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

arkada)%n ortak noktalar%ndan yola %k%larak yap%lm%)t%. Evlerine yerle)tikleri bu ilk gece Leyla'n%n teklifine ayr%lacakt%. Arkada)lar! Bu gece herkes hayat%n% anlats%n. Birbirimizi yak%ndan tan%yal%m. Art%k biz bir aile olduk. Birbirini tan%mayan aile olmaz. Dilerseniz nce ben ba)l%yay%m. Gen k%zlar%n hepsi kabul etmi)ti bu teklifi. nce Leyla ba)lad%. W Gen k%zlar%n hepsi kabul etmi)ti bu teklifi. nce Leyla ba)lad%. Ben zmir'liyim. Onsekiz ya)%m% yeni bitirdim. karde)iz. mz de k%z%z. Babam demir tccar%d%r. Mankenlik kursuna babam%n zoruyla kat%ld%m. Lise mezunuyum. niversiteye gitmek iin haz%rlanaca&%m. Gl)ler ayyuka %k%yordu. Necla ile Banu ok iyi biliyorlard%, uyu)turucu kullananlar okuyamaz, ders al%)amazlard%. zellikle ba&%ml% olduklar% zaman. S%ra Necla'dayd%: Ben Bursa'l%y%m. Ondokuz ya)%nday%m. ki karde)iz. Babam annemi b%rak%p Almanya'ya gitmi). Orada ekici Alman kad%nlar%n% grnce, art%k annem ona ekici gelmemi) ve annemi b%rakm%). Annem hayat kad%nl%&% yaparak beni bytm). Ben de hayat kad%nl%&%n% de&il mankenli&i setim. Kendisine gndr erkek eli de&meyen bekar bir gen k%z%m. Fatma hayretler iinde kalm%)t%. Kendisi imam babas%n%, namuslu ve mslman annesini anlatamazken, Necla hayat kad%n% olan annesini ne de rahat anlat%yordu. Yine kahkaha sesleri birbirine kar%)%yordu. S%ra Banu'dayd% o da ne)eli ne)eli anlatmaya ba)lad% Ben ezelden kad%n yarat%lm%) Ankaral% bir gen k%z%m. Hep beraber yine glyorlard%. Banu ald%r%) etmeden devam etti. Babam denen p... de annemi bir kad%n yznden b%rakm%). Benim annem hayat kad%n% olmam%). Necla glerek devam etti: Can%m, o i)i de sen yap%yorsun ya. Banu buna sinirlenmi)ti: A&z%n% topla k%z! Gelirsem cart diye y%rtar%m a&z%n%. Ben namuslu bir kad%n%m. "u anda drst bir patronun yan%n102 da al%)maktay%m. Uyu)turucu kullanmam.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Neden okumad%n? Kan%ma girdiler benim. Kad%n gibiyn%i)im. Sokakta bana laf atan piler yznden bunal%ma girdim. Psikolojim bozuldu. Demek ben asl%nda kad%nm%)%m, dedim. O zamanlarda Blent'in ameliyat% ok skse yapm%)t%. Koca lke o zaman sadece onun ameliyat%n% konu)uyordu. Ben de aldan%-verdim. Annem de k%z evlad%n% ok severmi). Annem ok a&lad% yalvard% ama dinlemedim. Sonunda ameliyatla ben de kad%n oldum. S%ra Fatma'ya gelmi)ti. Babas%n%n mam oldu&unu sylese miydi? "Hay%r" dedi. "Dikkatli olmal%y%m. Sylememeliyim. Benimle alay eder, benim gericili&ime karar verirler" diyerek, o da bir senorya . uyduruverdi. Ben aslen stanbulluyum. Babam bir fabrikatrdr. ki karde)iz. Annem bir modelisttir. Benim manken olmam% annemle babam istediler. Lise mezunuyum. niversiteye haz%rlan%yorum. Necla sormadan edemedi: Peki, madem stanbullusun, neden evinde de&il de bizimle kal%yorsun? Fatma )a)%rm%)t%. "ey... Evimiz kalabal%k da beni s%k%yor. Hani iki karde)tiniz? Ayr%ca burda biz de kalabal%k say%lmaz m%y%z? Hibir yalanc%, ayn% yalan% sonuna kadar hat%rlayamaz, bir gn mutlaka yalan% %kard%, ama Fatma'n%nki an%nda %km%)t%. O da bir yalan%n% kurtarmak iin, ikinci bir yalana ba)vurdu. .., ii. ,..:-. Evimizde hizmetiler, annemin manken arkada)lan babam%n i) arkada)lar% derken ad%m atacak yer kalm%yor, Befl 103 de evden ayr%lmaya karar verdim. Fatma bu yalanlar% sylerken evden ayr%ld%&% ilk gri d)nm)t. Babas%n%n salar%ndaki beyazlar% grd& gn, i)yerine geldi&inde, izinden dnen sekreterle kar)%la)m%), sekreter ona babas%n%n arad%&%n% sylemi)ti. Dnya sanki ba)%na km) gibi olmu), saatlerce kendine gelememi)ti. Sonra da babas%n% grmeye cesaret edememi), evden ayr%lm%)t%.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Gnlerdir arkada)lar%nda birer gece geirmi), )imdi de ortak dairelerini tutmu)lard%. smini tekrar de&i)tiren Fatma; d)nyordu: Banu'nun sesiyle irkildi. Demet, neden byle dald%n? , ' % , Necla glerek cevap verdi: Beyaz% fazla ka%rm%)t%r. Fatma Demet ismine al%)amam%)t%. Bazen buz gibi geliyordu ona bu isim. Birden Necla'n%n szn duydu. Ne Beyaz%? Ben onu ikinci ii)te b%rakt%m. Neredeyse hayat%m% mahvedecektim. Akl%m% kulland%m, k%lpay% kurtuldum. Necla sevinerek tekrar sordu: Sahi mi sylyorsun Demet? Nas%l oldu da b%rakt%n? nce ve ak%ll%ca d)ndm. Uyu)turucu ienlerin hangisi sa&l%kl% ve onurlu olarak hayatlar%n% sonuna kadar gtrm)? Bir de lm olay%na )ahit oldum. Sen tan%yorsun hani, eski mankenlerden Selma ta)%y%c%ym%). Hat%rlad%n m% Necla, bir defa kavga etmi)siniz! )te onun evindeydik. kinci kez imi)tim o zehiri. Oradan gle oynaya ayr%ld%k. Ertesi gn gazetelerde lm haberini okuyunca )oke oldum. "A)%r% dozdan lm)" diye yazd%lar. Polis de en son yan%nda kalanlar% bulaca&%z demez mi? Gnlerce korku iinde ya)ad%m. O gn karar verdim bir daha almamaya. 104 Banu blm)t konu)may%. Ben onu a&z%ma almam. "eytana uydum, hayat kad%nl%&% yapt%m ama sonra tevbe ettim. Uyu)turucu mbtelas% yapamad%lar beni. Aman ne vicdans%z herifler onlar. Bizi ldr\rnek iin kurulan vah)i bir tuzak o. Allah'a )kr ben o tuza&a d)medim. Fatma a%kl%yordu sebepleri: Evet, do&ru syledin Banu. Bizi bize hissettirmeden zehirlemek isteyenler var. Bakt%lar ki sava)larla biz bitmedik, bu yola ba)vurdular. Leyla devam etti: Demek ki bizde bize zel )ahsiyet kalmam%). Biz, biz de&il, onlar olmu)uz.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma Leyla'y% dinlerken )ok geiriyordu. Ne kadar bilinli konu)uyor diye ona hayranl%kla bakt%. Leyla! Bikinilerle podyumda grmeseydim seni dindar zannedebilirdim, ne gzel konu)tun. Yok can%m, daha neler! Dinsiz olacak halimiz yok ya! Ama dincilikten, dini siyasete alet edenlerden nefret ederim. Banu devam etti: Al benden de o kadar, ben de dindar%m ama dincili&e kar)%y%m. Leyla uyu)turucu ald%&% iin farkl% konu)maya ba)lam%)t%. Tabi ki onlar syledikleri szler ile gerek mslmanlarm kastedildi&ini ve bunun bir d)man oyunu olu)unu bilmezlerdi. Yeter be! Bu ne i), camiye evirdiniz buray%. Din... Dinsizlik. Bunlar% konu)may%n, insan%n ii karar%yor. , r %. , Necla sormadan geemedi: ;, kararmakla bunlar%n ne gibi bir ba&lant%s% vaf?%'Pk anlayamad%m. ..< u v Var i)te. Benim iim karar%yor. )te o kadar. ''', < Ban tepkisini gstermeden edemedi: Aaa, manya&a bak ayol. Biz sana m% tabiyiz. "imdi dinden bahsederiz, birazdan rak%dan, a)ktan bahsederiz. Sana hesap m% verece&iz? Leyla Banu'ya bakt% bir mddet... Sen de hakl%s%n Banu. Sen bu konu)malar%n bendeki etkisini nereden bileceksin. zr dilerim. Devam edin. Necla'n%n konu)mas% kesilmi), konu da&%lm%)t%. ok gemeden bir adam gelmi), Necla'y% al%p gitmi)ti... Aradan biraz zaman geince de Leyla'n%n erkek arkada)% Leyla'y% gtrnce Fatma'yla Banu yaln%z kalm%)lard%. Banu akl%na tak%lan soruyu sordu: Seninki ne zaman gelecek? Fatma nce duymamazl%ktan gelmi)ti. Gnl&n yazmaya devam ediyordu. Yorgun ve bitkindi Fatma. Girdi&i yolun sonunu hi ayd%nl%k grmyor, ama kendi gr)ne nem vermemeye al%)t%r%yordu kendini! Banu %srarla tekrar sordu:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Cevap versene k%z. Seninki ne zaman gelecek? Fatma h%rsla bakt% Banu'ya. Benimki yok... Aaa! Hala zengin bir kodaman ayarlayamad%n m% k%z? Boyun po)un da gzel. Yoksa benden sakl%yor musun? Hay%r, saklam%yorum. Ama ben seni otostop yaparken grdm. Onu herkes yap%yor. Ben de birka defa yapt%m. Tesa-dfsen de grm)sn. Bana bak! Yan%lm%yorsam namuslu ayaklar% yap%yorsun. Elin o&lu seni taksiye al%rsa kar)%l%&%n% istemez mi? Sen bunu bilmiyor musun? nceleri bilmiyordum. Sonra &rendim. nsan%z bazen 106 hata yapar, onu ge farkederiz. Banu koltu&unu Fatma'n%n yan%na ekip merakla sordu: l Eee, anlat k%z. Ne oldu da farkettin? Bir taksiye bindim. Adam "illa bir yemek yiyelim" dedi. Kabul etmedim. Israrla yalvard%. Yine kabul etmedim. "Ben senin gibi gzel k%z% yeme&e gtrmeden b%rak%r m%y%m" dedi. Arabas%n% srd Levent yoluna. "Dur" dedim durmad%. Ben de kendimi arabadan a)a&%ya att%m. Hayat kad%n% olmad%m ki, her davete gideyim. O gnden sonra otostop yapmad%m. Aferin sana. "imdilik iyi gidiyorsun ama byle olursan biraz zor tutunursun. %kt%&%n bir gen yok muydu senin? Fatma Banu'ya yine ters ters bakt%, sonra yaz%s%n% yazmaya devam etti. Banu devam ediyordu: K%z, %kt%&%n gen ne oldu? Anlat bana, merak etme kimselere sylemem. Zaten sylesem de bizim ervede bunlar ok normal )eylerdir. Fatma, Banu'dan kurtulamayaca&%n% anlam%)t%. Evet, bir gen vard%. Ben onunla evlenmek niyetiyle arkada)l%k kurmu)tum. Ama o benimle ba)ka ihtiyac%n% gidermek iin arkada) olmu)mu) me&er. Ben bunu anlay%nca ok zldm. Ona da "erkeklerin ihtiyac%n% gideren k%zlardan de&ilim. Sen, o tip k%zlar% bul" dedim ve ayr%ld%m. O ne dedi o zaman?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

"Amma da ba&nazm%)s%n. Senin manken oldu&una inanmak iin aptal olmak laz%m" dedi. Sanki mankenlerin hepsi hayat kad%nl%&% yap%yormu) gibi konu)maz m%? yice tepemin tas% att%. Banu alayl% alayl% cevap verdi: Adam da hakl%. Baz% mankenlerle hayat kad%n% aras%nda fark kalmad%. Ama ilerinde parayla vcutlar%n% satmaya107 cak olan mankenler tamd%m. ok irkefi de var, ama temiz k%zlar da var. Oralar%n% buralar%m amak zorunda kalmasalar, p%rlanta gibi k%zlar var. Fatma zgn zgn bakt% Banu'ya. Hakl%s%n. Meslek ad%yla k%zlar% soyuyorlar. O yzden ben, mayo, bikini defilelerine %km%yorum. Hibir ajans da beni kabul etmiyor: O yzden teki arkada)lara oranla az kazan%yorum, ama hayat%mdan memnunum. Kendisine yalan sylyordu Fatma. Hayat%ndan memnun de&ildi. Ka i)yeri de&i)tirmi)ti namuslu bir firma bulana kadar. Banu hi durmadan sorular soruyor, Fatma'y% s%k%yordu. Fatma msait bir dille anlatmaya al%)t%. Yeter Banu, ltfen. Gnl&m yaz%yorum. Art%k soru sorma. Banu bu defa soru tarz%n% de&i)tirmi)ti. Peki ne yaz%yorsun? Merak ettim k%z, ne olur bana da oku. Olmaz. Neden olmas%n? Can%m s%k%l%yor Demet. Senle ikimiz kald%k. Sen benimle konu)mazsan patlar%m. Olmaz dedim. Israr etme. K%z ben seni iki ayd%r tan%yorum, ama asl%nda hi tan%m%yorum. Ne olur sanki okursan? Ucunda lm m var? Do&ru, ucun da lm m var? Peki, sadece bir sayfay% okuyaca&%m. Ba)ka sayfa istemeyeceksin. Tamam. ^ <v, Okuyorum ama kimseye sylemeyeceksin. Duyarsam sana asla gvenmem. Sz k%z. Namus sz. Fatma derin derin Banu'nun gzlerine bakt%: Namus sz. Hangi lye gre namus? ' ' 108

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Banu )a)%rm%)t%. . ; :i;,;.i Ne biim soru k%z bu? Namus i)te.w;r n Fatma ba)ka^ bir)ey sylemeden gnl&n okumaya ba)lad%: "Seni ok zledim annem... Seni de babaca&%m, seni de ok zledim. Gzmde ttyor zleminiz. Y%llard%r ben dnyay% ba)%n%za y%km%)t%m. "imdi de kendi ba)%ma y%kt%m. Her ile ekiliyor anneci&im, her ileye raz%y%m babac%&%m; ama sizsizli&in ilesine asla... Geri dnmek mmkn olsayd% da uarak gelseydim yan%n%za ama, art%k ok ge. Hele sen babac%&%m. Sen benim ne i)ler evirdi&imi &rendikten sonra, ancak senin yzne ahirette bakabilirim. Tabi sen Cennet'e ben Cehennem'e giderken, bir tesadf sonucu oralarda gr)ebilirsek..." Banu duygulanm%)t%: Allah korusun k%z! Sen Cehennemlik ne i) yap%yorsun ki? Fatma, Banu'nun gzlerine ya)l% gzlerle bakt%: Syler misin Banu, Cennetlik ne i) yap%yorum? Szm kesme de devam edeyim. Tamam tamam. Bir daha kesmeyece&im. "Sana bir)ey syleyeyim mi baba, hani s%k s%k "do&ru bilgi alt%n gibidir, de&eri d)mez" derdin ya, ok do&ruymu) babac%&%m. Verdi&in alt%nlar sayesinde daha byk uurumlara d)medim. Daha uzun zaman olmad% sizden ayr%ld%&%m ama iim yan%yor baba. Alev alev yan%yor iim. Bir bilseniz evimizin tahtalar%n% bile zledim. Pencereye takt%&%n bez paras%na bile hasretim. Ya sana baba?... Senin sabr%na... Senin mkemmel insan oldu&unu her geen gn daha iyi anl%yorum. Art%k tan%d%m seni, sana hasretim. Hepinizin ipini elimle ektim. 109 Azg%n dalgalara b%rakt%m kendimi. Kimi suluyay%m, bu yolu ben setim." A&lamaktan devam%n% okuyam%yordu Fatma. Ba)%n% masan%n zerine koyup h%k%r%klarla devam ediyordu. "imdi s%ra bende babac%&%m. A&lama s%ras% bende. Banu kalkm%) Fatma'ya su getirmi)ti.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Al k%z i )unu. Bir yerine bir)ey olacak. Ne kadar ef-krl%ym%)s%n. aresi var ayol. Madem ki gitti&in yolu be&enmiyorsun, dnersin. Fatma bo) bulunup, a&z%ndan istemedi&i szleri ka%rd%: Btn mesele burada ya. Bu yaz%lar% yazan teki Fatma... Bu hayat% isteyense ba)ka bir Fatma. Fatma kim k%z? Sen Demet de&il misin? Anlad%m, ismini de&i)tirdin... Fatma suyu itikten sonra mutfa&a geip oca&a ay koymu), a&lamas%n% dindirmeye al%)m%)t%. Banu yine gelmi), sorular%na devam ediyordu: Evimizin tahtas%n% zledim demi)sin. Sizin villan%z tahtadan m%? Pencerenizde neden bez vard%? Evinize )ark ss m vermeye al%)t%n%z? Fatma birden )ok olmu)tu... Yalan%n% hat%rlay%p Banu'ya k%zd%. Tamam Banu, bana art%k soru sorma! Benim iimdeki sorular zaten bana yetiyor. Fatma i)ine gidip geliyor ancak bu arada mthi) bir ikilem ya)%yordu. Do&ru yolu isteyen Fatma'yla, slm'%n izin vermedi&i yolda yrmek isteyen Fatmalar aras%nda bocal%yordu. ..{'' 't.ctV.:1 :' ; ', ' Ki>': Aradan aylar geti&i halde, Fatma tas men al%)sa da, etra110 f%nda grd& olaylara tam olarak uyum sa&layamam%)t%. Evlerine erkekler geli/or, k%zlarla e&leniyor, iki iip gidiyorlard%. / Fatma Leyla'ya uyu)turucuyu b%rakt%rmaya al%)%yor, elinden geleni yap%yordu, i)yerinden de memnundu. Nihayeti kendisinden yararlanmak istemeyen bir konfeksiyon atlyesi bulmu)tu. Yine bir gece Leyla ile Necla'n%n erkek arkada)lar% gelmi), yanlar%nda iki erkek daha getirmi)lerdi. Yine masalar haz%rlanm%), ikiler ba) tarafa konmu)tu. Fatma'n%n hi ho)una gitmemesine ra&men onlar%n yan%nda oturuyor, kahkahalar%yla o da onlara kar%)%yordu. Necla'n%n arkada)% Fikri, yanlar%nda getirdi&i erkeklerden birine dnerek Fatma'y% gsterdi: Bak Turan, senin iin bu k%z% uygun grdm. Necmi'ye de Banu iyi gider. Bu gece e&leniriz.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma'n%n birdenbire beyni sars%lm%)t% sanki. K%zlar da hep beraber Fatma'ya dnm)ler, onun ok bozuldu&unu anlam%)lard%. Fatma h%)%mla aya&a kalk%p ba&%rmaya ba)lad%: Bu ne demek oluyor byle? Bizler )ey miyiz be? yice az%tt%n%z art%k. Defolun hemen bu evden, defolun!... Terbiyesiz, )erefsizler! Her kad%n% kendinize e&lence arac% m% san%yorsunuz? Herkesin kendine gre namusu, )erefi vard%r. Siz hl bunu bilmiyor musunuz? Fikri bozuntuya vermeden glyor, etraf%na bakarak sorular soruyordu: Ne diyor bu be? Siz anlad%n%z m%? Ak)ama kadar herkese bacak gsterir, yzlerce erke&i tahrik eder. "imdi de namustan bahseder. Kim yutar ulan senin namusunu? Mankenlerden namuslu mu %karm%)? Bu soruya Nejla da ok bozulmu)tu: . -v ;v 111 Bu ne anlama geliyor Fikri? Biz namussuz muyuz? Fikri bu soruya daha ok )a)%rm%)t%: Sen de mi, sen de mi Necla! K%z sen de mi namuslusun? Tabi namusluyum. Hi de&ilse para iin bir erkekle olmad%m. Yani sen paras%zlardans%n! Al%)t%n%z k%z%m, y%lda on erkek de&i)tiriyorsunuz, hl hayat kad%n% olmad%&%n%z% sylyorsunuz. Tabi y%lda on erkek olursa, namuslusunuz ama hayat kad%n% namussuz... Namusun ne demek oldu&unu mu bil-miyorsunuz,yoksa namusun ne oldu&unu unuttunuz mu? Bu defa Leyla ok sinirlenmi)ti: Biz, nne gelen erkeklerle %kmayan drt arkada)%z. Bu yzden anla)%yoruz. Biz s%k s%k erkek de&i)tirenlerden de&iliz. Sen ne biim konu)uyorsun yle? Arkada)lar%ma da, bana da hakaret ediyorsun Fikri. Bu hi ho)uma gitmedi. Fikri pot stne pot k%rd%&%n%n fark%na varsa da yine inatla hakaretlerine devam ediyordu: Sanki ben seni bilmiyor muyum k%z%m? Beyaz zehiri sana verdi&im gece evime geldin, benim oldun. O zaman ad%m% bile bilmiyordun. Leyla nefretle bakm%)t% Fikri'ye: Namussuz! Bana, bana iirmi)tin. Ben ne yapt%&%m% bilmiyordum. Beni zehire al%)t%rana kadar benim drst oldu&umu syledin. "imdi

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

de ne konu)uyorsun. Kazand%n s%rt%mdan paralar%, beni de al%)t%rd%n zehire. "imdi byle sylyorsun. Yani bana resmen o biim oldu&umu sylyorsun. Ben seninle oldu&um zaman hayat kad%n% oluyorum da, sen benimle olunca ayn% )eyin erke&i olmuyorsun ha? Bana hakaret ederek kendini temize %kar%yorsun akl%n s%ra. Hemen )imdi bu evden defol. Yoksa b%akla delik de)ik ederim seni. Her a&%zdan bir sz %k%yor, kimin ne dedi&i anla)%lm%yor112 du. Leyla'y% kriz tutmu)tu. Ba&%ra ba&%ra a&lamaya ba)lad%: Nefret ediyorum bu ortamdan, nefret ediyorum. Ne sevgiliye gven var, ne arkada)a... Ben bu szleri duymak iin manken olmam%)t%m. Ben erkeklere pe)ke) ekilmek niyetiyle %kmam%)t%m podyuma. Kahrolas% sektr, kahrolas% ortam... Bizi sizin gibi alaklar%n kuca&%na itti. Erkekler masadan kalkm%) kap%ya do&ru giderlerken Fikri hala ba&%r%yordu: a&da) fahi)eler!... Kahpeler!... Leyla da avaz avaz ba&%r%yordu: Siz bizden daha byksnz. Erkek fahi)eler! Namussuzlar... Bir daha bu kap%ya gelirseniz kendinizi lm) bilin. Fatma pencerenin nne gemi), h%rs%ndan a&l%yordu. Evin iinde derin bir sessizlik olmu), herkes kendince d)ncelere dalm%)t%. Leyla feryat edercesine ba&%rmaya ba)lad%: Benim zledi&im, zendi&im hayat bu muydu? Allah kahretsin byle hayat%!... Her k)esinde smrlen biz oluyoruz. f be, f be! Yeter art%k yeter! Toplumda biz mankenleri neredeyse e)ittir, hayat kad%m olarak akla getirir olduk. Bu gidi)e bir dur diyen olmal%. Fatma, babas%n%n szn hat%rlam%)t%: "Yavrum, k%zlar%m%z% donla erkeklerin kar)%s%na %karmak iin, donun ad%n% de&i)tirip mayo yapt%lar. ylesine al%)t%rd%lar ki, gen k%zlar%m%z%n o&u, normalde sokakta bald%r%n% gstermeye ekinirken, jrinin nnde hi ekinmeden soyunur hale geliyor. Bu genlik byle olsun diye yap%ld% gzellik yar%)malar%. Her)ey gzleri al%)t%rmak iindi. Btn mesele slm'%n rt emrine ayk%r% genlik yeti)tirmekti. Murad-lar%na erdiler. "imdi de yar%)malar para iin yap%l%yor." D)ncelerinden s%yr%l%p Leyla'ya bakt%: " '

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

113 ok sinirlisin Leyla. stersen d%)ar% %k%p biraz hava alal%m. Leyla Fatma'ya dnerek h%rs%n% ondan al%rcas%na ba&%rd%: Hangi hava? Hangi d%)ar%s%? Bu pislikler d%)arda dola)m%yorlar m%? "u hale bak, ortal%k hayat kad%n% dolu gibi grnyor. Peki hayat erke&i ile dolu de&il mi bu lke? Neden illa bizimki grnyor? Fatma hayretle sordu: ; Aaa, sen hayat kad%n% m%s%n? Leyla a&z%ndan %kan sz duymam%)t% bile: Aman, syledim i)te. Fikri gibi namussuzlar% konu)turan biz de&il miyiz? Gzel szler syleyip bizimle e&leniyorlar, sonra da ahlaks%zm%)%z gibi davranmalar% can%m% iyice s%kt%. "erefimin y%rt%ld%&%n% hissettim. ok a)a&%land%m, hazmedemiyorum Demet. D%)ar%dan ne kadar renkli grnyor buralar. Aman Allah'%m, asl%nda ne karanl%k bir alemmi) buralar%. Bir )ekilde gen k%zlar bunlar% &renmeliler... Bir)ey-ler yap%p k%zlara buralar%n irkin yzn anlatmal%y%z. Banu duygu dolu szlerle girdi konuya: ok gzel bir cmle kulland%n Leyla. Ben de yle aldand%m. irkef bir hayat% bize ssleyip psleyip yle gsterdiler. Onlara bizi zendirdiler ama onlar%n ektiklerini, yaln%zl%klar%n%, yaln%z lmlerini hi gstermediler. O yzden "ok gzel cmle kulland%n" dedim. Bizi konu)tursalar da konu)sak televizyonlarda. Genlere anlatsak ektiklerimizi. Hele de benimkileri bir anlatsam, dnya yerinden oynar ve hibir erkek kad%n olmak istemez. Fatma yine babas%n%n szn hat%rlam%)t%: "Yavrum! Filmlerdeki gibi de&ildir gerek hayat. Sen o ne)eli grd&n aktristlerin, mankenlerin hayat%n% sak%n yle renkli zannetme. Onlar asl%nda yapayaln%z kalan dostsuz insanlard%r. Mutsuz insanlard%r. Gvendikleri hi kimse yok114 / Babas%n%n syledi&i her )eyi canl% canl% gryordu. Leyla'n%n siniri yat%)m%yordu. Necla da ayn% )ekilde )ok hali ya)%yor ve syleniyordu: Bundan sonra nme %kan erkekten intikam alaca&%m. Onlarla gezip tozup sonra tekmeyi ataca&%m. Banu kahkaha ile glmeye ba)lam%)t%:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Desene ayol, ekmeklerine ya& srp yine onlara kazand%racak, yine onlar% mutlu edeceksin. Sinek beyinli k%z. yle intikam m% olurmu)? Banu, sus art%k. Sinirime dokunuyorsun. : V !>! Fatma da Banu'yu desteklemi)ti. t, / / ff\ Banu da haks%z de&il Necla! ntikam dedi&in )ey yine onlara yar%yor. Konu)malar byle srp gitmi)ti. Ertesi ak)am, o konu)malardan eser kalmam%)t%. Konu gnn modas%, o gn kim neler ya)am%)t%, onlar konu)uluyordu. Fatma ise devaml% kitap okuyor, arada bir onlar%n yan%na geliyordu. Necla elindeki gazeteyi gstererek k%zlara mjde veriyordu: Grdnz m k%zlar. Gne) Gazetesi Trkiye gzellik yar%)mas% a%yor, hadi kat%lal%m. Leyla gazeteyi alm%), yaz%y% okuyordu. Hum! Gzel bir yar%)ma. Gne) Gazetesi'nin drdnc yar%)mas%ym%). Nazl% Deniz Koro&lu, Ne)e Erberk, Mge Grdr' de bu gazete semi). Kat%lsak m% acaba? Banu da destekliyordu: Kat%l%n k%z. "ans%n%z% deneyin. Valla beni kabul etseler kat%l%rd%m... Fatma'n%n sesi %km%yordu. Bu durumu ilk farkeden Necla olmu)tu: , 115 Demet! Senin sesin neden %km%yor? Bilmem! Keyfim yok. Biraz da yorgunum. Bugn kraksiyonumuzda ne kadar model varsa bana giydirdiler. Giy %kar, giy %kar, can%m %kt%. Siz konu)un, ben de dinliyorum. yi de kat%lal%m m%, kat%lmayal%m m%? Bir)ey sylemiyorsun. Ben kar%)mam ama tavsiye de etmem. Sen de kat%l, hep beraber )ans%m%z% deneyelim, Fatma reaksiyon halinde cevap verdi: Allah korusun! Fatma'n%n durumu Necla'n%n tuaf%na gitmi)ti. Aaa! Neden byle konu)ursun? Ailen mi kar)% %kar? Fatma yalan%m devam ettiriyordu: Hay%r can%m! Onlar memnun bile olurlar. Ben istemiyorum. Necla alayl% alayl% Fatma'ya bakt%ktan sonra fikrini syle-

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

di: Anlad%m, kendine gvenmiyorsun. '*' '' Fatma dalg%n dalg%n cevap verdi: Do&ru, kendime gvenmiyorum. Fatma odas%na ekildi&inde yine gnl&ne yazmaya ba)lad%: "Sahtekar Fatma! Pis yalanc%!... Allah seni kahretsin! Hl yalanlar%ndan vazgemiyorsun. Gzn kr olsun senin! Eller, kahpe olmu) annesini rahatl%kla sylerken, sen imam babandan, dindar annenden utan%yorsun. Senin yzne tkr-sem az, az gelir sahtekar!" Ertesi gn tatildi. K%zlar mankenlik ajans%nda al%)an ajf-kada)lar%yla bulu)acak, sonra bir diskote&e gideceklerdi. ; Fatma da gitmek istiyordu ama iindeki teki Fatma bir trl ikna olmak istemiyordu. Bu eli)ki Fatma'y% daha da %kmazlara itiyor, Fatma ne yapaca&%n% )a)%r%yordu. Kendisini dinden koparmak iin elinden geleni yap%yor, sonra da a&layarak Allah'a yalvar%yordu: "Seninle olmuyor Allah'%m. Gnah%m% bile rahat i)leye-miyorum. Kalbimden %k Allah'%m. Ne olur %k! Sana inan%rken buralarda ya)anm%yor. Ya)ansa da insan mutlu olam%yor." Sonra birden rpermi)ti. "Aman Allah'%m! Ben ne sylyorum! Sana inanc%m kalbimden %karsa kfir olurum. Aman ya Rabbi! Gnahkar da olsam, ltfunla beni koru. Beni dinsiz yapma Allah'%m! Ahi-retimi ebediyyen kaybetmek istemiyorum." Gizli gizli f%rsat buldu&u yerde a&l%yordu, ama yine de bu evreden kopam%yordu. Cazip geldi&i ynler buluyordu bu hayatta. Manken k%zlarla tan%)%yorlard%. ' ' Bu arkada)%m%z Burin. niversiteye haz%rlan%yor. Bu arkada)%m%z zlem Ssler. Avustralya'dan yar%)maya kat%lmak iin gelmi). Tan%)ma fasl% bitmi)ti. Fatma, zlem Ssler'e hayret etmi)ti. Siz neden Avustralya'dan geldiniz ki? Orada hayat daha gzel de&il mi? Tabi gzel ama ben yurdumu zledim. Daha do&rusu yurdumu merak ediyordum. Hem de gzellik yar%)mas%na kat%l%p )ans%m%

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

denemek istedim. Geldim fakat, do&rusunu istersiniz hayal k%r%kl%&%na u&rad%m. Ke)ke niversiteye de116 117 vam etseydim diyorum. Konu)maya evde devam ediyorlard%. zlem konu)uyordu: Burada mankenden istenilen zveri ok farkl% )eylermi). Duyduklar%m benim hi ho)uma gitmedi. Mankenlerin o&u mutsuzmu) asl%nda. Burin, dudak bkerek mdahale etti: Ben hayat%mdan memnunum. Demek ki bizi ekici bu^ luyorlar ilgi duyuyorlar. Mesela ben ok teklif al%yorum. zlem sormadan ede%hedi: Size gelen tekliflere sinirlenmiyor musunuz? Neden sinirleneyim? lgi grmek ho)uma gidiyor. Beni yiyecek de&iller ya. "Allah'%n verdi&ini kulundan esirgemenin ne manas% var" diyorum. Fatma kendisini tutamad%: Yani Allah'%n verdi&iyle Allah'a meydan m% okurum, demek istiyorsun? Burin glerek tav%rlar%m daha da farkl%la)t%rm%)t%. Yok can%m; byle konu)tu&uma bakmay%n. Ateist birisiyim ben. yle bat%l inanlar%m yoktur. Fatma'ya bu sz ok so&uk gelmi)ti. O yzden sordu: Allah'a inanmak bat%l bir inan m%d%r? -Bana gre yle. 4": Yani sen kendi kendine var oldun yle mi? Yok can%m. ocuk de&iliz, o kadar%na akl%m%z eriyor. Tabii ki beni annem babam yaratt%. Fatma bir k)ede duran alt%n bilgilerini teker teker %kar%yordu; bir kitapta okudu&unu ayn% )ekilde soruyordu: O halde annen baban neden senin gzlerini mavi veya ye)il renkte yaratmad%lar? Renkli gzleri sevmiyorlar m%ym%)? Burin glerek arkada)lar%na bakt%: a 118 Bu arkada)%n%z neler sylyor byle? Sonra Fatma'ya dnerek cevap verdi:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Annem gzlerimin rengini nas%l de&i)tirebilir ki, hamileyken benim gzlerimin tak%ld%&%n% bile duyamazd%. Demek ki, senin vcudunun yap%s%nda annenin katk%s% yok. Sendeki eser annene ait de&ilmi). Baksana, senin uzuvlar%n tak%l%rken annen duymuyormu) bile. O halde anneni vas%ta k%larak seni yaratan ba)ka biri var demek olmaz m% bu? Bu konu)malar% en iten dinleyen Leyla'yd%. Hayranl%&%m belirtmeden duramad%: Demet, sen bir harikas%n Demet! Ne kadar gzel konu)uyorsun. Sylediklerin de ok do&ru. Burin s%k%lm%)t%: Nedir ayol bu konu)malar? Bugn hoca olmaya m% karar verdik ne! Bu konu)malar% sevmedim. "imdi bu ak)am nereye gidece&imizi konu)al%m. Banu byk bir heyecanla sofra haz%rl%yor, nas%l becerikli bir kad%n oldu&unu misafirlere ispat etmek istiyordu. Zavall% Banu. Allah'a yaranma duygusundan uzaklara itildi&i iin, insanlara yaranmakla mutlu olmaya al%)%yordu. Gz kr olas% dzen, %kmazlar alemine itmi)ti genli&imizi. Yemekten sonra zlem gitmi), di&erleri sohbetlerine devam ediyordu. Necla fikrini sylyordu: Bence kulbe gidelim. ' Banu: ' ' Hay%r! Gazinoya gidelim. M1 '* ' /' Burin'nin iste&i daha farkl%yd%: Hay%r. Bir diskote&e gidip gnlmzce e&lenelim. Leyla'n%n sesi %km%yordu. Burin'in eski arkada)%yd% Leyla. Burin onu ok iyi tan%yor, bu halini yad%rg%yordu. 119 f Sen neden sustun Leyla? Ben gitmeyece&im. Aaa! Oyun bozanl%k yapma. Bu gece neden topland%k? E&lenmek iin de&il mi? Leyla'n%n tuhaf bir durumu vard%. lgin konu)uyordu: im e&lenmiyor bu gece. Ben evde kalmak istiyorum.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Bu k%z resmen manyakla)m%). Yoksa yine beyaz m% alacaks%n? E&er niyetin oysa diskoda da al%rs%n k%z%m. Unuttun mu, ilk defa Beyazla orada tan%)m%)t%k. Hay%r... Beyaz dedi&iniz o simsiyah karay% art%k imek istemiyorum. Burin ne diyece&ini )a)%rm%)t%: Hay%rd%r in)aallah! Bu k%za bir)eyler olmu) ya, bakal%m sonunda ne %kacak. Neyse biz haz%rlanal%m. Necla Fatma'ya dnp sordu: Demet, sen haz%r m%s%n? Haz%r%m... oktan beri diskoya gitmemi)tim, iyi olur. Yalan sylyordu Fatma. Asl%nda Disko denen yere hi gitmemi)ti ama nedense gitmi) havas% veriyordu. Birden Leyla ile gz gze geldiler. Leyla anlaml% anlaml% bir)eyler sylyor gibiydi. Ona ald%r%) etmeden haz%rland%. Herkes evden %kt%&%nda Leyla yaln%z kalm%)t%. inde tarifsiz bir s%k%nt% vard%. Bir mddet evde dola)%p durduktan sonra, iyice bunald%&%n% farketti. oktand%r beyaz denilen siyah zehirden imemi)ti. "Acaba krize mi giriyorum" diye d)nd. Kararl%yd%. meyecekti. Fatma onu ok etkilemi)ti. "Kendini lme at%yorsun" demi)ti. "Kendine k%yma" demi)ti. Uyu)turucu ienin Allah'a rest ekti&ini, bu yzden ok byk gnah oldu&unu, hatta bir ok iicinin kfir olup, kafir olarak ld&n anlatm%)t%. Sonra Fatma'y% d)nd. Neden Disko'ya gitmi)ti Fatma? 120 Disko beyin zehirinden farkl% bir yer miydi? Kendisi bu belaya orada yakalanmam%) m%yd%? Onlarca arkada)%, diskolarda tuza&a d)memi) miydi? Fatma da ne kadar tutars%z bir gen k%zd%. Hem kendisine gnahtan bahsediyor, hem de gnah% kendisi i)liyordu. ok gemeden kap%n%n zili ald%. ; , Leyla kap%y% at%&%nda kar)%s%nda Fatma'y% buldu. . ;! Aaa! Demet, sen gitmedin mi? ; ;, Hay%r, gitmedim. Gidemedim... yi yapt%n, ben de iimden sana k%z%yordum. Allah'a meydan okuma modas%na senin de uymu) olman can%m% s%km%)t%. Fatma, Leyla'dan duydu&u bu szlere ok )a)%rm%)t%. ,;

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Sen bu sz nereden duydun? ;< Kendim syledim. Hay%r, bu senin szn de&il. Bu sz s%radan bir sz de&il. "Allah'a meydan okuma modas%." Bu sz bilinli bir dindar%n sz. Hadi can%m, o kadar abartma. .% Kendisiyle ba&lant% kurmu)tu. 'i,1 Gerekten bu sz sana ait de&il. Kimin sz bu? Yoksa senin baban imam m%yd%? Yok can%m, ne ilgisi var. Bir kitaptan okudum. ok ho)uma gitti. Ne zaman okudun? Ka gndr devaml% okuyorum. Fakat onar sayfa onar sayfa ancak okuyabiliyorum. Uyu)turucu mbtelas% olmu)um Demet. Ondan kurtulup kendimi kitaba veremiyorum ama dinimize kar)% bir ilgim var. Son zamanlarda daha da ok artt%. % Fatma hayret etmi)ti. Leyla, iini gsteren, kiiy)tfetlerle de121 file yapan biriydi. Nas%l bu szler onun a&z%ndan %kard%? Merakla sorular%na devam etti: Bu ilginin art%) sebebini sorabilir miyim? Tabii, senden saklamayaca&%m. Geenlerde, evde kalm%)t%m ya, o gn iki han%m geldi, bana bir kitap verdi. Kitab%n ad% mukaddes kitapt%. Ben de ald%m okudum. Bunu okursan sana tekrar kitap getirece&iz dediler. Ad% mukaddes olunca, ben de slmi kitap zannedip okudum. Sana zenmi)tim. Hi durmadan okuyorsun. O yzden ald%m okudum. Me&er Yehova "ahidi denilen h%ristiyan gruplar%n %kard%&% kitaplar de&il miymi)! "a)%rd%m kald%m. yle de gzel e&itilmi)ler ki, akl%n durur. Kendi kendime nce onlara k%zd%m. Sonra da dedim ki; neden onlara k%z%yorsun, kendine k%z. Onlar yle inan%yorlar, inanlar%n%n gere&ini yap%yorlar. Kr de&ilsin ya, sen de inanc%n% ya)a, dedim. Adet onlar%n teklifi bana kam% oldu. Yaln%z kafama bir de soru takt%lar. Soru takmakta gayet ustalar gibime geldi. Tabii sen dinini bilmezsen sana yle gelir. Baz% insanlar Kur'an ayetlerinin bir k%sm%n% al%p dinini bilmeyenlere yle yar%m okuyunca dinimizi korkulacak bir din gibi tan%tmay% ba)arm%)lar. Mesela, sava) esnas%ndaki durum kastedilerek, "kfirlerden tuttu&unuzu ldrn" ayetini, sanki gnlk hayatta "tuttu&unuz kfiri ldrn" diyormu)

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

gibi anlat%-yorlarm%). Bizler bir)ey bilmeyince byle oluyor i)te. Yaln%z merak ettim, akl%na tak%lan )ey nedir? "u k%sas konusu. ok a&%r geliyor bana. Neden? Katilleri mi savunuyorsun? ' ' < Hay%r can%m ne alakas% var? Peki ne demek istiyorsun, susuz birini hi sebep yokken ldren insan ya)as%n m% demek istiyorsun? Hay%r ama... Bu o demek olmuyor mu? Senin baban% ne hakla gelip 122 ldryor, ldrnce ne hakla ya)amaya devam ediyor? slm hukukunda geerli olan bu konu iin Allah (cc) Kur'an'da "k%sasta hayat vard%r" diyor. K%sas kanunundan korkanlar, kolay kolay cinayet i)leyemezler. "imdi insan hayat% ucuz olunca, insan ldrmek de kolay oluyor. Yzlercesi mezara, ldrenleri de hapse giriyor. Yakalanmayanlar da cabas%. Kim k%sasa kar)% %karsa ona sor "senin en yak%n%n% suu olmad%&% halde birisi ldrse ne yapars%n?" diye, katilin ldrlmesini isteyecektir. "imdi katillerin hayat%n% savunanlar ahkam kesiyorsa bunun sebebi )udur: O katilin ldrd& ki)i onun sevdi&i biri de&il, ellerin sevdi&i biriydi. Yani len can ba)kas%n%n can% olunca )eriat d)manlar% slm'a olan kinlerinden dolay% k%sasa kar)% %k%yorlar. Ama sevdiklerinden birini ldrseler, mahkemede ba&%r%rlar; "as%n onu, ipini ben ekece&im" derler. Hepsi k%sas isteyerek, anl%kda olsa )eriat% olurlar. Mesela i) adam% Sag%b Babamc% bunlardan biridir. Karde)i lmeden nce k%sasa kar)%yd%. Karde)i lnce "adam ldrenler ldrlsn" dedi. Bunun slam lite-ratrndeki ismi, "k%sas"t%r. Leyla hayretler iinde dinlemi)ti Fatma'y%. ' '" Aman tanr%m! Sen ne kadar gzel konu)uyorsun D$* met, bu bilgileri nerden ald%n? Beni )oke ettin Demet. % Fatma ne diyece&ini )a)%rm%)t%. " Ne bileyim, sa&dan soldan duymu)tum i)te. Aaa! Rica ederim Demet, beni aptal m% san%yorsun? Sa&dan soldan duyma sze benziyor mu szlerin? Sen t%pk% slm idealisti gibi konu)uyorsun. Hani erkek olsan imaml%ktan dnmesin derdim. Yoksa mam Hatip'te mi okudun? Can%m, okuduk bir yerlerde, gerisini sorma.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Aaa! Sana da ak%l erdirene a)kolsun. Neden sylemiyorsun anlam%yorum. Ben olsam hi saklamam. Sahi, mam Hatip dedim de akl%ma geldi. Biliyor musun dn gece ben 123 nerede kald%m? Nerden bileyim. ; Busen )a)%r%rd%n. Bir Kur'an Kursu'nda kald%m. Aman Allah'%m mrmde yle bir yer, yle insanlar grmedim. Fatma'n%n, ii burkulmu)tu. Kendi gitti&i kurslar gibi bir yere mi gitmi)ti Leyla. Kendisi ne kadar a%k olursa olsun yine de mslmanlar%n ktsne, yobaz%na hi kimsenin rastlamas%n% istemiyordu. Korku iinde sordu: Nas%l bir Kur'an Kursu'ydu gitti&in yer? Nas%l ve neden gittin oraya anlat%r m%s%n? yle ilgin oldu ki anlatamam Demet. Yahova "ahid-leri bana geldi&i gnden beri ilk defa nas%l mslman%m diye d)ndm. Ezan sesleri beni mthi) etkiledi. Baz%lar% ezam ok kt okuyor ama baz%lar%n%n okudu&u ezan da insan%n ruhuna i)liyor. ok gzel okuyorlar. Elimde de&il, etkilenmeye ba)lad%m. Dn beni Nedim Bey i)ten %kard%. Arkada)%ma gittim. Evinde yoktu. Caddede dalg%n dalg%n yrrken kapal% bir gen k%z grdm. Onunla konu)tum. yle bilinli bir gen k%zd% ki, bilgisine hayran kald%m. Kur'an kursunda okuyormu). "Gelin sizi kursuma gtreyim" dedi. Bende mini etek; "byle kursa gidilir mi?" dedim. Glerek ne dese iyi. Byle as%l caddede gezilmez ama siz... siz geziyorsunuz. Kur'an Kursunda sokakta gezdi&iniz kadar gnaha girmenize imkan yok. nk sizi orada erkekler grmeyecekler" dedi. ok do&ru bir szd. Utanarak gittim kursa. Beni o kadar gzel kar)%lad%lar ki anlatamam. zellikle kursun hocas%. Fatma kendi okudu&u ilk kur'an kur)undaki hocay% d)nd. Mini etekli birisini grd& zaman de&il gzel konu)mak, onu kursa bile sokmazd%. Sonra merakla tekrar sordu: ' % > > , Eee, sonra ne oldu? " . ' Sonra oturduk, bana yle giitol f*ykar anlamla ki, r* 124

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

dan %kmak bile istemedim. Ailem duysa beni evlatl%ktan reddederler. . Neden etsinler ki? Sen buralarda Kur'an Kursu'ndan daha gzel yerlerde misin? Ailem laik kafal%d%r. Dine kar)%d%rlar. Din dendi mi %ld%r%rlar. Kursta saatlerce konu)tuk. stedi&in zaman gel dediler. Tertemiz bir Kur'an Kursu'ydu. Sanki cennette hissettim kendimi. Hala etkisindeyim. Hafta aras% yine gidece&im, k%smet olursa... Fatma derin bir nefes alm%)t%. Bir taraftan da )a)%r%yordu. Kendisi bu yola dnerken, hi ummad%&% arkada)% slm'a dnyordu. Saatler gemi)ti konu)urlarken. Her dakika Leyla fenala-)%yor, korkun bir )ekilde ter dkyordu. Tela)la Fatma'ya yalvarmaya ba)lad%: Demet! Galiba beni uyu)turucu krizi tutuyor. Ben ne yaparsam yapay%m, sak%n beni d%)ar%ya gnderme. Onu imek istemiyorum art%k. Ruhumdaki bo)lu&u Allah sevgisiyle doldurmak istiyorum. Sak%n ha... Sak%n b%rakma beni. B%rak%rsan ne yapar eder uyu)turucu bulurum. Saatler sonra Leyla ekilmez bir hal alm%)t%. B%rak beni Demet, b%rak!... Dayanam%yorum, bir nefeslik beyaz bulmal%y%m!... Fatma onu b%rakmamak iin kap%n%n nne gemi)ti. Fakat Leyla ona vurmaya ba)lam%)t% bile. B%rak beniii. Sen kim oluyorsun da bana kar%)%yorsun? Beni b%rak, yoksa seni ldrrm. Kap%y% kilitleyen Fatma anahtar% saklam%)t%. Fakat Leyla'n%n %&l%klar%na da dayanamaz olmu)tu. Leyla yerlerde yuvarlan%yor, k%vran%yor, kendini kald%r%p sonra yerden yere at%yordu. Kurtar beni Demet!... Beni kurtar%n! Kimse sesimi 125 duymuyor mu, kurtar%n!... Fatma ne yapaca&%n% )a)%rm%)t%, lk defa byle bir)ey gelmi)ti ba)%na. Leyla ise kendisini iyice kaybetmi), pencereden kendini atmaya al%)%yordu. Fatma Leyla'n%n halini grdke feryat ederek syleniyordu: Seni bu hale getirenler kahrolsun! Devlet esrar retip satanlar% neden asm%yor bilmem. Ama neden ass%n? O esrar satanlar% da bu

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

dzen yeti)tirip f%rsat vermedi mi? Bizi de yakan ayn% dzen de&il mi? Leyla'n%n dudaklar% )i)mi), a&z% yumulmu), gzleri )a)%-la)m%), a&z%ndan %kanlar% kulaklar% duymaz olmu)tu. Birden mutfaktaki ekmek b%a&%n% alarak Fatma'n%n yan%na gelmi), b%a&% kald%rm%) ba&%r%yordu: abuk, abuk kap%y% a. Yoksa seni ldrrm. Fatma kararl%yd%, amayacakt%. Kendi kendine sylendi: ldrrsen ldr. Hi olmazsa Allah iin bir i) yaparken lrm. Seri bir hareketle Leyla'n%n kolunu tutup b%a&% ald%&%nda Leyla f%rsat%n% bulup pencereye ko)tu... Fatma ona yeti)ince-ye kadar Leyla pencereden kendisini atm%)t%. Bir an oldu&u yerde donup kalm%)t% Fatma. Kendine gelince hemen pencereye ko)tu. Ses seda yoktu a)a&%da. Gecenin yar%s% oldu&u iin %t diye bir ses olsa duyulur Leyla'dan en ufak bir ses duyulmuyordu. Hemen kap%y% a%p ba&%rarak merdivenleri inmeye ba)lad%: Kom)ular, yeti)in bir insan lyor. Halbuki insanl%k leli y%llar olmu)tu. Kimseler kap%y% a%p ne oldu diye sormuyordu bile. Herkes her )eyden korkar olmu)tu. Apartman kap%s%ndan %k%p, avaz%n%n %kt%&% kadar ba&%rarak pencerelerinin bulundu&u hizaya geldi&inde Leyla'y% 126 kanter iinde yerde buldu. Cesaret edip yan%na gidemiyordu. "Galiba Leyla ld" diye d)nyor, lye yakla)maya korkuyordu. Birden kafas%n% kald%r%p pencerelere bakt%. Fatma'n%n %&l%&%ndan uyanan insanlar pencereden bak%yor, fakat hi birisi yard%ma gelmiyordu. Kendinden geercesine tekrar ba&%rmaya ba)lad%: Gelsenize, yard%m etsenize, halimizi grmyor musunuz? Gelin arkada)%ma bak%n. Onu hastahaneye gtrelim. kinci kattaki adam cevap veriyordu bu a&r%ya: Polise telefon at%m, )imdi gelir. Benim elimden ancak bu geldi, bunu yapt%m. Fatma zoraki toparland%. Hemen Leyla'n%n yan%na yakla)t%... Elini tuttu. Kanl%yd% elleri... Nabz%m bulam%yordu... Yz de kandan grnmez olmu)tu. lm) myd, ya)%yor muydu anlamam%)t% Yanaklar%na vuruyor, ona yalvar%yordu: A gzn Leyla, ne olur a!

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

ok gemeden polisler gelmi)ti. Leylay% da, Fatma'y% da arabaya koymu)lard%. Polis arabas%nda giderlerken Fatma devaml% a&l%yordu. Polis memurlar%ndan biri Fatma'ya hakarete ba)lam%)t%: Att%n k%z% camdan, )imdi paan tutu)tu de&il mi? ersiniz iersiniz, sonra kendinizden geersiniz. Kiminiz lr, kiminiz de ldrrsnz. Her gece olay... Hangi birinize yeti)elim ki? ' Polis memuru as%l sulunun dzen oldu&unu, bu rejim sayesinde genlerin bu duruma d)t&n bilmiyordu. Fatma ise )ok hali ya)%yor, polisi duymuyordu bile. O Leyla ile me)guld. ; A gzn ne olur, hat%r%m iin a*' 127 Hastahaneye gelir gelmez Leyla'y% ameliyata alm%)lard%. Leyla'n%n kaburga kemi&i ve ayaklar% k%r%lm%)t%. Ba)% da be) alt% yerden yar%lm%)t%. Sabah saat onbirde Leyla gzlerini at%&%nda Fatma'n%n ifadesi devam ediyordu. Leyla'n%n ifadesi Fatma'y% kurtarm%)t%. Komiser Fatma'y% ikaz ederek &dn verdi: Dikkat et bak, e&er o k%z lseydi hap% yutmu)tun. Direk kanunlar seni sulu bulur, hapislerde rrdn. Ne i)in var senin oralarda. Dn evine, ailene, kafan% dinle. Psikopatlar%n iinde birgn sen de psikopat olursun. Fatma, Leyla'n%n yan%na geldi&inde Leyla zoraki konu)uyordu, ama henz kendisine tam olarak gelmemi)ti. nilti halinde Fatma'ya seslendi: Demet, hemen anneme telefon et. Beni buradan %kar%r %karmaz tedavi ettirsinler. Sak%n uyu)turucu verip, beni geici olarak tedavi ettirmesinler. Beni... Beni kurtar Demet. Sak%n yan%mdan ayr%lma... Saatler sonra Leyla'n%n annesi gelmi)ti. Gzya)lar% iinde k%z%na sar%l%yordu. Yavrum! Ley lam! Ne oldu yavrum sana? Ne oldu&unu )imdi herkes grebilirdi, anlayabilirdi. Ke)ke ne oldu&unu de&il de, nceden ne olaca&%n% grebilen bir anne olabilseydi Leyla'n%n annesi?!! " nsan%n kendine yapt%&%m bir ordu gelse yapamaz"

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Banu ve Necla zil zurna sarho) olarak eve geldiklerinde aradan iki gn gemi)ti. Evde tek ba)%na kalan Fatma, korkuyla geirdi&i saatlerin hesab%n% soruyordu: Neredesiniz siz? ki gn boyunca insan evini bir kez aray%p haber vermez mi? Necla hi konu)madan yatak odas%na gitmi), Banu cevap veriyordu: ,, , ,_ E&lendik ayol*, e&lendik. ,, , ,., , ki gn boy%^a neredeydiniz? ,, , ,, Banu Fatma'ya bakarak cevap verdi: Arkada)lanm%zdayd%k. Gerisini sorma. Necla'y% anlad%k. Sen hani tevbe etmi)tin? Ben vcudumu satmad%m ki: Fatma gnlerin verdi&i stresin de etkisiyle ba&%rarak tepkisini dile getirdi: B%kt%m bu szden, b%kt%m! Hayat kad%n% illa kendisini satanlar m% olur? Paras%z olarak ayn% i)i yapan ve hala tevbe etmeyen hayat kad%n% de&il midir? Ama bende su. Allah'a inanc% bile olmayan insan%n tevbesine inan%p onunla arkada) oldum. Siz bana sz vermi)tiniz, bunu unutmay%n. Banu koltu&un zerine oturup )a)k%n )a)k%n Fatma'y% izliyordu: Hay%rd%r n)aallah k%z! Sen ba)%m%za hoca m% oldun? Sen vars%n diye e&lenmeyecek miyiz? Zaten zinan%n ad% da, e&lencenin ad% da de&i)tirilmi). Haram dnyada haram hayat ya)%yorsunuz. Art%k yetsin, tevbe edip do&ru drst bir yuva kurun bari. Bu nedir can%m, hayat kad%n% m% olduk, manken mi? Allah'tan hi biriniz korkmuyorsunuz. Sonra da Cennet'in en gzel yerinin size ayr%ld%&%n% sylersiniz. Bari Allah'tan korkmuyorsan%z, evreden korkun. Banu ters ters Fatma'ya bak%p cevap verdi: Sama! K%z ben Allah'tan korkmuyorsam evreyi takar m%y%m? Babam sylerdi, insan ya Allah'tan, ya kanunlardan korkmal%, yoksa su oran% her geen gn artar. Sizin gitti&iniz geceden beri Leyla'ya neler oldu biliyor musunuz?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Banu meraklanm%)t%. Fatma da Banu'nun kar)%s%na oturmu) h%rsl%, h%rsl% anlat%yordu: Az daha Leyla'y% kaybediyorduk. Krizi tuttu. Az kals%n lyordu. Kendisini camdan d%)ar% att%. 130 Banu, istifini bozmam%)t%: Biz al%)t%k bu tr manzaralara. Kollar%n, bileklerin kesilmesine, intiharlara, lmlere al%)t%m ben. Art%k bunlar bana ilgin gelmiyor. lgimi eksin istiyorsan ba)ka bir)ey anlat... Yine de merak ettim. "imdi nerede Leyla? Fatma Banu'nun tavr%na ok )a)%rm%)t%. kinin etkisiyle Banu'nun duygusuz hale geldi&ini d)np cevap vermedi. Hadi sen git yat. Ben Leyla'ya gidiyorum. Uyan%nca Necla'ya anlat%rs%n. Ak)am da teferruat% konu)uruz. Fatma, i)yerine telefon a%p izin alm%)t%. Leyla'n%n yan%na giderken hep d)nyordu: Neden evden kam%)t%? Bu hayat%, Allah'%n sundu&u temiz hayata nas%l tercih etmi)ti? Sonra annesinin babas%n%n onu kurtarmak iin nas%l %rp%nd%&%n% d)nd. Kald%r%mlarda yrrken bazen vitrinlerin nne geip camdan kendisine bak%yor, kendisini ac%lar ierisinde seyrediyordu. Ba)kalar% grnce tan%mas%n ve hem de daha gzel olsun diye salar%m da boyatm%)t%. Vitrinden kaamak bak%)larla grd& Fatma'yla ilk defa Kur'an Kursu'na giden Fatma aras%nda ne kadar ok fark oldu&unu farketti. inde baz% konularda isyan olsa da, o Fatma'n%n mslman oldu&u d%)ar%dan grenler iin belli oluyordu. "imdi ise, ne dinli oldu&u, ne de dinsiz oldu&u belliydi. slm'a gre onun iffetini hat%rlatacak bir numunesi de yoktu zerinde. Neden bu hayat% semi)ti? Kimler ona bu hayat% telkin etmi)ti ve neden etmi)lerdi diye sormuyordu. Babas%n%n sylediklerini her geen gn canl% olarak gryor ve art%k olaylar% kar)%la)t%rabiliyordu. Btn olumsuzluklar% grd& halde hl nefsini yenemiyor, hl neden kendisine gelemedi&ini her f%rsatta kendine soruyordu. Hep ba)kalar%n% oynuyor, bir trl kendisini oynam%yordu. Taksim lk Yard%m Hastahane131 si'nin binas%na girerken akl% Leyla'dayd%.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Bu k%z% nas%l etkilemi)ti de onun uyu)turucu alma fikrini de&i)tirmi)ti. Do&rular%n nerede olursa olsun i)e yarad%klar%n% d)nd. "Bu Leyla'y% iinde bulundu&u %kmazdan kurtarmal%y%m" derken, kendi %kmazlar%ndan nas%l kurtulaca&%n% bilmiyordu. Leyla'n%n yan%na gitti&inde kap%da manken k%zlarla kar)%la)t%. Arkada)lar%n% ziyaret etmi) dnyorlard%. Onlar mutlu mankenlerdi. Aileleriyle bir problemi yoktu ve gzel de para kazan%yorlard%. "Ne mutlu bunlara" diye i geirdi. Sonra bir ar%da ahiret hayat%n% d)nd. Allah'tan izinsiz ya)anan haram mutlulu&un bedelininse a&%r denece&ini akl%na getirdi. Fatma, nereye baksa d)nyor, ne grse yorum yap%yordu. Kendi halini hi be&enmiyordu. Byle giderse ruhsal bir bozuklu&un kap%da oldu&unu hissediyordu. "Ya bu alemden tam %kmal%, veya tam batmal%y%m" diye )eytani vesveselerle kar)%la)%yordu. nsan ne kadar gnahta olursa olsunjsla-m'%n haramlar%na helal, helallerine de haram demezse, her zaman krda olaca&%n% da biliyordu. Babas% ona bu ynleri gzel &retmi)ti. O halde neden kendisine rahatl%k sa&layam%yor, neden ya)ad%&% hayatta bunal%m geiriyordu? stelik bu bunal%m ne)elerin, mutlu gl)lerin, zgrl&n iinde oluyordu. Leyla'n%n yan%na geldi&inde onun ba)ucunda annesini grd. Fatma Leyla'n%n annesine selam verdikten sonra Leyla'ya dnd. Nas%ls%n Leyla? Uyu)turucu i&nelerle kendine gelebilen Leyl, gzlerini az%p cevap verdi: yiyim can%m, sen nas%ls%n? Necla ile Banu neden gelmediler?' ,' ' ' : . : .' ! - ;;', .. 132 Onlar daha bu sabah te)rif ettiler. Zil zurna sarho) geldiler. Necla iyice ileden %kt% gibime geliyor. Galiba yine erkek arkada)%n% de&i)tirdi. O k%z t%pk% benim eski halime benziyor. Kendisine can%m diyene can%m% al diyor. Ya da ba)ka trl aldan%yor. Zerrin de rnek al%nacak k%z. A&%zlar%na bir kez bile uyu)uturu-cu almad%lar. Erkeklerin oyunlar%na gelmiyorlar. Leyla'n%n annesi Fatma'ya ters ters bak%yordu. Sonunda dayanamay%p sordu: K%z%m% bu hale nas%l getirdiniz? Vicdan%n%z rahats%z olmad% m%?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma )a)%rm%)t%. Leyla da zntyle annesine %k%)%yordu. Samalama anne! Benim en temiz arkada)%m o. Onun bana en ufak ktl& olmad%. Sen yle zannet. Nereden bula)t%n bu belaya, bunlar%n yznden de&il mi? Anne! Bizi bu i)e bula)t%ranlar birka mafyan%n kpekleri oldu. Bizi para kazanmak iin yakt%lar. Bana arkada)%m%z%n en ufak bir zarar% olmad%. Erkek arkada)%n%m kurban% oldum. Kad%n %srarla devam ediyordu: Yok can%m. Benim de erkek arkada)lar%m vard%. Onlar neden beni bu zehire al%)t%rmad%lar? Anne! "imdi durum de&i)ik. "imdi, zellikle genleri uyu)turucuya al%)t%rs%nlar diye al%)t%rd%klar% i)ileri var. Yak%)%kl% yak%)%kl% genler ve gzel k%zlar% kullan%yorlar. zellikle sanat% ve mankenleri kullan%yorlarm%) ki reklamlar% daha gzel yap%ls%n. Beni de diskoya gtren erkek yakt% anne. Fatma, hayret ediyordu. K%z%n%n erkeklerle gezmesine ses %karmad%&%n% farkediyordu. Ne biim anneydi bu? Dayanamay%p sordu; ,,.. ,( ,,,, ,.. , . ., : .,..,.,.;. .-. ' '.. 133 Anlayamad%&%n% bir)ey var. Siz gnahta zgr bir ai-leymi)siniz. K%z%n%z neden sizinle de&il de bizimle kal%yor? Kad%n Fatma'ya arkas%n% dnerek m%r%ldand%: Onu Leyla'ya sorun. Han%mefendiyi zmir amad%. Sanki zmir'de e&lence yeri yoktu. Ne varsa stanbul'da? Bizi de peri)an ediyor. Her zaman uak bulunuyor mu? yi ki ben ablamdayd%m. K%z%m%n hali ne olurdu buralarda? Onu kim zel hastahanelere gtrrd. Buradan al%yor musunuz Leyla'y%? Leyla'n%n annesi kas%larak cevap verdi: Herhalde can%m. ok bile b%rakt%m. Doktar de&i)tirmesin diye buralar%n kahr%n% ekiyorum. Podyumlar%n gl k%z%m buraya m% lay%k? Fatma'n%n kalbine ok gibi saplanm%)t% bu sz. Sizce buralara kim lay%k? Kimleri lay%k gryorsunuz? Kad%n bu soruyu beklemiyordu:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Can%m halktan birileri buraya gelebilir. Adam%n paras% yoktur... Ama biz yle miyiz? K%z%m%z iin... Yani onlar%n paras% yok diye mi buraya lay%k gryorsunuz? Size paran%z m% de&er kazand%r%yor? Kad%n k%z%na dnerek sinirli sinirli sordu: Bu k%z ne demek istiyor byle? Benim sinirlerimi bozuyor. Leyla glerek Fatma'ya bakt%. Anneci&im, benim dengesiz arkada)%md%r bu. O konu)ur, sen onun kusuruna bakma. Kad%n bu sz f%rsat bilmi)ti. Do&ru sylyorsun... Belli... Belli oluyor densiz oldu&u. Tabii ki do&ru sylyorum anne. Kendisi bizim gibi ka%klar%n aras%nda ya)ar ama mthi) fikirleri vard%r. Dindar anne. Bu k%z hem manken, hem de dindar bir k%zd%r. Konu)134 tu&u zaman insan%n ufkunu aar. O yzden densiz diyorum. Bizlerle arkada) oldu&u iin. Dinden nefret etti&i iin k%z%n% dinsizli&in kuca&%na atan kad%n hl as%l tehlikeyi grmyor, en byk tehlike olarak slm'% gryordu. Fatma hayret ediyor, kendi annesiyle bu anneyi k%yasl%yordu . Babas%yla kendi aras%nda kalan annesinin ilesini hat%rlad%. Fatma'n%n gizli gizli ba)%n% at%&%n% anlam%)t% da a&layarak k%z%na saatlerce yalvarm%), "ben cahil bir kad%n%m ama yine de anlar%m. Dinin kuca&%ndan kama yavrum, kaarsan sen kaybedersin" demi)ti. Bu anne ise k%z%na dinden kamas%n% sylyordu.'lki annenin aras%ndaki farka ra&men ikimiz de ayn% yerdeyiz" diye zlp arkada)%yla konu)maya devam etti. Gidip tedavi olacaks%n de&il mi Leyla? n)aallah olaca&%m. Kimsenin, benim paramla beni zehirlemesine izin vermeyecek, aptal olmad%&%m% da ispatlayaca&%m. Senden de o beklenir Leyla.... Can%m arkada)%m benim. E&er uyu)turucuyu b%rak%rsan benim... Szn tamamlayamam%)t%. ,,;;,;'' j Gzleri nemlenmi), sz bo&az%nda d&mleflJB ffv Leyla merakla sordu: \;,s.^

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Eee sonra... Szn tamamla! ;>'. Tamamlayam%yordu. , i|.( -Hastahaneden %kt%&%nda yine kendi kendiyle ba) ba)a kalm%), d)nyordu: E&er Leyla uyu)turucuyu b%rak%r da slam'a dnerse bunda benim pay%m olacak. Bylece kendim slami izgiden %km%) olsam bile slam'a bir ki)i hediye etmi) olaca&%m. 135 Ahh babac%&%m! Ke)ke k%z%n%n bu ba)ar%s%n% buseydin, ne kadar sevinirdin Allah bilir... D)nceler iinde, Beyo&lu stiklal Caddesindeki i) yerine gelmi)ti. )yerine girdi&inde yine patronun karde)i Felsefeci Selim'le kar)%la)t%. Selim Bey, felsefe u&runa ruhsal rahats%zl%k geirmi), gen ya)ta malulen emekli olmu)tu. Bir trl hazmedeme-n%i)ti bu emeklili&i. Fakat her insanda oldu&u gibi, ho)una gitmese de ba)%na gelene al%)maya al%)%yordu. Fatma'y% grnce aya&a kalkan Selim celtilmence Fatma'ya yer gsterdi: Ooo Demet Han%m, hay%rl% sabahlar. Pardon hay%rl% &le zeriler. Nas%ls%n%z? Te)ekkr ederim Selim Bey, siz nas%ls%n%z? Yine Felsefe ile mi u&ra)%yorsunuz? Selim Bey bu sorudan usanm%)t%. Soranlara da ok k%z%yordu ama Fatma'ya k%zmam%), kibarca cevap veriyordu: Felsefeyle u&ra)%lmaz, Felsefe zaten insan%n beyninde vard%r. Fakat realist insanlar%n beyninde... Fatma antas%n% portmantoya ast%ktan sonra gelip Selim'in kar)%s%nda oturdu. )yerinde her)ey yine ayn%yd%. Selim kalkm%) Fatma'ya ay getirmi)ti. Biliyor musun Demet Han%m, Georges Politzer'i okuyorum. Politzer komnizmin mimarlar%ndan say%l%r. Pek anlamam. Daha do&rusu pek anlamam sz bile biraz anlar%m demektir. Ben hi anlamam. Size daha nce de sormu)tum. Felesefe gerek anlamda nedir? Selim, bu sorudan ok ho)nut olmu)tu. Nihayetinde bu i)yerinde konusuyla ilgilenen birisi %km%)t% kar)%s%na. Aya&a kalkarak btn bedeniyle cevap vermeye al%)%yor, 136

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

sanki kar)%s%nda binlerce insan varm%) gibi heyacanlan%yor-du: Felsefeyi, Georges (Corcis) Politzer'in "Felsefenin Ba)lang% lkeleri" isimli eserinden, "Felsefe Nedir?" ba)l%kl% yaz%s%ndan okuyal%m. "... Felsefe, evreni ve tabiat% a%klamak ister..." Fatma Selim'in szn kesmi)ti. O halde btn mslmanlar ezelden beri felsefeciymi) desenize. nk her mslman, evreni, tabiat% ve s%rr%n% &renmek, a%klamak ister. Selim yaz%hanede gezinerek, elindeki kitab%n a%k sayfalar%na elini koyarak cevap verdi; Yoo szm kesmeyin Demet Han%m, devam% var. Felsefe... Bence ok bytlyor, ula)%lamaz bir)eymi) havas% veriliyor. Bir de bu felsefeyi nedense sadece bir fikrin rn gibi gstermi)ler. Babam sylerdi: "felsefe tanr%la)t%r%lmak isteniyor. Halbuki Felsefe, gzel yanlan oldu&u gibi, ka%klar%n fikirlerine bile nem vermi), pusulas%z )a)k%nlar%n )hret oldu&u bir yer haline gelmi)" derdi. Selim sinirleniyordu: Durun biraz Demet Han%m, felsefeyi sordunuz, daha a%klamad%m bile. Dinle bak okuyorum: "... Felsefe, en genel sorunlar%n incelenmesidir..." O halde babam en iyi felsefecimiz, Selim Bey. Babam en genel me)elerle ilgilenirdi. Fakat siz dinlemiyorsunuz Demet Han%m. <' Afedersiniz. %< O halde devam ediyorum. "... Daha az genel nitelikteki fenomenlerse, bilimler taraf%ndan incelenir. Felsefe bu genel sorunlar% bilime dayanarak ve bilime ba&l% kalarak ele al%r. yleyse felsefe, bilmin uzan137 t%s%d%r... " "imdi anlad%n%z m% felsefe neymi). Pek anlayamad%m. Neymi)? Felsefe genel sorunlar% bilime dayanarak ve bilime ba&l% olarak ele al%rm%)! "Bilime ba&l% kalarak" derken ne demek isteniyor? Ben pek anlam%yorum da... Pardon, hi anlam%yorum.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Selim kafas%n% ka)%yarak bu soruya ll cevap vermeye al%)%yordu: Bilime ba&l% olarak derken... "ey demek istiyor. Din etkisinde kalmaz demek istiyor. Felsefeci dinsiz midir yani? Hay%r can%m, dindar felsefeci vard%r. Felsefenin kendisi dinden etkilenmez. nk din, felsefeyi, bilimi yarg%lam%)t%r. Galile'yi din mahkum etti. Onun d)nmesini ve bulu)lar%n% komik bir )ekilde yok etmek istedi. Hangi din yarg%lad% Galile'yi? .',, ; Can%m, o farketmez. > '' , Siz yine de syleyin. Hangi din ya da din adamlar% yarg%lad%? H%ristiyanl%k... Daha do&rusu baz% h%ristiyan din adamlar%n%n yapt%&% bir cinayetti o! Peki, h%ristiyan din adamlar%n%n yapt%klar% hatalar%n bedelini neden slam dinine ve ona mensup olan mslmanlara detmeye al%)%yorsunuz veya al%)%yorlar? Siz beni yanl%) anlad%n%z Demet Han%m. Ben yle bir-)ey sylemedim. Dolayl% yoldan sylyorsunuz. Gemi)te hangi dinin mensubu olursa olsun, bir hata yapm%)sa, o hatay% slam dini yapm%) gibi, slam'% sulu gsteriyorlar. O yzden de materyalist felsefe dinin etkisi alt%nda kalmaz diyorlar. > ' , Selim Fatma'n%n tavr%na )a)%r%yordu: ; 138 Dine kar)% bu kadar duyarl% oldu&unuzu bilmiyordum. Sizi incittimse zr dilerim. Hay%r, tart%)%yoruz. Babam derdi ki; Kur'an'da en fazla dikkatimi eken )ey, insanlar%n d)nmeye davet edili)idir... Buna ra&men Kur'an d)nce yollar%n% kapatm%) gibi gsteriliyor. Her trl bulu)a d)nce kap%lar%m%z a%k b%rak%lm%)t%r" derdi. Babam ok bilinli insanm%) me&er. Onun dediklerini )imdi dinliyorum da ok de&erli gr)leri varm%). Bir de ne derdi biliyor musunuz? . ., ; , Sonra vazgeti... .- c,. Selim %srar ediyordu: ,. ; ' Ne demi)ti baban%z? ,; -, , Bo)verin... ;;;,.' .^i;.,.';; K;--",<I':;

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Merak ettim, ltfen syleyiniz. Derdi ki babam; "insanlar insan yaratacak, yaln%z ruhlar%n% veremeyecekler. Demek ki bugn ilerleyen fen t%pk% insan% yaratacak" Geri bu yaratma kelimesi de ho) olmuyor ama, onun yerine ne kullan%l%yordu unutmu)um. Siz ge kald%n%z Demet Han%m. Tabii ki insan%, insan yaratt%. "imdi Amerika'da yap%lan robot k%zlar servis yap%yorlar. M)teri onlar%n robot k%zlar oldu&unu farkedemiyor bile. Fakat bu bilgileri babam on y%l nce anlatt%&%nda, bin-drtyzy%l ncesinden gelen habere gre anlat%yordu. Demek ki felsefenin gere&i slam'da varm%). D)nrleri yarg%layanlar%n yznden slam'a yap%lan sald%r%lar anlams%z ve kas%tl%d%r. Fatma konu)tuka Selim'in hayreti daha ok art%yordu: Dini konuda e&itim ve &renim grdnz m? Birikim var sadece. Babam% dinliyordum, y%llarca bunlar% anlatm%)t%. Dedi&im gibi, onun sylediklerini yeni idrak ediyoryum. Byk adamm%) babam, ama kk akl%n% onu 139 tan%yamam%). Bu konuda da )unu sylerdi: "Felsefe btn ynleriyle genli&imize anlat%lmal%. Felesefeyi ula)%lmaz sanmamal%lar. Din varsa, felsefe olmaz, felsefe varsa din olmaz gibi bir inan genlikten ar%nd%r%lmal%. Felesefe ve felsefeciler btn teferruat%yla okutulmal%. Ve baz% ka%k felsefecilerle dnyan%n as%rlarca nas%l me)gul oldu&u grlmeli, anlams%z fikir sahipleri de genli&e &retilmeli" derdi. "Tabi ki olumlu d)nen felsefecileri de anlatmal%y%z" derdi. Sandalyesine tekrar oturan Selim ilgiyle dinlemi)ti Fatma'y%. Bak, bu sz tuttum. Do&ru... ok uuk, daha do&rusu ok fanatik ki)iler var. Bunlardan biri de Berkeley'dir. Bu d)nr, "madde asl%nda yoktur" demi). Neden ona ka%k demekten ka%n%yorsunuz? Adam resmen ruh hastas%ym%). O kendisini ele vermi) ama siz anlam%yorsunuz. yle sylemeyin. Byk adamm%). Geri Georges Po-litzer eserinde "eski a&lar%n materyalist filozoflar% da kimi zaman gln duruma d)m)lerdir" diyor. Yine de o gln duruma d)enlerin gr)lerine yer verilmi). Madem ki... Neydi o asl%nda maddenin bir yans%ma oldu&unu syleyen ka%k?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Berkeley. Var olan koca alemin asl%nda yok oldu&unu syleyebilen bir insan%n fikirlerine as%rlard%r yer verenler, neden, her fikri insanl%&%n faydas%na olan Peygamberimiz'in (s.a.v) fikrinden hibir )ey alm%yorlar? Cevab% gayet basit. Dinsizliklerinden delilerin szlerini tahlil etmi)ler. Allah ve Ras-l'nn szlerine kasten tenezzl etmiyor grnm)ler. Onun szlerini ve Allah'%n szlerini gizli gizli okumu)lar. Ayetlerde ve Peygamber sznde hi mi gzel bir)ey bulamam%)lard%? . - ' :- - , ....... ' ......' 140 Aaa! Siz )aka de&il, gerekten bir dincisiniz! Fatma'n%n yaras% fena kanam%)t%. Ne zaman byle bir sofu gelse, dine yapt%&% ihanetten dolay% kalbi kan a&l%yordu. Alak sesle kahrolmu)cas%na cevap verdi: .,; Ben mslman%m. Pek kaliteli de&ilsem de... : Hemen balkondaki yrme zrl genci hat%rlad%. Konu)mas%na iinden devam etti. "Kompleksli, dininden utanan, )%mar%k, gsteri) budalas% birisin" demi)ti. Dald%n%z Demet Han%m. Bir)ey mi d)nyorsunuz? Bo)verin. nsan%z i)te. Birden ba)ka yerlere gidebiliyo-ruz. Neyse bu konuyu b%rakal%m. Aa, iyi gidiyoruz. Ben d)nmesini bilen biriyle konu)maya bay%l%r%m. Bilhassa sizin gibi zeki kimselerle. Yok can%m. Zeki olsam zekam%n bana da bir faydas% olurdu. Ltfen kendinize hakaret etmeyin. Bu konu)malar devam ederken patron da gelmi)ti. Zaten Fatma da, Selim de onun yaz%hanesinde oturuyorlard%. )veren Nedim Bey kap%dan girer girmez sordu: Demet Ho) geldin! Nas%l oldu arkada)%n? Masas%n%n ba)%na oturan Nedim Bey Fatma'ya bate; .,!' Evet Demet, cevap vermedin? ,% Pardon... Leyla dzeliyor. % ,t'M Hangi Leyla bu? "u daha nce bizdp ah)&n taan^eo mi? ' Evet. .?.* ' /M .'

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Nesi varm%)? ' r %, %v Uyu)turucu krizi tuttu. Kendini pencereden a)a&%ya att%. Atar. O k%z ok problemliydi. Zaten o yzden i)ten att%m. Bu gne kadar onun gibi biri benim firmamda al%)ma141 mistir. "imdi dzelmeye do&ru ilk ad%m%n% att%. Pek tahmin etmem. Ona benim yalvard%&%n% gibi kimse yalvarmam%)t%r. O zehiri b%raks%n diye ok u&ra)t%m. Ben de sonradan &rendim. Bilseydim o zaman i)ten %kar%rd%m. Fatma bu ifadeyi be&enmemi)ti: Ke)ke hemen atmak yerine ona yanl%)tan kurtulacak alternatifler sunsayd%n%z. )ten atmak are mi? Genli&i bozmaya al%)an namussuzlar kadar, namuslular da olmal%yd% Fatma'ya gre. Dolayl% yoldan bunu sylemeye al%)%yordu. Hakl%s%n Demet. Ama benim kimseyle u&ra)acak halim yok. Ben firmamda senin gibi, Nermin gibi k%zlar% al%)t%r%r%m. Bir firmay% drst gsteren elemanlar%d%r, tabi kt gsteren de. Neyse, bunlar% bir tarafa b%rakal%m, seninle zel bir konuyu konu)mak istiyordum. Bugn konu)al%m. Nedim, hemen karde)ine bakarak d%)ar% %k i)areti vermi), sonra iki ay istemi)ti. ; , % ;j Fatma glerek sordu: ,; Beni i)ten mi %kar%yorsunuz? Yok can%m. Seni neden i)ten %kartay%m. Sen, sorumlulu&unu, haddini bilen bir elemans%n. Ben daha zel bir konu gr)mek istiyorum. Fatma "ne konu)abilir" diye d)nrken, Selim Bey, a&abeyinin %k i)aretini anlamamazl%ktan gelerek Fatma'ya dnd: O halde syle bakal%m Demet, Georges Politzer der ki; "bize gre s%n%f mcadelesi unsuru kapsar: , a) Ekonomik mcadele ..^^;5 b) Politik mcadele, c) deolojik mcadele, v > t! ? Peki sizde ka trl mcadele varehr?" ,: ; ; 142

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Benim fazla bilgim yok, demi)tim ama babam%n bir szn sylyeyim... Derdi ki, "mslman nce iman meselesini halletti mi, daha sonra insanl%k alan%na giren her )eyde mcadele vermeli; ama herkes yapabilece&i greve talip olmal%." Bence bu szler ok geni) kapsaml%d%r. " nsanl%k alan%na giren her )eyde" dendi mi mesele halloluyor. Nedim, bu defa yksek sesle konu)tu: Selim, hadi sen biraz bizi yaln%z b%rak, Demet'le konu)aca&%z. Konu) can%m. Benim yan%mda konu). Ben yabanc% de&ilim ki. Nedim %srar etmedi. Peki madem %km%yorsun, ben Demet'le sonra konu)urum. yi olur. Biz bugn Felsefe'den konu)aca&%z. Sen zaten ba)ka bir)eyden konu)mazs%n ki. Varsa yoksa Felsefe. nsan%n bazen de ciddi )eyler d)nmeye ihtiyac% vard%r. Ama sen sanki yeni bir ke)if yapacakm%) s%n gibi devaml% ayn% konuyla ilgilisin. Hayat%n iinde ba)ka )eyler de var. Fatma, sze kar%)madan duramad%: Hem de "asl%nda bu alem yoktur" diyen bir ak%ls%za da, bilim adam% diye sayg% gstererek. Anlamad%&%m )ey, asl%nda kendisini bile inkar etmi) insan%n szlerine neden yer verildi&i. ok merak ediyorum. Olsa olsa kafa kar%)t%rmak iindir. Faydal% felsefeye bir diyece&im yok ama bylesine ok samalayan bir adam%n sz de nas%l bilim tarihine geer bilemiyorum. ' ; j )|, -. /; :,,; ;. <" , ,' ', J;; :, ; '.., : ,, j -j ';."., Nedim Bey s%k%lm%)t%. , . ,f,;,;(-.; c.,.'..', .-T. ..'.<.;;,....%'; B%rak%n bu konular%. Fatma kalk%p kendi blmne geti. Manken arkada)% da gelmemi)ti. Oturup bir mddet kendi kendine d)nd. Ne143 I dim Bey kendisiyle ne konu)acakt%? Bu d)nceler iinde ak)am olmu)tu. Nedim Bey, Fatma kap%dan %karken seslendi: Demet! stersen seni evine ben b%rakay%m. Gerek yok Nedim Bey ok yak%nda oturuyorum. Yryerek evlerine do&ru giderken anne ve babas%n% ok

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

zledi&ini farketti yine. Eve geldi&inde, evde kimselerin olmad%&%n% grnce sevinmi)ti. Biraz evin iinde gezinip d)nd. Anne ve babas%na bir telefon a%p, hi olmazsa seslerini dinlemek geldi akl%na. Zaten bunu daha nce defalarca yapm%)t%. Heyecanla bas%yordu tu)lara. ok gemeden annesinin sesini duydu: ' Buyrun... V Fatma cevap vermiyordu; *'; ,' ; h f% ; : Alo, buyrun... Alooo! Alo... Fatma a&layarak dinliyordu sesi. Gl Han%m bir an duraklad%ktan sonra yalvarmaya ba)lam%)t%: E&er sen Fatma'ysan, ne olur vicdans%z k%z%m, konu) benimle. ok ac%lar ekiyoruz, bizi daha fazla y%kma. Hi olmazsa bize iki sat%r mektup yaz. Ya)ad%&%n% bilelim. Seni do&uran anne olarak buna hakk%m yok mu? Sen anne ve babas%n% ldrmeyi planlayan cani bir ruha m% sahipsin evlad%m? Sende hi mi Allah korkusu yoktu? Ta) m%yd% kalbin? Kefere kalbi miydi sendeki? Telefondaki ki)i sen, e&er bu telefonu i)letmek iin at%nsa, )unu bil ki bizim kalplerimizde snmeyen bir ate) var. Cevap gelmeyen her telefonu k%z%m%zdan geliyor san%yoruz. Ne olur, bize zulmetmeyin. Yok, e&er sen Fatma'ysan, dn k%z%m, ne olur dn. Baban her gece a&l%yor, ben a&l%yorum. Ya)ad%&%n hayat bizi a&latmaya de&er mi evFatma telefonu kapatt%&%nda fk%r%klarla a&l%yordu. Tek144 rar tek annesine g%yab%nda cevap veriyordu: Hay%r anneci&im! Ya)ad%&%m hayat sizi a&latmaya de&mez. Hibir )ey sizi a&latmaya de&mez! Gzya)lar% iindeyken kap%n%n zili al%nca toparland%. Kap%y% at%&%nda Burin'i buldu kar)%s%nda: Merhaba Demet. K%zlar yok mu? - ; .'.';''.:./ ffl Benden ba)ka kimse yok. Buyur gel. w '- , Burin Fatma'n%n a&lad%&%n% farketmi)ti. %,: : .,- . Ama sen a&lam%)s%n! Ne oldu? ; ' ', Fatma, sanki bu soruyu bekliyormu) gibi hepten saldi kendisini. Bir mddet a&lad%ktan sonra cevap verdi. zel bir durum. Biraz duyguland%m da. '.'?; Burin havai bir k%zd%. Kendine gre teselli veriyordu. ;

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Bo)ver k%z. Bu alemde hibir )ey a&lamaya de&mez. E&lenmene bak. Sizi almaya geldim. Bu gece bir yemek verilecek. Biraz dertlerinden ar%n%rs%n. Fatma d)nmeden kabul etmi)ti bu teklifi. Saatler sonra, Banu ile Necla da gelmi)ti. Hep beraber Hilton Hoteli'ne gitmi)lerdi. Fatma'n%n gz soldaki masada oturan zlem Ssler'e tak%lm%)t%. Ne kadar seviyeli bir gen k%zd% )u zlem. A%k geziyordu ama sanki onda da slmi bir hava vard%. Daha sonra bir yolunu bulup zlem'le konu)maya ba)lad%. Ke)ke Avustralya'dan hi gelmeseydin. zlem de pi)mand%. ' Hakl%s%n... Ama oldu bir defa. ' , Peki neler yap%yorsun? Ne yapay%m, Gne) Gazetesi'nin yar%)mas%na kat%ld%m, durmadan haz%rl%k yap%yorum. ki gen k%z konu)urken yanlar%na manken Sevgi gelmi) soruyordu: 145 K%zlar, bana baksan%za, ben kilo alm%) m%y%m sizce? Fatma, Sevgi'yi )ylesine bir szdkten sonra cevap verdi: Bence almam%)s%n. Sahi mi? nan ki yar%m kilo alm%)%md%r diye tart%lmaya bile cesaretim yok. gndr yeme&i ka%r%yorum. Nas%l zgnm, bilemezsiniz. Fatma mankenlerde ve moda dnyas%ndaki ki)ilerin ne kadar basit )eylerle mutsuz oldu&unu d)nd. Gznn nne geldi bir bir. lk kad%n patronu duda&%nda %kan ufac%k bir uuk yznden saatlerce a&lam%), "bu gece baloya davetliyim, bu dudakla rezil olaca&%m. Bir de gazeteci varsa hepten rezil olaca&%m" demi)ti. O gecenin ertesi gn i)yerinde, cenazesi olan biri gibi mutsuz grm)t patroniesini. Selin'i hat%rlad%. Kuafr salar%n% onun tarifinden biraz daha k%sa kesmi) diye o da saatlerce a&lam%)t%. Herkeste kilo al%r%m derdi en byk dertlerden biriydi. Ya Aylin Han%m... Onu hi unutam%yordu. Aylin Han%m%n terzisi, gece elbisesinin yakas%n% biraz kapal% yapm%) diye neler yapm%)t%?... "Ben rahibe miyim, ben bu geceye kocakar% gibi mi gidece&im?" diye,

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

adet %ld%rm%)t%. Mutsuzlu&u kendi kendilerine buluyorlar diye d)nyordu hep. Stres doluydu bu hayat; ama bu hayat u&runa kendisi her-)eyini feda etmi)ti. Sevgi gittikten sonra zlem'le ba)ba)a kalm%)lard%? z-lem'e Nedim Beyin konu)mas%ndan sz amak istiyor, ona soruyordu: Seninle zel konu)aca&%m, dedi. Sence bu ne anlama geliyor? . Yeme&e davettir. Zaten patronlar%n o&u yan%nda al%)an k%zlar%, zellikle mankenleri ellerinin alt%nda modern hayat kad%n% gibi gryorlar. Can%m biz a&a uyum sa&lad%k 146 diye onlar%n sermayesi olmad%k ya. Bu konu onuruma dokunuyor. mkan%m olsa, patronlar%n e&lencesi (!) olan tm mankenlere, oyuna gelen tm sekreterlere, btn kad%nlara, "sermaye olmay%n" derdim. Onlar%n e&lence arac% olmay%n. Zengin erkekler, istedikleri her kad%n% elde edebileceklerine ait gvenlerinden vazgemeliler. Ama, "bu onurlu davran%)%, onurlu kad%nlar yaparlar" derdim. Fatma, zlem'e ak%l s%r erdiremiyordu. Mayo ile gazetelere %kt%&% halde, bu giyimin bile erkeklerin zevklerine ve ceplerine yarad%&%n% acaba hesaba katm%yor muydu? Onun gr)lerini &renmek istiyordu. Kafas%ndaki soruyu sorarsa, verdi&i cevaptan anlard% z-lem'i: zlem, sana bir)ey sormak istiyorum. Sence bikiniyi, i mayoyu kad%nlar giydi&i halde neden defilelere erkekler geliyorlar? Neden erkeklerin arzular%na gre haz%rlan%yor her )ey? Kad%nlar plajlarda bile erkeklerin zevklerine gre mayo giymeye itiliyorlar. Sence bunun sebebi nedir? Hi d)nmedim ama do&ru sylyorsun. Moda mafyas%, erkeklerin zevklerini kullanarak ve kad%nlar%n aptall%&%ndan yararlanarak k)eyi dnyorlar ama ne yapal%m. Bu alem byle gelmi), byle gider. Fatma, "hay%r byle gelmedi, St mam, bir mslman kad%n%n ba)%n% amak iin d)mana hayat% pahas%na ders vermi)ti" diyebilseydi ke)ke. Fatma, yine anlayamam%)t%. Acaba zlem de i dnyas%nda kendisi gibi a%lman%n huzursuzlu&unu duyuyor muydu? Allah'a kar)% mahcup muydu?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Hi gnah% d)nmez bir hale geldik zlem. Ne feci bir)ey de&il mi? zlem hi oral% olmam%)t%. Dinle ilgisinin olmad%&% anla)%lm%)t%. Fatma, kendisi gibi birini bulmak, ona derdini dk147 mek, ortak noktalarda bulu)mak istiyordu. Bu arada Banu gelmi)ti yanlar%na. ki saattir ne konu)uyorsunuz? S%k%ld%m ayol. Necla da av pe)inde, ben yaln%z kald%m. zlem Banu'yu grnce bir an%s%n% hat%rlam%)t%. Unutamad%&% bir an%yd% bu. Fatma Banu'ya )aka yollu tak%lm%)t%: Can%m sen de bir me)gale buluver. Seninle kimseler ilgilen miyor mu? lgileniyorlar. Beni byle grnce )ey san%yorlar. yle sinirleniyorum ki anlatamam. Adam resmen bana kur yap%yor. Yan%nda kar%s% var, hem de k%z% ve o&lu da yan%nda. O&lu yerindeyim... Pardon k%z% yerindeyim. Ama namussuzda bunu d)necek vicdan nerede? Ahh baba, gzn kr olsun baba. Senin yznden ben bu hallere d)tm. Gzleri dolu dolu olmu)tu Banu'nun. Sonra tekrar yerine gidip oturdu. zlem de Banu'ya ok zlyordu. Asl%nda insan olarak temiz ynleri oktu Banu'nun. Bat%'dan esen alak bas%n kas%rgaya dn)m), genlerin baz%lar%n% byle, baz%lar%n% da ba)ka trl yakm%)t%. zlem Fatma'ya dnerek, kendisini ok zen olay% anlatma ihtiyac% hissetti. stanbul'a daha nce geldi&imde bir genle tan%)t%m. Kibar bir delikanl%yd%. "hret olmak istedim. Manken olmaya karar verdim. Mankenleri grnce, "onlardan ne eksi&im var?" dedim. stanbul'a geldim. Zorla de&il ya, hayellerime girdi mankenlik, demi)ti. Ayn% genci birka ay sonra grd&mde gzlerime inanamad%m, makyaj yapm%), t%rnaklar%n% bytp oje srm)t. Ayr%ca kulaklar%na kpe takm%), k%r%tarak konu)uyordu. O gencin haline ok zldm. Dayanamay%p sordum:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

148 ok de&i)mi)sin, bu halin nedir byle? dedim. Ne yapay%m. Byle olunca insan bu alemde abuk ilerliyor, dedi. Olamaz! Seni bir etkileyen olmu), dedim. Hi saklamad%. Bu kadar abuk de&i)en bir insan grmemi)tim. Evet, dedi. Cemil bey etkiledi beni. E)cinselmi). "imdi beraber ya)%yoruz. Cemil Bey de kendisini hi saklam%yordu. Hatta toplumun entellektel kesiminde daha ok sayg% gryordu. Banu'yu grnce o gn hat%rlad%m. Kimbilir onu kim etkiledi? Hakl%s%n zlem. Banu ya)ad%&% hayattan nefret ediyor. Bir trl &renemedim neler ya)ad%&%n%. Bir ak)am yine yaln%z kal%rsak anlatt%raca&%m ona. Gnleri byle geiyordu Fatma'n%n. Birgn i)yerindeyken patronu Nedim Bey'i grm)t. oktand%r Avrupa'da olan Nedim Bey, Fatma'yla zel konuyu gr)memi), Fatma da hep merak etmi)ti. Patronu grnce aya&a kalk%p ona do&ru giderek kar)%lad%: Ho)geldiniz Nedim Bey. Seyahatiniz gzel geti mi? Ho) bulduk Demet. Seyahatim ok gzel geti. Onlarca defile izledim. Paris'ten yeni modeller ald%m. Bu y%l renkleri tamamen de&i)tirmi)ler. Fatma bir an iinden cevap verdi: De&i)tirirler, zaten kendi zevkimize gre de&il, onlar%n zevkine gre giyiniyoruz. Sonra geip yaz%haneye oturdular. Nedim Bey Mdire Emel'i a&%rm%), soruyordu: Ne haber Emel? Son modellerimiz tuttu mu? Nas%l gidiyor? ok iyi gidiyor Nedim Bey. Bahar isimli modelimiz geen ay binbe)yz adet sipari) ald%. 149 Detayl% bilgi ald%ktan sonra, Emel han%ma izin vermi), Fatma'yla ba)ba)a kalm%)t%. Fatma heyecanl%yd%. "Ya kt bir teklifte bulunursa ne yapar%m acaba?" diyordu. Nedim Bey daha bir)ey konu)madan nce, Nedim Bey'in han%m% ieri girmi)ti. Fatma'yla Nedim'i ba) ba)a grnce morali bozulmu),

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

surat%m asm%)t%. Fatma'ya ters ters bak%yor, bir )eyleri ima etmeye al%)%yordu. Zavall% kad%nlar... Kocalar%n% devaml% takip etmek zorunda kal%yorlard%. Her zaman hayatlar% )phe iinde geiyor, gven duygusunun rahatl%&%ndan habersiz ya)%yorlard%. ok gemeden Nedim, "iki saat sonra gelirim" diye %km%), Nedim'in han%m% Nazl%'ya f%rsat sahas% a%lm%)t%. Nazl%, Fatma'ya belli etmeden sorular soruyor, her )eyden habersiz Fatma da cevaplar veriyordu: Ka ya)%ndas%n%z? v '-:' V ; Yirmi! %kt%&%n biri var m%? Tabi ki vard%r da. ylesine sordum. Hay%r yok. Benimle evlenece&i belli olmayan biriyle asla %kmam. Zina yapman%n ad%na %kmak diyorlar. T%pk% filmlerdeki gibi ayn%s% taklit ediliyor. Herhalde Bat%l%lar, sava)% ok kolay yoldan kazand%k diye vnyorlard%r. Nazl% Han%m anlayamam%)t%: Anlayamad%m, %kmakla sava)%n ba&lant%s% nedir? Eskiden ngilizler lkemizi al%p topraklar%n% geni)leteceklerdi. Sava)% bunun iin am%)lard%. "imdi topraklar%m%z% de&il, genli&imizi alarak taraftarlar%n%, kendilerinden olanlar%n say%s%n% artt%rd%lar. Anlad%m. Senin felsefen de ok farkl%. Demek ki evlenme umudun yoksa %km%yorsun. Ya sana evli erkek talip olursa? ., .-. 150 Allah korusun! Asla kabul edemem. Hi, evli bir erkekten teklif ald%n m%? ook. Sizin i)yerinizi bulana kadar al%)t%&%m her yerden teklif ald%m, ama burada yle bir )eye rastlamad%m. Rastlarsan ne yapars%n? Derhal bu i)yerinden %kar%m. Nazl% Han%m rahatlam%)t%. Kocas%yla aras%nda bir ili)ki yokmu) diye derin derin nefes alm%)t%. Zavall% kad%n, bilmiyordu ki, Allah'a ihanet edenlerin o&u e)lerine mutlaka ihanet ediyordu. 151 Vf,

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

"Bir kum zerresinin s%rr%n% zmeyi ba)arsayd%k, Btn dnyan%n s%rr%n% &renmi) olurduk" Einstein Leyla uyu)turucu tedavisi grm), ayn% eve geri dnm)t. Her f%rsatta Fatma'yla konu)uyorlard%. Leyla'y% Fatma'n%n konu)mas%ndan ba)ka bir konu)ma am%yordu. Fatma da ne gzel konu)uyordu. Me&er, slami hayat ya)anan evdeki ilmi konu)malar ocuklarda nas%l da yer edermi). Fatma Leyla'ya dini bilgiler verirken, yava) yava) kendisine de vaaz vermi) oldu&unu farkediyor, hayretle d)nyordu. Ertesi gn yine i)yerinde Fatma felsefeci Selim'le kar)%la)m%)t%. Selim Fatma'y% grr grmez sordu: Sizinle felsefe zerine konu)mak gzel oluyor Demet Han%m. Yine tart%)al%m m%? ,..,,. .53 Nas%l olur da benimle konu)mak gzel olabilir ki, ben felsefeden anlamad%&%m% sylemi)tim. Zaten onun iin zevkli oluyor. Hem felsefeden anlam%yorsunuz, hem de anlamad%&%n%z% anl%yorsunuz. Bu gzel bir erdemdir. Baz%lar% anlamaz ama, anlar gibi konu)urlar. Bak%n size ne okuyaca&%m. nce ben size bir)ey sormak istiyorum. Sizin anlatt%&%n%z o ka%k felsefecinin ismi neydi? Hangisinin? Do&ru ya, felesefeciler aras%nda ka%k bir tane de&il ki hemen anlasan%z. "u hani maddenin asl%nda olmad%&%n% sylyormu) ya. Berkeley, ama o asl%nda sayg%n biridir. sterseniz onunla ilgili bir konu okuyay%m size o zaman onu daha iyi anlars%n%z. Ayn% eserden devam ediyorum: "... Gne)e bakt%&%m%zda, gne) bize bir daire biiminde yass% ve k%rm%z% renkli olarak grnr. Oysa bilim yan%lg%ya d)t&mz, gne)in grld& gibi yass% ve k%rm%z% renkli olmad%&%n% gstermektedir bize. yleyse gne)e atfetti&imiz baz% zellikleri, bilime dayanarak b%rakmak zorunday%z. Fakat gne)te var oldu&unu sand%&%m%z bu zellikleri bir yana b%rak%rken, bundan gne)in var olmad%&% sonucunu %kar-tamay%z elbette. Berkeley byle bir sonuca varmada bir sak%nca grmemi)tir..." Fatma anlayamam%)t%:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Son k%sm%n% anlayamad%m. Ne demek "Berkeley byle bir sonuca varmada bir sak%nca grmemi)tir?" Ne demek isteniyor? Yani Berkeley gne)in asl%nda olmad%&%n% sylyor. Fatma hayret ifadesiyle glerek devam etti: Ka%&%n birisi, ilim ad%na grnen gne)in asl%nda yok oldu&unu syleme cesareti buluyorsa, teki ka%klar%n grn154 meyen Allah iin yok diyebilmelerine ok )a)%rmamal%y%z. Hayret de&il mi? Tepemizde grd&mz gne) iin bilim ad%na "yok" diyenler insanlar% nas%l avular%n%n iine ald%klar%n% da ispatlam%) olmuyorlar m%? Rica ederim Demet Han%m. Ka%k dedi&iniz o adam%n bu gr)n materyalist felsefe reddediyor; fakat di&er bilgilerinden btn filozoflar yararlanm%)lard%r. yle bir delinin fikirlerinden neden faydalanm%)lar? Onu neden bilimde muhatap kabul etmi)ler. Bu sorumun cevab%n% ben sizden alamad%m. Deliden fikir almak onlar%n aczini gstermez mi? Ayr%ca okudu&unuz paragrafta dendi&ine gre, gne) k%rm%z% grnyormu), yass% grnyormu) da bilim yle olmad%&%m ispat etmi). Peki bundan dinimize ne? Dinimiz mi demi), gne) k%rm%z% ve yass%d%r diye? Siz de ok al%ngans%n%z. Din demi) denmiyor ki. Deniyor, bilmin buldu&u her )eyin din aksini syler-mi) gibi bir imaj veriliyor. Kald% ki, gne)in yuvarlakl%&% konusunda, bilmin do&ru syledi&i nereden belli? Belki yz y%l sonra da yuvarlak denecektir. Ayr%ca o insanlarda renk krl& m var? Gne)e k%rm%z% diyen de kimmi)? Benim grd&m gne)in rengi sar%, yoksa sizin grd&nz gne)in rengi k%rm%z% m%? Selim hayretle dinliyordu Fatma'y%: Demet Han%m, siz birka cmle iin bir kitapl%k kadar konu)tunuz, biraz yava) gidin can%m. Kusura bakmay%n. "u grd&mz gne)e bile asl%nda yok diyebilen bir filozof beni ok )a)%rtt%. Art%k grnmeyen Allah iin yok diyen filozoflar% bana ven olursa, onlara "sizinkiler grneni bile inkr ediyorlar" diyece&im. Bir de beni ok )a)%rtan )ey, bu felsefeciler neden hep eski a& d%)% kalm%) fikirlerin sahibi okuyorlar?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Neden kendileri yeni filozoflar %karam%yorlar. Bir de neden ikibin, be)bin y%l nceki 155 ki)ilerin szlerini de&erlendirmeye al%yorlar da fikri her zaman yeni olan Hazret-i Muhammed (s.a.v)'in szn alm%yorlar? Nedeni gayet basit. Dinsizliklerinden... Selim ok sinirlenmi), art%k gizlemeye sabr% yetmemi)ti. Can%m, siz de amma at%yorsunuz. Sanki sizin dinle bir ilginiz varm%) gibi? Fatma ok bozulmu)tu ama bunu hissettirmeden cevap verdi: Var tabi. Ya)am%yorsam da inanc%m var. Ltfen kendinizi aldatmay%n Demet Han%m. nanc%n%z olsa inanc%n%za ayk%r% nas%l ya)ard%n%z? Mutlu ya)am%yorum zaten. Yine de "inanl% olman%n kar% vard%r" derdi babam. slam yle diyormu). Siz, siz, inanmamaya inand%&%n%z kadar inanmaya inansayd%n%z, a&lar tesi insanlar%n dedikleriyle u&ra)mazd%n%z. Fatma sesini alaltarak devam etti: Bana gelince, asl%nda ben de yanl%) inanan yobazlarla, hi inanmayan yobazlar%n kurban%y%m. Zannetmeyin ki bu halimle iten mutluyum. Hay%r, ben iimden iin iin mutsuz birisiyim. Selim Fatma'y% zd&n anlam%)t%. Sizi zdm. Asl%nda benim sorular%m%n hepsine felsefe cevap vermi) de&il. T%pk% Tolstoy'un dedi&i gibi; "bilim ne sorular%ma cevap verdi, ne de cevap veremeyece&ini syledi. Beni oyalay%p durdu." O halde neyi tart%)%yoruz? Ben dini savununca dinin gere&ini ya)amamakla sulan%yorum. Peki dinsizli&in gere&i yok mu? Neden mahremlerinizle evlenmeyi normal grmyorsunuz? Din i)e kar%)mazsa, felsefe hangi lye gre s%n%r koyacak? Bu arada Nedim Bey gelmi)ti. Selam ocuklar. Yine mi tart%)%yorsunuz? 156 Fatma verdi ilk cevab%: " ' ( Sormay%n Nedim Bey, karde)inize ak%l erdiremiyorum. Gzle grnen gne)i bile inkar etmi) olanlara hala deli demi) de&il. Felesefeyi tanr% edinmi), onu hatas%z gryor. Nedim Bey glerek cevap verdi:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

O yledir. Allah'ta su bulur, felsefe de bulmaz. Yan%l%yorsunuz. Felsefenin de yanl%)lar% olabilece&ini kabul ediyorum. Ama gzel d)nen felsefeciler de var. Me-sala Einstein "Bir kum tanesinin s%rr%n% zme&i ba)arsayd%k, btn dnyan%n s%rr%n% &renmi) olurduk" der. Fatma ilk defa duymu)tu bu sz. Demek, hala bir kum tanesinin s%rr%n% zememi)ler. Tabi zemezler. Maddenin sonunu "Allah yaratt%" fikrine dayand%rmazlarsa i)in iinden %kamazlar. Selim sylenerek aya&a kalkt%: Sen de her )eye bir)ey buluyorsun. Bende su. Felsefeden anlamayanlarla tart%)%yorum. H%zla %kt% yaz%haneden. Nedim Bey de bylece Fatma'yla konu)ma ortam%m bulmu)tu. Fatma, ayc%ya iki ay syler misin, seninle konu)mal%y%m. Fatma'n%n kalbi yine arp%yordu. <,, ' < Buyrun Nedim Bey, konu)al%m. % Nedim Fatma'n%n yzne anlaml% anlaml% bakt%ktan sonra sordu: >> - Demet, senin ad%n gerekten Demet mi? ' %" ,' . Fatma bu soruya ok )a)%rm%)t%: < > %! Hay%r. Benim as%l ad%m Fatma. Birdenbire rahatlad%&%n% hissetmi)ti. "Me&er insan%n kendisine ait olmayan bir isim, ne kadar a&%rl%k veriyormu)" diye d)np devam etti: , smimi ben de&i)tirdim. Neden, Fatma ismini gerici mi buluyorsun? Hay%r, ondan dolay% de&il, ba)ka sebebi var. Nedir o sebep, bana anlatabilir misin? Hay%r, anlatamam. Bak, geenlerde bir m)terimiz geldi buraya. nceki i)yerinden seni tan%m%). Ben sana Demet deyince bana, "o k%z neden ismini de&i)tirmi)?" diye sordu. Bkgn de ba)ka bir m)teri gelir senin hakk%nda ba)ka )ey sylerse kar%)mam. Fatma, "Nedim Bey neden ilgileniyor acaba?" diye d)nrken yine Nedim'in sesiyle kendine geldi:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma, bak sana ne soraca&%m? Bana do&ru syleyeceksin tamam m%? Sorunuza ba&l% Nedim Bey. Yani yalan m% sylersin? Hay%r, belki. Evet. Cevap vermek istemedi&imi de syleyebilirim. n)aallah beni zecek bir)ey sylemezsiniz. Nedim Bey, tepeden inme sordu sorusunu: ., ,, , Sen evinden mi kat%n? Fatma buz gibi olmu)tu. Nereden anlam%)t% bu adam, )imdi ne yapacak, ne diyecekti? Benden saklama, syle. i, ' i > - ' Evet. Maalesef yle oldu. Neden kat%n? Bir )a)k%nl%k, bir cahillik, bir zenti, isterseniz bir delilik deyin. Kat%m i)te. Genlerin evlerinden kamas% iin o kadar sebepler icat ettiler ki... Ben de hangi sebepten dolay% kat%&%m% net olarak bilmiyorum. zgn msn? : Gzleri dolu dolu olmu)tu Fatma'n%n. < Hem de ok... Tarifini yapamam. O yle bir dutygu ki, 158 onu ya)amayan bilmez. ' > ! , ;, O halde neden kat%n? Babamdan gizli a%lm%), manken olmu)tum. Babam &renmi), i) yerimi bulmu). Bir daha eve dnemedim. Seni bu fikre kim te)vik etti? Babam, i) yerlerindeki arkada)lar%m etkiledi san%yor ama beni as%l etkileyen mahallemizde Bet) Teyze ad%yla an%lan, kad%n sat%c%s% kad%nd%. Kan%ma girdi. Daha sonralar% &rendim, k%zlar% nce manken yap%yor, sonra sat%yormu). lk mankenlerdenmi) kendisi. Bir zamanlar manken acentesi bile am%). K%zlar% erkeklerin kar)%s%nda soyunmaya al%)t%r%p yava) yava) o aleme ekiyormu). Beni de bu niyetle demek-ki y%llar ncesinden ele alm%)t%. A%k gezmeye kar)% zaaf%m% anlam%) olacak ki, devaml% bana "vcudun ok gzel. ok para kazan%rs%n" diye telkinde bulunuyordu. Mankenlik kursunda masraflar%m% bile o stlenmi)ti. Hatta makyaj tak%mlar%mdan gizlice giyindi&im k%yafetlere kadar, o al%yordu. nceleri gerekten beni

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

d)nd&n san%yordum. "imdilerde anlad%m ki, hem imam babamdan dindarl%k intikam%m al%yor, hem de kendisine sermaye haz%rl%yormu). Oyununa geldim ama sermayesi olmad%m o y%lan%n. ) nsanlara da gven kalmad%. Zaten o yzden hayvanlar ok sevilir oldu ya. ok yerinde szler ediyorsun Demet, pardon Fatma. Baya&% kltrlsn. Bu kltr nereden elde ettin? Babamdan olsa gerek. ok kltrm de yok, ama ok fazla dini romanlar okurdum. Her halde ben fark%nda olmadan onlar bende birikim yapm%). yi ki anlatt%n Fatma. Tahmin etmi)tim. Bana yalan syleseydin ok zlrdm. Sen drst k%zs%n Fatma. Buralar seni bozmadan ailene dnmeni tavsiye ederim, ama dn-meyeceksen burada kal. Yaln%z arkada)lar%n% gzm tutmu159 yor. Dnmeler, uyu)turucu kullananlar... Bunlar%n iinde bozulursun. Onlar%n bana bir zarar% yok. nan%n en temizlerinden setim onlar%. Benim erkek arkada)%m yok diye benimle alay eden arkada)lar%m var. Ayda bir erkek de&i)tiriyor, illa bir de bana bulmak istiyorlard%. Bunlar yle de&iller. Necla ok bozuk ama kendisine zarar% var. Banu dnme ama bk ok namuslu geinenden daha iyi biri. Geenlerde kafay% ekince yine sap%lm%)t% ama normalde sizin bildi&iniz dnmelerden de&il o. Asl%nda elinden tutan olsa, o zavall% belki eski haline dnemez ama kt yoldan da tam olarak kendisini s%y%r%r. yi ya, sen onu kurtar i)te. Ben kendisini kurtaramayan biriyim. Onu nas%l kurtaray%m? Konu)malar uzad%ka Nedim Fatma'ya hayran kalm%)t%. Ne ak%ll% k%zd% Fatma. Bir kez hataya d)m)t ama, yine de grd& k%zlar%n en temiziydi. Fatma yine derin bk nefes alm%); rahatlam%)t%. "Nedim Bey'den )phe etmekle hata ettim" diye d)nd. Daha sonra kendi blmne geip masan%n ba)%na oturup Gne) Gazetisi'ni ald% eline. Sayfalar% evirince, Gne) Gazetesi gzellik yar%)mas%na kat%lanlar%n resimlerini grd. Yzlerce gen k%z aras%ndan seilen gzeller finale kalm%)t%. Bir sayfa boydan boya

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

finale kalan gzellere ayr%lm%)t%. zlem Ssler de finale kalanlar%n aras%ndayd%. zlem'in de birisi boydan iki resmi vard%. K%zlar%n mayolu resimlerine bakt% bir mddet. Babas%n%n szleri yine akl%na geldi. Gerekten k%zlar asl%nda i ama)%rlarla milletin gznn nne %km%)lar, bu i ama)%r%n ad%na mayo demi)lerdi. Fark%nda olunmadan k%zlar%m%z% soymu)lar, milletin gzn al%)t%rm%)lard%. Hemen Gazeteyi al%p sat%) reyonuna, manken arkada)% "ermin'e gstermeye gitti. 160 Arkada)% m)terinin bkine yeni modeli giymi) gsteriyordu. O da bir koltu&a oturup "ermin'in i)inin bitmesini bekliyordu. M)teri "ermin'i her yana evkiyor, bak%yor, tekrar bak%yordu.; Tekrar sa&a dner misiniz? "imdi arkan%z% dnp bkaz yrr msnz? Daha evlenmeden kocaya hizmeti reddeden bu k%zlar, ba)ka erkeklerin her dedi&ini milimi milimine yap%yorlard%. Bu da aile mefhumunu yok etmeye al%)man%n neticesiydi. M)teri "ermin'i iyice yorduktan sonra glerek karar%n% syledi: K%yafet gzel ama iindeki daha gzel. Hangisini alsam acaba! M)teri )akas%yd% bu. Hep beraber gl)tler. Sonra da m)terinin sipari)ini ald%lar: Yz adet 38 beden, yz adet k%rk beden, elli adet 42 beden olsun. Bu model daha ziyade ince yap%l% han%mlar taraf%ndan ilgi grr. Fatma sadece seyretmekle yetinmi)ti. M)teri gidince Gazeteyi "ermin'e gsterdi: Grdn m, zlem finale kalm%). "ermin zlem'i ok k%skanan bkiydi. Dudak bkerek cevap verdi: H%k... Ben de gkseydim seilirdim. stelik bkinci gelirdim. O halde neden gkmedin? Bilmem. Belki de yar%)malarda dnen dolaplar% bildi&im iindir. Fatma yutmuyordu bu szleri. O ok iyi biliyordu ki, "ermin zlem'i k%skan%yordu. < v "',.; Zaten bu alemde bkbkini k%skananlar o kadar oktu ki, 161 k%skanmayan ok az manken tan%m%)t% Fatma. yle k%zlar tan%m%)t% ki, ba)ka bir "mankeni k%skand%&% iin sinir hastas% olmu)lard%. Kim

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

nerede ne giymi), sa%n% nas%l yapt%rm%) diye birbirlerini takip edenleri biliyor, onlar%n kendi elleriyle ald%klar% mutsuzlu&u hayretle seyrediyordu. Elindeki gazeteye bakt% tekrar. Ona da "bu yar%)maya gir" diye %srar etmi)lerdi. Bir an kendisini d)nd, ayn% sayfada mayo ile %km%) olacakt%. Allah'%m! Sana )krler olsun ki beni )eytana uydurmad%n. Ya uysayd%m. Babac%&%m grseydi resmimi? Ne yapard% acaba? Bir keresinde kaza ile %km%)t% da gnlerce "babam duyarsa" diye uyku tutmam%)t%. Hatta karde)i gazetede grm)t. Finale kalan mankenlerin aras%ndan birinci, ikinci ve nc semek zere jrinin topland%&% gn Fatma da gitmi)ti. zlem Ssler'in annesiyle kar)%la)m%)t%. zlem'in annesi ok heyecanl% bir )ekilde bekliyordu. Arada bir de fikrini sylyordu; K%z%m hepsinden gzel... Mutlaka k%z%m kazan%r. Baksan%za en gzeli zlem. zlem'in annesi Semra ise, sanki btn k%zlardan daha gzel duruyordu. Onu grenler "ke)ke Semra Han%m da kat%lsayd% demekten kendilerini alam%yorlard%. Allah'%n verdi&i gzellik Semra Han%m'a farkl% )ekilde moral veriyordu, ama gzelli&i mutlu olmaya yetiyor muydu? Grn)nden ii bilinmeyen her insan gibi o da bilinmiyordu. Daha yar%)ma yap%lmadan birinci belli olmu), kulis arkas%nda f%s%lt%lar kulaktan kula&a yay%l%yordu. Semra Han%m "imkans%z" diyordu. Jri kr de&il ya, mutlaka k%z%m% seer. , Fakat k%z% seilmemi)ti, Fatma merakla Semra Hamm'% 162 izliyordu. Semra Han%m k%z%n%n seilmedi&ini grnce gz ya)lar%n% tutamam%), a&layarak syleniyordu: K%z%m%n hakk%n% yediler. Torpil yap%ld%&% ok belli. Bu haks%zl%kt%r. Evet, bu bir haks%zl%kt%r. Semra Han%m o zamanlar as%l haks%zl%klar% hi gremiyor-du. Ah Semra Han%m! Neler iin gz ya)% dkt&n bir d-)nebilseydi! lkesinin a&layacak neleri vard% halk%n bilmedi&i. O yzden de halk as%l a&lanacak i)leri hi gremiyordu. Yar%)madan sonra herkes da&%lmaya ba)lay%nca, k%zlar% yar%)may% kaybeden anneler mutsuz, kazanan gen k%z%n annesi ve yak%nlar%

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

evlerine mutlu dnyordu. San%yorlard% ki, bu yar%)mada dereceye girmek byk bir onurdur. Milletimiz as%l onurun ne oldu&unu oktan unutmu), suni onurlarla oyalan%yordu. 163 ZLEM SSLER n il .licilik, ve zel >a di. Do&um Yeri ve Yi lstanbul-1%9 lleri: 85-66-88 Boy: l.H ,.-/ < Kilo: 54 i Kk ya)ta Avustralya'ya i ailesi ile birlikte yerle)en j zlem bu k%tadaki ya)am%na Nisan ay%na kadar-devam i e;i. Drt ay nce yurda \ dnd. Avustralya'daki okul j tak%m%nda basketbol oynayan j zlern iyi derecede ingilizce biliyor. Meditasyon yapmay% ok dinlendirici buldu&u iin vazgeemeyen finalistimiz &renimini Trkiye'de devam ettirecek. ARZU NAN 165 11 <\< /' '% } flf gz&ller! elbise ro ayaHvb% seti isimlerinden. verdi # %.%lann sn g, ,1(.-vo f %% giuel manke.-%letmckvn !,iri 20 w b%.yur%d^la%, o*l*m "unlar,-r"*-%aKBB'>%%%^ G'- '1C rnanl on nleri t%ayo doluo: . ! ,:i EH jn%lar% g o. 'd Gzeller: " stanbul'uz gbzel gnler ke)ke hi bitmese" 167

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

v % % % !' % % ,' " ' ad%&im%z "Meks kalz gibi gel!" Derne&i'nde dzenlenen geleneksel Meksika Gecesi'nde. konuklar%n Meksika k%yafetleriyle /e renk katt%. Avustralya'da mankenlik yapan zlem Ssler, kimgayer Serap Falal%, Tusiog'da e, Kimya Mhendisi Yasemin Tosun, i mimar Sadi Eraslan ve e)i Meral han%m ile izmir %solosu Engune Zajac, ne)e doiu gecede, Meksika mzik ve yemekleri ile hasret giderdiler 169 Birinci Arzu nan, ikinci Merve ldeniz, nc Ay)eMi-ne seilmi)ti. Baz% gazeteler zlem'i 3. seildi diye yazsa da yaland%. Manken zelliklerine en lay%k aday grnd&nden, o gnden sonra )hreti artm%)t%. zellikle mayo reklamlar%nda aranan bir manken olmu)tu. Gnler, haftalar, aylar su gibi geiyordu. Baz% gazetelerde boydan boya resimleri %k%yor, zlem gemi)te %kan yalan haberleri unutuyor, tekrar iyi bir yere gelmek iin u&ra)maya karar veriyordu. Yine bir haber %km%)t%. Bu defa mayolu resminin alt%nda zlem'in utanga oldu&unu yazm%)lard%. Fatma bu haberi okuyunca, "zerre miktar% iman% olanda utanma duygusu vard%r" diyen hocas%n%n szn hat%rlam%)t%. Fakat bunu zlem'den hi anlayam%yordu. (!) Bu k%z%n dini inanc% var m%yd%, yok muydu? Neden bunu anlayam%yordu? Fatma'n%n ok arkada)% vard%; fakat o zellikle zlem'e ak%l erdirememi)ti. Hem ok han%mefendi, seviyeli bir k%zd%; hem de mayolu reklamlarla bas%na %k%yordu. 170 KADINLARDAN ERKEK G YS LER Zata%fnifo nn Harb%ye'de at%&% Gen Erkek marazas%nda dzenlenen mini ??*d2 Ykek fcyafetlerinilyan mankenler tan%tt%. Berrin nder, zlem Staler, Safiye Erb%l ve Nurcan Kantl isimli mankenlerin sundu&u k%yafet-tonto, rahatl%k ve zgrlk n planda tutulurken, her trl renk birarada kvUttuIrfor. Sadece erkek k%yafetlerinin sat%ld%&% ma&azada fiyatlar ise 15 Mn %lc tOO Un lira aras%nda de&i)iyor. (Foto&raf: Hseyi % Kocabey)

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

171 Fatma yine zlemle bir araya gelmi), gazetelere bak%yorlard%. zlem birdenbire, gazetenin magazin sayfas%nda neredeyse yar%s%n% kendi foto&raflar%yla dolu grd. Ba)l%&% okuyunca )oke olmu)tu. zlem'e mthi) bir iftira vard%. . zlem'in ba)% dnm), yaz%lar% okuyamaz hale gelmi)ti Aman Allah'%m! Bunu bana nas%l yaparlar! ""hret afettir" demi)ti byklerimiz. zlem )hret olduka, kimi gazeteciler onun hakk%nda gzel )eyler yazsa da, baz%lar% da ilgin haber vermi) olabilmek iin )hretlileri kullan%yorlard%. Yalan sylemekte bir sak%nca grmyorlard%. Haber namusuna ynelik iftirayd%. Gzya)lar%n% tutamayan zlem isyan ediyordu: Ben lkemde demokrasi var diye vnyordum. Demokrasi ba)kas%n%n hakk%n% gasbetmek, onun hakk%nda istedi&ini yazmak m%d%r? zlem a&lamas%n% srdryor, Fatma da bir)ey diyemiyordu. Fatma merak etmi)ti. Hemen sordu: H Sen bu gazeteciyi tan%yor musun? 1 Evet, tan%yorum. Gnlerdir pe)imden ko)tu. Benimle rportaj yapmak istedi kabul etmedim. Yemek yedi&im insanlarla bile ili)kim oldu&unu yazm%)lard%, gvenim kalmad%&% iin rportaj yapmam%)t%m. O da tutmu), akl%na geleni yazm%). Belki baz%lar% )hret arac% olarak birileriyle a)k hayat% ya)%yormu) izlenimi vermek istiyor olabilirler; ama ben yle )eyler istemiyorum. Bir defa derdim )hret de&il. Ben bu i)i para kazanmak iin yap%yordum. Fatma arkada)%n%n durumuna ok zlyordu. Seni teselli edecek bir sz gelmiyor akl%ma. Bo)ver. Nas%l olsa ailen k%zmaz. Zaten evre, dini nikah yoksa, byle birlikteli&in aleyhinde olmuyor. Bilhassa daha ok ilgi g172 rrsn. Ald%rma zlem. ,, zlem gzlerini silerek Fatma'ya cevap verdi: t Olur mu! Babam ne kadar zlr. Annem de zlr, ailemin di&er fertleri de. Ben de ad%m%n byle %kmas%n% istemem. Ben mesle&imle kendimi ispat etmeliydim. znts bitmek bilmiyordu zlem'in. S%k s%k gazetelerde yine resimleri %k%yordu; ama zlem her gn, ertesi gn kendi aleyhinde yaz% %k%p %kmayaca&%n% d)nr olmu)tu.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Hayretler iinde kalm%)t%. lkesinde insan% karalaman%n hibir bedeli yoktu. "Bu nas%l bir zgrlk, bu nas%l insanl%k" diye arkada)lar%na dert yan%yor, ne yapaca&%m bilemiyordu. "Ben bu yar%)maya kat%lmak iin taa Avustralya'dan geldim. Byle kt gnler iin gelmemi)tim?" diyordu. Sonra konu)malar evde devam etti. Fatma, niversiteyi yar%m b%rak%p geldi&i iin zlem'e )a)%yordu. Kahvelerini ierken sormadan edemedi: zlem! Do&rusu ok merak ettim. Nas%l b%rakt%n niversiteyi? Seni buna iten sebep neydi? Sen zaten manken gibi gezebiliyormu)sun. Ailen engellememi). Evet. Ailem ba&naz de&ildir. Fatma bu szle buz gibi olmu), yine babas%n%n szn hat%rlam%)t%: "K%z%m, )imdislam'% ya)ayan ailelere ba&naz diyorlar. Birgn senin ailene de denirse, bilki onu kasti yap%yor, genleri bylece ailesinden uzakla)t%r%yorlar" demi)ti. zlem'e bir)ey sylemeden devam etti. Eee! Sen oralardan nas%l ak%l ettin de geldin? , , Sorma, hayat hikayem ok uzun. Anlat%r m%s%n, ben arkada)lar%m%n hayatlar%n% ok merak ederim. Bana benzeyen var m% diye de ayr%ca ara)t%r%r%m. Peki, madem ki istiyorsun anlatay%m. v, "Ben 22 Mart'ta stanbul'da dnyaya gelmi)ini. Daha on 173 ayl%kken Avustralya'ya gitmi)iz. nceleri devletin misafirhanesinde kalm%), sonra bir Trk ailesiyle birlikte ayn% dairede ya)am%)%z. Annemle babam ikisi birden al%)%yorlarm%). Babam gececi, annem gndzcym). Annem i)e gidince bana babam bak%yormu). Drt be) ya)%ma geldi&imde, gndzleri babamla oynamak istiyormu)um ama babac%&%m uykusuz oldu&u iin o da uyumak istiyormu). Onu uykusundan kald%r%r, benimle top aynamaya mecbur edermi)im. Bu arada iki katl% ev yapt%rm%)lar. Birgn annem masaya yemek haz%rlamas%n% unutmu). Ben de ok ac%km%)%m. Masan%n stnde armutlar varm%). Sandelyeye %k%p armutlar% -pyle beraber yemi)im. Babam bu durumumu grnce a&lam%). Anneme anlatm%). Para iin yavrular%m%z% peri)an ediyoruz diye ikisi de ok zlm)ler, annem i)ten %km%). Daha sonra babam ticarete ba)lam%).

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Sonralar% Trkiye Avustralya aras%nda mekik dokuduk. Bazen annem burada kald%, babam oradayd%. Bazen babam burda, annem oradayd%. ok mutsuz geti ocuklu&um. Unutamad%&%m ok an%lar%m var. zellikle Trkiye'de baz% insanlar, babam%n ekme&ini yedi&i halde babam%n aleyhinde konu)uyorlard%. Onlardan nefret etmi)tim. Bu nefretim Trkiye'den de nefret etmeme sebep oluyordu. Okula gidiyordum. Trkem yoktu, bazen derslerimi babama yapt%r%yordum. Her gece a&lard%m. zellikle annem isimli )iirler beni ok a&lat%rd%. Annemi ok zlemi)tim. Trkemi gazete okuyarak geli)tiriyordum. ok zor gnlerdi. Tekrar Avustralya'ya dndm. Art%k lise a&%na gelmi)tim. Babam beni katolik k%z kolejine verdi. Orada Avust-ralyanlarla asimile olmak istedi&imden, ad%m%n Ruzlin oldu&unu syledim. Biraz da zlem ismini syleyemiyorlard%, o da ayr%ca bir etken olmu)tu. Bu arada babam%n bo&az% ok a&r%yordu. Birgn geldim 174 bakt%m babam a&l%yor. ok sigara iti&i iinmi). "Kansermi)im yavrum. Ben )imdi ne yapaca&%m?" diye a&lamas%n% devam ettirdi. O anki ac%m% hi unutamam. Doktorlar ok a%k bir )ekilde (bo&az) kanseri oldu&unu sylemi)ler. Oradaki doktorlar yledir, hemen sylerler. Babam hastanede yatt%. Akl%ma geldi&inde hl yre&im s%zl%yor. Babam% ziyarete pek s%k gidemedim. Onu orada grmeye dayanam%yordum. )i bo) vermi), havas%nda gei)tiriyordum. Babam hastaneden %k%nca sesi hi %kmaz olmu)tu. lk defa orada sesin ne kadar byk de&er oldu&unu, do&an%n ok byk arma&an% oldu&unu d)ndm. Babam%n sesi olmay%nca, m)terilerle diyolo&u kalmad% ve ticaret hayat% sona erdi. nsan, (sesinin) ne kadar nemli oldu&unu ancak onu kaybedince anl%yor. ok olaylar ya)ad%m. Bir anda anlat%lacak )eyler de&il bunlar. Annem stanbul'da ya)%yordu. Ben de lkemin de&i)ti&ini san%yor, pembe hayaller kuruyordum. lkemi zlemeye ba)lam%)t%m. nk aradan y%llar gemi)ti. Bir de dayan%lmaz s%k%nt% iindeydim. Tam bu arada Gne) Gazetesi'nin gzellik yar%)mas% at%&%n% &rendim. "Belki

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

bir araba sahibi olurum" diye kat%lmaya karar verdim. Anneme at%m bu iste&imi, "olur" dedi. Babam Avustralya'da, ben buraya geldim. Felsefe-psikoloji ve siyasi ilimler okuyordum. Geldim, sizlerle de tan%)t%m. Resimler ektirip yar%)maya kat%ld%m. Gnlerce Srmeli Otel'inde kald%k. Srmeli Kamp%'na gittik. Bildi&iniz gibi gazete her gn bizden bahsediyordu. Her ak)am bir yere gidiyorduk.. ok ilgi gryorduk. Birden bire sanki hayat%m de&i)mi)ti. Yar%)mada ben sadece finale kalm%), daha ileri dereceye girememi)tim. Deniz Kuro&lu gra&175 rafimizdi. O gnler sona erdi. Sonra da Fla) Forum Ajans% beni davet etti. Manken oldum. lk defilemi Zuhal Yorganc%o&lu'nun kaftanlar%yla yapt%m. Y%ld%z Park%'nda oldu bu defile. Benim de ilk defilemdi. Daha sonra e)itli reklamlara %kt%m. Zaten siz de biliyorsunuz. "hreti, paras% gzel ama ben bu hayattan s%k%lmaya ba)lad%m. Bilmiyorum "berki iki y%l daha al%)%r%m." Bu sz syledikten birka gn sonra yine gazetede resmi %km%)t% zlem'in. Resminin %kaca&%n% biliyordu, ama neler yaz%laca&%n% bilmiyordu. Gazeteyi al%p Fatma'n%n yan%na gitmi) isyan halinde derdini dkyordu: "unu okur musunuz ltfen. , < Fatma dikkatlice okumu)tu yaz%y%:. ' Okudum ne var? Ne var olur mu? Erkeklerin yreklerini hoplatm%)%m. ; Bunlar nas%l sz byle? Fatma )a)%r%yordu: Zaten araban%n zerine mayolu manken oturtmalar%n%n sebebi de erkeklerin yreklerini hoplatmak de&il mi? Yoksa neden kad%n %kars%nlar ki arabaya? stelik mayo ile. Araba ile ne alakas% var mayonun? Anlayamad%m, bizim mayo giymemizin sebebi, erkeklere )irin grnmek midir? Aaa! zlem sen bunu bilmiyor musun? nan ki ben hi bu )ekilde d)nmemi)tim. Do&rusunu istersen ben ok fazla zldm. Boy boy resimlerim %kt% ama ben konuya

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

cinsel ynden hi bakmad%m. Ben ne byle bir )hret, ne de byle bir para isterim. Ben bu i)i sanat diye d)nyordum. Ya da yle d)ndrldn. Sen de&il, feminist mankenlerin bile o&u erkeklerin arzular%na hizmet ettiklerinin 176 LL L JxL * f % l J 1 r4 "1 J "KARTAL" canavarla)t% MAVni II MAMIfCM Gzel manken zlem Ssler, IWtlULU IlIHHIVCIl otomobil fuar%nda milyonluk otomobillerden fazla ilgi grd. Tatil gn obuas% nedeniyle dolup ta)an otomobil fuar%nda, siyah mayo giyerek , aralar zerinde poz veren, bro)rler da&%tan Ssler, erkeklerin yreklerini hoplatt%.(Fotograf:Ate) ELiK) Fuarlarla desteklenen otomotiv endstrisi yeni sanayi yan kollan ile, i) kollar%n% da beraberinde getiriyor. Bir yerli firma TOFA"'tn "Kartal" modelk ni de&i)ik aksesuarlarla arazi arac%na dn)trd. 20.sayfada fark%nda de&iller. zlem karar%n% vermi)ti. Kendisini erkeklerin arzusuna b%rakm%yacak, bu i)i terkedecekti. Gerekten sznde durmu), zlem Avustralya'ya gitmek iin biletini alm%)t%. Arkada)lar%yla vedala)t%&%nda, zellikle Fatma'ya sz vermi)ti, ona yazacakt%. zlem'in bu davran%)% Fatma'n%n ok ho)una gitmi)ti. "Sende onur varsa, onun gere&ini yapar", diye d)nm), zlem'i u&urlam%)t%. . ,, , 178 Putularm yeni tanr%si Felsefe mi olmu)tu! , Aradan aylar gemi). Fatma ayn% yerde al%)mas%n% srdrm)t. Selim yine Fatma'y% yakalam%), ona felsefenin baz% kurallar%n% anlat%yordu. Bak%n Demet Han%m, materyalist felsefeciler e ayr%l%rlar. Bk k%sm%, laboratuarda materyalist, d%)ar%da idealist olurlar. Bunlar korkak materyalistlerdir. Bir k%sm% gerek materyalisttir. Onlar hibir zaman idealist olmazlar...

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma bld konu)may%: Siz bunlar% bana neden anlat%yorsunuz? Ben felsefeye ilgi duymuyorum ki. Siz kendinizi farketmiyorsunuz ama siz ok zekisiniz. Zekan%z% kreltmeyin, size yak%)an da budur. Fatma kendisine zeki dendike hep ayn% szlerle cevap veriyordu: 179 Yok can%m, abart%yorsunuz. Zeki olsam zekam%n bana-da faydas% olurdu. Yine de iltifat%n%za te)ekkr ediyorum. Yine kafama bir soru takt%n%z. Neden laboratuarda materyalist, d%)ar%da idealist oluyorlar? Labaratuarda bilmin gere&iyle kar)%la)%yorlar. Maddenin yap%s% hakk%nda bilgi elde ediyorlar. yi ya, Allah insan akl%na, maddenin yap%s%n% bulabilecek zellik vermi). Hem bilimi, hem de dini kabul etseler ne mahsuru var ki? nsan d%)ar%dan ok grkemli bir villay% grnce, "bunun bir mimar% var" der de, villan%n iini grnce mimar% inkr m% eder? Hay%r, yle olmamal%. Bilhassa mimar%n% daha iyi takdir etmeli. Anlad%&%m kadar%yla materyalist felsefe, villan%n iini grdke, ierideki dzenin kendi kendine kuruldu&una karar veriyor. dealist felsefe ise gere&ini yap%yor. Hem villan%n i mimarisinin nas%l gerekle)ti&ini ara)t%r%yor, hem de mimar% takdir ediyor. Mkemmel dizayn% tesadfe maletmiyor. Ben materyalist felsefeyi hi sevemedim. Geen y%l bir yaz% okumu)tum. O yaz%da sap%k birisi, "bir kimse annesiyle hl cinsel ili)kiye giremiyorsa, onun iinde yine Tanr% inanc% var demektir" diyordu. Ne deh)et bir )ey! Ne vah)ice bir l! Kendileri bunu yapm%yor olsalar byle bir )ey sylemeleri mmkn de&il. Selim'in hi ho)una gitmemi)ti bu sz. Do&ru, baz%lar% toplumsal gere&i d%)l%yorlar. Onlara kat%lm%yorum. O halde sizde de, siz farketmeseniz de biraz idealistlik var demek olmuyor mu bu? Yoo, siz yanl%) anlad%n%z. Materyalist felsefe toplum psikolojisine, rf ve geleneklere nem verir. Fatma zekice sordu sorusunu: Peki, toplum psikolojisinde, birgn gelir de en yak%nlarla evlilik veya cinsel sapmalar kabul edilir hle gelirse, o

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

zaman materyalist felsefenin bunlara kar)% tavr% ne olur? Hangi k%stas%n% uygular? Nitekim )imdi e)cinsellere evlenme izni veren dinsiz lkeler var. Dinsizli&in ileri boyutu, aile boyu sap%k ili)kilerdir. Toplumlar% bozan zihniyetler )imdi manzaralar% seyrediyorlard%r. Zira dnyan%n her yerinde, tahrik aralar% artt%ka sap%k ili)kiler de artmakta ve bu art%) korkulacak boyuta gelmektedir. Bir d)nr )yle diyor: "Allah varsa, haramlar s%n%r% vard%r ve do&ald%r; Allah yoksa, her)ey serbesttir." Bu ne demektir byle? Aa! Rica ederim, siz )imdi materyalistlerin byle sap%kl%k yapt%klar%na m% inan%yorsunuz? Hay%r! nk bu lkede bulunan materyalist felsefecilerin bilin altlar%na yerle)mi) olan bir ahlk gere&i var. Bense materyalist felsefenin znden bahsediyorum. znde namus diye bir mefhumu tan%yor mu materyalist felsefe? Dikkat ederseniz, idealist felsefeye bir diyece&im yok. Ben tekrar ediyorum, bir insan hem bilimin verilerini kabul edip, hem de Allah'a iman edebilir, dindar olabilir. Yeter ki, maddenin evvelsizli&i tezini Allah'a atfedebilsinler(!). Zaten )imdi bilim adamlar% da, dnyan%n sonradan yarat%ld%&%n% ispat ediyorlar. Sadece y%llarda anla)am%yorlar. Kimi on milyon y%l nce yarat%ld% diyor, kimi on iki. Sonuta sonradan olma oldu&u bilimsel al%)malarla da ispatlanmaya ba)lad%. Yani dnya her zaman vard% de&il, sonradan olma. Allah't%r sonradan var olmayan, her zaman var olan. Fakat siz akl%n anlamayaca&% evvelsizlik s%rr%n% materyalist felsefeyle, maddeye atfediyorsunuz. Ya da teki deyimle )eylere atfediyorsunuz. Bak%n, bu syledikleriniz de bir felsefedir. Bu arada Nedim B ey'in sesiyle konuyu kapatmak zorunda kald%lar. Nedim Fatma'ya dnerek dedi ki: Demet, pardon Fatma. Vze modeli giy. ki m)teri180 181 miz grmek istiyor. Fatma birden duraklad%: "ey... Nedim bey, o modeli ben giymesem. , Kim giyecek? Ben mi giyece&im? Hadi oyalanma. O model... Nedim )a)k%n )a)k%n bak%yordu Fatma'ya:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ne olmu) o modele? Onu giymek istemiyorum. ok fazla mini olmu). Olsun. Sen daha nce hi mini giymedin mi? Giydim ama miniye al%)amad%m. Ruhen s%k%nt% ekiyorum. Elimde de&il. Nedim yava) yava) k%zar%yor, sinirlendi&ini belli etmeye ba)l%yordu. Fakat Demet Han%m, bir i) ya yap%l%r, ya yap%lmaz. Ben Sana mayo giydirmiyorum ki. Bu mesle&i yapmayacaksan%z gidip bir yerde hizmetilik yapman%z laz%m. Fatma "neden olmas%n" diye geirdi iinden. Nedim k%zg%n k%zg%n sylendi: ' ./. v Hadi hadi hemen giyinin. M)teriyi bekletmemiz ay%p oluyor. "ermin gelince sen )anelleri giyersin. Fatma zoraki elbiseyi eline al%p soyunma odas%na girdi. Elinde olmadan gzlerinden iki damla gzya)% dklm), ac% ac% yanaklar%n% yak%yordu. Nedense bu defa mini giymek ona ok a&%r gelmi)ti. Ak)am olanlar% Banu'ya anlat%yordu: Biliyor musun Banu. Kendimi, kendim pazarlayan biri gibi hissettim... M)terinin nne %karken duygular%m% buseydin benim iin a&lard%n. Kendimle kendi aramda kald%m. Banu anl%yordu Fatma'y%: Seni anl%yorum. Ben de ektim o %zd%rab%. Hele ilk defa sat%ld%&%m gn hi unutmam. Banu devam edememi)ti. Bir an sessizlik oldu. Fatma far-ketmi)ti; Banu'nun a&z%ndan birden bire %k%vermi)ti bu sz182 ler, -!'.,, Eee sonra ne oldu? Vazgetim anlatmayaca&%m. , Anlat anlat... A%l%rs%n... stme gelme, anlatm%yaca&%m. Peki yle olsun... Sahi, Necla ile Leyla hl neden gelmedi? Necla telefon at%. Bu gece kulbe gideceklermi). Leyla da gelir her halde. Sen ne yapt%n evde? Bugn de i)e gitmedin galiba. Gitmedim. Bir hafta izinliyim.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Hayrola, bir)ey mi oldu? ,,'.. <;' Hastay%m, izin ald%m... "'.':.' Banu gerekten hastalanm%)t%. Evde kal%p Fatma'n%n kitaplar%n% okuyordu. Kar)%l%kl% koltuklarda otururlarken Banu yava)a m%r%ldand%: Biliyor musun Demet. Hasta olunca annemi ok zlyorum. Ak)ama kadar yatt%m da bir insan halimi sormad%. Annem yan%mda olsa byle olmazd%. orba yapard%, limonlu %hlamur kaynat%r, zorla da olsa bana iirirdi. "imdi ne zorla ne de gnll; kimseler bakm%yor bana. Fatma'n%n ii kan a&lam%)t%: :, Ben sana )imdi %hlamur kaynat%r%m karde)im. Sej$ $ merak etme. Fatma hemen mutfa&a gitti. Banu ona sesleniyordu: r; Zahmet etme Demet imeyece&im. ,, , , Hay%r, zorla da olsa ieceksin. ,..,.,. , ,.../,.' Ayol imeyece&im. eceksin. Banu a&l%yordu. Sessiz sessiz daml%yordu gzya)lar%. Fatma %hlamuru kaynat%p Banu'ya verdikten sonra onun a&lam%) 183 oldu&unu farketti. Aaa! Neden a&l%yorsun Banu? Ne oldu? Yok bir)ey... Yok bir)ey iin a&lan%lmaz. Neden a&lad%n syle. Banu daha ok a&l%yordu: Neden olacak Demet, dnme oldu&um gnden beri hi kimse beni insan yerine koyup senin gibi ilgilenmedi. lgilenenler olsa da onlar %rz%ma gemek iin ilgilendi. Ya da ilgilendi grndler... zellikle dindar insanlar hi yzme bile bakmazlard%. Sen her zaman beni insan yerine koyarak ilgilendin. Annemden sonra ilk defa sen benimle candan ilgilendin. stelik dnme olay%na kar)% oldu&un halde. Ama senin bir zelli&in vard% Banu. Sen o irkin yoldan dnm)tn. Evet... insanlardan i&rendi&im iin dndm. Toplum beni yakt% Demet, yakt%. Sonra da yzme bile bakmad%. Her mslman

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

herkese a&r% yapar da bize hi kimse Allah'a dn a&r%s% bile yapmaz. nsan yerine koymaz ki yaps%n... Fatma %hlamuru Banu'ya verip koltu&una oturdu. Ba-nu'nun bu serzeni)leri onu duyguland%rm%)t%. Ne yapacakt% bu insan? ok gzel bir tevbe etse, tekrar erkek olamazd%. Kad%n olarak da bir yuva kuramazd%. Ne olacakt% bu gencin hali... Bir mr %kmazda m% kalacakt%? Cihan)mul slam, her tevbe edene bir are sunuyordu. Acaba Banu iin bir are yok muydu? Bir mddet zihnini kurcalay%p, bu konuda babas%n%n bir)ey syleyip sylemedi&ini ara)t%rd%. Zihninde hibir )ey yoktu. Sadece "genlere cinsiyet de&i)tirmeyi toz bembe gsteriyorlar. Bunlar a&da) canavarlard%r" demi)ti. Tekrar Banu'ya bakt%. Banu t%rnaklar%n% yercesine kaz%yor, yz hatlar%nda gemi)in izleri grnyordu. Fatma konuyu de&i)tirmek istiyordu ama Banu'nun iki s184 zn unutam%yordu. Ekincisini daha nce sylemi)ti: "Benim ba)%ma gelenleri televizyonda sylesem dnya yerinden oynar" demi)ti. "imdi bir de "Sat%ld%&%m gn unutam%yorum" demi), ama devam etmemi)ti. Sonra &renirim diye Banu'ya bakt%: Sen hl %hlamuru imiyor musun? Tamam tamam annemle)me. Fatma derin d)ncelere dald%ktan sonra sylendi: ' !?-' Merak etme. Kimse annenle)emez. Hi kimse bir ba)kas% iin anne yre&i ta)%yamaz. Fatma mutfa&a girdi. D%)ar%da yemedikleri zaman evde yemek pi)iriyorlard%. Bugn s%ra Fatma'dayd%. Mutfakta so&an soyarken teybe kaset koymu) onu dinliyordu. Sanki btn )ark%lar Fatma iin yaz%lm%)t%. Efkrlamp bir ara. pencereden yolun kar)% taraf%na bakt%&%nda k%rm%z% gmlekli genci grm)t. "Bu bir tesadf m?" diye d)nd. Bu genci nereye gitse gryordu. Acaba kendisini mi takip ediyordu? Yoksa Fatma bu genci be&endi&i iin mi kendi kendine kuruntu yap%yordu? Birden gencin kendi pencerelerine bakt%&%n% grd. Fatma'ya ba)%yla selam vermi)ti. Fatma da kar)%l%k verdi.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ertesi gn Fatma i)e giderken onu sokak ba)%nda beklerken bulmu)tu. Gen biraz tereddtle Fatma'n%n yan%na yakla)m%) selam verdi: Merhaba Demet Han%m. Nas%ls%n%z? Fatma )a)%rm%)t% bu i)e. "Bu gen ismimi nereden biliyoa? acaba?" diye d)np cevap verdi: > Merhaba. '; !v Beraber yrmemizde bir mahzur var m%? ;"!' ) yerim zaten ok yak%n. v'. Biliyorum. Aylard%r sizi takip ediyorum. Hef peyinizi biliyorum. 185 Fatma birden rpermi)ti: , Neyimi biliyorsunuz? Her )eyinizi. Hi kimse kimsenin her )eyini bilemez ki. stelik sizinle hi gr)medim... Hi konu)mad%k. Gen kararl% konu)uyordu: Ben kafama koydu&um her )eyi &renirim. Sizi ok be&eniyorum. O yzden sizinle arkada) olmak istiyorum. Hay%r, bu teklifinizi kabul edemeyece&im... K%zla erke&in arkada)l%&%nda bir fayda grmyorum. Ya evlenmek istiyorsam? Sokakta grd&nz k%zla evlenmek isteyece&inizi sanm%yorum. Neden olmas%n? Ben sizi sokakta de&il, ilk defa i)yeri-nizde grdm. Benim iin mini defile bile yapm%)t%n%z. Siz butiki veya modac% m%s%n%z? Hay%r ama sizi yak%ndan grmek iin modac% ss verdim kendime. Demek yalan sylediniz. Mecburen... Benim niyetim inan%n ciddi. Tam alt% ayd%r hep sizi takip ediyorum ama siz beni yeni yeni farketme-ye ba)lad%n%z. Fatma ne diyece&ini )a)%rm%)t%. F )yerine yakla)t%k. Msadenizle... t Fatma bu gence kar)% ilgi duysa da korkuyordu. "imdi bu tip genler zellikle k%z av%na %k%yor, k%zlara ok drst insan imaj% verip, sonra da o k%zlar% sat%yorlard%. Bu gencin de onlardan biri olmad%&%n% nereden bilecekti ki?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Kafas% kar%)m%) halde genten ayr%l%p i)yerine gelmi)ti. Her gnk gibi geen bir gnden sonra ak)am olmu), Fatma Galatasaray'a do&ru gidiyordu. Birden kar)%dan karde)i same'nin geldi&ini farketti. Kocaman olmu)tu same. 186 same de onu grm)t. Hayretle ablas%na benzedi&ini zannetti&i k%za bakarak ona do&ru yryordu. Fatma'n%n kalbi duracak gibi olmu)tu sanki. same'yi y%llard%r grmemi)ti. Ne kadar da bym)t same. Onu ne ok zlemi) me&er! Galatasaray Lisesi'nin nne geldiklerinde ayn% hizaya gelmi)lerdi. Fatma nerdeyse same'ye sar%lacak, "Can%m karde)im" diye onunla hasret giderecekti. same Fatma'n%n yan%ndan geerken kaamak bak%)larla Fatma'ya bakm%), sonra da yan%ndan geip gitmi)ti. Fatma arkaya dnmek, s%rma boylu karde)ini arkadan grmek istiyordu ama, "ya o da bak%yorsa, o zaman iyice anlarsa ben oldu&umu" diye d)nd. Fatma'n%n elinde olmadan gz ya)lar% ak%yordu. Ne stiklal Caddesi dinliyordu gzleri, ne de insanlar%n kendisine bakmalar%na ald%r%) ediyordu. "Canim karde)im. Ablan% ba)ka biri zannettin de&il mi? zlemi)tin ablan% de&il mi can%m? Bu Allah'%n belas%n% zlemi)tin de&il mi?" Hem a&l%yor, hem g%yab%nda karde)iyle konu)mas%na devam ediyordu: "Seni ben de ok zledim bitanem... Ke)ke sana sar%lsam, seni doya doya psem. Can%m, biricik karde)im... Beni affetme olur mu can%m. Hem sizi, hem kendimi mahfettim. Ne iin yapt%m bunu? Ya)ad%&%m bu hayat size hasret kalmama de&er miydi? Galatasaray Lisesi'nin k)esinden dnerken elinde olmadan geriye do&ru bakt%. Karde)i same biraz yukar%da durmu), omuzlar% km), peri)an halde ablas%na bak%yordu. O ne kahredici bir duru)tu... Yak%yordu Fatma'ya. "Acaba gidip ona sar%lsam m%?" diye d)nd... Buna cesareti yoktu. Ablas%n% byle hi grmemi) olan imanl% bir karde)e a&%r gelirdi bu grnt. O zaman onu daha ok yakm%) olurdu. "im187 di bir belirsizli&in ate)iyle yan%yordu, o zaman a%k olarak ihanet ate)iyle yanacakt%.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Herkes ona bakarken, o gzya)lar% iinde evine do&ru yryordu. nsanlara ald%rm%yordu art%k. Bu insanlara gzel ve ekici grnebilmek u&runa feda etmemi) miydi ailesini? Eve geldi&inde bu defa ev halk%n%n hepsini birden evde grm)t. laveten Burin ve Sema vard%. Fatma'y% grdklerinde onun a&lad%&%n% anlam%), hepsi birden aya&a kalkm%)t%. Demet! Bu halin nedir byle? '' '"' Ne oldu, neden a&lad%n? ''' Anlat ne oldu Demet? '''':;''<'''' '';'^r>" *'!<>*i:' Fatma birden bire %k%)t%. Bana Demet demeyin. Benim ad%m Demet de&il, Fatma... Fatma... Anl%yor musunuz, benim ad%m Fatma. Banu hayretle soruyordu: Bir gnde Demet nereye gitti? K%z senin ad%n Demet de&il miydi? Art%k de&il. O sahte ismimdi. T%pk% ki)ili&im gibi. ki sahtekar bir aradayd%lar ama art%k yle olmayacak. Beni tan%y%n olur mu? Ben imam'%n k%z% Fatma'y%m! Burin birden aya&a kalkm%)t%: Ay ne gzel. Gerekten imam%n k%z% m%s%n? Evet... Evet, binlerce defa evet, ben imam%n k%z%y%m. Ay ne )ansl%s%n k%z. Bunu bas%n duysa bir anda )hret olursun. Bir zamanlar imam%n kar%s% diye biri vard%. Bas%n ona o kadar s%k s%k yer verdi ki anlatamam. Kad%n% bir anda popler yapt%lar. Fatma antas%n% koltu&un zerine f%rlatarak cevap verdi: Evet, ilgilendiler. nk o imam%n kar%s% niversiteye de&il, gazinoya gitmi)ti. A%lm%) sa%lm%)t%. Bylece imamlardan ve han%mlar%ndan intikam al%yorlard%. Gerekten be188 nim imam k%z% oldu&umu bilseler beni de bir gnde, en fazla bir haftada )hret yaparlard%. Hem de "cesur k%z, imam babas%n% dinlemedi" veya "dinden s%k%lan k%z manken oldu" derlerdi. Burnumu bile silsem onu da yazarlard%. Bylece halka imamlar%n ne kadar s%k%c% olduklar% imaj%n% verirlerdi. Ama ben, babamla beraber srgnden srgne giderken bir harf bile yazmad%lar. Her zaman arkada)lar%mdan ayr%l%p gitti&imiz yerlerde de, daha ocuklu&umda, babamla beraber ben de imamm%)%m gibi, ocuklu&umu

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

ya)atmayanlara kar)%l%k bir harf yazmad%lar. Y%k%k dkk evlerde ya)arken "bunlar insan de&il mi?" diye yazan olmad%. Ancak imam%n kar%s% k%z% bir pisli&e bula)%rlarsa, bir yerlerini aarsa ilgilenirler. Ama onlara bu f%rsat% vermeyece&im. % Burin sevinle sylendi: Ben hemen medyaya haber verece&im! % > , Fatma'n%n birden bire rengi kam%), gzlerine h%rs birikmi)ti... Burin'in gzlerine ok gibi bat%rm%)t% bak%)lar%n%: yle bir)ey yaparsan seni ldrrm! Yemin ediyorum ki seni ldrrm! Burin )a)%rm%)t%: Aa, bu k%z resmen %ld%rd% galiba! Can%m, birisinden duyup yazamazlar m%? Fatma ok keskin konu)uyordu: Hay%r. Y%llard%r hi kimse duymad%. Bugnden sonra duyan olursa bunun sebebi sadece, ama sadece sen olursun. Allah bana bir gn gstermesin ki, sana dnyay% zindan ederim! Tamam tamam, anlad%k. Bu konuda hassass%n. Sylemeyiz merak etme ama Banu'ya gvenmem. Ne de olsa dnmedir. Kalle) olurlar. Fatma'yla Banu gz gze gelmi)lerdi. Banu ok zlm), ba)%n% ne e&mi)ti. ,,., ; ;,!;> i; 189 Fatma Buri'ne dnerek sert bir dille ikaz etti: Hay%r! O senin bildi&in insanlardan de&il. Banu yle kalle)lik yapmaz... Dnmeye gelince, o cinsel dn) yapm%), sense dinsel dn) yapm%)s%n. Burin bu sze ok sinirlenmi)ti Sen nesin? Sen de kompleksinden dolay% ailenden dnm), batakhanelerde srtyorsun. Hi bile. Ben batakhanelere d)medim. Bugn d)medinse yar%n d)eceksin. Otuz ya)%n% getin mi kim seni manken diye al%)t%racak? Hi kimse! O zaman mankenler pl&ne at%l%nca grece&iz seni!. O pl&e at%lanlardan kurtulan o kadar az manken %km%)t%r ki, say%lar%n% saymak hi de zor olmaz. Fatma ayakta gezinerek cevap verdi: :; : - Ben o pl&e d)meyece&im. Sen onu klah%ma anlat k%z%m. Ben yle diyenleri ok grdm.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Sen nereye d)eceksin? Benim iin farketmez ki. Ben )imdi de paray% basanla %k%yorum. Leyla dayanamam%)t%: yi halt ediyorsun. Bir de gzel bir )eymi) gibi vnyorsun. Ben bir sak%nca grmyorum. Zaten sizin gibi mankenler yznden ad%m%z byle k1-tye %kt%. ; O halde siz temizleyin... Ben gidiyorum. Fatma kap%n%n nne geti: Hay%r, )imdi gidemezsin. Otur konu)aca&%z. Biraz sinirimiz yat%)s%n. Bu sinirle gidersen bas%na beni haber verifsift. O zaman da ikimizin hayat%n% mahvetmi) olursun. ' ,; Banu hemen kalk%p mutfa&a do&ru gitti: . .; 190 Ben size bir ay yapay%m. Ne de olsa bu evin en kk k%z% benim. Fatma Banu'ya ac% dolu gzlerle bakt%. ,;)..; "Sana k%yanlar kahrolsun" demekle yetiniyordu. ' i:? Sinirler biraz yat%)m%)t%. .'*',' Necla sordu: ,. . . :. .'. Senin neyin vard% Demet? . : , Demet de&il, Fatma. Tamam. Fatma, ne oldu sana bugn? ,<: \ Fatma'n%n gzleri yine dolmu)tu: Bugn can%m% grdm. Biricik karde)imi, selvi boylumu, same'yi grdm bugn. Ah, karar%m% bir verebilsem... En k%sa zamanda aileme, can%m babama, nazl% anama, eski tahtal% evime dnebilsem. Olmuyor, olmuyor! ki ayr% ruh bir bedende ya)anm%yor. Onlar% ok zlyorum. Ne olur beni ay%plamay%n, elimde de&il, ok zlyorum. Ben ne yapt%m, nas%l yapt%m bilemiyorum.. Bilemiyorum. Aldand%m. Aldand%m dostlar. Leyla ba)%n% kald%r%p cevap verdi: Hangimiz aldanmad%k ki. Mutlu mankenler haricinde hangimiz srnmedik, hangimiz a&lamad%k. Hl daha ak%llanm%yoruz. Burin s%k%lm%)t%: Tabii a&lars%n%z.. Ne demi) bir d)nr, "dindarlar ahi-reti d)nd& iin istediklerini yapamaz, o yzden mutsuz olurlar"

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

demi). Hepiniz teki dnyaya inan%yor o yzden mutsuz oluyorsunuz. Necla at%lm%)t%: . io ;c *,! ..-.,; ''' Benim yle inanlar%m yoktur. Fatma dayanamam%)t%: O d)nre ke)ke bir soran olsayd%. Senin kar%na birisi a)%k olup kar%n% yoldan %karsa m% iyi olurdu, yoksa ahire191 ti d)nerek bu iste&ine gem vursa m% daha iyi olurdu? Ayr%ca ahirete inanmayanlar ok mu mutlu? Cevap verin, ahiret inanc% olmayanlar a&lam%yor mu? Onlar%n derdi olmuyor mu? Bilakis... Necla konuyu ba)ka alana ekti: D)nr deyince, neden akl%na hemen erkek geldi? Kad%n d)nr yokda onun iin. Kad%n d)nrlere, mtefekkirlere f%rsat vermedikleri iin, her zaman "kad%n%n fikrinden ne olacak?" diye kad%n a)a&%land%&% iin, d)nr kad%nlar%n fikirlerine nem verilmemi), onlar%n bulu)lar% ba)kas% taraf%ndan kullan%lmad%&% iin silinip gitmi)lerdir. Babam byle sylerdi. Onun iin d)nr deyince akl%ma erkek geliyor. Kad%nlar da demek ki kayda de&er bir)ey yapmam%)lar. Yapsa da kaydedilmiyor. Kkten dinsiz kad%nlar%n yapt%klar% taraftarlar% taraf%ndan yeni yeni ilgi grmeye ba)lad%. O da, onlar dine sald%rd%klar% iin i)lerine geliyor. Biz konumuza dnelim. O d)nrn szne. Ahiret korkusu ekmeyenler, diyelim ki bu dnyada mutlu oldular. Kald% ki inananlar da mutlu olabilirler. Burda iki seenek yok mu? Bir insan%n, ahiret yok diye bu dnyada istedi&i gibi ya)amas% m% daha krl%d%r, yoksa ahiret var diyerek k%smen bu dnyada, tam olarak da teki dnyada mutlu ya)amas% m% daha krl%d%r? nsanlar% kas%tl% olarak dinden koparman%n ne anlam% var? Kald% ki tekrar ediyorum, dinsiz yapt%klar% insanlar ok mu mutlu?! Bunlar% b%rak%n da ben derdimle ba)ba)a kalay%m. Odama gidiyorum. Yeme&i haz%rlay%nca beni a&%r%n. Yatak odas%na giderken dnp slubunu dzeltme gere&i duydu: . Bir zahmet a&%r%n diyecektim. ( <" ' ' Necla'n%n sesiyle tekrar dnd: '> > ' yle bir giri) yapt%n ki, bana uMtturdan: zlem Ss192

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

ler'den sana mektup var. Masana koydum. Fatma sevinerek yrd odas%na. Gerek arkada)m%). Bizi unutmam%). Bizi de&il, seni unutmam%). 103 Zarar%n neresinden dnlrse, Ak%l orada ba)a geldi demektir. Fatma zlem'den gelen mektubu heyecanla am%)t%. ok uzun bir mektuptu bu. Fatma somyas%na uzan%p okumaya ba)lad%: "Allah'%n selam% zerine olsun, diyerek szlerime ba)l%yorum." Fatma zlem'in Allah ad%yla mektuba ba)lam%) olmas%na hayret ederek okumaya devam etti. "Sevgili arkada)%m Demet, merhaba. Sana yazacaklar%m o kadar birikti ki, )imdi nas%l alt%ndan kalkaca&%m% d)nyorum. Oradan geldikten sonra neler oldu bir bilsen, inanamazs%n. Ben bir h%r%stiyanla evlenmeye karar verdim. Sonra akl%ma olacak ocuklar%m geldi. Onlar%n isimlerini ne koyacak, onlar% hangi dinin kltryle 195 yeti)tirecektim? Birden deh)ete d)tm. O zamana kadar hibir )eyde uygulamad%&%m islam! kural% ocuklar%ma takaca&%m isimde uygulamam%n )art oldu&unu d)ndm. Ni)anl% oldu&um )ahsa durumu anlatt%m. "Mslman olurum, ama sen bana &ret" dedi. Ben ne biliyordum ki ona &retseydim? Birden, hibir )ey bilmedi&imi farkettim. Ben slam'% bilmiyorum. Sana kitap alay%m oku dedim, kabul etti. Ona ngilizce yaz%lm%) slami kitaplar ald%m. Bakt%m okumuyor, %srar ettim, yine okumuyor. Birgn bana, "Sen oku bana anlat" dedi. Ben de okumaya ba)lad%m. Devaml% okuyordum. Bir de ne grsem iyi, bir bakt%m me&er ben de ms-lman de&ilmi)im. Bu duruma ok zldm... man%m glenince ilk i)im namaza ba)lad%m... Annem ok korktu. Dinci olaca&%mdan korkarak bana yapmad%&%n% b%rakmad%. a&da)l%ktan ba)ka yol yok diye inan%yor, bir insan%n hem dzgn a&da)lardan, hem de iman edenlerden olabilece&ine inanm%yordu. Ayn% evde iki d)man gibi olduk. Hele kapand%&%m zaman hepten )a)%rm%), adeta %ld%rm%)t%. Ba-bamsa sevinmi)ti. nk babam da namaza ba)lam%)t% sonradan.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ben ocukken, beni Kur'an Kursuna verecekti de, kursun hocas% Atatrk' sevmiyor diye vermemi)ti." Ozlem'in anlatt%klar%n% hat%rlam%)t% Fatma: Fatma, ayn% insan%n, Hazret-i Muhammed'i sevmeyen ka-tolik okuluna k%z%n% veri)ini d)nd. Ozlem'in kapanma haberini de )ok halinde okuyordu. Gzlerine inanam%yordu. O k%z, o manken zlem nas%l kapanabilmi)ti? Kendi kendine 196 de&i)ik atmosferde geziniyordu sanki. O kadar ok sevinmi)ti ki, art%k mektubu bitirmeye tahamml yoktu. %&l%k atarcas%na salona ko)tu. K%zlar mjde! zlem Ssler slam'a dnm)!... stelik yaln%z slam'a dnmekle kalmam%), namaz%na ba)lay%p rtnm)de!... Burin t%rnaklar%n% trplerken cevap verdi: Geri zekal% k%z, genli&ini ya)amak varken. Fatma cevap verdi: "imdi ld m? Yine genli&ini ya)am%yor mu? Leyla ok sevinmi)ti bu habere. Do&rusu ok memnun oldum. Dans% benim ba)%ma... Bakal%m Ozlem'in her )eyini yazanlar, slam'a dn)n yazarlar m%? Yazmas%nlar can%m. nsanlar duymad%ysa onun dn)n duyanlar zlem'e yeter. Banu mutfaktan duymu)tu konu)malar%: Valla ona ne de gzel yak%)%r rtnmek. Aferin k%za... En iyisini yapm%). Fatma yerinde duram%yordu. Tekrar yerine gidip mektuba devam etti: ""imdi ayn% insan olan babam rtme ok sevindi. Fakat evlenmeyi d)nd&m gencin hi ho)una gitmedi benim rtnmem. "Beni cezaland%rmak iin rtnyorsun" dedi. ok olaylardan sonra, bakt%m olmayacak. Ondan ayr%ld%m. slam'a dn)m senin iin en nemli haber olur diye ba)a onu yazd%m. teki haberlerime gelince. niversiteden mezun oldum. O zamanlar birden gayesizlik bo)lu&una d)m)tm. Japonya'ya gittim. Orada ngilizce &retmenli&i yapt%m. Japon 197

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

genli&i beni )oke etti. o&u dinsiz. Ya)l%lar da Budist. Maddeyem d)knler. Ben de yleydim ama onlar beni sollam%)lar. Kiri)tin diyo ayakkab%lar, )a-nel gzlkler... Adeta kendilerini e)ya ile ispatl%yorlard% bana gre. (Tabi btn Japonlar') kastetmiyorum. o&unluk byle) Japonya'da slam Kltr Merkezi'ne gittim. Orada slam Japonca anlat%l%yordu, ben de dinledim. Fakat Japonca &renmeye devam etmeliydim. Japonya'da Japonca &renmek pahal%ya maloluyor-du. Sonra ngiltere'ye gittim. Londra'da Oryantal DilBilimleri Fakltesinde Japoncama devam ettim. Bir taraftan da slam Cemiyetine gitmeye ba)lad%m. slam karde)li&inin ne kadar gzel bir duygu oldu&unu, karde)lik kokusunu ben ngiltere'de, slam Kltr Merkezi'nde duydum. O kadar gzel bir duygu ki, onu ka&%da dkmek mmkn de&il. Daha sonralar% Malezya'ya gittim. Bir de Amerika'ya gittim. ki arada bir derede kald%&%m zamanlard%. Lasvegas'a gittik. Haram diyar% bir yer. ok gezdik, en lks yerlerde kald%k orada, ama ben hi mutlu de&ildim. Namaz k%l%yordum ba)%m a%kt%. Mutlu alam%yordum. Gerekten insan mutlulu&u iinde ta)%rm%). "imdi ok iyi bir mslmanla ni)anland%m. Grnd& gibi %karsa mkemmel birisi. Annemi grsen ondaki de&i)ikli&e inanamazs%n. Ni)anl%m ona ok kibar davrand% ve slam'% anlatt%. O slami emirlere kar)% h%r%n olan annem gitti, yerine ba)ka biri geldi sanki. Yani inanm%yacaksm ama, vallahi o kad%n kapand%. "imdilerde ok mutluyum. Beni grsen hayret edersin. rtnmeye o kadar abuk al%)t%m ki, Al198 lah'a )krler olsun, baz% zntler geirsem bile ruhumda her zaman mutluluk kalacak gibi geliyor bana. )te k%sacas%, bende olan devrimleri sana yazd%m... Eee, sen ne lemdesin? indeki gzellik yine duruyor mu, yoksa Beyo&lu'nun karanl%k sokaklar%nda o gzellik yok mu oldu? Bana kendinden bahset. Leyla'dan, Necla'dan... Banu'dan... lkemde ne var, ne yok onlar% yaz. Szlerime )imdilik son verirken gzlerinden per, sana (size) iki dnya saadetleri dilerim. Allah'%n selam%n% kabul eden herkese benden selam syle.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Temiz arkada)%m benim. Esselam Aleykm. zlem Ssler. % t ' Not: n)aallah birgn de sen bana mjde verirsin. Fatma'n%n duygulan tarif edilmez hale gelmi)ti. Bir taraftan znt, bir taraftan sevin, iki ayr% duyguyu ayn% gecede ya)amak zorundayd%. Yeme&ini yemeden yatm%), sessiz sessiz a&layarak uykuya dalm%)t%. Gzlerini at%&%nda i)e ge kald%&%n% farkedip apar topar giyinip caddeye %km%)t%. Birden bire h%zla gelen kamyon ona arpm%), kanlar iinde Fatma'y% yere sermi)ti. Etraftan yeti)enler onu hastaneye g'trmek iin arabaya atm%)lard%. Fatma'n%n akl% ba)%ndayd%, konu)malar% duyuyordu: Koca kamyonun tekeri k%z%n bacaklar%n%n zerinden 199 geti. Fatma korkuyla ayaklar%n% yoklad%. Acaba oynuyor muydu parmaklan? Parmaklar%n% oynat%yordu. ki aya&%n% birbirine de&dirmeye al%)arak ayaklar%n% oynatmak istedi; fakat ayaklar% k%m%ldam%yordu. Birden, balkondaki gencin annesinin szleri akl%na geldi: "Ayaklar%na, sa&laml%&%na gvenme, bir trafik kazal%k i)in var" demi)ti. "imdi gerek mi olmu)tu o sz? Sakat m% kalm%)t% Fatma? Tarifi imkns%z ac%lar iinde hissetti kendini. Birden bire ba&%rmaya ba)lad%: ); , Ben sakat oldum! Ben fel oldum! ' Ba&%rarak gzlerini at%&%nda, nce kendisini hastanede zannetmi), sonra r'ya grd&n farketmi)ti. Bu arada k%zlar da sesini duymu), hemen onun ba)%na toplanm%)lard%. Lambay% yak%p Fatma'ya sordular: Demet, ne oldu? Fatma gzlerini o&u)turarak cevap verdi: Korkun bir r'ya grdm. Necla hemen su getirdi; ;%! - . ,,( Al hemen i )unu... K%zlar biraz daha Fatma'n%n yan%nda kal%p yatmaya gitmi)lerdi. Zaten Leyla da Fatma'n%n odas%nda yat%yordu.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Herkes tekrar uykuya dalm%), ama Fatma'ya uyku u&ramaz olmu)tu. Saatine bakt%. Saat gecenin drd olmu)tu. Kalk%p salona geti&inde hl r'yamn etkisindeydi. Balkondaki genci d)nmeye ba)lad%. "Ona neden yle davran%yordum acaba? Ben gerekten de bunal%m iinde insanl%&%m% kaybetmi)im" Sonra gencin szn d)nd. "Ben sana de&il, iimdeki Fatma'ya bak%yorum" demi)ti. Bir keresinde de "sen kompleksli, ki)iliksiz bir k%zs%n. Sen kim, mslman olmak kim?" 200 Fatma ona "zavall%" demi)ti. "imdi as%l zavall%n%n kendisi oldu&unu d)nyordu. "Acaba ne oldu o gen?" diye d)nmeden edemedi. "imdi gryordu o genci, ok ki)ilikli biriydi. Tutarl% ve terbiye grm) bir genti. Yine akl%na same gelmi)ti. Sonra annesi ve babas%... Burnunun dire&i s%zlam%)t%. Bu nas%l ac%yd% byle?. Dayanam%yordu... Sabah kahvalt%s%nda k%zlara sordu: K%zlar! Siz "oenim yerime birini bulun, ben sizden ayr%laca&%m" desem ne yapars%n%z Banu )ok halinde tepkisini gsterdi: , Olamaz! Sen bizi b%rakamazs%n! , > , ; Sonra Fatma'ya zgn zgn bakt%: Sen gidersen ben ne yapar%m Demet? % Demet de&il, Fatma. Evet Fatma. Sen gidersen ben buralarda ne yapar%m? Sen varken kendimi yaln%z hissetmiyordum... Sana gveniyordum. Arkamda da& gibi duruyordun bana gre. Leyla da Necla da ok zlm)lerdi. .,, lk nce Leyla sordu: t Gidersen bizi unutur musun? Asla! Her zaman sizi grmeye gelirim. Siz benim evime gelirsiniz. Ama gidecek olan kim? Fatma y%llar nceyi d)nd. Arkada)lar%n% evine dayet etmeye utan%yordu. "imdi o Fatma'dan eser kalmad%&%n% far-ketti. Hem de sizi eski koltuklara oturturdum. Bunu yaparken de hi utanmazd%m. K%zlar birbirlerine bakt%lar.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

, Ne demek istiyorsun Demet, pardon Fatma? , ,, < Ne demek istedi&imi bo)verin. Kendim kendin$) ne demek istedi&imi duyurdum. 201 Banu )a)k%nl%kla sordu: Biz buradayken, sen kendinle mi konu)uyorsun? Bazen yle olur. Sen bana bakma. Necla soruyordu )imdi de: Peki, gidecek olsan baban seni eve sokar m%? Seni kt yola d)m) zannetmez mi? Fatma derin derin dald% bir an. Barda&%ndan bir yudum ay itikten sonra cevap verdi: Benim yle bir babam var ki, beni kt yolda gzleriyle grse yine kabul eder. "Genli&e hatas%ndan dnme imkan% vermek laz%m" derdi. Ben bugn hayallerimde eve gitme cesaretini buluyorsam, bu cesaret babam%n anlay%)%ndan gelmektedir. O bir deha imi) me&er. Y%llar sonra bunu daha iyi anlad%m. Fatma i)yerine gitti&inde k%rm%z% gmlekli genci Nedim'le ay ierlerken buldu. Hayretinden nas%l davranaca&%n% )a)%rm%)t%. Nedim Fatma'ya glerek genci tan%)t%rd%: Fatma, bak bu gen benim en kk karde)im Fehmi'dir. Fatma hepten )a)%rm%)t%. >< Yaa.. Memnun oldum. Gen ilave etti. A&bi biz tan%)%yoruz Fatma Han%mla. Nedim Fatma'ya yer gstererek devam etti: Seni Allah'%n emriyle o&lumuza istiyoruz. Eskiden olsa Fatma daha ok utan%rd% ama ne de olsa evre insan% fark%nda olmadan kendile)tiriyordu. Yine de utanm%)t%. ..... 202 Bu i)ler ayak st konu)ulacak i)ler de&il. Sonra konu)uruz. Bende tuhaf duygular ba)lad%. Ans%z%n i)ten %kma ha-yelleri kuruyorum. Bir tuhafla)t%m ki sormay%n. Yer ve gk sanki bana daralm%) gibi geliyor. Nedim sordu: Gitsen, nereye gidersin ki?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Evime... Eski tahtal% evime... Eski koltuklu evime giderim tabii. Ah, ke)ke yle bir)ey yapabilsem. Doya doya babama sar%labilsem. Anneme, karde)ime sar%lmaya yle hasretim ki. Art%k onlara ektirdi&im yeter diyorum. Ben de art%k dayanam%yorum. Allah'a inanan ve onu seven hibir manken bu i)i gnl rahatl%&%yla yapamaz gibime geliyor. Bunu ya)ayarak anlad%m. Aferin sana Fatma! Senin bir cevher oldu&unu anlam%)t%m. Bizim Fehmi de hemen anlam%). Sak%n Fehmi'yi Selim gibi zannetme. K%rm%z% giydi&ine de aldanma, Fehmi hepimizden daha dindar bir gentir. Kendisi kazan%r. E&er bi-linliyse etraf%na da faydas% olur. Aradan gn gemi)ti. Fatma sabah kalkt%&%nda her kesin evden gitti&ini grnce, bakkala gitmek iin evden %kt%. Ekmek al%p kahvalt% yapacakt%. Ekme&ini ald%. Geri dnd&nde birden evin anahtar%n% yan%na almad%&%n% farketti. Bir mddet d)np bakkala geri dnd. Evlerine en yak%n Necla'n%n i)yeriydi. Ona telefon aarsa Necla hemen anahtar% getirirdi. Telefonun tu)lar%na bast%&%nda, kar)%s%na Necla'n%n patronu %km%)t%. Selamla)%p Necla'y% istedi: Necla burada al%)m%yor ki Demet Han%m. O buradan ay nce ayr%ld%. Nas%l olur! Bana bir)ey sylemedi. Syleyemez. Suzi'nin randevu evinde al%)%yormu). Zaten bana da sylemi)ti. Mankenler pl&ne at%lmadan 203 nce hayat%m% kazanmam laz%m demi)ti. Hayat%m% kazanay%m dedike daha ok batanlardan biri oldu. Fatma Necla'n%n y%llar nceki kendisine hakaret eden gence verdi&i cevaplar% hat%rlam%)t%... Erkeklerle %kt%&%n% biliyordu ama i)i bu boyuta gtrd&n bilmiyordu. Yine de )oke olmu), ok zlm)t. Necla kt i)ler yapt%&% halde ba)kas%n% o yola davet etmeyen biriydi. "Allah'%m! Bu zelli&inden dolay% ona iman ver!" diye dua etti. Sonra Leyla'ya telefon at%. Kalbi arp%yordu. Acaba Leyla da oraya m% gitmi)ti? Bunlar% d)nrken telefona cevap verildi: Telefondaki ses Leyla'n%n sesiydi. Buna ok sevinerek anahtar% istedi. Leyla ko)arcas%na anahtar% getirdi:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Al benim gzel arkada)%m. Biliyor musun, de&i)mene hem zlyor, hem de ok seviniyorum. "eytan diyor ki, sen de b%rak bu i)i. Fatma glerek cevap verdi: "'' '/ "eytan yle bir)ey sylemez. Onu sana iindef intak% sylyor. Do&ru... "eytan neden sylesin ki? ; ' Leyla anahtar% verip dnerken Fatma'ya seslendi: Fatma, ben bu gece o Kur'an Kursuna gidece&im. Telefon a%p davet ettiler. Gelmezsem beni merak etme olur mu? Oldu.. Allah zihin a%kl%&% versin. '< Ak)am olmu), Fatma ile Banu ba)ba)a kalm%)lard%. Fatma dolayl% yollardan Banu'ya sordu: Necla neden gece gelip, i)e ge gidiyor biliyor musun Banu? Biliyorum ama sylemem. Sen ne alemdesin? Yine ayn% yerde mi al%)%yorsun? Evet. Patronum ok merhametli bir kad%n. Onun o&lu 204 da y%llar nce evden kam%). Sonra peri)an halde dnm)... "Sen namusunla al%)%rsan yan%mda her zaman al%) yavrum" diyor. Sak%n o kad%na, en nemlisi tevbene ihanet etme olur mu? Banu yine hznlenmi)ti: Sen gidiyorsun gibime geliyor, art%k beni neden d)neceksin ki? Seni her zaman d)nece&im. Banu ke)ke gitsem, ilk i)im babama seni anlat%rd%m. Senin slam'a gre %k%) yolunu sorard%m. Ya slam'da yerim yoksa, bana are yoksa, ne yapars%n? slam'%n mutlaka ictihata msait a%k bir kap%s% vard%r. Gerekirse btn dnya mtehitlerine, senin ve senin gibi, gerekten pi)man olmu)lar iin itihat gerekti&ini hat%rlat%r, bu konuda al%)malar yapard%m. Zaten itihat byle a&%n problemleri iin yap%l%r. Pardon itihat de&il, k%yas olacakt%. Yani, sen gerek manada tevbe etmi)sen -ki yle inan%yorum-, elinden tutacak bir %k%) yoluna ula)t%raca&%m. Ama bazen )eytana uyuyorsun gibime geliyor. Hat%rl%yorsun de&il mi, Necla ve Burin'le gitti&in geceyi? O gece... Banu szn kesti: Sana her trl yemini ederim, ben iki imek ve dan-setmekten ba)ka bir)ey yapmad%m.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Art%k ikiyi de ime. Sana bir tavsiyede bulunay%m m%? Tabi Fatma. Senin tavsiyelerin benim iin emirdir... Dnya'd%r anlat. Diyorum ki, namaza da ba)lasan ne kaybedersin? Banu ilk defa byle bir teklifle kar)%la)%yordu: Ama dnmelerin namaz% kabul olmazm%) ki? Onlar gerekten Allah'a dnmeyenler iin geerlidir. 205 Gerek manada Allah'a kim dnerse dnsn. Kelime-i "ahadetin manas%na inanarak iman etmi) ve slam'%n btnnden de bir)ey inkar etmiyorsa, o kulun secdesini Allah kabul eder Banu, bundan )phen olmas%n. Yaln%z Allah'%n yaratt%&% cinsiyeti de&i)tirdin. Bu durum en byk gnahlardan birisidir. Onun iin bu gnah%ndan dolay% Allah'tan af dile karde)im. Genlere f%rsat bulduka pi)man oldu&unu anlat ki, onlardan aldanan biri varsa vazgesin. Baz%lar% hem Allah'a kar)% gelmi), hem de "iyi yapt%m" der gibi hava at%p tuhaf szlerle genli&e sanki "siz de dnn" a&r%s% yap%yorlar. Bak, Sisi bu konuda ok gzel bir)ey syledi televizyonda "Bizi" dedi; "zendirdiler. Cinsiyet de&i)tirenleri daha mutlu gsterdiler. Bizleri bunal%ma ittiler" dedi. Herkes Sisi gibi a%ka bunu syleseydi ok iyi olurdu. Baz%lar% "iyi yapm%)lar" imaj% veriyorlar, adeta genli&e zehir sunuyorlar. Sak%n ha Banu, daha ok batakl%&a d)me! Sonra hi %kamaz hale gelirsin. Burada ya)ad%&%m y%llar iinde ok ac% sahneler grdm. Banu alayl% tav%r tak%narak konu)tu: , ,,/.: Sen ne grdn ki ayol. ,....,./.. , , "u ayol szn b%rak art%k. ;f,A /,,;.,-;< ,; ; < Ama onu herkes sylyor. , %,, ( ; ,.,. ;.; Sylesin, sen syleme. Normal )artlardaki kad%n syleyince yanl%) anla)%lmayabilir ama sen sylersen yanl%) anlarlar... "imdi devam et bakal%m ne diyecektin. Sen ne grdn ki Demet, pardon Fatma? Sen benim grdklerimi grsen verem olurdun.. Dayanamaz, belki lrdn. Anlatmad%n ki bileyim. Hadi bu gece anlat. Nereden ba)lasam bilmem ki. Hikayem ben oniki ya)lar%ndayken ba)lad%: "Babam ba)ka kad%n yznden annemle beni b%rak%p gitti. ok severdim )erefsiz babam%" , ,

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

206 yle deme, baban o senin. -Ama )erefsiz biri o. ."> -, -t Olsun. Ba)kalar% sylesin ama sen syleme. Onun yapt%&%n% unutay%m m% yani? Benim hayat%m babam%n yznden mahvoldu. O )erefsizden bile daha )erefsiz biri, ama-senin hat%r%n iin bu sz kullanm%yaca&%m. Neyse. Babam gidince, biz annemle yaln%z kald%k. Birgn okula gidiyordum, kom)umuz beni evlerine a&%rd%. Ve... ve orada bana tecavz etti. Sonra da "birine sylersen seni ldrrm" dedi. Ben k%z gibiymi)im. Arada bir bana gelirsen sana bu kadar para veririm" dedi. mrmde de o kadar paray% bir arada grmemi)tim. A&layarak eve dndm. Gnlerce d%)ar% %kmadan yata&%mda gizli gizli a&lad%m. Annem de zavall%, "ocu&uma cin arpt% galiba" diye beni cinci hocaya gtrd. O da att% bir sr yalanlar%. Neymi), ben cin sofras%na basm%)%m da o yzden yat%yormu)um. Sahtekar adam, bir sr de para ald% annemden. Sonra tekrar eve geldik. Gnler, aylar geti. Ben iine kapanan bir ocuk olmu)tum. Babam da gitti gelmez. Yeme&imiz yok, ekme&imiz yok. Annem zntden a&l%yor. ) ar%yor, i) bulam%yor. Hizmetilik i)i bile bulamad%. Bize konu kom)u bakar oldu. Ev sahibi ikide bir kiray% istiyor, "ya kiray% verin ya da evimden %k%n. Ben bu evin kiras%yla geiniyorum" dedi. Annem a&lamaya ba)lad%. Ona o kadar ok ac%d%m ki, hemen o namussuzun evine gittim. Dedim kiram%z% ve evimizi geindirecek kadar para, ver o i)i yine yap. Babam bizi b%rak-masayd%, ba)%ma byle i) gelseydi de onu unutmaya al%)%r, normal ya)ant%ma devam ederdim... Ya da kader der, giderdim. ':'.. M. ,'"... Hay%r, ba)%ma bir musibet gelmi)ti, derdin. 207 Her neyse. Paray% anneme gtrdm. Annem, "bu paray% nerden buldun?" dedi. htiyac%m%z% duyan bir amca verdi, dedim. Annem gnlerce dua etti. Ben de gizli gizli a&l%yordum. "Art%k erkek olamam, benim hayat%m bitti" diyordum. Bir kere ba)%ma nas%l olsa geldi, ha bir kere, ha yz kere ne far-keder? dedim. Halbuki ok

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

farkedermi). Ben dzgn bir erkek olabilirmi)im ama bilmiyordum. Psikolojim bozuldu, k%r%tmaya, s%r%tmaya ba)lad%m. Herkes biliyor san%yordum, herkes anl%yor gibi gelirdi bana. Bu durum y%llarca devam etti. Annen hl para verenin kim oldu&unu &renmek istemedi mi? stedi ama, "anne, adam paray% antama koyup ka%yor" dedim. Annem ok temiz bir insand%. "Desene, yapt%&% iyilik kimseler taraf%ndan bilinmesin istiyor" dedi. Bu durum byle devam ederken, benim ya)%m da baya&% byd. Yolda yrrken hep bana laf atarlard%. Beri de, "demek iyice kad%na benziyorum" diye hepten sald%m kendimi. O devrelerde de televizyonlarda dnmeleri dinledim. Hayatlar%ndan ok memnun oldu&unu sylyorlard%. Ben de o )erefsize gittim, bana ameliyat paras% ver dedim. Verdi. Ondan asl%nda i&reniyordum. Fakat nas%l olsa onunla oldu bir defa deyip ona katlan%yordum. Paray% al%p M%nd%ko&lu'na gittim. Ameliyatla kad%n olmak istedi&imi syledim. Kad%n olmak istiyordum, nk ba&%rsaklar%mdan, d%)k% yolundan beni kullanmas%na dayanam%yordum. Bir yerde okumu)tum, sonra d%)k% dklrm)de ki)i onu duymayabilirmi). ok korkmu)tum. O )erefsiz Doktor da beni hi ikaz etmedi. Kendi o&lu ameliyat olmak isteseydi yle mi yapard%? Hay%r, de&il mi? O&lu bu inan%)tan dnsn diye her zararl% yolu anlat%rd%. O Doktor namussuzu sadece alaca&% paraya bakt%. Beni he208 men ameliyat edece&ini syleyip bir ay sonras% iin randevu verdi. O kadar doluydu ki, bir ay s%ra yoktu. Erkekli&i kesilip kad%n olmak iin bekleyen yzlerce gen vard%. Hayat% zehir ettiler genlere... Mutlu olamay%nca genlik bu yolla mutlu olaca&%n% san%yordu. O zamanlar cinsiyet de&i)tirmenin ok gnah oldu&unu da bilmiyordum. Bilsem bile dinimiz de bize ihtiyarlar%n diniymi) imaj%n% vermi)lerdi, dinler miydim bilmiyorum. Zaten yle haldeydim ki, hibir )ey d)nemiyordum. Belli oluyor. Sanki kad%nlar ok mutluymu) gibi kad%nl%&a zenmi)sin. Banu sinirlenmi)ti: Sen beni dinlememi)sin Demet. Sana ne anlatt%m? Ben nas%l olsa fuh)a ba)lam%)t%m, kendimi sap%ka kulland%rtma-yay%m diye bu

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

ameliyat% yapt%m. Zaten doktor da sonra syledi. Bende ift cinsiyet varm%). Biri ite, biri d%)taym%). Ameliyat%m%n ok kolay oldu&unu syledi. Sonradan akl%ma geldi, ben ocukken hem k%zlara, hem erkeklere ilgi duyard%m. Daha o zamanlar, "demek ben sap%k%m" diye )artlam%)-t%m kendimi. ok tehlikeli bir saplant%.ocukken, birok sap%k olmayan insanlarda bile bu durum grlebilirmi). Ana babalar ok bilinli olacaklar ki ocuklara insan f%trat%n% anlatacak. Aksi halde ocuk bunal%ma girer. Benim bir arkada)%m vard%. Be) ya)%ndaki bir ocuk ona a)%k olmu)tu. Bu durumlarda anne baba bilinli olmazsa ocu&un dnyas% y%k%l%r. D)nebiliyor musun, be) ya)%ndaki ocu&un otuz ya)%ndaki kad%na a)%k olmas%n%, d)nebiliyor musun? Neyse, konumuza dnelim. Sonra ne oldu? Sonra ameliyat oldum. Demek ift uzuvluymu)sun. nan ki buna ok sevindim. Senin gibilerine f%k%hta hnsa diyorlar. Ben Kur'an 209 Kur)undayken f%k%hta okumu)tum da, "bunlar neye laz%m olacak, bize neden &retiyorlar?" diye k%zm%)t%m. "imdi anl%yorum ki, hayat%n iinde yaln%z ben yoktum ki f%k%h bana gre yaz%lsayd%. Eee ne diyordu? ift uzuvlu do&anlar takip edilir, hangi tarafa meyli fazlaysa, ocuk o taraftan kabul edilip o ynde tedavi edilir diyordu. Sen, belki de gerekten kad%nd%n. Banu'nun bu ihtimal bile %&l%k atmas%na yetmi)ti. Allah'%m! Ke)ke yle olsa! Dnme psikolojisinden kurtulur, benim de dzenli bir hayat%m olurdu. B%kt%m i&rendim, zellikle benim hayat%ma giren erkeklerden ok i&rendim. Fuhu) yapmaktan i&rendim, ben art%k fuhu) yapmak istemiyorum. Samalama Banu. Yapmak istemezsen yapmazs%n. Zorla tecavz ederlerse ne yapars%n? Banu a&l%yarak devam ediyordu. Sylesene, zorla tecavz ederlerse ne yapars%n? Baba o&ul bir olup seni dkkan%nda s%k%)t%r%r, zorla kullan%rlarsa ne yapars%n? "Sen nas%l olsa dnmesin, sen zaten sadece fuhu) iin yarat%lm%)s%n" diyenler seni arabalara at%p gtrrlerse ne yapars%n? Bir ki)i de&il, bir ok ki)i senin zerinden geerlerse ne yapars%n? Sylesene ne

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

yapars%n? Kimse elinden tutmazsa, herkes i... deyip d%)larsa, iki nasihat etmez, sanki bizim hatadan dnmemiz, tevbe etmemiz mmkn de&ilmi) gibi her gren taraf%ndan itilir sek... Banu yksek sesle adeta feryat ediyordu. Kalk%p feryad%na ayakta devam etti: Bana baksana Fatma! Ben Allah taraf%ndan yarat%lm%)a benzemiyor muyum? Bu gzlerim, bu ellerim, burnum, di)lerim Allah'%n eserleri de&il midir? Neden bize, tevbe etsek-de kimse Allah'%n kulu olarak bakm%yor? Bizim %rz%m%za ge210 en namussuzlar%n tevbesi kabul oluyor da bizimki neden olmuyor? Bizi de Allah yaratt%, Allah... Ama Allah'% tan%mayan kullar% mahvetti. Tevbe etmeyen dnmeler de buna f%rsat veriyor. Banu h%k%r%klarla a&l%yordu: Herkesin Allah'a dnmesi d)nlyor ama bizimki hi akla gelmiyor. S%rt%m%zdan kazananlar habire reklam yap%yor. Biz bir hata yapt%k. Fuh)a devam edip Allah'a dnmeyenleri Allah da kabul etmez bunu biliyorum. Peki, pi)man olanlara neden kimsenin sesi %km%yor? Bizimle ne hocalar ilgileniyor, ne slamc% yazarlar. Korkuyorlar, leke almaktan korkuyorlar. Ya da onlarda bizim insan oldu&umuzu, bizim pi)man olabilece&imizi d)nemiyor, bize bir are aram%yorlar. Syler misin Demet, )ey Fatma! Nerede Diyanet )leri, nerede dindar hocalar, yazarlar, nerede bu devlet? Bize neden kimse sahip %km%yor? Sen bana "namaza ba)lasan ne kaybedersin?" dedi&in zaman gizli gizli a&lad%m. Hayat%m boyu ilk defa Allah'a davet edildim. Fatma zgn zgn konu)tu: Ben de a&lad%m. Kendim yapmad%&%m halde sana sylerken ok utand%m. ok h%zl% konu)uyorsun Banu, sana yeti)emiyorum. De- > din ki, "ke)ke gerekten kad%n olsam dnme psikolojisinden kurtulurum." Yine kurtulursun Banu. Allah'a gzel bir dn) ,i yapars%n. Gzn Allah'tan ba)kas%n% grmezse, insanlar%n ay%plamas%na ald%r%) etmezsin. Banu yine sinirlenmi)ti:

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

K%z, sen beni duymuyor musun? Zorla tecavz ediyorlar. Laf at%yorlar. Allah'a gzelce dnersen, sen de iffetin vakar% meyda211 na gelir Banu. be) sap%k laf atsa da greceksin, ok )ey de&i)ir. Gitti&in yerlere dikkatli gidersin. Yaln%z gitmezsin. Gerekirse silah ta)%rs%n... Sen as%l konudan sapt%n Banu. Hayat%n% anlat%yordun. "imdi ne anlat%yorum? Tamam da, ameliyatta kalm%)t%n. Sonra ne oldu? B%rak ya, beni sinir ettin, anlatm%yorum. Fatma ac% ile glerek Banu'nn nabz%na gre )erbet veriyordu: K%zma Banu. Afedersin... Ben de ok zgnm. Gerekten ok ekmi)sin. Daha ne anlatt%m ki. Bunlar devede kulak bile de&il. Ameliyattan sonra taburcu oldum, %k%yorum. Yan%ma bir alak geldi. "Sana bizim yerimizde i) verebiliriz" dedi. "Ne i)i?" dedim. "Kpekleri e&lendireceksin. Sana ok para veririz" dedi. yle kan%ma girdiler ki... Zaten batm%)t%m. "Gidip bir anda zengin olurum" diye d)ndm. Gittim. Dnmelerin al%)t%&% bir randevu eviymi). Aylar sonra orda al%)maya ba)lad%m. Beni yine pislik yuvas% olan ba&%rsaklar%mdan kullan%yorlard%. tiraz edince de, "biz kadm isteseydik, kad%n genelevi mi yok?" diyorlard%. &rene i&rene devam ettim. Bazen de d%)ar% gidiyorduk. Birgn bir o.....ocu&u geldi. Ormanda iki alemi yapacaklarm%), bir homo istiyorlarm%). Patron da beni gnderdi. Beni gtrdler bir ormana. Ka ki)i olsalar iyi, tam onbe) ki)ilerdi ve sadece ben vard%m onlar%n pislik iindeki arzular%na cevap verecek olan. Benim ameliyatla kad%n oldu&umu grnce beni bir gzel dvdler. Sonra da hepsi pis emellerine erdi. Anlatamam ektiklerimi. Byle durumlar o kadar ok oldu ki. Para verirken de bir ki)i gibi para veriyorlard%. Zaten param%z%n o&unu da patronlar al%yor, itiraz ettik mi de, " ... dnme sus ulan" diye tekme l tokat dayak yerdik. Babam pezevengi de, ben bunlar% eker- l 212 ken erkek olman%n onuruyla kini bilir nas%l hava at%yordu... ok ektim ok. S%&maz... Gecelere s%&maz ektiklerim. Bu arada okulu ne yapt%n?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Ne okulu be k%z%m? Ortay% bile zor bitirdim. Sorma art%k... Yalanlar%m% sorma. Sonra bu i)ten iyice i&rendim. y%l nce b%rak%p patron ablan%n yan%nda i)buldum. Orada da baz% m)teriler as%l%yor ama a&%zlar%n%n pay%n% veriyorum. Bir keresinde beni kullanan o ... ocu&unun birisi kar%s%yla bizim moda evine geldi. "%k giyimi, konu)mas% tam bir beyefendi gibiydi... Onu grnce beynim dnd. Ama o beni tan%mad% bile.... Demek ki ben ilki de&ildim... Gzlerinin iine bakt%m, hi oral% olmad%. Namussuza o kadar sinirlendim ki, kendimi tutamayarak sordum; "Beni tan%d%n%z m%?" dedim. Ters ters bakarak; "Hay%r, ben seni nereden tan%yabilirim ki?" demez mi? Ben de kar%s%n%n yan%nda devam ettim: "Tan%man%z laz%m. Sizinle alem yapm%)t%k" dedim. Kar%s% ve kendisi )oke oldu: ,; "Beni birine benzetiyorsun" dedi. "Hay%r" dedim. "Beni gtrd&nz yeri bile syleyebilirim." Adam %srarla inkar etti ama kar%s%n%n kafas%na soru tak%ld%. Bu tr sap%klar% kar%lar% da bilsin. Toplumda... Bu sap%klardan devletin en nemli yerlerinde grev yapm%) olanlar bile var. Anlatamam... Anlat%lamaz hepsi.. Belden a)a&%s%n% d)nenlere hizmet ettim y%llarca. Kusarak, onlardan i&renerek yapt%m bu i)i. Babam bizi a b%rakmasayd% bunlar ba)%ma gelmeyecekti. Devlet fuhu) sektrn yasaklasa, baz% polisler bast%klar% yerden r)vet alarak dnmeseler, oralar kapa-t%ls,a bu i)i yapanlara a&%r cezalar verilse, bu sektr bu kadar 213* genci yakamazd%. Art%k anlatamayaca&%m... Bir ay yapay%m. Sen de bak bakal%m televizyonda ne var, ne yok. Fatma balkona geip, grebildi&i yere kadar stanbul'a bakt%... Lks %)%klar%n alt%nda, e)itli renklere boyanm%) la&%m suyu ak%yor duygusuna kap%lm%)t%... Kar ya&maya ba)lad%&% iin )m)t. eri girip koltu&una oturdu. Babas% ne gzel sylemi)ti: "Bu dnyay%, d)t& pislikten ancak slah% kurtar%rd%. nsanlar slam'%n gerek kurtar%c% oldu&una inan%rsa bu i) olurdu.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Tekrar odas%na dnen Fatma, kendisinin ne kadar yaln%z kald%&%n% farketti... Evet, yaln%z de&ildi; ailesi vard% ama o kendi kendisini yaln%zl%&a itmi)ti. Ay)e Pehlivan'%n ok sevdi&i sikini okumaya ba)lad%. "iirin her kelimesinde kendisini buluyor, sanki )iir onun kalbini hznle i)liyordu: BEN M Bak%)lar%m karard% gzlerim ya)la doldu Ar%yorum beni, benden alan yollarda zlemle "sar%yorum )u kollar%m% Yine sadece ben var%m aralar%nda. Bak%yorum aynada bu peri)an halime Atlat%yorum beni, aynadaki kendime E&er silmez isem ya)lar daml%yor dizlerime Akan ya) gzlerimin, gzlerim yine benim. Kendime teselli veriyorum ses benim, duyan benirfl Mektup iin haz%rlanm%) bo) olan zarflar benim 214 Dnp kendi haline yine de glen benim Dura&% mehul olan yine yryen benim. Bombo) olan dnyada fikir benim sz benim Var olan hislerimi sylemez kalem benim Byk bir uurumun gvensiz kenar%nda D)ece&inden bi-haber yine bekleyen benim. m, 'x 215 r yle dertler vard%r ki, Tesellisi sadece imandad%r. Fatma )a)k%n duygular iinde ay%m iip odas%na gemi)ti. Gnl&n al%p ona duygular%n% yazacakt%. Fakat onu b%rakt%&% yerde bulam%yordu. Her taraf% arad%ktan sonra Ba-nu'ya seslendi: Banu, gnl&m grdn m? , Banu birden bozulmu)tu. Ne diyece&ini )a)%rm%), tuhaf tuhaf Fatma'ya bak%yordu. Ayy... "imdi ne olacak? Ne, ne olacak? , Sylersem k%zars%n. Syle Banu. K%zsam da syle. Onu ben alm%)t%m. Okurken uyumu) kalm%)%m. Sonra yerine koymay% unuttum.

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma ok sinirlenmi)ti. Nee! Sen benim zel e)yam% m% kar%)t%rd%n? Bu hakk% kimden ald%n? Banu mahcuptu. ,, Kusura bakma. Al%)m%)t%m, elimde olnj)$)nokuyor217 dum. Bunu yeni yapm%yorum ki. Aylard%r sen yaz%yorsun, ben okuyorum. Her yazd%&%m% okudun mu? Hem de gz ya)lar% iinde okudum. yle duygulan%yordum ki... stelik sanki ilim deryas%yd% onlar. Bendeki fikirlerde hi mi de&i)iklik farketmedin? Senin kitaplar%n ve gnl&nle dzeldim. Ke)ke Fatma'n%n Gnl& isminde bir kitap olarak onu piyasaya srsen. Btn okuyanlar%n akl%n% ba)%na getirir. ok k%zd%m ama madem ki sana faydas% olmu), o halde seni affettim... Ne zamanlar okuyordun? Her f%rsatta okuyordum. Siz salonda otururken gizlice odama geip kap%y% kilitleyip okuyordum. Ailene zlemi, &rendi&in bilgilerin asl%nda sana nas%l yarad%&%n%, gz ya)lar%n%, hepsini okudum. Benimle ilgili yazd%klar%n% da... Ne kadar gzel )eyler yazm%)s%n. nan ki senin yerinde olsam hi durmaz onu kitapla)t%r%rd%m. Fakat son zamanlarda daha farkl% yaz%yorsun. ok do&ru. Art%k dayanamaz hale geldim. "imdi ver gnl&m de bu gnk duygular%m% da yazay%m. Onu da okursun sonra. Fatma penelinin nndeki masas%na oturmu), yazmaya ba)lam%)t%. "Selamn aleykm can%m babac%&%m. Biricik annem, can karde)im, selamn aleykm. "u anda saat gecenin ikisi. Kar ya&%yor, balkona vuran %)%k, kar tanelerini bana )iir gibi okutuyor. Her bir kar tanesi "neden evine dnmyorsun?" diyor sanki. Size dnmek istiyorum ama utan%yorum babac%&%m. Size ok ektirdim, hangi yzle geleyim? Nas%l 218

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

bakar%m senin yzne? Benim yzmden beyazlayan salar%na, benim iin ya)lar dken gzlerine nas%l bakar%m babac%&%m? Annem, o nazl% glmn a&latt%&%m gzlerine nas%l bakar%m? Size ne sylerim, ne iin kat%&%m% size nas%l izah ederim?" Gzya)lar% iinde ba)%n% yast%&%na koymu), zorla uyumaya al%)m%)t%. Sabah ezamyla uyanm%)t% Fatma. zerini giyip balkona %kt%. Manen simsiyah olan stanbul, madden bembeyaz olmu)tu. Kar kaplam%)t% her yan%. Ezanlar da yan%k yan%k okunuyor, insanlar% Allah'a secde etmeye a&%r%yordu. Fatma )d& halde ieri girmiyordu. T%pk% okudu&u romanlar%n kahramanlar%na benzetti kendisini. Sanki btn romanlardan birer para ta)%yordu zerinde. eri girip antas%n% arad%... Gzya)lar% iinde, antadan t%rnak makas%n% bulup t%rnaklar%n% kesmeye ba)lad%... Sonra ojelerini silip, a&layarak abdestini ald%. Sana ra&men bu yol olmuyor, gede olsa bunu anlad%m Rabbim... nce sana, sonra biricik babama, can%m anneme dnece&im... Beni nce sen affet Rabbim. Sana dnyorum, kabul et Rabbim! Sonra yine gzya)lar% iinde Rabbine secde ediyor, secdeden hi kalkmak istemiyordu. Sanki m%hlanm%)t% seccadeye. ok namaz k%lm%)t%, ama bylesine bir duygu hi ya)amam%), kendisini Allah'a bu kadar yak%n hissetmemi)ti. n ,'.'":.';> ' ' ' Geldim Rahman ben senin huzuruna ; Ltfunla kabul et, kap%ndan kovma '.; i ' Ate)ler iinde yand%m Allah'%m Kl olsam da beni yere savurma , s 219 % Secdenin ruhundan lutfeyle bize Karay% kov, kavu)tur gndze Seninle, ama sensiz ya)%yoruz Sen tut elimizden sen ac% bize. < Namazdan sonra tekrar yatan Fatma bu defa ok rahat uyumu), gzlerini saat onbirde am%)t%. Gnlerden Cumartesi'ydi. Leyla ile Necla da yeni gelmi)lerdi. Kahvalt% sofras%na oturdular. Fatma karar%n% a%klad%: Bugn gidiyorum k%zlar! Son kahvalt%m%z... Banu zgn zgn bakt% Fatma'ya

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Yaa. Biliyordum, yak%nda gidece&ini biliyordum. Yazd%klar%n o sinyali oktan vermi)ti bana. Leyla da bu fikre kat%l%yordu: Evet, ben de iyice anlam%)t%m... Senin ad%na ok sevindim... Ama biz yaln%z kal%yoruz. Necla tuhaf konu)uyordu: Daha ya)%n genti... Hayat%n% garantiye alacak kadar para biriktirip dnsen iyi ederdin. Fatma Necla'n%n ne demek istedi&ini anlam%)t%. Hayat%n garantisi yoktur Necla. Belki bunu birgn sen de anlars%n. Paran%n nemli bir)ey oldu&unu, ama her )ey olmad%&%n% birgn sen de anlars%n. Dilerim ge kalm%) olmazs%n Necla. Banu kahvalt% yapmay% b%rakm%), pencereden d%)ar%ya bak%yordu... Gzya)lar% ya&mur gibi ak%yor, Banu ne yapaca&%n% bilmez halde dnp dola)%yordu. Ben bu dnyada hepten yaln%z kald%m. Ben )imdi ne yapaca&%m? Hay%r! Daha nce sylemi)tim. Sizi b%rakm%yaca&%m. Sonra Necla'ya bakt%. ..... , s* ; 220 Tabii ki siz b%rakmam% istemezseniz. Benden rahats%z olmazsan%z. Necla; Zaten yak%nda ben de gidece&im. Sen )imdi c gibi kapan%rs%n, seninle gr)emeyiz bile. Fatma kararl% bir )ekilde cevaplad%: Hay%r. c gibi de&il, mslman gibi, mslmanca kapanaca&%m. Zaten c diye bir )ey de yoktur. Veda saati gelmi)ti. Fatma e)yas%n% ve kitaplar%n%n hepsini Banu'ya b%rakarak tenbih etti: Bunlar% oku olur mu karde)im. Temiz ruhunu kirlettirme kimselere... Babama seni anlataca&%m. Mutlaka sana slam'da bir kurtulu) kap%s% vard%r. O kap%y% bulup aacak, "sana da gel Banu, bu kap%dan gir" diyece&im. Banu hl a&l%yordu. Leyla'n%n gzya)lar% da akt% akacak gibi duruyordu: Seni ok sevmi)tik Fatma, seni unutmayaca&%n%. Sen de beni unutma olur mu?

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Fatma caddeye indi&inde dnp balkona bakt%. Banu'yla Leyla balkondan, Necla camdan bak%yorlard%. Fatma k)eyi dnene kadar dnp dnp bak%yor, lapa lapa ya&an kar%n alt%nda onlara el sall%yordu. Fatma gzden kayboluncaya kadar balkondan bakm%)lard%. Fatma, bir taksi tutup do&ru mesture giyime gitti. Kendisine abaye olacakt%. Mesture giyimin sahibi Mustafa Bey sordu: , ' Kimin iin al%yorsunuz bu abayeyi? i % Fatma mahcup bir tav%rla cevap verdi: Kendime al%yorum. Ma)aallah? Demek, a%kken birden bire kapanmaya niyet ettiniz. , <'.'!" r 221 Evet, yle say%l%r. Allah kabul etsin bac%, ok iyi yap%yorsunuz. Ne mutlu size... Bunca olumsuz propagandalara ra&men slami tesettre girmeyi gze alm%)s%n%z. Fatma, Mustafa Bey'in sevinmesinden dolay% ayr%ca h-znlenmi)ti. Lacivert abaye ve zerine, omuzlar%na kadar rten rt alm%), aynan%n kar)%s%nda kendisine bak%yordu. "imdi iinle d%)%n birle)ti Fatma. Ji XK Nlt Kendi oturdu&u mahalleye geldi&inde, iin iin a&l%yor, mahallesinin kpeklerini bile zledi&ini farkediyordu. Babas%n%n, annesinin kendisini grdkleri zaman ne yapabilece&inin hayallerini kuruyor, "bir de ba)ka yere srgn gittilerse ne yapar%m?" diye d)nmekten kendisini alam%yordu. Y%llar sonra dnyordu babas%na... Annesi ve karde)ine de y%llarca ektirmi)ti... Kendi evlerinin soka&%na girdi&inde ilk olarak caminin minaresini grm)t... Ne kadar zlemi)ti minaresini. Caminin duvarlar%n% grd&nde yre&inde tarifi imkans%z bir duygu hissetmi)ti. Yava) yava) yryordu... Kalbi duracak gibi olmu)tu. Nas%l hareket etseydi acaba? "Can%m babam. Seni ok zledim, ne olur beni affet" mi deseydi? Ya annesine nas%l davransayd%?...

Emine enliko#lu

&mam)n Manken K)z)

Bu d)ncelerle caminin kap%s%na geldi&inde bir kalabal%&%n varl%&%n% farketti. yice yakla)%p caminin d%) kap%s%ndan ieri girdi. Musalla ta)%nda bir cenaze vard%. Onu ilk gren Ahmet olmu)tu. Fatma duraklayarak kalabal%&a bakt%. Sonra Ahmet'le gz gze geldiler. Ahmet Amca, len kim? > len... len senin baban Fatma! 222 Fatma kulaklar%na inanamam%)t%. Yalan syleme Ahmet Amca! Ne olur syle, tabutta yatan kim? Ahmet a&layarak cevap verdi: Ke)ke yalan olsa!... Ama ne yaz%k ki do&ru... len koca imam, Yakup mam... mam%m benim. Fatma oldu&u yerde ak%lm%)as%na duruyordu... Bir trl toparlanamam%), )ok halini zerinden atamam%)t%. Dakikalarca babas%n%n tabutuna bak%p, yava) yava) ona do&ru yryp babas%n%n ba)ucuna geldi. Tabutun ba) taraf%na geip h%k%r%klarla a&lamaya ba)lard%: Babaaam... Can%m babam, ben geldim... Ben hay%rs%z k%z%n Fatma... Ben hay%rs%z k%z%n Fatma!... H%k%r%klarla tabuta ba)%n% koyan Fatma, kendini kaybe-dercesine a&l%yor, babas%ndan af dilercesine konu)uyordu. Babaam!.. Can%m babam... Sana lm gelece&ini d)nemedim. Ge kald%m. nce ben seni yakt%m, )imdi sen beni yakt%n babac%&%m. Ama senin ate)in snecek gibi de&il babac%&%m. Cennete girene kadar, senin derdin bende sona ermez, eremez babac%&%m, eremez... Ge kald%&%m iin art%k kendimi affedemem. *** Herkes )a)k%nd%. Fatma ac%lar iinde tabuta sar%l%rken Ahmet bey geldi yan%na: Tamam art%k, a&lama. Sana bu ders san%yorum yeter. Zaten seni grd&mde sevinten a&lamaya ba)lam%)t%m. Bir anda senden intikam almak istedim. Bu tabutta yatan senin baban de&il, kom)umuz Ali amca. Bak, baban duvar%n dibinde sevincinden )oke olmu), sana bak%yor - SON