Gm

Gm
Gm (Ag)

H Li Be

Periyodik cetvel B Al Sc Y Ti V Cr Mn Tc Re Bh Fe Ru Os Hs Co Rh Ir Mt Eu Ni Pd Pt Ds Gd Cu Zn Ag Cd Au Hg Ga In Tl C Si Ge Sn Pb Fl Er Fm N P As Sb Bi O S Se Te Po F Cl Br I At

He Ne Ar Kr Xe Rn

Na Mg K Rb Cs Fr Ca Sr Ba Ra

Zr Nb Mo Hf Ta Rf Db W Sg

Rg Cn Uut Tb Dy Ho Es

Uup Lv Uus Uuo Tm Md Yb No Lu Lr

La Ce

Pr

Nd Pm Sm U Np

Ac Th Pa

Pu Am Cm Bk Cf

Temel zellikleri Atom numaras Element serisi Grup, periyot, blok Grn 47 Gei metalleri 11, 5, d Parlak beyaz metal

Atom arl Elektron dizilimi Enerji seviyesi bana Elektronlar CAS kayt numaras

107,8682(2) g/mol Kr 4d10 5s1 2, 8, 18, 18, 1

{{{CAS_kayt_numaras}}} Fiziksel zellikleri

Maddenin hali Younluk Sv haldeki younluu Ergime noktas

kat 10,49 g/cm 9,320 g/cm 1234,93 K 961,78 C 2435 K 2162 C 11,28 kJ/mol 258 kJ/mol 25,350 J/(molK) Atom zellikleri

Kaynama noktas

Ergime ss Buharlama ss Is kapasitesi

Kristal yaps Ykseltgenme seviyeleri

Yzey-merkezli kbik (1+)

Gm

2
Elektronegatiflii yonlama enerjisi Atom yarap Atom yarap (hes.) Kovalent yarap Van der Waals yarap 1,93 Pauling lei 731,0 kJ/mol 160 pm 165 pm 153 pm 172 pm Dier zellikleri Elektrik direnci Isl iletkenlik Isl genleme Ses hz Mohs sertlii Vickers sertlii Brinell sertlii 15,87 nm (20C'de) 429 W/(mK) 18,9 m/(mK) (25C'de) 2680 m/s (20C'de) 2,5 251 MPa 24,5 MPa

Gm, elementlerin periyodik tablosunda simgesi Ag(Ag sembol Latince argentum kelimesinden gelir.) olan, beyaz, parlak, deerli bir metalik element. Atom numaras 47, atom arl 107,87 gramdr. Erime noktas 961,9C, kaynama noktas 1950C ve zgl arl da 10,5 g/cm'tr. ou bileiklerinde +1 deerliklidir.

Tarihesi
Gm ok eski zamanlardan beri bilinmekle birlikte yine de altn ve bakrdan sonra kefedilmitir. Altn az olmasna ramen, dnyann her yanna yaylmas sebebiyle daha nce kullanlmaya balanmtr. Ayrca tabii halde gm az olup, ok derinlerde bulunuyordu. Gmn M 3100 yllarnda Misirllar ve M 2500 yllarnda inliler ve Persler tarafndan kullanld belirtilmitir. Yunan tarihinde Atina'daki gm madenlerine rastlanr. M 800 yllarna doru gm, Nil nehri havalisinde para olarak kullanlmaya balanmtr. Gm ilk olarak Romallarn ilemeye baladklar iddia edilmektedir. Endstri ilerledike daha kark ve saf olmayan gm filizleri zerinde allmaya baland. Bugn gm byk bir nisbette bakr, kurun ve inko retimindeki yan rnlerden elde edilir.

Simyaclarn gm iin kulland sembol.

Bulunuu
ok eskiden gm, dnyann birok yerlerinde az miktarda bulunan doal gm kaynaklarndan elde ediliyordu. Doal gm; saf veya daha ok altn, bakr, civa ve dier metallerle alamlar halinde bulunuyordu. Norvete, Gney Peruda, Coloradoda kazlarda ilenmi byk kleler bulunmutur. spanyada 1860ta sekiz tonluk bir kle kartlmtr. Gm, daha ok yer kabuuna dalm bileikler halinde bulunur. En ok rastlanan gm filizleri; argentit (Ag2S) ve gm klorr (AgCl) olmaktadr. Arsenik veya antimonla karm slfr filizleri de vardr.

Gm

retimi
Gm, tarihte eitli yntemlerle cevherlerinden ayrlmtr. En eski metodlardan biri, kurunla kartrma yntemidir. Bu yntemde gm cevherleri veya saf olmayan gm rnleri kurun veya kurun filizleriyle basit bir frnda eritilir ve gm-kurun karm elde edilir. Buradan da kolay bir ekilde saf gm kazanlr. Dier bir yntem de, amalgama metodudur. amur haline getirilen gm cevherleri, tuz ve civayla muamele edilerek, elementel gm elde edilir. Bundan baka, siyanat yntemi gibi baka gm elde etme yntemleri de gelitirilmitir.

zellikleri
Gm, ok iyi yanstan, dvlebilen, snek bir metaldir. Bir gram gmten 2 km uzunluunda ince tel ekilebilir. Elektrik sistemde kp ve altgen olarak kristallenir. Koordinasyon says alt olduu hallerde, yaklak atom ap 1,444 ansgtrm deerini alr. Atmosferde oksitlenmeye kar byk bir mukavemet gsterir. Bakrdan daha zor, altndan ise daha kolay oksitlenir. Standart elektrot potansiyeli 0,7978 V dur. Asitlere ve birka organik maddeye kar dayankldr. Fakat nitrik asit ve deriik scak slfrik asitte kolayca eritilir. Ayrca kkrt ve birok kkrt bileikleriyle hemen birleir. Gm eya zerindeki kararmann sebebi, havadaki hidrojen slfr ve yumurta gibi baz yiyeceklerde

Gm rnei

bulunan kkrttr. Periyodik tabloda ar metaller grubu iinde yer alan gmn, ou zellikleri bakrn zelliklerine benzemekle beraber bakr, ou bileiklerinde iki deerlikli olmas ile gmten farkldr.

Alamlar
Saf gm kolay paslanmaz. Elektrik ve sy ok iyi iletir. Fakat, ok yumuak olup, mekanik kuvvete kar direnci azdr. Ayrca atmosferde parlakln kaybederek donuklar. Bu sebepten daha sert dier metallerle alamlar halinde kullanlr.

Periyodik tabloda gmn yeri

Gmn kadmiyum ve inko ile yapt alamlar, parlakln ok daha yava kaybeder. Buna antimon ve kalay ilave edilirse, bu parlaklk ve dayankllk daha da artar. Gmn dier metallerle yapm olduu daha birok alamlar vardr. Bunlar endstride saf gmten ok daha fazla kullanlr,ok pahal olmas bunun en byk nedenlerindendir.

Gm

Bileikleri
Gm, bileiklerinde ekseriyetle bir (+1) deerlidir. Bilinen pekok bileiinden nemlileri unlardr. Gm oksit (Ag2O): Gm nitrat zeltisi, sodyum veya potasyum hidroksit ile muamele edilirse, kahverengi bir kelti meydana gelir. Dayankl deildir ve 300C'nin zerine stlrsa, tamamen gme dnr. Gm slfr (Ag2S): Doada argentit minerali halinde bulunur. Gm tuzunun zeltisi zerinden hidrojen slfr geirmekle elde edilen kararl bir bileiktir. Gm nitrat (AgNO3): En nemli gm tuzudur. Renksiz ar kristaller tekil eder. Tpta dalamak maksadyla kullanlr. Siil tedavisinde ok iyidir. Ayrca deriyi ve organik maddeleri karartmada tercih edilir. Deriyi kararttndan "cehennem ta" ismini almtr. Suda ve alkolde kolayca zndnden, birok gm bileiklerinin elde edilmesinde ilkel madde olarak kullanlr. En ok kullanld yerler; bata fotoraflk olmak zere, mrekkepler, sa boyas yapm ve gm kaplamacldr. Gm siyanr (AgCN): Gm tuzuna sodyum veya potasyum siyanrn ilave edilmesiyle meydana gelen zehirli beyaz bir tuzdur. Alkali siyanrlerle kompleks siyanrler tekil eder. Bu tuzlar da kaplamaclkta nemlidir. Gm halojenrler: Gm klorr (AgCl), gm bromr (AgBr), gm iyodr (AgI); gm nitrat zeltisine halojen tuzlar ilavesiyle elde edilirler. Hepsi de a kar hassas olup, fotoraflk endstrisinde nemli yerleri vardr. Altn atomunun yarap, gm atomu yar apndan daha kk olduu iin gm daha bir iletkendir.

Kullanld yerler
Gm n tketildii alanlar sralayacak olursak; fotoraf sanayii, elektronik,a para imali, ss eyas ve tak yapm ,alamlar, diilik tir. Ayrca, yapay yamur yadrmakta, ayna srlarnn yapmnda, bilgisayar rle kontaklarnda, pil yapmnda da kullanlmaktadr.Gm elektrii ok iyi geirdiinden ve kolayca tel haline geldiinden, elektrik teli olarak kullanlmaktayd. Fakat nadir bulunmas ve kymeti dolaysyla, artk bu amala kullanlmamaktadr. Bugn daha ziyade ss eyas retiminde, ayna yapmnda, fotoraflkta, baz ilalar ve alamlarn hazrlanmasnda kullanlr. Baz gm paralar, %90 gm, %10 bakr alamndan yaplmtr. Gm eyada (%92,5 gm + %07,5 bakr) kullanlr. Saf gm, ayn zamanda asetik asit, boyalar ve fotoraf maddeleri elde etmede de kullanlr. Keza toz halinde gm, cam ve ahab elektrik iletkeni yapmak iin yeni seramik tipi kaplama ilerinde kullanlmaktadr. Gm zeolitler, acil durumlarda, deniz suyundan iilebilir su elde etmek iin kullanlabilmektedir.

Gm kaplama
Gm kaplanacak paralar, anodu gm olan elektrolitik banyoda katoda balanrlar. Banyodaki elektrolit, sodyum arjantisiyanr, NaAg(CN)2 veya benzeri bir kompleks gm tuzudur. Bu tr elektrolitler dierlerine, mesela gm nitrata (AgNO3) gre kaplanacak yzeyin daha dzgn kaplanmasn salarlar.

Gm eya nasl temizlenir

Gm eya yzeyinde kararma meydana getiren gm slfr (Ag2S), ou kez bir andrc toz kullanlarak temizlenir. Bu yntemle yzeyden gm anmas, gm ve gm alam eya iin pek zararl grlmemekle birlikte, zellikle gm kaplamalar iin uygun deildir. Temizleme, kimyasal yoldan basitletirilerek: 3Ag2S + 2Al Al2S3 + 6Ag eklinde ifade edilebilen bir seri tepkimeden istifade edilerek gerekletirilebilmektedir. Bunun iin yle hareket edilir: Suyun bir litresine bir yemek ka amar sodas ve bir kak sofra tuzu katlarak, emaye bir kap iinde hazrlanm zelti, kaynar scakla getirilir. Kabn dibine alminyum bir tabak konulur. Bunun zerine her tarafnn zelti iinde kalmasna dikkat edilerek gm eya yerletirilir. dakika kaynatlr. Sonra gmler scak suda durulanr. Gmler temiz ve parlak hale gelir. Burada elektro-kimyasal bir reaksiyon meydana gelmekte,

Gm soda-tuz zeltisi elektrolit grevi yapmaktadr. bir kap ierisine 5 ltre su ve 5 gram siyanr konulur kaynama noktasna gelince iine temizlenecek gm konur 20 saniyede istenilen parlaklk elde edilir

Gm standard
Altn standard gibi, temel para biriminin gmle tanmland bir para sistemidir. Bu standarda gre, dier paralar, istendiinde, hibir kstlamaya . Keza gm sikke basm, gmn serbeste ithal ve ihra edilebilmesi mmkndr. Dnyada gm standard uygulayan tek lke Trkiye'dir.

Kaynaka
ngilizce Wikipedia'da Gm maddesi [1] Gm Nedir [2] Gm [3]

Kaynaklar
[1] http:/ / en. wikipedia. org/ wiki/ Silver [2] http:/ / www. altinsepeti. com/ ?e=gumus. html [3] http:/ / www. elementler. tk/ gumus. html

Madde Kaynaklar ve Katkda Bulunanlar

Madde Kaynaklar ve Katkda Bulunanlar

Gm Kaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=13967052 Katkda bulunanlar: Bambi'nin annesi, CanerSengn, Coriolis, Delamorena, Dr.tolga, Dnya vatanda, Dnenadam, Erkutyildiz, Eref, Gumusbilgi, Headersalreadysent, Homonihilis, Jimqode, Ke MaLiZt, Kibele, Lence, Levent, Math34, Metal Militia, Nedim Ardoa, Nosferat, Noumenon, Oktanyum, Purodha, Rapsar, Sadrettin, Tembelejderha, Tlnsrpl, Wanata, Wolfix2002, 71 anonim dzenlemeler

Resim Kaynaklar, Lisanslar ve Katkda Bulunanlar

Dosya:Ag,47.jpg Kaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Ag,47.jpg Lisans: GNU Free Documentation License Katkda bulunanlar: Original uploader was RTC at en.wikipedia Dosya:Silver-symbol.png Kaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Silver-symbol.png Lisans: GNU Free Documentation License Katkda bulunanlar: EugeneZelenko, Ilmari Karonen, Inksmithy, Rursus, Saperaud, WolfgangRieger Dosya:Silver crystal.jpg Kaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Silver_crystal.jpg Lisans: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Germany Katkda bulunanlar: Alchemist-hp (talk) ( www.pse-mendelejew.de) Dosya:Ag-TableImage.svg Kaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Ag-TableImage.svg Lisans: Creative Commons Attribution-Sharealike 3.0 Katkda bulunanlar: User:EliseEtc

Lisans
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 //creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/