You are on page 1of 28

H Cng nghip Tp.

HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 1
H H M PH M PH C C
V V
PH PH P BI P BI N N I LAPLACE I LAPLACE
I H I H C C
PHN PH PHN PH I CHNG TRNH I CHNG TRNH
S S ti ti t t: 30 : 30
----- -----
Chng 1. S phc
Chng 2. Hm bin phc
Chng 3. Tch phn hm phc
Chng 4. Chui v Thng d
Chng 5. Php bin i Laplace
Ti liu tham kho

1. Nguyn Kim nh Hm phc v ng dng
(H K thut TP.HCM 1998)
2. Nguyn Kim nh Php bin i Laplace
(NXB Khoa hc v K thut 1998)
3. V ng Tho Hm phc v Ton t Laplace
(H K thut TP.HCM 2000)
4. Phan B Ngc Hm bin phc v php bin i
Laplace (NXB Gio dc 1996)
5. Trng Vn Thng Hm s bin s phc
(NXB Gio dc 2007)
6. u Th Cp Hm bin phc v php tnh
Ton t (NXB H Quc gia 2006)
Download Slide Download Slide b b i i gi gi ng ng H H m m ph ph c c v v
Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace i i h h c c t t i i
dvntailieu.wordpress.com dvntailieu.wordpress.com
Bin Bin so so n n: : ThS ThS. . o o n n Vng Vng Nguyn Nguyn
7. Nguyn Vn Khu L Mu Hi Hm bin phc
(NXB i hc Quc gia H Ni 2006)

8. Theodore. W. Gamelin Complex Analysis
(Department of Mathematics UCLA)

9. Trng Thun Ti liu Hm phc v
php bin i Laplace
(H Cng nghip TP.HCM)
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
1. S PHC V CC PHP TON
1.1. Cc nh ngha
S phc l s c dng z x iy = , trong , x y .
S i tha
2
1 i = c gi l n v o.
x c gi l phn thc ca s phc z , k hiu Rez .
y c gi l phn o ca s phc z , k hiu Imz .
c bit
0 z x i = l s thc, ( 0) z iy y = l s thun o.
1. S phc v cc php ton.
2. Dng lng gic ca s phc,
cng thc Moivre, cng thc Euler.
3. ng v min trong mt phng phc.

Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
Hai s phc
1 1 1
z x iy = v
2 2 2
z x iy = c gi l
bng nhau nu
1 2
x x = v
1 2
y y = .
VD 2.
2
2 3 4
3.
x
x i iy
y
'
1 =
1
1
=
!
1
=
1
1+

S phc z x iy = c gi l s phc lin hp ca
s phc z x iy = , ngha l x iy x iy = .
VD 3. 2 3 2 3 i i = ; 2 2 i i = ; 1 1 = .
VD 1. Re(2 3 ) 2 i = ; Im(2 3 ) 3 i = .
3 3 0 i = ; 2 0 2 i i = .
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
Tp hp tt c cc s phc c k hiu l .

, z x iy x y = = .
Ch

.
Im 0 z z = .
Khi x = hoc y = , ta k hiu z x iy = = .
Tp { } = c gi l tp s phc m rng.
1.2. Cc php ton trn s phc
Cho hai s phc
1 1 1
z x iy = v
2 2 2
z x iy = , ta nh
ngha cc php ton nh sau:
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 2
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
a) Php cng v tr s phc

1 1 2 2 1 2 1 2
1 1 2 2 1 2 1 2
( ) ( ) ( ) ( ),
( ) ( ) ( ) ( ).
x iy x iy x x i y y
x iy x iy x x i y y
=
=

Ch . Php cng s phc c tnh giao hon v kt hp.
VD 4. (2 ) ( 1 ) 1 i i = ; 3 ( 1 5 ) 1 8 i i i = .
b) Php nhn s phc

1 1 2 2 1 2 1 2 1 2 2 1
( )( ) ( ) ( ). x iy x iy x x y y i x y x y =
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
VD 5.
2
2( 1 ) 2 2 2 2 i i i i i = = ;
2
(1 )( 2 3 ) 2 3 2 3 1 5 i i i i i i = = ;
2
(1 2 )(1 2 ) 1 4 5 i i i = = .
Ch
Do
1 1 2 2
( )( ) x iy x iy
2
1 2 1 2 2 1 1 2
x x ix y ix y i y y =

1 2 1 2 1 2 2 1
( ) ( ) x x y y i x y x y = ,
nn ta nhn nh hai a thc v ch
2
1 i = .
Php nhn s phc c cc tnh cht nh nhn s thc.
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
c) Php chia s phc
Gi s
2
0 z , khi ta c:
1 1 2 1 1 2 2
1 2 2 2
2 2 2 2 2
( )( )
: .
z z z x iy x iy
z z
z z z x y

= = =


VD 6.
1 (1 )(2 ) 1 3 1 3
2 (2 )(2 ) 5 5 5
i i i i
i
i i i

= = =

;
3 2 (3 2 )( ) 2 3
2 3
( ) 1
i i i i
i
i i i

= = =

.
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
d) Ly tha bc n ca s phc

. ... ( ).
n
z z z z n z = so
VD 7.
2
1 i = ;
3
i i = ;
4 2 2
( ) 1 i i = = ;
3 2 3
(1 ) 1 3 3 2 2 i i i i i = = .
e) Cn bc n ca s phc

.
n n
w z z w = =
VD 8. Tnh 3 4i .
VD 9. Tnh
3
1.
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
1.3. nh l
Cho z x iy = ,
1 1 1
z x iy = ,
2 2 2
z x iy = , ta c:
1)
1 2 1 2 1 2 1 2
; ; . . z z z z z z z z z z = = = .
2) 2Re 2 ; 2 Im 2 z z z x z z i z iy = = = = .
3)
2 2
. ( )( ) 0 z z x iy x iy x y = = .
4)
1 1
2
2 2
( 0)
z z
z
z z
1

=


( )
.
VD 10. Cho
0 1
( ) ...
n
n n
P z a a z a z = l a thc bc
n theo z vi h s ( 0, 1,..., )
i
a i n = .
Gi s (2 3 ) 1
n
P i i = , tnh (2 3 )
n
P i .
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
2. DNG LNG GIC CA S PHC
CNG THC MOIVRE, CNG THC EULER
a) Mt phng phc
V mt hnh hc, s phc z x iy = c biu din
bng im ( ; ) M x y trong mt phng ta Descartes
vung gc Oxy .
Khi , mt phng Oxy c gi l mt phng phc.
2.1. Dng lng gic ca s phc
Trong mt phng phc, ta c:
Im 0 z z Ox = ; Re 0 z z Oy = .
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 3
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
O
x
y
M
z x iy =

x
y
Do :
Trc honh Ox
c gi l trc thc.
Trc tung Oy
c gi l trc o.
O
x
y
M

x
y
r
b) Modul v argument ca s phc
Trong mt phng phc,
khong cch r t gc ta
O n im M c gi l
modul ca z , k hiu l | | z .
Modul ca z c xc nh bi:

2 2
| | . z r OM x y = = =
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
Gc nh hng
( )
, Ox OM =

c tia u Ox v tia
cui OM, c gi l argument ca z .
Nu z l s thc dng th arg 0 z = ,
z l s thc m th arg . z =
0 z = th argument ca z khng xc nh.
O x
y
M

O x
y
M

Argument ca z tha mn
<
c gi l argument chnh,
k hiu l argz .
K hiu tp hp tt c argument ca z l Argz .
Vy Arg arg 2 , . z z k k =
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
Quy c
Khi khng ni r thuc khong no th ta hiu l
argument chnh.
Cch xc nh argument chnh ca z = x + iy
Bc 1. Xc nh im M biu din z trn mpOxy .
Bc 2. argz = tha mn cos , sin
x y
r r
= = ,
< v ph thuc vo v tr ca M.
VD 1. Xc nh modul v argument ca cc s phc:
a) z i = ; b) 3 z i = .
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
VD 2. Vit cc s phc sau di dng lng gic:
a) 4 z = ; b) 1 3 z i = ; c) 2 2 z i = .
Vy dng lng gic ca s phc z l:
(cos sin ). z r i =
c) Dng lng gic ca s phc
Cho s phc z x iy = c | | z r = v argz = .
Ta c: (cos sin )
x y
z r i r i
r r

1

= =



( )
.
Nhn xt
Nu (cos sin ) z r i = th:
(cos sin ) [cos( ) sin( )] z r i r i = = .
Nu z , 0 z x i = th
2 2
| | 0 | | z x x = = .
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
VD 3. Tnh a)
100
(1 ) i ; b)
3
8 .
2.2. Cng thc Moivre
Cho s phc cos sin z i = .
Khi : cos sin ( , 1).
n
z n i n n n =
Tng qut, cho s phc (cos sin ) z r i = .
Khi :
( )
1) (cos sin ), .
2 2
2) cos sin
, 2, 0, 1 .
n n
n n
k
z r n i n n
k k
z w r i
n n
n n k n


=
1


= =



( )
=


Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
2.3. Cng thc Euler
Ta c:
4 4
( ) . (0 3)
n k r k r r
i i i i i r

= = = . Do :
1
n
i = nu 0 r = , ngha l 4 n ;

n
i i = nu 1 r = , ngha l : 4 n d 1;
1
n
i = nu 2 r = , ngha l : 4 n d 2;

n
i i = nu 3 r = , ngha l : 4 n d 3.
Khai trin Maclaurin hm ( )
i
e

, ta c:
0
( )
!
n
i
n
i
e
n

=
=

2 4 3
1 ... ...
2! 4! 1! 3!
i

1 1

=



( ) ( )
cos sin . i =
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 4
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
VD 4. Vit cc s phc sau di dng m:
a) 3 z = ; b) z i = ; c) 3 z i = .
Nhn xt
1) Nu
i
z re

= th
i
z re

= .
Cng thc Euler
cos sin .
i
e i

=

Da vo cng thc Euler, s phc z c | | z r = v
argz = c th c vit di dng m:
.
i
z re

=
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
2) Vi mi
1 1 1 2 2 2
, z x iy z x iy = = , ta gi
2 2
1 2 1 2 1 2
| | ( ) ( ) z z x x y y =
l khong cch gia
1
z v
2
z .
Khi | | z a r = hay ( [0; 2 ])
i
z a re

=
l phng trnh ng trn tm a, bn knh r .
c bit, | | 1 z = hay
i
z e

= l phng trnh ca
ng trn n v.
Cng thc cn nh
Vi
i
z re

= ,
1
1 1 1 1 1
(cos sin )
i
z re r i

= = ,

2
2 2 2 2 2
(cos sin )
i
z r e r i

= = , ta c:
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c

1)
1 2
( )
1 2 1 2
i
z z r r e

=

1 2 1 2 1 2
[cos( ) sin( )] r r i = .
2)
1 2
( )
1 1
2 2
i
z r
e
z r

=

1
1 2 1 2
2
[cos( ) sin( )]
r
i
r
= .
3) ,
n n in
z r e n

= .
4)
( )
2
. 2, 0, 1 .
k
i
n n
n
k
z w r e n k n

= = =
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
3.1. ng trong mt phng phc
a) Phng trnh tham s
Gi s ( ), ( ) x t y t l cc hm thc, xc nh v lin tc
trn [ ; ] a b ca ng thng thc. Khi phng trnh:
( ) ( ) ( ), a b z z t x t iy t t = =
biu din tham s mt ng cong L trong mp phc.
Cc im ( ), ( ) z a z b L ln lt c gi l im u
v im cui ca ng cong L.
3. NG V MIN
TRONG MT PHNG PHC
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
VD 1. a)ng trn tm O bn knh r c phng trnh:
(cos sin ) cos . sin , [0; 2 ] z r t i t r t i r t t = = .
b) on thng ni im O v im (1 ) i c phng
trnh l , [0; 1]. z t it t =
Gii. T
i
z t
t
= , ta suy ra 0 x t = v
1
y
t
= .
Kh t , ta c
1
( 0) y x
x
= .
VD 2. Xc nh ng cong c phng trnh:
(0 )
i
z t t
t
= < < .
Vy ng cong cho l nhnh hyperbol
1
y
x
= nm
gc phn t th nht ca mt phng phc.
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
b) Phn loi ng cong
ng cong c im u v im cui trng nhau
c gi l ng cong ng (khp kn).
ng cong khng c im t ct c gi l ng
cong Jordan. ng cong Jordan ng cn c gi
l chu tuyn.
ng cong L c gi l trn nu cc hm s ( ) x t v
( ) y t c o hm lin tc v khc 0 trn on [ ; ] a b , c
ngha l mi im ca L u c tip tuyn.
ng cong to bi mt s hu hn cc ng cong
trn c gi l ng cong trn tng khc.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 5
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
3.2. Min trong mt phng phc
a) Ln cn v min
Ln cn 0 ca
0
( ) z l hnh trn m tm ti
0
z :

0 0
( ) | | U z z z z

= < .
Ln cn ca im z = l | | z .
Tp D c gi l mt min trong mt phng
phc nu tha hai iu kin sau:
1) Vi mi
0
z D , tn ti ln cn
0
( ) U z D

.
2) Vi mi , a b D , tn ti ng cong L D c
im u l a, im cui l b.
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
VD 3. a) Tp

:| 2 | 1 D z z i = < l 1 min.
b) Tp

:| | 1 : Im( ) 0 D z z i z z = < <
khng l min v vi , a b D , ta c th ch ra c
ng cong L c im u l a, im cui l b, nhng
L khng nm trong D.
b) Bin v chiu ca bin
im
0
z c gi l im bin ca min D nu trong
ln cn bt k ca
0
z u c cha im thuc D v
im khng thuc D.
Tp hp cc im bin ca min D c gi l bin
ca D, k hiu l D .
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
Nu D l mt min th D D D = c gi l min
ng (hay min kn).
Quy c chiu dng ca bin D l chiu m khi ta
i dc theo bin s thy min D nm v pha tay tri.
c) Min n lin, min a lin
Xt min D gii hn bi chu
tuyn . Min ny c gi l
min n lin, chnh l D .
D
D
Nu D c gii hn bi hai chu tuyn
1 2
, khng
giao nhau, th min D c gi l min nh lin. Khi
,
1 2
D = . Tng t, ta c th nh ngha min
tam lin, t lin,...
Chng Chng 1. 1. S S ph ph c c
D

Nhn xt
Nu ta b sung vo min
a lin cc on thng
1 2
, ,... l l th min s thnh
min n lin. Mi on
thng c tnh hai ln
theo chiu ngc nhau.
1
l
2
l
1 2
D =

Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c

1. HM BIN PHC
(Complex variable function)
1.1. Hm bin phc
a) nh ngha
Quy tc f cho tng ng mi z A vi mt hay
nhiu gi tr ( ) w f z = c gi l mt hm bin
phc z .
Tp A c gi l min xc nh (MX) ca f .
Tp

( ), B w w f z z A = = tp gi tr ca f .
1. Hm bin phc.
2. Hm gii tch.
3. Quan h gia hm gii tch v hm iu ha.
4. Cc hm s s cp.
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
Nu mi z A ng vi mt gi tr ( ) w f z = th f
c gi l hm n tr, nu mi z A ng vi nhiu
gi tr ( ) w f z = th f c gi l hm a tr.
VD 1.
1
( ) f z
z
= l hm n tr c MX \{0} D = .
VD 2. Cho ( ) 3 Im f z z z = . Tnh:
(1), ( 2 ), (1 2 ) f f i f i .
VD 3. Cho
2
( ) 3 f z z z = . Tnh ( 1 3 ) f i .
Trong \{0} D = , ( ) w f z z = = l hm hai tr.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 6
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
VD 4. Xc nh phn thc v o ca
2
(1 ) w z i z = .
VD 5. Xc nh phn thc v o ca
1
( ) f z z
z
= .
b) Phn thc v phn o ca hm bin phc

Vi mi z A , ( ) w f z = nn ta c th vit:

( ) ( , ) ( , ). w f z u x y iv x y = =

Cc hm ( , ) Re u x y w = v ( , ) Im v x y w = ln lt
c gi l phn thc v phn o ca hm ( ) f z .
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
c*) Php bin hnh thc hin bi hm bin phc
biu din hnh hc mt hm s thc bin s thc, ta
v th ca hm s . biu din hnh hc mt
hm s phc, ta khng th dng phng php th
c na. Ta thc hin nh sau:
Cho hm bin phc ( ) w f z = , z A . Xt hai mt
phng phc Oxy (mpz ) v O uv (mpw). ng vi mi
im
0
z A , hm ( ) w f z = xc nh im
0 0
( ) w f z =
trong mt phng w.
V mt hnh hc, ta ni hm ( ) w f z = xc nh mt
php bin hnh t mpz vo mpw.
im
0
w c gi l nh ca im
0
z v im
0
z c
gi l nghch nh ca im
0
w .
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
ng cong : ( ) ( ) ( ) L z t x t iy t = c nh qua php
bin hnh ( ) ( , ) ( , ) w f z u x y iv x y = = l tp hp im
trong mpw vi ta :
( ( ), ( )); ( ( ), ( )) u u x t y t v v x t y t = = .
VD 6. Cho hm
2
( ) f z z = . Tm nh ca:
1) im
0
3 2 z i = ; 2) ng trn | | 2 z = ;
3) Tia argz = , 0
2

< < ;
4) Min

0 Re 1 A z z = < < .
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
O x
y
arg z

2
w z =
O u
v
arg w
2
2
w z =
Hnh cu 3)
Hnh cu 4)
VD 7. Tm nghch nh ca ng trn:
2 2
( 1) ( 1) 2 u v = qua php bin hnh
1
w
z
= .
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
T y v sau, ta ch xt trng hp hm f(z) n tr.
1.2. Tnh lin tc ca hm bin phc
a) Gii hn hm bin phc
nh ngha
Cho hm bin phc ( ) f z xc nh trong ln cn ca
0
z
(c th tr im
0
z ). S phc a c gi l gii
hn ca ( ) f z khi
0
z z , k hiu
0
lim ( )
z z
f z a

= , nu:
0
0, 0 : | | ( ) z z f z a < < .
Hm phc ( ) f z c gi l c gii hn khi
0
z z ,
k hiu
0
lim ( )
z z
f z

= , nu:
0
0, 0 : | | ( ) M z z f z M < .
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
Cc gii hn lim ( )
z
f z a

= , lim ( )
z
f z

= c nh
ngha tng t.
nh l
Nu hm phc ( ) ( , ) ( , ) f z u x y iv x y = ,
0 0 0
z x iy =
v a i = th:
0 0 0
0 0
lim ( ) lim ( , ) , lim ( , )
z z x x x x
y y y y
f z a u x y v x y


= = = .
b) Hm s lin tc

nh ngha
Cho hm ( ) f z xc nh trong min cha
0
z . Hm ( ) f z
c gi l lin tc ti im
0
z nu
0
0
lim ( ) ( )
z z
f z f z

= .
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 7
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
Hm ( ) f z c gi l lin tc trong min B nu ( ) f z
lin tc ti mi im z B .
Nhn xt

Nu ( ) ( , ) ( , ) f z u x y iv x y = lin tc ti
0 0 0
z x iy =
th ( , ) u x y v ( , ) v x y lin tc ti
0 0
( , ) x y .
Cc tnh cht v php tnh gii hn tng t nh hm
thc hai bin.
VD 8. a)
2 2
1
lim( ) (1 ) 3
z i
z i i i i

= = .
b) Hm phc
2 2 2 2
1 1
( )
x y
f z i
z x iy x y x y

= = =

lin tc trn \ {0} .

Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
2. HM GII TCH
2.1. o hm ca hm bin phc
a) nh ngha
Cho hm ( ) w f z = xc nh trong min D cha im
z x iy = . Cho z mt s gia z x i y = . Gi
( ) ( ) w f z z f z = l s gia tng ng ca ( ) f z .
Nu t s
w
z

dn ti mt gii hn xc nh khi
0 z (theo mi cch) th gii hn c gi l
o hm ca ( ) w f z = ti im z . K hiu ( ) f z .
Ta c:
0 0
( ) ( )
( ) lim lim
z z
w f z z f z
f z
z z


= =

.
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
VD 1. Xt hm
2
( ) f z z = , ta c:
2
( ) ( ) ( ) 2 . ( ) f z f z z f z z z z = =
0 0
( )
lim lim(2 ) 2 ( ) 2
z z
f z
z z z f z z
z

= = =

.
Ch

( ) f z c o hm ti im z th c gi l kh vi ti
im z .

( ) f z c o hm ti im z th lin tc ti im z .

o hm ca hm bin phc c cc tnh cht v quy
tc tnh tng t hm bin s thc.
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
VD 2. Xt hm ( ) f z z = , ta c:
( ) ( ) ( ) f z f z z f z z z z = =
z x i y x i y = = = .
Nu 0 z theo trc thc th 0, y z x = =
0 0
( )
lim lim 1
z z
f z x
z x


= =

.
Nu 0 z theo trc o th 0, x z i y = =
0 0
( )
lim lim 1
z z
f z i y
z i y


= =

.
Vy hm ( ) f z z = khng kh vi ti mi im z .
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
b) iu kin kh vi Cauchy Riemann (C R)
nh l

Nu hm ( ) ( , ) ( , ) f z u x y iv x y = kh vi ti z x iy =
th cc hm hai bin thc ( , ) u x y v ( , ) v x y c cc o
hm ring ti ( , ) x y v tha iu kin C R:

.
x y y x
u v u v = = oa
Ngc li, nu cc hm hai bin thc ( , ) u x y v ( , ) v x y
c cc o hm ring lin tc ti ( , ) x y v tha iu
kin C R th hm ( ) ( , ) ( , ) f z u x y iv x y = kh vi ti
z x iy = v:
( ) .
x x
f z u iv =
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
Nhn xt
Do ,
2 2
z z z z
x y
i

= = nn ta c:
1 1
. .
2 2
z x z y z x y
f f x f y f f
i
= =

1
[( ) ( )]
2
x x y y
u iv i u iv =

1
[( ) ( )]
2
x y y x
u v i u v = .
Vy iu kin C R tng ng vi:

0.
z
f
f
z

= =


H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 8
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
VD 3. Xt hm
2
w z = , ta c:
2 2
, 2 u x y v xy = = .
Do
2
2
x y
y x
u x v
u y v
'
1 = =
1
!
1 = =
1
+
nn
2
w z = kh vi trn .
VD 4. Xt hm ( ) . Re f z z z = , ta c:
2 2
( ) , f z x ixy u x v xy = = = .
iu kin C R:
2 0
0 0
x y
y x
u v x x x
u v y y
' ' '
1 1 1 = = =
1 1 1

! ! !
1 1 1 = = =
1 1 1
+ + +
.
Vy ( ) . Re f z z z = kh vi ti 0 z = v
(0) (0, 0) (0, 0) 0
x x
f u iv = = .
VD 5. Xt tnh kh vi ca hm 3 Re w z z = .
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
nh ngha
Hm ( ) w f z = kh vi trong mt ln cn ca z c
gi l gii tch (cn gi l chnh hnh) ti z .
c) Hm gii tch
im z m ti hm ( ) w f z = khng gii tch c
gi l im bt thng ca ( ) f z .
Hm ( ) w f z = kh vi ti mi im z thuc min D th
c gi l gii tch trong min D.
Ch

Hm ( ) w f z = gii tch ti im
0
z th kh vi ti
0
z ,
ngc li ni chung l khng ng.
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
Chng hn, hm ( ) . f z z z = kh vi ti 0 z = nhng
khng gii tch ti im .
Hm ( ) w f z = gii tch trn min m D khi v ch
khi ( ) f z kh vi trn D.
VD 6. a) Hm w z = khng gii tch ti z .
b) Hm
n
w z = kh vi ti z nn gii tch trong .
c) Hm
2
1
z
w
z
=

gii tch ti \ { } z i .
Hai im z i = l im bt thng ca hm w.

Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
3. QUAN H GIA HM GII TCH
V HM IU HA
3.1. Hm iu ha
VD 1. a) Hm
2 2
u x y = l hm iu ha v:
2 2
2 2 0
x y
u u = = .
b) Hm
2 2
ln( ) u x y = l hm iu ha trong
ton mt phng tr gc ta .
nh ngha
Hm hai bin thc ( , ) u x y c gi l hm iu ha
trong min D nu ( , ) u x y tha phng trnh Laplace:

2 2
0.
x y
u u u =
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
VD 2. Hm (cos sin )
x
w e y i y = gii tch trong .
Ta c: cos , sin
x x
u e y v e y = =
2 2
cos , cos
x x
x y
u e y u e y = = ;
2 2
sin , sin
x x
x y
v e y v e y = =

2 2 2 2
0; 0
x y x y
u u v v = = .
Vy cos , sin
x x
u e y v e y = = l cc hm iu ha.
nh l

Nu hm ( ) ( , ) ( , ) f z u x y iv x y = l hm gii tch trong
min D th ( , ) u x y v ( , ) v x y l cc hm iu ha trong
min D.
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
3.2. iu kin hm bin phc gii tch
Nu ( , ) u x y v ( , ) v x y l hai hm iu ha lin hp
(ngha l tha iu kin Cauchy Riemann) trong D
th hm ( ) ( , ) ( , ) f z u x y iv x y = gii tch trong D.
Nhn xt

Cho trc mt hm iu ha, ta c th tm c hm
iu ha lin hp vi n (sai khc 1 hng s). V vy,
khi cho trc phn thc hoc phn o ca mt hm
gii tch, ta c th tm c hm gii tch (sai khc
1 hng s).
VD 3. Tm hm gii tch ( ) f z .
Cho bit phn thc
2 2
2 u x y x = v (0) 0 f = .
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 9
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
4. CC HM S S CP
4.1. Hm hu t

1
0 1
1
0 1
...
( ) .
...
n n
n
m m
m
a z a z a
f z
b z b z b


=


Cc trng hp ring ca hm hu t
Hm tuyn tnh: ( ) f z az b = , D = .
Hm ly tha: ( ) ,
n
f z z n = , D = .
Hm a thc:
1
0 1
( ) ...
n n
n
f z a z a z a

= , D = .
Hm phn tuyn tnh: ( )
az b
f z
cz d

, \
d
D
c
' '
1 1
1 1
=
! !
1 1
1 1 + +
.
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
4.2. Hm m v Logarit
Tnh cht
Nu z x = th .
z x
e e =
| | | | 0,
z x
e e z = .

1 2 1 2
.
z z z z
e e e

= .
Hm
z
w e = tun hon vi chu k 2 i .
Hm
z
w e = kh vi vi mi z v ( ) .
z z
e e =
a) Hm m
(cos sin ).
z x iy x
e e e y i y

= =
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
b) Hm logarit w = Lnz
nh ngha
Vi (cos sin ) .
i
z r i r e

= = , ta c:
ln ( 2 ), (0 2 ) lnz r i k = .
Tnh cht
Hm Lnz l hm n tr xc nh trn \{0} .

1 2 1 2
( . ) Ln z z Lnz Lnz = .
Hm w Lnz = kh vi \ {0} z v
1
( ) Lnz
z
= .
Chn 0 k = v k hiu Lnz , ta c:
ln , (0 2 ). Lnz r i =
Chng Chng 2. 2. H H m m bi bi n n ph ph c c
Hm cosin:
1
cos ( )
2
iz iz
z e e

= .
Hm sin:
1
sin ( )
2
iz iz
z e e
i

= .
Hm cosin hyperbolic: cos( )
2
z z
e e
chz iz

= = .
Hm sin hyperbolic: sin( )
2
z z
e e
shz i iz

= = .
Tt c cc tnh cht v cng thc lng gic bit
cng ng vi cc hm lng gic phc.
Cc hm hyperbol xc nh v lin tc trn .

4.3. Cc hm lng gic v hyperbol


Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
1. Tch phn ng ca hm phc.
2. nh l Cauchy.
3. Tch phn bt nh. Cng thc Newton Leibnitz.
4. Cng thc tch phn Cauchy.

1. TCH PHN NG CA HM PHC


k


O
x
y
0
z
1 k
z

k
z
n
z
C
1.1. nh ngha
Cho ng cong nh hng
Jordan C , trn tng khc, c
phng trnh:
( ) ( ) ( ) z t x t iy t = , : t a b
v hm phc ( ) f z xc nh
lin tc trn C . Chia C thnh
n im chia lin tip:
0 1
( ) , ,..., ( )
n
z a z z z z b = = .
k
t

Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c


Trn mi cung
1 k k
z z

ta chn ty im
k
t ( 1, ) k n =
v lp tng
1
1
( )( )
n
n k k k
k
S f t z z

=
=

.
Nu khi
1
0
k k k
z z z

= , tng
n
S dn n gii
hn l I (khng ph thuc vo cch chia v chn
im
k
t ), th I c gi l tch phn ca ( ) f z dc theo
C hng t
0
z n
n
z . K hiu ( )
C
f z dz

.
Vy
( )( )
1
1
max 0
1
( ) lim
k
k n
n
k k k
z
k
C
f z dz f t z z


=
=

.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 10
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
Nu ng cong c im u v cui ln lt l A, B
th ta k hiu

( )
AB
f z dz

.
Nu ng cong C c im u v cui trng nhau th
ta k hiu ( )
C
f z dz

vi chiu ca C l chiu dng.


1.2. Tnh cht
Tch phn ng hm phc dc theo C c cc tnh cht
nh tch phn ng loi 2:
[ ( ) ( )] ( ) ( )
C C C
af z bg z dz a f z dz b g z dz =

.
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
Nu
1 2
C C C = v
1 2
C C = th:
1 2
( ) ( ) ( )
C C C
f z dz f z dz f z dz =

.


( ) ( )
AB BA
f z dz f z dz =

.
Gi L l di ca ng C v max ( )
z
M f z

, ta
c cng thc c lng tch phn:
( ) ( ) .
C C
f z dz f z dz ML


Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
1.3. Phng php tnh
VD 1. Tnh tch phn
2
( )
C
I z dz =

, trong
C l on thng ni t gc ta O n im 1 i .
a) a v tch phn xc nh
Nu phng trnh ca : ( ) ( ) ( ), : C z t x t iy t t a b =

th: ( ) ( ( )). ( ) .
b
C a
f z dz f z t z t dt =


VD 2. Tnh tch phn
2
( )
C
I z dz =

, trong C l na
di ca ng trn n v ni t 1 z = n 1 z = .
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
b) Biu din tch phn theo phn thc v o ca f(z)
Thay ( ) ( ) ( )
k k k
f u iv = v
k k k
z x i y = vo
tng
n
S , ta c:
1
( )
n
n k k
k
S f z
=
=

1
[ ( ) ( )]( )
n
k k k k
k
u iv x i y
=
=


1 1
[ ( ) ( ) ] [ ( ) ( ) ].
n n
k k k k k k k k
k k
u x v y i v x u y
= =
=

Qua gii hn, ta c:

( ) .
C C C
f z dz udx vdy i vdx udy =


Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
VD 3. Tnh tch phn
C
I z dz =

, trong
C l on thng ni t im 2 z i = n im 0 z = .
VD 4. Tnh tch phn (1 2 )
C
I i z dz =

, trong
C l cung parapol
2
y x = ni 0 z = vi 1 z i = .
VD 5. Tnh tch phn
C
dz
I
z a
=

, trong
C l ng trn tm a, bn knh r .
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
2.1. nh l Cauchy cho min n lin
2. NH L CAUCHY
VD 1. Hm
2
( )
4
z
f z
z
=

gii tch trong : | | 1 D z <


v lin tc trn bin D nn
2
| | 1
0
4
z
zdz
z
=
=

.
a) nh l
Nu ( ) f z gii tch trong min n lin D v lin tc
trn bin C D th:
( ) 0.
C
f z dz =


H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 11
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
Nu hm ( ) f z gii tch trong min n lin D, th tch
phn ( )
C
f z dz

vi mi ng cong C nm trong D
c cng im u v im cui nhn gi tr nh nhau.
VD 2. Tnh tch phn 2
C
I z dz =

, trong
C l cung
3 2
3 y x x = ni 0 z = vi 1 2 z i = .
b) H qu
Nu hm ( ) f z gii tch trong min n lin D v C l
ng cong kn nm trong D th ( ) 0
C
f z dz =

.
Gii. on thng OA ni 0 z = vi 1 2 z i = c
phng trnh: ( ) 2 , : 0 1 z t t it t = .
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
Do ( ) 2 f z z = gii tch trong nn:
1
0
2 2( 2 )(1 2 ) 3 4 .
OA
I z dz t it i dt i = = =


2.2. nh l Cauchy cho min a lin
a) nh l 1
Cho min D n lin ( 1 n ) c bin D gm
1 2
, ,...,
n
C C C , trong
1
C bao cc chu tuyn khc v
cc chu tuyn
2
,...,
n
C C nm ngoi nhau. Nu ( ) f z gii
tch trong D v lin tc trn bin th:
1 2
( ) ( ) ... ( ) .
n
C C C
f z dz f z dz f z dz =


Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
b) nh l 2
Vi gi thit nh trong nh l 1, ta c:
( ) 0.
D
f z dz


H qu (tnh bt bin khi bin dng chu tuyn)

Nu chu tuyn
1
C c th bin dng lin tc m khng
vt qua bt k im bt thng no ca ( ) f z tr
thnh chu tuyn
2
C th:
1 2
( ) ( ) .
C C
f z dz f z dz =


Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
r
O
x
y
C
a

VD 3. Kho st tch phn


( )
n n
C
dz
I
z a
=

, trong
C l ng cong kn khng i qua im a v n .
Trng hp 2: im a nm trong C .
Ta chn r b ng trn
r
C tm a, bn knh r nm
trong C .
Gii
Trng hp 1: im a nm ngoi C .
Do hm
1
( )
( )
n
f z
z a
=

gii tch trong min ng D


c bin C nn 0
n
I = (nh l 2).
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
Phtrnh tham s ca
r
C l: ( [0;2 ])
i
z a re

= .
p dng h qu, ta c:
2 2
(1 )
1
0 0
( ) ( )
r
i
i n
n n i n n
C
dz ire d i
I e d
z a re r

= = =


.
Vi 1 n = th
2
1
0
2 I i d i

= =

.
Vi 1 n th
2
(1 )
1
0
0
(1 )
i n
n n
e
I
r n

= =

.
Vy
2 , 1
0, .
( )
n
C
i n a C
dz
z a

'
1 =
1
=
!
1

1
+

oa nam trong
cac truong bop con /ai

Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
3. TCH PHN BT NH
CNG THC NEWTON LEIBNITZ
3.1. Tch phn bt nh

Hm gii tch ( ) F z c gi l nguyn hm ca hm
gii tch ( ) f z trong min D nu ( ) ( ) F z f z = .
Khi , ( ) F z C (vi C l hng s phc) cng l
nguyn hm ca ( ) f z .

Tp tt c nguyn hm ca ( ) f z c dng ( ) F z C v
c gi l tch phn bt nh ca ( ) f z .
K hiu l ( ) f z dz

.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 12
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
3.2. Cng thc Newton Leibnitz
Nu hm ( ) f z gii tch trong min n lin D v ( ) F z
l mt nguyn hm ca ( ) f z trong D th:

2
2
1
1
2 1 1 2
( ) ( ) ( ) ( ), , .
z
z
z
z
f z dz F z F z F z z z D = =


Ch

Tch phn hm ( ) f z dc theo ng cong C ch c
p dng cng thc Newton Leibnitz nu C nm
trong min n lin m trong hm ( ) f z gii tch.
Cc phng php tnh tch phn i bin v tng phn
bit vn ng cho tch phn phc.
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
VD 1. Tnh tch phn
2
3
C
I z dz =

, trong
C l ng cong ni im z i = v 2 z = .
VD 2. Tnh tch phn
1
100
1
( 1)
i
I z z dz

.
VD 3. Tnh tch phn
0
i
z
I ze dz

.
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
4. CNG THC TCH PHN CAUCHY
VD 1. Tnh tch phn
2
| | 1
1
z i
dz
I
z
=
=

.
4.1. nh l (cng thc tch phn Cauchy)

Gi s hm ( ) f z gii tch trong min gii ni D v lin
tc trn bin D . Khi , gi tr
0
( ) f z ti im bt k
0
z D c biu din qua cng thc tch phn Cauchy
trn D :

0
0
1 ( )
( ) .
2
D
f z
f z dz
i z z


Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
VD 2. Tnh tch phn
2 2
4
iz
C
e dz
I
z
=

, trong :
a) : | 1 | 1 C z = ; b) : | | 3 C z i = .


O x
y
C
2

1
C
2
C
i
Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
VD 3. Tnh tch phn
2 2
| 1| 1
sin
( 1)
z
z
I dz
z

=
=

.
4.2. H qu 1
(cng thc Cauchy cho o hm ca hm gii tch)
Gi s hm ( ) f z gii tch trong min gii ni D v lin
tc trn bin D . Khi , hm ( ) f z c o hm mi
cp ti im
0
z bt k trong min D v c biu din
qua cng thc tch phn Cauchy:

( )
0 1
0
! ( )
( ) , 1, 2,...
2 ( )
n
n
D
n f z dz
f z n
i z z

= =


Chng Chng 3. 3. T T ch ch phn phn h h m m ph ph c c
VD 5. Chng minh hm ( ) sin f z z = khng b chn.
Gii. Do (0) 0, 1
2
f f

1

= =



( )
nn ( ) sin f z z = khng l
hm hng. Vy hm ( ) sin f z z = khng b chn.

VD 4. Tnh tch phn


4
3
| | 2
( )
z
z
I dz
z i
=
=

.
4.3. H qu 2 (nh l Liouville)

Nu hm ( ) f z gii tch v b chn trn ton mt phng
phc th ( ) f z l hm hng.
* *
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 13
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
1. Chui hm phc.
2. Thng d.
3. ng dng ca thng d.

1. CHUI HM PHC
1.1. Khi nim chung
a) Cc nh ngha
Cho dy hm phc
1 2
( ), ( ),..., ( ),...
n
f z f z f z cng xc
nh trn min D . Tng hnh thc:
1 2
1
( ) ( ) ... ( ) ... ( )
n n
n
f z f z f z f z

=
=

(1)
c gi l chui hm phc.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Nu ti
0
z z = , chui s
0
1
( )
n
n
f z

hi t (phn k) th
0
z c gi l im hi t (phn k) ca chui (1).
Tp hp cc im hi t
0
z ca chui (1) c gi l
min hi t ca chui (1).
Tng ring th n ca chui (1), k hiu ( )
n
S z , l:
1 2
( ) ( ) ( ) ... ( )
n n
S z f z f z f z = .
Trong min hi t ca chui (1), lim ( ) ( )
n
n
S z f z

= .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Chui (1) c gi l hi t u trong min D nu:
0, ( ) : , | ( ) | .
n
N N n N z D R z = <
Chui (1) c gi l hi t tuyt i trong min D
nu chui
1
( )
n
n
f z

hi t.
Hm ( ) f z xc nh trong min hi t ca chui (1)
c gi l tng ca chui (1), ta vit
1
( ) ( )
n
n
f z f z

=
=

.
Khi , ( ) ( ) ( )
n n
R z f z S z = c gi l phn d ca
chui (1). Ti mi z thuc min hi t th lim 0
n
n
R

= .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
nh l 1 (tiu chun Cauchy)
Chui (1) hi t u trong min D khi v ch khi:
0, ( ) : , , N N n N z D p =
1 2
( ) ( ) ... ( ) .
n n n p
f z f z f z

<
b*) Tnh cht ca chui hi t u
nh l 2 (tiu chun Weierstrass)
Nu ( ) , ,
n n n
f z a a z D

v chui s
1
n
n
a


hi t th chui (1) hi t u trong min D.
nh l 3
Nu tt c cc s hng ( )
n
f z ca chui (1) lin tc
trong min D v chui (1) hi t u th tng ( ) f z
cng l hm lin tc trong D.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
nh l 5
Nu tt c cc s hng ( )
n
f z ca chui (1) gii tch
trong min D v chui (1) hi t u th tng ( ) f z gii
tch trong D v:
( ) ( ) ( ) ( )
1 2
( ) ( ) ( ) ... ( ) ...
k k k k
n
f z f z f z f z =
nh l 4
Nu tt c cc s hng ( )
n
f z ca chui (1) lin tc
trong min D v chui (1) hi t u th vi mi
ng cong C nm trong D, ta c:

1
( ) ( ) ... ( ) ...
n
C C C
f z dz f z dz f z dz =


Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
b) nh l Abel
Nu chui (2) hi t ti im
0
z a th chui hi t
tuyt i ti mi im tha
0
| | | | z a z a < v
hi t u trong | | z a r , vi
0
0 | | r z a < < .
Nu chui (2) phn k ti im
1
z th chui phn k
mi im tha
1
| | | | z a z a .
a) nh ngha
Chui ly tha l chui hm phc c dng:
0 1
0
( ) = ( ) ... ( ) +...(2)
n n
n n
n
c z a c c z a c z a


trong a v
n
c l cc s phc.
1.2. Chui ly tha * *
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 14
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
c) Bn knh hi t
Min hi t ca chui ly tha (2) lun l hnh trn
| | z a R < vi 0 R .
S thc R c gi l bn knh hi t ca chui (2).
Ti im z tha | | z a R = , chui (2) c th hi t
hoc phn k.
Cng thc tnh bn knh hi t
Ta s dng cc tiu chun dAlembert hoc Cauchy
tm bn knh hi t ca chui vi 0,
n
c n N .
Trong trng hp , 0
n
n N c = th ta s dng trc
tip tiu chun hi t dAlembert hoc Cauchy.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Nhc li
Tiu chun hi t i vi chui
1
n
n
u

(*).
Tiu chun hi t dAlembert:

Nu
1
lim
n
n
n
u
D
u

= th
1 (*)
1 (*)
D
D
'
1 <
1
!
1
1
+
boi tu,
pban ky.

Tiu chun hi t Cauchy:

Nu lim
n
n
n
u C

= th
1 (*)
1 (*)
C
C
'
1 <
1
!
1
1
+
boi tu,
pban ky.

Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 1. Tm bn knh hi t v hnh trn hi t ca:
a)
1
1
( 1)
2
n
n
n
n
z

; b)
2
1
1
1 ( )
n
n
n
z i
n

=
1



( )

.
Tiu chun dAlembert:
1
lim .
n
n
n
c
R
c

=
Tiu chun Cauchy:
1
lim .
n
n
n
R
c

=
VD 2. Tm min hi t ca:
a)
2
1
!
( 2 )
3
n
n
n
n
z i

; b)
2
2
0
( )
( 1) .4
n
n
n
z i
n

.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Chui
0
( )
n
n
n
c z a

vi
n
c xc nh theo (*) c gi
l chui khai trin Taylor ca ( ) f z quanh im a.
a) nh l
Nu hm ( ) f z gii tch trong hnh trn | | z a R < th
vi mi z trong hnh trn , ( ) f z c khai trin thnh
chui ly tha
0
( ) ( )
n
n
n
f z c z a

=
=

. Trong :
( )
1
( ) 1 ( )
, 0 (*).
! 2 ( )
n
n n
z a r
f a f z dz
c r R
n i z a

=
= = < <


1.3. Chui Taylor
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
1)
2
0
1
1 ... ..., | | 1
1
n n
n
z z z z z
z

=
= = <


.

2)
2
0
1 ... ...
! 1! 2! !
n n
z
n
z z z z
e
n n

=
= =



3)
2 1 3 5 7
0
sin ( 1) ...
(2 1)! 3! 5! 7!
n
n
n
z z z z
z z
n

=
= =



4)
2 2 4 6
0
cos ( 1) 1 ...
(2 )! 2! 4! 6!
n
n
n
z z z z
z
n

=
= =


Khai trin Taylor ca cc hm c bn quanh z = 0
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Ch
Hm ( ) f z gii tch ti im a nu ( ) f z c th khai trin
thnh chui ly tha
0
( )
n
n
n
c z a

quanh im a.
Hm ( ) f z xc nh trong ln cn v cng | | z R
c gi l gii tch ti nu ( ) f z c th khai trin
thnh chui dng
1 2
0 2
0
...
n
n
n
c c c
c
z z z

=
=


b) Phng php khai trin Taylor
p dng cng thc (*) tm h s
n
c .
Da vo tnh cht ca ( ) f z thc hin cc php
bin i ng nht v p dng cc khai trin bit.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 15
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 3. Khai trin Taylor ca hm
1
( )
2
f z
z
=

quanh:
a) im a i = ; b) im a = .
Gii
a) t t z i = , ta c:

1 1 1
( ) .
2 2
1
2
f z
i t i t
i
= =



0
1
2 2
n
n
t
i i

=
1

=



( )

, vi 1
2
t
i
<

.
Vy
1
0
1
( ) ( )
(2 )
n
n
n
f z z i
i

=
=

, vi | | 5 z i < .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
b) t
1
t
z
= , ta c:
0
1
( ) . (2 )
2 1 1 2
n
n
t
f z t t t
t t

=
= = =


, vi | 2 | 1 t < .
Vy
1
0
2
( )
n
n
n
f z
z

=
=

, vi | | 2 z .
VD 4. Khai trin Taylor ca
2
2
( )
z z
f z e

= quanh 1 z = .
Gii. t 1 t z = , ta c:
2
2 2
1
0 0
1 ( ) 1 ( 1)
( )
! !
n n
t
n n
t z
f z e
e n e n

= =

= = =

.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 5. Khai trin Taylor
2
3
( )
3
f z
z z
=

quanh 1 z = .
Gii. Ta c:
3 1 1
( )
(3 ) 3
f z
z z z z
= =

.

0
1 1
[ ( 1)]
1 [ ( 1)]
n
n
z
z z

=
= =


, vi | 1 | 1 z < .

0
1 1 1 1 1
.
3 2 1 2 2
1
2
n
n
z
z z

=
1


= =



( )

, | 1 | 2 z < .
Vy
1
0
1
( ) ( 1) ( 1)
2
n n
n
n
f z z

=
l
l
=
l
l

, | 1 | 1 z < .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 6. Khai trin Taylor
2
1
( )
( 3)
f z
z
=

quanh 1 z = .

Gii. Ta c:
1
0
1 1 1 ( 1)
.
3 2 1 2
1
2
n
n
n
z
z z

= =

, | 1 | 2 z < .

o hm tng s hng ca chui, ta c:
1
1
0
1 ( 1)
( )
3 2
n
n
n
n z
f z
z

1


= =



( )

, | 1 | 2 z < .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
1.4. Chui Laurent
a) nh l
Nu hm phc ( ) f z gii tch trong hnh vnh khn
: 0 | | G r z a R < < th vi mi z thuc G,
ta c khai trin ( ) f z thnh chui Laurent:

( ) ( ) .
n
n
n
f z c z a

=
=


Trong :
1
1 ( )
( , ).
2 ( )
n n
z a q
f z dz
c r q R n
i z a

=
= < <


Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Chui Laurent ( )
n
n
n
c z a

c chia thnh 2 phn:


Phn u:
2
1 0 1 2
0
( )= ( ) = + ( )+ ( ) +...
n
n
n
f z c z a c c z a c z a


hi t trong min | | z a R < .
Phn chnh:
1 2
2 2
1
( ) ( ) ...
( )
n
n
n
c c
f z c z a
z a z a


=
= =


hi t trong min | | z a r .
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 16
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
O
x
y
a
G

r
R
Khai trin Laurent ca ( ) f z
trong hnh vnh khn cho
trc l duy nht. Tuy nhin
trong cc hnh vnh khn
khc nhau th khai trin
Laurent c th khc nhau.
Ch
Chui Taylor l trng hp
ring ca chui Laurent, trong
phn chnh b trit tiu.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Cch 2. a v khai trin Taylor p dng cc khai
trin ca cc hm s cp bit.
Gi s hm ( ) f z gii tch trong | | r z a R < < v
1 2
( ) ( ) ( ) f z f z f z = hoc
1 2
( ) ( ). ( ) f z f z f z = . Trong ,
1
( ) f z v
2
( ) f z ln lt gii tch trong | | z a R < v
| | z a r th ta khai trin:

1
( ) f z thnh chui ly tha ca ( ) z a ;

2
( ) f z thnh chui ly tha ca
1
z a
.
b) Phng php khai trin chui Laurent
Cch 1. Tm h s
n
c t cng thc trong nh l trn.
Tuy nhin, cch ny dn n tnh ton phc tp.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 7. Khai trin
1
( )
( 1)( 2)
f z
z z
=

trong cc min:
a) | | 1 z < ; b) 1 | | 2 z < < ; c) | | 2 z .
Gii. Ta c:
1 1
( )
2 1
f z
z z
=

.
a) Trong min | | 1 z < , hm ( ) f z gii tch.
Do | | 1 1
2
z
z < < nn ta c khai trin Taylor:
0 0
1 1 1 1
( ) .
2 1 2 2
1
2
n
n
n
n n
z
f z z
z z

= =
= =


.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Vy
1
1 1
0 0
1 2 1
( ) 1
2 2
n
n n
n n
n n
f z z z


= =
1


= =



( )

, | | 1 z < .
b) Hm
1
1
( )
2
f z
z
=

gii tch trong | | 2 z < nn:


1 1
0
1 1
( ) .
2 2
1
2
n
n
n
z
f z
z

=
= =

, 1
2
z
< .
Hm
2
1
( )
1
f z
z
=

gii tch trong | | 1 z nn:



2
0
1 1 1 1
( ) .
1
1
n
n
f z
z z z
z

=
= =

1
n
n
z

=
=

,
1
1
z
< .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Vy
1
1 0
( )
2
n
n
n
n n
z
f z z

= =
=

, 1 | | 2 z < < .
c) Trong min | | 2 z , ta c
2
1
z
< v
1
1
z
< nn:
1 1
0
1 1 1 2
( ) .
2 2
1
n
n
n
f z
z z z
z

=
= = =

.
2 1
0
1 1 1 1
( ) .
1 1
1
n
n
f z
z z z
z

=
= = =

.
Vy
1 1
0 1
2 1 1
( ) 1
2
n
n
n n
n n
f z z
z


= =
1


= =



( )

, | | 2 z .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 8. Khai trin
2
2 1
( )
2
z
f z
z z

=

trong cc min:
a) 0 | 2 | 3 z < < ; b) | 2 | 3 z .
VD 9. Khai trin
1
( )
z
f z e = trong min 0 | | z < < .
Nhn xt
T khai trin trn, ta c:
1
1
1
1
1!
c
c
z z

= = .
Mt khc,
1
1
1
(0 )
2
z
z q
c e dz q
i

=
= < <

.
Vy
1
2
z
C
e dz i =

, vi mi C bao quanh gc O.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 17
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
2. THNG D
2.1. im bt thng c lp ca hm gii tch
VD 1
Hm
2
1
( ) f z
z
= c 0 z = l im bt thng c lp.
Hm
2
1
( )
1
f z
z
=

c hai im bt thng c lp l
z i = .
2.1.1. im bt thng c lp hu hn
a) nh ngha
im z a = c gi l im bt thng c lp
ca hm ( ) f z nu tn ti mt ln cn ca a trong ch
c z a = l im bt thng.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Gi s z a = l im bt thng c lp ca ( ) f z .
Khi , hm ( ) f z c khai trin Laurent trong hnh vnh
khn 0 | | z a R < < l ( ) ( )
n
n
n
f z c z a

=
=

(*).
Nu trong khai trin (*) khng cha ly tha m no
ca ( ) z a , ngha l:
2
0 1 2
( ) ( ) ( ) ... f z c c z a c z a =
th z a = c gi l im bt thng b c.
Nu trong khai trin (*) c cha hu hn cc ly
tha m ca ( ) z a , ngha l:
b) Phn loi im bt thng c lp hu hn
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
1
0 1 1
( ) + +...+ + ( )+...
( ) ( )
m m
m m
c c
f z c c z a
z a z a

=

th z a = c gi l cc im ca ( ) f z .
Nu ( )
m
z a

,
*
m , l ly tha m cao nht ca
(*) th z a = c gi l cc im cp m ca ( ) f z .
Nu trong khai trin (*) c cha v s ly tha m
ca ( ) z a th z a = c gi l im bt thng
ct yu ca ( ) f z .
Ch
im bt thng b c cn c gi l cc im
cp 0 hay khng im.
Cc im cp 1 ( 1 m = ) cn c gi l cc im n.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 2. Hm
sin
( )
z
f z
z
= c khai trin Laurent:
3 5 2 4
1
( ) ... 1 ...
3! 5! 3! 5!
z z z z
f z z
z
1

= =


( )

Vy 0 z = l khng im ca ( ) f z .
VD 3. Hm
2
( )
z
e
f z
z
= c khai trin Laurent:
2
2 2
1 1 1 1
( ) 1 ... ...
2! 2! 3!
z z
f z z
z z z
1

= =


( )

Vy 0 z = l cc im cp 2.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 4. Hm
1
( )
z
f z e = c khai trin Laurent:
2 3
0
1 1 1 1 1
( ) 1 ...
! 2! 3!
n
n
f z
n z z z z

=
1

= =



( )


Vy 0 z = l im bt thng ct yu.
Cho z a = l im bt thng c lp ca ( ) f z .
Nu lim ( )
z a
f z L

= th z a = l cc im cp 0.
Nu
lim ( )
lim[( ) ( )] \ {0}
z a
m
z a
f z
z a f z L

'
1 =
1
1
!
1 =
1
1+


th z a = l cc im cp m.
c) Cch tm cc im bng gii hn
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Nu lim ( )
z a
f z

khng tn ti th z a = l im bt
thng ct yu.
VD 5. Tm v phn loi im bt thng c lp ca:
2
2 3
sin
( )
( 1)
z
f z
z z
=

.
VD 6. Xc nh im bt thng c lp ca:
1
( ) cos f z
z i
=

.
Gi s hm ( ) f z gii tch trong min | | r z < <
vi 0 r v khng gii tch ti z = .
2.1.2. im bt thng c lp ti v cng
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 18
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Trong khai trin Laurent ca ( ) g t , ty theo 0 t = l cc
im b c, cc im cp m hay im bt thng
ct yu ta c z = l cc im tng ng ca ( ) f z .
t
1
t
z
= th
1
( ) ( ) f z f g t
t
1

= =



( )
.
Khi ( ) g t gii tch trong min
1
0 | | z
r
< < nn c
khai trin Laurent.
VD 7. Xc nh im bt thng c lp z = ca:
a)
1
( ) cos f z
z
= ; b) ( )
z
g z e = ;
c)
1
0 1 0
( ) ... , 0
m m
m m
P z a z a z a a

= .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
2.2. THNG D
2.2.1. nh ngha
H s
1
c

ca
1
z a
trong khai trin Laurent hm ( ) f z
quanh im bt thng c lp z a = c gi l
thng d ca ( ) f z ti im z a = .
K hiu l [ ( ), ] Res f z a .
Vy ta c:
1
[ ( ), ] ( ) .
2
C
Res f z a f z dz
i
=



Trong , : | | C z a r = .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Nu hm ( ) f z gii tch trong min | | z r v z =
l im bt thng c lp th thng d ti v cng
c nh ngha l:
1
[ ( ), ] ( ) .
2
C
Res f z f z dz
i
=


Trong , C l ng trn | | z R r = .
2.2.2. Phng php tnh thng d
Cch 1. Dng nh ngha, ta c:

1
[ ( ), ] Res f z a c

= (h s ca
1
z a
trong khai trin
( ) f z quanh im z a = ).
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Cch 2. Dng cc im.

1
[ ( ), ] Res f z c

= (h s ca
1
z
trong khai trin
( ) f z quanh im z = ).
Nu a l cc im n th:
[ ( ), ] lim[( ) ( )].
z a
Res f z a z a f z

=
Nu a l cc im cp m ( 2) m th:
( 1)
1
[ ( ), ] lim[( ) ( )] .
( 1)!
m m
z a
Res f z a z a f z
m


Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Ch
1) Nu a l cc im n v
( )
( )
( )
h z
f z
g z
= vi
( ) 0 g a = , ( ) 0 h a , ( ) 0 g a th:
( )
[ ( ), ] .
( )
h a
Res f z a
g a
=


2) Khi tnh gii hn c dng
0
0
, ta c th dng quy tc
LHospital.
VD 8. Tnh [ ( ), 2] Res f z ca
2
2 3
( )
2
z z
f z
z

=

.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 9. Tnh [ ( ), 1] Res f z ca
2
1
( )
( 1)
f z
z z
=

.
VD 10. Tnh [ ( ), ] Res f z ca cc hm:
a)
2
( )
z
f z e = ; b)
15
8
3
( )
1
z
g z
z
=

.
VD 11. Tm thng d ca
2
( )
1
z
e
f z
z
=

ti cc im
bt thng c lp hu hn.
VD 12. Tm thng d ca
4
sin 1
( )
z
f z
z

= ti cc im
bt thng c lp hu hn.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 19
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
3. NG DNG CA THNG D
3.1. Tnh tch phn dc theo ng cong kn
VD 1. Tnh tch phn
2
| | 2
1
z
z
e
I dz
z
=
=

.
VD 2. Tnh tch phn
2
| 1| 1
2
( 1) ( 1)
z
z
I dz
z z
=

.
nh l 1 (nh l thng d)
Nu ( ) f z gii tch trong min n lin D v lin tc
trn bin C tr mt s hu hn im
1
a ,
2
a , ,
n
a bt
thng c lp nm trong D th
1
( ) 2 . Res[ ( ), ]
n
k
k
C
f z dz i f z a
=
=


Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
VD 3. Tnh tch phn
4
| | 2
1
z
dz
I
z
=
=

.
VD 4. Tnh tch phn
4
5
| | 1
2 1
z
z
I dz
z
=
=

.
nh l 2 (thng d ton phn)

Nu hm ( ) f z gii tch trong ton mt phng phc tr
n im
1 2
, ,...,
n
a a a bt thng c lp hu hn th

1
Res[ ( ), ] Res[ ( ), ] 0
n
k
k
f z a f z
=
=


Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Phng php gii
t
it
z e = , ta c:
it
dz
dz ie dt dt
iz
= = ,
2 2
( ) 1 1
cos
2 2 2
it it it
it
e e e z
t
z e


= = = ,
2 2
( ) 1 1
sin
2 2 2
it it it
it
e e e z
t
i iz ie


= = = .
3.2. Tnh tch phn thc dng lng gic
Dng tch phn
2
0
( ) ( ) I f t dt I f t dt


= =

boac
vi ( ) f t l hm hu t thc theo sint v cost .
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Khi t bin thin t 0 n 2 (hoc t n ) th z
bin thin trn ng trn n v | | | | 1
it
z e = = .
Trong
( )
1,
k
a k n = l cc im bt thng c lp
nm trong hnh trn | | 1 z < .
Suy ra, cc tch phn trn c dng:
1
| | 1
( ) 2 [ ( ), ].
n
k
k
z
I f z dz i Res f z a
=
=
= =


VD 5. Tnh tch phn
2
0
2 sin
dt
I
t

.
VD 6. Tnh tch phn
0
3 cos
dt
I
t

.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
b) ng dng
Tnh tch phn ( ) I f x dx

vi ( ) f z gii tch trong


na mt phng trn (tr mt s hu hn im bt
thng c lp
1 2
, ,...,
n
a a a ) v tha b 1.
3.3.1. Dng suy rng ( ) f x dx


a) B Jordan 1
Gi s hm ( ) f z lin tc trong ln cn ca im v
tha mn lim ( ) 0
z
zf z

= . Khi
( )
lim ( ) 0
R
C R
f z dz

,
vi ( ) C R l na trn ca ng trn | | z R = .
3.3. Tnh tch phn thc suy rng
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Ta v na trn ca ng trn
( ) : | | C R z R = vi R ln
sao cho cc im
1 2
, ,...,
n
a a a
thuc min D gii hn bi
( ) C R vi on [ ; ] R R .
O
R
R
D
y
x
1
.a
2
.a
.
n
a
p dng thng d, ta c:
1
( )
( ) ( ) 2 [ ( ), ]
R
n
k
k
R C R
f x dx f z dz i Res f z a
=

=


.
Cho R v p dng b 1, ta c:
1
( ) 2 [ ( ), ].
n
k
k
f x dx i Res f z a


H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 20
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
Nhn xt
Nu
( )
( )
( )
P x
f x
Q x
= , vi bc ( ) P x (bc ( ) 2 Q x ) th
tch phn ( ) f x dx

c tnh theo phng php trn.


VD 7. Tnh tch phn
4
1
dx
I
x

.
VD 8. Tnh tch phn
2 2
( 1)
dx
I
x

.
Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
a) B Jordan 2

Gi s hm ( ) f z lin tc trong ln cn ca im v
tha mn lim ( ) 0
z
f z

= . Khi vi mi 0 , ta c:
( )
lim ( ) 0
i z
R
C R
f z e dz

.
Vi ( ) C R l na trn ca ng trn | | z R = .
3.3.2. Dng suy rng:

1 2
( )cos , ( )sin . I f x x dx I f x x dx


= =


Chng Chng 4. 4. Chu Chu i i v v Th Th ng ng d d
b) ng dng
Trong ,
k
a l cc im bt thng nm trong na mt
phng trn.
Cn bng phn thc v phn o, ta c
1
I v
2
I .
Gi s 0 v hm ( ) f z tha b 2, ta c:
1 2
1
( ) 2 [ ( ) , ]
n
i x i z
k
k
I iI f x e dx i Res f z e a

= =

.
VD 9. Tnh cc tch phn sau:
1 2 2 2
cos sin
,
2 10 2 10
x x x x
I dx I dx
x x x x


= =


.

Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace


1. nh ngha php bin i Laplace.
2. Cc tnh cht ca php bin i Laplace.
3. Php bin i Laplace ngc.
4. Cc ng dng ca php bin i Laplace.

1. NH NGHA PHP BIN I LAPLACE


1.1. nh ngha hm gc
Hm gc l hm phc n tr ( ) f t vi bin s thc t ,
tha mn 3 iu kin:
1) ( ) f t v cc o hm cp cao ca n lin tc tng
khc (ngha l hm lin tc tr mt s im gin
on hu hn m ti hm c gii hn tri v gii
hn phi hu hn).
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2) ( ) 0 f t = khi 0 t < .
3)
0
0, 0 M sao cho
0
.
0 : | ( ) |
t
t f t Me

.
Khi ,
0
c gi l s m tng ca ( ) f t .
Nhn xt
iu kin 2) c t ra v trong ng dng, bin s t
thng l thi gian, hm ( ) f t biu din mt qu trnh
no m ta ch cn kho st lc 0 t .
Hm gc ( ) f t khi t hoc l hu hn hoc tng
ra , nhng khng nhanh hn hm m
0
.t
e

.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 1. Hm bc thang n v (hm Heaviside) ( ) u t l
hm s c nh ngha bi:

0, 0
( )
1, 0
t
u t
t
'
1 <
1
=
!
1
1
+
.
Hm Heaviside ( ) u t (cn c
gi l hm nc n v hay hm
bc nhy n v) l hm gc.
VD 2. Hm tr T n v thi gian:

0,
( )
1,
t T
u t T
t T
'
1 <
1
=
!
1
1
+

Hm ( ) u t T l hm gc.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 21
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 3. Hm lc n v l hm c dng:

1 2
( ) ( ) ( ) h t u t t u t t =

1
1 2
2
0,
1, .
0,
t t
t t t
t t
'
1
<
1
1
1
= <
!
1
1
1
1+

Hm lc n v l hm gc.
VD 4. Hm xung l hm gc c dng:
1
1 2
2
0,
( ) ( ),
0,
t t
f t t t t t
t t

'
1
<
1
1
1
= <
!
1
1
1
1+
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
Trong , ( ) t l hm s s cp. Hm xung c th biu
din qua hm lc n v:
1 2
( ) [ ( ) ( )] ( ) ( ) ( ). f t u t t u t t t h t t = =
VD 5. Hm ( ) ( 1,1) ( 3, 2) V t u t u t = l m hnh
ton hc ca bi ton kho st mch in khi ng
mch ti thi im 1,1 t = giy (s) v ngt mch ti
thi im 3, 2 t s = .
Khi mch in s c
hiu in th 1 volt trong
khong:
3, 2 1,1 2,1 s s s = .
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 6. Mt ngun in 12 volt c ng mch ti thi
im 4 t s = . Biu din hm ( ) V t theo hm Heaviside ?
VD 7. Biu din hm xung sau theo hm lc n v:
0, 0
2, 0 1
( )
3, 1 2
0, 2
t
t t
f t
t
t
'
1 <
1
1
1
<
1
1
=
!
1 <
1
1
1

1
1+
.
Quy c
n gin, thay v vit ( ). ( ) u t f t , ta vit ( ) f t .
Gii hn phi ca ( ) f t khi 0 t

c vit l (0) f .
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
1.2. nh ngha php bin i Laplace
a) nh ngha
Hm nh ca hm gc ( ) f t l hm phc ( ) F s bin s
phc s i = xc nh bi tch phn Laplace:
0
( ) ( ) .
st
F s e f t dt



Php bin i t hm gc ( ) f t sang hm nh ( ) F s xc
nh bi cng thc trn c gi l php bin i
Laplace. K hiu l ( ) { ( )}. F s L f t =
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
b*) nh l tn ti nh
nh l 1
Nu ( ) f t l hm gc vi s m tng
0
th hm nh
( ) F s hi t trong na mt phng
0
Re( ) s v l hm
gii tch trong min .
nh l 2
Nu hm ( ) F s l hm nh ca hm gc ( ) f t vi s m
tng
0
th
Re( )
lim ( ) 0
s
F s

= .
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
1.3. Bin i Laplace ca mt s hm thng dng
a) Hm bc thang n v u(t)
Ta c:

0 0
( ) ( ) lim
b
st st
b
F s e u t dt e dt

= =



1 1 1
lim
sb
b
e
s s s

1

= =



( )
, vi Re( ) 0 s .
Vy:
1
{ ( )} (1) , Re( ) 0. L u t L s
s
= =
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 22
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
b) Hm f(t) = e
at
, f(t) = e
at
(a l hng s phc)
Ta c:
( )
0 0
( ) lim
b
st at s a t
b
F s e e dt e dt

= =



1
s a
=

, vi Re( ) Re( ) s a .
Vy:
1
( ) , Re( ) Re( ).
at
L e s a
s a
=



Thay a bi a , ta c:
1
( ) , Re( ) Re( ).
at
L e s a
s a


Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
c) Hm f(t) = t

Ta c:
0 0
( ) lim
b
st st
b
F s e tdt e tdt

= =



2 2
1
lim .
sb sb
b
be e
s s s

1

=


( )

Vy:
2
1
( ) , Re( ) 0. L t s
s
=

Tng qut:
1
!
( ) , , Re( ) 0.
n
n
n
L t n s
s

=
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
d) Hm lng gic f(t) = cosat, f(t) = sinat

Ta c:
0 0
1
( ) cos ( )
2
st st iat iat
F s e at dt e e e dt


= =



1 1 1
2 s ia s ia
1

=



( )
, vi Re( ) 0 s .

Vy:
2 2
(cos ) , Re( ) 0.
s
L at s
s a
=


Tng t:
2 2
(sin ) , Re( ) 0.
a
L at s
s a
=


Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2. TNH CHT CA PHP BIN I LAPLACE
2.1. Tnh cht tuyn tnh
VD 1.
4 4
(3 2 ) (3 ) ( 2 ) L t t L t L t =

4
3. ( ) 2. ( ) L t L t =

3
5 2 5
4! 2 72 2
3.
s
s s s

= = .
nh l 1
Nu { ( )} ( ) L f t F s = v { ( )} ( ) L g t G s = th:

{ . ( ) . ( )} ( ) ( ). L a f t b g t aF s bG s =


Trong , a v b l cc hng s phc.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2.2. Tnh cht di (dch chuyn nh)
(bin i ca hm ( )
at
e f t

)
VD 2. Do
1
!
( ) ( )
n
n
n
L t F s
s

= = nn:

1
!
( ) ( )
( )
n at
n
n
L t e F s a
s a

= =

.
nh l 2
Nu { ( )} ( ) L f t F s = , vi a l hng s phc, th:

{ ( )} ( ).
at
L e f t F s a

=
VD 3. Tm bin i Laplace ca cc hm:
a)
2
( ) cos 3
t
g t e t

= ; b)
3
( ) sin2
t
g t e t = .
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2.3. Tnh cht tr (di theo t)
(bin i ca hm ( ). ( ) u t T f t T )
nh l 3
Nu { ( )} ( ) L f t F s = th vi mi 0 T , ta c:

{ ( ). ( )} ( ).
sT
L u t T f t T e F s

=
Trong
0,
( )
1,
t T
u t T
t T
'
1 <
1
=
!
1
1
+
.
Nhn xt
1) Nu hm gc ( ) f t c th l ( ) C th th ca hm
( ). ( ) u t T f t T l ( ) C c suy ra t ( ) C bng
cch tnh tin theo trc honh sang phi mt on
bng T (tr mt khong thi gian T).
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 23
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2) Cng thc tnh tin gc thng dng tm nh khi
hm gc cho bi nhiu cng thc trn nhng khong
khc nhau.
Ch
1) { ( )}
sT
st
T
e
L u t T e dt
s

= =

.
2) Cn trnh nhm ln gia hm ( ). ( ) u t T f t T v
( ) f t T (hm ( ) f t T thc cht l ( ). ( ) u t f t T ).
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 4. Tm bin i Laplace ca cc hm:
a)
sin( 2), 2
( )
0, 2
t t
f t
t
'
1
1
=
!
1 <
1
+
.
b)
2
( ) ( 3).
t
g t u t e = .
VD 5. Tm bin i Laplace ca hm:
0, 1
( ) 1, 1 3
0, 3
t
f t t
t
'
1
<
1
1
1
= <
!
1
1
1
1+
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 6. Tm bin i Laplace ca hm:
0, 0
( ) 1, 0 1
3, 1
t
f t t t
t
'
1
<
1
1
1
= <
!
1
1
1
1+
.
VD 7. Tm bin i Laplace ca hm:
0, 0
, 0 1
( )
2 , 1 2
0, 2
t
t t
f t
t t
t
'
1 <
1
1
1
<
1
1
=
!
1 <
1
1
1

1
1+
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2.4. Tnh cht ng dng (i thang o)
VD 8. Cho bit
1
1
{ ( )} ( )
s
L f t e F s
s

= = , ta c:

3
1 1 3
{ (3 )}
3 3 3
s
s e
L f t F
s

1

= =



( )
.
Vy
3
1
1 1
{ (3 )}
3 3 1
s
t
s e
L e f t F
s


= =



( )
.
nh l 4
Nu { ( )} ( ) L f t F s = th:
1
{ ( )} . , Re( ) 0.
s
L f at F a
a a
1

=



( )

Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2.5. Bin i Laplace ca o hm f
(n)
(t)
nh l 5
Nu { ( )} ( ) L f t F s = v hm gc ( ) f t c o hm n
cp n v cc o hm cng l hm gc th:
( ) 1 2
( 2) ( 1)
{ ( )} ( ) (0) (0)
... (0) (0).
n n n n
n n
L f t s F s s f s f
sf f


=


Trong ,
( ) ( )
0
(0) lim ( ), 0, 1,..., 1
k k
t
f f t k n

= = .
Cc trng hp ring:
2
3 2
{ ( )} ( ) (0),
{ ( )} ( ) (0) (0),
{ ( )} ( ) (0) (0) (0).
L f t sF s f
L f t s F s sf f
L f t s F s s f sf f
=
=
=

Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2.6. Bin i Laplace ca hm t
n
f(t)
nh l 6
Nu { ( )} ( ) L f t F s = th:
( )
{ ( )} ( 1) ( ).
n n n
L t f t F s =
VD 9. Tm bin i Laplace ca hm:
( ) ( ) 3 ( ) 4 ( ) 2 g t y t y t y t = ,
vi iu kin u (0) 1, (0) 2 y y = = .
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 24
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
b) Bit
1
( )
at
L e
s a
=

, ta suy ra:

1
1 !
( ) ( 1)
( )
n
n at n
n n
d n
L t e
s a ds s a

1

= =



( )
.
VD 11. Tm bin i Laplace ca cc hm:
a) ( ) sin 3 g t t t = ; b)
2
( ) cos 4 g t t t = .
VD 10. a) Bit
1
(1) L
s
= , ta suy ra:
( )
1
1 !
( ) ( 1)
n
n n
n
n
L t
s s

1

= =



( )
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 12. Tm bin i Laplace ca cc hm:
a)
0
( ) sin2
t
g t x x dx =

; b)
2
0
( ) cos 2
t
g t x dx =

.
2.7. Bin i Laplace ca tch phn
0
( )
t
f x dx


nh l 7
Nu { ( )} ( ) L f t F s = th:
0
( )
( ) .
t
F s
L f x dx
s
1



( )


* *
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2.8. Bin i Laplace ca hm
( ) f t
t

nh l 8
Nu { ( )} ( ) L f t F s = v
0
( )
lim
t
f t
t

th:
( )
( ) .
s
f t
L F u du
t

1

=



( )


H qu
Cho 0 s , ta c:
0 0
( )
( ) .
f t
F u du dt
t

=


* *
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 13. Tm bin i Laplace ca:
a) hm gc
2
( )
t t
e e
g t
t

= .
b) hm tch phn sin:
0
sin
Si( )
t
x
t dx
x
=

.
VD 14. Tnh tch phn suy rng
0
sinx
I dx
x

.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2.9. Bin i Laplace ca hm tun hon
VD 15. Tm bin i Laplace ca hm tun hon vi
chu k 4 T = nh sau:
2, 0 3
( )
0, 3 4
t
f t
t
'
1 < <
1
=
!
1 < <
1
+
.
nh l 9
Nu ( ) f t l hm tun hon vi chu k 0 T th:

0
1
{ ( )} ( ) .
1
T
st
sT
L f t e f t dt
e



Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 17. Tm bin i Laplace ca hm tun hon chu k
2 0 T a = c m t bng th sau:
VD 16. Tm bin i Laplace ca ng sin chnh lu
bn sng chu k 2 T = sau:

sin , 0
( )
0, 2
t t
f t
t


'
1 < <
1
=
!
1 < <
1
+
.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 25
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
3. PHP BIN I LAPLACE NGC
VD 1. Ta c:
3 1 3
4 4
3! 6
( ) L t L t
s s

1

= =



( )
.
Ch

Php bin i Laplace ngc c cc tnh cht tng t
php bin i Laplace.
3.1. nh ngha
Php bin i Laplace ngc ca hm ( ) F s l i tm
hm ( ) f t lin tc trn [0; ) v tha { ( )} ( ) L f t F s = .
K hiu l:
1
( ) { ( )}. f t L F s

=
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
3.2. Cc phng php tm bin i Laplace ngc
3.2.1. S dng cc tnh cht
VD 2. Cho
2
3 6
( )
2 9
s
F s
s s
=

. Ta c:
1 1 1
2
1
{ ( )} 3 6
2 9
s
L F s L L
s s

1 1

=



( ) ( )
.
Vy
1 2
( ) { ( )} 3 6cos 3
t
f t L F s e t

= = .
a) Tnh cht tuyn tnh
1 1 1
1 2 1 2
{ ( ) ( )} { ( )} { ( )}. L aF s bF s aL F s bL F s

=
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 3. Tm bin i
1
4
2
( 1)
L
s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
b) Tnh cht di theo s
1 1
{ ( )} { ( )}.
at
L F s a e L F s

=

VD 4. Tm bin i
1
2
3 6
4 13
s
L
s s



( )
.
c) Tnh cht di theo t
1
{ ( )} ( ). ( ).
sT
L e F s u t T f t T

=
VD 5. Tm bin i
1
2
4
s
e
L
s


( )
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 6. Tm bin i
1 2
1 3
2 1
s
L e
s s

' ' 1
1 1
1 1
! !

1 1 ( )
1 1 + +
.
VD 7. Tm bin i
1
2 2
( 4)
s
L
s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
VD 8. Tm bin i
1
1
ln
1
s
L
s



( )
.
d) Bin i Laplace ngc ca o hm
1 ( ) 1
1 ( )
1
{ ( )} ( 1) { ( )},
{ ( )}
{ ( )} .
( 1)
n n n
n
n n
L F s t L F s
L F s
L F s
t

=
=


Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 9. Tm bin i
1
2 2
1
( 2 2)
s
L
s s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
3.2.2. Phn tch nh thnh tng
cc phn thc ti gin
Phn thc ti gin loi I c dng:
1
,
( )
n
s a
vi a l s thc.
e) Bin i Laplace ngc ca tch phn
1 1
{ ( )} . ( ) .
s
L F s t L F x dx


' '
1 1
1 1
=
! !
1 1
1 1
+ +


* * e*) e*)
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
Phn thc ti gin loi II c dng:

2 2
[( ) ]
n
Ms N
s a k


vi , , , M N a k l cc s thc.
VD 10. Tm bin i
1
2
2 5
2
s
L
s s



( )
.
VD 11. Tm bin i
1
2
2 1
6 13
s
L
s s



( )
.
VD 12. Tm bin i
1
2 2
1
( 9)
L
s s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 26
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 13*. Tm bin i
1
2
1
( 4)
s
L
s s

' '
1 1

1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
Gii. Ta c:
2 2
1
( 4) 4
s A Bs C
s s s s

=



2
2
( ) 4
( 4)
A B s Cs A
s s

=

.
ng nht cc h s, ta c:
0
1 1
1 , , 1
4 4
4 1
A B
C A B C
A
'
1
=
1
1

1
= = = =
!
1
1
= 1
1+
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 14*. Tm bin i
1
2
1
( 1)
L
s s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
Gii. Ta c:
2 2
1
1 ( 1)
A B C
s s s s s
=



2 2
1 1 1 1 2
. . .
4 4 2 4 4
s
s s s
=

.
Vy
1
2
1 1 1 1
cos 2 sin2
4 4 2 ( 4)
s
L t t
s s

' '
1 1

1 1
=
! !
1 1

1 1 + +
.
Suy ra:
2 2
1 1 1 4
.
4 4 ( 4) 4
s s
s s s s

=


Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 15*. Tm bin i
2
1
3
3
7 6
s
L
s s


( )
.
ng nht cc h s, ta c:
1, 1, 1 A B C = = = .
Suy ra:
2 2
1 1 1 1
1 ( 1) s s s s s
=

.
Vy
1
2
1
1
( 1)
t
L t e
s s

' '
1 1
1 1
=
! !
1 1

1 1 + +
.

2
2
( ) ( )
( 1)
B C s A B s A
s s

=

.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
Gii. Ta c:
2 2
3
3 3
( 1)( 2)( 3) 7 6
s s
s s s s s

=



1 2 3
A B C
s s s
=

.
Quy ng v ng nht cc h s, ta c:
1 1 3
, ,
2 5 10
A B C = = =
2
3
3 1 1 1 1 3 1
. . .
2 1 5 2 10 3 7 6
s
s s s s s

=

.
Vy
2
1 2 3
3
3 1 1 3
2 5 10 7 6
t t t
s
L e e e
s s

1


( )
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
3.2.3. S dng thng d
VD 16. Tm bin i
1
2
1
2
s
L
s s



( )
.
VD 17. Tm bin i
1
2
( 3) ( 5)
s
L
s s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
VD 18. Tm bin i
1
3
1
( 2)
L
s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
Cho ( ) F s l phn thc thc s v
k
s ( 1, 2,..., ) k n = l
cc im bt thng c lp ca ( ) F s . Khi :
1
1
{ ( )} Res[ ( ), ].
n
st
k
k
L F s e F s s

=
=


Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
0 0
( )( ) 1
t t
t x t x t
f g t xe dx e xe dx e t

= = =

.
VD 19. Cho hai hm gc ( ) f t t = v ( )
t
g t e = . Ta c:
a) nh ngha tch chp
Tch chp ca hai hm gc ( ), ( ) f t g t c nh ngha
v k hiu l:
0
( ) ( ) ( )( ) ( ) ( ) .
t
f t g t f g t f x g t x dx = =


VD 20. Xc nh tch chp
at
t e ?
3.2.4. S dng tch chp f(t)g(t)
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 27
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
b) Tnh cht ca tch chp
1) Tnh giao hon: f g g f = .
2) Tnh kt hp: ( ) ( ) f g h f g h = .
3) Tnh phn phi: ( ) f g h f g f h = .
c) ng dng ca tch chp
nh l Borel
Nu { ( )} ( ) L f t F s = v { ( )} ( ) L g t G s = th:
{ ( ) ( )} ( ). ( ). L f t g t F s G s =
Nhn xt
1 1 1
{ ( ). ( )} { ( )} { ( )}. L F s G s L F s L G s

=
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 21. Tm bin i
1
2
1
( 1)
L
s s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
VD 22. Tm bin i
1
2 2
1
( 1)
L
s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
VD 23. Tm bin i
1
3
1
( 2)
L
s s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 24. Tm bin i
1
2
( 1)( 1)
s
L
s s

' '
1 1
1 1
! !
1 1

1 1 + +
.
Cng thc Duamel

Nu { ( )} ( ) L f t F s = , { ( )} ( ) L g t G s = v ( ) f t , ( ) g t
cng l hm gc th:

1
1
{ ( ) ( )} ( ) ( ) (0) ( ),
{ ( ) ( )} ( ) ( ) (0) ( ).
L sF s G s f t g t f g t
L sF s G s g t f t g f t

=
=

* *
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
3.2.5*. Tm gc bng khai trin chui
nh l
Nu hm nh ( ) F s c khai trin thnh chui
1
0
( )
n
n
n
c
F s
s

=
=

, vi | | 0 s R th hm gc ca
( ) F s c dng
0
( )
!
n
n
n
t
f t c
n

=
=

v hi t vi mi 0 t .
VD 25. Tm hm gc ca
1
( ) 1
s
F s e = .
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
1
1
1
( ) . , 0
! ( 1)!
n
n
t
f t t
n n

=
l
l
=
l

.
VD 26. Tm hm gc ca
2
1
( )
1
F s
s
=

.
Gii. Ta c:

1
2
2
2
1 1 1
( ) 1
1
F s
s s
s

1

= =



( )


Gii. Ta c:
0 1
1 1 1
( ) 1
! !
n
n
n n
F s
n s n s

= =
1

= =



( )


Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
2 1
1
1 ( 1) (2 1)!! 1
.
2 !
n
n n
n
n
s n s

=
l

l
=
l
l

.

Vy
2
1
( 1) (2 1)!!
( ) 1 .
(2 )! 2 !
n n
n
n
n t
f t
n n

=
l

l
=
l
l



2
2 2
0
( 1)
2 ( !)
n n
n
n
t
n

.


3 2 5 3 7
1 1 1.3 1.3.5
...
2 2 .2! 2 .3! s s s s
=
H Cng nghip Tp.HCM
dvntailieu.wordpress.com
Thursday, July 28, 2011
Hm phc & Php bin i Laplace
i hc 28
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
4. NG DNG CA PHP BIN I LAPLACE
4.1. Gii phng trnh vi phn tuyn tnh
vi h s hng
Phng php gii
Xt phng trnh vi phn vi nghim cn tm l ( ) y t .
Bc 1. Bin i Laplace hai v ca phng trnh vi
phn ta thu c mt phng trnh bc nht
vi hm cn tm l ( ) { ( )} Y s L y t = .
Bc 2. Thay iu kin u (nu c), tm ( ) Y s theo s .
Bc 3. Nghim cn tm l
1
( ) { ( )} y t L Y s

= .
Ch
n gin, ta vit Y thay cho ( ) Y s ; y thay cho ( ) y t .
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 1. Gii phng trnh vi phn:
2 3 ; (0) 1
t
y y e y = = .
VD 2. Gii phng trnh vi phn:
3
3 ; (0) 2
t
y y e y

= = .
VD 3. Gii phng trnh vi phn:
; (0) 1, (0) 2 y y t y y = = = .
VD 4. Gii phng trnh vi phn:
2
3 2 4 ; (0) 3, (0) 5
t
y y y e y y = = = .
VD 5. Gii phng trnh vi phn:
1; (0) (0) (0) 0 y y y y y = = = = .
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 6*. Gii phng trnh vi phn:
4 2sin2 ; (0) 0, (0) 1 y y t y y = = = .
Gii. Ta c:
2
2
4
. (0) (0) 4
4
s Y s y y Y
s
=


2 2 2 2 2 2
4 1 2 2 1
.
( 4) 4 4 4 4
Y
s s s s s
= =

.
Vy
1 1
2 2 2
2 2 1
.
4 4 4
y L L
s s s

' ' ' '
1 1 1 1
1 1 1 1
=
! ! ! !
1 1 1 1

1 1 1 1 + + + +

Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
4.2. Gii h phng trnh vi phn tuyn tnh
vi h s hng
VD 7. Gii h phng trnh vi phn:
3 0
; (0) 1, (0) 1
0
x x y
x y
y x y
'
1 =
1
= =
!
1 =
1
+
.

1
sin 2 * sin 2 sin 2
2
y t t t =

0
1
sin 2 sin2( ) sin2
2
t
x t x dx t =



1 1
sin2 cos 2
4 2
t t t = .
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
Gii. t ( ), ( ) X L x Y L y = = .
Ly bin i Laplace c hai phng trnh, ta c:
(0) 3 0
(0) 0
sX x X Y
sY y X Y
'
1 =
1
!
1 =
1
+

( 3) 1
( 1) 1
s X Y
X s Y
'
1 =
1

!
1 =
1
+
.

Gii h bng cng thc Cramer, ta c:
2 2
2 2
1 2
2 ( 2) ( 2)
4 1 2
2 ( 2) ( 2)
s
X
s s s
s
Y
s s s
'
1
1
= =
1
1

1
!
1
1
= =
1
1
1+
.
Chng Chng 5. 5. Ph Ph p p bi bi n n i i Laplace Laplace
VD 8. Gii h phng trnh vi phn:
2 1
; (0) 0, (0) 0
2
x y
x y
y x t
'
1 =
1
= =
!
1 =
1
+
.
Ht
Vy nghim ca h l
2 2
2 2
2 ,
2 .
t t
t t
x e te
y e te


'
1
=
1
!
1 =
1
+

You might also like