Univerzitet u Zenici Islamski pedagoki fakultet u Zenici

Elmedin Mehi

DERVI EF. SPAHI

Seminarski rad

Zenica, 2013. Univerzitet u Zenici

Islamski pedagoki fakultet u Zenici

Elmedin Mehi
Indeks br. 2278/10; redovni student Odsjek za socijalnu pedagogiju

DERVI EF. SPAHI

Seminarski rad

Predmet: Islamska kultura Mentor: mr. Mevludin Dizdarevi

Zenica, decembar 2013.

SADRAJ:

O Dervi ef. Spahiu .................................................................................................................. 4 Medresa u Pojskama................................................................................................................... 4 Knjige Dervi ef. Spahia........................................................................................................... 5 Znaajna uloga Dervi ef. Spahia u drutvu ............................................................................. 6 ZAKLJUAK ............................................................................................................................ 7 LITERATURA: .......................................................................................................................... 8

O Dervi ef. Spahiu

Dervi efendija Spahi jedan je od uvenih zenikih uenjaka koji je u svom ivotnom putu proao mnogo toga, ali uvijek je smatrao da nauka i duhovni preporod predstavljaju izlaz iz krize u kojem se narod kroz brojne generacije nalazio. Roen je u selu Pojske koje je od Zenice udaljeno nekih 15-tak kilometara, 1893. godine i tu je zavrio mekteb nakon ega se uputio u medresu u Travnik gdje su nastavu drali uveni alimi Hazim ef. Korkut i Asim ef. Korkut. Do prvog svjetskog rata 1914. godine postavljen je za damijskog imama, a poslije rata je postao mektebski mualim i vjerouitelj u osnovnoj koli. Daleke 1928. godine zavrava idazet1. O njegovoj dobroti govore i drugi, tako je Starjeinstvo islamske zajednice Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Slovenije (1986) godine, u biografiji o Dervi ef. Spahiu, treeg izdanja Pouka o moralu i bogobojaznosti, napisali: U tu svrhu je sa seoskim imamima odravao seminare i za svoj novac nabavljao kolske table i ostala pomagala za uenje. U gradu, a i po seoskim dematima, odravao je brojna i rado posjeivana predavanja, posebno za ene. (Spahi, 1986:7)

Medresa u Pojskama
Dervi ef. Spahi je tokom svog boravka u Travniku gdje je obavljao funkciju mektebskog upravitelja, gdje je nastojao provesti reformu zastrajele metode rada sa djecom. Njegovo ekonomsko stanje je bilo odlino, a pored toga bio je i drutveno prihvaen. Meutim, 1934. godine vraa se u Pojske da formira i otvori medresu gdje je i sam radio do 1946. godine. Razlog za otvaranje medrese krije se u kolovanju za sve ljude, ak i bez osnovne kole. Na otvaranje medrese potakla ga je reforma izvrena u Travnikoj medresi, na koju se vie nije moglo upisati bez svrene osnovne kole. A kako su u to vrijeme kole po selima bile malobrojne, htio je na taj nain pomoi onim generacijama
1

Dozvola za poduavanje, kolska diploma (ar. idazet et-tedris, el-idaze bi't-tedris, 'the license to teach' (licencija za pouavanje)

koje su eljele, a nisu mogle, zbog pomanjkanja kolske spreme, da se upiu u Travniku medresu. (Spahi, 1986:8)

U svojoj medresi ef. Spahi je poduavao i pisanju i itanju i vjeri i nauci i svemu to je bilo potrebno za nauku, ali mjetane i polaznike medrese poduavao je i kalemljenju biljaka i drugim stvarima iz poljoprivrede, kako bi bili estiti imami i nepokolebljivi vjernici. Medresu koja je bila sagraena na sprat, sa prostraton dershanom i kolskim klupama sa pet spavaonica, zbornicom i kupatilom sa kabinama i ostalim potrebnim prostorijama, kao i kuhinjom, je pohaalo oko 90 uenika, a 70 ih je stanovalo tu jer su bili iz udaljenih mjesta. Sa samo dobrim ciljevima nastojao je da educira stanovnitvo, no zavretkom rata i dolaskom nove vlasti, koja zatvara sve medrese, na red je dola i medresa ef. Spahia. Zatvaranje medrese nije jedina stvar koja je pokosila djelo i integritet ef. Spahia. On je bez ikakvih osnova zatvoren na 8 godina zatvora, od ega je odleao est, zbog, kako se navodi u optunici: ,,jer je demonstrativno zatvorio knjige i tako podstakao narod na pobunu''. Nakon izlaska iz zatvora, vraa se u Pojske i 1961. godine obavlja hadd nakon ega poinje pisati knjige i posjeuje demate po Travniku, Tuzli, Jajcu, Fojnici, Zenici i drugim gradovima u centralnoj Bosni.

Knjige Dervi ef. Spahia

Dervi ef. Spahi je u svojih posljednjih 17 godina ivota napisao etiri djela od ega su tri objavljena. U djelu Imanski i islamski arti opisuje temelje islamskog vjerovanja i djelovanja te ve tada novotarije koje su se pojavljivale naziva bid'at2. Kod nas je ranije uobiajeno ''Allahimanet' ovo je bid'at, jer ne moe nita zamijeniti selam i njegovo veliko znaenje...o dananjim pozdravima gdje se ne spominje Allah nije potrebno ni objanjavati jer su suprotni selamu''. (Avlija, 2008)

U islamu Bid'ah (Arabic:

) predstavlja bilo kakve novotarije koje su vezane za religiju i vjerovanja

U drugom djelu koje je napisao jesu Pouke o moralu i bogobojaznosti koje su s vremenom bila obavezna literatura za islamsku etku, a koja je objavljena poslije njegove smrti. Knjigu je zavrio jedin inspirativnim govorom koji se nalazi u pogovoru iste: Musliman nikada ne smije klonuti. Musliman nikada ne smije gubiti nadu u milost Allaha d. . jer je Njegova milost neizmjerna, nepresuna. (Spahi, 1986:103)

Efendija Spahi je napisao i Uputu u arapsko pismo te Tedvid pravila uenja Kur'ana, ali te knjige nikada nisu odtampane. No, iza njega je ostala njegova medresa i uenici. Nedvojbeno je najznamenitije djelo Dervi ef. njegova medresa i njegovi uenici koji su u svojim dematima uzornim djelovanjem i islamskim ivljenjem svjedoili odgojno-obrazovne kvalitete svoga muderrisa. (Avlija, 2008) Pored svoje literature, koja je dala doprinos u daljem educiranju ljudi, ef. Spahi je napravio i veliki doprinos u obrazovanju sa seminarima koje je odravao prilikom posjeta dematima po centralnoj Bosni. Najvei doprinos jeste njegova medresa, zbog koje je na kraju i platio skup ceh.

Znaajna uloga Dervi ef. Spahia u drutvu

Uz sve to je radio u svome ivotu moe se vezati za dobrobit ljudi oko njega, njegovog naroda ali donoenja velikih odluka u poljima nacionalnosti i politike. Avlija (2008) navodi da je Dervi ef. Spahi u svojom domu na neformalnim sjelima ljude educirao kako je imenovanje Bonjacima daleko bolja opcija, nego da se deavaju intelektualno-pravopisne vratoomije sa malim i velikim slovom m u izjanjavanju musliman, to govori o njegovoj bistrosti i nainu djelovanja. Kada govorimo o Dervi ef. mi govorimo o alimu par exelance. Mi se susreemo sa alimom u tradicionalnom podmnijevanju ovog pojma. Na ovo nam ukazuje kako njegovo tradicionalno obrazovanje po sistemu halki i idazeta ali i drugi pokazatelji. (Avlija, 2008)

ZAKLJUAK
Bez imalo sumnje moemo zakljuiti da je Dervi ef. Spahi bio borac za prvenstveno ljudska prava na znanje, nauku, a potom i borac za ljudska prava i djelovanja u drutvu i politici. Od samog poetka svog aktivnog djelovanja, jo kao mektebski mualim radio na edukaciji stanovnitva. Kasnije kada je uspio vie u svome ivotu, sa svojim uspjehom irio je i uspjeh drugih. Osnivanje medrese od svojih linih sredstava predstavljalo je veliki korak u tom vremenu, te pristup novom nainu obrazovanja gdje je u medresi, koja je predstavljala srednju kolu, obrazovao i ljude koji nisu znali nita o nauci, ni pisati ni itati. Pored nauke, obrazovao je ljude i ivotu, islamskoj etici i ponaanju, a kao vrhunac u svome pristupu i nainu voenja nastave, obrazovao ih je i poljoprivredi i rasadi biljaka. Njegovo aktivno djelovanje za angaovanje stanovnitva, obrazovanje i osvjeivanje kotalo ga je kaznom zatvora od osam godina, gdje je odleao est, ali i tih est godina bilo je dovoljno da mu zatvore medresu i da promijene njegov ugao gledanja na svijet. Nakon pritiska od vlasti i izlaska iz zatvora, u inat dumanima obavlja hadd i nastavlja pisati knjige zbog kojih je i leao u zatvoru, ali i posjeuje druge demate gdje nastavlja svoje dersove o svijetu. U sedamnaest godina napisao je etiri kvalitetna djela koja su bila dovoljna za dalji razvoj vjere, morala i odgovornosti. Njegov rad i djelovanje vjeno e biti upisano u historiju Bonjaka, muslimana, ali i autora koji o Dervi ef. Spahiu imaju samo pozitivna miljenja. U njegovu ast, danas se priznanje i nagrada dodjeljuju jednom godinje za doprinos na polju vjersko-prosvjetnih aktivnosti, istaknutim alimima, muftijama, glavnim imamima, imamima, hatibima, muallimima i muallimama.

LITERATURA:
1. Spahi, D. (1986), Pouke o moralu i bogobojaznosti, vol. 3, Sarajevo: Starjeinstvo islamske zajednice Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Slovenije 2. Avlija, (2008), Zaboravljeni alim - Zapis o Dervi ef. Spahiu- Muderrisu iz Pojska. [online],
[7.12.2013].

<raspoloivo

na:

http://zambak.blogger.ba/arhiva/2008/05/03/1527498>,