Özgürlüğün sınırlarını sen belirle

Sayı 7 Mayıs 2009

Başarı Özgürlüktür
 İÇİDEKİLER

Editörden...........................................Mustafa ALKAN............................2,3
VirtualBox Nedir? ..............................Ayhan AKTAŞ...............................3-5
Linux Röportajları................................Ayhan AKTAŞ................................6,7
Ubuntu Türkçeleştirme Çalışmaları......Hasan YILMAZ..............................8
MagmaLinux İncelemesi.......................Kadir TUTAR, Volkan GÜRSOY......9-30
Haydi Bilgisayarımız Kullanalım -2- ....Mustafa ALKAN..............................31-33
Oyun İnceleme "NeverBall"...............Oğuzcan NAS..................................33,34
Linuxta Ofis Yazılımları.......................Okan AKINCI....................................35,36
Tanju TAŞÇILAR ile Röportaj...............Sudo e-dergi Ekibi...........................37-39
.
Ubunu-Tr Wiki Değerlendirmesi..........Can ŞAYAN.....................................40,41
Gnu/Linux Dünyasından Haberler......Taha GÖKDENİZ..............................42,43
Bir Aceminin Kaleminden..........................Volkan GÜRSOY.......................44,45

Ubuntu Arabası Sizi

İçindekiler Sayfasınına
Götürür.

1
 EDİTÖRDEN...
Başarı özgürlüktür
Merhaba değerli SUDO okuyucuları ve tüm açık kaynak gönüllüleri,
Her ay olduğu gibi bu ayın da 15. günü sizlerle birlikteyiz. Başarı merdivenini hızlı
ve emin adımlarla çıkan SUDO, tasarım ve içeriğiyle özgün olmayı bir ilke edindi.
Ubuntu-TR ailesinin bir kolu hükmünde olan SUDO, sizlerle birlikte bu ailenin
genişlemesine büyük katkı sağlamakta.
Sudo, Linux komutları arasında yetkinin sınırlarını belirleme hakkını kullanıcıya
verirken, biz de SUDO ile özgürlüğün sınırlarını belirleme hakkını sizlere vermeyi
2
amaçlıyoruz, bu amaç doğrultusunda yayım yapıyoruz. Amacımıza uygun bir de
slogan belirleyelim istedik ve “SUDO-Özgürlüğün sınırlarını sen belirle” ifadesini
sloganımız olarak seçtik. Her ay, sloganımıza layık bir yayın çizgisinde karşınıza
çıkmayı hedefliyoruz.
Özgürlük kavramının önceki sayımızda, mutluluk ile eş değer olduğunu, mutluluğa
büyük bir kaynak teşkil ettiğini ifade etmiştik. Bu ay ise özgürlük kavramının
başarı ile eş değer olduğunu ve başarının kilometre taşları arasında büyük bir yeri
olduğunu anlatmaya çalışacağız.
Özgürlük, sınırlarını hayallerimizin çizdiği bir düşünce olarak ifade edilebilir.
Elindekiyle yetinmeyip, hırs ile daha fazlasını istemek ile özgürlük kavramını da
karıştırmamak gerekir. Özgür bir bakış açısıyla ilerlenebilecek yol belirlenir,
gelinen her noktada geriye bakılıp mutlu olunur. Buna ek olarak, ilerlenebilecek bir
yol olduğu da düşünüldüğünde mutluluk kat sayısı artar. Hayalimiz cumhurbaşkanı
olmak ise cumhurbaşkanı olduğumuzda hayalsiz kalmamaktır lakin bir hayalimize
ulaştığımız için de mutlu olmayı bilmektir ifade edilen durum. Başarı, sınır
tanımamalıdır, özgür olmalıdır.
Başarı, göreceli bir kavramdır. Hiçbir şey yapmadan kaderime razı olurum diyerek
beklemek ve sonucun olumlu olması durumunda başarılı oldum denilemeyeceği
gibi, çok çalışıp olumsuz sonuç alınması halinde de başarısız oldum demek doğru
olmaz. Başarı, soyut bir kavramdır. Sonucunu da soyut olarak değerlendirmek
gerekir.
Hedeflenen bir sonuç için tüm imkanlar kullanılıp, vicdanın rahat olması sağlandığı
anda alınacak olumlu ya da olumsuz sonuç, başarıyı ifade eder. Ancak, bir
ayrıntıya dikkat çekmek istiyoruz. “Tüm imkanlar kullanılıp” ifadesinin altını
çizmek gerekiyor. Bakmak ile görmek arasında fark vardır. Elindeki imkanları
bakıp da görememek, fark edememek, sonucun olumsuz olmasında ve vicdanın
rahat ol(a)maması hususunda büyük bir etkendir.
Özgürlük kavramına yazılım dünyasında en büyük destek, açık kaynak felsefesi
sayesinde geliyor. Açık kaynak felsefesi ise, yazılım tekelinde bize özgür bir bakış
açısı kazandırmak, sınırı olmayan bir ilerleme sunmayı ifade eder. Üretilen
 EDİTÖRDEN...
teknolojik ürünleri 10-15 yıl gibi bir süre geriden takip edebiliyoruz ancak. Bu
durum, teknolojideki tekelden kaynaklanmaktadır. Önce eldeki ürünler pazarlanıp,
gelir elde etmek ve yavaş bir ilerleme ile piyasaya hep hâkim olmak fikrinin
ürünüdür. Açık kaynak, tekel durumuna tam karşı bir tavır sergileyerek,
günlük/saatlik gelişmeleri son kullanıcıya sunabilmektedir. Özgürlüğün sınırlarını
hayallerimize bırakarak başarı yolunda bize büyük bir destek sağlamaktadır.
SUDO'nun başarı serüveninde gördüğümüz/ilettiğiniz eksikleri büyük bir ekip
çalışması ile gidererek yolumuza devam ediyoruz. Farklı, sabit ve özgün tasarım
eksiğimizi bu sayımız ile aşmış olup, içeriği daha sistemli/kategorilere ayrılmış
hale getirerek daha rahat bir okuma ve takip etme imkânı sağlamış olduk.
Bu ay da sizlere, farklı pencerelerden bakabilmeniz için sizlerin de fikirleri
doğrultusunda güzel şeyler kaleme almaya çalıştık. Geçen sayıda sizlerle
paylaştığım Haydi! Bilgisayarımızı kullanalım! yazımın ikincisinde de güzel
tüyolar paylaşmaya çalıştım. Yazımın sonuna ise Ahmet Okan YILMAZ
arkadaşımızın sudo@ubuntu-tr.org mail adresi üzerinden bize ulaştırdığı yazısını
dahil ettim. Taha GÖKDENİZ arkadaşımız, derlediği haberler ile SUDO yazarı
olma yolunda ilk ve en büyük adımını atmış oldu. Ayhan AKTAŞ arkadaşımızın
hazırlamış olduğu VirtualBOX-OSE yazılım sunumu ve kapalı kaynak kodlu
sistem kullanıcıları ile yapmış olduğu röportaj, bizlere yol gösterici niteliği taşıyor.
dağıtımlarına soğuk bakılmasının en büyük sebeplerinden birisi olan, diğer
sistemlerde yapılanları bu dağıtımlarda yapamama korkusunu Ubuntu
uygulamalarını tanıtarak aşmayı hedefledik. Bu ay, Okan AKINCI arkadaşımızın
hazırladığı Linux'da Ofis Yazılımları sunumu ile Ofis yazılımları hakkındaki ön
yargıları kırmak istedik. Bu ay başlangıç yapan bir kategorimiz de, “Ailemiz” oldu.
İlk konuğumuz ise, Volkan GÜRSOY. Linux ile kısa süre önce tanışmış olmasına
rağmen hızlı bir öğrenme sürecinin ardından SUDO ve Viki ekibimize katılma
serüvenini ve Ubuntu-TR ailesini kaleme almış. Son olarak, Ubuntu-TR
projelerimizden haber vermek istedik. Ubuntu-TR ailesi bünyesinde oluşmuş
Çeviri Tayfası'nın işleyişi hakkında Hasan YILMAZ arkadaşımız bilgi vermiş. Can
ŞAYAN arkadaşımız ise wiki.ubuntu-tr.org adresinde yayında olan wikimiz
hakkında bir tanıtım/değerlendirme yazısı hazırlamış, Wiki Tayfası'ndan bahsetmiş
ve destek talebini iletmiş..
Dergimize yazıları ile katkı yapan arkadaşlara yürekten teşekkür ederken, Tasarım
Sorumlusu arkadaşımız Serdar GÜNDÜZ'e de ayrıca teşekkür ediyor, bir sonraki
sayımızda görüşmek üzere özgür ve u/mutlu günler diliyorum.
Mustafa ALKAN
mustafaalkan@ubuntu-tr.org
www.hakperest.org

Ubuntu-TR ve SUDO ekibi olarak, açık kaynak dünyasını kucaklayan bir yaklaşım
gösteriyoruz. SUDO'da, bu tavrımızı destekler tarzda bir uygulamaya gittik ve
bundan sonra her ay bir açık kaynaklı dağıtım incelemesi ile karşınıza çıkacağız.
Bu ay sizlere, çiçeği burnunda olan yerli Linux dağıtımımız Magma Linux
incelemesini Kadir TUTAR ve Volkan GÜRSOY arkadaşlarımızın özverili
çalışmaları ile sunuyoruz. Her ay olduğu gibi oyun tanıtımlarımıza bu ay da devam
ediyoruz. Yine oldukça zevkli ve bağımlılık yapabilecek bir oyun incelemesi var,
Neverball. Oğuzcan NAS arkadaşımızın hazırlamış olduğu Neverball! Farelerin
gücü adına!, ismiyle bile ilgi çeken tanıtım olmuş.

Linux alanında tecrübe sahibi isimlerle yaptığımız röportajlara bu ay da devam

ediyoruz. Bu ay ki konuğumuz, eniXma dergisi editörü, Tanju TAŞÇILAR. Linux

3
 VİRTULBOX

Virtualbox Nedir?
VirtualBox Nedir? Yazılımı çalıştırdık ve kuruluma başlayabiliriz. Kuruluma başlamadan önce “Dosya, Makine,
Yardım” bölümlerini anlatma gereği duymuyorum, çünkü o bölümlere ihtiyacımız olmayacak.
VirtualBox bir “Sanal Makine”
yazılımıdır. Yani, bir işletim Şimdi “Yeni” butonuna tıklayınız.
sistemi açıkken başka bir işletim
sistemi çalıştırabilmeye olanak İlk olarak, bize “Makinemizin ismini ve hangi işletim sistemini kullanacağımızı” soran bir
tanıyan bir yazılımdır. Bir çeşit bölümle karşılaşıyoruz. Burada isim bölümüne makinenizin ismini giriniz, işletim sistemi olarak
sistem üzerine sistem kurmak gibi kullanmak istediğiniz bir sistemi seçiniz. İşlemleri bitirdikten sonra “next” (ileri) butonuna
düşünebilirsiniz. tıklayarak diğer bölüme geçelim.

Nereden, Nasıl İndirilir?

Yazılımı hem kendi sitesinden temin edebilir, hem de Synaptic
Paket Yöneticisi'nde derlenmiş bir şekilde bulabilirsiniz.

Kendi sitesinden indirmek için:

http://www.virtualbox.org/wiki/Linux_Downloads

adresini ziyaret edebilirsiniz.

Synaptic Paket Yöneticisi'nden kurmak için;

Uçbirim'de (Uygulamalar > Donatılar > Uçbirim) şu komutu giriniz:

sudo apt-get install virtualbox-ose

Kurulumu yaptıktan sonra Uygulamalar > Donatılar > VirtualBox

yolunu takip ederek yazılımı çalıştırabilirsiniz.

Peki VirtualBox'ı Nasıl Kullanacağız?

Kurulum kadar kullanımı da çok basittir. Programı çalıştıralım:

4
 VİRTULBOX
Sıra geldi Bellek boyutunu ayarlamaya. Burada,
sonradan sistemi çalıştırdığınızda zorlanma ve
yavaşlamalar oluşturmayacak bir boyut seçmenizi
öneririm. Bu bölümü de başarı ile bitirdiyseniz diğer
bölüme geçebiliriz. Diğer Bölümde ise “Sanal Disk
Kalıbı” boyutu oluşturacağız. ”Yeni” butonuna
tıklayalım, ardından “next” (ileri) tuşuna tıklayalım.
Burada bize “Dinamik olarak genişleyen kalıp” ve
“Sabit boyutlu kalıp” olarak iki seçenek
sunulmaktadır. Biz “Sabit boyutlu kalıbı” işaretleyelim
ve tekrar “next” (ileri) diyelim. Burada kalıbımızın
boyutunu ayarlayacağız, yani harddisk boyutunu
belirleyeceğiz. Belirledikten sonra tekrar “next” (ileri)
diyelim. “Finish” (Bitir) diyerek kalıbımızı
oluşturalım. Etkinleştir) seçeneğini işaretleyip, Driver (Sürücü)
olarak “ALSA Ses Sürücüsünü” seçelim. ”Ağ”
bölümüne geçerek “Ağ Bağdaştırıcısını Etkinleştirin”i
işaretleyelim. Her şeyi ayarladıktan sonra “Başlat”
butonuna basarak başlatabilirsiniz. Görüntü almak
için”Anlık Görüntülere” geçip fotoğraf çekebilirsiniz.
Ben Ubuntu'yu Live (Canlı) olarak çalıştırdım ve
görüntüsünü yazı sonunda vereceğim. Dergimizin bu
sayısında VirtualBox-Ose tanıtım, kurulum ve
kullanımı hakkında bilgi verdik, bir sonraki sayımızda
görüşmek üzere...

Yazar: Ayhan AKTAŞ

Sistemimizi oluşturduk ve sıra geldi ayarlarını
yapmaya: “Ayarlar” bölümüne geçelim ve ayarlarımızı
yapmaya başlayalım.
“Ayarlar”a geldiğimizde görüntümüz bu şekilde
olacaktır:
İlk olarak “CD/DVD-ROM” bölümüne geçelim.
Burada işletim sisteminizi CD ile çalıştıracaksak İletişim: by.mihni@gmail.com
“Sunucu CD/DVD Sürücüsü”nü işaretlememiz
gerekiyor, eğer .iso dosyası ile çalıştıracaksak “ISO
Kalıp Dosyası” işaretli olmalı ve .iso dosyasının
bulunduğu bölüme giderek dosyayı seçmemiz gerekli.
”Ses” bölümüne geldik: “Enable Audio” (Sesi

5

Linux Röportajları
Diğer Pencerelerde Linux
Bu bölümde bu aydan itibaren, Linux ile yeni tanışmış
ya da henüz tanışmamış kişilerle yapılan
röportajları yayımlayacağız. Bölümün amacı;
eksiklerimizi dışarıdan bir göz ile görmek,
çalışmalarımıza
ona göre yön vermek olacak. İçeriden bakmak ile
göremediğimiz eksiklerimizi onların gözünden
okuyacağız. Röportaj yapılan kişilere orijinal Ubuntu
CD'si hediye edilmektedir.
Sorduğumuz sorular
1- Bir sistem kurduğunuzda, donanım tanıtma derdiniz
olmasa, kendinizi nasıl hissedersiniz? Sistem
hakkındaki fikirleriniz ne olur?
2- Yeni bir sisteme geçiş yapsanız, virüs derdiniz
olmasa, sistemi sadece kendinize göre
özelleştirebilseniz ve bunda hiç zorluk çekmeseniz...
3- Alışmış olduğunuz her şey bir işletim sisteminde
toplanmış. Güvenlik derdiniz yok, oyun derdiniz
yok, canınız sıkıldığında sistem içinde oynama
yapabileceksiniz. İşletim sistemini sanki sıfırdan
kendiniz kurmuş gibi hissetseniz nasıl olurdu?
4- Linux deyince aklınıza ne geliyor? Yenir mi, içilir
mi?
5- Bunları biliyor muydunuz?
Ubuntu, herkesin özgürce kullanabildiği;
yayınlamakta, kopyalamakta veya kodlarının
özgürce değiştirilip geliştirebildiği yazılımlardan
oluşur. Bunların çoğunluğu GNU Genel Kamu
RÖPORTAJ
Lisansı ile güvence altına alınmış, özgür / açık kaynak 5- Bilmiyordum.
yazılımlardır. Bunların yanı sıra Ubuntu'nun
Canonical Ltd. tarafından sağlanan ücretsiz CD desteği Cem:
bulunmaktadır. Türkiye'de Ubuntu 1- Çok güzel olurdu, hemen kaldığım yerden işlerime
kullanıcılarına destek olarak günde yaklaşık 15 bin devam ederdim. Şöyle ki; sistemi kurmakla ilgili
kişinin ziyaret ettiği, büyük ve seviyeli bir destek derdim olmasa hemen üzerinde para kazanmaya devam
platformu olan http://forum.ubuntu-tr.org sitesi ederdim.
mevcuttur. 2- Söylediğin özellikler çok güzel. Örneğin virüs derdi
olmasa ve kendime göre özelleştirebilecek olsam
Cevaplar aynı zamanda bulduğum programların muadillerini
hemen bulabilseydim düşünmeden geçerdim, ama
Atilay YARDIMCI: bunun garantisini Linux veremez diyorum, örneğin
1- Gayet iyi, bir çok yenilik sağlardı diye düşünürüm. Babylon diye bir sözlük var, Linux altında çalışan bir
2- Virüs kapmayan bir sistem her yanıyla iyidir. benzeri yok.
Örneğin Kaspersky gibi dünyada ün yapmış bir anti- 3- Mükemmel olurdu ama ne yazık ki o kabiliyet
virüs programı hem yüksek maliyetle satılıyor, hemde bende yok. Programlamadan dahi pek o kadar
bilgisayarı zorluyor. Her insanın ayrı bir zevki vardır. anlamıyorum.
Kendine göre özelleştirmeyi çok büyük artı olarak 4- Ne yenir, ne de içilir. Bir işletim sistemidir.
görmesem de gayet makul..
3- Güzel olurdu, geçerdim.
4- Windows basit kullanıcılar için yapılmış bir işletim
sistemi, Linux ise ustalar için yapılmış bir işletim
sistemi...
5- Bilmiyordum.
Mert TUNCA:
1- Zamandan tasarruf sağlardı, iyi olurdu. Sürücü ile
filan uğraşmazdık.
2- Zaten virüs derdim yok, güvenlik duvarı bile
kullanmıyorum.
3- İyi olurdu ama zaten kullandığım birkaç program,
onları bir araya getirip kurmak bana pek de zor
gelmiyor. Oyun desem oynamıyorum. İnternet olsun
taştan olsun benim için.
4- Ücretsiz kullanıma olanak sağlayan bir işletim
sistemidir.
6

5- Biliyorum.
Muhip ÇAĞLIDİL:
1- İyi bir sistemmiş derim ancak manuel olarak
kullanamayacaksam bırak gitsin çünkü böyle otomatik
sistemler illa ki bir arıza çıkartacaktır bence ve manuel
yoksa asla kullanmam. Sistem dediğin kontrol
edebiliyor olman gerek.
2- Şimdi eğer virüs derdim hiç bir şekilde olmasa
kendime göre özeleştirebilirsem harika olurdu. Virüs
derdim çok düşük seviyelerde olurdu. Ancak böyle bir
sistemde çıkabilecek başlıca sorunlar olduğuna
inanıyorum, yani eğer yeterli standardı bozacak kadar
özeleştirme olursa sorunlar çıkabilir. Bu custom
sistemlerde her zaman bir manuel 2. sistemin olmasını
dilerim aslında.
3- Eğer alıştığım tüm sistemlere bir arada olursa ve bu
kadar serbest ve basit bir sistem olursa kesinlikle
benden mutlusu olamaz.
4-Linux kelimesi benim için belkide kendimi en rahat
hissettiğim sistemdir. Ubuntu kullandım uzunca bir
sürece ancak, Windows tabanlı bazı ürünler
programlar oyunlar vs. açısından zorluk çektim
doğrusu.
Ancak her açıdan Windows'tan daha iyi bir sisteme
sahipti tabii. 2. bilgisayarımda Windows'ta yüklüydü.
kısacası Linux = Özgürlük.
5- Üyeyim zaten.
Selim ÖNDER:
1- Çok süper olur.
2- Süper olurdu.
3- Süper olurdu, oyun derdimiz yoksa iyi olurdu.
4- Doğrusu Linux deyince aklıma wireless hack,
milw0rm, sudo, terminal/shell, exploit, ddos, santanç,
Ubuntu, root, kernel geliyor. Vs..
RÖPORTAJ
5- Benim laptop'ta sorunsuz çalışsa ne ala. 3- Bir çok kullanıcı rahat eder. Sonuçta daha önce
söylediğim gibi size bir rahatlık sunuluyor. Ama ben
Ahmet KARAKUŞ: rahat hissetmezdim. Genel dışında tutuyorum
1- Sevinirim tabii, Linux kullandım ve donanım tanıtma kendimi...
derdim olmadı. 4- Linux = Özgürlük.
2- Virüs derdi olmayan bir sistem varsa rahat olurum 5- Evet biliyorum. Bir dönem Ubuntu ve Pardus'u
tabi, güzel olurdu kendi zevkime göre özelleştirmek. farklı platformlara kurup karşılaştırmalarını
3- Alışmış olduğum her şey ve daha fazlası olan bir yapmıştım ve Ubuntu ağır basmıştı.
sistem olursa memnun olurum tabi...
4- Aklıma özgürlük geliyor.
5- Evet biliyorum.
Muzaffer YILDIRIM:
1- Kendimi boşlukta hissederdim.
2- Linux'a neden daha önce geçmemişim diye
düşünürdüm.
3- Çok iyi olurdu.
4- Parmakları kod yazmaktan nasırlaşmış arkadaşların
kullandığı OS aklıma gelir.
5- Biliyorum.
Andaç ÇETİNKAYA:
1- Bir sistem kurduğumda donanım tanıtmam
gerekmiyorsa ve ben normal seviye bir kullanıcı isem bu
hoşuma giderdi, sonuçta bu büyük bir rahatlık. Fakat
ileri seviye kullanıcılar için aynı soruyu soracak
olursak normal durumlarda hoşuma gitmezdi, çünkü o
durumu kurduğum sistemi hissetmeliyim... Fakat iş
yerindeyim ve acelem var, zaman kısıtlamam var, o
zaman bu durum kolaylık olurdu.
2- Virüs derdim olmasa tabii ki güzel olur, bunun aksini
sanırım hiç kimse iddia edemez, ne ileri seviye Yazar: Ayhan AKTAŞ
kullanıcılar, ne de normal kullanıcılar. Kendime göre İletişim: by.mihni@gmail.com
özelleştirebilme konusuna gelince bu özgürlüktür,
Windows'a uzak olan bir kelime bu. Kullanıcılar için
kaçınılmaz bir tercih sebebi olur.
7
 YERELLEŞTİRME ÇALIŞMALARI
Ubuntu çevirileri Launchpad üzerinde herkese açık. bilgisini yansıtarak Türkçeleşmesini sağlayan kişiler.
Ubuntu Türkçeleştirme Çalışmaları Forumdaki takım çeviri yapmanın yanında Ubuntu'da kullandığınız çeviriler güncel mi?
Ubuntu Türkçeleştirme Çalışmaları çevirilere katılmak isteyenlere yön gösteriyor, Kullandığımız çeviriler maalesef güncel değil. Sistem
Ubuntu'yu hangi dilde kullanıyorsunuz bilmiyorum. yanlışları düzeltiyor. Forum yenilenmeden önceki kurulumları için Ubuntu belli paketler belirliyor,
Ancak yabancı dilde kullanıyorsanız çok şey çeviri çalışmaları hakkında bilgi edinemedim ancak sistemin çıkacağı tarihlere kadar. Bir daha da
kaybettiğinizi belirtmek isterim. size şu anda nasıl çeviri yaptığımız konusunda güncellenmiyor. Kararlı sürümler için
bilgi verebilirim. haftada bir-iki kere bu dil paketlerinin güncellendiği
Sistem neden Türkçe kullanılmalı? kaynağı elle eklemeniz gerekli. Güncel dil paketlerini
Yabancı dilde kullananları anlamakta güçlük T ü r k ç e l e şt i r m e Ç i z e l g e s i : Kullanıcının sıkça karşısına kullanabilmek için yapmanız gerekenler:
çekiyorum. Kişinin ana dili Türkçe değildir anlarım. çıkan uygulamaların Ubuntu'daki menülere Uçbirimden verilecek komut:
Ama yabancı dilimi geliştirmek için diyenlere göre çizelgelenmiş çeviri şablonlarıdır. Türkçeleştirme sudo gedit /etc/apt/sources.list
gülüyorum. Yazılımı yabancı dilinizi geliştirmek için o Çizelgesi'nde çevirinin durumu, çeviri şablonları Aşağıdaki satırları -jaunty yerine intrepid ya da hardy
dilde kullanmak sizi yabancılaştırmaktan başka bir işe bağlantısı ve uygulamaların (varsa) Viki'deki de kullanılabilir- kaynak listenizin altına ekleyip
yaramaz. Ana dili Türkçe olan kişileri birbirleriyle kısayolları bulunmaktadır. kaydedin ve kapatın:
anlaşabilmek için İngilizce konuşmak zorunda olan Bu sayede çeviri eksiklerini azaltmak ya da hataları # Dil paketleri
yabancılara çevirir. Bir çeşit mankurt olursunuz. düzeltmek isteyen kolaylıkla ilgili şablona erişebilir. deb http://ppa.launchpad.net/ubuntu-
Eğer ki Türkçe dil desteği yeterli değil derseniz, langpack/ppa/ubuntu jaunty main
haksızlık yaptığınızı söylerim. Çünkü 9.04 sürümünün H a t a l ı Ç e v i r il e r : Çeviri konusunda yardım deb-src http://ppa.launchpad.net/ubuntu-
Türkçeleştirmesinde 8.04 ve 8.10'a nazaran daha çok edemiyorsanız karşılaştığınız hataları bu konu altında langpack/ppa/ubuntu jaunty main
kişinin katılımı oldu. Sistem kurulduktan sonra günlük bildirebilirsiniz. Uçbirimden anahtarı almak için gerekli komutu verin:
işlerini halledecek bir kullanıcı için Ubuntu'nun sudo apt-key adv --recv-keys --keyserver
Türkçeleşme oranının % 90 üzerindedir. A s k ı d a k i Ç e v i r i : Türkçeleştirmeye destek olmak keyserver.ubuntu.com 4515F634
isteyenlerin ilgisini tek noktaya toplamak için Son adım olarak kaynaklarınızı güncelleyin:
“Gaye, bugünkü ve yarınki Türk'ün medeniyetini yaptığımız çalışmadır. Ubuntu'da çevrilmesi gerek o sudo apt-get update
kucaklayacak en güzel ve en ahenkli Türkçe'dir.” kadar çok paket var ki insan bunları görünce Artık diğer güncellemelerle birlikte dil paketleriniz de
Mustafa Kemal Atatürk vazgeçiyor. Bunun az da olsa önüne geçebiliyoruz güncel hale gelecektir. Ayrıca KDE uygulamalarını
Ubuntu Türkçeleştirme çalışmaları Askıdaki Çeviri ile. kullanıyorsanız bunların da Türkçe dil desteği için
Linux dağıtımlarında Türkçe dil desteği konusunda en uçbirimden aşağıdaki komutu vermelisiniz:
iyisi Ubuntu mu? Değil, bu konuda en büyük dil Çalışmanın adı biraz garip gelmiş olabilir, çıkışı da sudo aptitude install language-pack-kde-tr
desteğini Pardus vermektedir. Ancak Ubuntu'nun da bu garip oldu zaten. Televizyonda üretim süreçleri Ubuntu çevirileri gün geçtikçe iyileşmektedir.
konuda çok aşağı kalır yanı yok. İki dağıtımda ortak ile ilgili bir program izlerken robotların kullanıldığı bir Sisteminizi Türkçe kullanmaktan çekinmeyin. Eğer
çeviriler de bulunmaktadır. görüntü geldi. Ham madde bir askıda asılı eksik bir yanını görürseniz bunu forumda dile
Ubuntu'da çeviriler nasıl yapılıyor? duruyordu. Robotlar da bunun çevresinde dolanıp ham getirebilirsiniz. Her türlü eleştiriye açığız...
Ubuntu Türkiye Forumu'nda bir çeviri takımımız var. maddeyi ürün hale getirmek için işlem yapıyordu.
Ancak tüm çevirileri bu takım halletmiyor. Askıdaki Çeviri de aynı mantık; Belirlediğimiz Yazar: Hasan Yılmaz
çevrilmemiş bir şablon var ve bunun üzerinde İletişim: hedefturkce.com

8

MagmaLinux İncelemesi
Magma Linux İncelemesi
“Özgürlüğün sınırlarını sen belirle” ifadesini
kendisine şiar edinmiş derginiz SUDO ve ekibi;
bundan böyle bu sayfalarda, siz değerli açık kaynak
gönüllülerine her sayısında farklı bir Linux
dağıtımını tanıtmaya çalışacak. Tabii ki
önceliğimizi, yerli sürümlere vereceğiz ve bu
sayımızdaki konuğumuz Magma Linux.
Dilerseniz, http://www.magmalinux.org/ adresinden
ev kullanıcıları için hazırlanmış 77 farklı dili içinde işlemci mimarisini Magma Linux'ta destekleyerek,
barındıran, kurulum CD/DVD kalıbını indirirken,
Magma Linux'a şöyle bir göz atalım:
Magma Linux; 20 kişilik özverili bir ekip tarafından
geliştirilen Debian tabanlı, öntanımlı olarak KDE
masaüstü yöneticisini kullanan, kurulumu son
derece basit bir yerli Linux dağıtımı. Ancak
değinmeden geçemeyeceğimiz, eksiklik olarak
değerlendirmesek bile “olsaydı iyi olurdu”
dediğimiz bir handikapı var, o da şu ki: kurulum
DVD kalıbı Live (Canlı) olarak çalıştırılamamakta.
Yani mutlaka denemek için PC'nize kurmak
zorundasınız. Yukarıda da dediğimiz gibi, tabii ki bu
bir eksiklik değil ve satırlarımızı okuyan
geliştiriciler en kısa zamanda buna da
değineceklerdir.
Magma Linux, Ubuntu'dan aşina olduğumuz
Synaptic Paket Yöneticisi'ni kullanmakta ve içinde
barındırdığı yaklaşık 1300 paket/programa,
deposundan 25.000 paket/programa erişim şansı
DAĞITIM İNCELEME
tanıyarak kişisel ihtiyaçlarımıza göre sınırsız Magma Linux Ofis:
kombinasyonlar sunmakta. Hemen hatırlatmak gerekir
ki Magma Linux, içerdiği programlar ve menü yapısı ile Ofis/büro ortamında kullanılmak üzere hazırlanmıştır.
tamamen son kullanıcı için tasarlanmış bir dağıtım. Bünyesinde 1100 adet % 70 KDE - % 30 GNOME
Windows'tan Linux'a geçmek isteyen, ancak akıllarında paket/programlarının harmanlandığı bir yapı
çeşitli soru ve ünlem işaretleri olan arkadaşlarımız için, barındırmaktadır. Kısaca bazılarının adlarını zikretmek
menü yapısı Windows'u andırdığından, alışılması ve gerekirse:
kullanılmasının çok kolay ve zahmetsiz olacağını
gözlemledik. Wicd (Ağ Yöneticisi), K3b , k9copy , Devede (CD /
DVD Programları), Openoffice , ScribusNG, Iceweasel
Tabii ki günümüzün olmazsa olmazı olan 32 ve 64bit (Firefox), Icedove (Thunderbird), Java, FlashPlayer,
aMSN , Pidgin, IRC, Skype, Bittorrent, Filezilla FTP,
kullanıcılarından kendini mahrum etmemiş. Bünyesinde Limewire (P2P), GIMP, Inkscape, Dia, Blender,
kulanılan programların en güncel versiyonlarını takip Bluetooth, Wammu (Cep Telefonu Yonetimi), Digikam
etmek ve geri bildirim yapılan küçük hatalarını (Fotoğraf Yönetimi), Krfb (Uzak mesafe masaüstü
düzeltmek adına her 2 ayda bir yeni sürüm çıkarılacağı paylaşımı), Miro (İnternetten Video/TV izleme), Video
duyurulmuş. Bizim test amaçlı PC'mize kurduğumuz Programları (SMPlayer , RealPlayer, VLC), Kino (Film
Magma Linux 9.3 ve bu versiyon KDE 3.5.10 masaüstü Düzenleme), Amarok ( Müzik Dinleme), SAMBA
yöneticisini kullanmakta. Client , Lisa (Windows Ağ Paylaşımı), Wine (Windows
programlarını Linux altında çalıştırmak için emülatör),
Peki, nedir bu her ihtiyaca yönelik özel kurulum ntfs-3g , aufs5, CUPS, Perl, Tcl/Tk, Python, Openssh,
CD/DVD'si...? Vim, Emacs...
Yukarıda da değindiğimiz gibi, özelleştirilebilir 4 ayrı Magma Linux Geliştirici:
versiyonda kullanıcılarının beğenisine sunulmuş:
Yazılım geliştirmek için tasarlanmıştır. Bünyesinde
Magma Linux Ev: yaklaşık 1800 paket/program barındırır. Magma Linux
Ofis versiyonundaki tüm paket/programlara ek olarak:
Ev ortamında kullanılmak üzere, bünyesinde 1300 gcc, g++, gcj, gdc, Gambas2,
paket/program barındırmakta olup, Magma Linux Ofis gdb , valgrind, Eclipse, Qt, Qt Designer, Qt4Linguist,
versiyonuna ek olarak, çeşitli oyunlar eklenmiştir. GTK2+ , Gtkmm, Glade , DevHelp, wxWidgets,
wxFormBuilder, FLTK , Fluid, ProgreSQL, MYSQL,
Amaya, KdeWebDevelop, Svn, Git, CVS, PDFEditor,
9
 DAĞITIM İNCELEME
Iceweasel, Icedove, Java Runtime, Flash Plugin,
Vim, Emacs gibi...
Magma Linux Kurulum
http://www.magmalinux.org/ adresinden
indirdiğimiz
“MAGMA_DESKTOP_HOME_9.3_x86_64_tr.is
o” isimli 1.4 GB'lık DVD kalıbını aşina
olduğumuz Brasero ya da K3b programlarından
herhangi birini kullanarak boş DVD'mize yaktık ve
PC'mizi yeniden başlatıp, BIOS ayarlarından “First
Device”ı CD-Rom yaparak, PC'mizi CD'den
başlattık:

Virtaal, PoEdit, VirtualBox, Qemu gibi paket/programları ihtiva eder.

Magma Linux Sunucu:
Bir sunucu oluşturmak için tasarlanmıştır. Bünyesinde yaklaşık 750 paket/program barındırır. Bu
paket/programlardan bazıları: Apache2, Profptd, BIND, DHCP Server, Courier (MTA), Spamassassin + spamc,
Squid, SAMBA Server, CUPS, Subversion, ProgresQL, PHP, Perl, Tcl/Tk, Python, Wireshark, Openssh,

10
DAĞITIM İNCELEME

Yandaki ekranda klavye

düzenimizi seçip Devam
butonuna Tıklıyoruz.

11
DAĞITIM İNCELEME

Türkiye 'yi seçip Devam

butonuna Tıklıyoruz.

Bilgisayarımıza

12
DAĞITIM İNCELEME

13
DAĞITIM İNCELEME

vereceğimiz isimi yazıp

Devam butonuna tıklıyoruz.

14
DAĞITIM İNCELEME

Alan Adımızı yazıyoruz.

15
DAĞITIM İNCELEME

“Klavuzla - diskin tamamı”nı

seçeneğini seçip Devam
butonuna tıklıyoruz.

16
 DAĞITIM İNCELEME

Önemli Not: Eğer bilgisayarınızda birden fazla işletim sistemi kullanıyorsanız ya da farklı bölümlemeriniz varsa; dergimiz
SUDO'nun Kasım 2008 tarihli 1. Sayısının 27-28. sayfalarında yer alan Gparted ile Disk Bölümleme makalesine göz
atmanızda fayda var. Aksi takdirde Harddisk'inizdeki mevcut bilgilerinizi kaybedebilirsiniz...

Gparted Live CD (Canlı CD) indirme adresi: http://gparted.sourceforge.net/download.php

17
DAĞITIM İNCELEME

Tekrar Devam butonuna

tıklıyoruz.

Tüm dosyalar tek

18
DAĞITIM İNCELEME

bölümde(Yeni kullanıcılar için

tavsiye edilir.)'i seçip Devam
butonuna tıklıyoruz.

19
DAĞITIM İNCELEME

20
DAĞITIM İNCELEME

Root şifremizi(İşletim
sisteminde her yetkiye
sahip olan kullanıcı)
giriyoruz.

21
DAĞITIM İNCELEME

Ve Devam butonuna
tıklıyoruz.

22
DAĞITIM İNCELEME

Kullanıcı ismimizi
giriyoruz.

23
DAĞITIM İNCELEME

Türkçe karakter
kullanmadan bir
kullanıcı adı yazıyoruz
ve Devam butonuna
tıklıyoruz.

24
DAĞITIM İNCELEME

Kullanıcı şifremizi
giriyoruz ve Devam
butonuna tıklıyoruz.

25
DAĞITIM İNCELEME

Şimdi arkamıza
yaslanıp, Magma
Linux'un PC'mize
kurulumunu
izleyebiliriz.

26
DAĞITIM İNCELEME

Devam butonuna
tıklıyoruz. (CD'yi CD-
Rom'dan çıkartmayı
unutmayın.)

27
DAĞITIM İNCELEME

28
 DAĞITIM İNCELEME

Kullanıcı adımızı ve şifremizi girdikten sonra, Magma Linux'u hemen kullanmaya başlayabiliriz.

29
 DAĞITIM İNCELEME

Ayrıntılı bilgiye
ekte vermiş
olduğumuz,
Magmalinux
ekibinin hazırlamış
olduğu rehberden
ulaşabilirsiniz.

Magma Linux masaüstü'nden genel bir görünüm

Yazar/İletişim: Kadir TUTAR kadirtutar@ubuntu-tr.org
Evet değerli SUDO okuyucuları Magma Linux'u kurup, masaüstüne düştük. Şimdi de
Yazar/İletişim: Volkan GÜRSOY tutunamayan@ttmail.com
dilerseniz, Magma Linux'un içinde şöyle bir gezinelim.

30
 LİNUX SİSTEM YÖNETİMİ

Haydi Bilgisayarımızı Kullanalım! Pidgin, home/kullanıcı_adı/.purple/accounts.xml Sistemimizi “özel”leştirelim

Haydi! Bilgisayarımızı kullanalım (2)
Önceki sayımızda bu sayımıza atfen daha fazla
özelleştirmeye yer vereceğimi belirtmiştim, lakin bir
eksiğimi fark ettim. Bu aydan itibaren daha düzenli ve
bölümler halinde bilgiler sunmaya başlayacağım.
Böylece, gerekli olan bilgiye ulaşmak sizler için daha
kolay olacak.
dosyasının içerisinde, “Parolamı hatırla” diye
işaretlediğimiz parolaları şifrelenmemiş bir şekilde
saklamakta. Açık kaynak dağıtımlar kullanan bizlerin
bilgisayarına dışarıdan girilmesinin oldukça güç
olduğu düşünülebilir, lakin imkansız değildir elbette.
Bu ihtimalin ol(a)mayacağını varsaysak bile,
bilgisayarımızın başına bizden başka birisi oturduğu
anda şifrelerimize ulaşması çok zor olmayacaktır.
“Parolamı hatırla” ifadesini seçerken bu durumu da
göz önünde bulundurmanızı öneriyorum.
Ekranımızı kilitlemek hiç bu kadar kolay olmamıştı!
Kurduğumuz bir uygulamayı ya da istediğimiz bir
komutu istediğimiz bir yerde “başlatıcı” olarak kolayca
kullanabileceğimizi önceki sayımızda belirtmiştik.
Bunun daha özelleşmiş versiyonu ise direkt olarak tuş
kombinasyonu ile çalıştırmak oluyor. Bu ipucunu
istediğimiz bir uygulamanın başlatıcı komutuna ya da
istediğimiz bir komuta uygulama imkanımız
bulunmakta.

Ekran kilitleme komutu: (Uygulamalar > Donatılar >

Uçbirim) gnome-screensaver-command –lock

Sistem > Tercihler > Klavye Kısayolları > Ekle yolunu

Limewire, Frostwire gibi paylaşım programlarını ne
kadar güvenli?
takip ederek açılan kutucukta, “Ad” kısmına
istediğimiz bir ifade, “Komut” kısmına ise gnome-
screensaver-command –lock yazıp “Uygula”
düğmesine basıyoruz. Listenin en altına komutumuz
eklendi, şimdi de tuş kombinasyonu ataması yapalım.
Komutumuzun bulunduğu satırın en sonuna sol tuş ile

Güvende(mi)yiz(?) Bu tür programlar, bizim bilgimiz haricinde (fark

Yeni bir sistem kurma arefesinde, kullanıcı
dosyalarımı karıştırırken fark ettiğim, önemli bir şeyi
sizlerle paylaşmak istiyorum.
Sade, hızlı ve kullanışlı diye düşündüğümüz Pidgin,
güvenli mi?
Hatırlatma: Dosya/dizin isminin başında nokta “.”
olması, o dosyanın/dizinin gizli olduğunu ifade eder.
Ctrl + H kombinasyonu ile gizli dosyaları/dizinleri
görebilirsiniz.
etmeden) bazı dizinlerimizi de paylaşıma açmakta -
Belgeler dizini gibi-. Bu dizin içerisinde bulunan
özel/önemli dosyalarımıza yabancıların erişimleri
oldukça kolay hale gelmekte. Aklımızda
tutamayacağımız şifreleri -ücretli olarak aldığımız
paylaşım site üyelik şifreleri gibi- kaydettiğimiz “.txt”
uzantılı dosyalar ya da gedit belgelerini paylaşıma
açılan bu dizinlerimizde bulundurmak, şifrelerimizi
paylaşıma sunmak anlamına geliyor.

31

tıklayıp, tuş kombinasyonu seçiyoruz. Örnek olarak,
Ctrl tuşuna basılı tutarken istediğimiz bir başka tuşa
basıyoruz. İşlem bittikten sonra “Kapat” düğmesi ile
açık olan penceremizi kapatıyoruz.
Uçbirim komutlarımızı kendimiz belirleyelim...
Depodan bir paket kurmak istediğimizde,
Uygulamalar > Donatılar > Uçbirim)
sudo aptitude (ya da apt-get) install paket_adı
olarak uzunca bir komut yazmak zorunda kalıyoruz.
Peki bunu kendimize göre özelleştirme şansımız yok
mu? Elbette var.
Not: Ben sistemimde aptitude kullandığımdan dolayı
anlatımımı buna göre yapacağım. Siz apt-get
kullanıyorsanız ona göre düzenleme yapabilirsiniz.
home/kullanıcı_adı/.bashrc yolunu takip ederek
“.bashrc” dosyamızı açıyoruz. Dosyamızın en altına
istediğimiz komutları belirlemek adına birkaç satır
ekleyeceğiz.
function istediğimiz_komut {
komutun_aslı;
} girmemek için bir defaya mahsus olarak uçbirimde,
Örnek;
function yk {
sudo aptitude install;
} Bir metni txt dosyasına kaydetmek ne kadar kolay
LİNUX SİSTEM YÖNETİMİ
function gnc {
sudo aptitude update;
}
İstediğimiz komutları belirledikten sonra dosyamızı
kaydedip kapatıyoruz. Uygulamalar > Donatılar >
Uçbirimde,
source ~/.bashrc
komutu vererek yeni komutlarımızı kullanabilir hale
getiriyoruz -yeniden başlatmaya ihtiyaç duymuyoruz-.
Artık, bir paket yüklemek için, yk paket_adı
komutunu, sisteminizi güncellemek için gnc komutunu
kullanabilirsiniz. Ya bu kısaltmaları unutursak? diye
bir soru sorma ihtimalinize karşı, asıl komutları
kullanabileceğinizi de belirteyim. Yani, sudo aptitude
install paket_adı komutu da işler halde bulunduğu gibi,
kısaltmaları hatırlamak için home/kullanıcı_adı/.bashrc
dosyanızın içine de bakabilirsiniz.
Bunları biliyor muydunuz?
Yetki gereken her komutun başına sudo yazmaktan Bir önceki yazımızda fare ile metni seçip, orta tuş ile
sıkıldım açık olan bir dosyanın içerisine kolayca
yapıştırabileceğimizi söylemiştik. Şimdi ise açık olan
Açtığınız oturum boyunca bir daha sudo komutu bir dosya olmadığını düşünelim. Yeni bir dosya açmak
yerine, metnimizi seçip, sol tuş ile sürükleyip
sudo -s istediğimiz yere -masaüstü ya da istediğimiz bir
dizinin içerisine- bırakmak ile metnimizi bir .txt
komutu verdikten sonra giriş şifrenizi girip enter dosyasına kaydetmemiz anlamına geliyor.
demeniz yeterli olacaktır. Kaydedildiği yerde, “taşınan metin.txt” adında bir
dosya oluşturmuş oluyoruz.
olabilir ki?
32
 LİNUX SİSTEM YÖNETİMİ

Yazımızı Ahmet Okan YILMAZ arkadaşımızın
göndermiş olduğu bir ipucu ile sonlandıralım.
Bootchart
Bir forumda okuduğum “Bilgisayarınız kaç saniyede
açılıyor?” sorusu beni de dürtükleyince bootchart
ismine ulaştım.
Bootchart nedir?
Linux'unuzun açılış işlemlerini görüntüleyen ve
performans analizi yapabilmemizi sağlayacak olan
verileri toplamamıza yarayan bir araçtır.
bilgileri topladı. Bize bunları anlayacağımız bir grafik haline getirmek kaldı. Bunun iki yolu var:
Birincisi: /var/log/ altındaki bootchart.tgz dosyasını http://www.bootchart.org/download.html sayfasının en
altındaki “Renderer Web Form” kısmında siteye yükleyip .png, .svg ya da .eps formatlarına dönüştürülmesini
sağlayabiliriz.
İkincisi: Bir uçbirim açıp (Uygulamalar > Donatılar > Uçbirim) bootchart-render komutunu vermektir ki, bu
komut sonucunda ev dizininizde bootchart.png adında bir dosya oluşacaktır.
Grafiği incelediğimizde sistemin kaç saniyede açıldığı, disk ve işlemci kullanımı ve hangi art hizmetlerin
başlatıldığını görebilirsiniz.

Bootchart'ı kuralım ve ayarlayalım

Bootchart'ı Synaptic Paket Yöneticisi'nden kurduktan
sonra /boot/grub/menu.lst dosyası içerisine örnekte
gösterildiği şekilde şu değerleri ekleyelim:
init=/sbin/bootchartd

Örnek menu.lst dosyası:

title Ubuntu 9.04, kernel 2.6.28-11-generic
uuid e42257ca-dd3e-425b-9fcb-cc9dcc68b6e4
kernel /boot/vmlinuz-2.6.28-11-generic
root=UUID=e42257ca-dd3e-425b-9fcb-cc9dcc68b6e4
ro quiet splash init=/sbin/bootchartd
initrd /boot/initrd.img-2.6.28-11-generic
quiet

Bu değerleri menu.lst dosyasına eklememizdeki amaç

sistemin açılış sırasında yaptığı işlemlerin bilgisini Hatırlatma: Ubuntu'da toplanan bilgiler /var/log/bootchart/ dizini altına kaydedilir.
toplamaktır. Yazılım topladığı bu bilgileri
/var/log/bootchart.tgz dosyası içerisine kaydeder. Yazar: Mustafa ALKAN
Bootchart'ı Kullanalım İletişim: mustafaalkan@ubuntu-tr.org / http://www.hakperest.org
Şimdi bilgisayarımızı yeniden başlatalım. Sistem
açıldığında bootchart da işini bitirmiştir. Bootchart

33
 OYUN İNCELEME
NeverBall
NeverBall! Farelerin Gücü Adına!Apple'ın 1968'de geliştirdiği ve tümbilgisayar
alışkanlıklarımızı değiştiren biricik“şey”, fare! Bu “şey”e ne kadar hakim
olduğunuzu hiç düşündünüz mü? Evet mi? Ozaman hazır olun! Neverball geliyor!
NeverBall'da temel olarak farenizi hareketlerinizle bir platformun eğimini
değiştiriyorsunuz ve fizik kurallarına bağlı olarak platformdaki top hareket ediyor.
Amaç; en az, gerektiği kadar puan toplayıp; bitiş alanına ulaşmak. Hazır fizik
demişken oyunun fizik motoru oldukça güçlü. Herhangi bi engele ya da objeye
çaptığınızda, topun verdiği tepkiler çok gerçekçi. Tek kişilik bir oyun olan
NeverBall'ın sistem gereksinimleri de oldukça düşük. Oyun 100'den fazla bölümle
birlikte geliyor. İsterseniz ücretsiz bir paket ile daha fazla bölüm edinebiliyorsunuz
ya da ücretsiz olarak edinebileceğiniz bir programla kendi bölümlerinizi
34
oluşturabilirsiniz. NeverBall'ın bölümleri altı farklı zorluk düzeyinde
gruplandırılmış. Bunlar: NeverBall easy, NeverBall medium, NeverBall hard,
Tour de force, Retour de force, NeverMania.
Sistemde yaklaşık 30MB alan kaplayan NeverBall, geniş ekran (wide screen)
dahil, 8 farklı çözünürlükte oynanabiliryor. Ayrıca oyun için müzikler ve
bölümlerdeki arka plan gayet başarılı. Oyunu Ekle/Kaldır'dan veya
sudo apt- get install neverball
komutuyla yükleyebilirsiniz. Kısacası NeverBall; donanıma yüzlerce lira
vermek, harddiskden gigabaytelarca alan ayırmak, oynarken sinirlenmek, hırs
yapmak için değil, “sadece eğlence” için var... Herkese iyi oyunlar! (:
Yazar: Oğuzcan NAS
İletişim: oguzcana@ymail.com
 OFİS YAZILIMLARI
uğraşmadan bu yazılıma sahip olduğunuz gibi yazılım yamaları ve öntanımlı olarak gelmeyen diğer
Linuxta Ofis Yazılımları güncelleştirmeleri Ubuntu'nun kendi programlarını da Ubuntu'nun yazılım deposunda
güncelleştirmeleriymiş gibi güncelleme yöneticisiyle kolaylıkla bulup kurabilirsiniz. Şimdi tek tek ofis
Linux'da Ofis Yazılımları
kurulabiliyor. Oluşturduğunuz bir dosyayı bir e-maile yazılımlarına göz atalım:
Kapalı kaynaklı sistem kullanıcılarının kullandıkları ek dosyası olarak koymak için sol üsteki kayıt
menüsündeki mektup simgesini tıklayabiliyorsunuz ve Kelime İşlemci (Writer)
sistemden kopamamalarının ve Linux'a mesafeli
durmalarının en önemli nedeni, kullandıkları sistemde bu noktada Openoffice.org'un Evolution Posta
İstemcisiyle uyumlu çalıştığını göreceksiniz. Ofis yazılımları içerisindeki “Word” yazılımlarının
yapabildikleri işlemleri Linux altında
Openoffice'nin Windows sürümü Internet Explorer ile karşılığıdır. Uygulamalar > Ofis > Openoffice Kelime
yapamayacaklarına inanmalarıdır/inandırılmalarıdır.
yeterince uyumlu çalışamazken Mozilla Firefox ile tam İşlemci yolunu takip ederek açabilirsiniz. Resimde de
gördüğünüz gibi menüleri kullanıcının yabancılık
Halbuki diğer sistemlerde yapılabilen birçok şeyi, hatta uyumlu çalışıyor (Linux'da de öyle). Böylece İnternet
ortamından kopyaladığınız yazıları karakter çekmeyecek şekilde, belli standartlar dahilinde
daha fazlasını Linux dağıtımlarında yapmak
tanımlaması veya tablo sorunları olmadan kolayca hazırlandığını görüyoruz.
mümkündür. Geçtiğimiz sayılarda Linux tabanlı
sistemlerde oyun oynanmaz yargısının gerçeği yapıştırabiliyorsunuz. Openoffice'nin veri tabanı,
yansıtmayan bir efsane olduğunu göstermiştik ve
bundan sonraki sayılarımızda da bu tür yanlış bilinen
konularda bilgilendirme yazılarına devam edeceğiz. Bu
sayımızda, ofis işlemleri konusunda açık kaynaklı
sistemlerde ev ve iş yeri kullanıcılarını bekleyen bir
kolaylıktan bahsedeceğiz.

Ofis yazılımları arasında kendinden oldukça fazla söz

ettiren Openoffice.org, bir özgür yazılım ürünü olarak
karşımıza çıkmakta. Bu yazılım bütün Linux
dağıtımlarında kurulu olarak geldiği gibi, Windows ve
MacOS sürümleri de mevcut. Ubuntu 8.10'da
Openoffice.org 2.4 öntanımlı olarak geliyordu. Ubuntu
9.04'te ise bu yazılımın son sürümü olan 3.0 sürümü
öntanımlı olarak görüyoruz.

Openoffice.org'un diğer ofis yazılımlarına göre bazı

avantajları var. Openoffice.org, oldukça fazla dosya
formatını destekliyor. Bir dosyayı kaydederken onu
hangi formatta kaydetmek İstediğinizi
belirleyebiliyorsunuz. Hiçbir lisans sorunuyla

35

Yazılarını yazdığınız beyaz ekranda bulunan çerçeve
kağıdın kenarlarını ayarlamanızı sağlıyor. Yukarıdaki
menülerde ise karakterlerin boyutunu, türünü, rengini
ve kalınlığını ayarlayabiliyorsunuz. Yazıları sağa, sola,
her iki yöne yaslayabiliyor ya da ortalayabiliyorsunuz.
Yine hem üst taraftaki kısa yollar hem de sekmeler
sayesinde tablo, grafik, resim, özel alan, not, dipnot ve
hatta video ve ses eklemeniz mümkün. Yine bu kısayol
logolarının arasında bir gezgin kısayolu, veri tabanı,
önizleme, köprüler, yardım menüleri kısayolları var.
En dikkat çeken kısa yolu ise pdf kısayolu. Bu tuşa
bastığınız zaman yazdığınız yazıyı pdf olarak
kaydedebiliyorsunuz. Görünüm menüsünden bu
kısayolları ve çerçevelerin hangisinin etkin olacağını
siz belirleyebiliyorsunuz. Dosyayı kaydettiğinizde ise
sadece dizini değil, dosyanın türünü de
belirleyebiliyorsunuz, odt, doc, pdf dahil olmak üzere
16 dosya formatı mevcut. Parolalı kaydet kutucuğunu
da tıklarsanız dosyalarınıza şifre koyabilirsiniz.
Hesap Çizelgesi (Calc)
Ofis yazılımları içerisindeki “Excel” yazılımlarının
karşılığıdır. Uygulamalar > Ofis > Openoffice Hesap
Çizelgesi yoluyla girebiliriz.
Kelime İşlemcideki menülerin hepsi burada da mevcut,
ayrıca bir hücreyi tıklayıp orada matematiksel her türlü
işlemi diğer yazılımlarda olduğu gibi, belli standartlar
kullanılması nedeniyle kolayca yapabilirsiniz. Kendi
tablolarınızı ve listelerinizi oluşturup bunu pdf formatı
da dahil istediğiniz formatta kaydetmeniz mümkün.
Özellikle iş yerlerinin çok işine yaracaktır bu yazılım.
Tablo düzenlerken, hesaplama yaparken size her türlü
OFİS YAZILIMLARI
menüsünden ses ve video da ekleyerek slaytlarınızı
görsel açıdan zenginleştirebileceğiniz, gibi sunum
yaparken konuşma yapma zahmetinden de kurtulmuş
olursunuz. :)
Solda gördüğünüz menü sayesinde slaytların birbirini
ardına ekleyip sıralayabilirsiniz, sağda gördüğünüz
menü ise bunu yaparken istediğiniz şablonu size hazır
olarak sunacak ve sizi zahmetten kurtaracaktır.
Sonuç olarak gördüğünüz gibi kapalı kaynaklı işletim
sistemlerinde yaptığınız bütün ofis işlemlerini Linux
dağıtımlarında da kolayca yapabilirsiniz, hatta
yukarıda bahsettiğimiz gibi bu işi büyük keyif alarak
kolayca yapabileceksiniz. Yine dosyalarınızı
kolaylığı sağlayabilecektir. Bu yazılım sayesinde istediğiniz gibi kolay ve güvenli bir biçimde saklama
tablolarınıza ses ve görüntü de ekleyebilir böylece
onları daha anlaşılır hale getirebilirsiniz. Kısayol
tuşlarının arasında para birimlerini, yüzdeleri ve
sayısal sıralamaları yapmanıza yardımcı olacak tuşlar
da mevcut.
Sunum (Impress)
Ofis yazılımları içerisindeki sunum hazırlama
yazılımının karşılığıdır. Uygulamalar > Ofis >
Openoffice Sunum yoluyla ulaşabilirsiniz.
Bu yazılımda da dosyalarınızı istediğiniz sunum
formatında kaydetme imkanınız var. Programı ilk
imkanınız, kolayca e-maile dönüştürme veya yazdırma
tıkladığınızda karşınıza çıkan sunum sihirbazı size
imkanınız ve hatta tarayıcıyla uyumlu çalışan ofis
nasıl bir sunum oluşturacağınız konusunda yardımcı
yazılımınız sayesinde elinizdeki belgeleri de ofis
olacaktır. Hazır şablonları kullanabileceğiniz gibi
dosyalarınıza aktarma imkanına sahipsiniz.
kendi şablonlarınızı yaratmanız da mümkün.
Sunumlara istediğiniz türde grafik, resim ve yazı
Yazar: Okan AKINCI
ekleyebilirsiniz. Yukarıdaki Slayt Gösterisi sekmesi
İletişim: xrumer756@gmail.com
yardımıyla slayt gösterinizi başlatabilirsiniz. Ekle
36
 GNU/LİNUX İÇERİKLİ E-DERGİLER
tasarlanması gerekliliği vardı. Aksi halde sonumuz yazıların kontrolü ve scribus ile pdf oluşturulmasını
EniXma Editörü Tanju TAŞÇILAR öncekilerden farklı olmazdı. eniXma genel olarak
ile Röportaj; "Özgür Yazılım'da ben üstlenmiştim. Bu gibi konularda inisiyatif
özgür yazılım için bir bilgi paylaşım aracı olarak ve sorumluluk başarının ilk şartlarındandı. eniXma'nın
e-derginin Önemi " onun çalışma prensiplerini yansıtacak şekilde prensipleri netleştikten sonra genç ve
Her ay sizlere bu bölümde , açık kaynak alanında yapılandırıldı. Bunun, özgür yazılımın temel yetenekli arkadaşımız Recep Ayan'ı da aramıza alarak
tecrübe sahibi isimlerle yaptığımız alınmasının dışında temel iki prensibi; düzenli olarak ilk eniXma'yı ve sitenin ilk halini oluşturup
röportajları sunmaya gayret göstereceğiz. Bu ay, çıkma ve Linux dağıtımlarına eşit uzaklıktı. yola koyulduk. İlk sayının duyulmasının hemen
istikrarlı bir yayın hayatı ve kaliteli içeriğiyle, e- En önemli prensip, eniXma'nın özgür yazılım ve ardından prensiplerimizi uygun gören ve yazı
dergiler arasında saygıdeğer bir yere sahip olan GNU/Linux felsefesine bağlı olmasıydı. Bu açıdan yazabilen arkadaşlarımız aramıza katılmaya başladılar.
eniXma Dergisi'nin editörü Tanju Taşçılar ile konularımız arasında bu felsefeye aykırı şeyler ile Ekip konusunda özellikle eniXma ekibinden biri
yaptığımız röportaj ile karşınızdayız. özgür olmayan yazılımlarla ilgili şeyler olmanın herkese açık olduğunu belirtmek isterim.
1- Tanju bey kendinizi kısaca tanıtır mısınız? olmayacaktı. Bizim tanımımızda eniXma özgür yazılım için bir bilgi
2002 yılında Linux ile tanıştıktan sonra 2003 yılından Düzenli olarak çıkma önceki benzerlerinin en büyük paylaşım aracıdır. Çalışma prensibimiz de
bu yana yalnızca Linux kullanan, özgür sorunlarından birisiydi. Bunu aşmak için aynen özgür yazılımın geliştirilmesinde olduğu gibi
yazılımın verdiklerine karşılık elinden geleni yapmaya gerekirse tek yazı ile bile, ancak zamanında sunulması gönüllülük ve prensiplere uyma
çalışan iyi bir Linux kullanıcısı olarak ilk prensiplerden biri olarak kabul edildi. çerçevesindedir. Bu nedenle eniXma ekibi sabit
kendimi tanımlıyorum. Asıl alanım mikroişlemcili Dağıtımların Linux'un ayrılmaz bir parçası olması ve değildir ve katkıda bulunacakları her zaman
devrelerin tasarımı ve programlanmasıdır. 53 dağıtım savaşlarının kimseye bir yarar aramızda görmek isteriz.
yaşındayım. sağlamaması Linux forumlarından iyi bildiğimiz bir 4- eniXma yıllardan beri her ay düzenli olarak
2- Öncelikle eniXma hangi fikir ekseninde oluştu? konuydu. Genel olarak tüm Linux dağıtımlarını yayınlanıyor. Bu bizi çok sevindiriyor. Bu
Özgür yazılım ve Linux'un ülkemizdeki geçmişi kucaklamak üzere çıkacak olan eniXma'nın bu konuda sürekliliği ne sağlıyor ?
aslında oldukça uzun. Bu zaman içinde birçok tavrı kesin ve net olarak belirlendi: Linux Öncelikle süreklilik işin başında kararlaştırdığımız
değerli arkadaşımız gerek bilgisayar dergilerinde dağıtım savaşlarından uzak durulacaktı. Sonuçta Linux temel ilkelerimizden birisi. Bunun
yayınlanan çeşitli makaleler olarak gerekse dağıtımları ile sağlananların %99'u tüm gerçekleştirilmesi için diğer prensiplerimizin yanında
yazılan kitaplarla, birçok belgeyi hazırlayıp özgür yazılım topluluğu tarafından ortak emek ile sorumluluk ve inisiyatif kullanma gelmekte.
sunmuşlardı. eniXma'nın ilk sayısının çıktığı 2006 geliştirilip sunulmakta iken geriye kalan %1 ile Özgür yazılım ile ilgili başarılı projelerde bu özellikle
yılından kısa bir süre öncesine kadar Penguence ve e- uğraşmanın bir gereği yoktu. öne çıkan bir konudur. Biz işin başında
Lapis gibi iki e-dergi 5'er sayı çıkarmışlar Bu bakış açısı ile yola çıktık ve elimizden geleni geleceği görerek sağlam bir prensipler temeli oluşturup
ancak devamı gelememişti. Bunun yanında benim de yaparak bugüne kadar geldik. bunun uygulanması için kararlılıkla
yazı yazdığım LinuxNet dergisi yine benzeri 3- Ekibinizi nasıl oluşturdunuz? çalışarak sürekliliği sağlıyoruz. Bunun
bir hizmetin sonunda aynı sonucu paylaşmıştı. Bir özgür yazılım yayını çıkarmamızın gerekliliği gerçekleşmesinde yazarlarımızın sorumluluk gösterip
Hızla gelişen özgür yazılım ve Linux için ülkemizde üzerine eniXma'yı birlikte kurduğunuz değerli özveri
özellikle düzenli olarak çıkacak bir araca arkadaşımız Gökşin Akdeniz ile konuşurken öncelikle ile zaman ve emek harcayarak yazılarını yazmaları
büyük bir ihtiyaç vardı. İşte bu boşluğu doldurmak için kendi gücümüzü ele almıştık. Gençliğimdeki büyük önem taşımaktadır. Yazarların tamamen
eniXma doğdu. gazetecilik deneyimim nedeniyle bugün de hala devam gönüllülük çerçevesinde katıldıkları göz önüne
Bu aracın misyonuna en uygun olacak şekilde ettiği şekilde kapak, sayfa tasarımı ile alındığında bunun önemi daha da artmaktadır.

37

5- Dergiyi yayınlama aşamasında bu kadar geçen süre
içerisinde yaşadığınız en büyük sorun
nedir?
En büyük sorunumuz sitemizin servis sağlayıcısının
bize sunduğu aylık limit idi. Bu limit ile 400
kadar indirme yapılabiliyordu. Bu konuyu özgür
yazılım konusunda hassas olan değerli
arkadaşlarımızın katkıları ile çözdük ve kendilerine
müteşekkiriz. Sorunu baştan görerek çözmemiz
çok iyi oldu. Çünkü ilk sayıdan itibaren bu sayının çok
üzerine çıktık.
6- Bu ay dergi çıkmayacak veya yetişemeyecek
korkusuna hiç kapıldınız mı?
Bugüne kadar her ayın son günü akşam saat 10
civarında yeni eniXma yerini aldı. Prensiplerimiz
gereği çıkmama gibi bir durum söz konusu olmazdı
zaten. Bu açıdan değil ama, bizim telaşımız
yazıların yeterli olup olmayacağı konusundaydı.
GNU/LİNUX İÇERİKLİ E-DERGİLER
sistemleri üzerinden ele alınır. Bunun bir
örneği olarak OpenOffice.org gibi çok platformlu
yazılımların özgür olmayan bir işletim sistemi
olarak Windows üzerinden anlatılması bizde yer
bulmaz. Benzeri şekilde özgür yazılımın 'özünü'
yaralayan 'mono' gibi ajan yazılımlar da eniXma'da yer
almayacaktır.
Burada bir konuya daha değinmek gerekir. eniXma
yalnızca GNU/Linux'u değil aynı zamanda
lisansı farklı olsa da bir başka özgür işletim sistemi
olan BSD'yi de konu olarak almaktadır. Bu
7- eniXma GNU/Linux dünyasının tam olarak
alandaki yazılarımız Türkçe kaynak olarak başka
neresinde duruyor?
yerlerde bulamayacağınız yazılardır.
Çok yakında 32.'si çıkacak olan eniXma alanında en
8- Türk Linux Toplulukları hakkında gorüşleriniz
uzun faaliyet gösteren bir e-dergi. Yalnızca
nelerdir?
ülkemizde değil tüm dünyada durum böyle. Türkçe
Bir iki yıl öncesine kadar farklı dağıtımları kullanan
bilmeseler bile yurt dışından tanıttığımız
Linux taraftarları belirli birkaç forum
arkadaşlarımız hayran kalıyorlar.
çevresinde toplanmışlardı. LinuxNet, Lapis ve pardus
GNU/Linux felsefesi açısından bakıldığında, eniXma
forumları bunlardan sayabileceklerimdir. Son
her zaman felsefeye uygun davrandı ve bu
zamanlara gelinirken daha çok dağıtım temelinde bir
şekilde de devam edecek. Özgür yazılım ve
ayrışma yaşanmakta ve bu süreç
GNU/Linux teknik bir 'açık kaynak' meselesinden çok
tamamlanmaya doğru gitmekte. Bunlardan önemli
bir felsefi yaklaşımdır. Bu yaklaşımın tanımı GPL
olarak gördüğüm son bir-iki yıl içinde kurulan
lisansında somutlaşır. Felsefe konulu birçok
Özgürlük İçin, Ubuntu ve Mandriva forumları oldu.
yazımız yer aldı. Burada birçok konuda okurlarımızı
Burada Pardus Linux dağıtımı için iki grubun
bilgilendirdik.
var olması dikkati çekmekte. Özgürlük İçin ve
GNU/Linux felsefesine uygunluğun bir başka
PardusLinux.org adlı bu 'düşman kardeşler'
görünümü de yazıların konularının seçiminde ortaya
arasındaki ilişkiyi hoş karşılamıyor ve onaylamıyorum.
çıkmakta. Bizde özgür yazılımlar yine özgür işletim
Linux topluluk projelerinin dışında bir de ülkemizde
38

Linux'u 'resmen' temsil eden Linux
Kullanıcıları Derneği - LKD bulunmakta. Linux
kullanıcıları LKD'yi daha çok düzenlenen
şenliklerde duymakta. Bununla birlikte LKD'nin
dernek olması nedeniyle ülkemizde Linux'u
resmen temsil ettiğini ve bu nedenle linux.org.tr
adresine sahip olduğunu, sağladığı sunucularla
Linux'a hizmet verdiğini bilmek gerekir. Ancak burada
kişisel düşüncem olarak LKD'nin fiilen
yalnızca bir Linux dağıtımına, Pardus Linux'a, ait gibi
olması hoş bir durum olmadığıdır.
9- Diğer özgür yazılım dergilerini kendinize rakip
olarak görüyor musunuz?
Bu mümkün değil. Biz eniXma olarak özgür yazılım
ve Linux için kendi payımıza düşeni yapmaya
çalışan gönüllü insanlarız. Amacımız bu iken, bizimle
paralel olarak Linux'a yarar sağlayan diğer
dergilerin varlığı yalnızca bizi mutlu ediyor. Biz
eniXma'yı çıkarırken düşündüğümüz sonuçlardan
birisi de eniXma'nın o gün için var olmayan e-dergiler
için gelecekte örnek olması idi.
10- eniXma dışında açık kaynak olarak geliştirdiğiniz
bir proje var mı?
Yazılım olarak eniXma'da Lazarus kullanımına örnek
olarak da yer almış olan oldukça basit bir
uygulama olarak ICPins var.
11- GNU/Linux dünyasına ve Türkiye'deki
GNU/Linux topluluklarına katkılarınızı
öğrenebilir miyiz?
Linux kullanmaya başladıktan sonra geriye bir şeyler
verebilecek hale geldiğimde, önce kendi sitem
olan www.elektronist.com 'da küçük küçük yazılar
yazmaya başladım. Bu eniXma'ya kadar devam
GNU/LİNUX İÇERİKLİ E-DERGİLER
en ön sıralarda götürmekte olan, yeni kullanıcıdan
en tecrübeli kullanıcıya kadar herkese hitap eden,
donanım tanıma ve desteği en iyi olanlardan ve
özellikle de Mandriva Denetim Merkezi ile
rakipsiz
olan bir Linux dağıtımı. Benim tercih ettiğim
KDE masaüstü ortamında ise özellikle KDE 4 ile
en
önde yer almakta.
Mandriva Linux, Ubuntu kadar çok olanağa sahip
büyük bir geliştirici kadrosu yerine küçük bir
grup olsa da, çok başarılı işler yapan bir dağıtım.
Başta KDE4 olmak üzere Gnome, Xfce ve Lxde
gibi masaüstü ortamlarına tam desteği bulunmakta.
Özellikle Türkçe desteği konusunda, kendilerini
etti. LinuxNet forumunda moderatörlüğüm uzun zamandır ulusal olarak ilan edenlerden, diğer etmeyenler
sürmekte. Yakın bir zamanda da gibi
mandrivarturkiye forumunun kurulumunda yer aldım ve hiçbir geri kalır yeri bulunmuyor.
orada yöneticiyim. Son olarak kısa bir süre Son olarak derginiz SUDO ile ilgili bazı
önce kullanmakta ve gelişimine katkı sağlamaya düşüncelerimi belirtmek isterim. Her şeyden önce
çalışmakta olduğum Mandriva Linux için yeni böyle bir
yapılandırılan Mandriva Meclisi gruplarında Türkiye'yi dergiyi çıkartmanız beni çok memnun ediyor. Size
temsil etmekteyim. başarılar dilerim. Yardımımı talep ederseniz
12- Tercihen hangi dağıtımı kullanıyorsunuz? Tercih etme elimden geleni yaparım. Hazırlanmasında
sebebiniz nedir? eniXma'da olduğu gibi yalnızca özgür yazılımları
Linux ile tanıştığımdan 5-6 ay kadar sonra Mandrake 8.2 kullanmanız büyük bir artınız.
kullanmaya başladım. O zamandan bu Teşekkür ederim.
yana başka dağıtımları zaman zaman denesem de tek
tercihim ve temel sistemim Mandriva oldu. Röportaj teklifimizi kırmayıp sorularımıza verdiği
Bugün geliştirmesine de paket hazırlama ve çeviri ile fiilen ders/tecrübe niteliğindeki cevaplarından
katılmaya çalıştığım Mandriva Linux, dolayı Tanju Bey'e teşekkür ediyoruz, yeni
GNU felsefesine uyan, açık geliştirme sistemine, en röportajlarla karşınıza çıkmak üzere,
sağlam depo sistemine sahip, Linux gelişimini özgür ve u/mutlu günler...
39
 UBUNTU-TR WİKİ

Ubuntu-Tr Wiki Değerlendirmesi

Ubuntu Wiki: Dünü Bugünü Yarını

Sanırım herkes ömrünün bir zamanında vikipedi'yi

görmüş, duymuş ya da kullanmıştır. Kendisi genelde
öğrencilerin ödev yapacağı zamanlarda akla gelir. Ya
da babaları duyduğu bir şeye bakar. Genelde insanlar
üreticisi değil tüketicisidir. Aslına bakarsanız vikipedi,
bir zamanların kütüphanelerini dolduran büyük
ansiklopedilerin web halidir.

İşte bizim Ubuntu'nunda böyle bir ansiklopedisi var:

Ubuntu Wiki.

Ubuntu wiki 1.022 kullanıcı, 222 makale, 3.124

değişiklik ile şu an için küçük bir wiki. Zaten onu
geliştirmeye çalışan ekipte küçük: 3 wiki tayfası, 2
wiki tayfası stajyeri.
Ubuntu Wiki şu an için sesini duyurmaya çalışan bir
proje. Ekipte sesini çıkartmaya çalışan bir ekip. En
azından biz kendimizi öyle görüyoruz. Teslim
aldığımız wiki' yi süslüyor, temizliyor, düzenliyor,
belkide en önemlisi büyütmeye çalışıyoruz. Bu konuda
bazı projeleri tayfa içerisinde üretiyor ve uyguluyoruz.
Eğer bu yazıyı buraya kadar okumuş ve buradan sonra
da okumaya niyetli iseniz bu güne kadar ne
yaptığımızı, bugün ne yapmakta olduğumuzu ve yarın
ne yapmayı planladığımızı anlatacağız.
Ubuntu Wiki: Dünü
Ubuntu wiki aslen 5 Haziran 2008 de başlatılan bir
proje. Wiki'yi oluşturmaya çalışan şimdiki ekip -yani
biz- ise 20 Şubat 2009'dan beri görev yapıyor.
Ubuntu Wiki: Bugünü
Ubuntu wiki projesinde çalışmaya gönüllü
olduğumuzda elimizde temel bir wiki vardı. Bir çok
yazısı vardı. Fakat pek düzeni yoktu. En azından ana
sayfası Eren Kovancı sayesinde oldukça renkli halde
idi. Bir yandan toplantılar, bir yandan düzenlemeler
yaptık. Bazı projeleri oluşturup bu güne geldik.
Stajyer Tayfa Projesi
Ekibimiz oldukça küçük. Fakat ilk işe başladığımızda
bu ekip daha da küçüktü. Kime sorsak yardımcı
olmaya gönüllüydü, fakat gerek zaman, gerek diğer
işler devamlı görev alma konusunda insanları
endişelendiriyordu. Bunun ürünü olarak çıktı stajyer
wiki tayfası.
Stajyer wiki tayfası, kendini adı ile tam olarak
anlatıyor. Stajyer mühendis, doktor gibi bu da tayfanın
stajyeri. Sürekli çalışmaya zamanı olmayan, ama bir
yandan da bir şeylere yardım etmeye çalışan gönüllüler
için bir statü. Belirlenmiş açık görevleri olmamasına
karşın wiki tayfasına yardım etmek için. Bu proje
sonucunda çok faydalı bir de tayfa elemanı kazandık.
Stajyerlik projesi, dergi tayfasında da kullanılması ise
ayrı bir mutluluk bizim için.
Kategorilendirme
Az öncede belirttiğimiz gibi wiki' ye gönüllü
olduğumuzda içinde bazı yazılar vardı. Bir çoğu
oldukça faydalı yazılardı fakat biraz çeki düzen
vermeye ihtiyaç duyuluyordu. Genel sorumluları da
bolca rahatsız edip soru sorarak bir kategori ağacı
oluşturduk kendimize. Şu an bir ana dalda 5
kategorimiz, 31 alt kategorimiz var.

40

Ayrıca wikide olan maddeler de bu kategorilerde
yerini aldı. Yeni yazılanlarda hemen yerlerini alarak
düzen içerisinde ilerliyor.
Diğer Tayfalar
Diğer tayfalarla da birliktelikler oluşturmaya
çalışıyoruz. Hatta onları belkide rahatsız ediyoruz.
Örneğin wiki üzerinde bir Türkçeleştirme çizelgesi ve
Askıdaki çeviri var.
Dergi Tayfası ile ilişkimizin en açık örneği ise
okumakta olduğunuz bu yazı.
Ve Ana sayfa
Ubuntu 9.04'ün çıkışıyla bizde ana sayfamızı
yeniledik. Yeni bir yüzümüz oldu. Artık sayfamız daha
bir renkli. Çok kullanılan bazı linkleri öne aldık. Her
ne kadar yavaş güncellense de duyurularımız ve güncel
olaylar sayfamız var.
Bu yazıdan önce yaptığımız son büyük iş ise, yazılım
UBUNTU-TR WİKİ
sayfamız. Artık alt sayfaları ve yeni bir yüzü var.
Ayrıca sanırım nuvoX simge paketi geliştiricilerine de
bir teşekkür borcumuz var.
Ubuntu Wiki: Yarını
Yarın ne olur açıkçası bizde bilmiyoruz. Ama yarın,
bugünden daha iyi olsun diye elimizden gelen özeni
gösteriyoruz. Yapılacak işlerimiz bitmiyor. Örneğin
sırada donanım sayfası var.
Bizimle Çalışmak İster Misiniz?
Yazıda da söylediğimiz üzere, halen küçük bir
tayfayız. Bizimle çalışmak isteyen kişiler arıyoruz.
Maaş: Özgür yazılıma katkı yapma mutluluğu,
kullanıcıların teşekkürü.
Sosyal olanaklar: Wiki acemiliklerine sınırsız destek
Çalışma zamanları: Size kalmış....
Yazar: Can ŞAYAN
İletişim: canosayan@hotmail.com
41
 HABERLER
Zemberek ile imlâ hatalarına son! Zemberek Ubuntu'da
Gnu/Linux Dünyasından Haberler
Ubuntu kullanıcılarını sevindiren ve bir süredir beklenen
Yazılım tekeline 10.darbe; Ubuntu 9.04 Jaunty Jackalope (Notebook-Netbook)
diğer bir yenilik ise, Türkçe imla denetimi yapabilen
Zemberek eklentisi. Firefox, Pidgin, Gedit ve diğer benzer
Geçtiğimiz ayın önemli olaylarından biri şüphesiz, Ubuntu 9.04 Jaunty Jackalope’nin
uygulamalar altında Türkçe imla denetimi yapabilen
23 Nisan tarihi itibariyle kararlı sürümünün yayınlanması oldu. Linux Kernel 2.6.28,
eklentiyi kullanabilmek için ise Ubuntu 9.04 Jaunty
Gnome 2.26, Ext4 dosya sistemi desteği ve eklenen diğer yeni özellikler dışında dikkat
Jackalope ya da daha üst sürümlerin kullanılması
çeken bir diğer nokta ise, 9.04 ile birlikte duyurulan netbook sürümü oldu. Masaüstü
gerekmekte. Ubuntu Türkiye ekibinin kullanılmasını
ve dizüstü sürümlerine göre daha farklı bir arayüze sahip olan netbook sürümünün
tavsiye ettiği eklenti ve kurulumu hakkında
hızı, kullanılan donanımı sorunsuz tanıması ve sürücü problemi yaşanmaması bu
detaylı bilgiye:
sürümü deneyerek ilk izlenimlerini paylaşan kullanıcılardan oldukça yüksek not almış
http://forum.ubuntu-
gibi gözüküyor. Öyle ki, Linux işletim sistemiyle pazara sunulan netbook modelleriyle
tr.org/index.php/topic,8305.msg101522.html adresinden
birlikte Microsoft’un 20 yıl sonra ilk defa satışlarında düşüşe geçtiği söylenirken,
ulaşabilirsiniz.
netbook için özel olarak tasarlanan bir işletim sisteminden sonra Microsoft’un bu
durum karşısındaki tutumu nasıl olacak bunu da önümüzdeki günlerde göreceğiz. Firefox, hız iddiasını 3.5 Beta 4
versiyonu ile sürdürebilecek mi?

Mozilla, Firefox 3.5’i çıkarmaya

hazırlandığı şu günlerde, son beta sürümü
Firefox 3.5 Beta 4 sürümünün
duyurusunu yaptı. Web uyumluluğu ile
hız ve performans açısından oldukça
büyük yenilikler olacağı açıklanan bu
yeni sürüm, bir süredir üzerinde
geliştirme çalışmaları yapılan Gecko

1.9.1 motoruyla
birlikte geliyor. İnternet üzerinde gizli gezinme, javascript kodlarını daha hızlı
çalıştıracağı belirtilen
yeni javascript motoru TraceMonkey , HTML5 desteği, indirilebilir yazı tipleri ve yeni
CSS özellikleri, beta
sürümünün ilk bakışta göze çarpan özellikleri. Türkçe dahil 70 dil seçeneği bulunan
Firefox 3.5 Beta 4 sürümünü bilgisayarlarına yükleyerek kullanmak isteyenler için
bağlantı adresi; http://www.mozilla.com/en-US/firefox/all-beta.html

42
 HABERLER

Optik diskte yeni sınır 500GB
1,44 MB veri saklayabilen disketlerden, 32 GB veri
depolayan parmak belleklere geldiğimiz şu günlerde
General Electric firması 500 GB veri yazdırılabilen
optik disk ürettiklerini açıkladılar. Henüz laboratuar
aşamasında olan, ürün geliştirme çalışmalarına devam
edilen ve mikro holografik disk olarak adlandırılan bu
yeni buluş, 100 DVD’nin saklayabileceği veriden daha
fazlasını depolayabiliyor. Boyut olarak normal bir
DVD büyüklüğünde olan optik diskler için öncelikli
olarak arşiv endüstrisi düşünülmesine rağmen
General Electric bu diskleri rahatlıkla ev
kullanıcılarının da kullanabileceğini söylüyorlar. Tabii,
500 GB boyutundaki bir diske verilerin yazdırılması,
okutulması, istenilen dosyanın bulunması ne
kadar tahammül edilebilir orası apayrı bir konu.
Oracle kodlarını açıyor mu? özgürlükler dünyası Linux
kullanıcılarının sıklıkla sorduğu
2008 yılının Ocak ayında MySQL'i de bünyesine dahil eden bilişim sorulardan biri de, OpenOffice
devlerinden Sun Microsystems'i Oracle'nin satın almasıyla birlikte, yazılımını gelecekte nelerin beklediği.
OpenOffice pazarlama müdürü
McCreesh'in açıklamasına göre
yazılımın, bundan sonra da tamamen
bağımsız bir proje olarak devam edeceği
ve Oracle'den bağımsız olarak
geliştirileceği tahmin ediliyor. Ancak bir
kısım yazılım geliştirici ve kullanıcı
grubunun düşüncesi ise, OpenOffice
yazılımının arkasında Oracle'nin
olmasının, Microsoft Office
programlarına karşı OpenOffice'i daha
üst sıralara taşıyacağı yönünde. Şimdilik
sadece bir tahminden öteye gidemeyen
bu
düşünceler karşısında bakalım Oracle
önümüzdeki günlerde herhangi bir
açıklama yapacak mı?

Kaynaklar:
http://www.pcmag.com
http://www.webmonkey.com
http://news.cnet.com
http://www.technewsworld.com/
http://www.pcworld.com
http://www.ntvmsnbc.com

Yazar: Taha GÖKDENİZ

İletişim: tgokdeniz@gmail.com

43
 UBUNTU GÜNCESİ

Bir Aceminin Kaleminden
Bir Aceminin Kaleminden...
-Acemilikten geminin tayfalığına uzun ince bir yol-
Merhabalar...
Bu yazıyı yazabildiğime hala inanamıyorum. Zira
bambaşka bir dünyanın içinde, bambaşka insanlar
arasındayım. Aslında bu yazıyı kaleme alış amacım,
Linux tabanlı işletim sistemlerinden herhangi birine -
ama özellikle Ubuntu'ya- geçiş yapmak isteyen ama
akıllarında bazı soru ve ünlem işaretleri olan,
tereddütler yaşayan arkadaşlarımızın yüreklerine su
serpmek. Dilerseniz, hemen başlayalım.
Linux'la ilk tanışmam aslında birkaç sene öncesinde
edindiğim Dizüstü bilgisayarda kendiliğinden yüklü
gelmesi idi. Ancak ben bilgisizliğimden dolayı, Daha
açılış ekranını bile görmeden bilgisayarı CD'den
başlatıp, Windows CD'sini de takıp, formata
başlayarak, yıllardır tekrar etmekte olan hatama bir
yenisini eklemişim. Taa ki...
Evet taa ki 12 Mart 2009 tarihine kadar. Aslında bu
tarihten de bir hafta öncesinde başlıyor Ubuntu
maceram. Zira 1 haftaya yakın forumumuza kayıt bile
olmadan ziyaretçi olarak derinlemesine bir inceleme
yapıp, daha sonra kayıt olmuştum.
Intrepid Ibex sürümünü resmi sitesinden indirip, CD'ye Kurulum bitti. USB ADSL modemimi forumda bir
yakmıştım. Tabii ki içimde korkularım ve arkadaşımızın tarif ettiği yöntemle tanıttım. (Ki şu
tereddütlerim vardı. anda aynı yöntemi USB ADSL modem kullanan
arkadaşlarımıza kolaylık olması açısından hem forum,
Nelerdi bunlar; USB ADSL modem kullandığım için hem de Wiki için resimli anlatım olarak hazırlayıp
internete bağlanamama ya da internete bağlanmakta ekledik.) Ekran kartımı EnvyNG isimli uygulamayla
sorun yaşamak. Sizlerin de bildiği gibi Ethernet sorunsuz tanıttım. Ana kartımda da herhangi bir sorun
modemlere göre biraz daha meşakkatli bir tanıtım çıkmadı zaten.
süreci oluyor USB modemlerin. Ekran kartımın Ati
Radeon olması da yine tereddütlerimden biri idi. Bir de Karşımda açılan dünyanın, kapıları çok geniş ve
Gigabyte ana kartım. yüzölçümü de çok büyüktü. Yapı gereği ihtiyacım
olanı alıp, çekip gitmek ters geldiğinden dolayı zaman
Hani “sakınan göze çubuk batar” dediği gibi zaman arsızlık, zaman zaman şımarıklık ve hatta
atalarımızın, benim de gözüme çubuk daha ilk anda zaman zaman çocukluk boyutlarındaki sorunlarımla;
battı. Kurulum esnasında aklıma gelmediği için PC'ye bilgeliğin vermiş olduğu sabır ve hoşgörü ile çözümler
bağlı USB aygıtları çıkarmadığımdan “Starting üreten, büyük bir fedakarlıkla gönüllü olarak açık
Bluetooth” ekranında takılı kaldı her şey ve ben yine kaynak kod dünyasına ruhlarını ve beyinlerini koymuş
Windows'a geri dönmeye mahkum oldum. olan ustalarımızın arasına, Ubuntu-tr ailesine böylece
Ancak bir kez “Ubuntu sevdası” -yada ateşi diyebiliriz- katılmaya karar verdim. Bu ailenin içindeki yediden
düşmüştü içime. 1 hafta kadar sonra bu sefer uzun yetmişe herkes kucak açtı. Her türlü sorunda manevi
dönem destekli 8.04 Hardy Heron sürümünü indirip, ve teknik anlamda yanımda oldu ki, bu hala artarak
CD'ye yaktıktan sonra, yine kuruluma başladım. devam etmekte...
Ancak bu sefer tecrübeliydim. PC'ye bağlı USB
aygıtları çıkarmıştım. :) Forumumuzda da yaptığım 1,5 aylık bir zamanda nereden nereye geldiğime şöyle
araştırmalar sonucunda, benim sorun olarak kabul bir bakacak olursak; yeni bir işletim sistemine uyum
ettiğim her donanım uyuşmazlığına bir çözüm sağlayıp sağlayamayacağı konusunda tereddütleri olan,
olduğunu gördüm. nereden destek ve yardım alacağını bilemeyen bir
acemiden, SUDO ve Wiki tayfasına katılan bir
stajyere...

Bunu neden yaptığıma gelince; forum bünyesindeki

insanları tanımak ve az çok forum işleyişine
anlayabilmekti amacım. 12 Mart 2009 tarihinde ilk
konumu açıp, foruma kayıt olmuş ve Ubuntu'nun 8.10

44
 UBUNTU GÜNCESİ

Aslında ben bir yerden bir yere gelmedim. Tek başıma

okuyarak ya da soru sorarak gelinecek bir nokta değil
bu. Bu; ustalarımızın -ki içlerinden hiç biri bu
tamlamayı kabul etmemektedirler- gösterdikleri yolda
minik adımlar atma çabasıdır sadece.

Tabii ki her şeyi bir anda kavrayabilmiş değilim.

Ancak şu deneyimsiz ve bilgisiz halimle bir çok
projenin içinde yer almama büyük bir al-i cenaplıkla
layık görmeleri olsun, Ubuntu ile ilgili herhangi bir
sorunda gösterdikleri yardımseverlik olsun, bu
insanları gözümde ailem olarak görmemi sağlıyor.

Biliyorum ki, sözü çok uzattım. Sanırım

toparlamamam gerekiyor artık.

Anlatmak istediğim; benim de içinde bir katre olmaya

çalıştığım bu okyanus çok büyük ve hepimize yer var.
Yeter ki karar verip, küçük de olsa bir adım atalım.
Hani “başlamak bitirmenin yarısıdır” derler ya, aslında
bu okyanusta başlamak, hiç bitmeyecek olana
katılmak. Aramıza katılmak isteyecek herkese yer var.
Her soruna mutlaka bir çözüm var. Yeter ki, tüm ön
yargılarınızdan sıyrılıp, o küçücük adımı atmaya
yetecek enerjiyi yüreğinizin derinlerinde bir yerde
görün, farkına varın...

Hoşnut olun, hoşnut kalın...

Yazar: Volkan GÜRSOY

İletişim: tutunamayan@ttmail.com

45
 Sudo Dergi Tayfası

Gerçek Adı Üye Adı Yetki ve Ünvanı Diğer Görevleri

Mustafa ALKAN ihtiyar Said Dergi Tayfası Proje Sorumlusu

Serdar GÜNDÜZ egitimist Dergi Tayfası Tasarım Sorumlusu
Halid Said ALTUNER haritsu Dergi Tayfası Dergi Yazarı
Volkan GÜRSOY Tutunamayan Stajyer Dergi Tayfası Dergi Yazarı
Murat GÜRCÜN ALpAsya Stajyer Dergi Tayfası Dergi Yazarı
Okan AKINCI XRumer Stajyer Dergi Tayfası Dergi Yazarı
Ayhan AKTAŞ By_Mihni Stajyer Dergi Tayfası Dergi Yazarı
Oğuzcan NAS Oguzcana Stajyer Dergi Tayfası Dergi Yazarı
Taha GÖKDENİZ jazzistan Stajyer Dergi Tayfası İmla Denetçisi

SUDO, Creative Commons (CC) by-nc-nd ile lisanslanmıştır.

Not: SUDO, Gimp ve Scribus gibi özgür tasarım araçları

kullanılarak hazırlanmıştır. Kullanılan içerikten yazarları
sorumludur. SUDO, GNU/Linux dağıtımları altında sorunsuz
olarak görüntülenir.

SUDO Aylık e-dergi Mayıs_2009@Sayı_7